-
1 sputo
spūto, āre (Intens. v. spuo), I) spucken (speien), ausspucken (ausspeien), sanguinem, Plaut. merc. 138: cum atro mixtos sanguine dentes, Ov. met. 12, 256. – II) vor etw. ausspucken, qui sputatur morbus, die Epilepsie, Plaut. capt. 550 (Schvell u. Leo lesen insputatur). Vgl. Plin. 10, 69 u. 28, 35.
-
2 sputo
spūto, āre (Intens. v. spuo), I) spucken (speien), ausspucken (ausspeien), sanguinem, Plaut. merc. 138: cum atro mixtos sanguine dentes, Ov. met. 12, 256. – II) vor etw. ausspucken, qui sputatur morbus, die Epilepsie, Plaut. capt. 550 (Schvell u. Leo lesen insputatur). Vgl. Plin. 10, 69 u. 28, 35. -
3 sputum
spūtum, ī, n. (spuo), die Spucke, der Speichel, Auswurf, I) eig.: sp. cruentum, biliosum, purulentum, Cels.: turbatus sputo pulvis, Petron.: alcis os sputo respergere, Val. Max. – Plur., tenuia sputa minuta, Lucr.: sputa cruenta, Prop.: alius servus sputa deterget, Sen.: dolor pulmonis si neque per sputa neque per sanguinis detractionem finitus est, Cels. – II) meton.: hoc linitur sputo, mit diesem Dinge (bractea), das so dünn ist wie Speichel, Mart. 8, 33, 11. – / Akk. Plur. heterokl. sputos, Greg. Tur. vit. patrum 13
-
4 sputum
spūtum, ī, n. (spuo), die Spucke, der Speichel, Auswurf, I) eig.: sp. cruentum, biliosum, purulentum, Cels.: turbatus sputo pulvis, Petron.: alcis os sputo respergere, Val. Max. – Plur., tenuia sputa minuta, Lucr.: sputa cruenta, Prop.: alius servus sputa deterget, Sen.: dolor pulmonis si neque per sputa neque per sanguinis detractionem finitus est, Cels. – II) meton.: hoc linitur sputo, mit diesem Dinge (bractea), das so dünn ist wie Speichel, Mart. 8, 33, 11. – ⇒ Akk. Plur. heterokl. sputos, Greg. Tur. vit. patrum 13 -
5 consputo
cōn-spūto, (āvī), ātum, āre (Inchoat. v. conspuo), jmd. anspucken, als Zeichen der höchsten Verachtung (wie καταπτύειν τινός), alqm, Cic. ad Q. fr. 2, 3, 2. Tert. de idol. 1.
-
6 insputo
-
7 respergo [1]
1. respergo, spersī, spersum, ere (re u. spargo), I) zurückspritzen, zurückstreuen, radicem, ausbreiten, Pallad. 2, 15, 15. – II) bespritzen, besprengen, bestreuen, oculos, Cic.: manus sanguine, Cic.: alqm sanguine nefando, Liv.: alqm cruore, Liv. (vgl. vestis alcis cruore respersa, Val. Max.): sanguine suo fores uxoris, Liv. epit.: alqm urinā, Val. Max.: os alcis sputo, Val. Max.: respergi od. respergere se sanguine alcis, Liv.: respersum guttis, gleichs. damit bespritzt, bestreut, bunt, Plin.: poet., cum primum aurora respergit lumine terras, bestreut, erfüllt, Lucr. 2, 144 bei Macr. sat. 6, 1, 25 (aber die Hdschrn. u. Ausgg. des Lukr. spargit): nullā nube respersus Titan, bedeckt, Sen. Herc. Oet. 721 (726): bildl., alqm infamiā, bedecken, Ps. Quint. decl. 18, 3: ebenso servili probro respergi, Tac. hist. 1, 48.
-
8 sputamen
-
9 sputamentum
spūtāmentum, ī, n. (sputo), der Speichel, Plur. bei Tert. de spect. 30. Augustin. ad Oros. c. Priscill. § 11. Iul. Val. 1, 11 (1, 18) extr.
-
10 sputatilicus
spūtātilicus, a, um (sputo) = κατάπτυστος zum Ausspucken, ausspuckenswert = verabscheuenswert, crimina, Sisenn. bei Cic. Brut. 260.
