-
1 circumfero
circum-fero, tulī, lātum, ferre1) носить кругом, обносить (mulsum Pl; poculum L; reliquias cenae Su)codices c. C — предъявить книги (документы) всем присутствующимc. onera venalia Pt — торговать вразносaliquem purā undā c. (тж. c. undam circum socios) V — обнести кого-л. чистой водой ( очистительный обряд)clipeum ad ictūs c. QC — поворачивая щит, отражать ударыhuc atque illuc acies c. V — озираться во все стороныc. suos oculos per aliquid Ap — обводить глазами (окидывать взором) что-л.ad singulas urbes arma c. L — идти войной на один город за другим3) разносить, распространять (caedes, terrorem T)4) провозглашать, возвещать, оповещать (senatūs consultum per omnes urbes L); разглашать ( factum atque dictum alicujus Col)5) возвр.se c. — выдавать себя (за кого-л.) (c. se esse Corinnam O) -
2 circumfero
circum-fero, tulī, lātum, ferre, rings herumtragen, I) im Kreise: a) übh., medial, sol ut circumferatur, sich umdreht, ihre Kreisbahn zurücklegt, Cic. de or. 3, 178: u. so linea circumferens, Kreislinie, Umkreis, Gromat. vet. 5, 10 u.a. – u. übtr., oratio deducta atque circumlata, entwickelte u. periodisch abgerundete (Ggstz. oratio simplex atque illaborata), Quint. 4, 1, 60 – b) prägn. (als t. t. der Religionsspr.), jmd. od. etw. mit etw. zur Sühnung umtragen, mit etw. sühnen (vgl. Bücheler Popul. Iguv. lustr. p. 11), purā undā, Verg. Aen. 6, 229: ohne Ang. womit? facta omnia, Lucil. sat. 2, 16 (nach Büchelers Herstellung): alqm ter pro larvato, Plaut. fr. b. Serv. Verg. Aen. 6, 229: u. so alqam pro cerrita, Plaut. Amph. 776. – II) in einem Umkreise bei dem und jenem umher- od. herumtragen, herumbewegen, a) übh.: α) eig.: caput alcis praefixum hastae, Suet.: arma, sich im Kampfe bald hier-, bald dorthin wenden (vgl. no. β, αα), Curt. 6, 1, 4: clamor circumlatus, d. rings ertönende, Liv. – filium suis manibus, Quint.: laevā clipeum ad ictus, herumfahren lassen, den Streichen bald hier, bald dort entgegenhalten, Curt. – alqm per celeberrimos vicos, Suet.: circa ea omnia templa infestos ignes, Liv.: per pectus et clunes certis ductibus eruditam manum, in geschickten Wendungen herumführen (v. Transchierer), Sen. – ad nutum licentium (der Meistbietenden) circumferri, als Parteigänger sich bald dahin, bald dorthin wenden, umherziehen, Curt. – β) übtr.: αα) handelnd ringsumher od. bald dahin, bald dorthin tragen, -spielen, -verbreiten, incendia et caedes et terrorem, Tac.: terrorem nominis sui late, Flor. – bes. bellum, arma, Liv.: bellum passim, bellum vicatim, Liv.: arma late per orbem terrarum, Flor.: bellum od. arma ad singulas urbes, Liv.: arma orbe toto, Flor. Vgl. Mützell Curt. 6, 1, 4. – ββ) im Munde herumtragen, unter die Leute bringen, verbreiten, Philippi factum atque dictum, Col.: meritum alcis verā praedicatione, Plin. ep.: cum interim illud quidem ingens fama, haec nulla circumfert, Plin. ep. – m. folg. Acc. u. Infin., quae se circumferat esse Corinnam, Ov. am. 2, 17, 29. – b) ein Glied des Körpers, bes. die Augen, herumbewegen, herumdrehen, -wenden, herumfahren-, herumschießen-, herum- oder hinschweifen lassen, tacitos tamquam sua brachia vultus, Ov.: oculos, sich umsehen, umhersehen, Plin. ep.: superbos oculos, Ov.: huc atque huc acies, Verg.: quocumque circumtuli oculos, wohin ich rings meine Augen wendete, Liv.: oculos ad templa deûm, Liv.: dextrā laevāque ad circumstantia agmina oculos manusque, rings hinrichten, Curt.: minaciter truces oculos ad proceres Etruscorum, Liv.: oculos per omnes subiectorum aedificiorum partes, Val. Max.: oculos per totam civitatem, sich im g. St. umsehen, Plin. pan. – c) wie περιφέρειν, zu anderer An- und Einsicht, Gebrauch, Genuß herumtragen, herumgeben, herumreichen, herumgehen lassen, im Passiv = herumgehen, zur An- u. Einsicht, cedo codicem, circumfer, ostende, Cic.: circumferuntur tabulae inspiciendi nominis causā, Cic.: circumfertur sub nomine Caesaris tabula (Verzeichnis) ingens rerum venalium, Plin. pan.: SCtum per omnes Peloponnesi urbes, Liv. – zum Gebrauch, lyra circumfertur in conviviis, Quint. – zum Genuß, mulsum, Plaut.: merum largius, Curt.: poculum circumfertur, Liv.: reliquias (cenae) circumferri iubere, Suet.: c. humani corporis sanguinem in pateris, Sall.: hisce (poculis) etiamnunc in publico convivio potio circumfertur, Varr. LL. – übtr., Caesar circumferens terrarum orbi praesentiā suā pacis suae bona, nach allen Seiten der Welt austeilend (spendend), Vell. 2, 92, 2. – prägn., circumferri, im Publikum umhergehen = allgemein (gewöhnlich) im Gebrauch sein, v. Schriften, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4. – d) zum eigenen Gebrauch an od. bei od. mit sich herumtragen, bei sich führen, signa Corinthia secum, Plin.: depictum orbem terrarum in membrana contionesque regum ac ducum ex Tito Livio, Suet.: semper et ubique pellem vituli marini, Suet.: pavimenta in expeditionibus, Suet.: capite uniones, gemmas digitis, Plin.: spolia devictarum gentium profundo ventre (v. dem, der den Ertrag der Beute vergeudet hat), Curt. – / Parag. Infin. circumferrier, Prud. c. Symm. 1, 423.
-
3 circumfero
circum-fero, tulī, lātum, ferre, rings herumtragen, I) im Kreise: a) übh., medial, sol ut circumferatur, sich umdreht, ihre Kreisbahn zurücklegt, Cic. de or. 3, 178: u. so linea circumferens, Kreislinie, Umkreis, Gromat. vet. 5, 10 u.a. – u. übtr., oratio deducta atque circumlata, entwickelte u. periodisch abgerundete (Ggstz. oratio simplex atque illaborata), Quint. 4, 1, 60 – b) prägn. (als t. t. der Religionsspr.), jmd. od. etw. mit etw. zur Sühnung umtragen, mit etw. sühnen (vgl. Bücheler Popul. Iguv. lustr. p. 11), purā undā, Verg. Aen. 6, 229: ohne Ang. womit? facta omnia, Lucil. sat. 2, 16 (nach Büchelers Herstellung): alqm ter pro larvato, Plaut. fr. b. Serv. Verg. Aen. 6, 229: u. so alqam pro cerrita, Plaut. Amph. 776. – II) in einem Umkreise bei dem und jenem umher- od. herumtragen, herumbewegen, a) übh.: α) eig.: caput alcis praefixum hastae, Suet.: arma, sich im Kampfe bald hier-, bald dorthin wenden (vgl. no. β, αα), Curt. 6, 1, 4: clamor circumlatus, d. rings ertönende, Liv. – filium suis manibus, Quint.: laevā clipeum ad ictus, herumfahren lassen, den Streichen bald hier, bald dort entgegenhalten, Curt. – alqm per celeberrimos vicos, Suet.: circa ea omnia templa infestos ignes, Liv.: per pectus et clunes certis ductibus eruditam manum, in geschickten Wendungen herumführen (v. Transchierer), Sen. – ad————nutum licentium (der Meistbietenden) circumferri, als Parteigänger sich bald dahin, bald dorthin wenden, umherziehen, Curt. – β) übtr.: αα) handelnd ringsumher od. bald dahin, bald dorthin tragen, -spielen, -verbreiten, incendia et caedes et terrorem, Tac.: terrorem nominis sui late, Flor. – bes. bellum, arma, Liv.: bellum passim, bellum vicatim, Liv.: arma late per orbem terrarum, Flor.: bellum od. arma ad singulas urbes, Liv.: arma orbe toto, Flor. Vgl. Mützell Curt. 6, 1, 4. – ββ) im Munde herumtragen, unter die Leute bringen, verbreiten, Philippi factum atque dictum, Col.: meritum alcis verā praedicatione, Plin. ep.: cum interim illud quidem ingens fama, haec nulla circumfert, Plin. ep. – m. folg. Acc. u. Infin., quae se circumferat esse Corinnam, Ov. am. 2, 17, 29. – b) ein Glied des Körpers, bes. die Augen, herumbewegen, herumdrehen, -wenden, herumfahren-, herumschießen-, herum- oder hinschweifen lassen, tacitos tamquam sua brachia vultus, Ov.: oculos, sich umsehen, umhersehen, Plin. ep.: superbos oculos, Ov.: huc atque huc acies, Verg.: quocumque circumtuli oculos, wohin ich rings meine Augen wendete, Liv.: oculos ad templa deûm, Liv.: dextrā laevāque ad circumstantia agmina oculos manusque, rings hinrichten, Curt.: minaciter truces oculos ad proceres Etruscorum, Liv.: oculos per omnes subiectorum aedificiorum partes, Val. Max.: oculos per totam civitatem,————sich im g. St. umsehen, Plin. pan. – c) wie περιφέρειν, zu anderer An- und Einsicht, Gebrauch, Genuß herumtragen, herumgeben, herumreichen, herumgehen lassen, im Passiv = herumgehen, zur An- u. Einsicht, cedo codicem, circumfer, ostende, Cic.: circumferuntur tabulae inspiciendi nominis causā, Cic.: circumfertur sub nomine Caesaris tabula (Verzeichnis) ingens rerum venalium, Plin. pan.: SCtum per omnes Peloponnesi urbes, Liv. – zum Gebrauch, lyra circumfertur in conviviis, Quint. – zum Genuß, mulsum, Plaut.: merum largius, Curt.: poculum circumfertur, Liv.: reliquias (cenae) circumferri iubere, Suet.: c. humani corporis sanguinem in pateris, Sall.: hisce (poculis) etiamnunc in publico convivio potio circumfertur, Varr. LL. – übtr., Caesar circumferens terrarum orbi praesentiā suā pacis suae bona, nach allen Seiten der Welt austeilend (spendend), Vell. 2, 92, 2. – prägn., circumferri, im Publikum umhergehen = allgemein (gewöhnlich) im Gebrauch sein, v. Schriften, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4. – d) zum eigenen Gebrauch an od. bei od. mit sich herumtragen, bei sich führen, signa Corinthia secum, Plin.: depictum orbem terrarum in membrana contionesque regum ac ducum ex Tito Livio, Suet.: semper et ubique pellem vituli marini, Suet.: pavimenta in expeditionibus, Suet.: capite uniones, gemmas digitis, Plin.: spolia devictarum gentium profundo ventre (v. dem, der den————Ertrag der Beute vergeudet hat), Curt. – ⇒ Parag. Infin. circumferrier, Prud. c. Symm. 1, 423.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > circumfero
-
4 circumfero
circum-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a. to bear round, or, in gen., to move or carry [p. 338] round or about (class. in prose and poetry).I.Prop.:II.age circumfer mulsum,
pass around, Plaut. Pers. 5, 2, 45:satiatis vino ciboque poculum... circumferetur,
Liv. 26, 13, 18:circumferri vinum largius jubet,
Curt. 7, 4, 7:hisce (poculis) etiam nunc in publico convivio potio circumfertur,
Varr. L. L. 5, § 122 Müll.:sanguinem in pateris,
Sall. C. 22, 1; Flor. 4, 1, 4 Duker:circa ea omnia templa Philippum infestos circumtulisse ignes,
Liv. 31, 30, 7:reliquias cenae,
Suet. Galb. 22:lyram in conviviis,
Quint. 1, 10, 19:codicem,
Cic. Verr. 2, 2, 42, § 104:filium suis manibus,
Quint. 2, 15, 8:diuque arma circumferens alia tela clipeo excipiebat, corpore alia vitabat,
Curt. 6, 1, 4:ter heros Immanem circumfert tegmine silvam,
Verg. A. 10, 887:pavimenta in expeditionibus,
Suet. Caes. 46:ubique pellem vituli marini,
id. Aug. 90.—Of books carried about for sale, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4 al.:huc atque huc acies circumtulit,
Verg. A. 12, 558; cf.oculos,
to cast around, Ov. M. 6, 169; 15, 674; Liv. 2, 10, 8; 5, 41, 4; Curt. 6, 11, 36; Val. Max. 7, 2, ext. 2:vultus,
Ov. M. 3, 241; Suet. Caes. 85.—Mid.:sol ut circumferatur,
revolve, Cic. de Or. 3, 45, 178; cf.: linea circumferens, the circumference, Gromat. Vet. 5, 10:nec mirari hominem mercede conductum... ad nutum licentium circumferri,
Curt. 5, 12, 2.—Trop. (mostly in the poets and histt.), to spread around:B.bellum,
Liv. 9, 41, 6; 9, 45, 17; 10, 17, 2; 28, 3, 1; Tac. A. 13, 37 (for which:spargere bellum,
id. ib. 3, 21):belli umbram,
Sil. 15, 316:et circumferentem arma Scipionem omnibus finitimis raptim perdomitis ipsam Carthaginem repente adgressurum credebant,
Liv. 30, 9, 3; Flor. 1, pr. 2;3, 12, 1: signa,
id. 3, 5, 29:incendia et caedes et terrorem,
Tac. A. 2, 52; cf.:terrorem nominis sui late,
Flor. 2, 2, 21:Caesar circumferens terrarum orbi praesentia pacis suae bona,
Vell. 2, 92, 2; Plin. Pan. 7, 5.—Of a narrative or discourse, to publish abroad, proclaim, divulge, disseminate among the people, report (prob. nct ante-Aug.):C.ut circumferetur M. Philippi factum atque dictum,
Col. 8, 16, 3; Plin. Ep. 3, 11, 1; 6, 8, 2:illud quidem ingens fama, haec nulla circumfert,
id. ib. 3, 16, 13.—With acc. and inf.:novi aliquam, quae se circumferat esse Corinnam,
Ov. Am. 2, 17, 29. —Hence, of writings:circumferri,
to be widely circulated, Quint. 2, 13, 15; 2, 15, 4. —In the lang. of religion, to lustrate, purify any one by carrying around him consecrated objects (torches, offerings, etc.) = lustrare, purgare:* D.quaeso quin tu istanc jubes Pro cerritā circumferri?
Plaut. Am. 2, 2, 144: aliquem pro larvato, id. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 229: tum ferto omnia sum circumlatus, Lucil. ap. Non. p. 261, 27: idem ter socios purā circumtulit undā, carried around pure water, i. e. for purification ( poet. constr. for undam circum socios), Verg. A. 6, 229 Serv. and Wagn.; Veg. 3, 74.—
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский