-
1 sectarial
Большой англо-русский и русско-английский словарь > sectarial
-
2 sectarial
[sekʹte(ə)rıəl] a -
3 sectarial
-
4 sectarial
-
5 sectarial
-
6 sectarial
-
7 sectarial
-
8 sectarial
a кастовый -
9 तमालः _tamālḥ
तमालः 1 N. of a tree with a very dark bark; तरुणतमालनीलबहलोन्नमदम्बुधराः Māl.9.18; R.13.15,49; Gīt.11.-2 A sectarial mark of sandal upon the forehead made with the juice of the Tamāla fruit.-3 A sword, scimitar.-4 The bark of the bamboo.-4 Tobacco.-Comp. -पत्रम् 1 a sectarial mark upon the forehead.-2 a Tamāla leaf; R.6.64. -
10 кастовый
1) General subject: caste ridden, sectarial (в Индии)2) Deprecatingly: caste-ridden -
11 अपाङ्ग _apāṅga _ङ्गक _ṅgaka
अपाङ्ग ङ्गक a. [अपगतम् अङ्ग यस्य]1 Wanting or deformed in some limb of the body.-2 Maimed, crippled-ङ्गः-ङ्गकः [अपाङ्गति तिर्यक् चलति नेत्रं यत्र, अप-अङ्ग-घञ्]1 The outer corner or angle of the eye; चलापाङ्गां दृष्टिम् Ś.1.24; अम्महे अपाङ्गकः स्फुरति किमपि वामकः M.2.4.-2 A sectarial mark on the forehead.-3 Cupid, the god of love.-4 N. of a plant (अपामार्ग - Mar. आघाडा.) &c. अपाङ्गे नेत्रयोरन्ते तिलकाङ्गविहीनयोः Nm.-5 End; अथेमां सागरापाङ्गीं गाम् (अध्यति- ष्ठत्) Mb.1.64.13.-Comp. -दर्शनम्, -दृष्टिः f.-विलोकितम्, -वीक्षणम् &c. a side-glance, side-long look, wink.-देशः the place of the corner of the eye; the corner itself.-नेत्र a. (said of a lady) having eyes with beautiful (or long) outer corners; यदियं पुनरप्यपाङ्ग- नेत्रा परिवृत्तार्धमुखी मयाद्य दृष्टा V.1.19. (a better interpre- tation would however be 'with the eyes turned towards the corners' अपाङ्गयोः प्रेरिते नेत्रे यया i. e. casting side- long looks.) -
12 कलङ्कः _kalaṅkḥ
कलङ्कः 1 A spot, a mark, a dark spot (lit.); धारानिबद्धेव कलङ्करेखा R.13.15.-2 (Fig.) A stain, stigma, obloquy, disrepute; व्यपनयतु कलङ्कं स्वस्वभावेन सैव Mk.1.34; R.14.37; so कुल˚.-3 A fault, defect; विद्या नाधिगता कलङ्करहिता Bh.3.48.-4 Rust of iron.-5 A sectarial mark on the forehead; 'कलङ्कः कृष्णवर्णे स्यात् तमाले तिलके$पि च' Nm.-Comp. -हृत् m. an epithet of Śiva. -
13 काकः _kākḥ
काकः [कै शब्दकरणे-कन् Uṇ.3.43]1 A crow; काको$पि जीवति चिराय बलिं च भुङ्क्ते Pt.1.24.-2 (Fig.) A con- temptible fellow, base or impudent person.-3 A lame man.-4 Bathing by dipping the head only into water (as crows do).-5 A sectarial mark (तिलक).-6 A kind of measure.-7 N. of a Dvīpa.-का N. of several plants काकनासा, काकोली &c.-की 1 A female crow.-काकी see Mbh. on IV.1.63.-कम् 1 A multitude of crows.-2 A modus coeundi.-Comp. -अक्षिगोलकन्याय see under न्याय.-अञ्ची = काकजङ्घा q. v.-अदनी The Gunja plant.-अरिः an owl.-इक्षुः A reed.-उडुम्वरः, (-रिका) The fig-tree.-उदरः a snake; काकोदरो येन विनीतदर्पः Kavirāja; काकोदरसोदरः खलो जगति Bv.1.76.-उलूकिका, -उलूकीयम् the natural enmity of the owl and the crow; Mbh. on IV.2.14; Vārt.2. (काकोलूकीयम् is the name of the third Tantra in the Pañchatantra).-कङ्गुः -कङ्गुनी f. A kind of corn.-Comp. -कला N. of a plant.-चिञ्चा, -जङ्घा the Gunja plant.-चरित्रम् A part of the science of Omens based on the sound of crows.-च्छदः, -च्छदिः 1 a wag-tail.-2 a side-lock of hair; see काकपक्ष below.-जम्बुः A kind of rose-apple tree.-जातः the (Indian) cuckoo.-तालीय a. [काकताल-छ Mbh. on V.3.16] (anything) taking place quite unexpectedly and accidentally, an accident; अहो नु खलु भोः तदेतत् काकतालीयं नाम Māl.5; काक- तालीयवत्प्राप्तं दृष्ट्वा$पि निधिमग्रतः H. Pr.3; sometimes used adverbially in the sense of 'accidentally'; फलन्ति काक- तालीयं तेभ्यः प्राज्ञा न बिभ्यति Ve.2.15. ˚न्याय see under न्याय.-तालुकिन a. contemptible, vile.-तिक्रा, -तिन्दुका, -तुण्डिका different kinds of trees.-तुण्डम् A kind of head of an arrow (see फलम्). काकतुण्डेन वेध्यानां वेधं कुर्यात् Dhanur.66.-दन्तः (lit.) the tooth of a crow; (fig.) anything impossible or not existing; ˚गवेषणम् searching after impossibilities (said of any useless and unprofitable task).-ध्वजः the submarine fire; cf. और्व.-नासा, -नासिका, -नासिकी different kinds of trees.-निद्रा a light slumber (easily broken).-पक्षः, -पक्षकः side-locks of hair on the temples of boys and young men (especially of the Kṣatriya caste]; काकपक्षधरमेत्य याचितः R.11.1,31,42;3.28; U.3.-पदम् 1 the sign (^) in Mss. denoting that something has been left out.-2 an incision in the skin. (-दः) a particular mode of sexual inter- course.-पुच्छः, -पुष्टः the [Indian] cuckoo.-पेय a shallow; काकपेया नदी Sk.-भीरुः an owl.-मद्गुः a gallinule water-hen, घृतं हृत्वा तु दुर्बुद्धिः काकमद्गुः प्रजायते Mb.13.111.22.-मर्दः, -मर्दकः a kind of gourd [Mar. कवंडळ].-माची, -चिका a kind of tree (Mar. कावळी)-मृगगोचरित a. following the manner of the crow in drinking, of the deer in eating and of the cow in making water; एवं गोमृगकाकचर्यया व्रजंस्तिष्ठन्नासीनः शयानः काकमृगगोचरितः पिबति खादत्यवमेहति स्म Bhāg.5.5.34.-यवः barren corn (the ear of which has no grain); यथा काकयवाः प्रोक्ता यथारण्यभवास्तिलाः । नाममात्रा न सिद्धौ हि धनहीनास्तथा नराः ॥ Pt.2.9. तथैव पाण्डवाः सर्वे यथा काकयवा इव Mb; (काकयवाः = निष्फलतृणधान्यम्).-रुतम् the shrill sound of a crow (considered as a sign of future good or evil under different circumstances);-रुहा a. kind of tree (Mar. बांडगूळ).-वन्ध्या a woman that bears only one child.-स्नानम् Bathing like a crow.-स्पर्शः 1 The touching of a crow.-2 A ceremony performed on the tenth day after a death, consisting in the offering of rice to crows.-स्वरः a shrill tone (as that of a crow). -
14 गन्धः _gandhḥ
गन्धः [गन्ध्-पचाद्यच्]1 Smell, odour; गन्धमाघ्राय चोर्व्याः Me.21; अपघ्नन्तो दुरितं हव्यगन्धैः Ś.4.8; R.12.27. (गन्ध is changed to गन्धि when as the last member of a Bah. comp. it is preceded by उद्, पूति, सु, सुरभि, or when the compound implies comparison; सुगन्धि, सुरभिगन्धि, कमलगन्धि मुखम्; शालिनिर्यासगन्धिभिः R.1.38; आहुति˚ 1.53; also when गन्ध is used in the sense of 'a little').-2 Smell considered as one of the 24 properties or guṇas of the Vaiśeṣikas; it is a property characteristic of पृथिवी or earth which is defined as गन्धवती पृथ्वी T. S.-3 The mere smell of anything, a little, a very small quantity; घृतगन्धि भोजनम् Sk.-4 A perfume, any fra- grant substance; एषा मया सेविता गन्धयुक्तिः Mk.8; Y.1. 231; Mu.1.4.-5 Sulphur.-6 Pounded sandal wood.-7 Connection, relationship.-8 A neighbour.-9 Pride, arrogance; as in आत्तगन्ध humbled or mortified.-1 An epithet of Śiva.-11 A sectarial mark on the forehead.-12 Similarity (सादृश्य); डुण्डुभानहिगन्धेन न त्वं हिंसितुमर्हसि Mb.1.1.3.-न्धम् 1 Smell.-2 Black aloe- wood.-Comp. -अधिकम् a kind of perfume.-अपकर्ष- णम् removing smells.-अम्बु n. fragrant water.-अम्ला the wild lemon tree.-अश्मन् m. sulphur....... गन्धा- श्मानं मनःशिलाम् । Śiva. B.3.19.-अष्टकम् a mixture of 8 fragrant substances offered to deities, varying in kind according to the nature of the deity to whom they are offered. Generally sandal, camphor, saffron, उशीर, cyperus pertenuis (Mar. नागरमोथा), गोरोचन, देवदार and a flower are used in the mixture.-आखुः the musk-rat.-आजीवः a vendor of perfumes.-आढ्य a. rich in odour, very fragrant; स्रजश्चोत्तमगन्धाढ्याः Mb. (-ढ्यः) the orange tree. (-ढ्यम्) sandal-wood.-इन्द्रियम् the organ of smell.-इभः, -गजः, -द्विपः, -हस्तिन् m. 'the scent- elephant', an elephant of the best kind; यस्य गन्धं समाघ्राय न तिष्ठन्ति प्रतिद्विपाः । स वै गन्धगजो नाम नृपतेर्विजयावहः ॥ Pālakāpyam; शमयति गजानन्यान्गन्धद्विपः कलभो$पि सन् V.5. 18; R.6.7;17.7; गन्धेन जेतुः प्रमुखागतस्य गन्धद्विपस्येव मतङ्गजौघः । Ki.17.17.-उत्तमा spirituous liquor.-उदम् scented water; Bhāg.9.11.26.-उपजीविन् m. one who lives by perfumes, a perfumer.-ओतुः (forming गन्धोतु वार्तिक or गन्धौतु) the civet cat.-कारिका 1 a female servant whose business is to prepare perfumes.-2 a female artisan living in the house of another, but not alto- gether subject to another's control.-कालिका, -काली f. N. of Satyavatī, mother of Vyāsa; Mb.1.-काष्ठम् aloe-wood.-कुटी 1 a kind of perfume.(-टिः, -टी) -2 The Buddhist temple, any chamber used by Buddha; पुण्योद्देशवशाच्चकार रुचिरां शौद्धोदनेः श्रद्धया । श्रीमद्गन्धकुटीमिमामिव कुटीं मोक्षस्य सौख्यस्य च ॥ (An inscription at Gayā V.9. Ind. Ant. Vol.X).-केलिका, -चेलिका musk.-ग a.1 taking a scent, smelling.-2 redolent.-गजः see गन्धेभ.-गुण a. having the property of odour.-घ्राणम् the smelling of any odour.-चरा f. The fourth stage of must of an elephant; Mātaṅga L.9.15.-जलम् fragrant water; सिक्तां गन्धजलैः Bhāg.1.11.14.-ज्ञा the nose.-तूर्यम् a musical instrument of a loud sound used in battle (as a drum or trumpet).-तैलम् 1 a fragrant oil, a kind of oil prepared with fragrant substances.-2 sul- phur-butter.-दारु n. aloe-wood.-द्रव्यम् a fragrant sub- stance.-द्वार a. perceptible through the odour.-धारिन् a. bearing fragrance. (-m.) an epithet of Śiva.-धूलिः f. musk.-नकुलः the musk-rat.-नालिका, -नाली the nose.-निलया a kind of jasmine.-पः N. of a class of manes.-पत्रा, -पलाशी a species of zedoary.-पलाशिका turmeric.-पालिन् m. an epithet of Śiva.-पाषाणः sulphur.-पिशाचिका the smoke of burnt fragrant resin (so called from its dark colour or cloudy nature, or perhaps from its attracting demons by fragrance).-पुष्पः 1 the Vetasa plant.-2 The Ketaka plant.(-ष्पम्) 1 a fragrant flower.-2 flowers and sandal offered to dei- ties at the time of worship.-पुष्पा an indigo plant.-पूतना a kind of imp or goblin.-फली 1 the Priyañgu creeper.-2 a bud of the Champaka tree.-बन्धुः the mango tree.-मातृ f. the earth.-मादन a. intoxicating with fragrance.(-नः) 1 a large black bee.-2 sul- phur.-3 an epithet of Rāvaṇa. (-नः, -नम्) N. of a particular mountain to the east of Meru, renowned for its fragrant forests (-नम्) the forest on this mountain.-मादनी spirituous liquor.-मादिनी lac.-मार्जारः the civet cat.-मुखा, -मूषिकः, -मूषी f. the musk rat.-मृगः 1 the civet cat.-2 the musk-deer.-मैथुनः a bull.-मोदनः sulphur.-मोहिनी a bud of the Champaka tree.-युक्तिः f. preparation of perfumes.-रसः myrrh (Mar. रक्त्याबोळ); लाक्षां गन्धरसं चापि...... Śiva. B.3.2. ˚अङ्गकः turpentine.-राजः a kind of jasmine.(-जम्) 1 a sort of perfume.-2 sandal-wood.-लता the Pri- yañgu creeper.-लोलुपा 1 a bee.-2 a fly or gnat.-वहः the wind; रात्रिंदिवं गन्धवहः प्रयाति Ś.5.4; दिग्दक्षिणा गन्धवहं मुखेन Ku.3.25.-वहा the nose.-वाहः 1 the wind; देहं दहन्ति दहना इव गन्धवाहाः Bv.1.14.-2 the musk-deer.-वाही the nose.-विह्वलः wheat.-वृक्षकः, -वृक्ष the Śāla tree.-व्याकुलम् a kind of fragrant berry (कक्कोल.)-शुण़्डिनी the musk-rat.-शेखरः musk.-सारः 1 sandal.-2 a kind of jasmine.-सुखी, -सूयी the musk shrew.-सोमम् the white water-lily.-हस्तिन् m. a scent-elephant; यस्य गन्धं समाघ्राय न तिष्ठन्ति प्रतिद्विपाः । तं गन्धहस्तिनं प्राहुर्नृपतोर्विजयावहम् ॥ Pālakāpyam.-हारिका a female servant whose business is to prepare perfumes; cf. गन्धकारिका. -
15 चित्र _citra
चित्र a. [चित्र्-भावे अच्; चि-ष्ट्रन् वा Uṇ.4.163]1 Bright, clear.-2 Variegated, spotted, diversified.-3 amusing, interesting, agreeable; Māl.1.4.-4 Various, different, manifold; Pt.1.136; Ms.9.248; Y.1.288.-5 Surprising, wonderful, strange; किमत्र चित्रम् R.5.33; Ś.2.15.-6 Perceptible, visible.-7 Conspicuous, excellent, distinguished; न यद्वचश्चित्रपदं हरेर्यशो जगत्पवित्रं प्रगृणीत कर्हिचित् Bhāg.1.5.1.-8 Rough, agitated (as the sea, opp सम).-9 Clear, loud, perceptible (as a sound).-त्रः 1 The variegated colour.-2 A form of Yama.-3 The Aśoka tree.-4 = चित्रगुप्त q. v. below.-त्रम् 1 A picture, painting, delineation चित्रे निवेश्य परिकल्पितसत्त्वयोगा Ś.2.9; पुनरपि चित्रीकृता कान्ता Ś.6.2,13,21 &c.-2 A brilliant ornament or ornament.-3 An extraordinary appearance, wonder.-4 A sectarial mark on the fore- head.-5 Heaven, sky.-6 A spot.-7 The white or spotted leprosy.-8 (In Rhet.) The last of the three main divisions of Kāvya (poetry). (It is of two kinds शब्दचित्र and अर्थ-वाच्य-चित्र, and the poetical charm lies mainly in the use of figures of speech dependent on the sound and sense of words. Mammaṭa thus defines it:-- शब्दचित्रं वाज्यचित्रमव्यङ्ग्यं त्ववरं स्मृतम् K. P.1. As an instance of शब्दचित्र may be cited the following verse from R. G. मित्रात्रिपुत्रनेत्राय त्रयीशात्रवशत्रवे । गोत्रारिगोत्रजैत्राय गोत्रात्रे ते नमो नमः ॥-9 Anything bright which strikes the eye.-1 Playing upon words, punning, using conundrums, riddles &c.-11 A lotus....... मङ्गले तिलके हेम्नि व्योम्नि पद्मे नपुंसकम् । Nm.-त्रम् ind. Oh !, how strange !, what a wonder ! चित्रं बधिरो नाम व्याकरणमध्येष्यते Sk.-Comp. -अक्षी, -नेत्रा, -लोचना a kind of bird com- monly called Sārikā.-अङ्ग a. striped, having a spot- ted body.(-ङ्गः) 1 a kind of snake.-2 N. of Arjuna.(-ङ्गम्) 1 vermilion.-2 yellow orpiment.-अङ्गद a. decked with brilliant bracelets. (-दा) N. of a wife of Arjuna and mother of Babhruvāhana.-अङ्गदसूः f. an epithet of Satyavatī, mother of Vyāsa.-अन्नम् rice dressed with coloured condiments; Y.1.34.-अपूपः a kind of cake.-अर्पित a. committed to a picture, painted. ˚आरम्भ a. painted; चित्रार्पितारम्भ इवावतस्थे R.2.31; Ku.3.42.-आकृतिः f. a painted resemblance, portrait.-आयसम् steel.-आरम्भः a painted scene, outline of a picture; V.1.4. v. l.-उक्तिः f.1 agreeable or frequent discourse; जयन्ति ते पञ्चममित्रचित्रोक्तिसंदर्भविभूषणेषु Vikr.1.-2 a voice from heaven.-3 a surprising tale.-ओदनः boiled rice coloured with turmeric &c.-कण्ठः pigeon.-कथालापः telling agreeable or charming stories.-कम्बलः 1 painted cloth used as an elephant's housing-2 a variegated carpet.- कर 1 a painter.-2 an actor.-कर्मन् n.1 an extraordinary act; धीर्न चित्रीयते कस्माद- भित्तौ चित्रकर्मणा Ks.6.5.-2 ornamenting, decorating.-3 a picture; Mu.2.4.-4 magic. (-m.)1 a magi- cian, one who works wonders.-2 a painter. ˚विद् m.1 a painter.-2 a magician.-कायः 1 a tiger in general.-2 a leopard or panther.-कारः 1 a painter.-2 N. of a mixed tribe; (स्थपतेरपि गान्धिक्यां चित्रकारो व्यजायत Parāśara).-कूटः N. of a hill and district near Pra- yāga; दृप्तः कुकुद्मानिव चित्रकूटः R.12;15;13.47, U.1.-कृत् a. astonishing, surprising. (-m.) a painter.-कोलः a kind of lizard.-क्रिया, -कृत्यम् painting; आहूय स्वसुता- वासे चित्रकृत्ये न्ययुङ्क्त माम् Ks.71.82.-क्षत्र a. Ved. having manifold power, or one whose wealth is visible; चित्रक्षत्र चित्रतमं वयोधाम् Rv.6.6.7.-ग, -गत a.1 painted, drawn in a picture; संपूर्णलक्षणा देवी प्रतिभाति स्म चित्रगा Ks.5.31.-2 coloured, variegated.-गन्धम् yellow orpiment.-गुप्तः one of the beings in Yama's world recording the vices and virtues of mankind; नामान्येषां लिखामि ध्रुवमहम- धुना चित्रगुप्तः प्रमार्ष्टु Mu.1.2.-गृहम् a painted room.-जल्पः a random or incoherent talk, talk on various subjects.-तण्डुलम् a medicinal plant said to possess anthelmintic virtues.-त्वच् m. the Bhūrja tree.-दण्डकः the cotton-plant.-धा ind. in many ways; तर्कयामास चित्रधा Bhāg.3.13.2.-न्यस्त a. painted, drawn in a picture; Ku.2.24.-पक्षः the francoline partridge.-पटः, -ट्टः 1 a painting, a picture.-2 a coloured or chequered cloth.-पद a.1 divided into various parts.-2 full of graceful expressions.-पादा the bird called Sārikā.-पिच्छकः a peacock.-पुङ्खः a kind of arrow.-पृष्ठः a sparrow.-प्रतिकृतिः f. representation in colours, a painting, a picture.-फलः, -फलकः A kind of large flat fish; L. D. B.-फला 1 A smaller kind of flat fish.-2 N. of several plants.-फलकम् a tablet for painting, a picture-board.-बर्हः a peacock;-भानु a. of a variegated colour, shining with light; चित्रभानुरुषसां भात्यग्रे R.7.9.3; प्रपूर्वगौ पूर्वजौ चित्रभानू Mb.1.3.57.(-नुः) 1 fire; पुच्छैः शिरोभिश्च भृशं चित्रभानुं प्रपेदिरे Mb.1.53. 5.-2 the sun; (चित्रभानुर्विभातीति दिने रवौ रात्रौ वह्नौ K. P. 2 given as an instance of one of the modes of अञ्जन).-3 N. of Bhairava.-4 the Arka plant.-5 Śiva.-6 an epithet of the Aśvins.-7 the first year of the first cycle of Jupiter.-भाष्यम् A diplomatic speech; Mb. 5.35.71.-भूत a. painted.-मण्डलः a kind of snake.-मृगः the spotted antelope.-मेखलः a peacock.-योधिन् a. fighting in a wonderful manner; लब्धास्त्रश्चित्रयोधी च मनस्वी च दृढवतः 5.17.3. (-m.) an epithet of Arjuna.-रथः 1 the sun.-2 N. of a king of the Gandharvas, one of the sixteen sons of Kaśyapa by his wife Muni; अत्र मुनेस्तनयश्चित्रसेनादीनां पञ्चदशानां भ्रातॄणामधिको गुणैः षोडश- श्चित्ररथो नाम समुत्पन्नः K.136; V.1.-लिखनम् painting.-लिखित a.1 painted.-2 dumb, motionless (as in a picture).-लेख a. of beautiful outlines, highly arched; रुचिस्तव कलावती रुचिरचित्रलेखे श्रुवौ Gīt.1.(-खा) 1 a portrait, picture.-2 N. of a friend and companion of Uṣā, daughter of Bāṇa. [When Uṣā related to her her dream, she suggested the idea of taking the portraits of all young princes in the neighbourhood; and on Uṣā's recognising Aniruddha, Chitralekhā, by means of her magical power, conveyed him to her palace.]-लेखकः a painter.-लेखनिका a painter's brush.-वदालः the sheat-fish.-वनम् N. of a forest near the Gaṇḍakī.-वाजः a cock.-विचित्र a.1 vari- ously coloured, variegated.-2 multiform.-विद्या the art of painting.-शाला a painter's studio.-शिखण्डिन् m. an epithet of the seven sages:--मरीचि, अङ्गिरस्, अत्रि, पुलस्त्य, पुलह, क्रतु and वसिष्ठ; मरीचिरत्र्यङ्गिरसौ पुलस्त्यः पुलहः क्रतुः । वसिष्ठश्च महातेजास्ते हि चित्रशिखण्डिनः ॥ Mb.12.335.29. ˚जः an epithet of Bṛihaspati.-शिरस् m.-शीर्षकः a kind of venomous insect.-श्रीः great or wonderful beauty.-संस्थ a. painted.-हस्तः a particular position of the hands in fighting. -
16 चित्रक _citraka
चित्रक a.1 Bright, lovely, agreeable.-2 Brave, powerful.-कः 1 A painter.-2 A tiger in general.-3 A small hunting leopard; खरोष्ट्रमहिषाः सिंहा व्याघ्राः सृमरचित्रकाः Mb.7.3.19.-4 N. of a tree.-कम् 1 A sectarial mark on the forehead. (तनुते) कस्तूरिकाचित्रक- मङ्कशङ्काम् Rām. Ch.6.69.-2 A particular manner of fighting.-3 N. of a wood near the mountain Raivataka. -
17 पावन _pāvana
पावन a. (-नी f.) [पू-णिच् ल्यु]1 Purifying, freeing from sin, purificatory, sanctifying; पादास्तामभितो निषण्ण- हरिणा गौरीगुरोः पावनाः Ś.6.17; R.15.11;19.53; यज्ञो दानं तपश्चैव पावनानि मनीषिणाम् Bg.18.5; Ms.2.26; Y.3.37.-2 Sacred, holy, pure, purified; तपोवनं तच्च बभूव पावनम् Ku.5.17.-3 One living on wind (a Sādhu); कुतः क्षीरं वनस्थानां मुनीनां गिरिवासिनाम् । पावनानां वनाशानां वनाश्रम- निवासिनाम् ॥ Mb.13.14.124.-नः 1 Fire.-2 Incense.-3 A kind of demi-god of Siddha.-4 N. of the poet Vyāsa.-5 N. of Viṣṇu.-नम् 1 Purifying, purifica- tion; विष्णोर्भूतानि लोकानां पावनाय चरन्ति हि Bhāg.11.2.28; पदनखनीरजनितजनपावन Gīt.1; Mv.1.26; Ms.11.85.-2 Penance.-3 Water.-4 Cow-dung.-5 A sectarial mark.-6 Any means of purification; उत्पत्तिपरिपूतायाः किमस्याः पावनान्तरैः U.1.13.-7 Atonement, expiation.-8 Incense (सिह्णक).-Comp. -ध्वनिः a conch-shell. -
18 पुण्डरीकम् _puṇḍarīkam
पुण्डरीकम् 1 A lotus-flower, especially a white lotus; Nelumbium Speciosum; हृत्पुण्डरीकान्तरसंनिविष्टं स्वतेजसा व्याप्तनभो$वकाशम् Śivakavacha; U.6.12,29; Māl.9.14.-2 A white parasol.-3 A medicine, drug.-कः 1 The white colour.-2 N. of the elephant presiding over the south-east direction; तेन द्विपानामिव पुण्डरीको राज्ञामजय्यो$जनि पुण्डरीकः R.18.8.-3 A tiger.-4 A kind of serpent.-5 A species of rice.-6 A kind of leprosy.-7 A fever in an elephant.-8 A kind of mango tree.-9 A pitcher, water-pot.-1 Fire.-11 A (sectarial) mark on the fore-head.-12 A kind of sacrifice; पुण्डरीकसहस्रेण वाजपेयशतैस्तथा Mb.7.63.2.-13 N. of an ancient and renowned devotee of the god Viṭhobā.-Comp. -अक्षः an epithet of Viṣṇu; यं पुण्डरीकाक्षमिव श्रिता श्रीः R.18.8.-प्लवः a kind of bird.-मुखी a kind of leech. -
19 पुण़्ड्रः _puṇ&tod;ḍrḥ
पुण़्ड्रः [पुण्ड्-भेदने रक् Uṇ 2.13]1 A kind of sugar- cane (red variety).-2 A lotus in general.-3 A white lotus-4 A mark or line (on the fore-head) made with sandal &c., sectarial mark; उत्थं तत् पुण्ड्रमूर्ध्वं जनिमरणतमः खण्डनं मण्डनं च Viṣṇupād Stotra 43.-5 A worm.-6 The Atimukta creeper.-ण्ड्राः (pl.) N. of a country and its inhabitants.-Comp. -केलिः an elephant. -
20 पुण्ड्रकः _puṇḍrakḥ
पुण्ड्रकः 1 A variety of sugar-cane (red-variety); (Mar. पुड्या ऊंस); कृष्टे रोहति दोहदेन पयसां पिण्डेन चेत् पुण्ड्रकः N.21.153.-2 A sectarial mark.-3 One who lives by breeding silk worms.
Страницы