-
11 sputator
-
12 turbo [1]
1. turbo, āvī, ātum, āre (turba), in Unruhe-, in Verwirrung-, in Unordnung bringen, verwirren, I) eig.: 1) im allg.: mare, aequora u. dgl., unruhig-, stürmisch machen, aufregen (v. den Winden), Cic., Lucr. u.a. – comas (Ggstz. componere comas), verwirren, Quint.: u. so capillos, Ov.: u. poet. übtr. mit griech. Acc., turbatus capillos, mit verwirrten Haaren, Ov. – ne folia turbata volent rapidis ludibria ventis, Verg. – ceram (des Siegels), verletzen, Quint.: uvae recentes alvum turbant, bringen Störungen im Unterleibe hervor, Plin.: so auch hedera mentem turbat, Plin.: turbato vehementius vultu, nachdem sich sein Gesicht leidenschaftlich verzogen hatte, Petron. – refl., cum mare turbaret, unruhig-, stürmisch wurde, Varro r.r. 3, 17, 7 Schn. (al. turbaretur): et septemgemini turbant trepida ostia Nili, sind in Unruhe, Verg. Aen. 6, 800. – 2) insbes.: a) eine Menschenmenge in Unordnung-, in Verwirrung bringen, bes. als milit. t.t., ordines, aciem peditum, Liv.: absol. = Unordnung-, Verwirrung anrichten, ferae ita ruunt atque turbant, ut etc., Cic. de fin. 1, 34: als milit. t.t., (equites) modice primo impetu turbavere, Liv.: turbantibus invicem copiis, Flor. – u. so Pass. impers., totis turbatur agris, herrscht Feindesgetümmel, Verg. ecl. 1, 12. – b) eine Flüssigkeit trüben, trübe machen, ipsos pedibusque manuque lacus, Ov.: color primo turbati fluminis imbre, Ov.: limo turbatam haurit aquam, Hor. – c) mit einer Flüssigkeit vermengen, pulvis sputo turbatus, Petron. 131, 4. – II) übtr., in Verwirrung-, in Unordnung bringen, verwirren, stören, 1) im allg.: contiones, Liv.: comitia et campum, Liv. epit.: ne incertā prole auspicia turbarentur, Liv.: quae defectione turbata erant, angerichteten Verwirrungen, Curt.: non modo illa, quae erant aetatis, ordinis quaestusque, permiscuit, sed etiam in his duobus generibus, civium novorum veterumque, delectum atque ordinem turbavit, Cic.: u. so omnem ordinem consilii, Liv.: statum civitatis, den Bestand des Staates stören, Liv.: Aristoteles multa turbat, wirft (in der Erklärung) durcheinander, Cic. – spem pacis, stören, trüben (= vermindern), Liv.: und so pax turbata, Liv. – mit homog. od. allgem. Objekt oder absol. = Verwirrung-, Unordnung anrichten, quas mihi filius turbas turbet, Plaut.: quantas res turbo, Plaut.: quae meus filius turbavit, Plaut.: ne quid ille turbet, vide, Cic.: turbent porro quam velint, Ter.: at id ne ferae quidem faciunt, ut ita ruant itaque turbent, ut, earum motus et impetus quo pertineant, non intellegamus, Cic. – Pass. impers., turbatum est domi, es herrscht Verwirrung, Ter. – 2) insbes.: a) turbare rem oder censum, sein Vermögen in Unordnung bringen, -zerrütten, Bankrott machen, Iuven. u. Petron.: absol., omnibus in rebus turbarat, hatte sein ganzes Vermögen zerrüttet, war ganz bankrott geworden, Cael. in Cic. ep. – b) im Gemüte verwirren, beunruhigen, in Unruhe versetzen, stutzig machen, in Bestürzung versetzen, alqm, Curt. u. Ov.: omnes, Auct. b. Alex.: animum alcis, Curt.: mentem, Curt.: subito mentem turbata dolore, Verg.: ( aber turbata mens, Geistesstörung, Wahnsinn, Tac.): omine turbata est, Ov.: cum quadru pedes monstri metu turbantur, scheu werden, Ov.: u. so aliorum turbati equi, Curt. – c) politisch Unruhen-, Wirren erregen oder anstiften, sich empören (s. Heräus Tac. hist. 1, 7, 2), Macer in Africa haud dubie turbans, Tac.: si una alterave civitas turbet, Tac.: u. Pass. impers., si in Hispania turbatum esset, Unruhen ausgebrochen wären, Cic. Sull. 57. – / Archaist. Fut. exact. pass. turbassitur, Lex bei Cic. de legg. 3, 11.
