so+und+nicht

I vt 1. sancmaq; vurmaq, çalmaq; ◊ ihn sticht der Hafer onun arpası artıq düşüb, şadlığına şitlik edir, şadlığına şıllaq atır; 2. kəsmək; Schweine \stechen donuz kəsmək; 3. tex. oymaq, naxışlamaq; 4.: eine Kontrolluhr \stechen yoxlayıcı saatda vaxtı qeyd etmək; II vi 1. (h): die Sonne sticht günəş yandırır; 2. (s): in See \stechen məc. açıq dənizə çıxmaq; in die Augen \stechen gözə çarpmaq; ◊ das ist nicht gehauen und nicht gestochen bu heç nəyə yaramaz; in ein Wespennest \stechen gizli işin üstünü açmaq

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

vt 1. demək; man sagt … deyirlər …; wie gesagt deyildiyi kimi; necə deyərlər; gelinde gesagt yumşaq deyilsə; es ist nicht zuviel gesagt şişirtmədən demək olar ki …; es ist nicht zu \sagen wie … ifadə etmək çətindir ki …; wenn ich so \sagen darf əgər belə demək mümkünsə; so zu \sagen belə ki, deməli necə deyərlər; offen gesagt açığını desək; gesagt - getan! söz verdin, əməl et!; deyildi – qurtardı! Ich habe mir \sagen lassen* eşitmişəm, mənə deyiblər; lassen Sie das gesagt sein! bunu yadınızda saxlayın, bunu unutmayın! (hədə); lassen Sie sich etw. \sagen mənə qulaq asın; was Sie \sagen! nə danışırsınız?! im Vertrauen gesagt öz aramızda qalsın; mit Verlaub zu \sagen demək ayıb olmasın; ◊ sage und schreibe hərfiyyən, sözbəsöz; 2. göstərmək, bildirmək, ifadə etmək; das hat nichts zu \sagen bunun heç bir mənası yoxdur; das will nicht viel \sagen bu əhəmiyyətsiz şeydir; er hat hier viel zu \sagen onun burada böyük hörməti var

I a 1. uzaq; das liegt nicht in \weitem Feld bu uzaq deyil; bu yaxın gələcəkdə olacaq / baş verəcək; 2. geniş, gen-bol, enli; das Weite sichen qaçıb yaxasını qurtarmaq; II adv uzaqda, uzaqlarda; (özündən sonra sifət comp.’də gəldikdə) daha, daha da; \weit größer daha çox; zu \weit gehen* məc. həddini aşmaq; \weit ausholen məc. dolayı yollarla mətləbin üstünə gəlmək; die Tür stand \weit offen qapı taybatay açıq idi; wie \weit bist du mit der Arbeit? məc. iş nə qədər yerinə yetirilib?; bei \weitem nicht heç də; von \weitem uzaqdan, von \weit uzaqdan, uzaq yerdən; so \weit dan. buraya qədər; \weit und breit hər yerdə, hər yanda, hər tərəfdə; ◊ nicht \weit her sein çox da yüksək keyfiyyətli olmamaq; dar düşüncəli olmaq; es ist so \weit əsil məqamdır

I a bütün, tamam; bütöv; \ganze Zahlen riyaz. tam ədədlər; eine \ganze Stunde düz bir saat; den \ganzen Tag bütün günü; ein \ganzes Jahr bütün ili; aus \ganzem Herzen səmimi qəlbdən; seine \ganze Kraft aufbieten var qüvvəsini sərf etmək; im \ganzen xülasə; im großen (und) \ganzen ümumiyyətlə; ein \ganzer Mann sözübütöv kişi, qoçaq; \ganze Arbeit machen vicdanla işləmək; II adv 1. tamamilə, bütünlüklə; \ganz am Anfang lap başlanğıcda; \ganz allein tək-tənha; \ganz gewiß şübhəsiz, əlbəttə; \ganz recht dübbədüz; \ganz im Norden Uzaq Şimalda 2. çox xeyli, olduqca; ein \ganz guter Mensch yaxşı adam; \ganz gut çox yaxşı; \ganz und gar tamamilə, bütünlüklə; \ganz und gar nicht bilmərrə, heç, qətiyyən, əsla; \ganz von selbst öz-özünə, özbaşına; es geschieht ihm \ganz recht ona əcəb olur; cəzasıdır qoy çəksin; ◊ ich bin \ganz Ohr qulağım səndədir

