Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

sitja+í

  • 81 saumr

    (-s, -ar), m.
    1) nails, esp. of a ship;
    2) pl., saumar, needle-work, sewing (sitja at saumum).
    * * *
    m. [Engl. seam; Dan.-Swed. söm], a seam, of cloth, freq. in mod. usage.
    2. plur. saumar, needle-work, sewing; sitja at saumum, of a lady, Orkn. 182, Vígl. 28, Dropl. 4; setjask til sauma, Fas. iii. 104.
    COMPDS: saumakona, saumaskapr, saumastofa.
    II. a nail, esp. of a ship, N. G. L. i. 202; saum þarftú ok mikinn á skip at hafa, Sks. 30; var engi saumr í, Fms. vii. 216; slá saum, Fb. i. 433 (of ship-building); rærnar á sauminum, 673. 60; skip-s., hnoð-s., rek-s.

    Íslensk-ensk orðabók > saumr

  • 82 SÁT

    from sitja.
    * * *
    f. [sitja], a sitting in ambush, ambush, Grág. ii. 127, Sturl. i. 149 (v. l.), Eg. 568. 571, Fms. viii. 379, Orkn. 48; fyrir-sát, um-sát: a putting, placing, seating, in compds as upp-sát, saltketils-sát.

    Íslensk-ensk orðabók > SÁT

  • 83 SETJA

    (set, setta, settr), v.
    1) to seat, set, place, put (hann setti sveininn í kné konungi; hón var í haug sett);
    setja e-n inn, to put in prison;
    setja inn fénað, svín, hross, to pen up, take in;
    setja dóm, to set a court;
    setja tjöld, herbúðir, to set up tents;
    setja grundvöll til kirkju, to lay the foundation of;
    setja borð, to set up tables;
    setja e-m gisla, to give one hostages;
    2) to drive (hann setti øxina í höfuð honum);
    3) to make, establish (setja lög, frið, grið);
    setja ráð, ráðagørð, to set on foot (contrive) a plan, plot (báðu þeir hann setja aðra ráðagørð);
    setja e-m torg, markað, to set up a market;
    4) to order, prescribe (setja e-m skript);
    setja e-m dag, stefnu, to fix a day for one to appear;
    5) with dat., setja e-u, to settle (setja máli);
    6) to appoint (hann setti Guthorm son sinn til landvarnar);
    7) to allay (sá dauði mun setja mína sút);
    8) setja e-t e-u or með e-u, to set, inlay (hann lét gøra gullkaleik ok setja gimsteinum);
    to embroider (seglit var sett með fögrum skriptum);
    9) intrans., to set off (hann lagði halann á bak sér ok setti í burtu);
    setja undan, to escape;
    10) impers. it settles;
    þegar er niðt setti moldrykit (acc.), when the dust settled;
    jarl (acc.) setti svá rauðan sem blóð (dreyrrauðan), the earl turned red as blood;
    þá setti at honum hósta, a fit of coughing seized him;
    þá setr at henni grát mikinn, she bursts into tears;
    11) with preps. and advs.:
    setja e-n af kirkju, to put out of the church, excommunicate;
    setja e-n af ríki, to depose one;
    setja e-n af lífi, af sinni eign, to deprive one of life, of one’s property;
    setja e-n aptr, hold one back, check (hann setti þá harðliga aptr, er á Þráin leituðu);
    setja at e-m, to attack;
    setja e-t á skrá, to enter, set in a scroll;
    setja á sik hjálm, to put on a helmet;
    setja á, to push (H. bað Ketil ganga fyrir skut ok setja á);
    setja e-n eptir, to leave one behind;
    setja fram skip, to launch a ship;
    setja e-t fyrir, to prescribe (eptir fyrir-settri skipan);
    setja þvert nei fyrir, to deny flatly (Þyri setti þvert nei fyrir, at hón myndi giptast gömlum konungi);
    setja e-n í fjötur, bönd, to put in fetters;
    hann hafði sett spjót í völlinn hjá sér, he had stuck his spear in the ground beside him;
    setja e-n niðr, to make one sit down, put one down (H. þreif til hans ok setti hann niðr hjá sér);
    setja niðr lík, to lay a corpse in earth, bury it;
    setja niðr mál, deilu, vandræði, to settle it;
    setja e-t saman, to put together, set up (setja bú saman);
    to compose, write (eptir bókum þeim, er Snorri setti saman);
    setja e-n til bókar, to set one to learn;
    setja e-n til ríkis, to put one on the throne;
    setja upp, to raise, erect, put up (setja upp skurðgoð);
    setja upp segl, to hoist sail;
    setja upp boga, to bend a bow;
    setja skip upp, to draw a ship up, ashore;
    setja skip út, to launch, = setja skip fram;
    setja e-t við e-u, to set against (þat þótti höfðingjum ofrausn ok settu mjök hug sinn við);
    to bet (ek set við hundrað marka silfrs, at hann ríðr mik eigi af baki);
    setja e-n yfir e-t, to put one over, at the head of (H. konungr setti Eystein jarl yfir Vestfold);
    12) refl., setjast.
    * * *
    set, setti, sett; a causal to sitja, q. v.; [Ulf. satjan, ga-satjan, = τιθέναι, φυτεύειν; Engl. to set; Dan. sætte; Swed. sätta.]
