-
1 MÆLA
* * *I)(-ta, -tr), v.1) to speak, with acc. and absol. (Flosi mælti ekki orð á meðan);mæla mörgum orðum, to use many words;mæla e-n orðum, to address one;mæla máli, to speak a (foreign) language;mæla æðru, to express fear, despondency;mæla lög, to speak law, have law on one’s side in pleading;mæla málum, to plead a cause;mæla mælt mál, to speak what others say;2) to stipulate, appoint, settle (var svá mælt, at S. jarl skyldi koma til Dyflinnar);mæla mót með sér, to fix an interview;mæla sér e-t, to claim for oneself (ef þú vilt þér mæla man);3) with preps.:mæla aptr, to retract (one’s words);mæla á máli, to speak a language (mæla á Írsku);mæla eptir e-n, to take up the prosecution in the case of a slain man (þú átt eptir hraustan mann at mæla);mæla eptir e-m, to take one’s part;mæla fyrir, to order, prescribe (sagði Jófríðr honum, ar barnit er út borit, sem hann hafði fyrir mælt);mæla fyrir e-u, to claim;allt þat silfr, er hann mælti fyrir, which he had bargained for;mæla fyrir griðum, to declare a truce (by using the proper formula);mæla vel fyrir e-m, to express a wish for a person’s good fortune (G. gaf sveininum gullsylgju ok mælti vel fyrir honum);mæla fyrir skipi, to say the prayer when a ship puts to sea;mæla fyrir minni, to propose a toast;mæla í móti e-u, to gainsay, oppose, object to (allir heiðnir menn mæltu í móti);mæla til e-s, to speak to one;hón mælti til hans djarfliga, she spoke up to him boldly;to speak of one (Gunnar hafði aldri illa mælt til Njálssona);mæla til e-s, to express a wish for a thing (þeir mæltu til vináttu með sér at skilnaði);mæla til friðar, to sue for peace;mæla e-t til e-s, to claim, call for as payment (þeir fóru lengi undan ok mæltu til fé mikit at lyktum);mæla um e-t, to say about a thing (G. spurði, hvat hann mælti um hrossin);to utter, say solemnly (þat læt ek verða um mælt, at);mæla e-n undan e-u, to beg one off from (mæla e-n undan dauða);mæla við e-n, to speak to (G. mælti við Ögmund: fylg þú þeim til húsa minna);mæla við e-u, to gainsay, refuse;4) refl., mælast.(-da, -dr), v. to measure.* * *1.t, [Ulf. maþlian = λαλειν; A. S. mæðlan, madelian; Germ. melden by way of metathesis; Old Engl. mele; the Dan. mæle as well as the Icel. are contracted forms, cp. nál from nadal]:—to speak, with acc. and absol.; mæli þarft eðr þegi, Hm. 18; mæla staðlausa stafi, id.; hví þegið ér, svá at mæla né meguð, Ls.; margir menn mæltu ílla við Skamkel, Nj. 80; eigi munt þú þat vilja mæla, 85; Gizurr hvíti (Njáll), … mælti, 90, 91, 220, 228; stafnbúar mæltu, at hann skyldi mæla allra hötðingja heilastr, Fms. vii. 290; mæl þú allra drengja heilastr, viii. 97; þat þætti mér mælanda (gerund.), that is a remarkable speech, Fb. ii. 196; mæla mörgum orðum, to use many words, Hm. 104; mæla þessum orðum, to use these words, Hkr. ii. 78; mæla e-n orðum, to address, Vþm. 4; mæla í hug sér, to speak to oneself, 623. 54; mæla máli, to speak a language; hann mælti allstaðar þeirra máli sem hann væri allstaðar þar barnfæddr sem þá kom hann, Bs. i. 80.2. special usages; mæla áljót, to speak a libel, Grág. ii. 146; mæla æðru, to express fear, despondency, despair, Nj. 199; mæla tál, hégóma, to tell tales, falsehoods, 258; mæla lög, to speak law, to have the law on one’s side in pleading, Fms. vii. 142; mæla ljóst, to speak out, Nj. 102; mæla í mútur, to speak with reserve (see múta); hafa réttara at mæla, to speak true, have right on one’s side, Fms. iii. 22; mæla lögskil or lögskilum, to speak