I f (10) səkkizlik, səkkiz

II f oh. pl diqqət, ehtiyatlılıq; etw. ausser aller \Acht lassen nəyisə tam nəzərdən (diqqətdən) qaçırmaq; auf etw. (A) nicht die mindeste \Acht geben auf etw. (A), jn nicht die geringste \Acht geben / haben kiməsə, nəyəsə qəti diqqət yetirməmək (fikir verməmək)

III f oh. pl köhn. qəzəb; qanundankənar elan edilmə; sürgün etmə; er wurde in \Acht und Bann getan yaxud über ihn wurde die \Acht verhängt / audgesprochen, er wurde in die \Acht erklärt tar. o, qanun xaricində elan edilmişdi; məc. hamı ondan üz döndərmişdi

I a tək, yalqız; er ist \allein o təkdir; II adv tək; \allein, ohne Hilfe tək, köməksiz; III cj ancaq, amma, halbuki; ich höre, was du sagst, \allein ich kann dem nicht zustimmen dediyini eşidirəm, ancaq mən bununla razılaşa bilmərəm; einzig und \allein ancaq, yalnız; nicht \allein, sondern auch nəinki…, həmçinin…

I a 1. hazır (yemək), qızardılmış, qaynadılmış; das Fleisch ist \gar ət qızarmışdır; 2. aşılanmış (dəri); II adv çox; \gar oft çox tez-tez; ganz und \gar tamamilə, tamamkamal; \gar nicht heç də; \gar nichts heç nə; \gar zu / sehr həddindən artıq; warum nicht \gar! niyə belə olmasın ki!