-
13 consputo
cōn-spūto, (āvī), ātum, āre (Inchoat. v. conspuo), jmd. anspucken, als Zeichen der höchsten Verachtung (wie καταπτύειν τινός), alqm, Cic. ad Q. fr. 2, 3, 2. Tert. de idol. 1.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > consputo
-
14 insputo
īn-spūto, āre, anspeien, alqm. Plaut. capt. 553 (wo parag. Jnfin. insputarier) u. ibid. 555 (wo insputari). -
15 respergo
1. respergo, spersī, spersum, ere (re u. spargo), I) zurückspritzen, zurückstreuen, radicem, ausbreiten, Pallad. 2, 15, 15. – II) bespritzen, besprengen, bestreuen, oculos, Cic.: manus sanguine, Cic.: alqm sanguine nefando, Liv.: alqm cruore, Liv. (vgl. vestis alcis cruore respersa, Val. Max.): sanguine suo fores uxoris, Liv. epit.: alqm urinā, Val. Max.: os alcis sputo, Val. Max.: respergi od. respergere se sanguine alcis, Liv.: respersum guttis, gleichs. damit bespritzt, bestreut, bunt, Plin.: poet., cum primum aurora respergit lumine terras, bestreut, erfüllt, Lucr. 2, 144 bei Macr. sat. 6, 1, 25 (aber die Hdschrn. u. Ausgg. des Lukr. spargit): nullā nube respersus Titan, bedeckt, Sen. Herc. Oet. 721 (726): bildl., alqm infamiā, bedecken, Ps. Quint. decl. 18, 3: ebenso servili probro respergi, Tac. hist. 1, 48.————————2. respergo, inis, f. (1. respergo), das Bespritzen, Prud. adv. Symm. 1, 503.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > respergo
-
16 sputamen
Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sputamen
-
17 sputamentum
spūtāmentum, ī, n. (sputo), der Speichel, Plur. bei Tert. de spect. 30. Augustin. ad Oros. c. Priscill. § 11. Iul. Val. 1, 11 (1, 18) extr.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sputamentum
-
18 sputatilicus
spūtātilicus, a, um (sputo) = κατάπτυστος zum Ausspucken, ausspuckenswert = verabscheuenswert, crimina, Sisenn. bei Cic. Brut. 260.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sputatilicus
-
19 sputator
Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sputator
-
20 turbo
1. turbo, āvī, ātum, āre (turba), in Unruhe-, in Verwirrung-, in Unordnung bringen, verwirren, I) eig.: 1) im allg.: mare, aequora u. dgl., unruhig-, stürmisch machen, aufregen (v. den Winden), Cic., Lucr. u.a. – comas (Ggstz. componere comas), verwirren, Quint.: u. so capillos, Ov.: u. poet. übtr. mit griech. Acc., turbatus capillos, mit verwirrten Haaren, Ov. – ne folia turbata volent rapidis ludibria ventis, Verg. – ceram (des Siegels), verletzen, Quint.: uvae recentes alvum turbant, bringen Störungen im Unterleibe hervor, Plin.: so auch hedera mentem turbat, Plin.: turbato vehementius vultu, nachdem sich sein Gesicht leidenschaftlich verzogen hatte, Petron. – refl., cum mare turbaret, unruhig-, stürmisch wurde, Varro r.r. 3, 17, 7 Schn. (al. turbaretur): et septemgemini turbant trepida ostia Nili, sind in Unruhe, Verg. Aen. 6, 800. – 2) insbes.: a) eine Menschenmenge in Unordnung-, in Verwirrung bringen, bes. als milit. t.t., ordines, aciem peditum, Liv.: absol. = Unordnung-, Verwirrung anrichten, ferae ita ruunt atque turbant, ut etc., Cic. de fin. 1, 34: als milit. t.t., (equites) modice primo impetu turbavere, Liv.: turbantibus invicem copiis, Flor. – u. so Pass. impers., totis turbatur agris, herrscht Feindesgetümmel, Verg. ecl. 1, 12. – b) eine Flüssigkeit trüben, trübe machen, ipsos pedibusque manuque lacus,————Ov.: color primo turbati fluminis imbre, Ov.: limo turbatam haurit aquam, Hor. – c) mit einer Flüssigkeit vermengen, pulvis sputo turbatus, Petron. 131, 4. – II) übtr., in Verwirrung-, in Unordnung bringen, verwirren, stören, 1) im allg.: contiones, Liv.: comitia et campum, Liv. epit.: ne incertā prole auspicia turbarentur, Liv.: quae defectione turbata erant, angerichteten Verwirrungen, Curt.: non modo illa, quae erant aetatis, ordinis quaestusque, permiscuit, sed etiam in his duobus generibus, civium novorum veterumque, delectum atque ordinem turbavit, Cic.: u. so omnem ordinem consilii, Liv.: statum civitatis, den Bestand des Staates stören, Liv.: Aristoteles multa turbat, wirft (in der Erklärung) durcheinander, Cic. – spem pacis, stören, trüben (= vermindern), Liv.: und so pax turbata, Liv. – mit homog. od. allgem. Objekt oder absol. = Verwirrung-, Unordnung anrichten, quas mihi filius turbas turbet, Plaut.: quantas res turbo, Plaut.: quae meus filius turbavit, Plaut.: ne quid ille turbet, vide, Cic.: turbent porro quam velint, Ter.: at id ne ferae quidem faciunt, ut ita ruant itaque turbent, ut, earum motus et impetus quo pertineant, non intellegamus, Cic. – Pass. impers., turbatum est domi, es herrscht Verwirrung, Ter. – 2) insbes.: a) turbare rem oder censum, sein Vermögen in Unordnung bringen, -zerrütten, Bankrott machen, Iuven. u. Petron.: absol., omnibus in rebus turbarat,————hatte sein ganzes Vermögen zerrüttet, war ganz bankrott geworden, Cael. in Cic. ep. – b) im Gemüte verwirren, beunruhigen, in Unruhe versetzen, stutzig machen, in Bestürzung versetzen, alqm, Curt. u. Ov.: omnes, Auct. b. Alex.: animum alcis, Curt.: mentem, Curt.: subito mentem turbata dolore, Verg.: ( aber turbata mens, Geistesstörung, Wahnsinn, Tac.): omine turbata est, Ov.: cum quadru pedes monstri metu turbantur, scheu werden, Ov.: u. so aliorum turbati equi, Curt. – c) politisch Unruhen-, Wirren erregen oder anstiften, sich empören (s. Heräus Tac. hist. 1, 7, 2), Macer in Africa haud dubie turbans, Tac.: si una alterave civitas turbet, Tac.: u. Pass. impers., si in Hispania turbatum esset, Unruhen ausgebrochen wären, Cic. Sull. 57. – ⇒ Archaist. Fut. exact. pass. turbassitur, Lex bei Cic. de legg. 3, 11.————————2. turbo, inis, m., I) alles, was sich in einem Kreise herumdreht, der Wirbel, A) des Windes: 1) eig.: a) der Wirbelwind, Sturmwind, Cic. u. Verg.: auch verb. ventus turbo, turbo venti, turbines venti, Plaut. – b) der Wirbel, den der Wind macht, Lucr. u. Verg. – 2) bildl., der Sturm, in turbinibus rei publicae, Stürmen, Cic.: tantus miserarum turbo rerum, Sturm des Unglücks, Ov.: ille turbo civilis insaniae toto furore detonuit (tobte aus), Flor.: mentis turbine agar, es geht gleichsam im Wirbel alles mit mir herum, Ov.: o confuse nimis Gradivi turbine Varro, Kriegssturm, Sil. – von Pers., tu, procella patriae, turbo ac tempestas pacis atque otii, Verheerer des Vaterlandes, weiterähnlicher Zerstörer des Friedens und der Ruhe, Cic. de dom. 137: Alexander Magnus, vere ille gurges miseriarum, atrocissimus turbo totius Orientis, Oros. 3, 7, 5. – B) der Kreisel, ein Spielzeug der Knaben, 1) eig., Cic. u.a. – 2) übtr., jeder wie ein Kreisel gestaltete Gegenstand, wie Zapfen, Stöpsel usw., cardinum turbines tardi, Varro fr.: turbines cadorum, spitze Mündung, Plin.: turbine crescit (bucina) ab imo, Kreisform, Ov. – insbes.: a) die Haspel, Zauberhaspel, das Zauberrad, Hor. epod. 17, 7. – b) der Wirbel ( Wertel) an der Spindel, teres, Catull. 