Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

scrupulus

  • 1 scrupulus

    scrūpŭlus, i, m. [scrupus]    - les mss ont souvent scripulus. [st1]1 [-] petite pierre pointue.    - Solin. 7, 4 ; 53, 25: Don. Andr. 940. [st1]2 [-] fig. sentiment d'inquiétude, embarras, souci, scrupule.    - Ter. And. 940.    - alicui ex animo scrupulum evellere, Cic. Amer. 6: arracher de l'esprit de qqn un souci [cf. en franç., une épine] --- cf. Cic. Har. 11; Att. 2, 4, 1.    - scrupulum injicere alicui, Cic. Clu. 76: inspirer à qqn des inquiétudes.    - domesticarum sollicitudinum aculei et scrupuli, Cic. Att. 1, 18, 2: les aiguillons et les épines de mes soucis domestiques. [st1]3 [-] recherches subtiles, vétilles.    - neque in his scrupulis emolumentum aliquod videremus, Gell. 5, 15, 9: et nous ne verrions aucun profit à retirer de ces subtilités.    - statim in timorem vertit scrupulus, Sen. Ep. 2, 13, 13: aussitôt une inquiétude tourne en peur. [st1]4 [-] Inscr. scrupulus = scrupulum.
    * * *
    scrūpŭlus, i, m. [scrupus]    - les mss ont souvent scripulus. [st1]1 [-] petite pierre pointue.    - Solin. 7, 4 ; 53, 25: Don. Andr. 940. [st1]2 [-] fig. sentiment d'inquiétude, embarras, souci, scrupule.    - Ter. And. 940.    - alicui ex animo scrupulum evellere, Cic. Amer. 6: arracher de l'esprit de qqn un souci [cf. en franç., une épine] --- cf. Cic. Har. 11; Att. 2, 4, 1.    - scrupulum injicere alicui, Cic. Clu. 76: inspirer à qqn des inquiétudes.    - domesticarum sollicitudinum aculei et scrupuli, Cic. Att. 1, 18, 2: les aiguillons et les épines de mes soucis domestiques. [st1]3 [-] recherches subtiles, vétilles.    - neque in his scrupulis emolumentum aliquod videremus, Gell. 5, 15, 9: et nous ne verrions aucun profit à retirer de ces subtilités.    - statim in timorem vertit scrupulus, Sen. Ep. 2, 13, 13: aussitôt une inquiétude tourne en peur. [st1]4 [-] Inscr. scrupulus = scrupulum.
    * * *
        Scrupulus. Terent. Doubte, Difficulté, Soulci, Scrupule, Molestie.
    \
        Qui fit in re hac scrupulus? Terent. Quel doubte y a il en cela? Que doubtez vous de cela?
    \
        Exime hunc mihi scrupulum. Plin. iunior. Mets moy hors de ce doubte et soulci.
    \
        Inieci scrupulum. Terent. Je l'ay mis en doubte, Je luy ay faict belles affres.
    \
        Scrupulus, siue Scrupulum, scrupuli, Nomen ponderis, Latine obolus dicitur. Ci. La tierce partie d'une drachme, Un scrupule.
    \
        Scrupulus. Varro. Une certaine mesure de terre.

    Dictionarium latinogallicum > scrupulus

  • 2 scrupulus

    scrūpŭlus ( scrīŭplum, etc., v. infra, B.), i, m. dim. [scrupus].
    * I.
    Lit., a small sharp or pointed stone:

    ater scrupulus,

    Sol. 7.—
    B.
    Transf.
    1.
    T. t., the smallest division of weight (the 24th part of an ounce), a scruple; in this sense the neutr. collat. form scrīpŭlum (less commonly scrū-pŭlum; also written, because of a fancied derivation from scriptum, scriptŭlum, scriptlum) is most freq.: scriptulum, quod nunc vulgo sine t dicunt, Varro ap. Plautin. dixit. Idem tertio Annali. Is (nummus argenteus) quattuor scriptulis major fuit quam nunc est, Charis. p. 81:

    si ibi auri scrupulum imponatur, etc.,

    Vitr. 7, 8 med.:

    scripula octo,

    Col. 12, 28, 1:

    picis sex scripula,

    id. 12, 23, 2; Cic. Att. 4, 16, 13:

    quinque marathri scrupula,

    Ov. Med. Fac. 92:

    scripulum nostri dixere priores,

    Rhem. Fan. Pond. 8 sq.:

    ita ut scripulum valeret sestertiis vicenis,

    Plin. 33, 3, 13, § 47:

    scrupulum,

    Val. Max. 4, 4, 9:

    scriptula,

    Mart. 4, 89, 3; 10, 55, 3.—
    2.
    Of other measures.
    a.
    The twenty-fourth part of an uncia of land (the 288th part of a jugerum), Varr. R. R. 1, 10, 2; Col. 5, 1, 8.—
    b.
    The twenty-fourth part of an hour:

    QVAE HIC DORMIT VIXIT ANN. XXI. MENS. III. HOR. IV. SCRVPVLOS VI.,

    Inscr. Fabr. p. 97, 219 (ap. Orell. 4718, n. 1); M. Aur. ap. Front. Ep. ad Caes. 2, 9.—
    c.
    Of any other very small measure, Front. Aquaed. 26; Plin. 2, 10, 7, § 48.—
    II.
    Trop., a pricking, stinging, uneasy sensation; hence,
    1.
    Uneasiness, difficulty, trouble, anxiety, doubt, scruple (class.):

    hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctesque stimulat ac pungit, ut evellatis postulat,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6:

    sui scripulus tenuissimus residere aliquis videbitur,

    id. Har. Resp. 5, 11:

    mihi unus scrupulus restat,

    Ter. And. 5, 4, 37:

    qui fuit in re hac scrupulus,

    id. Phorm. 5, 8, 30:

    injeci scrupulum homini,

    id. Ad. 2, 2, 20; id. Phorm. 5, 7, 61; cf.:

    nummi potius addantur quam ullus sit scrupulus,

    Cic. Att. 2, 4, 1; App. M. 1, p. 107, 5; cf.:

    hic tum injectus est hominibus scrupulus et quaedam dubitatio, quidnam esset actum,

    Cic. Clu. 28, 76; Suet. Claud. 37:

    exime hunc mihi scrupulum, cui par esse non possum,

    Plin. Ep. 3, 17, 2; cf. id. ib. 6, 8, 7:

    omnis surculus... sine scrupulo egregie inseritur,

    without scruple, without hesitation, Col. 5, 11, 1; Vulg. 1 Reg. 25, 31:

    scrupulus non mediocris me carpebat,

    App. M. 6, p. 184, 11.—With gen.:

    domesticarum sollicitudinum aculeos omnes et scrupulos occultabo,

    Cic. Att. 1, 18, 2:

    reus scrupulo quaestionis liberatur,

    App. Mag. p. 305 med.
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > scrupulus

  • 3 scrupulus

    scrūpulus, ī m. [demin. к scrupus ]
    2) беспокойство, опасение, недоумение, сомнение, внутренняя тревога ( sine scrupulo Col)
    evellere alicui scrupulum ex animo C — положить конец чьему-л. недоумению, успокоить кого-либо
    scrupulum injicere alicui C — внушить кому-л. сомнение
    3) pl. ненужные тонкости, пустяки (sc. philosophorum AG)

    Латинско-русский словарь > scrupulus

  • 4 scrupulus

    scrūpulus (in Hdschrn. auch scrīpulus), ī, m. (Demin. v. scrupus), I) das spitze Steinchen, Solin. 7, 4 u. 53, 25. Donat. Ter. Andr. 5, 4, 37. – II) bildl.: 1) = scripulum, Corp. inscr. Lat. 11, 1513. – 2) das stechende, ängstliche Gefühl, die Ängstlichkeit, Besorgnis, Bedenklichkeit, die Unruhe, der beunruhigende Zweifel, a) übh.: at mi unus scruplus (so!) etiam restat, Ter.: scr. tenuissimus residet, Cic.: scrupulum ex animo evellere, Cic.: scr. alci inicere, jmdm. einen Floh ins Ohr setzen, Ter. u. Cic.: scr. eximere alci, Plin. ep.: sine scrupulo, ohne Bedenken, Colum. – mit Genet., quaestionis, Apul. apol. 48. – b) die ängstliche, kleinliche Grübelei, Gell. 5, 15, 9. – / Nbf. scripulum s. bes.

    lateinisch-deutsches > scrupulus

  • 5 scrupulus

    scrūpulus (in Hdschrn. auch scrīpulus), ī, m. (Demin. v. scrupus), I) das spitze Steinchen, Solin. 7, 4 u. 53, 25. Donat. Ter. Andr. 5, 4, 37. – II) bildl.: 1) = scripulum, Corp. inscr. Lat. 11, 1513. – 2) das stechende, ängstliche Gefühl, die Ängstlichkeit, Besorgnis, Bedenklichkeit, die Unruhe, der beunruhigende Zweifel, a) übh.: at mi unus scruplus (so!) etiam restat, Ter.: scr. tenuissimus residet, Cic.: scrupulum ex animo evellere, Cic.: scr. alci inicere, jmdm. einen Floh ins Ohr setzen, Ter. u. Cic.: scr. eximere alci, Plin. ep.: sine scrupulo, ohne Bedenken, Colum. – mit Genet., quaestionis, Apul. apol. 48. – b) die ängstliche, kleinliche Grübelei, Gell. 5, 15, 9. – Nbf. scripulum s. bes.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > scrupulus

