Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

see+the+war

  • 1 SKJÖLDR

    (gen. skjaldar, dat. skildi; pl. skildir, acc. skjöldu), m. shield;
    hafa e-n at skildi fyrir sér, to have another as a shield before one;
    bera efra (hærra) skjöld, to have the best of it, to gain the day;
    þjóna undir þann skjöld, to serve under that standard;
    leika tveim skjöldum, to play a double game;
    koma í opna skjöldu, to attack in flank (from the left);
    skjóta skildi yfir e-n, to protect one.
    * * *
    m., gen. skjaldar, dat. skildi; an old dat. in poets skjaldi,—hj aldrs á mínum skj aldi, Eb. 27 new Ed. (in a verse); h aldorð í bug skj aldi, Fms. vi. (in a verse); h aldir fast ok skj aldi, Kormak: plur. skildir; acc. skjöldu, mod. skildi: [Ulf. skildus = θυρεός, Ephes. vi. 16; Dan. skjold; Swed. sköld; common to all Teut. languages: it is commonly derived from skjól, shelter, although the short root vowel and the final d of skild speak against this: ‘skillingr’ or ‘skildingr’ ( a shilling) may be a derivative from ‘skildus,’ from the shape, and from the painted or scratched ‘ring’ on the shields; see below: in fact, an old poet (Bragi) calls the shield ‘the penny of the hall of Odin.’]
    A. A shield, the generic name; the special names are, rönd, rít, baugr, targa, lind; þeir höfðu ekki langa skjöldu, Fas. i. 379; góðan skjöld ok þjökkan á hálsi, Sks. 407; skjöld á hlið, Bjarn. 62, and so in countless instances.
    II. special phrases; halda skildi fyrir e-m (e-n), to hold one’s shield, as a second in a holmganga, Glúm. 332, Korm. 88; or, fyrir e-n, Ísl. ii. 257; era héra at borgnara þótt hæna beri skjöld, Fms. vii. 116: hafa e-n at skildi, to have another as one’s shield, i. e. seek shelter behind him, Nj. 8; bera efra skjöld, to carry the highest shield, gain the day, Fas. i. 383, Fms. x. 394: þjóna undir þann skjöld, to serve under that shield, that standard, vii. 293; þjóna undir sama skjöld, viii. 109: binda öllum jafnan skjöld, to tie the same shield to all, treat all in one fashion (metaphor from a withy-shield?), Clem. 44: leika tveim skjöldum, to play with two shields, play a double game (metaphor from the red and white shields, see B), Am. 70, Hkr. i. (in a verse): koma í opna skjöldu, to fall into the open (hollow) shield, to attack in flank ( from the left), Fms. vi. 408, Stj. 365, Eg. 295, Fb. ii. 123; rennir sá maðr í kirkjugarð, ok sækir þingat skjöld, and seeks protection there, N. G. L. i. 352; múrr ok skjöldr, Mar.
    III. of any shield-formed thing; tólgar-s., a round piece of tallow; also of shield-like spots on cattle or whales: of a white tablet in churches, Vm. 142, 162, 168, Ám. 55, Pm. 17: brjóst-skjöldr, a round brooch.
    IV. a pr. name, Nj., Hkr. (of the son of Odin, the ancestor of the Danish kings); Skjöldungar, Edda; Skjöldr Skánunga goð, Fb. iii. 246.
    COMPDS: skjaldarband, skjaldarbukl, skjaldarfetill, skjaldarjötunn, skjaldarrönd, skjaldarskirfl, skjaldarsporðr.
    B. Remarks on the shield.—A shield was raised as a signal in time of war; a red shield betokened war (rauðr skjöldr, her-skjöldr), a white shield peace (hvítr skjöldr, friðar-skjöldr, a peace-shield); in a battle the red shield was hoisted, Hkv. 1. 33; but, bregða upp friðar skildi, to hoist the (white) shield of peace, was a sign that the battle was to cease; hann lét skjóta upp skildi hvítum, Fagrsk. 6l, Fms. vii. 23; hence also the phrase, bera herskjöld, or, fara herskildi, to harry, overrun a land with the ‘war shield,’ see frið-skjöldr and her-skjöldr (s. v. herr). War ships were lined from stem to stern with a wall of shields,—skip skarat skjöldum, or skjaldat skip; hann kom í Bjarnar-fjörð með al-skjölduðu skipi, síðan var hann Skjaldar-Björn kallaðr, Landn. 156. The halls of the ancients were hung all round with a row of shields, Gm. 9, Edda 2, Eg. 43, see the curious story in Fas. iii. 42. For the shield-wall in battles see skjald-borg. Ancient sayings; nú er skarð fyrir skildi, now there is a gap for a shield, a breach in the fence, of a heavy loss, such as the death of a person, nú er skarð fyrir skildi, nú er svanrinn nár á Tjörn, Jón Þorl.; höggva skarð í skildi e-s, to cut a notch in one’s shield, inflict a severe blow, Orkn. (in a verse). Shields were furnished with a painted or carved ‘ring’ representing mythological or heroic subjects; these rings are the earliest works of Northern art on record, hence come the names rít, baugr, rönd, of which rít points to scratching (whereas Bragi used ‘fá’ = to paint); rauðum skildi, rönd var ór gulli, Hkv. 1. 33. Such shields were a lordly gift, and gave rise to several ancient poems treating of the subjects carved or painted on the shield, such as the famous Haust-löng by Thjodolf, the Ragnars-kviða by Bragi, the two Beru-drápur (Shield-songs) by Egill; these ‘shield-lays’ were afterwards the sources of the writer of the Edda, but only a few fragments are preserved; (cp. the Greek lay on ‘the shield of Heracles,’ and the lay on Achilles’ shield in the Iliad.)

    Íslensk-ensk orðabók > SKJÖLDR

  • 2 HÖND

    * * *
    (gen. handar, dat. hendi; pl. hendr), f.
    1) hand;
    taka hendi á e-u, to touch with the hand;
    hafa e-t í hendi, to hold in the hand;
    drepa hendi við e-u, to refuse;
    halda hendi yfir e-m, to protect one;
    taka e-n höndum, to seize, capture;
    bera hönd fyrir höfuð sér, to defend oneself;
    eiga hendr sínar at verja, to act in self defence;
    láta e-t hendi firr, to let go out of one’s hands, to lose;
    taka í hönd e-m, to join hands with one;
    eiga e-t jöfnum höndum, to own in equal shares;
    sverja sér af hendi, to forswear;
    af hendi e-s, on one’s behalf, on the part of (af hendi landsmanna);
    at hendi, as adv. in turn;
    hverr at hendi, each in turn;
    felast á hendi e-m, to be under one’s protection;
    hvat er þér á höndum, what hast thou in hand?;
    ef honum væri ekki á höndum, if he had nothing in hand, if his hands were free;
    eiga e-t fyrir hendi (höndum), to have in hand (duty, business, engagement);
    vera í hendi, to be at hand, at one’s disposal;
    hafa vel (illa) í höndum, to behave well (badly);
    hafa e-t með höndum, to have in hand, manage, discharge;
    hljóta e-t undan hendi e-s, from one, at one’s hand;
    á hönd, á hendr, against (lýsa vígi á hönd e-m);
    snúa vanda á hendr e-m, to throw the responsibility on one;
    fœrast e-t á hendr, to undertake;
    ganga (drífa) á hönd e-m, to submit to one;
    bjargast á sínar hendr, by one’s own handiwork;
    selja, gefa, fá e-t í hönd (hendr) e-m, to give into one’s hands, hand over;
    búa e-t í hendr e-m, to make it ready for one;
    þá sömu nótt, er fór í hönd, the following night;
    veðr óx í hönd, the wind rose higher and higher;
    vera hœgt um hönd, to be easy in hand;
    til handa e-m, into one’s hands;
    ganga til handa e-m, to put oneself in another’s hands, submit to him;
    ef þat berr þér til handa, if it befalls thee;
    þá skömrn kýs ek mér eigi til handa, I will not have that shame at my door;
    biðja konu til handa e-m, on one’s behalf, for him;
    2) the arm and hand, the arm (höndin gekk af axlarliðnum; hann hefir á hœgri hendi hring fyrir ofan ölnboga);
    var eigi djúpara en þeim tók undir hendr, the water just reached to their armpits;
    3) hand, side;
    á hœgri (vinstri) hönd, on the right (left) hand, side;
    á hvára hönd, on either hand;
    minnar (yðvarrar) handar, for my (your) part;
    4) kind, sort;
    allra handa árgœzka, great abundance of all things.
    * * *
    f., gen. handar, dat. hendi, acc. hönd, pl. hendr, mod. proncd. höndur, gen. handa; [Goth. handus; A. S. and Engl. hand; O. H. G. hant; Germ. hand; Dan. haand; Swed. hand]:—a hand; beit höndina þar er nú heitir úlfliðr, Edda 17; armleggir, handleggir ok hendr, Anecd. 6; kné eðr hendi, Grág. ii. 8; ganga á höndum, Fms. vi. 5; með hendi sinni, K. Þ. K. 5 new Ed.; taka hendi á e-u, to touch with the hand, Fms. x. 110; taka höndum um háls e-m, Nj. 10; hvítri hendi, Hallfred; hafa e-t í hendi, to hold in hand, wield, Eg. 297, Nj. 84, 97, 255; hrjóta ór hendi e-m, Fms. xi. 141; hafa fingrgull á hendi, Nj. 146; handar-högg, Fms. xi. 126, Fas. ii. 459; sjá ekki handa sinna skil (deili), not to be able to see one’s hands, of a dense fog.
    2. the arm and hand, the arm, like Gr. χείρ, Nj. 160, 253; á hendi heitir alnbogi, Edda 110; hendr til axla, Fas. i. 160; leggir handa ok fóta, Magn. 532; hönd fyrir ofan úlnlið, Nj. 84; hafa hring á hendi, of an arm-ring, Nj. 131; hring á hægri hendi fyrir ofan ölnboga, Fms. iv. 383:—the arm and arm-pit, ná, taka undir hönd ( arm-pit) e-m, Gþl. 380; var eigi djúpara en þeim tók undir hendr, the water reached to their arm-pits, Ld. 78; taka undir hönd sér, to take hold under one’s arms, Eg. 237, Nj. 200; sjá undir hönd e-m, Fas. ii. 558; renna undir hendr e-m, to backspan one, Háv. 40, 41; þykkr undir hönd, stout, Ld. 272.
    3. metaph. handwriting, hand; rita góða hönd, to write a good hand; snar-hönd, running hand, italics.
    II. the hand, side; hægri hönd, the right hand; vinstri hönd, the left hand; á hvára hönd, on either hand, each side, Landn. 215; á vinstri hönd, Nj. 196; á hægri hönd; á tvær hendr, on both hands or sides, Ísl. ii. 368, Fas. i. 384; á báðar hendr, Grág.; hvat sem á aðra hönd ber, whatsoever may happen; á aðra hönd … en á aðra, Ld. 46; til hvárigrar handara, Fms. x. 313; til annarrar handar, Nj. 50, 97; til sinnar handar hvárr, 140; til beggja handa, Eg. 65; til ýmsa handa, Bs. i. 750; þver-hönd, a hand’s breadth; örv-hönd.
    III. sayings and phrases referring to the hand:
    1. sayings; sjálfs hönd er hollust, one’s own hand is best, i. e. if you want to have a thing well done, do it yourself, Glúm. 332, Ó. H. 157; blíð er bætandi hönd, blessed is the mending hand; gjörn er hönd á venju, Grett. 150, Nj. (in a verse), and Edda (Ht. 26); margar hendr vinna létt verk; fiplar hönd á feigu tafli; betri ein kráka í hendi en tvær á skógi, Ld. 96; skamma stund verðr hönd höggvi fegin, see högg.
    2. phrases; drepa hendi við, to refuse, Nj. 71; halda hendi yfir e-m, to hold one’s hand over, protect, 266, Fbr. 22, Anecd. 14; taka e-n höndum, to take hold with the hands, seize, capture, Fms. x. 314, Nj. 265, passim; eiga hendr sínar at verja, to act in self-defence, 84, 223; hefja handa, to lift the hands, stir for action, 65, Ld. 262; bera hönd fyrir höfuð sér, to put one’s hand before one’s head, stand on one’s guard, defend oneself; vera í hers höndum, óvina höndum, to be in a state of war, exposed to rapine; vera í góðum höndum, vina-höndum, góðra manna höndum, to be in good hands, among friends.
    β. læknis-hendr, ‘leech hands,’ healing hands; pains and sickness were believed to give way to the magical touch of a person gifted with such hands, Sdm. 4, Magn. S. Góða ch. 36 (Fms. vi. 73), cp. Rafns S. ch. 2; hönd full, a handful, Fms. ii. 302, vi. 38, viii. 306; fullar hendr fjár, hands full of gold:—kasta hendinni til e-s, to huddle a thing up; með harðri hendi, with hard hand, harshly, rudely; með hangandi hendi, with drooping hand, slothfully; fegins hendi, with glad hand, joyfully; sitja auðum höndum, to sit with empty hands, sit idle; but með tómar hendr, empty-handed, portionless, Thom.:—láta hendr standa fram úr ermum, to work briskly; víkja hendi til e-s (handar-vik), to move the hand to do a thing; það er ekki í tveim höndum að hafa við e-n, of double handed (i. e. faltering) half measures, when the one hand undoes what the other has done; kann ek þat sjá at ekki má í tveim höndum hafa við slíka menn, Band. 3; láta hönd selja hendi, of a ready bargain; láta e-t ganga hendi firr, to let go out of one’s hands, lose, Ld. 202; ok lét sér eigi hendi firr ganga, and never lost sight of him, 656 ii. 4; e-m fallask hendr, to be discomfited, lose one’s head (see falla); leggja görva hönd á allt, to be a ready hand, adept in everything, Thom. 300 (see göra F. 2); taka í hönd e-m, to join hands, Nj. 3; takask í hendr, to join, shake hands, Grág. ii. 80; leggja hendr saman, id., Gþl. 18,—of shaking hands as symbolical of a bargain, see the compds hand-lag, hand-festi, handa-band; eiga, taka, jöfnum höndum, to own, take with even hands, i. e. in equal shares, Grág. i. 171, ii. 66, Hkr. i. 318; vinna jöfnum höndum, to work even-handed, to help one another; e-m eru mislagðar hendr, one’s hands are amiss, when bad work is done by one from whom better was expected; honum hafa verið mislagðar hendr, etc.
    B. Metaph. usages:
    I. dat., sverja sér af hendi, to forswear, Fms. vii. 176; færa af höndum sér, to dismiss, Grág. i. 248; hefjask af höndum e-m, Fms. xi. 59:—af hendi e-s, on one’s behalf, part, Landn. 154; af hendi Hákonar, Fms. i. 20, iv. 118; af hendi landsmanna, ix. 359; af sinni hendi, of one’s own hand, for one’s own part, Grág. i. 392; reiða, greiða, gjalda, inna af hendi or höndum, to discharge, pay off, Fms. vii. 230, Nj. 146, 190, 232, 239, 257, 281, Grág. i. 82, ii. 374; selja, láta af hendi (höndum), to part with, dismiss, Nj. 186, 231, Fms. vii. 173, Rb. 12; líða af hendi, to pass, of time, Ísl. ii. 144, Fms. iv. 83: koma, bera at hendi, to happen, Nj. 71, 177: at hendi, as adv. in turn; hvern at hendi, each in turn, Fms. i. 150: þar næst Gunnarr, þá Loðinn, þá hverr at hendi, Nj. 140; hverr segir at hendi þat er frá honum hefir stolit verit, Mar.: felask á hendi e-m, to be under one’s charge, protection, Nj. 201, Bs. i. 167, 173. vera e-m á hendi, id., Fms. vii. 243; vera bundinn á hendi e-m, Sturl. i. 57: hafa e-t á höndum (hendi), to have a thing in hand, of duty, business to be done, Grág. i. 38; eiga ferð á höndum, Ld. 72; hvat er þér á höndum, what hast thou in hand? for what art thou concerned, distressed? Nj. 133, Ld. 270; ella eru þér stórir hlutir á höndum, Fms. vii. 30; ef honum væri ekki á höndum, if he had nothing in hand, if his hands were free, Ld. 42: eiga e-t fyrir hendi (höndum), to have in hand (duty, business, engagement), Fas. ii. 557; farvegr langr fyrir hendi, Fms. xi. 316; tveir kostir fyrir höndum, Nj. 264, Grág. i. 279; hafa sýslu fyrir höndum, Ísl. ii. 344; eiga vandræði fyrir höndum, Ld. 4; eiga gott fyrir höndum, Hkr. iii. 254: vera í hendi, to be at hand, within reach, at one’s disposal, in one’s power; hann er eigi í hendi, Fms. vi. 213; þat er eigi í hendi, ‘tis no easy matter, v. l.; hafa raun ( evidence) í hendi, Bs. i. 708; hafa ráð e-s í hendi sér, Ld. 174, Fas. i. 260; hafa vel, ílla í höndum, to behave well, badly, Ísl. ii. 387, Eg. 158; varð honum þat vel í höndum, 50: hafa e-t með höndum (fé, auðæfi, embætti, etc.), to have in hand, manage, discharge, Grág. ii. 389, Greg. 25, Stj. 248, Hkr. iii. 131; to design, hafa ráð, stórræði með höndum, 623. 51: hljóta undan hendi e-s, from one, at one’s hands, Fas. i. 365: undir höndum, eigi lítill undir höndum, not a small man to handle, Fms. vii. 17; vera undir höndum e-m, to be under or in one’s hands, under one’s protection, in one’s power, Sks. 337, Fms. i. 7, 13; sitja undir hendi e-m, Hkr. i. 166,—um hendr, Fms. iv. 71, is prob. an error = undir hendi.
    2. absol., annarri hendi, on the other hand, Fms. vii. 158; en annarri hendi vildu þeir gjarna veita konungi hlýðni, ix. 258.
    II. acc., with prepp.; á hönd, á hendr, against; höfða sök, lýsa vígi (etc.) á hönd e-m, to make a suit … against, Grág. i. 19, Nj. 86, 87, 98, 99, 101, 110, 120, 230; hyggja e-t á hendr e-m, to lay a thing to a person’s charge, Hom. 115; reynask á hendr e-m, to have a charge brought home to one, Fms. xi. 76; snúa vanda á hendr e-m, to throw the responsibility upon …, Nj. 215; færa, segja stríð á hendr e-m, to wage, declare war against one; fara geystr á hendr e-m, to rage against, Fms. vii. 230; færask e-t á hendr, to undertake, Nj. 126; ganga á hönd e-m, to vex one, 625. 33; sótt elnar á hendr e-m, Eg. 126; leggja e-t á hendr e-m, to lay ( a burden) on one’s hands, Fms. xi. 98; in a good sense, ganga á hönd, to pay homage to, submit, Ó. H. 184; dreif allt fólk á hönd honum, submitted to him, filled his ranks, Fms. i. 21; bjargask á sínar hendr, by one’s own handwork, Vápn. 28; (for at hönd, Grág. i. 135, read á hönd): selja, fá, gefa e-t í hönd, hendr e-m, to give into one’s hands, hand over; selja sök í hönd e-m (handsöl), Grág. ii. 80, Nj. 4, 98, 112, 186; so, halda e-u í hönd e-m, Ísl. ii. 232, Fms. vii. 274; búa í hendr e-m, to make it ready for one, Ld. 130; veiði berr í hendr e-m, Nj. 252; kalla til e-s í hendr e-m, to lay claim to a thing at the hands of another, Ld. 300, Eg. 350, Fms. iv. 222, ix. 424; þegar í hönd, offhand, immediately, Bs. i; þá sömu nótt er fór í hönd, the following night, Fms. viii. 397, Glúm. 341; gjalda í hönd, to pay in cash, Vm. 16; veðr óx í hönd, the wind rose higher and higher, Fb. i. 432: undir jafna hönd, equally, Sturl. iii. 243; standa óbrigðiliga undir jafna hönd, Dipl. v. 26: væra hægt um hönd, to be easy in hand, Nj. 25; þegar eg vil er hægt um hönd, heima á Fróni að vera, Núm. 1. 10; but mér er e-t um hönd, it is awkward, costs trouble: hafa við hönd sér, to keep at hand, Fms. x. 264; tóku konur manna ok dætr ok höfðu við hönd sér viku, Grett. 97; hafa e-t við höndina, to have it at hand.
    III. gen., with prepp.; til handa e-m, into one’s hands; fara Guði til handa, to go into God’s hands, Blas. 51; ganga til handa e-m, to put oneself in another’s hands, submit to him, Rb. 404, Eg. 12, Fms. vii. 234, Fas. ii. 522; ef þat berr þér til handa, if it befalls thee, i. 135; þá skömm kýs ek mér eigi til handa, I will not have that shame at my door, Nj. 191: for one, on one’s behalf, biðja konu til handa e-m, 120, 180, Grág. i. 353; í þeirri bæn er hann orti oss til handa, for its, for our use, our sake, 655 i. 2; hann hélt fénu til handa Þrándi, Landn. 214, Nj. 151; safnar konungr liði (til) handa Oddi, Fas. ii. 553; til handa Þorkatli, Fs.
    β. dropping the prep. til; mikit fé handa honum, Rd. 195 (late MSS.): whence, handa has become an adverb with dat., handa e-m, for one, Lat. alicui, which is freq. in mod. usage.
    2. adverbial; allra handa, Dan. allehaande, of every kind; allra handa árgæzka, Edda (pref.); allra handa ganganda fé, Þórð. 51 new Ed.; fjögurra handa, of a fourfold kind, H. E. i. 525.
    3. absol., minnar handar, for my part, Ísl. ii. 356; yðvarrar handar, for your part, Fms. ix. 498; hvárrar-tveggju handar, on either hand, Skálda 164; innan handar, within one’s hands, easy, Ld. 112; þótti þeim innan handar falla at taka land þetta hjá sér sjálfum, 210.
    C. COMPDS:
    I. plur., handa-afl, n., Edda, = handafl, p. 237. handa-band, n. a joining or shaking of hands, as a law term = handlag, Dipl. i. 11, iv. 2, Vígl. 23; in plur., Bs. (Laur. S.); heilsa, kveðja með handabandi. handa-festi, f. a hold for the hands, Fms. ii. 276. handa-gangr, m. grasping after a thing with all hands, Fas. iii. 345. handa-görvi, f. ‘hand-gear,’ gloves, Sd. 143, Fbr. 139. handa-hóf, n., in the phrase, af handahófi, at random. handa-kenning, f. hand touching, Eluc. 20. handa-klapp, n. a clapping of hands, Skálda 174. handa-læti, n. pl. gestures with the arms, Sks. 116. handar-mál, n., in the phrase, at handarmáli, in heaps; var þá drepit lið hans at handarmáli, Fas. i. 41. handa-saumr, m. tight gloves, Bs. ii. 10. handa-síðr, adj. = handsíðr. handa-skil, n. pl., in the phrase, sjá ekki h., not to see one’s own hands, as in the dark, in a dense fog. handa-skol, n. pl. maladroitness; það er allt í handaskolum. handa-skömm, f. shameful work, a scandal; það er mesta h.! handa-staðr, m. the print of the hands. Fas. i. 285. handa-tak, n., -tekt, f., -tekja, u, f. a taking of hands, as a bargain, Háv. 42, H. E. ii. 194, D. N. i. 398. handa-tæki, n. pl. a laying hold, a fight, Bs. i. (Laur. S.): a pledging of hands, Dipl. ii. 6, D. N. passim. handa-upphald, n. a lifting the arms, Stj. 296. handa-verk, n. pl. one’s handiwork, doings, N. G. L. i. 76, Fms. vii. 295, Stj. 198; í handaverkum eða bókfræði, 46; handaverk manna, men’s handiwork, Blas. 47; Guðs h.; ek em þín h., Sks. 610; hans h., Fms. viii. 406.
    II. sing., handar-bak, n. the back of the hand, Sdm. 7. handar-gagn, n. a being ready to the hand; leggja e-t til handargagns, to lay it so as to be ready at hand, Hkr. ii, 158, 249. handar-grip, n. a measure, = spönn, Karl. 481. handar-hald, proncd. handarald, n. a handle, Fas. ii. 355. handar-jaðarr, m. the hand’s edge; in the phrase, vera undir handar-jaðri e-s, to be in one’s hands, in one’s power, Fær. 201. handar-kriki, a, m. ‘hand’s-creek,’ the arm-pit, Eg. 396, Fms. vi. 348, Sturl. ii. 37. handar-mein, n. a sore in the hand, Bs. i. 115, 187, Sturl. ii. 177. handar-stúfr, m. a ‘hand-stump,’ stump of the arm, the hand being hacked off, Fms. x. 258, xi. 119. handar-vani, a, m. maimed in hand, Hm. 70, Matth. xviii. 8. handar-veif, n., í handarveifi, in a ‘wave of the hand,’ in a moment. handar-vik, n. the hands’ reach, movement, work; lítið handarvik, a small work. handar-væni, a, m. want of hands (?), Hm. 72.
    ☞ For the compds in hand- see pp. 237, 238.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖND

  • 3 VÍG

    n.
    1) fight, battle; eiga v. móti e-m, to fight against; eiga v. saman, to have a fight together; verja e-t vígi, to defend by fighting;
    2) homicide, man-slaughter (vega v.).
    * * *
    n. [from vega B; Ulf. waihjo = μάχη], a fight, battle; this is the oldest sense of the word, prevalent in old poems and in compds; finnask at vígi, to meet for battle, Vþm. 17, 18; at vígum, Gm. 49; vígs ótrauðr, Skm. 24; varr við víg, Ls. 13; val þeir kjósa, ríða vígi frá, Vþm. 41; vápn til vígs at ljá, Fsm.; víga guð, víga Njörðr, víga Freyr, the god of battle; verja vígi brúar-sporðana, Fms. ii. 207; Heiðar-víg, the battle on the Heath, Heiðarv. S.; hvar sem hón (Freyja) ríðr til vígs, þá á hón hálfan val, Edda 16; verja þeim vígi þingvöllinn, Íb. 11; verja þeim vígi völlinn, Eb. 20; at vit myndim jafn-færir til vígs, Nj. 97; eiga víg saman, to have a fight together, Bret. 48; engi hestr mundi hafa við þeim í vígi, Nj. 89 (hesta-víg, a horse-fight); Tanni ræðsk í móti Bárða, teksk þar víg afburða-fræknligt, Ísl. ii. 369; hann á víg móti Tý, Edda 42; vígs atvist, presence, abetting at a fight, Grág. ii. 138 (as a law term); hence is derived
    II. as a law term, homicide, any slaughter with a weapon, in open warfare and private feud; for the legal meaning, see the remarks s. v. morð, Grág., and the Sagas, passim.
    COMPDS:
    1. with gen. plur.: víga-brandr, m. a ‘war-brand,’ a sword in the heavens, a kind of ‘aurora’ boding war. víga-far, n. ‘warfare,’ battle, slaughter; ófriðr ok v., Laudn. 270; göra margar úspektir um kvenna-far, ok vígaför, Orkn. 444. víga-ferðir = vígaferli, Js. 8: or víga-ferði, n., N. G. L. i. 19, Sks. 252 B, Gþl. 26. víga-ferli, n. pl. ‘warfare,’ war and slaughter of men; mun þetta upphaf vígaferla þinna, Nj. 85; hólmgöngum ok vígaferlum, Eg. 645; óeirðar-menn um kvenna-mál ok vígaferli, Lv. 3; újafnaðar ok vígaferla, Krók. 36. víga-guð, n. the god of battle, Edda (of Tý). víga-hugr, m. a ‘war-mood,’ a murderous mood, = víghugr. víga-maðr, m. a fighting man, one ever at war, one who kills many men, Nj. 22, Landn. 150, Eg. 770; hann lézk vera v. ok eiga úvært, Glúm. 360.
    2. with gen. sing.: vígs-bætr, f. pl. compensation for manslaughter, Grág. ii. 95, Fms. iii. 56. vígs-gengi, n. the backing one, fighting side by side with one in battle; heita, veita e-m v., Ld. 222, Eb. 100, Lv. 95. víga-gjald, n. = vígsbætr, Sturl. ii. 168. vígs-maðr, m. a champion, Bs. i. 763. vígs-mál, n. a trial for manslaughter, Nj. 71, 100, Boll. 340. vígs-sök = vígsök, Fms. iii. 155.
    B. REAL COMPDS: vígáss, vígbjartr, vígblær, vígbætr, vígbönd, vígdís, vígdjarfr, vígdrótt, vígdvalinn, vígfimi, vígfimr, vígfleki, vígfrekr, vígfrækn, vígfrömuðr, vígfúss, vígglaðr, viggrimmr, víggyrðill, víggyrðla, vígharðr, víghestr, víghugr, vígkæni, vígkænn, vígkænska, vígleysi, víglið, vígligr, vígljóss, víglundr, víglystr, víglýsing, vígmaðr, vígmannliga, vígmannligr, vígmóðr, vígnest, vígólfr, Vígólfsstaðir, vígrakkr, vígreiðr, vígreifr, vígrisinn, vígrisni, Vígríðr, vígroð, vígskarða, vígskár, vígskerðr, vígskóð, vígskörð, vígslanga, vígslóði, vígsnarr, vígsókn, vígspár, vígspjöll, vígsök, vígtamr, vígtár, vígteitr, vígtönn, vígvél, vígvöllr, vígvölr, vígþeyr, vígþrot, vígþryma, vígæsa, vígörr.

    Íslensk-ensk orðabók > VÍG

  • 4 JÖKULL

    (gen. -s, dat. jókli; pl. jöklar), m.
    1) icicle (hann gekk inn í sal, glumdu jöklar);
    2) ice (vatnit snýst í jökul);
    * * *
    m., dat. jökli, pl. jöklar, prop. a dimin. from jaki, q. v.; [A. S. gicel, i. e. îs-gicel, whence Engl. icicle; Low Germ. jokel]:—an icicle; gékk inn í sal, glumdu jöklar, var karls er kom kinnskógr frörinn, Hým. 10, of the icicles in the giant’s beard; síðan tóku þeir jöklana ok bræddu, Fms. ix. 155: so also in poët. phrases, where silver is called jökull handar or mund-jökull, the icicle of the hand, Hallfred, Lex. Poët.: as also böðvar-j., the war-icicle = the sword, or sár-j., the wound-icicle, see Lex. Poët.
    II. a metaph. sense, ice, gener.; vatnið snýsk í jökul, Sks. 196; settu þeir þat upp með öllum sjánum sem í var ok jöklinum, en þat var mjök sýlt, i. e. they launched the ship with all the ice in it, Grett. 125: snjór ok jökull, Sks. jökla-gangr, m. an ice-drift, Grett. 132 new Ed.
    2. in specific Icel. sense, a glacier; this sense the Icelanders probably derived from the Norse county Hardanger, which is the only county of Norway in which Jökul appears as a local name, see Munch’s Norg. Beskr.; in Icel. it is used all over the country both as an appellative and in local names, whereas the primitive sense ( icicle) is quite lost, Fs., Fb., Eg. 133, Nj. 208, passim.
    3. in local names, Ball-jökull, Eyjafjalla-j., Snæfells-j., Vatna-j., Mýrdals-j., Öræfa-j., Dranga-j., Langi-j., Eireks-j., etc., see the map of Icel.; the glaciers of the Icel. colony in Greenland are also called jökuls: of rivers, Jökuls-á, f. Ice-water; Jökuls-dalr, m. Ice-water-dale; Jökla-menn, m. pl. the men from the county Jökul (i. e. Snæfells-jökull), Sturl. ii. 158; Jöklamanna-búð and goðorð, see búð and goðorð.

    Íslensk-ensk orðabók > JÖKULL

  • 5 UPP

    up
    * * *
    adv.
    1) up;
    upp ok niðr, upp ok ofan, up and down;
    íkorni renn upp ok niðr eptir askinum, a squirrel springs up and down the tree;
    grípa upp, to pick up;
    upp með, up along;
    líta upp, to look up;
    búa (gera) upp hvílu, to make up a bed;
    drepa upp eld, to strike fire;
    2) with the notion of consuming;
    drekka (eta) upp, to drink (eat) up;
    ausa upp, to bale out;
    skipta upp, to share it all out;
    3) with the notion of discovery;
    spyrja, frétta upp, to find out;
    4) quite;
    fullr upp flærðar, brimful of falsehood;
    5) of time;
    upp frá því, ever since;
    upp heðan, henceforth;
    6) upp á, upon, on;
    upp á trú þina, upon thy faith;
    upp á Ebresku, in Hebrew;
    sjá, horfa upp á, to look upon;
    hugsa upp á, to yearn for, to be bent on.
    * * *
    adv. [Ulf. iup = ἄνω; A. S. and Engl. up; Dan. op; Germ. auf; from the compounded particle upp á (= Engl. upon) comes the mod. Dan. paa, as also the provinc. Dan. ‘pi, ‘punder, qs. upp-á, upp-í, upp-undir]:—up; upp ok niðr, up and down, passim; þrifa upp, to catch up; gripa upp, to pick up, Fms. xi. 124; taka upp, Nj. 55; ganga upp, to go up, ascend, Eg. 717; upp á hauginn, Fms. ii. 60; upp þangat, i. 60; upp til Fljótshlíðar, Nj. 69; upp með, up along, 74; upp ok ofan með ánni, Fms. iii. 56: of direction, sjá upp, líta upp, to look up, iv. 153; næst tungli upp frá, upwards, Rb. 110; hanga upp yfir þeim, up over one’s head, Bárð. 170; skamt á land upp, Fms. i. 60; hann hefir upp líking manns, Best. 47; upp var fjöðrin breið, Eg. 285.
    II. with verbs; setja upp. skip, to launch, Fms. i. 62, Eg. 592; setja upp gnegg, see setja A.I. 4; skipa upp, to unload cargo, see skipa; grafa upp, to dig up, Nj. 86, 99; binda upp, to bind up, Bs. i. 194; réttask upp, to stretch oneself, Fms. v. 29; rísa upp, to rise; reisa upp, to raise up, Fms. i. 148; standa upp, to stand up; spretta upp, to spring up; vekja upp, to wake up, awaken, also to raise a ghost, x. 309; eggja upp, Nj. 69; koma upp, to come up, appear, Sturl. ii. 124; skella upp, to burst into laughter, 136; ljósta upp ópi, to lift up the war-cry, Fms. vii. 260; syngja upp, to sing up or loudly, x. 15, cp. Engl. to speak up; lesa upp, to read up, ix. 255; ráða upp, id.; segia upp, to say up, announce; telja upp, to count up, i. 21; inna upp, id., xi. 89; lúka upp, to open up, etc., see lúka; bjóða upp, to give up, yield up, Edda 32, Fms. vi. 241, Nj. 25, 76, Dipl. ii. 4, Grett. 147; gefa upp, to give up, pardon, Fms. ii. 33, x. 6; skipta upp, to share, iii. 92; gjalda upp, to pay up or out, x. 199, xi. 81; bæta upp, göra upp, smíða upp, to make up, repair, iv. 93, ix. 43, 338; búa upp hvílu, to make up a bed. Nj. 168; göra upp hvílu, id., Sturl. ii. 124; drepa upp eld, to strike fire, Fms. iv. 338; tendra upp, to light up, H. E. i. 455; bregða upp, to break up, Hkr. ii. 121, Fms. xi. 219.
    2. with the notion of consuming; drekka upp, eta upp, to drink up, eat up; gefa upp, to give all up, Fms. vii. 197; brytja upp, skipta upp, to share it all out; ausa upp, Grett. 95 B; brenna upp, K. Þ. K.; eyða upp, Fms. ii. 118, xi. 236; gjalda upp, 26; beita upp, Eg. 49, 712; leggjask upp, to be deserted, Ld. 60.
    3. with the notion of discovery; spyrja upp, to find out, Sturl. ii. 125; frétta e-t upp, Fdda (pref.)
    4. denoting quite; kistur fullar upp bóka, quite full, 656 B. 1; fullr upp flærðar, full up, i. e. brimful of falsehood, Fms. viii. 391; cp. Dan. ‘have fuldt op af noget,’ to have a thing in abundance; höggva upp, to cut up, cut in pieces, ix. 381; hann þagði upp mörgum dægrum saman, iv. 167.
    III. of time; vetrinn er á leið upp, Fms. xi. 52; sem upp á líðr, as it advances, vi. 217; upp frá Fardögum, Dipl. ii. 10; upp frá því, ever since, Fms. xi. 334, Sks. 717, Stj. 282, K. Þ. K.; upp héðan, henceforth, Gm.; til þings upp, up to the time of the þing, Grág. i. 262.
    IV. with prepp,; up á, upon; upp á trú þína, upon my faith, Fms. i. 79; segja upp á trú sína, xi. 285; hafa statt upp á hjarta mitt, i. 284; upp á Ebresku, in Hebrew, Stj. 5, Am. 16; upp á fé eða umsýslu, Valla L. 202; sjá upp á, horfa upp á, Vígl. 20; abbask, slást upp á, to assail, Nj. 194, Grett. 143; fara með her upp á Dani, Fms. xi. 417; herja upp á, 11; upp á Svía-ríki, x. 50; leggja hatr upp á, Stj.; mannfalli snýr upp á Vindr, Fms. xi. 390; upp á skaða e-s, Th. 78; fýsask, stunda upp á e-t, Stj.; hugsa upp á, to yearn for, Fms. xi. 423; upp á vald ok forsjá Guðs, i. 185; heimta skuld upp á e-n, Dipl. i. 4; upp á kost e-s, upp á erfingja mína, at their expense, Ísl. i. 149 (v. l.), Dipl. iv. 8:—upp-í, up into; upp í Norrænu, upp í várt mál, Stj.; skipaði hann þat upp í fjórðungs gjöf síua, Dipl. v. 1; upp í jörðina, upp í skuld, 21:—upp-at, up to; upp-úr, upp-yfir, up above; upp-undir, upp-eptir, upp-með, up along.

    Íslensk-ensk orðabók > UPP

  • 6 HÖRGR

    (-s, -ar), m. heathen place of worship, cairn or altar of stone (hörg hann mér gørði hlaðinn steinum).
    * * *
    m., never f., for the form hörg (Landn. 111) is merely an error; [A. S. hearg; O. H. G. haruc]:—a heathen place of worship. Distinction is to be made between hof ( temple) and horg; the hof was a house of timber, whereas the horg was an altar of stone (the hátimbraðr in Vþm. is not literal) erected on high places, or a sacrificial cairn (like haugr), built in open air, and without images, for the horg itself was to be stained with the blood of the sacrifice; hence such phrases as, to ‘break’ the horgs, but ‘burn’ the temples. The horg worship reminds one of the worship in high places of the Bible. The notion of a ‘high place’ still remains in the popular Icel. phrase, það eru ekki uppi nema hæstu hörgar, only the highest horgs jut out, when all lies under a deep snow. In provincial Norse a dome-shaped mountain is called horg (Ivar Aasen). The worship on horgs seems to be older than that in temples, but was in after times retained along with temple worship, and then, it seems, specially reserved for the worship of the goddesses or female guardians (dísir), Hervar. S. ch. 1, Hdl. l. c., Edda l. c., cp. also Hörga-brúðr, f. the bride of the horgs, see Hölgi. Many of the old cairns and hows are no doubt horgs or high places of worship of the heathen age. A third way of worshipping is recorded, viz. a portable booth or tabernacle in which the god was carried through the land, mentioned in Tacit. Germ. ch. 40; traces of this ancient worship were still found in Sweden at the close of heathendom, see the interesting tale of Gunnar Helming in Fms. ii. 73–78.
    II. references; hörg hann mér görði hlaðinn steinum, nú er grjót þat at gleri orðit, etc., Hdl. 10; hofum ok hörgum, Vþm. 38; þeir er hörg ok hof hátimbruðu, Vsp. 7; hof mun ek kjósa, hörga marga, Hkv. Hjörv. 4; hátimbraðr h., Gm. 16; hamra ok hörga, skóga, vötn ok tré, Fms. v. 239; brjóta ok brenna hof ok hörga, Fms. i. 283, ii. 41; Oddr brenndi hof ok hörga braut, Fas. ii. 288 (in a verse); hauga né hörga, en ef maðr verðr at því kunnr eða sannr, at hann hleðr hauga, eðr gerir hús, ok kallar hörg, eða reisir stöng, N. G. L. i. 430, cp. ii. 496; höfðu frændr hennar síðan mikinn átrúnað á hólana, var þar görr hörg(r) er blót tóku til, trúðu þeir at þeir dæi í hólana, Landn. 111; þar vóru áðr blót ok hörgar, Kristni S. ch. 11; eitt haust var gört dísablót mikit hjá Álfi konungi, gékk Álfhildr at blótinu, en um nóttina er hón rauð hörginn …, Fas. (Hervar. S.) i. 413; þat var hörgr er gyðjurnar áttu, Edda 9, a paraphrase of the passage in the Vsp. l. c.; blóthús ok hörga, Rekst.
    2. poët., brúna-hörgr, the ‘forehead-horg’ or peak = the horns of a steer, Ýt.; gunn-hörgr, a ‘war-horg’ = a helmet (not a shield), Hkr. i. 135 (in a verse); hörga herr, the host of the horgs = the heathen host, Knytl. S. (in a verse).
    III. in Icel. local names, but not so freq. as Hof; Hörg-á and Hörgár-dalr, in the north; Hörga-eyrr, in the west; Hörgs-dalr and Hörgs-land, in the east; Hörgs-holt and Hörgs-hlíð, in the west, Landn., Kristni S., map of Icel.; Hörgs-hylr, Dipl., Ísl. Hörg-dælir, m. the men from Hörgárdalr, Sturl. In Norway, Hörg-in, Hörga-setr, Munch’s Norg. Beskr.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖRGR

  • 7 KUML

    n.
    1) mark, sign, badge;
    2) sepulchral monument, cairn (þau liggja bæði í kumli).
    * * *
    kumbl, kubl, n. This word is chiefly interesting because of its frequent occurrence on the old Dan. and Swed. Runic stones, where it is always used in plur.; the spelling varies, kuml, kubl, or kumbl; in old Icel. writers it only occurs a few times, and they even use the sing.; it is now quite obsolete:
    I. prop. a sign, badge, mark, [A. S. cumbol; Hel. cumbal and cumbl = signum], a war badge, esp. used of any heraldic emblems; yet in the Scandin. language this sense is rare,—kuml konunga ór kerum valdi, Gh. 7; kumbla-smiðr, a ‘cumbol’ smith, Akv. 24; the compd her-kuml, the badge worn on the helmet; jötun-k., the giant’s mark, i. e. the badge of being the giant’s kinsman, Fas. ii. (in a verse); and lastly in ör-kuml, a lasting scar, maiming for life, cp. kumla below.
    II. in Scandinavia, analogous to the Gr. σημα, kuml came to mean ‘a monument,’ a cairn, how; in the phrase, göra kuml (kubl), synonymous to göra mark, merki, which also occurs (e. g. Baut. 138, 214, 461, 722, 1143); kuml is the general term, opp. to stain, rúnar, which are special terms; thus distinction is made between stain and kuml, Baut. 771:
    1. on Runic stones,
    α. on Danish stones, Tuki raisþi stain þausi ok gaurþi kubl, Rafn 213; Asfriþr görþi kumbl þaun, Thorsen 43; kubl þusi, 23; Þurnumdr niout (i. e. njót!) kubls, Th. enjoy thy kuml! rest in peace! 265; Ala sunir garþu kubl þausi aft faþur sinn, Rafn 193; siþi sá mannr es þausi kubl upp briuti, a curse be on the man that breaks this k., 205; Usk garþi kumbl þisi, 202; Haraldr kunungr baþ gaurva kubl þausi at Gurm faþur sinn, 39, (Jellinge.)
    β. on Swedish stones, garþi kubl þisi aftir Svin sun sinn, Rafn 35; garþu kuml sniallir sunir Hulmlaugar, Baut. 759; ma igi brautar kubl batra varþa, a better road kuml cannot be, 41, (see the remarks under bautasteinn); Ketill risþi kuml þiasi aftir Val, 1027; Finniþr garþi kuml þaisi aftir Gairbiurn faþur sinn, 824; kuml garþi þatsi Ketil slagr, 771; Usk let gaura kuml, likhus ok bru at sun sinn, 735, 1100; þau risþu ( raised) kuml þisi, 886.
    2. in Icel. a cairn; en mannföll þessi eru sögð eptir kumlum þeim er fundin eru, þar er bardagarnir hafa verit, Gullþ. 25; þar fell Þórarinn krókr, ok þeir fjórir, en sjau menn af Steinólfi, þar eru kuml þeirra, Landn. 128; þar féll Skeggbjörn ok átta menn aðrir, þar er haugr Skeggbjarnar á fitinni, en aðrir vóru jarðaðir í Landraugs-holti þar hjá fitinni, ok sér þar enn görla kumlin, Bs. (Kristni S.) i. 15; ok reimt þykkir þar síðan vera hjá kumlum þeirra, Ísl. ii. 115: in sing., þau liggja bæði í kumli í Laxárdal, Ld. 158; Þorkell vill nú bera aptr sverðit í kumlit, … saxit var ok upp tekit ór kumli Nafars, Rd. ch. 19; þá gekk hann í dalverpi lítið ok fann þar kuml manns, þar þreifaði hann niðr fyrir fætr sér, ok fann þar manns bein ok sverð eitt, Draum. 129. The worship of hows and cairns was forbidden even in the heathen age as being connected with sorcery, see haugr, hörgr, whence blætr kumbla, a worshipper of cairns, a wizard, warlock, a term of abuse, Eg. (in a verse); kumla brjótr, Korm. S., is also prob. a false reading for bljótr or blœtr.
    III. in provinc. Icel. a low hayrick is called kuml; cp. also kumbaldi.