64, 314; celer, Auct. consol. ad Liv. 163: conus, quem turbinem vocant, Boëth. inst. mus. 1, 3.————p. 190, 16 Fr. – II) die wirbelförmige-, rotierende Bewegung, der Wirbel, Kreis, des Rauches, Verg.: des Himmels, Mondes, Feuers, Lucr.: eines Rades, Sen. poët.: einer Schlange, Kreiswindung, Sil.: eines Sklaven, den man bei seiner Freilassung herumdreht, Pers.: des Wassers, Wirbel, Strom, Stat. – bes. Wirbel = Kreiswurf, immanis, Verg.: saxi, Verg.: quo turbine torqueat hastam, Verg.: u. Wirbel = Kreisflug, celeri ad terram turbine fertur, Verg.: hasta volans... turbine, Val. Flacc. – bildl., non modo militiae turbine factus eques, im Durchkreisen der verschiedenen militärischen Grade, durch Aufrücken, Ov.: densi turbine vulgi, wogendes Gewühl, Claud.
См. также в других словарях:
SPUTO — olim Armillas pauperiorum illini consuevisse, memorat Thom. Battholinus, de Armillis Vett. §. 3. his verbis: Pauperiores ex Caryotide (spathalia sua ac monilia conficiebant) quemadmodum corollas precarias hodie Christianorum quidam. Aurum vero… … Hofmann J. Lexicon universale
sputo — s.m. [lat. spūtum, der. di spŭere sputare ]. [getto di saliva e di altre sostanze (muco, catarro, sangue, ecc.) che si espelle dalla bocca: s. sanguigno, catarroso ] ▶◀ Ⓣ (fisiol.) escreato, Ⓣ (fisiol.) espettorato. ● Espressioni: fig., pop.,… … Enciclopedia Italiana
sputo — spù·to s.m. 1. AD getto di saliva che si espelle dalla bocca, spesso unito ad altri escreti dell apparato respiratorio: sputo catarroso, sanguigno | fig., coprire, ricoprire di sputi qcn. o qcs., oltraggiarlo, disprezzarlo 2. BU lo sputare… … Dizionario italiano
sputo — s. m. espettorazione, muco, scaracchio (pop.), saliva, sputacchio, escreato FRASEOLOGIA fatto con lo sputo (fig., fam.), fragilissimo □ appiccicato con lo sputo (fig., fam.), che non tiene … Sinonimi e Contrari. Terza edizione
sputo — {{hw}}{{sputo}}{{/hw}}s. m. 1 (raro) Atto dello sputare. 2 Getto di saliva o di escreti dell apparato respiratorio espulsi dalla bocca | Essere fatto con lo –s, (fig.) di cosa, essere molto debole | Essere appiccicato con lo –s, (fig.) di cosa,… … Enciclopedia di italiano
sputo — pl.m. sputi … Dizionario dei sinonimi e contrari
Chi sputa in su, lo sputo gli torna sul viso. — См. Выше носу плюнешь себя заплюнешь … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Saràch — sputo … Mini Vocabolario milanese italiano
sc'chìtìr — sputo, la saliva che viene sputata … Dizionario Materano
STRENA — I. STRENA a Graeco ςτρῆνος quod missa, ut quis luxurietur et in delitiis vivat, dabatur apud Romanos die religiosô, ominis boni gratiâ, Fest. ubi eam a numero, quô significatur alterum tertiumque venturum similis commodi, veluti Trenam,… … Hofmann J. Lexicon universale
sputare — spu·tà·re v.intr. e tr. AU 1. v.intr. (avere) emettere uno sputo: sputare sul marciapiede, per terra 2. v.intr. (avere) fig., manifestare profondo disprezzo per qcn. o per qcs., ritenerlo spregevole: sputare su qcn., addosso a qcn., in faccia a… … Dizionario italiano