-
1 temetum
tēmētum, ī, n. (von *temum, wov. auch temulentus), jedes berauschende Getränk, Met, Wein, temetum olere, Cato bei Plin. 14, 90: cadus temeti, Hor. ep. 2, 2, 163: temeti nihil allatum intellego, Plaut.: carere temeto, keinen Wein trinken, Plaut. u. Cic. fr. – temeti timor, v. einem Parasiten, Nov. com. 17. – / Das Wort ist zur Zeit des Augustinus aus der Sprache verschwunden, s. Augustin. de trin. 10, 1 (die Stelle unter emorior).
-
2 temetum
tēmētum, ī, n. (von *temum, wov. auch temulentus), jedes berauschende Getränk, Met, Wein, temetum olere, Cato bei Plin. 14, 90: cadus temeti, Hor. ep. 2, 2, 163: temeti nihil allatum intellego, Plaut.: carere temeto, keinen Wein trinken, Plaut. u. Cic. fr. – temeti timor, v. einem Parasiten, Nov. com. 17. – ⇒ Das Wort ist zur Zeit des Augustinus aus der Sprache verschwunden, s. Augustin. de trin. 10, 1 (die Stelle unter emorior). -
3 temetum
tēmētum, ī n. [одного корня с abstemius ]пьянящий напиток, крепкое вино Pl, C, H, J -
4 tēmētum
tēmētum ī, n [2 TEM-], an intoxicating drink, mead, wine: carent temeto mulieres: accipis cadum temeti, H., Iu.* * *strong wine; intoxicating liquor -
5 temetum
tēmētum, i, n. [a lengthened form from root tam-; Sanscr tām-yati, to be stupefied; whence abstemius, temulentus], any intoxicating drink, mead, wine, etc. (mostly ante-class. and poet.;syn. merum): temeti nihil allatum intellego,
Plaut. Aul. 2, 6, 6, Cato ap. Plin. 14, 13, 14, § 90; Plaut. Truc. 4, 3, 59; Varr. ap. Non. 5, 17; Pompon. ap. Fest. p. 364 Müll., Hor Ep. 2, 2, 163; Juv 15, 25; * Cic. Rep. 4, 6, 6 (Fragm. ap. Non. 15, 15); Gell. 10, 23, 1.—Jocosely: temeti timor, as a name for a parasite, Nov. ap. Fest. p. 364 Müll. (Com. Rel. v. 17 Rib.). -
6 temulenti
tēmŭlentus, a, um, adj. [root tem, whence temetum; formed in analogy with vinolentus.I.Lit., drunk, drunken, intoxicated (syn.: ebrius, vinosus): agite, exite, temulentum tollite, Nov. ap. Fest. s. v. temetum, p. 364 Müll.;* II.Afran. ib.: mulier,
Ter. And. 1, 4, 2:tempestatem impendentem tueri temulentus,
Cic. Sest. 9, 20:per quam (Indiam) temulento agmine comisabundus incessit,
Liv. 9, 17, 17; 33, 28, 2: ipsum offendunt temulento sopore profligatum, M. Cael. ap. Quint. 4, 2, 123:apud Vitellium omnia indisposita, temulenta,
Tac. H. 2, 68:temulentae reliquiae sumptuosissimae cenae,
Sen. Contr. 4, 25, 4. — Comp.:putidior, temulentior,
Sid. Ep. 3, 13.— Subst. plur.: tēmŭlenti, ōrum, m., Sen. Ep. 47, 4.—Transf.:caesaries ambrosiā temulenta,
i. e. dripping, App. M. 5, p. 168, 22. -
7 temulentus
tēmŭlentus, a, um, adj. [root tem, whence temetum; formed in analogy with vinolentus.I.Lit., drunk, drunken, intoxicated (syn.: ebrius, vinosus): agite, exite, temulentum tollite, Nov. ap. Fest. s. v. temetum, p. 364 Müll.;* II.Afran. ib.: mulier,
Ter. And. 1, 4, 2:tempestatem impendentem tueri temulentus,
Cic. Sest. 9, 20:per quam (Indiam) temulento agmine comisabundus incessit,
Liv. 9, 17, 17; 33, 28, 2: ipsum offendunt temulento sopore profligatum, M. Cael. ap. Quint. 4, 2, 123:apud Vitellium omnia indisposita, temulenta,
Tac. H. 2, 68:temulentae reliquiae sumptuosissimae cenae,
Sen. Contr. 4, 25, 4. — Comp.:putidior, temulentior,
Sid. Ep. 3, 13.— Subst. plur.: tēmŭlenti, ōrum, m., Sen. Ep. 47, 4.—Transf.:caesaries ambrosiā temulenta,