    Íslensk-ensk orðabók > KUML

  • 8 LAG

    * * *
    n.
    1) stratum, layer;
    2) due place, right position;
    leggja stýri í lag, to ship the rudder;
    ganga ór lagi, to go wrong;
    fóru nú brýnn hans í lag, his brows became smooth and straight;
    koma lagi á e-t, to put to rights, get a thing into order;
    komast vel í lag, to fall into good order;
    3) companionship, fellowship;
    leggja (binda) saman lag sitt, to enter into fellowship;
    4) living together (hann réðst til lags við Beru);
    eiga lag við konu, to cohabit;
    6) market price, tax;
    leggja lag á varning manna, to set or regulate the market price;
    7) thrust, stab (with a knife, sword, or spear);
    8) air, tune;
    9) adverbial phrases:
    í tvennu lagi, in two parts, double;
    í öllu lagi, in every respect, quite;
    í sumu (mörgu) lagi, in same (many) respects;
    with compar. or superl., denoting degree;
    í meira lagi, considerably, rather;
    í fyrra lagi, rather early, among the earliest;
    í verra lagi, among the worst;
    í hljóðara lagi, rather silent;
    í nærra lagi, rather close;
    þann dag svaf Unnr í lengra lagi, U. slept that day longer than she was wont;
    Helias var í fyrsta lagi spámanna, H. was one of the first of prophets;
    í elzta lagi sona hans, among the oldest of his sons;
    minnsta lag, the least share.
    * * *
    n. [leggja], a stratum, layer; vóru þá Varbelgir at taka af þau lög sem eptir vóru brúarinnar, Fms. ix. 512: freq. in mod. usage, e. g. lag í vegg, a layer or course of masonry.
    II. metaph. shape, Lat. forma:
    1. a laying in order, due place, right position; leggja stýri í lag, to ship the rudder in its place, hook it on, Fms. vii. 47; leggja stýri ór lagi, to unship the rudder, Al. 67; ganga ór lagi, to be displaced, get wrong, Fms. viii. 291; fóru nú brýnn hans í lag, his brows became smooth and straight, of a man frowning, Eg. 306; koma lagi á e-t, to make a thing right, get a thing into order, Fms. xi. 28; hann kvaðsk eigi lagi mundu á koma fyrir næstu vetrnætr, 67; fylkingar hans komask vel í lag, his ranks fell into good order, Al. 142; brugðit er nú lagi ór því sem vant er, i. e. matters go wrong, not as they were wont to go, Grett. 183 new Ed.; nærri lagi, pretty well.
    2. companionship, fellowship, in an enterprise of peace or war; leggja saman lag sitt, to enter into fellowship, Orkn. 88; þeir áttu mikit lag við Þveræinga, Lv. 73; bundu þeir jarl lag sitt saman, Fms. i. 20; kom til lags við Sigurð jarl sá maðr er hét Rauðr, 194; þá réðsk til lags með honum Einarr þambarskelfir, v. 4; taka e-n til lags ok félagsskapar, x. 202; hann fór til lags með Sörkvi Karli ok herjaði, Nj. 183: of living together, hann réðsk til lags við Beru, Gullþ. 13; fé-lag, q. v.: cohabitation, eiga lag við konu, to cohabit, Karl. 47, Þiðr. 247, Ver. 27, H. E. i. 247, Fms. vi. 122; taka konu til lags, Bs. i. 852; fylgja e-m at lagi (i. e. not in wedlock), Sturl. i. 94, 97; fá lag konu, Þiðr. 299.
    3. market price, tax, as e. g. in Icel. the godi of a district had to ‘lay,’ i. e. set or regulate the market price, Hænsaþ. S. ch. 2; gjalda allt at því lagi sem þar gengr, Grág. i. 213; leggja lag á mjöl, ii. 404; leggja lag á varning manna, Ísl. ii. 126; sagði þann vanda at hann legði lag á varning manna, id.; hundraðs-lag, B. K. 53; fjár-lag, tax, Grág. i. 500.
    4. a thrust, stab, Nj. 97, 253, Eg. 231, 379, Orkn. 450, Fms. ii. 94, and passim; see leggja.
    5. regular time; árar-lag (q. v.), a boating term, time, stroke; hafðu lagið, keep time! hafa seint, fljótt lagið, kunna ekki árarlagið: so in the saying, allt vill lagið hafa, all things require time and tact, or require to be done in a due manner; ó-lag, disorder; það er allt í ólagi, það er ólag á því:—naut., lag is the lull between the breakers, the nick of time for landing; but ólag, the wrong time, when the breakers are dashing against the shore; one of these waves is called dauða-lag, see the interesting passage in Ísl. Þjóðs. i. 660.
    6. [Engl. lay], an air, tune; hétu þeir er bundnir vóru á hinn heilaga Thorlák biskup, at þeir skyldi lausir verða, lögum nokkrum (söngum, v. l.), Sturl. ii. 33: freq. in mod. usage, esp. of hymns, hymna-lag, a hymn-tune, of the Ambrosian hymns; sálma-lag, a psalm-tune; vísna-lag, a song-tune; rímna-lag, a ballad-air: also used of metres, in old metric, Haðar-lag, Edda (Ht.) 140; Togdrápu-lag, 137; tog-lag, 138; Fornyrða-lag, 142; Bálkar-lag, id.; Galdra-lag, 143; Flagða-lag, 245; it is possible that songs composed in these metres were a kind of ‘airs’ accompanied by singing.
    II. adverb. in layers; í tvennu lagi, in two layers, double, Fms. i. 156; í öllu lagi, in every respect, in everything, quite, Band. 6 new Ed.; í mörgu lagi, in many respects, Fms. vi. 133, Fs. 123; í sumu lagi, in some respects, Fms. vi. 207.
    2. with compar. or superl., denoting degree; í meira lagi, considerably, rather, Þiðr. 80; í fyrra lagi, rather early, among the earlier, Ísl. ii. 126; minnsta lag, the least share, Sturl. iii. 238; í verra lagi, among the worst, Hrafn. 9; í hljóðara lagi, rather silent, Sks. 370; í fastara lagi, Str. 9; í lengra lagi, þann dag svaf Unnr í lengra lagi, U. slept that day longer than she was wont, Ld. 14; í lægra lagi, Stj. 107; í hærra lagi, í fremra, síðara lagi, passim; í mesta lagi, very greatly; sá er í mesta lagi strauma þeirra er á Breiðafirði eru, Ld. 56, Stj. 156; í heldra lagi, Fms. ii. 72, Al. 92; Helias var í fyrsta lagi spámanna, H. was one of the first of prophets, Ver. 29; í elzta lagi sona hans, among the oldest of his sons, Fagrsk. 12; í nærra lagi, rather close, Konr. 3; í flesta lagi, very numerous, Gísl. 26:—sér í lagi, laid by itself, apart, D. N. ii. 93; meðallagi (q. v.), average.
    COMPDS: lagskona, lagsmaðr.
    B. Lög, only in plur., [prop. what is ‘laid,’ cp. Germ. gesetz, Gr. θεσμός; the Engl. law seems to be a Scandin. word, for Germ. and Saxon use other words; Dan. lov; Swed. lag]:—law; proverbs, með lögum skal land byggja en með ólögum eyða, Nj. 106; svo eru lög sem hafa tog, Kveldv. i. 45: various law phrases, segja lög, to say the law, tell what is law, esp. technically used of the law-speaker who had to read the law in public, and who, in cases of dispute, had to say what was the law; svá er mælt at sá maðr skal vera nokkorr ávallt á landi óru er skyldr sé til þess at segja lög mönnum, ok heitir sá lögsögu-maðr, Grág. i. 1; biskup skal lög segja en eigi leikmenn, Bs. i. 720; hlýðir þat hvergi at hafa eigi lög í landi, Nj. 149; sem ek veit sannast ok réttast ok helzt at lögum, in the oath formula, 232; leiða í lög, to introduce a law; eptir þat leiddi Skapti Þóroddsson í lög fimmtardóm ok allt þat er upp var talit, 151; þú hefir þó mest at gört, segir Gestr, þótt öðrum verði auðit í lög at leiða, 163; taka e-t í lög, id., Bs. i. 158; leggja lög á e-t, id.; dæma e-m lög, Eg. ch. 57; mæla lög, Fms. vii. 142; ræna e-n lögum, Ld. 102; bjóða, festa lög fyrir sik, N. G. L. passim; setja lög, Fms. xi. 75, Fb. ii. 48; halda vel log sín, 76.
    II. law community, communion, as also a law-district; þyki mér sem málum várum sé komit í únýtt efni, ef eigi hafa ein lög allir, en ef sundr-skipt er lögunum þá mun sundr-skipt friðinum, Nj. 164; í hverri þessi deild landsins er sitt lögþing ok sín lög, yfir hverjum lögum er lögmaðr, Ó. H. 65; þrælar mínir eru ekki í lögum eðr landsrétt við aðra menn, id.; kaupeyri mun ek fá þér svá mikinn at þú megir ganga í hraustra manna lög, Ld. 254; þóat menn vildi þangat ráðask er eigi vóru í þessum lögum, Fms. xi. 76; sögðusk hvárir ór lögum við aðra, Nj. 164; leiða e-n í lög, to introduce a person as a lawful citizen, naturalise, Grág. i. 357; eru þeir nú leiddir í lög með þeim Jómsvíkingum, Fms. xi. 80; lendum mönnum ok sýslumönnum í hverjum lögum ( law community) sem þeir sjá at bezt ber ok hæfir, Gþl. 56; innan laga várra, N. G. L. i. 7; ef maðr kemr ór lögum várum í fylki annat með bú sitt, 98; en þat görðisk þar, at annarr maðr at öðrum nefndi sér vátta ok sögðusk hvárir ór lögum við aðra enir Kristnu menn ok enir heiðnu, Bs. i. 22: in a geographical sense, almost as a local name, Gulaþings-lög, Eiðsævis-lög, Þrænda-lög, passim:—in nicknames of great lawyers, Laga-Eiðr, Bárð. new Ed.; Laga-Ulfljótr, Þórð. (1860) 94.
    COMPDS: lagaafbrigði, lagabeiðsla, lagaboð, lagaboðorð, lagabók, lagabrjótr, lagabrot, Lagabætir, lagadeilur, lagadómr, lagaeiðr, lagaflækjur, lagafrestr, lagafrétt, lagagipt, lagagrein, lagagæzla, lagahald, lagahellur, lagahlýðni, lagakaup, lagakefli, lagakvánfang, lagalauss, lagaleiga, lagalyriti, lagalöstr, lagamaðr, lagamál, lagaorð, lagapróf, lagarefsing, lagarétting, lagaréttr, lagaripting, lagasetning, lagaskilnaðr, lagaskilorð, lagaskipan, lagaskipti, lagasnápr, lagasókn, lagastefna, lagatak, Lagatíð, lagaundanfærsla, lagaúrskurðr, lagavápn, lagavegr.

    Íslensk-ensk orðabók > LAG

  • 9 LJÓSTA

    * * *
    (lýst; laust, lustum; lostinn), v.
    1) to strike, smite (laust hann sveininn með sprota); l. e-n kinnhest, to give one a box on the ear; hann lýstr ofan í miðjan hvirfil honum, he dealt him a blow in the middle of the crown; laust hann selinn í svima, he stunned the seal (by a blow on the head);
    2) to strike, hit, with a spear, arrow (þá var Knútr lostinn öru til bana); Þjóstólfr skaut broddi, ok laust undir kverkina, and hit him under the chin;
    3) phrases, l. árum í sjó, to dash the oars into the sea; l. eldi í, to put fire to; l. e-u upp, to spread a rumour (skal ek þá l. upp þeim kvitt, at); l. upp herópi, to raise the war-cry; l. e-u við e-u, to put forth in defiance against (E. laust skildinum við kesjunni); G. lýstr við atgeirinum, G. parries the blow with the bill;
    4) impers. illviðri lýstr á, bad weather comes on of a sudden; laust í bardaga með þeim mikinn, it came to a great battle between them; laust hræzlu í hug þeim, they were panic-stricken; e-m lýstr saman, to come to blows, begin to fight; ok er saman laust liðinu, when they came to close fighting; myrkri lýstr yfir, darkness comes on suddenly.
    * * *
    pres. lýstr, pl. ljóstum; pret. laust, 2nd pers. laust, pl. lustu; subj. lysti; imperat. ljóst (Þiðr. 323), ljóstú (Kormak); part. lostinn:—a weak pres. lýstir, Grág. ii. 15, Rb. 356; a weak pret. lýsti, Þd. 13 (listi Ed.), Lv. 24, Post., see Lex. Poët.:—to strike, smite, hann hóf upp knatt-tréit ok laust Grím, Eg. 189; ok laust hann sveininn með sprota, Nj. 16; þá reiddisk Þorvaldr ok laust hana í andlitið svá at blæddi, 18; ílla er þá ef ek em þjófs-nautr, ok lýstr hana kinnhest, 75; þá skal ek nú, segir hón, muna þér kinnhestinn þann er þú laust mik, 116, Fms. vii. 157; hann laust við eyra Sámi, Sturl. iii. 123; hann laust milli herðanna Bergi með hjöltunum, Fs. 52; mun þess goldit vera, at þú lýstir mik saklausan, Post.; en þat er Jökull bróðir minn laust þik högg, þat skaltú hafa bótalaust, Fs. 57, Sturl. iii. 26; heldr en þeir lysti á stokk eða stein, Fms. vii. 227; ljósta á dyrr, Finnb.; or ljósta högg á dyrr, Fs. 131; ok laust í höfuð mér svá mikit högg, at haussinn lamðisk, Fms. ii. 188, Bs. i. 335; laust hann selinn í svima, 342; segja menn at hann lysti (subj.) af honum höfuðit, Edda 36; lýstr ofan á miðjan hvirfil … reiðir þá hamarinn af öllu afli ok lýstr á þunn-vangann, 30; lýstr í höfuð honum, 29; ef maðr lýstir mann svá at blátt eðr rautt verðr eptir, Grág. ii. 15; slíkt er þótt knífi sé lostið eða spyrnt, 16; hann lýsti horninu í höfuð honum, Lv. 24; Rútr laust vinstri hendi utan á hlýr öxinni, Nj. 28; Egill laust skildinum við kesjunni, Eg. 378; ok lýstr við atgeirinum, Nj.: of a gale, en er þeir kómu í Veggjaðar-sund, lustu þá veðr, Fms. ix. 21.
    II. to hit, strike, with a spear or the like; hann var lostinn manns-höfði í gögnum, Edda 55; þá var Knútr lostinn öru til bana, Fms. i. 118; Þjóstólfr skaut broddi, ok laust ( and hit him) undir kverkina, svá at yddi út um hnakkann, vii. 211; maðr skaut ör ór flokki Hákonar ok laust undir kverkina, 273; hann lýstir dýr með hornum sér til matar, Rb. 356; lostinn ( struck) af fjánda, 623. 22: [hence the mod. Norse ljostre = to spear or strike salmon with a fish-spear; cp. ljóstr.]
    III. the phrases, ljósta árum í sjó, ok róa sem ákafast, to dash the oars into the sea, of the first stroke of the oars, Gísl. 61, Fms. viii. 144; og lustu árum hinn gráa sæ, Od. (in Dr. Egilsson’s version): ljósta eldi í, to put fire to; báru á við ok næfrar ok hálm ok lustu þar í eldi, Fms. ix. 44: ljósta upp herópi, to raise the war cry, vii. 260, 264, Eg. 88: metaph., ljósta e-u upp, to spread a rumour, Fms. x. 120; ljósta upp kvitt, Nj. 107; ljósta e-u við, to put forth, bring up as a pretext, Nj. 99: to pick, næfrar skal hann eigi ljósta til sölu, N. G. L. i. 39 (ii. 138).
    IV. impers., of a sudden gust of wind, tempest, fire, it blows up of a sudden; þá laust á móti þeim útnyrðingi steinóðum, 656 C. 21; ok láta opna, til þess at þar lysti í vindi, Fms. xi. 34; ok síðan lýstr á íllviðri fyrir þeim, 51; er élinu laust á, ok meðan þat hélzk, 136; laust í móti þeim svá miklu fárviðri, … laust vindi í móti þeim, Gullþ. 6, 8; þvíat myrkri laust yfir allt, Þorst. Síðu H. 10; þá laust eldinum af fuglunum í þekjuna, the thatch caught fire, Fms. vi. 153; þá laust í verkjum, he was taken with sudden pains, viii. 339; þá laust hræðslu í hug þeim, they were panic-stricken, 43: of a battle, fight, e-m lýstr saman, to come to blows, pitched fight; laust saman með þeim snarpri sókn, Odd. 117 new Ed.; ok lýstr þegar í bardaga með þeim bræðrum, Fms. xi. 15; ok laust í bardaga með þeim, Nj. 127; ok er saman laust liðinu, when they came to close fighting, Korm. 170, Fms. viii. 38, Stj. 604; nú lýstr þeim saman, Ísl. ii. 364.
    V. recipr., ljóstask, to come to blows; ef þrælar manna ljóstask, Grág. ii. 155.

    Íslensk-ensk orðabók > LJÓSTA

  • 10 SLÁ

    * * *
    I)
    (slæ; sló, slógum; sleginn; pret. also sleri), v.
    1) to smite, strike (slá e-n högg, kinnhest);
    2) slá hörpu, fiðlu, to strike the harp, fiddle;
    slá leik, to strike up, begin, a game;
    slá vef, to strike the web, to weave;
    3) to hammer, forge (slá gull, silfr, sverð);
    slá e-t e-u, to mount with (járnum sleginn);
    4) to cut grass, mow (slá hey, töðu, tún, eng);
    5) to slay, kill (síns bróður sló hann handbana);
    6) fig., slá kaupi, to strike a bargain;
    slá máli í sátt, to refer a matter to arbitration;
    slá hring um, to surround;
    slá manngarð, mannhring, to form a ring of men round;
    slá eldi í e-t, to set fire to;
    slá landtjöldum, to pitch a tent, or also, to strike a tent, take it down;
    slá festum, to unmoor a ship;
    slá netjum, to put out the nets;
    slá hundum lausum, to slip the hounds;
    7) with preps.:
    slá e-t af, to cut off;
    slá e-n af, to kill, slaughter;
    slá á e-t, to take to a thing;
    slá á glens ok glúmur, to take to play and sport;
    slá e-u á sik, to take upon one-self;
    slá á sik sótt, to feign illness;
    slá á sik úlfúð, to show anger or ill-will;
    ekki skaltu slíku á þik slá, do not betake thyself to that;
    impers., sló á hann hlátri, he was taken with a fit of laughter;
    sló ótta á marga, many were seized with fear;
    því slær á, at, it so happens that;
    ljóssi sleri (= sló) fyrir hann, a light flashed upon him;
    slá í deilu, to begin quarrelling (eitt kveld, er þeir drukku, slógu þeir í deilu mikla);
    impers., slær í e-t, it arises;
    slær þegar í bardaga, it came to a fight;
    slá niðr e-u, to put an end to;
    nú er niðr slegit allri vináttu, now there is an end to all friendship;
    slá sér niðr, to lie down, take to one’s bed;
    slá e-n niðr, to kill;
    slá e-u saman, to join (þeir slá þá saman öllu liðinu í eina fylking);
    slá til e-s, to aim a blow at one, strike at one;
    slá undan höfuð-bendunum, to slacken the stays;
    slá e-u upp, to spread a report;
    slá upp herópi, to raise the war-cry;
    impers., loganum sló upp ór keröldunum, the flame burst out of the vessels;
    slá út e-u, to pour out (þá er full er mundlaugin, gengr hón ok slær út eitrinu);
    slá e-u við, to take into use (þá var slegit við öllum búnaði);
    slá við segli, to spread the sail;
    ek hefi þó náliga öllu við slegit, því er ek hefi í minni fest, I have put forth almost all that I recollected;
    slá beizli við hest, to put a bridle on a horse;
    e-u slær yfir, it comes over, arises (slær yfir þoku svá myrkri, at engi þeirra sá annan);
    8) refl., slást;
    (sláða, sláðr), v. to bar (hliðit var slát rammliga).
    (pl. slár), f. bar, bolt, cross-beam (slá ein var um þvert skipit).
    * * *
    pres. slæ, slær, slær; pl. slám (m. sláum), sláið, slá: pret. sló, slótt, slóttú (mod. slóst, slóstu), sló; pl. slógu (slósk = slógusk, Sturl. ii. 208 C): subj. slægi: imperat. slá, sláðú: part. sleginn: a pret. sleri or slöri occurs as a provincialism in the old vellum Ágrip—sløru, Fms. x. 403; sleri, 394; slæri, i. e. slöri, 379: [Ulf. slahan = τύπτειν, παίειν; A. S. sleân, slæge; Engl. slay; Dan.-Swed. slaa; O. H. G. slahan; Germ. schlagen.]
    A. To smite, strike, Dropl. 13; slá með steini, Fms. viii. 388; slá e-n til bana, ii. 183; slá e-n högg, kinnhest, i. 150, ix. 469, 522, Ld. 134; slá knött, Vígl. 24; slá til e-s, to strike at one, Finnb. 306, Sturl. ii. 24 C; slá í höfuð e-m, Fms. v. 173.
    2. slá hörpu, fiðlu, to strike the harp, fiddle, Vsp. 34, Fdda 76, Am. 62, Bs. i. 155, Fb. i. 348, Fms. vii. 356 (in a verse), Sks. 704, Grett. 168 (hörpu-sláttr); slá hljóðfæri, Fms, iii. 184; slá slag, to strike up a tune; hann sló þann slag, … sló hann þá Gýgjar-slag… þann streng er hann hafði ekki fyrr slegit, Fas. iii. 222, 223, cp. drápa and drepa: slá leik, to strike up for a dance or game to begin, hann sá at leikr var sleginn skamt frá garði, Sturl. ii. 190; so in embroidery (see borð), slá danz, 117, Karl. 52: slá eld, to strike fire, Fms. ix. 234: slá vef, to strike the loom, in weaving, xi. 49, Darr.; slá borða, Fas. i. 193, 205.
    3. to hammer, forge; slá hamri, Vkv. 18; slá sverð, Þiðr. 21; slá þvertré af silfri í hofit, Landn. 313; slá saum, Fms. ii. 218, ix. 377, Stj. 451; hann sló gull rautt, Vkv. 5; slá herspora, Fms. vii. 183; sleginn fram broddr ferstrendr, Eg. 285; slá öxar eða gref, Stj. 451: to mount, járnum sleginn, Fms. v. 339, Fas. iii. 574: to strike off, of coin.
    4. to mow, cut grass; slegin tún, Nj. 112; þrælar níu slógu hey, Edda 48; ek mun láta bera út ljá í dag ok slá undir sem mest … slá töðu, Eb. 150, Fb. i. 522; slá teig þann er heitir Gullteigr, Ísl. ii. 344; slá afrétt, Grág. ii. 303; slá eng, 281, Gþl. 360: absol., þeir slóu (sic) allir í skyrtum, Ísl. ii. 349, Grág. ii. 281.
    5. to slay, smite, kill, Stj. passim, but little used in classical writings, where drepa is the word; sverði sleginn, 656 C. 4; slá af, to slay. Bs. ii. 56, 89, Stj. 183; slá af hest, to kill a horse, send it to the knacker: to smite with sickness, slá með likþrá, blindleik, blindi, Stj.; harmi sleginn, Fms. iii. 11.
    II. metaph. phrases; slá kaupi, to strike a bargain, Ld. 30, Fms. ii. 80; slá máli í sátt, to put it to arbitration, Fms. x. 403; slá kaupi saman, Fb. ii. 79: slá fylking, to dress up a line of battle, Fms. viii. 408; slá öllu fólki í mannhringa, x. 229; slá hring um, to surround, Nj. 275. Fas. ii. 523; slá manngarð, mannhring, to form a ring of men round, Eg. 80, 88, Fms. viii. 67, x. 229; eldi um sleginn, Sól.: slá í lás, to slam, lock, Sturl. i. 63: slá eldi í, to set fire to, Fms. vii. 83, xi. 420, Hdl. 47; slá beisli við hest, to put a bridle in a horse’s mouth. Fas. ii. 508: slá landtjöldum, to pitch a tent, Eg. 291, Fms. ii. 264; or also, to strike a tent, take it down, Fær. 147; slá landtjalds-stöngunum, to loosen them, Hkr. i. 26; slá festum, to unmoor a ship, ii. 222, Fms. viii. 288, 379; slá undan höfuð-bendunum, to slacken the stays, Al. 67; slá netjum, to put out the nets. Bs. ii. 145; slá hundum (or slá hundum lausum, Fms. ii. 174, x. 326), to slip the hounds, Hom. 120.
    2. with prepp.; slá e-n við, to display; slá við segli, to spread the sail, Fas. ii. 523; þá var slegit við öllum búnaði, all was taken into use, Fms. x. 36; ek hefi þó náliga öllu við slegit, því er ek hefi í minni fest, I have put forth all that I recollected, Bs. i. 59: slá e-n upp, to spread a report (upp-sláttr), Fms, viii. 232, ix. 358: slá niðr, to throw down, Hom. 110; hann sló sér niðr, he lay down, Fms. ii. 194; hann slær sér niðr ( takes to his bed) sem hann sé sjúkr, Stj. 520; nú er niðr slegit allri vináttu, an end to all friendship, Fms. vi. 286, xi. 72: slá út, to throw out, N. G. L. i. 31; slá út eitrinu, to pour it out, Edda 40: slá saman liðinu, to join the army, Fms. x. 268: slá upp ópi, to strike up, raise a cry, viii. 414, Fb. ii. 125: slá í sundr kjöptunum, ii. 26: slá á e-t, to take to a thing; slá á glens ok glímur, he took to play and sport, Fms. ii. 182; hann sló á fagrmæli við þá, begun flattering, Nj. 167; slá í rán, to betake oneself to robbery, Stj. 400: slá á heit, to take to making a vow, Fs. 91: slá á, to take on oneself; slá á sik sótt, to feign illness, Fms. vi. 32; slá á sik úlfúð, to show anger, ill-will, Eb. 114; skaltú ekki slíku á þik slá, at þrá eptir einni konu, do not betake thyself to that, Ísl. ii. 250: slá e-u af, to put off; eg hefi slegið því af.
    III. impers., it strikes or breaks out to a thing, i. e. the thing happens; loganum sló út um keröldin, flames broke out round the casks, Fms. i. 128; þá sleri ljósi fyrir hann sem elding væri, x. 394; sló á hann hlátri, he was taken in a fit of laughter, vii. 150; sló ópi á herinn, the men fell a-shouting, viii. 225; þá sleri á uþefjani ok ýldu, x. 379; sló þá í verkjum fyrir brjóstið, Sturl. ii. 127 C. Bs. i. 119; sló þá felmt ok flótta á liðit, the men were panic-stricken and took to flight, Fms. i. 45; þótt þunga eðr geispa slái á hana, vi. 199; sló mikilli hræðslu á konu þá, viii. 8; sló ifa í skap honum, 655 xii. 3, Stj. 424; því slær á ( it so happens), at hann réttir höndina í ljósit, Bs. i. 462; slær þegar í bardaga, it came to a fight, Fms. xi. 32; sló með þeim í mestu deilu, x. 99; í kappmæli, Fb. i. 327; hér slær í allmikit úefni, Nj. 246; var mjök í gadda slegit, at hann mundi fá hennar (cp. Dan. klapped og klart), 280; þá sló því á þá, at þeir fóru í á með net, Bs. i. 119.
    B. Reflex. to throw oneself, betake oneself; slósk hón at fram eldinum, she rushed to the fireside, Fms iv. 339; slásk á bak e-m, to go behind another, Sturl. i. 197 C; slásk aptr, to draw back; gæta þess at eigi slægisk aptr liðit, Ó. H. 214; þeir kómu í Valadal, ok slósk (sic = slógusk) þar inn, broke into the houses, Sturl. ii. 208 C; þá slógusk í Suðreyjar víkingar, Vikings infested, invaded the islands, Fms. i. 245; slásk í för með e-m, to join another in a journey, xi. 129; ef nokkurr slæsk í mat eðr mungát, ok rækir þat meirr enn þingit, Gþl. 15; hann slósk á tal við Guðrúnu, entered into conversation with G., Nj. 129; slásk í sveit með e-m, Ó. H. 202; slásk á spurdaga við e-n, to ask questions, Sks. 302 B; slásk á svikræði, Fms. vi. 179. ☞ The slæsk in Ld. 144 is an error for slævask, see sljófa.
    II. recipr. to fight; hann slóst við Enska í hafi, Ann. 1420, cp. Dan. slaaes, but it is unclass., for berjask is the right word.
    III. part. sleginn; með slegnu hári, with dishevelled hair, Finnb. 250: hón var mörgu sleginn, whimsical, Gþl. 3 (= blandin): sleginn, surrounded, Akv. 14, 29; sleginn regni, beaten with rain, Vtkv. 5: sleginn, coined, N. G. L. i. 5.

    Íslensk-ensk orðabók > SLÁ

  • 11

    I)
    n.
    1) mansion, house; byggja vé goða, to dwell in the homes of the gods;
    2) temple, sanctuary (vega víg í véum).
    n. pl. standard (poet.).
    * * *
    1.
    n. pl., different from the preceding word; [the Lat. vexillum is a dimin. derivative from root of veho; the root word is vigan = to carry high, Lat. veho]:—a standard, remains only in poetry; gyld vé, golden standards, Fms. i. 175 (in a verse); veðr-blásin vé, vii. 345 (in a verse); fram óðu vé, vi. 409 (in a verse); þar er vé vaða, Darr. 6; gullsett vé gnæfa, vé geysa, glymja, skjálfa, blása, ríða, all poët. phrases of the standard carried high in battle, see Lex. Poët.; reisa vé, to hoist the vé, Fms. viii. (in a verse); hildar vé, the ‘war-standard,’ i. e. a shield, Haustl. 1, (for shields were used as such, see remarks s. v. skjöldr.)
    2.
    interj. [Goth. vai; Germ. wehe; Lat. vae; cp. vá], woe, misery; eymd eðr vé, Stj. 39.

    Íslensk-ensk orðabók >

  • 12 her-ör

    f. a ‘war-arrow,’ to be sent round as a token of war: the phrase, skera upp h., to summon to arms, Eg. 9, Fms. i. 92, vi. 24, x. 388, Fb. ii. 172, 188, Gþl. 82, cp. 433: for these customs see the remarks s. v. boð, p. 71, as also Scott’s Notes to Marmion, Canto III, on the Fiery Cross of the Scottish Clans.

    Íslensk-ensk orðabók > her-ör

  • 13 HILDR

    (gen. hildar, dat. and acc. hildi), f. battle (poet.); vekja bildi, to wage war, to fight.
    * * *
    f., dat. and acc. hildi, [A. S. hild; Hel. hildi; prob. akin to hjaldr, q. v.]:—battle, only in poetry; heilir hildar til, heilir hildi frá, Hm. 157; vekja hildi, to wage war, Hkv. 2. 6; hefja hildi, to begin a battle, Hkm. 2; er hildr þróask, when war waxes, Stor. 13; hörð h., a hard fight; bjóða hildi, to offer battle; ganga í hildi, to go into battle; semja, fremja hildi, to wage war, Lex. Poët. In poetry a shield is called hildar-ský, hildar-vé, hildar-veggr. 2. name of one of the Valkyrias (see Valkyrja), who were regarded as the handmaids of Odin, Vsp. 22, Gm. 36; Hildr is also represented as a daughter of the mythical king Högni and the bride of Héðin, whose life is recorded in the tale of Hjaðninga-víg, Edda 89, 90: hence war is called Hildar-leikr, m. the game of H., Bm. 1, passim.
    II. in pr. names; it is rare as a prefix in northern names, but freq. in old Germ.: of men, Hildir, Hildi-björn, Hildi-brandr, Hildi-grímr, Hild-ólfr; of women, Hildr, Hildi-gunnr, Hildi-ríðr: again, it often forms the latter part in female names, and often spelt or sounded without the aspirate, Ás-hildr, Bryn-hildr, Böðv-ildr, Dóm-hildr, Ey-ildr, Geir-hildr, Grím-hildr, Gunn-hildr, Hrafn-hildr, Matt-ildr (for.), Orm-hildr, Ragn-hildr, Svan-hildr, Úlf-hildr, Yngv-ildr, Þor-hildr, Landn.
    III. in pl. hildir, the caul or membrane covering animals, calves, lambs when cast, kálfs-hildir, kýr-hildir, freq. in mod. usage.
    B. APPELLATIVE COMPDS. hildi- only in poets: hildi-frækn, adj. mighty in war. hildi-göltr, m., mythic. a helmet, Edda 82. hildi-leikr, m. [A. S. hilde-gelâc], the game of war, a fight, Fm. 31. hildi-meiðr, m., poët. a warrior, pillar of war, Fm. 36. hildi-svín, n. = hildigöltr, Edda 82, Hdl. 7. hildi-tannr, m., gen. hilditanns, Edda i. 464; dat. hilditanni, Fms. ix. 455 (an evidence that tönn, a tooth, was originally masc.); later, Hildi-tönn, f. nickname of the old Danish king, see Skjöld. S., qs. a war-tooth, tusk; cp. A. S. hilde-tux, Beow. 1511.