or perform public duties in court or in the assembly, Nj. 3, Ísl. ii. 255; mæia helgi e-s, to pronounce the inviolability of, Grág. i. 92; mæla nálum, to plead a cause, 2; en er höfðingjar höfðu þar mælt þeim málum sem þar stóðu lög til, Ld. 32; mæla e-s máli, Grág. i. 198; mæla mælt mál, to say what all the world says, Gísl. 11, Stj. 463: mod. to say a plain word, speak plainly; bréf harðlega mælt, worded, Bs. i. 554, Fms. ix. 389.II. to stipulate; mæla e-t með sér, to fix, stipulate, appoint: fundusk þeir, sem mælt hafði verit með þeim, Nj. 256; mæla mót með sér, to fix an interview, Eg. 564; mæla sér man, to fix an interview with her, Hm. 97:—mæla sér e-t, to stipulate, bargain for; vér höfum fund várn mæltan ár hvert hér í Gula, N. G. L. i. 4; ek hefka fé mælt mér í dóm þenna ok monka ek mæla, Grág. i. 79; slíkan stað ok máldaga sem þeir áttu sér mæltan, 154; þeir mæltu til fé mikit at lyktum, Nj. 99; mælti hann þat til at eiga dóttur hans, 271; en hón mælti þat til við konung, at hann skyldi vinna allan Noreg, Fms. x. 181; hvat er til mælt, Fs. 92; ek mæli til kaupa við þik, Nj. 3; þeir mæltu til vináttu með sér at skilnaði, Eg. 691; þeir mæla til bardaga með sér um morguninn, Fb. i, 142; hygg þú at því vandliga at þú mæl til hvers-vetna ílla þess er þú beiðir hann, Fms. xi. 58; hús þau er til skaða-bóta eru mælt, for which compensation has been stipulated, Grág. i. 459; mæla til friðar, to sue for peace, Fas. ii. 121 (frið-mælask).III. with prepp.; mæla á máli, to speak in a language; mæla á Irsku, Ld. 76:—mæla aptr, to retract, Sturl. i. 46:—mæla eptir e-m, to take one’s part, excuse him, Nj. 26, 53, Fms. vii. 120: to request, demand, ix. 52: but mæla eptir e-n, with acc., to lead the prosecution (eplir-mál) in the case of a slain man, Grág., Nj., Sagas passim:—mæla fyrir, to order, prescribe; sem biskup mælir fyrir, Grág. i. 377; sem Þórðr mælti fyrir, Ld. 44; allt þat silfr er hann mælti fyrir, which he had bargained, Fær. 6; þat bréf er konungr mælti svá fyrir, at …, Fms. ix. 447: to declare, Nj. 15: to cite a formulary, preamble, or the like, mæla fyrir skipi, to say the prayer when a ship first puts to sea; gékk Þorvaldr til siglu ok mælti fyrir skipi eptir sið, Bs. i. 774; thus, mæla fyrir griðum, to declare a truce, by using the proper formulary, Fms. ix. 53, Nj. 106; mæla fyrir minni, to propose a toast, Fms. i. 35:—mæla móti, to gainsay, speak against, Eg. 72, Nj. 129, 158, Fms. vii. 290:—mæla til e-s, see above:—mæla um e-t, to speak about a thing, Hom. 157; konungr varð styggr ok mælti um nokkurum orðum, Eg. 16: to use an expression, utter (in an emphatic sense), of spells or the like, mikit hefir Jökull um mælt, svá at mér er þat eigi þolanda, Fs. 54; læt ek þat um mælt, at þú munt …, Ísl. ii. 197, v. l.; þar mynda ek hafa gefit þér upp eina sök, ef ek hefða eigi svá mikit um mælt, Hrafn. 8; svá fór sem vér gátum at mikil-mannliga mundi verða um mælt af þinni hendi, Fms. xi. 111; læt ek þat verða um mælt (of a spell) at þú verðir at enni ljótustu trollkonu, Fas. ii. 152: cp. mæli eg um og legg eg aá in mod. tales of witches saying their spell:—mæla við e-n, to speak to a person, address, Nj. 3, Eg. 92, passim; mæla við e-u, to gainsay, Edda 39, Fms. vii. 123, Þiðr. 253, Hkr. ii. 198:—compds, á-mæla, to blame; for-mæla, to accuse; hall-mæla, to blame:—impers., mælir svá, it is said, Hom. 155.IV. reflex. to speak, express oneself, esp. with prepp.; mælask fyrir, to ejaculate, say one’s say; finnrinn mæltisk innan fyrir, og sagði svá, he spoke from the inner part of the house. Fms. x. 262; hví þú, Gangráðr, mælisk af gólfi fyrir? Vþm. 9; hann biðsk fyrir ok mælisk nú fyrir sem honum þótti vænligast, Fms. xi. 134; Finnr andaðisk ór sótt þeirri ok mæltisk áðr vel fyrir, ii. 164; mælask vel, ílla fyrir, to be well (ill) spoken of, to make a good (bad) impression; görum vit góða hans ferð, hann hefir mikils misst, þat mun vel fyrir mælask, Nj. 29; víg Gunnars spurðisk, ok mæltisk ílla fyrir um allar sveitir, 117; mæltisk kvæðit vel fyrir, Fms. vii. 113; ílla mun þat fyrir mælask, at ganga ásættir við frændr sína, Ld. 238:—mælask undan, to excuse oneself, decline, Fms. ix. 227, Fb. i. 100:—mælask um, to utter, express; eigu vér þvi at vera úkvíðnir ok mælask eigi ílla um, Fms. xi. 389.2. recipr., mælask við, to speak to one another, converse; ekki mæltusk þeir fleira þann dag við, Fms. vii. 127; mun hvat við höfum við mælsk, Nj. 111; ok munu vit þess þurfa at muna þat, at vit höfum vel við mælsk, 54; mælask ílla við, to bandy words, N. G. L. i. 333; mælask við einn saman, to talk to oneself ( soliloquize), Stj. 617; Þorvaldr mæltisk mjök einn við á Þinginu, því at engir gengu í berhögg við hann, i. e. Th. had alone the word, for none in the parliament opposed him, Sturl. ii. 61.3. impers., e-m mælisk vel, to speak well; skal eigi marka reiðs manns mál, kann vera at okkr mælisk betr annat sinn, Sturl. ii. 178: to make a good speech, sögðu menn at honum mæltisk vel, Nj. 87; at lögbergi var görr mikill rómr, at Merði mæltisk vel ok sköruliga, 230.4. part. mæltr (q. v.), spoken.2.d, [mál], to measure, Clem. 33, Sks. 629, Grág. i. 462, Fms. ii. 230, K. Á. 206, N. G. L. i. 323, passim.
См. также в других словарях:
Soliloquize — So*lil o*quize, v. i. [imp. & p. p. {Soliloquized}; p. pr. & vb. n. {Soliloquizing}.] To utter a soliloquy; to talk to one s self. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
soliloquize — index recite Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
soliloquize — 1759, from SOLILOQUY (Cf. soliloquy) + IZE (Cf. ize). Related: Soliloquized; soliloquizing … Etymology dictionary
soliloquize — (Amer.) so·lil·o·quize || sÉ™ lɪlÉ™kwaɪz v. talk to oneself; recite a monologue (also soliloquise) … English contemporary dictionary
soliloquize — [sə lil′ə kwīz΄] vi. soliloquized, soliloquizing to deliver a soliloquy; talk to oneself vt. to utter in or as a soliloquy soliloquist [sə lil′əkwist] n … English World dictionary
soliloquize — soliloquy ► NOUN (pl. soliloquies) ▪ an act of speaking one s thoughts aloud when alone or regardless of hearers, especially in a play. DERIVATIVES soliloquist noun soliloquize (also soliloquise) verb. ORIGIN from Latin solus alone + loqui speak … English terms dictionary
soliloquize — intransitive verb ( quized; quizing) Date: 1759 to utter a soliloquy ; talk to oneself • soliloquizer noun … New Collegiate Dictionary
soliloquize — soliloquist /seuh lil euh kwist/, soliloquizer, n. soliloquizingly, adv. /seuh lil euh kwuyz /, v., soliloquized, soliloquizing. v.i. 1. to utter a soliloquy; talk to oneself. v.t. 2. to utter in a soliloquy; say to oneself. Also, esp. Brit.,… … Universalium
soliloquize — verb To perform a soliloquy … Wiktionary
soliloquize — (Roget s IV) v. Syn. apostrophize, deliver a monologue, talk to oneself, think out loud, speak; see also address 2 , lecture … English dictionary for students
soliloquize — so·lil·o·quize … English syllables