f (3) 1. əl; die äußere \Hand əlin üstü; die flache / innere / platte \Hand əlinin içi; die geballte / geschlossene \Hand yumruq; die hohle \Hand ovuc; eine glückliche \Hand düşərli (yüngül) əl; eine glückliche \Hand haben düşərli (yüngül) əli olmaq; er hat keine glückliche \Hand onun əli ağırdır; eine freie \Hand haben bir əli bir başı olmaq, sərbəst hərəkət imkanına malik olmaq; eine offene / milde \Hand haben əliaçıq olmaq; j-m freie \Hand lassen kiminsə əl-qolunu açmaq; linker \Hand sola, sol tərəfə; rechter \Hand sağa, sağ tərəfə; saubere Hände haben əldən təmiz olmaq; von\Handzu\Hand əldən-ələ; an der \Hand əlindən; an der \Hand eines Lehrers məc. müəllimin rəhbərliyi altında; \Handin\Hand 1) əl-ələ, birgə; 2) məc. dostcasına; etw. bei der \Hand haben əlinin altında olmaq; er ist mit der Antwort gleich bei der \Hand məc. o, söz üçün məəttəl qalan deyil, söz üçün cibə girmir; unter der \Hand 3) lap yaxında, əlinin altında; 2. əl altınca, xəlvəti; zu Händen şəxsən əlinə (özünə), die \Hand anlegen (an A) məc. başlamaq, girişmək (nəyəsə); əli olmaq (nədəsə); (die) letzte \Hand an etw. legen nəyisə qurtarmaq, başa çatdırmaq; die \Hand an sich legen özünü öldürmək; die \Hand geben* auf etw. bir şeyə zamin olmaq; 3. məc. xətt; das ist nicht meine \Hand bu mənim xəttim deyil; ◊ j-m die Hände binden kiminsə əl-qolunu bağlamaq;\Hand aufs Herz! ürəyini buz kimi saxla!; meine \Hand darau! Söz verirəm! And içirəm!; kurzer \Hand 1) müxtəsəri, sözün qısası; 2) rəsmiyyətsiz; 3) mərasimsiz; freie \Hand haben sərbəst hərəkət etmək, sərbəst olmaq; seine \Hand von j-m abziehen / zurückziehen əlini kiminsə üstündən götürmək; j-m an die \Hand gehen* kiməsə kömək etmək; es liegt auf der (flachen, platten) \Hand bu aydındır; j-m auf die Hände sehen* kiməsə göz yetirmək; das läßt sich mit Händen greifen* tam aydındır; auf eigene \Hand özbaşına, öz məsuliyyəti altında; die Arbeit geht leicht von der \Hand iş yaxşı gedir; die \Hand im Spiele haben bir işdə əli olmaq, bir işlə əlaqəsi olmaq; das hat \Hand und Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmışdır (realdır); das hat weder \Hand noch Fuß bu, yaxşı əsaslandırılmamışdır/real/ağlabatan deyil; alle Hände voll (zu tun*) haben işi çox olmaq; işi başından aşmaq; die Hände von etw. lassen* nədənsə əl çəkmək; weder \Hand noch Fuß rühren əlini ağdan-qaraya vurmamaq; nicht die \Hand vor den Augen sehen* göz-gözü görməmək, çox qaranlıq olmaq; aus freier \Hand verkaufen istənilən qiymətə satmaq; von der \Hand in den Mund leben güc-bəla ilə dolanmaq, özünü çətinliklə dolandırmaq; die Beine in die Hände nehmen* dan. qaçmaq, əkilmək; das Herz in die Hände nehmen* cürətlənmək, ürəklənmək; von langer \Hand (her) çoxdan bəri; von der \Hand weisen* rədd etmək, qəbul etməmək; von der \Hand hələlik, əvvəlcədən; zur \Hand sein işə yaramaq, yararlı olmaq

adv bura, buraya; von außen \her bayırdan, xaricdən; bayır tərəfdən, üzdən; von da / dort \her oradan; von oben \her yuxarıdan; von unten \her aşağıdan; hin und \her orabura, oyana-buyana; rings um uns \her ətrafımızda, dövrəmizdə; yörəmizdə; es ist eine Woche \her, daß… artıq bir həftədir ki…; nicht weit \her sein 1) az əhəmiyyəti olmaq; 2) yaxında yaşamaq (olmaq); er weiß nicht hin noch \her o nə edəcəyini bilmir

adv (viel söz. comp’i) artıq; etwas \mehr, noch \mehr bir az çox, bir az da çox; \mehr oder weniger çox və ya az; und dergleichen \mehr və ilaxır; nicht \mehr (bir) daha yox, artıq yox; er ist nicht \mehr o, artıq yoxdur, o ölmüşdür; um so \mehr xüsusən

f (11) səy, cəhd; çalışma, əlləşmə, çətinlik; sich \Mühe geben* səy etmək, çalışmaq; j-m \Mühe machen kimisə əziyyətə salmaq; kiməsə başağrısı vermək; mit (knapper) \Mühe (und Not) güclə, böyük zəhmətlə; es ist nicht der \Mühe wert, es lohnt die \Mühe nicht, es ist verlorene \Mühe zəhmətə dəyməz; sparen Sie sich die \Mühe! nahaq yerə zəhmət çəkirsiniz!