    Íslensk-ensk orðabók > HILDR

  • 14 SKEIÐ

    I)
    (pl. -ir), f.
    1) war-ship, galley (snekkjur ok skeiðir);
    2) a weaver’s reed, sley;
    3) pl. sheath (tók hann kníf sinn ór skeiðum).
    n.
    1) race, run;
    renna skeið við e-n, to run a race with one;
    ríða á skeið, to ride at full speed;
    hlaupa á skeið, to set off running (hann kastar niðr verkfœrum ok hleypr á skeið heim til bœjar);
    gera (or renna) skeið at e-u, to make a run at a thing;
    skapa (or skopa) skeið, to take a run;
    taka e-t á skeiði, to catch it on the move (G. tók knöttinn á skeiði);
    2) race-course (var þar gott skeið at renna eptir sléttum velli);
    skammt, langt skeið, a short, long way;
    4) space of time (þat var eitt skeið, at);
    nökkut skeið, for some time (Njáll þagnaði nökkut skeið);
    um skeið, for a while;
    annat skeið, after a while, every now and then (hann hafði niðri aðra höndina at jörðu ok bregðr henni annat skeið at nösum);
    vera á œsku skeiði, á léttasta skeiði aldrs, to be in the prime of life;
    vera af œsku skeiði, to be no longer a young man.
    * * *
    1.
    f., pl. skeiðr, Fb. i. 532. l. 1, ii. 42. l. 4, Fms. iv. 135, vi. 78, x. 54 (in a verse); the form skeiðar (see Lex. Poët.) seems to be erroneous: [akin to skíð and skeið, n.]:—a kind of swift-sailing ship of war of the class langskip, but distinguished from dreki, freq. in the Sagas; Erlingr átti skeið mikla, hón var tvau rúm ok þrjátigi, Fms. iii. 41, Ó. H. passim, cp. Fms. i. 46, vi. 308; tuttugu langskip, tvær skeiðr ok tvá knörru, v. 169, cp. snekkja.
    II. the slay or weaver’s rod, with which in former times the weft was beaten; sverð var fyrir skeið (cp. skulum slá sverðum sigrvef þenna), Nj. 275; vind-skeið, q. v.
    2. a spoon, Dan. skee, freq. in mod. usage; a spoon made of silver is skeið of horn spónn, of wood sleif; the word is mod., but occurs in D. N. i. 895, ii. 627 (of the begin, of the 15th century).
    COMPDS: skeiðar-kinn, skeiðar-nef, a nickname, from the beaks of swift ships, Landn. skeiðar-kylfi, n. a club or beak on the skeið, Ó. H. 40 (Fb. ii. 44, where kylfa, f., as also in Sighvat’s verse).
    2.
    n. a race; renna skeið við e-n, to run a race with one, Edda 31; ríða á skeið, to ride at full speed, Ísl. ii. 252; hleypa (hesti) á skeið, id.; renna at í einu skeiði, in one run, one bound, Glúm. 386; taka e-n á skeiði, to overtake, Karl. 431; þeir tóku þá skeið ( gallopped) ofan eptir ánni, Sturl. iii. 23; skapa skeið (or skopa skeið, Fas. ii. 283, Gísl. 69, FS. 51), to take a run, Fas. ii. 553, Al. 169, Edda 31; renna skeið at kastala vegginum, Sturl. ii. 144, Fær. 110; göra skeið at vegginum, Eb. 310; hann görði skeið at dyrunum, Sturl. i. 143; hlaupa á skeið, to take a run, Njarð. 370; taka skeið, Orkn. 416; reyna skeið, Fms. vii. 170.
    II. a course, of space; var þar gott skeið at renna eptir sléttum velli, … til skeiðs enda … á mitt skeiðit, Edda 31; er þeir kómu á skeið þat er síðan er kallað Dúfuness-skeið, … á miðju skeiði, Landn. 194; skamt skeið, a short way, Fms. viii. 34; fór hann nökkuð skeið með Rafni, Bs. i. 766: langt skeið, Edda 54: = Lat. stadium, Stj., Rb., Eluc.
    2. of a space of time; þat var eitt skeið, it was one space of time that …, Fas. ii. 408; Njáll þagnaði nokkut skeið, a while, Nj. 65; um skeið, for a while, Fms. vii. 339; hann hafði niðri aðra hendina á jörðu, ok bregðr henni annat skeið ( every now and then) at nösum sér, Fær. 170; hann lagði sverðit um kné sér ok dró annat skeið til hálfs, Eg. 304: of the time of day, um sólar upprásar-skeið, dagmála-skeið, lýsingar-skeið, miðmunda-skeið, nón-skeið, náttmála-skeið, sólarfalls-skeið, dagsetrs-skeið, miðnættis-skeið, passim; see dagmál, nón, miðmundi, etc.: of the seasons, miðsumars-skeið, vetrnátta-skeið, Leiðar-skeið, see miðsumar, etc.: of life, vera á æsku skeiði, in the prime of life; á léttasta skeiði aldrs, id., Eg. 536.
    III. in local names, Skeið, Skeiðar-á, Landn. Skeiða-menn, m. pl. the men of S., Sturl.

    Íslensk-ensk orðabók > SKEIÐ

  • 15 SKERA

    * * *
    (sker; skar, skárum; skorinn), v.
    1) to cut (þeir skáru böndin);
    skera e-n á háls, to cut one’s throat (Karkr þræll skar hann á háls);
    skera út ór, to cut right through;
    2) to slaughter (skera sauði, kálf, kið, dilk, geldinga);
    3) to shape, cut (hann skar hár hans ok negl);
    4) to cut, mow, reap (skera akr);
    5) to carve, cut out (á brúðum stólsins var skorinn Þórr, ok var þat líkneski mikit);
    6) skera e-m höfuð, to make faces at one;
    láta skapat skera, to let fate decide;
    7) with preps. and advs.:
    skera e-t af, to cut off;
    skera lítt af manni, to speak one’s mind;
    skera niðr kvikfé, to slaughter the live stock (for want of fodder);
    skera ór e-u, to decide, settle (skera ór vanda-málum);
    nú er þat vili várr, at einn veg skeri ór, that the case be settled;
    skera upp herör, þingboð, to dispatch a war-arrow, gathering-stick;
    skera upp akr, to reap a field;
    8) refl., skerast, to stretch, branch, of a fjord, valley;
    fjörðr skarst langt inn í landit, stretched far into the land;
    höfðarnir skárust á víxl, the headlands stretched across, overlapped one another;
    s. í setgeira-brœkr, to put on a mzn’s breeches;
    ef nökkut skerst í, if anything happens;
    skarst allt í odda með þeim, þat sem við bar, they fell at odds about everything that happened;
    s. ór e-u máli, to withdraw (shrink) from a cause (gangi nú allir til mín ok sveri eiða, at engi skerist ór þessu máli);
    s. undan e-u, to refuse, decline doing a thing (mun lokit okkrum samförum, ef þú skerst undan förinni);
    s. undan, to hang back (Þeir fýstu hann at sættast, en hann skarst undan).
    * * *
    sker, pret. skar, pl. skáru; subj. skæri; part. skorinn: [A. S. sceran; Engl. shear; Germ. scheren; Dan. skjære]:—to cut; skera með knífi, klippa með söxum, Str. 9; þeir skáru böndin, Fms. iv. 369; hann skar af nokkurn hlut, x. 337; s. tungu ór höfði manni, Grág. ii. 11; hann skar ór egg-farveginn ór sárinu, Þórð. 54 new Ed.; þann flekk skera ór með holdi ok blóði, Fms. ii. 188; s. á háls, Nj. 156; skera ór út ór, to cut sheer through, 244, Fms. i. 217.
    2. to slaughter, Gr. σφάττειν; skera sauði, kálf, kið, geldinga, Landn. 292, K. Þ. K. 134, Bs. i. 646, Hkr. i. 170, Sturl. i. 94, Eb. 318; hann skar síðan dilkinn, þess iðraðisk hann mest er hann hafði dilkinn skorit, Grett. 137; þá höfðu þeir skorit flest allt sauðfé, en einn hrút létu þeir lifa, 148; Þóroddr hafði þá ok skorit í bú sitt sem hann bar nauðsyn til, Eb. 316; s. gæss, Korm. 206, 208; skera niðr kvíkfé, Vápn. 30; skera af, id., Korm.; kýrin var skorin af.
    3. to cut, shape; skorinn ok skapaðan, Barl 166: of clothes, klæði skorin eða úskorin, Grág. i. 504; óskorin klæði öll, N. G. L. i. 210; var skorit um pell nýtt, Fms. vii. 197; veittú mér þat, at þú sker mér skyrtu, Auðr, Þórkatli bónda mínum … At þú skyldir s. Vesteini bróður mínum skyrtuna, Gísl. 15; skikkju nýskona, Fms. vi. 52: of the hair, þá skar Rögnvaldr jarl hár hans, en áðr hafði verit úskorit tíu vetr, ii. 189; hann hafði þess heit strengt at láta eigi s. hár sitt né kemba, fyrr en hann væri einvalds-konungr yfir Noregi, Eg. 6; hann skar hár hans ok negl, Ó. H.; ef maðr deyr með úskornum nöglum, Edda 41; s. mön á hrossum, Bjarn. 62.
    4. [Scot. shear, of reaping], to shear, cut, reap; skera akr eða slá eng, to ‘shear an acre’ or mow a meadow, Gþl. 360; ax úskorit, Gkv. 2. 22; sá akra yðra ok skera, ok planta vingarða, Stj. 644; skera korn, K. Á. 176; sær ok skerr, Gþl. 329.
    5. to carve, cut; glugg einn er á var skorinn hurðinni, Fms. iii. 148; s. jarðar-men, Nj. 227; skáru á skíði, Vsp.; var á framstafninum karls-höfuð, þat skar hann sjálfr, Fagrsk. 75; skar Tjörvi þau á knífs-skepti sínu, Landn. 248; skera fjöl, kistil, brík, as also skera út c-ð, to carve out (skurðr); skornir drekar, carved dragon-heads, Lex. Poët.; skera hluti, to mark the lots, Fms. vii. 140 (see hlutr); skera or skera upp herör, to ‘carve out,’ i. e. to despatch a war-arrow, like the Scot. ‘fiery cross,’ Eg. 9, Fms. i. 92, vi. 24, x. 388, Gþl. 82, Js. 41; s. boð, id., Gþl. 84, 370, 371.
    6. special phrases; skera e-m höfuð, to make faces at one, metaphor from carving the pole, see níð; hann rétti honum fingr ok skar honum höfuð, Grett. 117 A; skera af manni, to be blunt with one (see skafa); þarf ekki lengr yfir at hylma, né af manni at skera, Mork. 138; þú ert röskr maðr ok einarðr, ok skerr (v. l. skefr) lítt af manni, Nj. 223; skerr hann til mjök (he begs, presses hard) ef Hneitir legði leyfi til, Sturl. i. 11: allit., skapa ok s., to ‘shave and shear,’ i. e. to make short work rf a thing, decide, Eg. 732, Hrafn. 29; láta skapat skera, to let fate decide, Fms. viii. 88.
    7. skera ór, to decide, settle (ór-skurðr); biskup skerr ekki ór um skilnað, Grág. i. 328; ef eigi skera skrár ór, 7; föru-nautar hans skáru skýrt ór, Ölk. 36; þótti þá ór skorit, Ld. 74; s. ór vanda-málum, Str. 30; nú er þat vili várr, at einn veg skeri ór, to end it either way, Fb. ii. 57.
    II. reflex. to stretch, branch, of a landscape, fjord, valley; sá fjörðr skersk í landnorðr frá Steingríms-firði, Ld. 20; sá þeir at skárusk í landit inn firðir stórir, Eb. 5 new Ed.; fjörðr skarsk langt inn í landit, Krók.; höfðarnir skárusk á víxl, the headlands stretched across, overlapped one another, id.; í dal þeim er skersk vestr í fjöll, milli Múla ok Grísar-tungu, Ld. 146; vág-skorinn, a shore with many bays; skorið fjörðum, scored with many fjords; þar skersk inn haf þat er kallask Caspium mare, Stj. 72.
    2. phrases, hón skarsk í setgeira-brækr, Ld. 136; ef nokkut skersk í, happens, Gþl. 20, Fbr. 102 new Ed.; Þórðr sagði eitthvað skyldu í skerask, Þórð. 67; þat skarsk í odda með e-m, to be at odds, Fbr.
    3. to yield so much in meat and so much in tallow, of cattle when killed; skerask með tveim fjórðungum mörs, með tíu mörkum, sauðirnir skárust vel, ílla.
    4. skerask ór e-n máli, to withdraw from a cause, Nj. 191; betra hefði þér verit at renna eigi frá mágum þínum ok skerask nú eigi ór sættum, 248: skerask undan e-u. to refuse, decline, Hrafn. 12, Stj. 425, Róm. 362; ef þú skersk undan förinni, Ld. 218; ef þeir játa þessi ferð, þá mun ek eigi undan skerask, Fms. iii. 70; þeir fystu hann í at sættask, en hann skarsk undan, Nj. 250; at ek munda eigi undan s. þér at veita, 180.
    5. pass., boga-strengrinn skarsk, Fas. ii. 537; klæðin skárusk, Fms. v. 268; tré-ör skal út skerask í bygðir, Gþl. 13

    Íslensk-ensk orðabók > SKERA

  • 16 LANGR

    a.
    1) long, of space and time (langt sverð, löng stund);
    2) neut., langt, long, far, distant; þeir áttu eigi langt til eyjarinnar, they had no long distance to the island;
    3) e-m er langt at e-m, one is interested in a person; hvat er yðr langt at þessum mönnum, what interest do you take in these men?;
    4) long, wearisome (þér mun langt þykkja hér á heiðinni).
    * * *
    löng, langt, adj., compar. lengri, superl. lengstr, [common to all Teut. languages]:—long, of space and time; löng sverð, Fas. i. 379; af löngu skeggi, Skálda 181; lengri hina eptri fætr, Stj.; þóat sú sé lengri, N. G. L. i. 44; þeir lifa opt langan aldr er með orðum eru vegnir, a saying = Engl. words break no bones, Nj. 252; hann fékk eigi mælt tveim orðum lengra samfast, Hkr. ii. 138; Föstudagr inn langi, Long Friday, Good Friday, passim; langt líf, Hom. 12; mjök langa hríð, Nj. 94; þá er dagr er sem lengstr, þá er nótt er sem lengst, Landn. (pref.); vili þér þiggja lengra líf, Fms. vi. 166; sigr þinn mun eigi langr vera, xi. 23; höfum vér eigi heyrt þessa sögu lengri, we have not heard this story any farther, i. e. here ends the tale, Njarð. (fine); þat er löng saga at segja, ‘tis a long story to tell, Fms. xi. 99; seint er um langan veg at spyrja tíðenda, a saying, Edda 31; endi-langr, liggja endi-langr, to lie at full length; hón lagðisk sem hón var löng hjá honum, Karl. 47: long in prosody, Skálda 175, 179.
    II. neut. long, far, distant; langt á milli fjalls ok fjöru, Landn. 57; ok áttu eigi langt til eyjarinnar, Fms. i. 41; langt í brott, a long way off, far away, Stj. 195; langt mun yðr flestum til at ér veiðit svá, Ó. H. 78; fljótið var svá mikit, at langt var um úreitt, that it was impassable far beyond that, Nj. 63; hann seildisk upp svá hátt sem hann mátti lengst, Edda 33; svá langt vestr, at engi hefir síðan lengra eignask, Landn. 41; lið kom vel til hans ór héruðum, en fátt kom um lengra, Fms. iv. 385; þvíat þeir ætluðu ekki lengra í kveld en til Höfðabrekku, Nj. 252; ok þurfti þar eigi lengra at grafa til vatns en í djúpum dölum, Edda (pref.); langt mun í milli vera lítilmennsku minnar ok þess hins mikla áhuga er þér býr í brjósti, Fms. iv. 80: in the saying, leita langt um skammt, cp. Lat. quod petis hic est, Nj. 207.
    III. adverbial phrases; of langt, far off, þá sá hann of langt krossinn, 656 B. 5; langt frá, far from it! langt-um, by far; langtum betra, better by far.
    2. löngu or laungu, long since; sá ek þetta löngu á hans yfirbragði, Fms. i. 141; svá sem ek sagða yðr löngu, 139; sem mér sagði löngu hugr um, Nj. 191; mjök löngu, very long ago, Sks. 117; seg oss ný tíðendi, löngu fundumsk vit næst, we have not seen one another for an age, Bjarn. 15: fyrir löngu, long ago; þat vissa ek fyrir löngu at ek var vel kvæntr, Gísl. 69; hann hafði tekinn verit ór jörðu fyrir löngu áðr, Fms. i. 51: löngum, long, mostly, continuously; Eirekr var löngum með föður sínum, 6; hón var löngum um nætr á kirkju at bænum sínum, Ld. 328; en þó löngum ( mostly) vel stiltr, Nj. 38; þeir vóru samflota, svá at hvárir vissu löngum til annarra, Eg. 126: compar. lengrum, longer; lengrum en lög stóðu til, Fms. xi. 99; þeir skolu skipta vikum eða smærum, ok eigu þeir at ráða er lengrum vilja skipta, Grág. ii. 350: superl. lengstum, mostly, most of the time; höfuðborg sú er Geira sat í lengstum, Fms. i. 101; hann var þó lengstum at Grjótá, Nj. 135; gamanmál er þit munut lengstum um tala, Ld. 306.
    IV. metaph. longing, taking interest in; hvat er yðr langt at þessum mönnum, hvárt mægð eðr frændsemi, what interest take you in these men? Fms. ii. 211; hann lét eigi ráða, hvárt menn vóru tignir eða útignir, eðr honum mikit at langt eða lítið, Rb. 364.
    2. neut. long, weary; langt þykki mér, ligg ek einn saman, Eg. (in a verse); þat vil ek, at þú komir til heimkynna minna, þvíat þér mun langt þykkja hér á heiðinni, Grett. 130 new Ed.
    V. in many local names, Lang-ey, Langa-nes, Langa-hlíð, Langa-land (the Danish island), etc., Landn.; see below.
    B. COMPDS: langabein, langabúr, langidjákn, Langafasta, Langifrjádagr, Langaspjót, langatöng.
    II. lang-afi, a, m. a great grandfather. lang-amma, u, f. a great grandmother; langömmu-bróðir, -systir, a great granduncle, aunt. lang-áss, m. a purlin, opp. to þvertré, Fms. ix. 512. lang-bakki, a, m. (see bakki 2); in the phrase, skjóta í langbakka, to stave off for a long time, Fms. x. 132. lang-band, n. the purlin along the roof in a house. lang-barðr, m. a halberd, Hkm. 7; Edda (Gl.) reckons it amongst swords: name of a serpent, Edda (Gl.) Lang-barðar, m. pl. the Lombards, either from their beard (barð) or battle axe (barða), Skv. 3, Greg. 63. Langbarða-land, n. Lombardy, Mart. lang-bein, n. = langabein, a nickname, Ann. lang-bekkr, m. a long bench, bench lengthways, opp. to þverbekkr, Fms. vi. 193, Sturl. i. 142, iii. 182. Lang-brók, f. ‘Long-breek,’ nickname of a lady on account of her tall stature, Nj. lang-eldar, m. pl. long fires (see eldr II), Eb. 276, Nj. 15, Korm. 144. lang-ermar, f. pl. long sleeves, Fms. vii. 321. lang-feðgar, m. pl. agnate-forefathers, ancestors by the father’s side, counted upwards, Hkr. i. 1, Eg. 2, Nj. 158. langfeðga-kyn, n. the lineage of langfeðgar, Hkr. i. 14. langfeðga-nöfn, n. pl. the name of one’s langfeðgar, Edda 153 (pref.) langfeðga-tal, n. a tale or roll of langfeðgar, agnate pedigree, Eg. 536: the name of an old historical work containing ancient pedigrees of kings, Hkr. i. (pref.) langfeðga-tala, u, f. = langfeðgatal, Nj. 25. langfeðga-ætt, f. = langfeðgakyn, Fms. x. 158. lang-feðgin, n. pl. ancestors, agnate and cognate. lang-feðr, m. pl. = langfeðgar, and langfeðra-tal, n. = langfeðgatal, Gþl. 284, Stj. 331, Fagrsk. 151, Hom. 46. lang-feðri, n. = langfeðgar, Landn. 167. lang-ferð, f. a long journey, Sturl. ii. 185, Fs. 51, Bs. ii. 162. langferða-maðr, m. one who ‘fares’ far, a far traveller, Fs. lang-frami, a, m. lasting fame, Orkn. 466, Fb. ii. 513, Mar.; á langframann, mod. til langframa, adverb. for good, Rétt, 4. 25. lang-fættr, adj. long-legged, Stj. 276. lang-för, f. = langferð, Eb. 298. lang-gæði, n. long-lasting, corrupt from langæð. lang-gæðr and langæðligr, adj. a later and inferior form for langær, langæligr, Bs. i. 62, Fas. iii. 57. lang-háls, m. long-neck, a nickname, Landn. lang-hálsaðr, adj. long-necked, Njarð. 364. lang-hendr, adj. with long hands, Ld. 298. Lang-hlíðingar, m. pl. the men from Langahlíð, Sturl. lang-húfr, m. long-hulk, name of a ship, Bs. lang-húsa, að, to run, in a pun (langhús = rann), Krók. 63, 64. lang-hyggja, u, f. long-suffering, Barl. 42. lang-höfðaðr, adj. long-beaked, of a ship, Hkv. 1. 24. lang-höfði, a, m. a nickname, Sturl. lang-knakkr, m. a kind of bench, Finnb. 310. lang-lega, u, f. a long stay, of a weatherbound ship, Fms. ix. 296; as also of long sickness in bed. lang-leggr, m. the long leg, bone of a leg of mutton, Bárð. 176, Háv. 40. langleggjar-stykki, n. a leg of mutton, Háv. 40. lang-leiði, n. lengthwise; langleiði sín á milli, at a long distance, Stj. 73, Eg. 579. lang-leikr, m. length, Stj. 346. lang-leitr, adj. long-faced, Fms. i. 155, ii. 20, vii. 175, 321, Þiðr. 174, Bs. i. 72. lang-liðit, n. part. after a long time, Bs. ii. 133. lang-liga, adv. for a long time past, = mod. langalengi, Js. 24, Sturl. iii. 297, Fas. ii. 268. lang-lífi, n. long life, Fms. vii. 73, K. Þ. K. 60. lang-lífr, adj. long-lived, Fs., Fms. iii. 173. lang-loka, u, f. ‘long-lock,’ a kind of eight-lined verse in which the first and the last line make a sentence, whilst the six between them are intercalary, of which Edda (Ht.) 14 furnishes a specimen: in mod. usage langloka is a poem not divided into strophes, for specimens of which see Snót 72, 215. lang-lund, f. long-suffering, langlundar-geð, n. id. lang-minni, n. a long memory. lang-minnigr, adj. having a long memory, Nj. 30, v. l.: long to be remembered, Pr. 158. lang-mælgi, f. long-winded talk, Fms. v. 225. lang-mæli, n. long talk, Hom. 125, Bs. ii. 117. lang-mæltr, part. long-spoken, long-winded, Sks. 316, Hom. (St.) lang-nefjaðr, adj. long-nosed, Sturl. ii. 133, iii. 105. lang-nefjur, f. pl. rowlocks, Edda (Gl.) lang-nefr, m. long-nose, a nickname, Sturl. lang-niðjar, m. pl. a descending lineage by the father’s side, pedigree of agnates, counted downwards, Vsp. 16; opp. to landfeðgar when counted upwards in time. lang-nætti, n. the long night, Fr. lang-orf, n. a long handle of a scythe, Korm. 38, Sturl. i. 180, Sks. 358. lang-pallr, m. a dais along (not across) the hall, Fms. vi. 439. lang-reið, f. a long ride, Vígl. 61. lang-ræða, u, f. a long talk, Fms. ix. 252. lang-ræðr, part. long-spoken, long-winded, Sks. 316. lang-ræki, n. rancour, an unforgiving temper, N. G. L. ii. 417, Hom. 33, 143. lang-rækr, adj. having a long memory, brooding long over past wrongs, Anal. 171, Eb. 42, Bret. 92, Þiðr. 181, Fas. iii. 520. lang-samlega, adv. incessantly. lang-seta, u, f. a long stay, Vm. 113. lang-setis, adv. lengthways, lang-skepta, u, f. a long-shafted spear, Karl. 405. lang-skeptr, part. long-shafted, Sks. 388, Fs. 64. lang-skip, n. a long ship, a kind of large ancient ship of war, distinguished from the lesser skeið, both being distinguished from the merchant’s knörr (cp. Gr. ναυς μακρα, Lat. longa navis), Hkv. 2. 11, Ó. H., Fms. passim, Eg. 37, 42; langskips mastr, rá, segl, a mast, yard, sail of a long ship, Sturl. i. 194, Eg. 198, 515, Fms. vii. 30, passim. langskipa-görð, f. building of a langskip, Gþl. 121. langskips-búza, u, f. = langskip, Hkr. ii. 143. langskips-menn, m. pl. the crew of a long ship, Fms. ii. 16, Fs. 92. lang-skör, f. the lower hem of a tent, Fas. i. 372. lang-staðinn, part. of old date, long-standing, Lv. 77. lang-stóll, m. a long seat, Vm. 7, Fas. i. 84. lang-stræti, n. a long street, Fms. viii. 319. lang-sýnn, adj. far-sighted, Fas. i. 157. lang-sæi, f. a far sight, Edda i. 544. lang-sær, adj. long-sighted, prophetic, Lv. 81. lang-talaðr, part. long-spoken, Fms. i. 288. lang-úðigr, adj. = langrækinn, Hkr. iii. 252. lang-vari, a, m.; til langvara, to last long, Njarð. 376. lang-vaxinn, part. longish, Fms. ii. 59. lang-vé, mod. lang-vía, u, f. a bird, columbus troile, Edda (Gl.) lang-viðir, m. pl. the long timbers in a house or ship, N. G. L. i. 65, 100, Hom. 95. lang-viðri, n. pl. long-continued weather, heat, cold, or the like; langviðrum skal eyða grund, Mkv. 24; cp. Ísland eyðist af langviðrum ok lagaleysi, Ísl. Þjóðs. i. 438. lang-vinnr, adj. long-lasting, of sickness, bad weather, or the like. lang-vinr, m. a friend of long standing, Hm. 157, Fas. ii. 64, Bárð. 173; langvinirnir rjúfask sízt, a saying, Grett. 184 new Ed. lang-vist, f. a long abode, Hom. 9, Fr.: adv. langvistum, staying long, Fbr. 33, Fms. vii. 112, Eg. 227, Fs. 149. lang-vængr, m. long wing (?), Vm. 27. lang-þili, n. the wainscot lengthwise, opp. to þverþili, Gþl. 346. lang-æð, f. long-lasting; til langæðar eða fullnaðar, Bs. i. 740, Ant. 112. lang-æliga, adv. for a long time, Sturl. ii. 186, MS. 625. 77. lang-æligr, adj. long-lasting, Stj. 47, Fas. i. 171, Bs. i. 311. lang-ær, adj. [langr and æ = ever, or akin to Germ. ew, ewig], long-lasting; langætt musteri, MS. 677. 6: vegsama föður þinn ok móður, svá at þú sért langær yfir jörðinni, Stj. 301 (Fifth Commandment); hverr eldrinn mun vera heitari ok langærri, Fms. vii. 37; má vera at sigrinn verði ekki langær, ii. 10; at langær friðr standi í þessu landi, Bs. i. 572.

    Íslensk-ensk orðabók > LANGR

  • 17 MAN

    I) n.
    1) household, house-folk; bondslaves;
    2) bondwoman, female slave; þær ‘ro máttkar meyjar at mani hafðar, these mighty maids are held in bondage;
    3) woman, esp. young woman, maid; líki leyfa hins ljósa mans, to praise the fair maid’s form.
    II) from muna, munu.
    * * *
    n., does not occur in plur. unless it be in gen. pl. mana, Stor. 13 (mͣ in MS.); [man is an ancient word only used in old laws and poetry, it remains in the compd man-sal, and in the Icel. local name Man-heimar; ‘man’ (ἀνδράποδον), being neuter and having but one n, is prob. of different origin from mann (ἄνθρωπος, ἀνήρ), which is masc. and has a double final n. The etymology of this word is lost in the remotest antiquity; it appears in the O. H. G. mana-houbit = a bondman’s head, a ‘serf’s head;’ (Grimm in R. A. expresses a doubt as to the current etymology of Lat. man-cipium from manu-capere; perh. man and caput?). In early Swed. law the word occurs twice or thrice, næmpnæ man, næmpnæ quicfæ, Schlyter i. 134; in Gutalagen—kauper tu mans man i garth thin (i. e. mans-mann = a bondman, cp. mans-manna and mans-maðr, see Schlyter’s Glossary).]
    B. A bondman, prob. originally of prisoners of war who were sold as slaves (Irish in the west, Finns and Slaves in the east), see Ld. ch. 12, Ó. T. (Fms. i. ch. 92); svá ok ef hann vill í mani gjalda, tva aura fyrir einn, ok á hann lausn á maninu en næstu misseri ef hann hefir upp alit, Grág. i. 396; kaupa man ok gefa frelsi, N. G. L. i. 5, 6; ok þat fé skal hálft vera í gulli ok í silfri en hálit í mani hérrænu ( native bondmen) eigi ellra en fertogu, né yngra en fimmtán vetra, SS; mans leiga, 224; ok heimta hann sem annan mans-mann, K. Þ. K. 58; mani austrænu, eastern slaves, Hornklofi; máttkar meyjar at mani hafðar, Gs. 1, 15; er þú man keyptir, 8; hálfa aðra alin fyrir frjálsgjafa, penning veginn fyrir man-manna, N. G. L. i, 347; næst kirkju-garði skal grafa man-manna, 345; maðr manna, no doubt false for man-manna, 388; er hann réttlauss við hann ok hans konu ok man hans allt, 36, Am. 66; þar kom mart man falt, þar sá Loðinn konu nokkura er seld hafði verit mansali, Fms. i. 185: allit., mold ok man, N. G. L. iii. 92, v. l.
    II. a girl, maid, as also in a worse sense, a mistress, for bondwomen often became their master’s mistresses (see Ld. ch. 12), so that this sense grew out of the preceding one; líki leyfa ens ljósa mans, Hm. 91; í myrkri skal við man spjalla, 81; et horska man, 101; et manunga man, 163; þat et unga man, þat et mjallhvíta man, Alm. 6, 7; bjarthaddað man, Skv. 1. 33; harðúðigt man, 27; fóstr-man, a bondwoman nurse, 3. 67; mans at kosta, Hbl. 16; hvé ek at andspilli komumk ens unga mans, Skm. 11; hve ek fyrir-banna manna glaum mani, manna nyt mani, how I ban her from all concourse with men, 34; Ylfinga man, Hkv. 2. 3; Yggjar man, the beloved of Ygg (Odin) = the Earth, Lex. Poët.; Héðins man = Hilda, the beloved of Hedin, Fms. ix. (in a verse); bjarnar man, a giantess, Stor. 13. It is probable that in some law phrases the obso- lete ‘man’ has been replaced by the common ‘mann,’ e. g. in gefa manni frelsi (mani? cp. manfrelsi), N. G. L. i. 5: as also in mana-kaup in the Swed. law, see Schlyter’s introd. to the 10th vol. of Sver. Gamla Lagar.
    COMPDS: mansfólk, manfrelsi, Manheimar, mankynni, manmanna, manrúnar, mansal, mansalsmaðr, mansmaðr, mansöngr, mansöngsdrápa.

    Íslensk-ensk orðabók > MAN

  • 18 REKA

    * * *
    I)
    (rek; rak, rákum; rekinn), v.
    1) to drive (r. hesta, fé, svín, naut); r. aptr, to drive back; r. aptr kaup sín, to recall, cry off from one’s bargains; r. af (ór) landi, to drive out of the land, drive into exile; r. af höndum, r. burt, to drive away; r. flótta, to pursue a flying host;
    2) to compel (segir, hver nauðsyn hann rekr til); þér vegit víg þau, er yðr rekr lítit til, ye slay men for small cause;
    3) to perform, do; r. hernað, to wage war; r. erendi, to do an errand;
    4) to thrust, push violently (hann rak hann niðr mikit fall); r. aptr hurð, to fling the door to; r. hendr e-s á bak aptr, to tie one’s hands behind the back;
    5) various phrases, r. augu skygnur á e-t, to cast one’s eyes upon, see by chance; svá langt, at hann mátti hvergi auga yfir r., so far that he could not reach it with his eyes; r. minni til e-s, to recollect; r. upp hljóð, to set up a cry, utter a scream;
    6) r. nagla, hæl, to drive a nail, peg;
    7) impers., to be drifted, tossed (skipit rak inn á sundit); e-n rekr undan, one escapes (bað þá eigi láta Gretti undan r.); of a tempest, þá rak á fyrir þeim hríð, a storm rose upon them;
    8) with gen., to pursue, take vengeance for (ef þér rekit eigi þessa réttar, þá munu þér engra skamma r.);
    9) refl., rekast, to be tossed, wander (ek hefi rekizt úti á skógum í allan vetr); r. landa á milli, to go from one country to another; r. á e-m, to intrude oneself upon; r. eptir e-m, to accommodate oneself to a person; r. undan, to escape (ef Kjartan skal nú undan r.); rekast (vrekast) at virði, to quarrel over a meal.
    f. shovel, spade.
    * * *
    pres. rek, rekr; pret. rak, rakt (mod. rakst), rak, plur. ráku; subj. ræki; imper. rek, rektú; part. rekinn; originally vreka; [Ulf. wrikan = διώκειν, ga-wrikan = ἐκδικειν; A. S. and Hel. wrecan; Engl. wreak; O. H. G. rechan; Germ. rächen; Dan. vrage; Swed. vräka; Lat. urgere]:—to drive; reka hross, fé, svín, naut, to drive horses, cattle, Eg. 593, Fbr. 30, Nj. 118, 119. 264, Grág. ii. 327, 332, Gísl. 20. Fms. x. 269, 421, Lv. 47, Glúm. 342; reka burt, to expel, drive away, Fms. i. 70, x. 264; reka ór (af) landi, to drive into exile, Nj. 5, Eg 417; reka af höndum, to drive off one’s hands, drive away. Fms. vii. 27; rekinn frá Guði, Grág. ii. 167; reka djöfla frá óðum mönnum, Mar.; reka flótta, to pursue a flying host, Eg. 299, Hkr. i. 238.
    2. to compel; at því sem hlutr rak þá til, in turns, as the lot drove them to do, 625. 84; segir hver nauðsyn hann rekr til, Fms. x. 265; ér vegit víg þau er yðr rekr lítið til, Nj. 154.
    3. with prepp.; reka aptr, to drive back, repel, Ld 112: reka aptr kaup sín, to recall, make void, Nj. 32: to refute, N. G. L. i. 240:—reka fyrir, to expel, cp. Germ. ver-treiben, hann görði frið fyrir norðan fjall, ok rak fyrir vikinga, Ver. 45; þá vóru villumenn fyrir reknir, 54; fyrir reka argan goðvarg, Bs. i. 13 (in a verse):—reka út, to expel.
    II. to perform business or the like; reka hernað, to wage war. Fms. i. 105, xi. 91; reka eyrendi, Ld. 92; þat er lítið starf at reka þetta erendi. Eg. 408; reka sýslu, to transact business, Grág. ii. 332; reka hjúskap, to live in wedlock, H. E. i. 450.
    III. to thrust, throw, push violently; hann rak hann niðr mikit fall, Fms. i. 83; rak hann útbyrðis. Eg. 221; rak hann at höfði í soðketilinn, Nj. 248; Flosi kastaði af sér skikkluni ok rak í fang henni, 176: of a weapon, to run, hann rekr atgeirinn í gegnum hann, he ran it through his body, 115, 119, 264; hann rak á honum tálgu-kníf, stabbed him. Band. 14: reka fót undan e-m, to back the foot clean off, Sturl. iii. 6.
    2. reka aptr hurð, dyrr, to bolt, bar, Eg. 749, Fms. ix. 518; þeir ráku þegar aptr stöpulinn, viii. 247; hón rak lás fyrir kistuna, Grett. 159; reka hendr e-s á bak aptr, to tie one’s hands to the back, pinion, Fms. xi. 146.
    IV. various phrases; reka auga, skygnur á e-t, to cast one’s eyes upon, see by chance, hit with the eye, Ld. 154: svá langt at hann mátti hvergi auga yfir reka, so far that he could not reach it with his eyes, Fms. xi. 6; reka minni til, to remember, vi. 256, vii. 35 (of some never-to-be-forgotttn thing); reka fréttir um e-t, to enquire into, i. 73; reka sparmæli við e-n, Grett. 74; reka ættar-tölur (better rekja), Landn. 168, v. l.; reka upp hljóð, skræk, to lift up the voice, scream aloud; these phrases seem to belong to a different root, cp. the remarks s. v. rekja and réttr.
    V. to beat iron, metal; reka járn, Grett. 129 A (= drepa járn); reka nagla, hæl, saum, to drive a nail, a peg (rek-saumr); selrinn gékk þá niðr við sem hann ræki hæl, Eb. 272.
    VI. impers. to be drifted, tossed; skipit rak inn á sundit, Fms. x. 136; skipit rak í haf út, Sæm. 33; rak þangat skipit, Eg. 600; rekr hann (acc.) ofan á vaðit, Nj. 108:—to be drifted ashore, viðuna rak víða um Eyjar, hornstafina rak í þá ey er Stafey heitir síðan, Ld. 326; ef þar rekr fiska, fugla eðr sela, ef við rekr á fjöru … nú rekr hval, Grág. ii. 337; borð ný-rekit, Fs. 25; hann blótaði til þess at þar ræki tré sextugt, Gísl. 140; hafði rekit upp reyði mikla, Eb. 292; fundu þeir í vík einni hvar upp var rekin kista Kveldúlfs, Eg. 129:—e-n rekr undan, to escape, Nj. 155:—of a tempest, þá rak á fyrir þeim hrið (acc.), a tempest arose, Fs. 108; rekr á storma, myrkr, hafvillur, þoku, to be overtaken by a storm, … fog.
    VII. reflex. to be tossed, wander; ek hefi rekisk úti á skógum í allan vetr, Fms. ii. 59; görask at kaupmanni ok rekask landa í milli, 79; lítið er mér um at rekask milli kaupstaða á haustdegi, Ld. 312; ok ef Kjartan skal nú undan rekask ( escape), 222; at hann rækisk eigi lengr af eignum sínum ok óðulum, Fms. ix. 443; hann bað yðr standa í mót ok rekask af höndum óaldar-flokka slíka, Ó. H. 213.
    VIII. with gen. to wreak or take vengeance; þér hafit rekit margra manna sneypu ok svívirðinga, Fbr. 30; en áttu at reka harma sinna í Noregi, Fb. ii. 120: ok ef þér rekit eigi þessa réttar, þá munu þér engra skamma reka, Nj. 63; þér vilduð eigi eitt orð þola, er mæltt var við yðr, svá at þér rækit eigi, Hom. 32; frændr vára, þá er réttar vilja reka, Eg. 458; mjök lögðu menn til orðs, er hann rak eigi þessa réttar, Ld. 250; átru vér þá Guðs réttar at reka, Ó. H. 205.
    IX. part., þykki mér ok rekin ván, at …, all hope past, that …, Ld. 216. 2. rekinn = inlaid, mounted; öxi rekna, Ld. 288; hand-öxi sína ina reknu, Lv. 30; öxi forna ok rekna, Sturl. ii. 220, Gullþ. 20.
    3. a triple or complex circumlocution is called rekit; fyrst heita kenningar ( simple), annat tvíkennt ( double), þriðja rekit, þat er kenning at kalla ‘flein-brag’ orrostu, en þat er tvíkennt at kalla ‘fleinbraks-fur’ sverðit, en þá er rekit er lengra er, Edda 122; cp. rek-stefja.

    Íslensk-ensk orðabók > REKA

  • 19 NAÐR

    (gen. -rs), m. adder, snake (naðra mikil ok illileg).
    * * *
    m., and naðra, u, f.; the r is radical, naðrs, naðri, an irreg. dat. nöðri, Edda 97 (in a verse); [Ulf. nadrs = ἔχιδνα, Luke iii. 7; A. S. nædre; O. H. G. natra, f.; Germ. natter]:—a viper, adder, snake, Edda 99, Hkv. Hjörv. 9, Vsp. 56; fránn naðr, 65, Edda 54 (in a verse); eitrsvalr naðr, 97 (in a verse); naðrs-tunga, snake-tongue, Ísl. ii. (in a verse): the fem. naðra, in Edda 99, Stj. 97, 417, Fas. i. 220; nema sú naðra er renndi at honum, 76; nöðrur ok ormar, Fms. iv. 248:—in poetical expressions, naðra-deyðir, ‘snake-bane,’ i. e. the winter, Mork. 214; naðrs-bingr, serpent-lair, i. e. gold; unda naðr, wound-snake, i. e. the sword; rausnar-naðr = a ship (see rausn); sjávar-naðr, a sea-serpent, i. e. a ship of war; val-naðr, hræ-naðr, carrion-serpent, i. e. a sword, see Lex. Poët.: the word is never used in prose.
    2. freq. also of a war ship = Ormr, Hallfred (Fs. 208, 209).
    3. the name of a sword, Eg.
    COMPDS: nöðrukyn, nöðruætt.

    Íslensk-ensk orðabók > NAÐR

  • 20 HERR

    (gen. hers, older herjar), m.
    1) crowd, great number (fylgdi oss h manna); með her manns, with a host of men; úvígar herr, overwhelming host;
    2) army, troops (on land and sea). Cf. ‘allsherjar-’.
    * * *
    m., old gen. herjar, pl. herjar, herja, herjum; later gen. hers, dropping the characteristic j and without pl.; the old form however often occurs in ancient poets, herjar, Hkr. i. 343 (in a verse), Fms. xi. 311 (in a verse), Fas. ii. 38 (in a verse); eins herjar, Hm. 72; as also, allt herjar, Hom. 39; herjum, in herjum-kunnr. famous, Háttat. R.; in prose the old j has been preserved in alls-herjar, Fms. v. 106, see pp. 16, 17; the pl. - jar occurs in Ein-herjar, see p. 121: in compd pr. names with initial vowel, Herj-ólfr (A. S. Herewulf), Herjan; [Goth. harjis, by which Ulf. renders λεγεών, Luke viii. 30, and στρατιά, ii. 13; A. S. here; O. H. G. and Hel. heri; Germ. heer; Dutch heir; Swed. här; Dan. hær]:—prop. a host, multitude:
    1. a host, people in general, like στρατός in Homer; herr er hundrað, a hundred makes a herr, Edda 108; allr herr, all people, Fms. i. 194, vi. 428 (in a verse); allr herr unni Ólafi konungi hugástum, vi. 441; whence in prose, alls-herjar, totius populi, general, universal, passim; dómr alls-herjar, universal consent, v. 106; Drottinn alls-herjar, Lord of Sabaoth ( hosts), Stj. 428, 456; allt herjar, adv. everywhere; lýsti of allt herjar af ljósinu, Hom. 39; Sænskr herr, the Swedish people; Danskr herr, the Danish people; Íslenzkr herr, the Icelandic people, Lex. Poët.; land-herr (q. v.), the people of the land; en nú sé ek hér útalligan her af landsfólki, a countless assembly of men, Fms. xi. 17; þing-herr, an assembly, Sighvat; Einherjar, the chosen people (rather than chosen warriors); þegi herr meðan, Eb. (in a verse); herjum-kunnr, known to all people, Lex. Poët.; and in compds, her-bergi (q. v.), etc.
    2. a host; með her manns, with a host of men, Eg. 71, 277; úvígr herr, an overwhelming host, Fms. viii. 51; himin og jörð og allr þeirra her, Gen. ii. 1, passim; cp. her-margr, many as a host, innumerable.
    β. an army, troops, on land and sea, Fms. i. 22, 90, Nj. 245, and in endless instances; cp. herja, to harry, and other compds: of a fleet, þrjú skip þau sem hann keyri ór herinum, Fms. x. 84; cp. hers-höfðingi: so in the phrase, hers-hendr, leysa e-n ór hers-höndum, to release one out of the hands of war, N. G. L. i. 71; vera í hers höndum, komast í hers hendr, to come into a foe’s hands.
    3. in a bad sense, the evil host, the fiends, in swearing, Gþl. 119; herr hafi e-n, fiends take him! Fms. vi. 278; herr hafi hölds ok svarra hagvirki! Ísl. ii. (in a verse); hauga herr, vide haugr; and in compds, her-kerling, her-líki.
    II. in pr. names:
    1. prefixed, of men, Her-brandr, Her-finnr, Her-gils, Her-grímr, Herj-ólfr, Her-laugr, Her-leifr, Her-mundr, Her-rauðr, Her-steinn, Hervarðr; of women, Her-borg, Her-dís, Her-gunnr, Her-ríðr, Her-vör, Her-þrúðr, Landn.: in Har-aldr ( Harold) the j is dropped without causing umlaut. Herjan and Herja-föðr, m. the Father of hosts = Odin, Edda, Hdl.
    2. suffixed, -arr, in Ein-arr, Agn-arr, Ótt-arr, Böðv-arr, Úlf-arr, etc., see Gramm. p. xxxii, col. 1, signif. B. 1.
    B. COMPDS: herbaldr, herbergi, herblástr, Herblindi, herboð, herborg, herbrestr, herbúðir, herbúinn, herbúnaðr, herdrengr, herdrótt, herfall, herfang, herfenginn, herferð, herfjöturr, herflokkr, herfloti, herforingi, herfólk, herfórur, herfærr, Herföðr, herför, hergammr, herganga, Hergautr, hergjarn, herglötuðr, hergopa, hergrimmr, herhlaup, herhorn, herkastali, herkerling, herklukka, herklæða, herklæði, herkonungr, herkumbl, herland, herleiða, herleiðing, herleiðsla, herlið, herliki, herlúðr, hermaðr, hermannliga, hermannligr, hermargr, hermegir, Hermóðr, hernaðr, hernam, hernumi, hernæma, heróp, hersaga, hersöguör, herskapr, herskari, herskár, herskip, herskjöldr, herskrúð, herspori, herstjóri, herstjórn, hersveitir, hertaka, hertaka, hertekning, hertogi, hertogadómr, hertogadæmi, hertogaefni, hertogainna, hertoganafn, herturn, hertygð, hertýgi, hertýgja, herváðir, hervápn, hervegir, herverk, hervígi, hervíkingr, hervæða, herþing, herþurft, herör.

    Íslensk-ensk orðabók > HERR

См. также в других словарях:

  • The War Game — For the Doctor Who serial, see The War Games. Infobox Film name = The War Game amg id = 1:53327 imdb id = 0059894 writer = Peter Watkins starring = Michael Aspel Peter Graham director = Peter Watkins distributor = BBC released = 1 November 1965… …   Wikipedia

  • The War at Home (film) — This is about the movie. For the other uses, see The War at Home.Infobox Film name = The War at Home image size = caption = The War at Home DVD Cover director = Emilio Estevez producer = writer = James Duff narrator = starring = Emilio Estevez… …   Wikipedia

  • The War Within (album) — This article is about the album. For other uses, see The War Within (disambiguation). Infobox Album | Name = The War Within Type = studio Artist = Shadows Fall Released = September 21, 2004 Recorded = April May 2004 at Planet Z Studios in… …   Wikipedia

  • The War Within (film) — Infobox Film name = The War Within caption = DVD cover for The War Within director = Joseph Castelo producer = Tom Glynn Jason Kliot Joana Vicente writer = Joseph Castelo Tom Glynn Ayad Akhtar starring = Ayad Aktar Firdous Bamji Nandana Sen… …   Wikipedia

  • The War of the Worlds (radio) — The War of the Worlds was an episode of the American radio drama anthology series Mercury Theatre on the Air . It was performed as a Halloween episode of the series on October 30, 1938 and aired over the WABC Radio network. Directed and narrated… …   Wikipedia

  • The War Against the Chtorr —   …   Wikipedia

  • The War of the Jewels — is the 11th volume of Christopher Tolkien s series The History of Middle earth , analyzing the unpublished manuscripts of his father J. R. R. Tolkien.It is the second of two volumes Morgoth s Ring being the first to explore the later 1951… …   Wikipedia

  • The War (documentary) — Infobox Film name = The War image size = caption = director = Ken Burns and Lynn Novick producer = Sarah Botstein, Ken Burns and Lynn Novick writer = Geoffrey C. Ward narrator = Keith David with Tom Hanks, Josh Lucas, Bobby Cannavale, Samuel L.… …   Wikipedia

  • The War of the Roses (film) — Infobox Film name = The War of the Roses caption = Theatrical release poster imdb id = 0098621 producer = James L. Brooks Arnon Milchan director = Danny DeVito writer = Warren Adler (novel) Michael J. Leeson (screenplay) budget = $50 million… …   Wikipedia

  • The War of the Worlds (1953 film) — Otheruses3|The War of the Worlds (film)Infobox Film name = The War of the Worlds caption = Film poster | writer = H. G. Wells (novel) Barré Lyndon starring = Gene Barry Ann Robinson Les Tremayne director = Byron Haskin producer = George Pál music …   Wikipedia

  • The Machine that Won the War — This article is about the short story by Isaac Asimov. For other uses, see The Machine that Won the War (disambiguation). The Machine that Won the War is a science fiction short story by Isaac Asimov. The story first appeared in the October 1961… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»