i. e. dripping, App. M. 5, p. 168, 22. -
8 abstemius
abs-tēmius, a, um [ temetum ]воздерж(ан)ный, трезвый, умеренный ( vini cibique Aus)jejunus et a. Ap — натощак (не евши и не пивши) -
9 temulentus
tēmulentus, a, um [ temetum ]1) пьяный, хмельной Ter, C, T etc.2) насыщенный, пропитанный ( ambrosiā Ap) -
10 abstemius
abs-tēmius, a, um (nach Gell. 10, 23, 1 u. Quint. 1, 7, 9 v. abs u. *temum = temetum [= sich berauschender Getränke enthaltend], nach dem spätern Gebrauch v. abstinere), enthaltsam, nüchtern, mäßig, I) eig.: a) als Eigenschaft, Varr. bei Non. 68, 32 (vgl. Gell. 10, 23, 1). Capit. Macrin. 13, 5. Hor. ep. 1, 12, 7. Ov. met. 15, 323: Ggstz. esculentus, Sidon. ep. 6, 1: Ggstz. esuriens, Fronto de fer. Als. 3. p. 226, 20 N.: verb. siccus atque abstemius, Lucil. sat. 6, 21: sobrius atque abstemius, Arnob. 2, 67: lector abstemius (Ggstz. poëta male sobrius), Auson. Griphus (XXVI) 1. p. 128, 11 Schenkl. - m. Genet., positorum, Hor. ep. 1, 12, 7: vini, Plin. 22, 115: vini cibique, Auson. prof. (XVI) 5, 20. p. 58 Schenkl. – meton., prandium, ein einfaches (ohne Genuß von Wein), Gell. 13, 30, 16. – b) momentan, noch nüchtern, in bezug auf Getränke, ieiunus adhuc et abstemius, noch ohne Speise u. Trank, Apul. apol. 58: in bezug auf Speisen, Ggstz. pransus, Auson. Griphus (XXVI) 1. p. 128, 22 Schenkl. – II) übtr., mit dem Seinigen zurückhaltend, geizig, Apul. dogm. Plat. 2, 15. p. 234 H.
-
11 emorior
ē-morior, mortuus sum, morī, des Todes sterben, in den Tod gehen, ein Raub des Todes werden, dahinsterben, dahinscheiden, absterben, I) eig., v. Pers., Cic., Vitr. u.a.: cupio in tuo complexu emori, Cic. ep.: pro alqo, Cic. ep.: non miserabiliter, Cic.: per virtutem (heldenmütig), Sall.: verba facit emortuo, sprichw., er redet in den Wind, Plaut. Poen. 840 (Götz u. Löwe mortuo). – v. Lebl. (s. Mützell. Curt. 4, 7 [30], 10), terra emoriens, allmählich ihre Kraft verlierende, Curt.: carbo emoriens, verlöschende, Plin.: membrum emoritur, Cels.: corpus emortuum, Cels.: arente culmo sterilis emoritur seges, Sen. poët.: propter quod (radices) emoriuntur, Plin.: imperatoris fuit cura, non modo ut incendium non adiutum senesceret, sed oppressum emori (ganz erlöschen) posset, Nazar. pan. 21, 2. – II) übtr. = völlig untergehen, verlöschen, verschwinden, laus emori non potest, Cic.: per gradus molles emoriatur amor, Ov.: si ad rem auxilium emortuum est, wenn zur Tat die Hilfe ausbleibt, Plaut.: ex usu loquendi, quem nunc habemus, hoc vocabulum (näml. temetum) emortuum, Augustin. de trin. 10, 1. – / Archaist. Infin. emoriri, Ter. eun. 432. – Die Behauptung, bei Cicero stehe nur der Infin. emori, wird widerlegt durch Cic. Tusc. 1, 96, wo emoritur.
-
12 temulentus
tēmulentus, a, um (*temum, wov. auch temetum) = μεθυστικός, einen Rausch verratend, berauscht, a) eig., v. Pers. (Ggstz. sobrius), Ter., Cic. u.a.: temulentior, Sidon. epist. 3, 13, 4: Plur. subst., temulentī, ōrum, m., Sen. ep. 47, 5 u. Tac. ann. 1, 50 extr.; hist. 1, 80. – v. Lebl., vox, Cic.: sopor, Cael. b. Quint.: temulentae reliquiae sumptuosissimae cenae, Sen. contr. 9, 1 (25), 4. – b) übtr.: caesaries ambrosiā temulenta, von Ambrosia duftend, Apul. met. 5, 22: temulenta vindemia, mostreiche, saftige, Min. Fel. 5, 13.
-
13 abstemius
abs-tēmius, a, um (nach Gell. 10, 23, 1 u. Quint. 1, 7, 9 v. abs u. *temum = temetum [= sich berauschender Getränke enthaltend], nach dem spätern Gebrauch v. abstinere), enthaltsam, nüchtern, mäßig, I) eig.: a) als Eigenschaft, Varr. bei Non. 68, 32 (vgl. Gell. 10, 23, 1). Capit. Macrin. 13, 5. Hor. ep. 1, 12, 7. Ov. met. 15, 323: Ggstz. esculentus, Sidon. ep. 6, 1: Ggstz. esuriens, Fronto de fer. Als. 3. p. 226, 20 N.: verb. siccus atque abstemius, Lucil. sat. 6, 21: sobrius atque abstemius, Arnob. 2, 67: lector abstemius (Ggstz. poëta male sobrius), Auson. Griphus (XXVI) 1. p. 128, 11 Schenkl. - m. Genet., positorum, Hor. ep. 1, 12, 7: vini, Plin. 22, 115: vini cibique, Auson. prof. (XVI) 5, 20. p. 58 Schenkl. – meton., prandium, ein einfaches (ohne Genuß von Wein), Gell. 13, 30, 16. – b) momentan, noch nüchtern, in bezug auf Getränke, ieiunus adhuc et abstemius, noch ohne Speise u. Trank, Apul. apol. 58: in bezug auf Speisen, Ggstz. pransus, Auson. Griphus (XXVI) 1. p. 128, 22 Schenkl. – II) übtr., mit dem Seinigen zurückhaltend, geizig, Apul. dogm. Plat. 2, 15. p. 234 H.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > abstemius
-
14 emorior
ē-morior, mortuus sum, morī, des Todes sterben, in den Tod gehen, ein Raub des Todes werden, dahinsterben, dahinscheiden, absterben, I) eig., v. Pers., Cic., Vitr. u.a.: cupio in tuo complexu emori, Cic. ep.: pro alqo, Cic. ep.: non miserabiliter, Cic.: per virtutem (heldenmütig), Sall.: verba facit emortuo, sprichw., er redet in den Wind, Plaut. Poen. 840 (Götz u. Löwe mortuo). – v. Lebl. (s. Mützell. Curt. 4, 7 [30], 10), terra emoriens, allmählich ihre Kraft verlierende, Curt.: carbo emoriens, verlöschende, Plin.: membrum emoritur, Cels.: corpus emortuum, Cels.: arente culmo sterilis emoritur seges, Sen. poët.: propter quod (radices) emoriuntur, Plin.: imperatoris fuit cura, non modo ut incendium non adiutum senesceret, sed oppressum emori (ganz erlöschen) posset, Nazar. pan. 21, 2. – II) übtr. = völlig untergehen, verlöschen, verschwinden, laus emori non potest, Cic.: per gradus molles emoriatur amor, Ov.: si ad rem auxilium emortuum est, wenn zur Tat die Hilfe ausbleibt, Plaut.: ex usu loquendi, quem nunc habemus, hoc vocabulum (näml. temetum) emortuum, Augustin. de trin. 10, 1. – ⇒ Archaist. Infin. emoriri, Ter. eun. 432. – Die Behauptung, bei Cicero stehe nur der Infin. emori, wird widerlegt durch Cic. Tusc. 1, 96, wo emoritur. -
15 temulentus
tēmulentus, a, um (*temum, wov. auch temetum) = μεθυστικός, einen Rausch verratend, berauscht, a) eig., v. Pers. (Ggstz. sobrius), Ter., Cic. u.a.: temulentior, Sidon. epist. 3, 13, 4: Plur. subst., temulentī, ōrum, m., Sen. ep. 47, 5 u. Tac. ann. 1, 50 extr.; hist. 1, 80. – v. Lebl., vox, Cic.: sopor, Cael. b. Quint.: temulentae reliquiae sumptuosissimae cenae, Sen. contr. 9, 1 (25), 4. – b) übtr.: caesaries ambrosiā temulenta, von Ambrosia duftend, Apul. met. 5, 22: temulenta vindemia, mostreiche, saftige, Min. Fel. 5, 13.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > temulentus
-
16 abstemius
abs-tēmĭus, a, um, adj. [cf. temetum and temulentus], abstaining from intoxicating drinks, temperate, sober, aoinos.I.Lit.: sicca atque abstemia, Lucil. ap. Non. 68, 30:II.mulieres, Varr. ap. Non. ib.: vina fugit gaudetque meris abstemius undis,
Ov. M. 15, 323 al. —Hence,In gen.: i. q. sobrius, temperate, abstinent, moderate:B.abstemius, herbis vivis et urticā,
Hor. Ep. 1, 12, 7.—Pleon.:mulieres vini abstemiae,
Plin. 22, 24, 54, § 115.—In later Lat. = jejunus, who is yet fasting, has not breakfasted, Aus. Idyll. praef. 11.
См. также в других словарях:
TEMETUM — Graecis ἄκρατον, item μέθυ, vinum meracum, cuius usu feminis Romanis olim inderdictum, loream, passam, murinam, aliaque id genus potu dulcia, eius locô usurpantibus, uti diximus supra voce Lorea, pluta vide infra ubi de Vino. Addo saltem causam… … Hofmann J. Lexicon universale
abstème — [ apstɛm ] adj. et n. • 1596; lat. abstemius 1 ♦ Dr. can. Qui, par répugnance naturelle, ne peut communier au vin. 2 ♦ Didact. Qui s abstient de boire de l alcool. ⇒ abstinent, sobre. N. Les abstèmes musulmans, hindous. ● abstème adjectif et nom… … Encyclopédie Universelle
LOREA allis LAUREA, Varroni LORA — LOREA, allis LAUREA, Varroni LORA muliebris apud Rom. fuit potus. Cum enim ex Romuli lege mulieres Romae atque in Latio aetatem abstemiae agere; h. e. vino semper, quod Temetum prisci dixêre, non minus ac a probro et adulterio, abstinere… … Hofmann J. Lexicon universale
VINUM — quô Auctore mortalibus sit monstratum, diximus paulo supra. Graecis id Oeneum, unde et οἴνου nomen, an Icarum, Italis Ianum, dedisse, refert Athenaeus, l. 15. uti et far: sed utrumque non tam potui aut cibo quam divino cultui et sacris… … Hofmann J. Lexicon universale
томить — млю, утомить, укр. томити, томлю, блр. томiць, др. русск. томити, томлю, томль ж. мука, страдание , ст. слав. томити, томлѭ βασανίζειν (Супр.), сербохорв. пото̀мити подавить , словен. tomljati, tomljâm шататься, слоняться . Родственно др. инд.… … Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера
Abstemious — Ab*ste mi*ous, a. [L. abstemius; ab, abs + root of temetum intoxicating drink.] 1. Abstaining from wine. [Orig. Latin sense.] [1913 Webster] Under his special eye Abstemious I grew up and thrived amain. Milton. [1913 Webster] 2. Sparing in diet;… … The Collaborative International Dictionary of English
abstemious — adjective Etymology: Latin abstemius, from abs + temius; akin to Latin temetum intoxicating drink Date: 1609 marked by restraint especially in the consumption of food or alcohol; also reflecting such restraint < an abstemious diet > •… … New Collegiate Dictionary
Frauen im Alten Rom — Römisches Mädchen (um 50 n. Chr.) Über Jahrhunderte behandelte die Geschichtswissenschaft beim Blick auf das Antike Rom nur die von Männern bestimmte Geschichte. Erst seit wenigen Jahrzehnten beschäftigt sich die Forschung auch gezielt mit… … Deutsch Wikipedia
abstemious — abstemiously, adv. abstemiousness, n. /ab stee mee euhs/, adj. 1. sparing or moderate in eating and drinking; temperate in diet. 2. characterized by abstinence: an abstemious life. 3. sparing: an abstemious diet. [1615 25; < L abstemius, equiv.… … Universalium
Abstemious — Marked by restraint, especially in the consumption of food or alcohol. From the Latin prefix abs , meaning from or away, and the Latin noun temetum, meaning intoxicating drink … Medical dictionary
abstème — (ab stê m ) s. m. et f. Qui ne boit pas de vin. • Telle qu est celle (l exception) des abstèmes, qui ne peuvent boire de vin, BOSSUET Déf. comm.. • Nous serions tous abstèmes si l on ne nous eût donné du vin dans nos jeunes ans, ROUSS. Ém. II … Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré