-
101 ÆSTA
(æsta, æstr), v. to ask, demand, request (æsta e-n e-s); æsta sór griða, to ask for a truce.* * *t, [ást], to ask or ask for, demand, request; æ. e-n e-s, æsta e-n taks, Gþl. 122, N. G. L. i. 47, passim; æsta rannsaks, Gþl. 540 (see tak); æsta e-n vistar, to ask for harbour, Sighvat; æstanda þykkir e-m þess er vant er, a saying, one who asks for what he wants, Sól. (cp. kveðr hverr sinnar þurftar); æstu sér griða, to ask for a truce, safe-conduct, Js. 39; svá sem Norðlendingar æstu hann til, as they asked him to do, at their request, Íb. 16; þeir æstu Goð gjafar við sik, Clem. 149; sem þeir höfðu æst, Íb. 11; svá sem pávinn æsti, Hom. (St.) -
102 dopu|ścić
pf — dopu|szczać impf Ⅰ vt 1. (pozwolić się zbliżyć) to admit, to allow- (ona) cały czas rozmawia, nie dopuszcza nikogo do telefonu she’s talking all the time, she won’t let anyone get to the phone- konsula nie dopuszczono do aresztowanych the consul wasn’t allowed to see those who’d been arrested- pies dopuszczał do swojej miski tylko właściciela the dog only let a. allowed its owner near its dish- czy możesz mnie dopuścić do szafy/zlewu? can you let me get to the cupboard/sink?- niezatrudnionych nie dopuszcza się do pracowni/do aparatury only employees are allowed in(to) the workshop/near the equipment- (on) nie dopuszcza nikogo do zakaźnie chorych he keeps the highly infectious in total isolation2. (pozwolić uczestniczyć) dopuścić kogoś do zawodu to admit sb to a profession- dopuścić kogoś do egzaminu to allow sb to sit an exam- dopuścić kogoś do głosu to allow sb to speak- mówił przez pół godziny, nie dopuszczając mnie do głosu he spoke for half an hour and I couldn’t get a word in edgeways- dopuścić kogoś do tajemnicy to let sb in on a secret3. (zatwierdzić) to pass- produkty dopuszczone do spożycia products passed as fit for human consumption- dopuścić reaktor do eksploatacji to certify a reactor fit for use- dopuścić coś do obrotu to authorize the sale of sth4. (uznać za możliwe) to allow (coś for sth); to permit (coś of sth)- autorzy dopuszczają inne rozwiązanie the authors admit that another solution is possible- dopuszczać wyjątki to allow for exceptions5. (przyjąć do wiadomości) nie dopuszczać do siebie przykrych myśli/faktów to put unpleasant thoughts/events out of one’s mind- nie chcieli dopuścić do swojej świadomości beznadziejności położenia they didn’t want to admit that they were in a hopeless situation- nie dopuszczaj do siebie myśli, że on może cię opuścić don’t even think about his walking out on youⅡ vi (pozwolić) to let, to allow- nie dopuszczę do tego I won’t let it happen- nie wolno dopuścić do tej sytuacji we can’t allow such a situation to arise- urzędnicy, którzy dopuścili do przecieku tych informacji, zostaną zwolnieni the officials who leaked this information will be dismissed- nie dopuszczę, żeby moją córką tak pomiatano I won’t let anybody push my daughter around like thatⅢ dopuścić się — dopuszczać się (popełnić) to perpetrate vt [zbrodni]; to commit vt [zdrady]- prezydent dopuścił się łamania praw obywatelskich the president violated civil rightsThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dopu|ścić
-
103 dosta|ć1
pf — dosta|wać impf (dostanę — dostaję) Ⅰ vt 1. (otrzymać) to get, to receive- dostać list/paczkę to get a. receive a letter/parcel- dostać odpowiedź to get an answer- dostać wymówienie to be given notice- dostać piątkę z matematyki to get an A in maths- dostać jeść/pić to get a. be given something to eat/drink- dostać pieniądze (za pracę) to get paid (for one’s work)- dostawać rentę to get a pension- dostać odszkodowanie za zniszczony samochód/za wypadek to receive compensation for the car/accident- dostać karę to be punished- dostać zastrzyk to have a. get an injection- dostawał zastrzyki co drugi dzień they gave him an injection every other day- chory dostał antybiotyki the patient was given antibiotics- dostał na chrzcie imię Stefan he was christened Steven- na gwiazdkę dostała pluszowego misia she got a. was given a teddy bear for Christmas- dostaliśmy rozkaz ewakuacji we were ordered to evacuate, we received evacuation orders- za włamanie dostał dwa lata he got two years in prison for breaking and entering- nie może dostać pracy he can’t get a. find a job- dostaliśmy trzy dni na pomalowanie domu we’ve got three days to paint the (whole) house- dostała od życia nauczkę life has put her through the mill2. (kupić) to get- w gospodzie można dostać tani obiad you can get a cheap dinner at the inn- za piętnaście funtów nie dostaniecie lepszego pokoju you won’t get a better room for 15 pounds3. (znaleźć) to find- nigdzie nie mogę dostać ich pierwszej płyty I can’t find their first record anywhere4. (złapać) to get, to catch- dostać kogoś w swoje ręce to get sb a. lay one’s hands on sb- niech ja cię tylko dostanę w swoje ręce! just (you) wait (un)til I get my hands on you!- żywego mnie nie dostaną they won’t take me alive5. przest. (wydobyć) to get out, to take out- dostał z szafy flaszkę z koniakiem he got a bottle of cognac out of the cabinetⅡ vi 1. (oberwać) to be hit, to be beaten (up)- dostać w twarz to be slapped a. hit in the face- dostać w zęby to be punched in the mouth a. teeth- dostać po głowie to be hit on the head- dostać serią a. serię z automatu to get a round from sb’s automatic- dostał w rękę/w nogę he got a. was hit in the arm/leg- dostać za swoje to get one’s just deserts, to get what one deserves- dostało mu się he got a scolding a. an earful2. (nabawić się) to get vt [choroby, dolegliwości]- dostać zawrotów głowy to get dizzy- dostać kataru/grypy/gorączki to come down with a headcold/the flu/a fever- dostać zawału to have a heart attack- dostać wypieków to flush, to turn red- dostać gęsiej skórki to get gooseflesh- cholery można dostać (od tego hałasu)! przen., posp. this noise is driving me nuts a. up the wall3. (sięgać) to reach (do czegoś sth)- był tak wysoki, że głową prawie dostawał sufitu he was so tall that his head almost touched the ceilingⅢ dostać się — dostawać się 1. (dotrzeć) to get (do czegoś (in)to sth)- ścisk taki, że ledwo dostałam się do autobusu the bus was so full that I barely managed to get on- woda dostała się do środka (some) water got inside- nie mogę dostać się do najwyższych półek bez drabiny I can’t reach the highest shelves without a ladder- jak mam dostać się stąd do dworca? how do I get to the railway station from here?- dostać się do niewoli to be taken captive a. prisoner- dostać się do więzienia to be imprisoned a. put in prison- dostać się na studia to be admitted to university- chciała studiować na akademii sztuk pięknych, ale się nie dostała she wanted to go to art school, but she didn’t get in- dostać się pod autobus/samochód to be run over by a bus/car3. (przypaść) dostała mu się niezła posada he got himself a pretty good job pot.- dostała mu się gospodarna żona he’s got a thrifty wife pot.■ dostać nóg przen., żart. to grow legs and walk away (by oneself/itself)- nie dostaje mu cierpliwości/talentu przest. he lacks patience/talent- dziełu nie dostaje oryginalności the work is lacking in originalityThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dosta|ć1
-
104 krzy|knąć
pf — krzy|czeć1 impf (krzyknęła, krzyknęli — krzyczysz, krzyczał, krzyczeli) Ⅰ vt (mówić głośno) to shout- krzyknęła do syna, żeby wracał do domu she shouted at her son to get back home- dlaczego tak krzyczysz? why are you shouting?- masz rację, ale nie krzycz you’re right, just stop shouting- odwrócił się i krzyknął, że wróci he turned around and shouted that he’d be back- „co się stało?” krzyknął ‘what happened?’ he shouted- krzyczeć na alarm to give a warning shout, to shout in warning; przen. to sound an/the alarm przen.- krzyczeć gwałtu pot. to shout for help- krzyczeć na cały dom a. na całą wieś to shout a. scream at the top of one’s voiceⅡ vi 1. (pod wpływem emocji) to shout, to scream- krzyczeć z radości to shout for joy- krzyczeć z przerażenia to scream in fear- krzyczeć z bólu to scream in pain- krzyczeć przez sen to scream a. shout in one’s sleep2. (strofować) to yell, to shout (na kogoś at sb)- krzyczała na dziecko za rozbitą szklankę she yelled at the child for breaking the glass- stale krzyczy na niego, żeby posprzątał w pokoju she’s always yelling at him to clean his room3. (przywołać) to call (na kogoś for sb)- krzyknął na kelnera he called for the waiter4. (o ptakach) to cry (out), to screamThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > krzy|knąć
-
105 zapowi|edzieć
pf — zapowi|adać2 impf (zapowiem, zapowiedział, zapowiedzieli) Ⅰ vt 1. (ogłosić zawczasu) [osoba, rząd] to announce [przyjazd, wizytę, gościa, artystę, program]; to forecast [pogodę]- synoptycy zapowiadają na jutro deszcz rain is forecast for tomorrow- górnicy zapowiadają strajk na przyszły tydzień the (coal) miners threaten a strike next week- swój udział zapowiedziały największe gwiazdy the biggest stars confirmed their participation- zapowiedzieć, że… to announce that…- zapowiadane na dzisiaj opady śniegu the snow forecast for today- zapowiadana na jutro wizyta prezydenta the president’s visit scheduled for tomorrow- film zapowiadany jako przełom w sztuce filmowej a film billed as a breakthrough in cinematic art2. (ostrzec) to warn- zapowiedział, że każdego będzie traktować tak samo he made it clear that everyone would be treated in the same way- zapowiadam, że nie będę tego więcej tolerował I’m warning you, I’m not going to stand it any more- zapowiedziała, że nie wróci na obiad she said she wouldn’t be back for dinnerⅡ zapowiedzieć się — zapowiadać się [osoba] zapowiedział się u nas z wizytą he said he would pay us a visit- zapowiedział się na kolację he said he would come for supper- zapowiedzieć się u dyrektora na czwartą to make an appointment with the manager at four o’clockThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zapowi|edzieć
-
106 zgryw|a
f pot. lark pot., leg-pull pot.- poznać się na czyjejś zgrywie to see through sb’s antics- tak dla zgrywy just for kicks, just for a bit of fun- zrobić coś dla zgrywy to do sth for the hell of it pot. a. for a lark pot. a. for a giggle GB pot.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zgryw|a
-
107 dokąd
pron. 1. (cel) where (to); (odległość) how far- dokąd wybierasz się na urlop? where are you going for your holiday?- dokąd prowadzi ta ścieżka? where does this path lead (to)?- ty dokąd? where are you off to?- ciekawe, dokąd on poszedł I wonder where he’s gone- idź, dokąd chcesz go wherever you want- nie miała dokąd pójść she had nowhere to go- wrócił z Moskwy, dokąd pojechał w maju he’s returned from Moscow, where he went in May- wszędzie tam, dokąd dociera kolej everywhere that a. wherever the railway runs- dokąd sięga ten sznurek? how far does this (piece of) string reach?2. (do kiedy, jak długo) (w pytaniach) how long; (w zdaniach twierdzących) as long as- dokąd planujesz tutaj zostać? how long are you planning to stay here?- dokąd będziesz się na nią gniewał? are you going to be cross a. angry with her for long a. for much longer?- tańczyła, dokąd grała orkiestra she danced for as long as the orchestra played- możesz tu mieszkać, dokąd chcesz you can stay here as long as you wish- dotąd, dokąd as long as, until- dotąd, dokąd nie będzie nowej ustawy until there is a new law* * *pronnie wiem, dokąd poszła — I don't know where she went
* * *adv.pron. indecl.1. (= gdzie) where (to); dokąd? where (to)?; dokąd idziesz? where are you going (to)?2. ( wprowadza zdania podrzędne okolicznikowe miejsca lub celu) (= gdzie) where; nie wiem, dokąd iść I don't know where to go; Bóg wie dokąd God knows where.3. ( wprowadza zdania podrzędne okolicznikowe miejsca lub celu) (= gdziekolwiek) anywhere, wherever, any place; pójdę, dokąd będzie trzeba I'll go anywhere I have to; wszędzie, dokąd pójdziesz anywhere l. any place you go; iść dokąd oczy poniosą (go and) never look back.4. (= jak długo?) how long?, until when?; dokąd mam czekać? how long should I wait?5. ( także dotąd, dokąd...) (wprowadza zdania podrzędne określające moment, czas trwania jakiejś czynności) (= tak długo aż) until; czytała (dotąd), dokąd nie zrobiło się całkiem ciemno she kept on reading until it was completely dark.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dokąd
-
108 niech
Ⅰ part. 1. (w poleceniach, życzeniach) niech wejdzie let him/her (come) in, send him/her in- niech zaczekają let them wait- niech to będzie dla ciebie nauczką let that be a lesson to you- niech pani spocznie please take a seat- niech ciocia sobie wyobrazi jego minę (just) imagine his expression, auntie- niech nikt nie wchodzi do tego pokoju (nie pozwalam) no one is to enter this room; (nie pozwól) don’t let anyone enter this room- niech tego więcej nie słyszę don’t let me hear that again- powiedz mu niech weźmie ze sobą śpiwór tell him to take a sleeping bag with him- poczekaj, niech pomyślę wait (a minute), let me think- pokaż, niech zobaczę, co tam napisałaś show me, let me a. let’s see what you’ve written2. (oby) niech ta chwila pozostanie wam na zawsze w pamięci may you always remember this moment- niech żyje wolność! long live freedom!, freedom for ever!- niech żyje król! long live the king!- niech żyje młoda para! (toast) to the bride and groom!3. (obojętność) a niech sobie ma i dziesięć samochodów, co mnie to obchodzi let him have ten cars if he wants, what do I care? 4. (groźba) niech tylko spróbuje! just let him try!- niech ja cię kiedyś dorwę! pot. just wait till I lay my hands on you!5. książk. (przypuśćmy) let- niech x = 45 let x equal 45- niech linia AB przecina linię CD let line AB intersect line CD- weźmy na przykład Polskę, niech to będzie Polska średniowieczna let’s take Poland for example, (say) mediaeval PolandⅡ conj. niech tylko zrobi się ciepło, to pojedziemy na plażę let’s just wait a. just let’s wait till it gets warmer, then we’ll go to the beach- niech ja zachoruję, co wtedy zrobisz? what if I fall ill, what will you do then?- niech wszystko stracę, nie ustapię I don’t care if I lose everything, I won’t give in- wakacje, niech będą najdłuższe, muszą się skończyć holidays, however long they are, must come to an end■ niech będzie a. niech tam oh, all right- niech ci będzie a. niech ci tam oh, all right (have it your own way)- niech mu będzie a. niech mu tam good luck to him- niech się dzieje, co chce come what may- (a) niech cię/go! pot. damn you/him! pot.- (a) niech to! pot. blast a. damn it! pot.- niech to zostanie między nami that’s between you and me* * *partniech pomyślę — let me think lub see
niech cię Bóg broni, jeśli... — God help you if...
niech żyje...! — three cheers for...!
* * *adv.1. niech wejdą let them come in; niech żyje (król)! long live (the King)!; niech się dzieje, co chce come what may; niech cię ręka boska broni, jeśli... God help you if...; niech będzie pochwalony (Jezus Chrystus) praised be Jesus Christ; niech będzie let it be, so be it; niech ci będzie all right; a niech go! ( z podziwem) some lucky devil!; niech to szlag! damnation!; niech mi wolno będzie (powitać/zaprosić) let me (welcome/invite); niech stracę my loss!; niech pomyślę let me think l. see; niech żyje...! three cheers for...!; a niech to! what a nuisance!; niech cię o to głowa nie boli don't worry, I'll take care of everything.2. pot. (= przypuśćmy, że) a niech ktoś się o tym dowie suppose l. what if sb learns about it; a niech ci się nie uda suppose l. what if you fail.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > niech
-
109 rozumieć
(-em, -esz); perf; z-; vtrozumiem — I understand lub see
rozumiem, że nie przyjdziesz — I understand you won't be coming
* * *ipf.- em -esz1. (= pojmować) understand, comprehend, grasp, see; have an understanding ( coś of sth); rozumieć po angielsku understand English; nie rozumiesz po polsku? ( napomnienie) shall I make it clear l. spell it out for you?; rozumiesz? ( wzmocnienie rozkazu) (do) you hear me?, (do) you understand?; to rozumiem! pot. that's more like it, that's better, now you're talking!, atta boy/girl!; zaczynać rozumieć get the idea, see daylight; nic już z tego nie rozumiem I can't make anything of this, beats me; nie rozumieć czegoś not understand sth, have no comprehension l. conception of sth; niewiele z czegoś rozumieć make little of sth, be unclear about sth; nie rozumiem czemu (nie) I don't see why (not); nie rozumiesz istoty sytuacji you miss the point, you can't see forest l. wood for the trees; udawać, że się czegoś nie rozumie pretend not to see sth, have a blind spot about l. for sth; dobrze/źle coś rozumieć have a good/poor understanding of sth; rozumiem (= przyjmuję do wiadomości) I see l. understand.2. (= interpretować) interpret, understand, take; (nie) rozumiem (o co ci chodzi) I (don't) know l. see what you mean, I (don't) get it, I (don't) follow l. get l. catch your drift; rozumiem, że... I gather l. understand that..., I take it that...; co przez to rozumiesz? what do you mean by that?; nie tak rozumiałam przyjaźń that's not my idea of friendship; czy na pewno dobrze to rozumiem? let me get this right l. straight; rozumiem cię, ale... I hear what you're saying, but...; czy mam przez to rozumieć, że... am I (supposed) to understand that...; źle l. mylnie coś zrozumieć misapprehend l. misinterpret l. misconstrue sth, mistake sth ( jako coś for sth).3. (= wykazywać zrozumienie) (sytuację, młodzież) understand; relate (kogoś/coś to sb/sth); be understanding ( kogoś towards sb).ipf.1. (= rozumieć się nawzajem) understand each other l. one another; rozumieć się z kimś bez słów be on the same wavelength with sb, speak the same language with sb; dobrze się z kimś rozumieć connect with sb, be tuned in with sb; źle się z kimś rozumieć be tuned out with sb; nie rozumieć się nawzajem be at cross-purposes.2. pot. (= znać się) understand ( na czymś sth); have an understanding ( na czymś of sth); ma się rozumieć! yes, of course; yes, that's right; to się samo przez się rozumie it goes without saying, it is obvious by itself.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > rozumieć
-
110 służyć
(-ę, -ysz); vito serve; ( o psie) to beg; (o odzieży, sprzęcie) to be usefulsłużyć (komuś) radą/pomocą — to offer one's advice/help (to sb)
służyć za coś — to serve as lub for sth
służyć ojczyźnie/sprawie — to serve the country/cause
służyć komuś — (o klimacie, powietrzu) to do sb good
czym mogę (Panu/Pani) służyć? — can I help you (, Sir/Madam)?
* * *ipf.1. (= pełnić posługi) serve ( komuś to sb); służyć pod bronią bear arms; służyć w wojsku serve in the army; służyć do mszy kośc. serve at Mass; dobrze komuś służyć serve sb well, stand sb in good stead.2. (= być gotowym do pomocy) serve, be of service; służyć komuś pomocą offer one's help to sb, lend support to sb; służyć komuś pożyczką accommodate sb with a loan; służyć komuś przykładem give sb a lead; czym mogę służyć? how can I help you?; służę panu! (I am) at your service!3. (= pracować dla idei) serve; służyć ojczyźnie serve one's (home) country; służyć ludzkości/ludziom serve the humankind l. humanity/people; służyć dwóm panom serve two masters.4. (= być używanym jako coś) serve, do duty; ( o osobie) act; służyć jako coś serve as sth, do duty as l. for sth, serve l. fulfill the function of sth; służyć za przewodnika act as a guide.5. (= wpływać dodatnio) do good ( komuś sb); agree ( komuś with sb); klimat górski mi nie służy the mountain climate doesn't agree l. disagrees with me.6. (= być w dobrym stanie) work well; pamięć mi nie służy tak jak dawniej my memory is failing me these days, my memory is not as good as it used to be.8. ( o psie) beg.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > służyć
-
111 stawać
impf ⇒ stanąć1* * *( wstawać) to stand up; ( być ustawianym pionowo) to stand; (zatrzymywać się, przestawać funkcjonować) to stopstawać rzędem/szeregiem lub w rzędzie/szeregu — to stand in a line/row
stawać na głowie — (przen) to bend over backwards
stanąć na nogi — (przen) to get back on one's feet
stawać dęba — ( o koniu) to rear; ( o włosach) to stand on end
stanąć po czyjejś stronie — to side with sb, to take sb's side
stanąć wobec trudności/problemu — to face difficulties/a problem
* * *ipf.1. (= wstawać) stand up, rise; stawać na baczność stand to attention; stanąć na nogi be up and about, get on to one's feet; stawać okoniem stand pat; stanąć przed czymś confront sth; stanąć w miejscu come to a dead stop; stanąć w obliczu wyzwania face a challenge; stawać na głowie, żeby coś zrobić lean over backwards to do sth, stand on one's head to do sth.2. ( o przedmiotach) (= prostować się) rise; stawać dęba ( o koniu) rear; ( o włosach) stand on end; język stanął mu kołkiem he was speechless; stanął mi na jej widok wulg. I had a hard-on when I saw her.3. (= zatrzymywać się) stop, come to a halt l. standstill; pociąg staje na wszystkich stacjach the train calls l. stops at all stations; stanął mi zegarek my watch stopped; stanął jak wryty he froze in his tracks; negocjacje stanęły w martwym punkcie negotiations ended in a stalemate; słowa stanęły mi w gardle the words stuck in my throat; te pieniądze staną ci kością w gardle pot. this money will stick in your gizzard; ruch uliczny stanął the traffic ground to a halt; statek stanął na kotwicy the ship came to anchor.4. (= pojawiać się) turn up, come, appear; stanąć przed sądem be on l. go on l. stand trial; stanąć z kimś oko w oko confront sb; noga ludzka tu nigdy nie stanęła no human foot has ever trodden on this land; łzy stanęły komuś w oczach tears stood in sb's eyes; stanąć na czele take the lead, head; stanąć na wysokości zadania rise to the emergency l. occasion l. challenge; stawać w czyjejś obronie defend sb, stand up for sb, stick up for sb; hotel stanął w ogniu the hotel went on fire; sprawa stanęła na ostrzu noża matters were brought to a head.5. przest. (= wystarczać) have enough; nie staje mu odwagi/sił he doesn't have enough courage/energy; tak krawiec kraje, jak mu materii staje cut one's coat according to one's cloth.6. przest. (= kwaterować) quarter, lodge; wojsko stanęło we wsi soldiers were quartered in the village.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > stawać
-
112 to
Ⅰ pron. 1. (zamiast podmiotu, dopełnienia) it; (nie tamto) this- „co to jest?” – „to jest książka” ‘what’s this/that?’ – ‘it’s a book’- kto to? who’s this/that?- i co ty na to? (and) what do you say to that?- to mi się nie podoba I don’t like it- daj mi to give that/it to me- to ma być małżeństwo? you call this a marriage?- co to ma znaczyć? what’s that supposed to mean?- to są poważne sprawy these are serious issues- było to w piątek it was on a Friday- to, co się później działo, trudno wyjaśnić what happened next is hard to explain- nie znalazła tego, czego szukała she didn’t find what she was looking for- to, z kim i dokąd chodzę, jest moją sprawą where I go and who (I go) with is my affair- nie troszczy się o to, czy będzie miał za co utrzymać rodzinę he doesn’t care about whether he’ll be able to provide for his family- boleli nad tym, że nie mogli nam pomóc they were sorry they couldn’t help us- zawsze marzyłam o tym, żeby być chłopcem I always dreamed of being a boy2. (zamiast czasownika) Ziemia to planeta the Earth is a planet- czas to pieniądz time is money- lwy to drapieżniki lions are predators- oglądanie telewizji to strata czasu watching television is a waste of time- żyć to pracować to live is a. means to work- sześć i osiem to czternaście six and eight is fourteen- chłopcy to chłopcy boys will be boys- wojna to wojna war is war- to miło z pana strony that’s (very) nice of you- to fajnie, że przyszedłeś pot. it’s great to see you a. that you made it pot.3. euf. (seks) it euf., pot.; (narządy płciowe) sex euf., pot. Ⅱ part. (ekspresywne) a to (dopiero) pech! what bad a. rotten luck!- a to z jakiej racji? and why is that exactly?; why is that, pray? iron.- a czemu to taka smutna? why are you so sad?- kogo to ja widzę? well, well, what a surprise!- a bo to ja wiem? how should a. would I know?- no to co z tego? well, what of it?- a to się wszyscy zdziwią! that’ll surprise them!- podobno to Stefan dostał nagrodę, nie Maria apparently it was Stefan who got the prize, not MariaⅢ conj. 1. (w konstrukcjach współrzędnych) (on) ma pieniądze, to je wydaje he’s got money, so he spends it- poszukaj, to znajdziesz look for it and you’ll find it- byłem w tym roku na południu Europy, to jest w Grecji i we Włoszech I was in southern Europe this year, that’s to say Greece and Italy- przeprosiłem ją, to znaczy niezupełnie przeprosiłem, próbowałem tylko I apologized to her, that is not exactly apologized, but I tried to2. (w zdaniach warunkowych) kiedy ma czas, to się z nią spotyka when s/he has time s/he sees her- gdybyś czegoś potrzebował, to napisz write if you need anything- skoro tak mówię, to wiem I (should) know what I’m saying- nie chcesz, to nie, sam to zjem if you don’t want it, too bad – I’ll have it- przyjdzie to przyjdzie, a jak nie przyjdzie – też dobrze if he comes, he comes, if he doesn’t, he doesn’t- to bladł, to czerwieniał he went white and red by turns■ ni to, ni sio a. ni to, ni owo neither one thing nor the other- ni z tego, ni z owego all of a sudden- to i owo this and that- gawędzili o tym i owym they talked about this and that- skarżą się, że tego, tamtego im brak they complain about not having this or that- to jest to! that’s it! a. what we’re looking for!* * *1. pron( zaimek wskazujący) thisto jest lampa — this lub it is a lamp
co/kto to jest? — what's/who's this?
to mi się podoba, a tamto nie — I like this one, but I don't like that one ( w funkcji ekspresywnej)
2. conjjak to? — how so?, how come?
jeśli chcesz, to idź — go if you like
3. invgdybyś czegoś potrzebował, to zadzwoń — call if you (should) need anything
czas to pieniądz — time is money* * *I.to1a.zob. ten.II.to2pron.indecl.1. ( zastępuje podmiot) it; to nic it's nothing; to prawda it's true; to tutaj it's here; to ty? is that you?; kto to? who is it?, who's this?; (= kto tam?) who's that?; to jest to! this is it!; otóż to! exactly!; that's (just) it!conj.chcesz, to idź go if you like; jak skończysz, to posprzątaj clean up when you finish; co jeden, to głupszy each one is more stupid than the other; co kraj, to obyczaj other countries other laws, every country has its habits/customs; co wstał, to się przewrócił every time he got up, he (instantly) fell; co to, to nie! no way!; jak nie, to nie if no, fine; jeśli przyjdzie, to nie otwieraj if he comes, don't open; oglądała to jeden, to drugi palec she was watching (now) one finger then another one; przyszedł wieczorem, to jest około szóstej he came in the evening, that is around six.particle( o charakterze ekspresywnym) to ci bezczelność! what cheek!; to ci (dopiero) pech! bad l. tough luck!; co to za łobuz! what a rascal!; no to co (z tego)? so what?The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > to
-
113 wziąć
pf — brać impf Ⅰ vt 1. (chwycić) to hold, to take- wziąć kogoś w ramiona to hold/take sb in one’s arms- wziąć kogoś za rękę to take sb by the hand a. sb’s hand- wziąć kogoś pod ramię to take sb by the arm- wziąć coś w zęby to take sth in one’s teeth- wziął dziecko na ręce he picked up the child- wzięła dziecko na kolana she put the child on her lap2. (zabrać ze sobą) to take (out)- wziąć kogoś na narty/ryby/tańce to take sb fishing/skiing/dancing- wziąć kogoś na kolację/spacer to take sb out to dinner/for a walk- weź mnie ze sobą! take me with you!3. (otrzymać) to get [pensję, napiwek, zapłatę]- ile wziąłeś za samochód? how much did you get for your car?4. (na własność, w użytkowanie, pod opiekę) to take- wziąć coś w dzierżawę to take out a lease on sth- wziąć coś na kredyt/na raty to take sth on credit/in installments- wziąć psa ze schroniska to take a dog from the shelter5. (skorzystać) to take [sth] out, to take (out) [pożyczkę, urlop, zwolnienie] 6. (powierzyć funkcję) to employ [korepetytora, niańkę] 7. (do niewoli) to take [jeńców, zakładników]- wziąć kogoś żywcem to take sb alive8. (zaczerpnąć) to get [informacje, pomysł]; to take (z czegoś from sth) [cytaty, przykłady] 9 przen., książk. (odziedziczyć) to get (coś po kimś sth from sb)- urodę wzięła po matce she got her good looks from her mother- imię wziął po dziadku he is named after his grandfather10 pot. (włożyć) to put [sth] on, to put (on)- weź coś na głowę, bo jest zimno! put something on your head, it’s cold!11 pot. (pokonać) [koń] to clear, to take [przeszkodę]; [samochód] to take [zakręt] 12 pot. (wyprzedzić) [biegacz, kolarz] to overtake [współzawodnika] 13 (zastosować) to take [lekarstwo, pigułkę]; to have [masaże, zastrzyki] 14 (przyjąć) to take [pracę, stanowisko, zajęcie] 15 (użyć) to take [drzewo, mąkę] 16 (potraktować, zrozumieć) to take- wziąć coś do siebie to take sth personally- wzięła jego słowa poważnie/dosłownie/za żart she took his words seriously/literally/as a joke- przepraszam, wzięłam pana za kogoś innego I’m sorry, I mistook you for someone else17 (zdobyć w walce) to take [miasto, twierdzę]- wziąć fortecę szturmem to storm a fortress18 (przywłaszczyć sobie) to take- kto mi wziął pióro? who’s taken my pen?19 (dokonać czynności) to take [kąpiel, lekcje, miarę, oddech, prysznic]- wziąć ślub to get married20 pot. (usunąć) to take- weź nogi z kanapy! take a. get your legs off the sofa!- bierz a. weź to stąd zaraz! take it away right now a. this minute! pot.21 pot. (wywrzeć wpływ) to sway- wzięła go na litość ≈ she appealed to his better self- dał się wziąć na jej kłamstwa he was taken in by her lies22 (zobowiązać się) wziąć na siebie dodatkowe obowiązki to take on extra responsibilities- wziąć na siebie zrobienie czegoś to take it upon oneself to do sth- wziąć na siebie winę to shoulder a. take the blame23 (zacząć się przejawiać) to be felt- wzięła ją ciekawość/złość/zazdrość she was overcome with curiosity/anger/jealousy- wzięła go grypa he came down with the flu24 (porwać, wciągnąć) to captivate- tak go wzięły te komputery, że o niczym innym nie mówi he got so hooked on computers that he couldn’t talk about anything else25 (rozważyć) to take- weźmy (na przykład) sytuację we Francji… let’s take the situation in France (for example)…- weźmy inny przykład… let’s take another example…- razem wzięte taken together- jest mądrzejszy niż wy wszyscy razem wzięci he’s smarter than all of you put together pot.26 (dostać, oberwać) to get [baty, lanie] 27 pot. (uprawiać seks) to take [kobietę] Ⅱ wziąć się 1. (chwycić się) to hold- wziąć się za głowę/pod boki to hold one’s head/sides2. (chwycić się nawzajem) wziąć się w objęcia to hold each other- dzieci wzięły się za ręce the children took each other’s hands3. (zająć się) to get down (do czegoś to sth); to take [sth] up, to take up- wziąć się do pracy/nauki to get down to work/some studying- wziąć się do pióra/łopaty to take up writing/a spade- po pomalowaniu kuchni wziął się za salon having painted the kitchen he set to work on the living room4. (zwiększyć kontrolę) to crack down (za kogoś on sb); to do something (za kogoś/coś about sb/sth)- weź się wreszcie za syna! do something about your son at last!5. (pojawić się) to come- skąd się tu wziął ten talerzyk? where did that plate come from?6. (mieć źródło) [nieufność, niezadowolenie, problem] to stem (z czegoś from sth)* * *The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > wziąć
-
114 dawn|o
Ⅰ adv. grad. (w przeszłości) [istnieć, zdarzyć się] a long time ago, long ago- to nie było tak dawno (temu) it wasn’t so long ago- dawno, dawno temu (w bajkach) once upon a timeⅡ adv. (długo) for a long time- dawno cię nie widziałem I haven’t seen you for a long time- jak dawno tu mieszkasz? how long have you been living here?Ⅲ dawniej adv. comp. (kiedyś) before, formerly- wszystko jest jak dawniej everything’s (just) like it used to be- dawniej był nauczycielem/krawcem he was a teacher/tailor before- dawniej spotykaliśmy się dość często we used to meet quite often (before)- Wołgograd (dawniej Stalingrad) Volgograd (formerly Stalingrad)Ⅳ od dawna adv. for a long time- znana od bardzo dawna reguła an old-established rule- od a. z dawien dawna książk. from time immemorial a. out of mind- mieszkają tu od dawien dawna they’ve lived here for ages (and ages)The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dawn|o
-
115 mów|ić
impf Ⅰ vt 1. (przekazywać) to tell (coś komuś sb sth a. sth to sb); to say (coś komuś sth to sb)- mówię ci prawdę I’m telling you the truth- mówiłem mu, jak było I told him what it was like- zawsze mówi mi dzień dobry s/he always says hello to me- mówiłem ci, że wrócę później I told you (that) I’d come back later- matka mówi mu, żeby był grzeczny his mother keeps telling him to be a good boy- mówiono (nam) a. było mówione, żeby nie palić we were told not to smoke- mówili (sobie) wiersze they were reciting poems (to each other)- mówić z pamięci (wyuczony tekst) to speak from memory- mówić z głowy (improwizować) to speak a. talk without notes, to give an extempore talk, to improvise- mówić od rzeczy a. bzdury to talk nonsense a. rubbish- mówić do rzeczy to talk sense- mówić coś pod nosem a. wąsem to say sth under a. below one’s breath- halo, kto mówi? (przez telefon) hallo, who’s there?- dzień dobry, mówi Jacek hello, Jacek speaking2. (plotkować) to talk vi, to say- mówić coś na kogoś a. o kimś to say sth about sb- cała wieś o nich mówi the whole village is talking about them a. they are the talk of the village- mówią na niego, że (jest) głupi they say he’s stupid- mówią, że miał dwie żony he is said to have had two wives- tylko wróciła, a wszyscy zaczęli mówić no sooner had she come back than tongues began to wag3. (informować) [przepisy, konstytucja] to say; [znak, wygląd] to mean; (podpowiadać) [serce, rozum, intuicja] to tell- prawo Archimedesa mówi, że… Archimedes’ principle says that…- jego mina/wzrok mówił, że… his expression/eyes showed that…- o czym mówi ta książka/ulotka? what’s the book/leaflet about?- ta nazwa nic mi nie mówi the name tells me nothing a. doesn’t ring a bell with me- mówi ci to coś? does it mean anything to you?- przeczucie a. coś mi mówi, że nam się uda something tells me a. I have the feeling that we’ll succeed- jej uśmiech/spojrzenie mówi nam wszystko her smile/look tells us everything- fakty mówią (nam) co innego the facts tell (us) a different story ⇒ powiedziećⅡ vi 1. (posługiwać się mową) to talk, to speak- kiedy dziecko zaczyna mówić? when do children start to talk a. speak?- mówić gwarą to speak (in a) dialect- mówić przez nos to speak through one’s nose2. (rozmawiać) to talk- mówić (z kimś) o kimś/czymś to talk (to a. with US sb) about sb/sth- czy mogę mówić z Janem? (przez telefon) can a. may I speak to a. with US Jan please?- mówić do kogoś to talk to sb- jak śmiesz tak do mnie mówić! how dare you talk a. speak to me like that!- mówić o kimś dobrze/źle to speak well/ill of sb3. (zwracać się, nazywać) to call vt- mówią na niego Lolo/„grubas” he is called a. they call him Lolo/‘fatso’- mówił do niej po imieniu he called her by her first name- mówienie sobie po imieniu jest tu powszechne it’s common to be on first-name terms with people here ⇒ powiedzieć4. pot. (podczas śledztwa, przesłuchania) to talk- na torturach zaczął mówić as soon as they began torturing him he started to talk■ a nie mówiłem? I told you so!- co ja mówię? pot. no, I’m sorry- wczoraj, co ja mówię, przedwczoraj yesterday, no, I’m sorry, the day before yesterday- jego mina mówi sama za siebie pot. his expression speaks for itself- złość/żal mówi przez kogoś a. przez czyjeś usta książk. it’s sb’s anger/resentment speaking- czy ja coś mówię? go ahead, do as you like- dobrze a. łatwo ci mówić it’s a. that’s easy for you to say, it’s all very well for you to talk- krótko mówiąc in brief a. short- mów co chcesz/mówcie co chcecie pot. say what you like- mówza siebie! speak for yourself!- mówiąc między nami a. między nami mówiąc pot. (just) between you and me a. between ourselves a. between the two of us- mówić bez ogródek a. osłonek a. bez owijania w bawełnę to not mince (one’s) words, to lay it a. put it on the line- mówić do kogoś jak do kogoś dobrego a. mówić komuś jak komu dobremu to try to make sb understand- mówić z kimś wspólnym a. tym samym językiem to speak the same language as sb- mówię ci! I (can) tell you- nie ma co mówić pot. no two ways about it- nie ma o czym mówić (odpowiedź na podziękowanie) my pleasure, don’t mention it; (odpowiedź na przeprosiny) don’t mention it; (odmowa) it’s out of the question- nie mów! you don’t say (so)! pot.- nie mówiąc a. wspominając o… książk. not to mention…, to say nothing of…The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > mów|ić
-
116 odpowi|edzieć
pf — odpowi|adać1 impf vi 1. (udzielić odpowiedzi) to answer vt, to reply vt- odpowiedzieć komuś to answer sb- odpowiedzieć, że… to answer a. reply that…- odpowiedzieć na pytanie to answer a question- nie odpowiadają na moje listy they don’t answer my letters a. reply to my letters- „tak!” odpowiedziała z uśmiechem ‘yes!,’ she answered, with a smile- odpowiadać niegrzecznie to answer back- odpowiedzieć bez namysłu to answer off the cuff- nie odpowiedział mi na pytanie he didn’t answer my question a. reply to my question2. (zareagować) to respond, to answer vt- odpowiedzieć na apel to respond to an appeal- statek nie odpowiadał na sygnały radiowe the ship did not respond to radio signals- nikt nie odpowiadał na pukanie nobody answered the door- telefon nie odpowiadał nobody answered the phone3. Szkol. to answer- odpowiadać pisemnie/ustnie to answer in writing/orally- odpowiadać na lekcji historii to answer questions during one’s history lesson- odpowiadać z Wielkiej Rewolucji Francuskiej to be examined on the French Revolution4. (odwzajemnić się) to return vt (na coś sth)- odpowiadać na ukłon/na pozdrowienie to return a nod/a greeting- odpowiedzieć grzecznością na grzeczność to return a favour a. kindness5. (ponosić odpowiedzialność) to be responsible- rodzice odpowiadają za wychowanie dzieci parents are responsible for bringing up their children- odpowiadać przed sądem to be brought to trial, to be tried (za coś for (doing) sth)- odpowiecie mi za to! I’ll make you account for it!■ odpowiadać za coś głową a. życiem vauch for sth with one’s head a. lifeThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > odpowi|edzieć
-
117 zacię|cie
Ⅰ sv ⇒ zaciąć Ⅱ n 1. (nacięcie) notch; (rysa) scratch 2. sgt (skłonność) flair (do czegoś for sth)- zacięcie gawędziarskie/pisarskie a flair for story-telling/writing- aktor z zacięciem komediowym an actor with a flair for comedy- mieć zacięcie do fotografowania/majsterkowania to have a flair for photography/do-it-yourself3. sgt (zapał) pracować z zacięciem to work fervently- robić coś bez zacięcia to do sth without conviction- artykuł napisany z zacięciem an article written with passion4. (zająknięcie) stumble- mówić bez zacięć to speak without falteringⅢ adv. with determination- walczyli tak zacięcie, że… they fought with such determination, that…The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zacię|cie
-
118 KONA
* * *(gen. pl. kvenna), f.1) woman (var hón kvenna fríðust);2) wife (ek em kona Njáls).* * *u, f., kuna, Fms. vii. 106; gen. pl. kvinna, 109, 274, Hdl. 15, but usually kvenna, which form is a remains of an older obsolete kvina: [Goth. qino = γυνή; Hel. quena; O. H. G. chiona; Swed. kåna; Dan. kone; again, the forms of the Goth. quens or qveins, A. S. cwen, Engl. queen, Scot. quean = Engl. wench, Dan. kvinde answer to the obsolete kván, q. v.]:—a woman; karl ok kona, man and woman, passim; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kona ok karlmaðr, Grág. i. 171; kona eða karlmaðr, Nj. 190; hón var kvinna fríðust, Fms. vii. 109; henni lézt þykkja agasamt, ok kvað þar eigi kvinna vist, 274; konor þær er óarfgengjar eru, Grág. i. 228; mun þat sannask sem mælt er til vár kvenna, Fms. iv. 132; kveðr hann vera konu níundu nótt hverja ok eiga þá viðskipti við karlmenn, N. G. L. i. 57: sayings, köld er kvenna ráð, Gísl.; meyjar orðum skyli manngi trúa, né því er kveðr kona, Hm. 83; svá er friðr kvenna, 89; hón var væn kona ok kurteis, Nj. 1; ok var hón kvenna fríðust, she was the fairest of women, 50; hón var skörungr mikill ok kvenna fríðust sýnum, hón var svá hög at fár konur vóru jafnhagar henni, hón var allra kvenna grimmust, 147; fundusk mönnum orð um at konan var enn virðuleg, Ld. 16; Unnr var vegs-kona mikil ( a stately lady), Landn. 117; konur skulu ræsta húsin ok tjalda, Nj. 175; konu-hár, -klæði, -föt, woman’s hair, attire, Fms. iii. 266, Greg. 53; konu bú, woman’s estate, Grág. ii. 47; konu-líki (liking), woman’s shape, Skálda 172, Grett. 141; konu-nám, konu-tak, eloping, abduction of a woman, Grág. i. 355, Bjarn. 17; konu-mál, rape, fornication, = kvenna-mál, Eb. 182, Fs. 62, Stj. 499: frænd-kona, a kinswoman; vin-kona, a female friend; mág-kona, a sister-in-law; álf-kona, an ‘elf-quean;’ troll-kona, a giantess; heit-kona, a spouse; brúð-kona, a bridemaid; vinnu-kona, grið-kona, a female servant; ráðs-kona, a stewardess; bú-kona, hús-kona, a house-mistress, house-wife; spá-kona, a prophetess, Scot. ‘spae-wife;’ skáld-kona, a poëtess.II. a wife; ek em kona Njáls, Nj. 54; Evu Adams konu, Hom. 31; við hans konu Sophram, Ver. 52; af konu minni eða sonum, Nj. 65; en ef bú þeirra standa, þá munu þeir vitja þeirra ok kvenna sinna, 207; messu-djákn enginn, né kona hans né klerkr hans, N. G. L. i. 97.—The word is now almost disused in sense I, kvennmaðr being the common word, whereas in sense II. it is a household word. konu-efni, n. one’s future wife, bride: konu-fé, n. a marriage portion, Js. 80: konu-lauss, adj. wifeless, unmarried, Fs.: konu-leysi, n. the being konulauss: konu-ríki, n., see kvánríki.B. COMPDS, with the gen. plur. kvenna-: kvenna-askr, m. a kind of half measure, opp. to karlaskr, q. v.; hálfr annarr k. í karlaski, Jb. 375. kvenna-ást, f. amour, Bs. i. 282, Fms. v. 341. kvenna-búnaðr, m. a woman’s attire, Skálda 334. kvenna-far, n. love affairs, Lat. amores, Fms. i. 187. kvenna-ferð, f. a journey fit for women, Ld. 240. kvenna-fólk, n. woman-folk, Nj. 199. kvenna-friðr, m. sacredness of women, N. G. L. ii. kvenna-fylgjur, f. pl. female attendants, Grág. i. 342. kvenna-gipting, f. marriage, N. G. L. i. 343, Jb. 6. kvenna-giptir, f. pl. a giving in marriage, N. G. L. i. 27, 343. kvenna-hagr, m. woman’s condition, Rb. 414. kvenna-heiti, n. names of women, Edda (Gl.) kvenna-hjal, n. women’s gossip, Gísl. 15. kvenna-hús, n. a lady’s bower, Fas. ii. 162. kvenna-innganga, u, f. entrance of women into the church, churching, B. K. 110. kvenna-klæðnaðr, m. a female dress, Grág. i. 338. kvenna-land, n. the land of the Amazons, Rb. 348, Fms. xi. 414. kvenna-leiðir, m. ‘women-guide,’ a law term used of a child as the sole witness to lawsuit for a rape; barn þat er heitir k., N. G. L. i. 357, 367. kvenna-lið, n. woman-folk, Nj. 199, Lv. 38. kvenna-maðr, m. a woman’s man, given to women; mikill k., Hkr. i. 208, Rb. 414; lítill k., chaste, Fbr. 12. kvenna-mál, n. love matters, Orkn. 334: rape, fornication, 444, Lv. 3. kvenna-munr, m. distinction of women, Fms. x. 387. kvenna-nám, n. a rape, Grág. i. 353. kvenna-ráð, n. pl. women’s counsel, Nj. 177. kvenna-siðr, m. habits of women, Grág. i. 338. kvenna-skap, n. a woman’s temper, Nj. 68. kvenna-skáli, a, m. a woman’s apartment, Sturl. iii. 186. kvenna-skipan, f. arrangement of the ladies (at a banquet), Ld. 202. kvenna-sveit, f. a bevy of ladies, Fms. vi. 1. kvenna-vagn, m. ‘woman’s wain,’ a constellation, opp. to karlsvagn, Rb. 1812. 16. kvenna-vist, f. women’s abode, fit for women, Hkr. iii. 339. -
119 NÓTT
* * *(gen. nætr, pl. nætr), f. night, = nátt; at miðri nótt, of miðja nótt, about midnight; um nóttina, through the night, during the night; um nóttina áðr, the preceding night; í nótt, tonight (eigi mun hann láta drepa Egil í nótt); the last night (ek ók í nótt eptir viði); nætr ok daga, both by day and by night; nóttin helga, the holy night, Christmas night.* * *f., gen. nætr, pl. nætr; the old writers mostly spell this word thus (not nátt), agreeably with its mod. sound and form; this, however, is not a real ó, but a remains of the old umlaut ́ (ńtt); nom. nótt, Sdm. 26, Hkv. 1. 2, Vþm. 24, 25, Gkv. 2. 12, Skm. 42, Alm. 29, 30, Sks. 50 new Ed.: acc. nótt, Hm. 112; miðja nótt, Grág. (Kb.) i. 36 (four times), 32, 37; þvátt-ńtt, id.: dat. nótt, Ó. H. 187, Vsp. 6; nóttina, Ó. H. 62, 72, 115, 118 (twice), 187, Íb. 12, Edda 28, 29, 89, Fb. ii. 381: dat. pl. nóttom, Vkv. 6, Hkv. 2. 51; so also in old rhymes, nótt, óttu, Fms. vi. (in a verse): the spelling with á chiefly occurs in Norse MSS. or in writers influenced by the Norwegians, dag ok nátt, Stj. 15, and so rhymed in Skíða R. 194; náttinni, Stj. 15, 16: gen. nætr, passim; náttar only in a few compds: pl. nætr, but næternar (irreg.), Kb. i. 33, 36. In most kindred Teut. languages with á, not ó: [Goth. nahts; A. S. and Engl. night; O. H. G. naht; Germ. nacht; Swed. natt; Lat. noct-is; Gr. νύξ, νυκτ-ός.] ☞ A dat. sing. nóttu is used in mod. poets, e. g. Bs. ii. 479 (in a poem of 1548); eg var að ráða árið um kring það Egill kvað á nóttu, in a ditty of Björn á Skarðsá; and even in acc., þessa nóttu þegar í óttu, það til bar, Hallgr. Pétr; but in old vellums this form is not attested; for the Jd. 39, line 8 (sáttir á einni nóttu), is a mod. conjectural addition, as the vellum (Cd. Reg.) ceases at line 7 of that verse.B. The night; en at miðri nótt, Ó. H. 187, Edda 29; of miðja nótt, id.; nótt ok degi, Sks. 54; nótt með degi, day and night, Gísl. 14; í alla nótt, all night long, Eg. 418; um nóttina, through the night, Fms. vi. 16; þá nótt, that night, Grág. ii. 322; nótt ok dag, night and day; í nótt, to-night, Eg. 283, 416: the last night, 564, Ísl. ii. 156; í alla nátt Skíða R.; um nætr sakir, for one night, Bjarn. 53: in some phrases the plur. only is used, bæði um nætr ok um daga, both by day and by night, Sks. 63 new Ed.: so also, bjóða góðar nætr ! to bid good night,—Guð gefi þér góðar nætr ! Jóla-nótt, Yule night, Grág. (Kb.) passim; haust-nótt, an autumn night; hý-nott, the bridal night; nótt ina helgu, the holy night = Germ. weih-nachten = Christmas night, Gþl. 295, 297. The years of one’s age were counted by the Yule nights, N. G. L. i. 31, 32, see the remarks to Jól:—sayings, nótt skal nema nýræða til = ἐν νυκτι βουλή, Spenser’s ‘night, they say, gives counsel best,’ Hrafnag. 22; það er tjaldað til einnar nætr, a tent raised for one night, i. e. brief and shifty; láta þar nótt sem nemr, see nema; það er ekki öll nótt úti enn. Time was (and still is) counted, not by days, but by nights (as years are by winters); eigi síðarr en nótt sé af þingi, Grág. i. 101; enda skal eigi Leið vera fyrr en fjórtán nætr eru frá alþingi, 122; tveggja nátta Leið, id.; sjau nóttum fyrir sumar, ii. 244; þá er sextán nætr eru liðnar frá þingi, 80; nefna féránsdóm fjórtán nóttum eptir vápna-tak, 81; fám nóttum siðarr, Bs. i. 321; hann var eigi lengr á Leið en þrjár nætr, Fms. ix. 267; níu nóttum síðarr, Edda 23; þrjátigi nóttum síðar, Bs.: hence, mánuðr þritog-náttar, a calendar month, Íb. 7, K. Þ. K., cp. ein-nættr, etc.; an infant is in Iceland said to be so many ‘nights’ old, tíu nátta gamalt, einnar nætr. So Tacitus tells us that the Germans of his day, nec dierum numerum ut nos sed noctium computant, Germ. ch. 11; it still survives in Engl. ‘fort-night:’—in poetry the winter is called bear’s night (bjarnar-nótt, húns-nótt), Edda, Fas. i. (in a verse), Rekst.II. mythical, Nótt, the giantess Night, daughter of Nörfi and the mother of Earth and Day, Edda, Sdm., Vþm.C. COMPDS:I. náttar-: náttar-lega, u, f. night-quarters, Boldt 169. náttar-tal, n. a tale or number of nights, Mar. náttar-tími, a, m. = nætrtími, Stj. 16, 71, Fas. ii. 371. náttar-þel, n., in the phrase, á náttarþeli, at dead of the night, Fms. vii. 57, x. 413, Rd. 284, Orkn. 74, Bs. i. 139, N. G. L. i. 62.II. nætr-: nætr-björg, f. help through the night, Bjarn. 43. nætr-elding, f. the ‘eld of night,’ i. e. the end of night (see elding), Fms. iv. 263, xi. 241, Hrafn. 20, Stj. 787. nætr-ferðir, f. pl. night wanderings, Fas. iii. 478. nætr-friðr, m. peace, truce during the night, Fbr. 98, v. l. nætr-frost, n. a night frost. nætr-fyllr, f. one night’s fill, N. G. L. i. 144. nætr-gagn, n. a chamber-pot. nætr-gali, a, m. [from the Dan. nattergal, Germ. nachtigall], the nightingale, (mod.) nætr-gamall, adj. one nigbt old, Rb. 522. nætr-gestr, m. a night guest, one who stays the night, Gullþ. 30. nætr-gisting, f. the staying a night. nætr-greiði, a, m. a night’s entertainment, Fas. i. 94. nætr-greiðing, f. = nætrgreiði, Fas. iii. 209, 219. nætr-göltr, n. a roving about by night. nætr-kuldi, a, m. night-cold, Stj. 97. nætr-langt, n. adj. night-long. Fas. i. 77. nætr-ligr, adj. nocturnal, Sks. 627. nætr-skemtan, f. night-enjoyment (euphem. = cohabitation), Fas. iii. 210. nætr-staðr, m. = náttstaðr; in the saying, einginn ræðr sínum nætrstað. nætr-tími, a, m. night-time. nætr-vist, f. night-quarters, Fms. i. 69. -
120 STÆLA
(-ta, -tr), v.1) to steel, put steel into; sverð stælt af eitri, a sword tempered with poison;2) to intercalate (a poem) with parenthetic sentences (stál).* * *d, [stál], to steel, put steel into, a blacksmith’s term; hence to temper, hann lét stæla oddana, Str. 77; sverð stælt með eitri, a sword tempered with poison, poisoned, Bær. 15 (= eitri herðr); stæltr lé, Grág. i. 501.II. metaph. to intercalate a poem with burden (stál); stefjum verðr at stæla brág, Mkv. 11; þá tók Sighvatr at yrkja drápu um Ólaf konung enn Helga, ok stælti eptir Sigurðar-sögu … þú skalt fara til móts við Sighvat skáld mitt ok seg honum svá, at ek vil eigi at hann stæli drápu þá, er hann yrkir um mik, eptir Sigurðar-sögu, heldr vil ek at hann stæli eptir Uppreistar-sögu, … Sighvatr sneri þá drápunni, ok stælti hana eptir Uppreistar-sögu. Fb. ii. 394;—Fms. v. 210 (l. c.) has ‘drápu’ wrongly for ‘sögu;’ for the sense is that the poet intended to borrow the subject for the burden from the Saga of Sigurd Fafnisbani, but the king bade him not do so, but take the burden from the History of the Creation: specimens of such poems, furnished with intercalated sentences taken from mythical subjects or old wise sayings, are the drapa of Kormak on Earl Sigurd, and the Edda (Ht.) 13:—neut. stælt, intercalated sentences (stál) in an old poem, þessa fígúru er vér köllum stælt, Skálda 198; standa þessir hættir mest í því sem stælt er kveðit, 206; þetta er stælt kallat, Edda (Ht.) 125; hjá-stælt, the ‘stál’ at the end of a verse line, id.,—ok skal orðtak vera forn minni, Edda (Ht.)2. hence in mod. usage stæla means to plagiarise, imitate; stæla eptir e-u.
Страницы
См. также в других словарях:
Tak and the Power of Juju (TV series) — This article is about the 2007 TV series. For other uses, see Tak and the Power of Juju. Tak and the Power of Juju Genre Adventure Comedy … Wikipedia
tak — I tak 1. tak sb., ken; tage til takke; mange tak; tusind tak; ja tak; nej tak; selv tak; tak for mad II tak 2. tak sb., ken, ker, kerne (spids; tap) … Dansk ordbog
Tak Matsumoto — (right) and Koshi Inaba (left), just after B z initiation into the Hollywood s Rock Walk. Background information Birth name … Wikipedia
Tak (Stephen King) — Tak is an extradimensional entity existing within the Stephen King Universe. Its activities are limited to the Stephen King and Richard Bachman novels Desperation and The Regulators , respectively (two books which are, in fact, parallel worlds of … Wikipedia
Tak — may refer to:Linguistics * Cahn Tak Big God * Tak , the Danish word for Thank you! * Tak , the Polish word for Yes * Tak , the Dutch word for branch * Tak , the Norwegian word for Roof * Tak , the Ukrainian word meaning Yes and so . Also, it was… … Wikipedia
Tak (function) — Tak is a recursive mathematical function defined as def tak( x, y, z) unless y < x z else tak( tak(x 1, y, z), tak(y 1, z, x), tak(z 1, x, y) ) endend It is often used as a benchmark for languages with optimization for recursion.tak() vs.… … Wikipedia
Tak Wah Mak — (* 1945[1][2] oder 1946[3] in Südchina) ist ein chinesisch kanadischer Immunbiologe und Krebsforscher und Professor an der University of Toronto. Inhaltsverzeichnis 1 Leben … Deutsch Wikipedia
Tak Nga Secondary School — (Traditional Chinese: 德雅中學) is a Hong Kong aided secondary school founded in 1962, a subsidised Girls Catholic School sponsored by Sisters Announcers of the Lord. The school is located at 18 Tat Chee Avenue, Yau Yat Chuen, Sham Shui Po of the… … Wikipedia
TAK-Cyprus — TAK, Türk Ajansı Kıbrıs (in English, Turkish News Agency Cyprus) is the news agency in the Turkish Republic of Northern Cyprus responsible for disseminating TRNC news internationally and disseminating foreign news in the TRNC. History and… … Wikipedia
Tak: Mojo Mistake — Developer(s) THQ Publisher(s) THQ Platfo … Wikipedia
Tak Giu — Tak Giu, an indie short film about Singaporean football, gained a cult following and gathered 100,000 viewers in 6 months after it was hosted on the internet. Shot with just a camcorder, Tak Giu spread like wild fire and made waves in the… … Wikipedia