m (1) 1. duyğu, hiss; die fünf \Sinne beş duyğu; Aus den Augen, aus dem \Sinn ata. söz. ≅ Gözdən uzaq, könüldən uzaq; 2. məna, əhəmiyyət; dem \Sinn e nach mənasına görə; das hat keinen \Sinn bunun mənası yoxdur; 3. şüur; başa düşmə; meyil, həvəs (für A) er hat \Sinn für Musik o, musiqiyə qabildir; eines \Sinnes sein həmfikir olmaq; im \Sinne haben … nəyinsə niyyətində / fikrində olmaq; ist er bei \Sinnen? onun ağlı başındadır? in den \Sinn kommen* fikrə/ağla gəlmək; ohne \Sinn und Verstand mənasız; seine sieben \Sinne nicht beisammen haben ağlı başında olmamaq; das liegt nicht in seinem \Sinn bu onun xoşuna gələn deyil

adv 1. kənara, uzağa; \fort (mit dir)! rədd ol!, itil!; 2. sonra, daha sonra; und so \fort (qıs. i.s.f.) və beləliklə, sonra; weiter \fort daha uzaqda; nur immer \fort! davam etdirin! 3. olmama, uzaq olma; seine Uhr ist \fort o, saatını itirib; sie sind \fort onlar getdilər; 4. irəli, qabağa; es will mit der Sache nicht \fort iş irəliləmir, iş yerimir; in einem \fort fasiləsiz, arası kəsilmədən; \fort und \fort həmişə, daim

a qorxaq, qorxacaq; dəhşətli; \bang(e) sein (vor D) qorxmaq, ehtiyat etmək (nədənsə); j-m \bang(e) machen bir kəsi qorxutmaq; \bang(e) machen gilt nicht! Qorxutmaq keçmir!; mir ist (angst und) \bang(e) məni dəhşət bürüyür, mən dəhşətə gəlirəm

m (1*) 1. ağac (bitki); den Wald vor lauter Bäumen nicht sehen məc. ağacları görüb meşəni görməmək; 2. tex. sarğı, val; zwischen \Baum und Borke stecken çətin vəziyyətə düşmək

a 1. ucuz; \billig werden ucuzlaşmaq; 2. ədalətli, doğru; recht und \billig tam ədalətlə; das ist nicht mehr als \billig bu, tamamilə doğrudur

I adv 1. orada; burada; 2. budur; 3. o zaman; \da oben orada, yuxarıda; dieses Haus \da budur, bu ev; von \da oradan; hier und \da hər yerdə, hər tərəfdə, hər yanda; wer \da? oradakı kimdir?, gələn kimdir?; von \da (ab) o vaxtdan; sieh \da! bir buna bax!; kimi görürəm!; \da hast du! al gəldi!, tut gəldi!; nichts \da! bir şey yoxdur!; II cj 1. üçün, görə; er konnte nicht kommen, \da er krank war o, xəstə olduğu üçün gələ bilmədi; 2. zaman, vaxt; eines Tages, \da er zu Hause war… bir dəfə o, evdə olanda…

adv bundan, bu barədə, bu haqda; \davon ist nicht die Rede söhbət bu barədə deyil; ◊ er ist auf und \davon o, yox olub (qaçıb)

I prp (A) içərisindən, içindən; vasitəsi ilə; … sayəsində, görə; \durch die Straßen küçələrlə; \durch das Fenster pəncərədən; II adv: ◊ \durch und \durch başdan-ayağa, tamamilə; die Schuhe sind \durch ayaqqabı dağılıb; ich kann nicht \durch mən keçə bilmirəm; ich bin \durch! keçdim!; məc. yoxlamadan çıxdım!

I ayrılan ön şəkilçi; 1. bir tərəfdən o biri tərəfə keçməni: \durchsickern sızmaq, sızıb keçmək; 2. hərəkətin bitməsini; \durchlesen axıra qədər oxumaq, oxuyub qurtarmaq; 3. maneənin aradan qaldırılmasını bildirir; \durchbrechen yarıb keçmək; II ayrılmayan şəkilçi; 1. tam girməni: \durchdringen düzmək, keçirmək (muncuğu); 2. bütün istiqamətlərə getməni bildirir: \durchreiten at üstündə gəzib-dolanmaq