    A. To seat, set, place, put; hann setti sveininn í kné konungi, Fms. i. 16; hón var í haug sett, Ld. 20; bar hann inn ok setti hann í sæti, Nj. 179; hann setti hann í næsta sér, 46; setti hann í hásæti hjá sér, 282; setja höfuðit aptr á bolinn, Fms. x. 213; setja á sik hjálm, Nj. 42, 144; var settr undir hann stóll, 269; s. forsæti með endi-löngum bekkjum, 220; setja inn, to put in; s. inn fénað, svín, hross, to pen them, take them in, Gþl. 386, Grág. i. 436: to put in prison, Fms, x. 49; s. í fjötra, bönd, to ‘set in the stocks,’ put in fetters, ii. 173, x. 301; hann hafði sett spjótið ( stuck it) í völlinn hjá sér, Nj. 58; s. hest fyrir sleða, Landn. 94; s. e-n til bókar, to set one to book, set one to learn, Fms. vii. 199, viii. 9; s. til ríkis, to set one to reign, Eg. 366; hann setti sonu sína hina ellri til lands, Orkn. 4 old Ed.; s. á skrá, to enter, set in a scroll, Stj.; setja inn, to insert, Bs. i. 280:—þar var fimmtar-dómr settr, Nj. 241; þar er dómrinn var settr, Eg. 340; setja tjöld, to set up tents, Fms. xi. 85; s. herbúðir, id.; s. gamma sinn annan veg brekkunnar, 38, 79; s. grundvöll til kirkju, to lay the foundation of, 33; s. e-m borð, Nj. 220; setja e-m gísla, to give hostages, Fms. xi. 392.
    2. special usages, to drive; hann setti öxina í höfuð honum, Nj. 53; þau setja þegar af þeim nýrun, they bite them clean off, Stj. 94.
    3. intrans. to set off; hann lagði halann á bak sér ok setti í burtu, Fb. i. 565; enn úhreini andi greip grís, ok setti braut síðan, Greg. 56: s. undan, to escape, Nj. 136, Fms. ii. 325; s. undan e-m, s. undan á-gangi e-s, to make one’s escape, Al. 99, Fms, vi. 379.
    4. with prepp.; setja af, to depose, see above:—s. e-n aptr, to repel, hold back, check, Hkr. i. 20, Fms. xi. 81, Nj. 123, Stj. 21:—setja at, to set against, attack; mun ek s. at hinni rauðu töflunni, of a move in chess, Fas. ii. 67:—setja á, to put up; s. á langar tölur, Sturl. i. 105; s. e-t á sig, to mark, notice; svá var á sett, at Böðvarr, 32: setja á vetr, of livestock in the autumn = Germ. anbinden:—s. eptir, to leave behind, Eg. 368, Fms. ix. 43:—setja e-ð fyrir sig, to set a thing before one, i. e. be sad and depressed on account of it:—setja fram, to put forward, produce, Mar. (fram-setja): setja fyrir, to set before, as a thing ordered; eptir fyrir settri skipan, Sks. 37; setja nei fyrir e-t, to deny, refuse, Fms. ii. 131, ix. 242; setja e-m e-t fyrir, to set as a task to one; hann (the teacher) setti mér þetta fyrir:—setja niðr, to set down, quash; þeir settu Þorgeir niðr á Ánabrekku, put him there, Eg. 237; cp. niðr-setningr, in mod. usage s. niðr ómaga, to distribute the paupers among the households in a parish: s. niðr lík, to lay a corpse in earth, H. E. i. 491, Fms. iv. 110; s. upp óp, gnegg, Hrafn. 7: metaph. to stop, Fms. ix. 355, 452, xi. 260, Hkr. ii. 136, Eg 729: to dispose, s. niðr eptir reglu, Fms. xi. 428:—s. saman, to put together; s. bú saman, iii. 29, Ld. 10, s. saman kvið, kviðburð, Grág., Nj.: to compose, K. Á. 220, Fms. vii. 242; eptir bókum þeim er Snorri setti saman, Sturl. ii. 123; bók þessi heitir Edda, hana hefir saman setta Snori Sturluson, Edda ii. 250; hér er lukt þeim hlut bókar er Ólafr Þórðarson hefir saman sett, 427:—s. fram skip, to launch a ship, Eg. 160, Fms. ix. 478: s. út skip, to launch, 480, Gþl. 371:—s. upp skip, to draw her up ashore (as used to be done for the winter months), Hkr. i. 152, Fms. i. 62, ix. 478, Nj. 281, Eg. 180, Gþl. 371 (upp-sátr); þar fellr á er heitir Gufu-á, í hann setti Ketill upp skip sitt ( laid her up in the river), Eg. 592; (in mod. usage setja (absol.) is to launch a boat); s. upp, to put up, erect, raise, Eg. 492, Fms. vii. 265., Ó. H. 170; s. upp segl, to hoist sail, 165, Fms. ix. 10; s. upp boga, Fas. ii. 543; hann lét s. upp skurðgoð, Ver. 41: s. út, to set out for sale, Bs. i. 636:—5. við, to let, Bær. 6.
    II. metaph. usages, to make, establish; setja lög, lands-rétt (laga-setning), Kristinn-rétt setti hann við ráð Grímkels biskups, Ó. H. 44; lög þau er Hákon Aðalsteins-fóstri hafði sett í Þrándheimi, id.: svá settu þeir Ketill biskup ok Þorlákr biskup Kristinna laga þátt, K. Þ. K.; hann setti þat í lögum, at …, Ó. H. 4; hann setti Gulaþings-lög með ráði Þorieifs spaka, hann setti ok Frostaþings-lög með ráði Sigurðar jarls, … enn Heiðsefis-lög hafði fyrst sett Hálfdán Svarti, Fms. i. 23; á því þingi (in Nicea) var settr allr Kristinn-dómr, 625. 