simplex+veritatis

simplex, ĭcis (abl., regul. simplici;

simplice,

Lucr. 1, 1013), adj. [sim-; cf. Sanscr. sam, Gr. hama, with Lat. sin-guli, semel, sem-per; and plico].

In gen., simple, plain, uncompounded, unmixed, = haplous (cf.:

sincerus, purus): aut simplex est natura animantis, ut vel terrena sit, vel ignea, etc.... aut concreta est ex pluribus naturis,

Cic. N. D. 3, 14, 34:

natura (opp. mixta, conexa, etc.),

Lucr. 3, 231; Cic. N. D. 2, 11, 29; id. Sen. 21, 78:

si unum ac simplex (genus inperii) probandum sit, regium probem,

id. Rep. 1, 35, 54; cf. id. ib. 2, 23, 43:

finis bonorum, qui simplex esse debet, ex dissimillimis rebus misceri et temperari potest,

id. Off. 3, 33, 119:

(comoedia) Duplex quae ex argumento facta'st simplici,

Ter. Heaut. prol. 6:

(auditus) iter simplex et directum (opp. flexuosum),

Cic. N. D. 2, 57, 144:

simplex est manere, illud (in Hispaniam ire) anceps,

free from risk, id. Att. 12, 7, 1:

unum est et simplex aurium judicium,

free from complication, id. Font. 10, 22 (6, 12):

necessitudines,

unqualified, absolute, id. Inv. 2, 57, 171; cf.:

simplex officium atque una est bonorum omnium causa,

id. Sull. 3, 9:

nihil simplici in genere omnibus ex partibus perfectum natura expolivit,

id. Inv. 2, 1, 3:

res aperta ac simplex,

id. Caecin. 2, 5:

ratio veritatis,

id. de Or. 1, 53, 229; Quint. 8, 3, 87:

decem regii lembi simplici ordine intrarunt urbem,

i. e. one by one, Liv. 44, 12, 6; Tac. H. 5, 23; cf.: simplici directā acie, simplicibus ordinibus, single, Auct. B. Alex. 37, 3 sq.:

acies,

id. B. Afr. 13, 2:

simplex acies media, cornibus duplex,

id. ib. 59, 2:

simplici caule,

Plin. 25, 7, 36, § 74: cum in eo ne simplici quidem genere mortis contenti inimici fuissent, i. e. not with his simple death, but must have torture, Liv. 40, 24, 8:

qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte puniit,

Suet. Caes. 74:

qui proculcari nepotem, quam simplici morte interfici maluit,

Just. 44, 4, 4 al.:

nec via mortis erat simplex,

they died in various ways, Verg. G. 3, 482; cf.:

ne simplici quidem morte moriebantur, Sall. ap. Serv. ad Verg. l. l. (H. 3, 25 Dietsch ad loc.): nec modus inserere atque oculos inponere simplex,

Verg. G. 2, 73:

vulnus,

Ov. M. 6, 254:

(tibia) tenuis simplexque foramine pauco,

Hor. A. P. 203:

simplici myrto nihil allabores,

id. C. 1, 38, 5:

esca,

id. S. 2, 2, 73:

jus,

id. ib. 2, 4, 64:

cibus,

Plin. 11, 53, 117, § 282:

aqua,

Ov. Am. 2, 6, 32; Tac. G. 23:

arces dejecit plus vice simplici,

more than once, Hor. C. 4, 14, 13:

verba,

uncompounded, Quint. 1, 5, 3:

voces,

id. 1, 5, 65; but: ornatus verborum duplex, unus simplicium, alius conlocatorum, single, Cic. Or. 24, 80; cf.:

quaedam sunt in rebus simplicia, quaedam complicata,

id. Fat. 13, 30.— Comp.:

quantitas simplicior,

Quint. 11, 3, 15.— Sup.:

ex simplicissimā quāque materiā (opp. multiplex),

Quint. 10, 5, 10:

res,

id. 10, 2, 10.—

In partic., simple in a moral sense, without dissimulation, open, frank, straightforward, direct, guileless, artless, honest, sincere, ingenuous, etc. (cf. candidus).—Of persons:

cum de viro bono quaeritur, quem apertum et simplicem volumus esse, non sunt in disputando vafri, non veteratores, non malitiosi,

Cic. Rep. 3, 16, 26; id. Off. 1, 19, 63:

simplicem et communem et consentientem... eligi par est (opp. multiplex ingenium et tortuosum),

id. Lael. 18, 65; id. Ac. 2, 35, 112:

tuum hominis simplicis pectus vidimus,

id. Phil. 2, 43, 111; Liv. 24, 10; Hor. S. 1, 3, 52; 2, 2, 68; id. C. 2, 8, 14; Ov. H. 12, 90; 16, 285:

credebant simplices ac religiosi homines,

Liv. 24, 10, 6.—Of things:

fidelis et simplex et fautrix suorum regio,

Cic. Planc. 9, 22:

animal sine fraude dolisque, Innocuum, simplex,

Ov. M. 15, 121: animus, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8:

nihil simplex, nihil sincerum,

Cic. Att. 10, 6, 2:

virtus,

Vell. 2, 129, 1:

verba,

Suet. Tib. 61:

cogitationes,

Tac. G. 22.— Comp.:

simplicior quis,

too straightforward, too blunt, Hor. S. 1, 3, 63.— Sup.:

simplicissimi omnium habentur iracundi,

Sen. Ira, 2, 16, 3:

dux,

Vell. 2, 116, 4:

mens,

Petr. 101, 3.—Hence, adv.: simplĭcĭter (acc. to I.), simply, plainly, straightforwardly, naturally, directly, utterly, without reserve, = haplôs:

quorum (verborum) primum nobis ratio simpliciter videnda est, deinde conjuncte,

Cic. de Or. 3, 37, 149:

quaedam genera causarum simpliciter ex suā vi considerantur,

id. Inv. 2, 33, 102:

ipsa inventa exponentur simpliciter sine ullā exornatione,

id. ib. 2, 3, 11:

locuti sunt simpliciter et splendide,

id. de Or. 2, 16, 68:

aut simpliciter quaeritur aut comparate,

id. Top. 22, 84:

si est simpliciter breviterque dicendum,

id. Off. 2, 9, 31; so (with breviter) id. Arch. 12, 32:

illud nomen simpliciter positum, hoc ad aliquid esse,

Quint. 1, 6, 13:

frondes Simpliciter positae, scaena sine arte fuit,

Ov. A. A. 1, 106; Tac. G. 5; cf. comp.:

brevius ac simplicius tradi,

Quint. 8, prooem. §

1: ignorare se dixit, quidnam perplexi sua legatio haberet, cum simpliciter ad amicitiam petendam venissent,

simply, purely, only, Liv. 34, 57, 6:

quidam ludere eum simpliciter, quidam haud dubie insanire, aiebant,

merely, only, id. 41, 20, 4:

Cyrenaica philosophia, quam ille et ejus posteri simpliciter defenderunt,

Cic. de Or. 3, 17, 62:

in sententiā simpliciter e re publicā ferendā,

id. Red. ad Quir. 10, 24 B. and K.— Comp.:

molluscum simplicius sparsum,

Plin. 16, 16, 27, § 68.—

(Acc. to II.) Plainly, openly, frankly, artlessly, ingenuously, uprightly, honestly, candidly: simpliciter et candide, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

simpliciter scripserat quae sentiebat,

Curt. 7, 2, 36:

simpliciter et libere (opp. dissimulanter et furtim),

Plin. Ep. 1, 13, 2:

simpliciter et palam lusit,

Suet. Aug. 71:

me amice simpliciterque reprehenderent,

Plin. Ep. 5, 3, 1:

qui se simpliciter credunt amicis,

id. ib. 6, 22, 1.— Comp.:

simultates simplicius nutrire (opp. callide),

Tac. H. 3, 53 fin.:

quo simplicius tibi confitebor,

Plin. Ep. 5, 19, 1; Quint. 1, 13, 2; Tac. H. 3, 53. — Sup.:

simplicissime loqui,

Tac. H. 1, 15 fin. —

In the singular number:

dicere,

Hier. in Matt. 1, 2 fin.

vērĭtas, ātis, f. [verus], truth, truthfulness, verity; the true or real nature, reality (always abstract; cf.: verum, vera).

In gen.:

veritas, per quam immutata ea, quae sunt aut ante fuerunt aut futura sunt, dicuntur,

Cic. Inv. 2, 53, 162:

veritatem patefacere,

id. Sull. 16, 45:

argumentatio... in quā perspicuam omnibus veritatem continet adsumptio,

id. Inv. 1, 36, 65:

veritatis cultores, fraudis inimici,

id. Off. 1, 30, 109:

o magna vis veritatis, quae... facile se per se ipsa defendat,

id. Cael. 26, 63:

nescio quo modo verum est quod in Andriā (1, 1, 41) familiaris meus dicit: obsequium amicos, veritas odium parit... veritatem aspernere,

id. Lael. 24, 89:

nihil ad veritatem (loqui),

id. ib. 25, 91:

in omni re vincit imitationem veritas,

id. de Or. 3, 57, 215:

simplex ratio veritatis,

id. ib. 1, 53, 229.—

In partic.

Reality, real life, esp. of the likeness of life in works of art:

non intellegit Canachi signa rigidiora esse, quam ut imitentur veritatem,

Cic. Brut. 18, 70:

ut mutum in simulacrum ex animali exemplo veritas transferatur,

id. Inv. 2, 1, 3:

oratores sunt veritatis ipsius actores,

id. de Or. 3, 56, 214: haec tria genera exornationum perraro sumenda sunt, cum in veritate dicemus, in reality, i. e. in the forum, not for practice merely, Auct. Her. 4, 22, 32: vulgus ex veritate pauca, ex opinione multa aestimat, according to truth or reality, Cic. Rosc. Com. 10, 29:

salus omnium nostrum non veritate solum, sed etiam famā nititur,

id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

res et veritas,

id. de Or. 1, 17, 77:

exploranda est veritas,

Phaedr. 3, 10, 5.—

Nature, the truth of nature:

sic enim se profecto res habet, ut numquam perfecte veritatem casus imitetur,

Cic. Div. 1, 13, 23:

habere in se omnes numeros veritatis,

id. ib.; cf.:

ut, quicquid accidat, id ex aeternā veritate causarumque continuatione fluxisse dicatis,

id. N. D. 1, 20, 55.—

Consule veritatem, i. e. the etymology, = to etumon, Cic. Or. 48, 159; so Quint. 1, 6, 32; 1, 7, 8.—

Of character, truth, rectitude, integrity:

in tuam fidem, veritatem, misericordiam confugit,

Cic. Quint. 2, 10:

sint veritatis et virtutis magistri,

id. Rep. 3, 3, 4:

spes obtinendae veritatis,

id. Deiot. 2, 5:

judiciorum religionem veritatemque perfringere,

id. Verr 1, 1, 3: si ad illam summam veritatem legitimum jus exegeris, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 1:

rustica Veritas,

truth, integrity, Mart. 10, 72, 11; cf. Plin. Pan. 84, 1.—

Plur. (rare):

veritates fortiter dicere,

Gell. 18, 7, 4.