48; máldagi vel ok skynsamliga settr ok skipaðr, Dipl, i. 5; svá skulu hreppar settir, at hverr bóndi skal sitja it næsta öðrum, Grág. i. 443; setja frið um heim allan, setja frið millum landa, Rb. 412, Eg. 282; settum friði, Grág. ii. 167; s. grið, to make a truce, Nj. 248 (griða-setning); Julius setti misseris-tal, Rb. 412; setja á stofn, to start, begin, Fms. ii. 35: with dat. to settle, settu þeir þessu, Fms. ix. 452; s. þeim málum er konungar áttu um at dæma, Ld. 28; þeir (búar) áttu eigi at s. málinu, Nj. 87:—to appoint, hann setti Guthorm son sinn til landvarnar, Ó. H. 4, Fms. i. 24, 29, Eg. 272, 537, Nj. 129, Hom. 51, Dipl. v. 8; ef hann leysir þat svá af höndum sem hann er til settr, Grág. i. 497:—af-setja, to depose; setja e-n af kirkju, to put out of the church, excommunicate, Sturl. iii. 167; af setja e-n konungdómi, Stj.; s. e-n af ríki, af lífi, Hkr. i. 170; hann hefir af sett mik allri minni eign, Fms. i. 264, ii. 243:—to order, s. e-m skript, ii. 174; hann setti þeim þvílíkan markað, x. 237:—so in the law phrases, s. e-m dag, stefnu, stefnu-dag, fimmt, to fix a day for one to appear, etc., N. G. L. passim, Bs. i. 742; setja mál í dóm, Hrafn. 25:—to plan, contrive, setja ráð, ráða-görð, bragð, Fms. vii. 128, x. 305, 315, xi. 21, Nj. 106.
    2. to allay; sá dauði mun setja mína, sút, Al. 110; setið svá fyrnsku yðra, H. E. i. 251: to settle, s. mál, Grág. i. 490; enda sé settar sakir þær allar eðr dæmdar, 116: to humble, ek skal s. þik ok semja dramb þitt, Fas. i. 38.
    3. to set, inlay, by way of ornament; hann lét göra gullkaleik ok setja gimsteinum, Bs. i. 83; hjálm gimsteinum settan, Ld. 128, Fms. i. 15; slæður settar gull-knöppum, Eg. 516; segl sett pellum, Hkr. iii. 243; seglit var sett með fögrum skriptum, Fms. x. 77; skjöld settan járnslám, Fas. i. 415; brynja sett hringum, 215.
    III. impers. it settles; þegar er niðr setti moldrykit (acc.), when the dust settled, Al. 109:—to turn of a sudden, jarl (acc.) setti svá rauðan sem blóð, Ísl. ii. 220, Finnb. 260; Páll jarl þagði, ok setti dreyr-rauðan, Orkn. 194; konungr þagði, ok setti hann dreyr-rauðan á at sjá, Eg. 113; þá setti at honum hósta ok þröngd svá mikla, a fit of coughing set on him, Fms. i. 282; þá setr at henni grát mikinn, she burst into tears, iii. 113; setr nú at honum kvarða, Skíða R. 41.
    B. Reflex. to seat oneself, take a seat; ek settumk á fótskörina, Fms. ii. 188; setzk hann undir höfuð honum, Finnb. 238; þeir settusk niðr á völlinn, Nj. 144; s. á tal við, e-n, to sit down to talk with a person, Eg. 37; setjask í hásæti, Fms. i. 18; Hrapp þraut vistir, settisk hann þá at með þeim, Nj. 128:—to take up one’s abode, fór hann í Odda ok settisk þar, 117; at hann mundi fá hennar ok seljask þar, 280; setjask í kyrrsetu, Eg. 367; setjask um kyrrt, to settle oneself to rest, Fas. ii. 530: setjask í stein, to go into a cell, as an anchorite, Nj. 268; s. at ríki sínu, Fas. i. 531: setjask aptr, to desist from, esp. of a journey, Fms. xi. 129; setjask eptir, to remain behind, i. 62; s. heima, to stay at home, Grág. i. 491, N. G. L. i. 127; ek hefi hér upp sezk at þér ( I have taken up my abode with thee) ok tekit hér þrifnað, Lv. 36 (in mod. usage with a notion of intrusion, hann settisk þar upp); setjask fyrir e-t, to withstand, Finnb. 320; lét Sturla þá lausa lögsögu, ok settisk hjá öllum vandraeðum, Sturl. iii. 308; setjask um, to lay siege to (um-sátr), Fms. i. 103, x. 237; en þar sem hin himneski meistari sezk um, leggr hann …, Bs. i. 742 (or sesk um, i. e. sésk um, from sjá?), see the foot-note; nú setjask þeir yfir ( to seize upon) staðinn, ok alla staðarins eign, Sturl. ii. 13.
    2. to set, go down; er ok þat meiri virðing at aukask af litlum efnum en at hefjask hátt ok setjask með lægingu, Fs. 13: of the sun and stars, þat er víða á því landi, at sól setzk eigi um nætr, Fms. i. 233; vetrardag, en (= er) sól setzk, when the sun sets, N. G. L. i. 348; frá jafndægrí er haust til þess er sól setzk í eyktar-stað, Edda 103 (see sólsetr = sunset); stjörnur renna upp ok setjask, Rb. 466; en þar er á millum allt einn dagr, svá at aldregi setzk dagr á allri þeirri stundu, Sks. 67 (see dagsetr); síðan sólu er sett, Gþl. 442; þegar degi er sett, when day is closing in, Fas. ii. 110.
    3. to be settled, ended; nú skortir eigi sókn, ok setzk með því ( ends thus) at Sunnan-menn láta undan, Ísl. ii. 366; síðan settisk úfriðr í Svíþjóð, Fms. x. 47; freista ef þessi kurr mætti niðr setjask, Hkr. ii. 140; en niðr settusk allar sakar, Fms. iii. 39.
    II. pass., ef þeir setjask (= eru settir, are appointed) til at dæma um mál manna, Sks. 649; setjask þá grið allra vinda á millum, 234 (influenced by the Latin).
    III. part. settr, placed, situated, doing well or ill; Rútr var eptir með frændum sínum vel settr, Ld. 20; hón skal hér svá vel sett sem hón væri mín dóttir, Eg. 156; lítt var hann ok settr at klæðum, Fas. ii. 327, Grett. 91 A; langt kvæði ok íllt, ok sett með (set, studded with) mörgum hlutum íllum ok fáheyrðum, Fms. x. 264:—of a ship, deep in the water, heavy, var skútan mjök sett, Finnb. 254; sá þeir at skipit var sett mjök, Ó. H. 170; skip konungs vóru sett mjök ok sollin, Fms. iii. 44.
    2. as adj. settled; eru eigi þá sakarnar settri en áðr, Grág. i. 362:—composed, settr ok stillir, ráð-settr, q. v.

    Íslensk-ensk orðabók > SETJA

  • 84 skarðr

    a. diminished, impaired; inn skarði máni, the waning moon; hafa, bera skarðan hlut fyrir e-m, to be worsted (wronged) by one; sitja of (um, yfir) skörðum hlut fyrir e-m, to suffer injury from one.
    * * *
    part. diminished; hinn skarði máni, the crescent moon, Vkv. 6; með skarða skjöldu, with ‘sheared,’ hacked shields, Hkm. 9: the phrase, hafa, bera … skarðan hlut, to have a ‘sheared lot,’ not to get one’s share, to be worsted, Ísl. ii. 315, Am. 100; sitja margir of skörðum hlut fyrir þér, Ó. H. 150; menn munu eigi una svá skörðum hlut við þik, Fær. 160.

    Íslensk-ensk orðabók > skarðr

  • 85 SKÖR

    * * *
    (pl. -ar), f.
    1) score, notch, incision;
    2) a rift in a rock or precipice (hleypr hann ofan fyrir skorina).
    * * *
    f., gen. skarar, [skara], a rim, edge; allt út að skörinni, the rim of ice, Eb. 236; víða um ísinn … þeir lendu útan at skörinni, Fms. viii. 404: = tjald-skör, hljóp konungr ór lyptingunni, var hann svá reiðr at hann hljóp út um skarirnar, Fas. i. 373; spretta skörunr, ii. 187, 206, Bs. ii. 108: the phrase, skríða til skarar, to slide to the very edge, to fight it out, Sd. 189; skal nú til skarar skríða með okkr Knúti bróður mínum, Fms. xi. 15, the metaphor prob. from running or racing to the edge of the ice.
    2. the joints in a ship’s planking, see skara and skarsúð; þá er skipit hljóp af stokkunum bilaði í skarar nökkurar, Fms. viii. 196; húfr skörum hvelfðr, a hull covered with skarar, vi. (in a verse); þunn skör, the thin planks, Lex. Poët.
    3. a row of benches or steps; it appears from this word that in the ancient halls the seats sloped upwards, in tiers, as in a theatre; skyldi sá sitja á skörinni fyrir hásætinu, on the bench next before the high seat, Hkr. i. 49; sitja í hásæti, skör lægra enn konungr, one bench, one step lower, Fms. i. 7, Fb. ii. 137; sem hann er lauss, þykkir honum skör rýmra, Fas. ii. 225; var konungr í sömu stofu ok sömu skör um vetrinn, Fms. x. 1, v. l.; fót-skör, a foot-stool; or skör fóta = fótskemill.
    4. = skari (better skor), Þiðr. 288, 291, 311, 350.
    5. the hair, prob. from being cut so as to make a rim round the head, cp. brúna-skurðr: skör nam at dyja, Þkv. i; skör var fyrir enni, hair cut into a forelock on the forehead, Rm. 15; skör jarpa, Hðm. 21; skarar jarpar, Gkv. 2. 19; þær skálar er und skörum vóru, Vkv. 23, 33; döglings skör dreyra runna, his gory locks, Gkv. 1. 13; alda gengr of skör drengjum, Kormak; háfjall skarar, skarar fjall, skarar haugr, the high mount of the hair, the ‘knoll of the hair,’ = the head, Hým. 23, Hkr. i. (in a verse), Lex. Poët.: skör is used of men’s hair only, not of women, hence in the law, ef kona klæðisk karlklæðum eða skerr sér skör, eða ferr með vápn, þat varðar fjörbaugs-garð, Grág. i. 358: the word is obsolete in prose, except Grág. l. c., or in the saying, skömm eru skarar lýtin, cp. Mkv. 19: and in the phrase, mun Guðrún eiga at búa um rauda skör Bolla, G. will have to dress B.’s gory locks, Ld. 244; cp. vinna skarar rauðar, Ó. H. (in a verse); svá segir mér hugr um at rautt mun sjá í skörina, my mind tells me that there will be bloody locks, Valla L. 210: skapa skor (i. e. skör?) ok jafna ú-jafnað, to shape the cut, and make even the uneven, Fbr. 16 new Ed., skarar-fagr, adj. fair-haired, Fms. x. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > SKÖR

  • 86 SMALI

    m.
    2) cattle.
    * * *
    u, m. [from an obsolete adjective smals; A. S. smæl; Engl. small; Germ. schmal]:—prop. small cattle, esp. sheep, but also goats, Rb. 80; málnytan smala, milch cattle, Grág. i. 158; þá var ok drepinn allskonar s. ok svá hross, Hkr. i. 139; bæði svínum yðrum ok öðrum smala, Fms. xi. 224; tvau kýrlög í smala, two cows’ worth in small cattle, Munk. 67; smala-kýrag, id., B. K. 55; smala sínum (sauðum ok lömbum), Barl. 35; ef maðr nýtir þann smala er svá verðr dauðr, N. G. L. i. 341.
    2. gener. = cattle; hann sá djöful sitja á baki henni …, far braut, þú úvinr, frá smala manna (of a cow), Mart. 123; ekki er þat sem annarr smali, engi skaptr fyrir ars aptr hali, Sturl. ii. (in a verse); smali var rekinn eptir ströndinni, Ld. 56; s. skal eigi fara með heimboðum, Gþl. 406, N. G. L. i. 41; hans s., naut ok sauðir, hverfr einn griðungr brott ok kemr eigi heim með öðrum smala, Mar.; búsmali.
    II. a shepherd, abbreviated from smala-maðr; Gunnarr sér smala sinn hleypa at garði, Nj. 83, freq. in mod. usage, the first sense having almost fallen into disuse.
    COMPDS: smala-ferð, -för, f. tending sheep in the pastures, Sd. 139, Hrafn. 6, Grág. i. 147. smala-gangr, m. a sheep-walk, Boldt 132. smala-gollur, m. sheep’s-caul, for this word see Ísl. Þjóðs. ii. 579. smala-hestr, m. a shepherd’s horse, Nj. 83. smala-hundr, m. a sheep-dog. smala-maðr, m. a ‘sheep-man,’ shepherd (= sauðamaðr), Grág. ii. 224, Nj. 83, Rb. 382, Bs. i. 45, passim. smala-mennska, u, f. the tending of sheep. smala-nyt, f. sheep’s milk, Grág. i. 333. smala-sveinn, m. a shepherd-boy, Magn. 510, Landn. 178, Ld. 138, Al. 31. smala-þúfa, u, f. a shepherd’s mound, used in the phrase, sitja á smalaþúfunni, to sit on the sbepherd’s mound, tend sheep, Konr. 23.

    Íslensk-ensk orðabók > SMALI

  • 87 snæðing

    f. meal, taking a meal (taka s.); sitja í snæðingu, to sit at a meal; veita e-m s., to give one a dinner.
    * * *
    f. (snæðingr, m., Fms. ix. (v. l.), MS. 4. 24, and so in mod. usage), a meal, the taking a meal; snæðingunni, Fms. ix. 404; sitja í snæðingu, to sit at meals, Korm. 232; s. ok samsæti, Sks. 632; taka snæðing, Sd. 161, Fms. viii. 411; veita e-m snæðing, to give a dinner, vii. 97.

    Íslensk-ensk orðabók > snæðing

  • 88 STJÓRN

    * * *
    f.
    1) steering, steerage;
    2) helm, rudder; sitja við s., to sit at the helm; Ormrinn lét ekki at s., did not obey the rudder; á s., on the starboard side (lá landit á s.); á stjórn Hákoni jarli, on the starboard side of Earl H.;
    3) rule, government; þat er meire s., at, it is more fitting, that.
    * * *
    f.
    1. a steering, steerage; setjask við stjórn, Fms. i. 147; sitja við s., to sit at the helm, xi. 141, Fb. ii. 14, Ó. T. 62; kvaddi hann Þórarinn til stjórnar, Fb. i. 405; Ormrinn lét ekki at s., yielded not to the rudder, 520: so in the phrase, á stjórn, on the starboard side; sá er næstr hvílir borði á stjórn (= stjórn-borði), N. G. L. i. 103; betr á stjórn (a word of command), Fms. vii. 10; á stjórn Hákoni jarli er Sigurðr sonr hans, Fagrsk. 48; lá landit á stjórn, Þorf. Karl. i. 410.
    2. rule, Fb. ii. 308; þat er meiri stjórn, Fms. vii. 133; þat mun fleiri ok meiri s., at …, Fas. ii. 73: government, mod.; þjóð-s., lýð-s., a republic; harð-s., tyranny, etc. (mod.)
    COMPDS: stjórnarblað, stjórnarbót, stjórnarlauss, stjórnarmaðr, stjórnarskrá, stjórnarvald, stjórnarvölr.

    Íslensk-ensk orðabók > STJÓRN

  • 89 stól-brúða

    u, f. a ‘chair-bride,’ chair-post, thus called from the heads carved at the top of the uprights (Worsaae, No. 556); þeir sá Þór með hamri sitja skorinn á stóðbrúðunum, Fbr. 170; þeir sá Sólrúnu sitja á stóli ok var hár hennar bundit við stólbrúðurnar, Bárð. 31 new Ed. (thus the vellum brúðirnar of the Ed. is an error); hón hnígr þá aptr at stólbrúðunum, Fas. ii. 223; síðan drap hann sér við stólbrúði (-brúðu?), ok fann at þar sat maðr á stóli, Grett. 37 new Ed.

    Íslensk-ensk orðabók > stól-brúða

  • 90 STÓLL

    * * *
    I)
    (-s, -ar), m.
    1) stool, chair (setjast á stól);
    2) bishop’s see or residence (fór biskup heim til stóls síns); sitja at stóli, to be bishop; vera at stóli, to reside (skal annarr biskup vera at stóli í Skálaholti);
    3) a king’s throne or residence (S. konungr setti stól sinn ok höfuðstað í Konungahellu);
    m. a kind of table (hann tók borðbúnað af stólnum).
    m. stock (cf. skipastóll).
    * * *
    m. [common to all Teut. languages], a stool, chair; setjask á stól, Nj. 179; eptir endi-löngu vórn skipaðir stólar, Fms. x. 16; stólar tveir (in a church), Vm. 70.
    2. metaph. a bishop’s see or residence, Fms. ix. 2 (biskups-stóll); sitja at stóli, Bs. i. 171; for biskup heim til stóls síns, 508; skal annarr biskup vera at stóli í Skálaholti, K. Þ. K.; Hóla-stóll, Skálaholts-s, the see of H., Sc.: of the pope, a see, 625. 58: of a king, a throne; stól ok höfuðstað, Ó. H. 65, Fms. vii. 159, Stj.

    Íslensk-ensk orðabók > STÓLL

  • 91 strand-setr

    n. the being left behind on the strand after the ship has sailed; sitja strandsetri eptir, Grág. i. 263; sitja strandsetrum, 290.

    Íslensk-ensk orðabók > strand-setr

  • 92 strita

    * * *
    (að), v.
    2) refl., stritast, to strive hard (stritaðist hann við at sitja).
    * * *
    að, to struggle, strive hard; hann stritaði heim til skála, Grett. 151 A.
    2. reflex., stritaðisk hann við at sitja, he strove hard to sit, Nj. 66 (ironical).

    Íslensk-ensk orðabók > strita

  • 93 stýri

    * * *
    n. helm, rudder (sitja við s.); láta vel (illa) at s., to answer well (ill) to the rudder.
    * * *
    n. a helm, rudder, Korm. 230; leggja s. í lag, Hkr. i. 32, Fms. i. 42, vii. 47; leggja stýri ór lagi, Al. 67; sitja við stýri, Eg.; láta (vel, ílla, ekki) at stýri, to answer (well, ill, not) to the rudder, O.T. 70, Fms. x. 368.
    COMPDS: stýrisdrengr, stýrisfiskr, stýrihamla, stýrishnakki, stýrisknappr, stýrislykkja.

    Íslensk-ensk orðabók > stýri

  • 94 svar

    * * *
    n. reply, answer, only in pl., svör; sitja fyrir svörum, halda upp svörum, to be answerable, take the responsibility; veita svör fyrir e-n, to defend one, stand up for one.
    * * *
    n., pl. svör, a reply, answer, in ancient writers only in plur.; sagði Kári Eireki svör þeira, Nj. 137: the phrases, halda upp svörum fyrir e-n, to be one’s spokesman, Fms. ii. 292, vi. 269; sitja fyrir svörum id., iv. 274, vi. 13, Band. 36 new Ed.; gjalda svör fyrir e-t, to give a reason, Barl. 91: in mod. usage also in sing.: compd, and-svör.

    Íslensk-ensk orðabók > svar

  • 95 SVIK

    * * *
    n. pl.
    1) fraud, treason; ráða s. við e-n, sitja á svikum við e-n, to plot against one;
    2) poison; gefa; svikm s., to poison one.
    * * *
    n. pl. [A. S. swic; Scot. swick or swyk; Dan. svig], treason, fraud, falsehood, betrayal; segja upp svikin, Karl. 318; ef eigi fylgði svik, Nj. 105; brugga, ráða s., Fms. i. 59, v. 316; hver svik hann hafði heyrt, v. 320; verða fyrir svikum, Skv. 1. 33; sitja á svikum við e-n, Bs. i. 39, passim; dróttins svik, treason.
    2. poison; gefa e-m svik, to poison, Fms. viii. 275.
    COMPDS: svikadrykkr, svikafullr, svikalauss, svikaligr, svikaþjóð.

    Íslensk-ensk orðabók > SVIK

  • 96 SÆTA

    * * *
    I)
    (-tta, -tt), v.
    1) to sit in ambush for, waylay, with dat. (hann ætlar at s. yðr, þá er þér farið sunnan); to watch for an opportunity (þessu sætir Sturlaugr ok høggr);
    2) to undergo, expose oneself to, suffer (vildu þeir heldr rýma land en eptir sitja ok s. afarkostum af konungi);
    3) to bring about, cause, with dat.; s. áhlaupum við e-n, to attack one; s. vélræðum við e-n, to scheme against one;
    4) to amount to, be equivalent to (E. var þar at búi sínu, svá at þat sætti vetrum eigi allfám); s. tíðindum, to be important news, be of importance (er þat komit til eyrna mér, er mér þykkir stórtíðindum s.); s. ráði, to be advisable (litlu ráði þykkir mér s. ferð þessi); s. sannindum ok réttindum, to regard truth and right; hann spurði, hví (= hverju) þat sætti, he asked how it came about, what was the reason.
    * * *
    t, [sitja, sat, sátu], to sit in ambush for, waylay; with dat., var þeim sætt við sætr nokkur, vóru þar drepnir sumir, Fms. viii. 380; at þér sætið þeim á Eiða-skógi, Eg. 576; hann ætlar at s. yðr ( waylay you) þá er þér farit sunnan, 261; s. honum ef hann færi austan, Orkn. 406; hann sætti þar skipum ok rænti, Hkr. iii. 336; sæta því er Áki færi aptr, … ok taka hann af lífi, Fms. xi. 46; þessu sætir Sturlaugr ok höggr, Fas. iii. 331; s. áverkum við e-n, Orkn. 408, Fbr. 29; s. uppgöngum við Birkibeina, Fms. viii. 73; s. fláráðum við e-n, Boll. 348; s. leyni-brögðum, Fms. v. 257.
    2. to undergo, expose oneself to; sæta fjándskap af e-m, Sks. 268; s. mótgang eðr fjándskap af e-m, Fms. vii. 280; s. af mér reiði ok refsingum, i. 282, Eg. 89; er sá heimskr er sætir því ( waits for), at annarr göri eptir hans daga, Hom. 153.
    3. to amount to; þat sætti vetrum eigi allfám, Eg. 512; þat er nauðsynjum sætti, Hom. 129; gripum er honum þætti görsemum sæta, Landn. 331 (Mantissa); geta þess er mér þykkir mestum tíðindum sæta, Fms. vii. 240; þau áhlaup er geig sætti, 656 B. 1; var á henni hugar-ótti ok kvíði svá at meinum sætti, in an alarming degree, Fms. vi. 353; hví mundi þat sæta, what is the reason? Nj. 67; hann spurði hví (dat.) þat sætti, asked how it came about? what was the reason? Fms. i. 302, vii. 353; hann vildi vita hverju um sætti, er jarl hafði ekki komit, xi. 11; hvat sætir þyss þeim ok hlaupum? Gísl. 143; þessi tvau orðin er sæta ( which regard) sannindum ok réttindum, Band. 18 new Ed.
    II. sæta hey, to stack hay, put it into ricks (sæti).

    Íslensk-ensk orðabók > SÆTA

  • 97 sæti

    * * *
    I) n.
    1) seat;
    vísa e-m til sætis, to assign a seat to one;
    2) hay-rick (brjóta ofan sæti).
    II) from sitja.
    * * *
    1.
    n. a seat; sitja í því sæti, Edda 12; vísa e-m til sætis, Eg. 29; halda máttu þessu sæti, Nj. 6; leiða e-n til sætis, Fms. vii. 315, ix. 250; þat sæti (i. e. the throne) ætlaði sér hverr sona hans, i. 7; hof þat er sæti þeirra standa í, Edda; há-sæti, a high seat: eccl. a see, chair, postulligt, pávaligt s., H. E. i. 503, Dipl. v. 4; sam-s.
    COMPDS: sætispallr, sætisstóll.
    II. hay-ricks; keyra naut ór sæti sínu, Fms. vi. 104; stór-s., Eb. 224.
    2.
    f. (sæta, u, f., 656 A. 12), sweetness, 673 A. 2; sæti mín, my sweet! Fms. xi. 424: in addressing, sæti minn, Bs. ii. 133.

    Íslensk-ensk orðabók > sæti

  • 98 TAFL

    n.
    1) a board-game, ‘tables’, chess, draughts; sitja at tafli, leika t., at tafli, to play at chess; nú eru brögð í tafli, there is a trick in the game, there is foul play;
    2) the board with the pieces (taflit svarfaðist);
    * * *
    n., pl. töfl, [from the Lat. tabula, but borrowed at a very early time, for it is used even in the oldest poems]:—a game, like the Old Engl. tables or draughts, used also of the old hneftafl (q. v.), and later of chess and various other games; sitja at hnef-tafli, … Hvítserkr ok Sigurðr láta þegar falla niðr taflit, Fas. i. 285; leika skák-tafl, 523; þar vóru mjök töfl uppi höfð ok sagna-skemtan, ok mart þat er til híbýla-bótar mátti vera, Þorf. Karl. 407; þeir bitusk bæði um tafl ok kvátru, Sturl. i. 173; vera at tafli, Fs. 40; Valdimarr konungr lék at skáktafli … konungr sá eigi af taflinu, Fms. xi. 365; konungr bar aptr tafl hans, Ó. H. 167; konungr sat ok teflði hneftafl, ok nefndi maðrinn töfl (fem. sing.) konungs, … taflmaðrinn ætlaði at konungr mundi tala til taflsins, Fms. vi. 29; leika at tafli, Ó. H. 167: þá skildi á um tafl, of chess, Sturl. iii. 123; tafl em ek örr at efla, iþróttir kann ek níu, Orkn. (in a verse); ek em maðr hagari ok teflig hneftafl betr, Mork. 186; tefldi annarr Austmaðr við heima-mann Þorgils … kallaði Austmaðr á Sigurð at hann réði um taflit með honum, þvíat hann kunni þat sem aðrar iþróttir, ok er hann leit á, þótti honum mjök farit vera taflit, … en taflit svarfaðisk, 204, 205; um daginn eptir tefldi Grímr við Austmann ok rann at borðinu sveinn ok rótaði taflinu, Dropl. 31; Eiðr sat at tafli ok synir hans tveir, Ísl. ii. 359, Vigl. 17; jafnan skemtu þau Helga sér at tafli ok Gunnlaugr, Ísl. ii. 205: the pieces were of gold and silver, cp. gullnar-töflur, Vsp.; þar sátu konur tvær ok léku at hnet-tafli, ok var taflit allt steypt af silfri enn gyllt allt it rauða … en hann hefði taflit ok þat er fylgði, Gullþ. 20; taflborð ok tafl af lýsi-gulli gört, Fas. iii. 627: of walrus, tennr eigi stærri en göra má mjök stór knífskepti af eðr tafl, Sks. 127, cp. Skíða R. 164, Worsaae, Nos. 560–563; hnefa-tafl, skák-tafl, goða-tafl: in the phrases, verða tafli seinni, to be too late; Snorri kvað enn farit hafa sem fyrr, at þeir höfðu orðit tafli seinni enn Arnkell, Eb. 166; nú eru brögð í tafli, a trick in the game, foul play, Fas. iii. 607; merkti Ögmundr biskup at þá vóru brögð í tafli ok líkaði stórílla, Bs. ii. 318, cp. Þryml. 13; jarl kvað Aron svá tafli teflt hafa við sik ( played him such a game), at okkur sambúð mun skömm vera, Bs. i. 632.
    2. also of dice-throwing, dicing; en þeim er leggr fé við tafl eðr aðra hluti, verðar fjörbaugs-garð, Grág. ii. 198; enn eru þeir hlutir er þú skalt flýja ok varask, þat er drykkja, tafl, portkonur, Sks. 26.
    B. COMPDS: taflborð, taflbrögð, taflbyrðingr, taflfé, taflkast, taflmaðr, taflpungr, taflspeki.

    Íslensk-ensk orðabók > TAFL

  • 99 TAK

    * * *
    n. hold, grasp.
    * * *
    n. [taka], a taking hold, a hold; urðu menn konungi því verri til taks sem hann þurfti meirr, i. e. they slipped out of the king’s hold, forsook him, Fb. ii. 304: a hold, grasp, esp. in wrestling or fighting (cp. Dan. tav, tage et tav), laust hann hestinn af takinu, Rb. 299, Grett. 69 new Ed.; af mæði ok stórum tökum, Bs. i. 634; halda fasta-tökum, with a firm grasp; lausa-tök, q. v.; Grettis-tak, the lift of Grettir the Strong, a name for those boulders which would require Herculean strength to lift them; so also, það er tak, ‘tis a heavy task, as of cleaning an Augean stable.
    2. medic. a stitch, also tak-sótt.
    II. as a law term, chattels; hann skal færa tak sitt ok hey af landi því, er hann bjó á, Grág. ii. 249 (cp. tak-fæð ‘lack of holding,’ i. e. poverty; fá-tækr, ‘few-holding,’ i. e. with few means, poor); í-tak, q. v.
    2. seizure; dæmdum mér Heilagri kirkju fyrir takit þrjár merkr, D. N. iv. 231.
    3. bail, security; æsta taks, D. I. i. 66, N. G. L. i. 47, passim; synja taks, to refuse bail, id.; nú æstir maðr taks annan, nú skal engi öðrum taks synja, fá honum tak samdægris, … varðar bú hans taki … þá skal hann vera mánað í því taki ef hann æstir laga-taks, 47; ganga í tak fyrir e-n, segjask ór taki … eigi skal hann lengr í taki vera, … nú ef hann á kaupskip þat er sessum má telja, þá má þat varða taki fyrir hann, l. c. ch. 102; færa tak fyrir ( to bring bail), … fá mann í tak fyrir sik, 154; leiða mann í tak fyrir sik, ii. 264; sækja þat mál með takum sem aðrar fjársóknir, 191; ok færi sá, er taksettr var, tak með fullum vörðslum, id.; sitja í tökum, to sit as bail; þá skal þræll í tökum sitja til hann hefir undan færzk eða hann er sannr at, i. 85; selja, skjóta fé undan tökum, 154; ok fé hans allt í tökum á meðan, 306; laga-tak, legal bail; kyrrsetu-tak, security; brautar-tak, 44; trausta-tak, in the phrase, taka e-ð trausta-taki; taks-æsting, a demanding bail, D.I. i. 66: the word is chiefly a Norse law term, and hardly occurs in the Icel. law, of the Commonwealth.

    Íslensk-ensk orðabók > TAK

  • 100 tregliga

    adv.
    2) reluctantly, unwillingly (Brúsi gekk tregliga at öllu sáttmáli);
    3) moodily (gekk hón tregliga á tái sitja).
    * * *
    adv. with difficulty, as opp. to smoothly; kómu þeir honum at kalla ok þó sem tregligast, they moved her (the ship) with great difficulty, Fms. iii. 13.
    2. unwillingly, reluctantly; Brúsi gékk tregliga at öllu sáttmáli, Ó. H. 98; beiddi leyfis ok fékk t., Karl. 277; hafði hann þat t. fengit af Katli ok þó nauðungar-laust, Sturl. iii. 224: scarcely, mega vér t. at oss gæta, Bs. i. 300; mátti hann t. bera þau úhægindi, 318.
    3. wofully; gékk hón t. á tái sitja, Gh. 9.

    Íslensk-ensk orðabók > tregliga

Страницы

См. также в других словарях:

  • Sitja — Nom porté dans les Pyrénées Orientales, où l on trouve aussi les formes Sitjar et Sitjas. Il désigne en catalan un silo (lieu pour stocker les céréales), et a été utilisé comme toponyme (cf Sitges en Catalogne). Il peut aussi évoquer tout… …   Noms de famille

  • sitja — sit|ja Mot Pla Nom femení …   Diccionari Català-Català

  • La Sitja Hotel Rural — (Benisoda,Испания) Категория отеля: 2 звездочный отель Адрес: Canonge Revert, 5 …   Каталог отелей

  • Manlleu — Escudo …   Wikipedia Español

  • sitzen — Vst. std. (8. Jh.), mhd. sitzen, ahd. sizzen, as. sittian Stammwort. Aus g. * set ja Vst. sitzen , auch in anord. sitja, ae. sittan, afr. sitta; in gt. sitan ist das j Präsens wohl sekundär aufgegeben worden. Die gleiche Bildung in air. saidid er …   Etymologisches Wörterbuch der deutschen sprache

  • Sat — Sit Sit, v. i. [imp. {Sat}({Sate}, archaic); p. p. {Sat} ({Sitten}, obs.); p. pr. & vb. n. {Sitting}.] [OE. sitten, AS. sittan; akin to OS. sittian, OFries. sitta, D. zitten, G. sitzen, OHG. sizzen, Icel. sitja, SW. sitta, Dan. sidde, Goth. sitan …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sat — Sit Sit, v. i. [imp. {Sat}({Sate}, archaic); p. p. {Sat} ({Sitten}, obs.); p. pr. & vb. n. {Sitting}.] [OE. sitten, AS. sittan; akin to OS. sittian, OFries. sitta, D. zitten, G. sitzen, OHG. sizzen, Icel. sitja, SW. sitta, Dan. sidde, Goth. sitan …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sate — Sit Sit, v. i. [imp. {Sat}({Sate}, archaic); p. p. {Sat} ({Sitten}, obs.); p. pr. & vb. n. {Sitting}.] [OE. sitten, AS. sittan; akin to OS. sittian, OFries. sitta, D. zitten, G. sitzen, OHG. sizzen, Icel. sitja, SW. sitta, Dan. sidde, Goth. sitan …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sit — Sit, v. i. [imp. {Sat}({Sate}, archaic); p. p. {Sat} ({Sitten}, obs.); p. pr. & vb. n. {Sitting}.] [OE. sitten, AS. sittan; akin to OS. sittian, OFries. sitta, D. zitten, G. sitzen, OHG. sizzen, Icel. sitja, SW. sitta, Dan. sidde, Goth. sitan,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sitten — Sit Sit, v. i. [imp. {Sat}({Sate}, archaic); p. p. {Sat} ({Sitten}, obs.); p. pr. & vb. n. {Sitting}.] [OE. sitten, AS. sittan; akin to OS. sittian, OFries. sitta, D. zitten, G. sitzen, OHG. sizzen, Icel. sitja, SW. sitta, Dan. sidde, Goth. sitan …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sitting — Sit Sit, v. i. [imp. {Sat}({Sate}, archaic); p. p. {Sat} ({Sitten}, obs.); p. pr. & vb. n. {Sitting}.] [OE. sitten, AS. sittan; akin to OS. sittian, OFries. sitta, D. zitten, G. sitzen, OHG. sizzen, Icel. sitja, SW. sitta, Dan. sidde, Goth. sitan …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»