  • 6 scrupulus

    (scripulus), 1) малейшая часть веса, 24-я часть унции, скрупул (1. 1. 5 C. 11, 6). 2) тревожное сомнение (1. 3 C. 5, 6).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > scrupulus

  • 7 scrupulus

    small stone; fraction of an ounce (Erasmus); scruple

    Latin-English dictionary > scrupulus

  • 8 scrūpulus (scrīp-)

        scrūpulus (scrīp-) ī, m dim.    [scrupus], a sharp bit of stone ; hence, uneasiness, difficulty, trouble, anxiety, doubt, restlessness, scruple: mihi unus scrupulus restat, T.: Inieci scrupulum homini, T.: tenuissimus: nummi potius reddantur quam ullus sit scrupulus: scrupulus et quaedam dubitatio, quidnam esset actum: sollicitudinum aculeos et scrupulos occultabo.

    Latin-English dictionary > scrūpulus (scrīp-)

  • 9 scriuplum

    scrūpŭlus ( scrīŭplum, etc., v. infra, B.), i, m. dim. [scrupus].
    * I.
    Lit., a small sharp or pointed stone:

    ater scrupulus,

    Sol. 7.—
    B.
    Transf.
    1.
    T. t., the smallest division of weight (the 24th part of an ounce), a scruple; in this sense the neutr. collat. form scrīpŭlum (less commonly scrū-pŭlum; also written, because of a fancied derivation from scriptum, scriptŭlum, scriptlum) is most freq.: scriptulum, quod nunc vulgo sine t dicunt, Varro ap. Plautin. dixit. Idem tertio Annali. Is (nummus argenteus) quattuor scriptulis major fuit quam nunc est, Charis. p. 81:

    si ibi auri scrupulum imponatur, etc.,

    Vitr. 7, 8 med.:

    scripula octo,

    Col. 12, 28, 1:

    picis sex scripula,

    id. 12, 23, 2; Cic. Att. 4, 16, 13:

    quinque marathri scrupula,

    Ov. Med. Fac. 92:

    scripulum nostri dixere priores,

    Rhem. Fan. Pond. 8 sq.:

    ita ut scripulum valeret sestertiis vicenis,

    Plin. 33, 3, 13, § 47:

    scrupulum,

    Val. Max. 4, 4, 9:

    scriptula,

    Mart. 4, 89, 3; 10, 55, 3.—
    2.
    Of other measures.
    a.
    The twenty-fourth part of an uncia of land (the 288th part of a jugerum), Varr. R. R. 1, 10, 2; Col. 5, 1, 8.—
    b.
    The twenty-fourth part of an hour:

    QVAE HIC DORMIT VIXIT ANN. XXI. MENS. III. HOR. IV. SCRVPVLOS VI.,

    Inscr. Fabr. p. 97, 219 (ap. Orell. 4718, n. 1); M. Aur. ap. Front. Ep. ad Caes. 2, 9.—
    c.
    Of any other very small measure, Front. Aquaed. 26; Plin. 2, 10, 7, § 48.—
    II.
    Trop., a pricking, stinging, uneasy sensation; hence,
    1.
    Uneasiness, difficulty, trouble, anxiety, doubt, scruple (class.):

    hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctesque stimulat ac pungit, ut evellatis postulat,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6:

    sui scripulus tenuissimus residere aliquis videbitur,

    id. Har. Resp. 5, 11:

    mihi unus scrupulus restat,

    Ter. And. 5, 4, 37:

    qui fuit in re hac scrupulus,

    id. Phorm. 5, 8, 30:

    injeci scrupulum homini,

    id. Ad. 2, 2, 20; id. Phorm. 5, 7, 61; cf.:

    nummi potius addantur quam ullus sit scrupulus,

    Cic. Att. 2, 4, 1; App. M. 1, p. 107, 5; cf.:

    hic tum injectus est hominibus scrupulus et quaedam dubitatio, quidnam esset actum,

    Cic. Clu. 28, 76; Suet. Claud. 37:

    exime hunc mihi scrupulum, cui par esse non possum,

    Plin. Ep. 3, 17, 2; cf. id. ib. 6, 8, 7:

    omnis surculus... sine scrupulo egregie inseritur,

    without scruple, without hesitation, Col. 5, 11, 1; Vulg. 1 Reg. 25, 31:

    scrupulus non mediocris me carpebat,

    App. M. 6, p. 184, 11.—With gen.:

    domesticarum sollicitudinum aculeos omnes et scrupulos occultabo,

    Cic. Att. 1, 18, 2:

    reus scrupulo quaestionis liberatur,

    App. Mag. p. 305 med.
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > scriuplum

  • 10 comminor

    comminor, āri, ātus sum menacer vivement.    - alicui aliquid comminari: menacer qqn de qqch.    - alicui necem comminari: menacer qqn de mort.    - alicui aliqua re comminari: menacer qqn de qqch.    - alicui cuspide comminari, Suet. Caes. 62: menacer qqn de la pointe de l'épée.    - comminari pugnam: menacer de livrer bataille.    - comminari oppugnationem: menacer de donner l'assaut.    - carpebat scrupulus contemplatione comminatae mihi mortis, Apul. M. 6, 26: un sentiment d'inquiétude me prenait quand je pensais à la mort dont j'étais menacé.
    * * *
    comminor, āri, ātus sum menacer vivement.    - alicui aliquid comminari: menacer qqn de qqch.    - alicui necem comminari: menacer qqn de mort.    - alicui aliqua re comminari: menacer qqn de qqch.    - alicui cuspide comminari, Suet. Caes. 62: menacer qqn de la pointe de l'épée.    - comminari pugnam: menacer de livrer bataille.    - comminari oppugnationem: menacer de donner l'assaut.    - carpebat scrupulus contemplatione comminatae mihi mortis, Apul. M. 6, 26: un sentiment d'inquiétude me prenait quand je pensais à la mort dont j'étais menacé.
    * * *
        Comminor, pen. corr. comminaris, comminari. Suet. Fort menacer.

    Dictionarium latinogallicum > comminor

  • 11 par

    [st1]1 [-] pār, păris, adj.: - [abcl][b]a - égal à, pareil, apparié, semblable, de même force, de même talent. - [abcl]b - juste, convenable. - [abcl]c - rival, champion. - [abcl]d - pair.[/b]    - par alicui (alicujus): égal à qqn.    - parem cum ceteris fortunae condicionem subire: subir un sort égal à celui des autres hommes.    - pares inter se: égaux entre eux.    - pares inter se linae, Plin.: lignes de même longueur.    - scalae pares moenium altitudine, Sall.: échelles aussi hautes que les murs.    - pares aetate: qui sont de même âge.    - Actoridae pares, Ov.: les fils jumeaux d'Actor.    - pares juvenci, Virg.: paire de taureaux.    - par virtute (par ad virtutem): égal en mérite, égal en valeur.    - verbum Latinum par Graeco, Cic.: mot latin équivalent d'un mot grec.    - par proelium: combat indécis.    - pari certamine, Caes. B. C. 1, 51: dans un combat de même nature (cavaliers contre cavaliers).    - prodigio par, Juv. 4, 97: extrêmement rare.    - par ac (atque): le même que, égal à.    - par sapientia ac forma, Sall.: sagesse égale à la beauté.    - par spatium atque, Caes.: la même distance que.    - par ac (atque) si: le même que si.    - par est + inf.: il est juste de, il est naturel de, il est convenable de.    - par est primum ipsum esse virum bonum, Cic.: il faut commencer soi-même par être homme de bien.    - ex quo intelligi par est, Cic.: ce qui doit faire comprendre.    - ut constantibus hominibus par erat: comme il convenait à des hommes de caractères.    - sic par est agere cum civibus, Cic.: voilà comme il convient d'agir avec ses concitoyens.    - ut par est: comme il est juste, comme de raison.    - non par videtur ut, Plaut.: il ne semble pas convenable que.    - par pari referre (respondere): rendre la pareille.    - omnibus bellis par esse non poterat: il ne pouvait tenir tête à tant d'ennemis.    - paria facere, Sen.: établir une balance, équilibrer les comptes.    - paria facere cum vita: régler ses comptes avec la vie.    - par, paris, adj. pris comme nom masc. ou fém.: compagnon, compagne, mâle, femelle, conjoint; l'antagoniste.    - pares cum paribus congregantur, Cic. Sen. 3, 7: qui se ressemble s'assemble.    - cum pare quaeque suo, Ov.: chaque femelle avec son mâle.    - cantare pares, Virg. B. 7.5: également habiles à chanter.    - loqui pro pari, Cic.: parler à qqn d'égal à égal.    - ex pari cum, Sen.: sur le même pied que, de pair avec.    - scrupulus cui par esse non possum, Plin-jn.: inquiétude que je ne puis supporter.    - sapiens cum diis ex pari vivit: le sage vit de pair avec les dieux.    - ludere par impar, Hor.: jouer à pair ou non. [st1]2 [-] pār, păris, n.: le couple, la paire.    - gladiatorum par: un couple de gladiateurs.    - par oculorum: les deux yeux.    - par columbarum: une paire de colombes.    - geminum in scelere par, Cic.: couple associé pour le crime.    - scyphorum paria, Cic.: des coupes appariées.    - paria ordinaria, Sen.: couples de gladiateurs ordinaires.    - ecce par Deo dignum, Sen.: voilà deux champions dignes de la Divinité.
    * * *
    [st1]1 [-] pār, păris, adj.: - [abcl][b]a - égal à, pareil, apparié, semblable, de même force, de même talent. - [abcl]b - juste, convenable. - [abcl]c - rival, champion. - [abcl]d - pair.[/b]    - par alicui (alicujus): égal à qqn.    - parem cum ceteris fortunae condicionem subire: subir un sort égal à celui des autres hommes.    - pares inter se: égaux entre eux.    - pares inter se linae, Plin.: lignes de même longueur.    - scalae pares moenium altitudine, Sall.: échelles aussi hautes que les murs.    - pares aetate: qui sont de même âge.    - Actoridae pares, Ov.: les fils jumeaux d'Actor.    - pares juvenci, Virg.: paire de taureaux.    - par virtute (par ad virtutem): égal en mérite, égal en valeur.    - verbum Latinum par Graeco, Cic.: mot latin équivalent d'un mot grec.    - par proelium: combat indécis.    - pari certamine, Caes. B. C. 1, 51: dans un combat de même nature (cavaliers contre cavaliers).    - prodigio par, Juv. 4, 97: extrêmement rare.    - par ac (atque): le même que, égal à.    - par sapientia ac forma, Sall.: sagesse égale à la beauté.    - par spatium atque, Caes.: la même distance que.    - par ac (atque) si: le même que si.    - par est + inf.: il est juste de, il est naturel de, il est convenable de.    - par est primum ipsum esse virum bonum, Cic.: il faut commencer soi-même par être homme de bien.    - ex quo intelligi par est, Cic.: ce qui doit faire comprendre.    - ut constantibus hominibus par erat: comme il convenait à des hommes de caractères.    - sic par est agere cum civibus, Cic.: voilà comme il convient d'agir avec ses concitoyens.    - ut par est: comme il est juste, comme de raison.    - non par videtur ut, Plaut.: il ne semble pas convenable que.    - par pari referre (respondere): rendre la pareille.    - omnibus bellis par esse non poterat: il ne pouvait tenir tête à tant d'ennemis.    - paria facere, Sen.: établir une balance, équilibrer les comptes.    - paria facere cum vita: régler ses comptes avec la vie.    - par, paris, adj. pris comme nom masc. ou fém.: compagnon, compagne, mâle, femelle, conjoint; l'antagoniste.    - pares cum paribus congregantur, Cic. Sen. 3, 7: qui se ressemble s'assemble.    - cum pare quaeque suo, Ov.: chaque femelle avec son mâle.    - cantare pares, Virg. B. 7.5: également habiles à chanter.    - loqui pro pari, Cic.: parler à qqn d'égal à égal.    - ex pari cum, Sen.: sur le même pied que, de pair avec.    - scrupulus cui par esse non possum, Plin-jn.: inquiétude que je ne puis supporter.    - sapiens cum diis ex pari vivit: le sage vit de pair avec les dieux.    - ludere par impar, Hor.: jouer à pair ou non. [st1]2 [-] pār, păris, n.: le couple, la paire.    - gladiatorum par: un couple de gladiateurs.    - par oculorum: les deux yeux.    - par columbarum: une paire de colombes.    - geminum in scelere par, Cic.: couple associé pour le crime.    - scyphorum paria, Cic.: des coupes appariées.    - paria ordinaria, Sen.: couples de gladiateurs ordinaires.    - ecce par Deo dignum, Sen.: voilà deux champions dignes de la Divinité.
    * * *
        Par, paris, Substantiuum, n. g. ablatiuo pari. Cic. Une paire ou Une couple.
    \
        Par, paris, Adiectiuum, ablatiuo pare vel pari. Pareil, Per.
    \
        Par. Plaut. Convenant et raisonnable.
    \
        Itaque mihi dubitanti quid me facere par sit, etc. Cic. Que c'est qu'il convient que je face.
    \
        Quibus tu, vt par erat, restitisti. Matius Ciceroni. Comme il estoit bien raisonnable.
    \
        Par est. Plaut. Il est semblable et pareil, ou egual.
    \
        Quid tibi est? N. pol mihi par idem quod est tibi. Plaut. Tout un, Tout de mesme qu'à toy.
    \
        Par sapientia ad formam. Plaut. Aussi sage que beau.
    \
        AEtate pares ministri. Virgil. D'un mesme aage, Aussi aagez l'un que l'autre.
    \
        Pares in amore. Cic. S'entr'aimants autant l'un que l'autre.
    \
        Paribus animis. Liu. D'une mesme affection.
    \
        Par ingenium nactus. Terent. Il a trouvé un homme de sa sorte.
    \
        Dignum solumque par pretium tanti laboris. Plin. iunior. Loyer et recompense telle qu'il appartient à si grand labeur.
    \
        Nubere pari. Ouidius. A son pareil, A homme de sa sorte, A son sortable.
    \
        Parem esse. Cic. Satisfaire et suffire à quelque labeur, Avoir assez de force et de vertu pour le faire.
    \
        Pares esse nostro exercitui non potuerunt. Caes. Ils n'ont peu estre aussi forts.
    \
        Male merenti par erit. Plaut. Il rendra la pareille.
    \
        Videto in tanto otio, vt par mihi sis. Cic. Que tu m'escrives autant de lettres, que je t'en escriray.
    \
        Paria facere. Seneca. Recompenser, Satisfaire, Rendre le plaisir qu'on a receu d'aucun, Rendre la pareille.
    \
        Par facere alii rei. Cicero, Infima summis paria fecit, turbauit, miscuit. Il a faict tout un.
    \
        Parem gratiam referre. Terent. Rendre le pareil plaisir.
    \
        Par referre. Terent. Rendre la pareille.
    \
        Par pari. Plaut. Pour la pareille, Chou pour chou.
    \
        Par pari datum. Plaut. Un pour autre.
    \
        Par pari referre. Terent. Rendre la pareille, Faire ainsi qu'on nous fait. Non desunt qui contendant legendum Par pro pari referre.
    \
        Par pari respondere. Plaut. Dire tout tant qu'un autre dit, Dire les mesmes parolles.
    \
        Par impar. Suet. Une sorte de jeu qu'on dit Per ou non.
    \
        Ludere par impar. Horat. Jouer à per ou non.

    Dictionarium latinogallicum > par

  • 12 scriptlum

    scrīpŭlum ( scriplum, scriptŭlum, scriptlum), i, n., corrupt collat. form of scrupulus, which became the prevailing one in the sense of a scruple, a small weight; v. scrupulus, I. B.

    Lewis & Short latin dictionary > scriptlum

  • 13 scripulum

    scrīpŭlum ( scriplum, scriptŭlum, scriptlum), i, n., corrupt collat. form of scrupulus, which became the prevailing one in the sense of a scruple, a small weight; v. scrupulus, I. B.

    Lewis & Short latin dictionary > scripulum

  • 14 pungo

    pupugī (арх. pepugī), punctum, ere
    1) колоть ( acu Pt); жалить ( apes pungunt Pt); наносить уколом (vulnus acu punctum C)
    2) быть острым на вкус, жечь ( nitrum pungit PM)
    4) проникать (p. corpus Lcr)
    6) беспокоить, огорчать ( scrupulus aliquem stimulāt ac pungit C); тревожить ( suspiria pungunt somnos Prp)

    Латинско-русский словарь > pungo

  • 15 scrupea

    scrūpea, ae f. Acc = scrupulus

    Латинско-русский словарь > scrupea

  • 16 scrupulosus

    scrūpulōsus, a, um [ scrupulus ]
    2) обрывистый, крутой ( cotes C)
    3) крайне тщательный, до мелочей точный (disputatio Q; cura VM; lector Ap)

    Латинско-русский словарь > scrupulosus

  • 17 scrupus

    scrūpus, ī m.
    2) C = scrupulus 2.

    Латинско-русский словарь > scrupus

  • 18 abeo

    ab-eo, iī, itum, īre (griech. ἄπειμι), I) von irgendwo, von irgend etwas ab-, weggehen od. bl. gehen, abreisen (Ggstz. manere, redire, adire, accedere, venire, advenire), A) eig.: 1) im allg.: abeam an maneam, Plaut.: abi prae strenue, sequar, Plaut.: abiturum eum non esse, si accessisset, werde nicht (wieder lebendig) weggehen, Cic.: abi, nuntia, geh und melde, Curt.: abiit, excessit, evasit, erupit, Cic.: fugā, Verg.: cum alqo equis (zu Pf.), Liv.: hinc, Liv. u. (Ggstz. huc adire) Plaut.: illinc, inde, Cic.: unde abii? Verg.: ut, unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: ab his locis, ab illo, Plaut.: ab urbe, Liv.: ab oculis, Plaut. u. Sen.: ex consilio, ex regno, Liv.: ex agris atque urbibus, Cic.: qui profugus ex Africa abierat, Sall.: repente ex oculis, v. Schlangen, Liv.: e od. ex conspectu, aus dem Gesichte gehen, Plaut. u. Sall., aus dem G. entschwinden, Caes.: de Sicilia, de provincia, Cic.: m. bl. Abl. (s. Nipp. zu Tac. ann. 2, 69), hac urbe, domo, Plaut.: comitio, Liv.: Siciliā, Iustin.: montibus, Verg.: huc, Ter.: quorsum tu abis? Val. Max.: abi quo lubet, Plaut.: hinc in Ephesum, Plaut.: hinc ad legionem domo, Plaut.: foras, hinausgehen, Ter.: procul, Liv.: peregre, Plin.: hinc peregre, Titin.: domum, Ter.: hinc domum, Liv.: suas domos (v. zwei Heeren), Liv.: ab Epidauro Romam, Augustin.: in Angulum aliquo, Ter.: rus aliquo, Plaut.: cum patre Tarentum ad mercatum, Plaut.: illā per angiportum ad erum nostrum clanculum, Plaut.: ad Pompeium, Vell: in aliquas terras, Cic.: in Tuscos in exsilium, Liv.: trans Apenninum, Liv.: trans mare, Amm.: sub iugum, Liv.: sublimis abiit, Liv.: abiit iratus, Cic.: at ego abeo omissa, gehe meiner Wege, Plaut.: abi tacitus tuam viam, Plaut.: ambulatum, Plaut., deambulatum, Ter.: in Volscos exsulatum, in die Verbannung, Liv.: salutatum dominum, Fronto: quietum abeunt, Dict. 4, 16: si abis periturus, in den Tod gehst, Verg.: pars in Hernicos, pars in Latinos praedatura abiit, Liv.: m. Infinit., abi quaerere, geh suchen, geh u. suche, Plaut.: illa in arcem hinc abiit aedem visere, Plaut. – Dah. abi (wie das franz. va), geh (s. Brix zu Plaut. trin. 830. Lorenz zu Plaut. most. 1065 sq.), teils lobend = gut, nun wohl, schon recht, abi, laudo, Plaut.: abi, virum te iudico, Ter.: non es avarus, abi, Hor. – teils scheltend, »geh = fort, pack dich«, Plaut. u. Ter.: u. so abin? willst du gehen? gehst du? = fort, pack dich, Plaut.: abin an non? Plaut.: etiam tu hinc abis? willst du gleich fort? Ter.: abin istinc? Plaut.: abin hinc ab oculis? Plaut.: abi in malam rem od. abin in malam crucem, scher dich zum Henker, Plaut.; vgl. quin tu abis in malam pestem malumque cruciatum, Cic.: abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis, Liv. – v. Lebl., α) im allg.: abeuntia vela, Ov.: derepente celox abiit, Com. inc. fr.: cum somno et flammam abisse, Liv.: spiritus abiit in auras, Ov.: in aëra sucus omnis abit, verfliegt, Ov.: in vanum abibunt verba monentium, werden in den Wind gesprochen sein, Sen.: vis illa mali Herculeos abiit late diffusa per artus, Ov.: speca prosita, quo aqua de via abiret, Cato fr. – β) v. der Sonne usw., scheiden, sol abit, Plaut.; vgl. abeunte curru (Sonnenwagen), Hor.: hic ubi nox et dies modice redit et abit, Varr. – γ) von Felsen, Bergen, in die Höhe steigen, ragen, scopulus, qui montibus altis summus abiit, Val. Flacc.: abeunt in nubila montes, Sil. – δ) in die Tiefe dringen, cornus sub altum pectus abit, Verg. Aen. 9, 700. – 2) insbes.: a) irgendwie abziehen, davonkommen, wegkommen, ausgehen, zuw. auch im allg. bleiben, sein, werden, ita certe inde abiere Romani ut victores, Etrusci pro victis (so gut wie besiegt), Liv.: Romani semper victores ex quamvis temere coepto certamine abire, Liv.: bellis hoc victor abibat omnibus, Verg.: alcis acies victrix abit, Val. Max.: nocte pro victis Antium abierunt, Liv.: omnia malle quam victi abire, Sall.: pauci integri, magna pars vulneribus confecti abeunt, Sall.: semper incolumis abiit, Cato fr.: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, Liv.: ne hostes inultos abire sinat, Sall.: tu missus (vom Richter entlassen, freigesprochen) abibis, Hor.: nemo non donatus (unbeschenkt) abibit, Verg.: u. so nullus ab his unquam immunis abit, Arnob.: haud repulsus abibis, Sall.: alio pacto honeste (mit Ehren) quovis modo abeam nescio, Ter.: ne impune abeat, Varr.: impune abeuntem hostem permitteret sequi, Curt.: absol., abiturum eum non esse (unbestraft davonkommen), si accessisset, Cic. Caesin. 20; u. so ibid. 45 u. 46. – b) als publiz. t.t. = von einem Amte abgehen, abtreten, consulatu, Cic.: magistratu, Cic.: flaminio, Liv.: sacerdotio, Gell.: honore, Liv. u. Suet.: tutelā, ICt. – c) v. der Frau, abire ab alqo, vom Manne gehen, sich trennen, scheiden, Plaut.: a te ut abeat per gratiam (in Güte), Plaut. – d) v. Sterbenden, hingehen, hinübergehen, verscheiden, hinc in communem locum, Plaut. Cas. prol. 59: abiturus illuc, quo priores abiere, Phaedr. 4, 20, 16: ad deos, Cic. Tusc. 1, 32. Lact. 1, 11, 47: ad plures, wie scherzh. »zur großen Armee abgehen«, Petr. 42: e medio, Ter. Phorm. 1019: e vita, Cic. Tusc. 1, 74. Amm. 25, 3, 15: vitā, Vell. 2, 35, 5: u. so absol., insperato abiit, Lucil. sat. 30, 38. – e) als t.t. bei Versteigerungen = jmdm. entgehen, ihm nicht (zuteil) werden (s. Hofmann Ausgew. Br. Cic. 1, 15, 4), si res abiret a mancipe, Cic.: ne res ab Apronio abiret, Cic.

    B) übtr.: 1) im allg.: non longe abieris, du brauchst nicht weit (nach Beispielen) zu suchen, Cic.: quid ad istas ineptias abis? Cic.: longius inde nefas abiit, griff weiter um sich, Ov.: vide, quo iudicium meum abeat, wohin zielt, Sen.: ne nunc incepto longius abierim, Tac.: quorsum abeant? auf welche Seite sollen sie sich stellen? Hor. – 2) insbes., von einem Thema, einem Beginnen, einem Verhältnis abgehen, abschweifen, abweichen, es aufgeben, verlassen, illuc, unde abii, redeo, Hor.: nec nunc incepto longius abierim, Tac.: abeo a sensibus, Cic.: quid ad istas ineptias abis? wozu solch ungehörige Dinge? Cic. – ab ignavia, Naev. com. fr.: ab emptione, zurücktreten, ICt.: a iure, vom R. abgehen, es verletzen, Cic.: etiam tu hinc abis? auch du verlässest meine Sache? Cic.

    II) mit dem Nbbegr. des Vergehens, Verschwindens u. dgl., nur übtr., 1) vom Vergehen der Zeit u. der Zustände mit der Zeit: a) von der Zeit = verfließen, vergehen, verstreichen, im Perf. = vorbeisein, dum haec dicit, abiit hora, Ter.: abiit illud tempus, Cic.: abiit ille annus, Cic.: annus abit, dum (bis) etc., Ov.: hic dies hoc modo abiit, Cic. – b) von Krankheiten = verschwinden, aufhören (Ggstz. remanere), nunc quidem iam abiit pestilentia, Cic.: nausea abiit, Cic. – c) von andern Zuständen usw. = sich verlieren, sich heben, verschwinden, schwinden, sensus abit, Cic.: voluptas cito abibit, Cato fr.: malum in diem abiit, Ter.: timor, fides abiit, Liv.: ubi vanus terror abiit, Liv.: e medio abiit scrupulus, Ter. – dah. illa mea, quae solebas ante laudare: o hominem facilem! o hospitem non gravem! abierunt, damit ist es aus, Cic. – 2) vom Erfolg einer Handlung (= ohne Folgen) abgehen, ablaufen, hingehen, mirabar hoc si sic abiret, Ter.: non posse istaec sic abire, ohne Folgen bleiben, Cic.: non sic abibunt odia, Sen. poët.: sic abierit, das mag so abgehen, Sen. – 3) als t.t. der Geschäftsspr. = der Menge, dem Werte nach zurückgehen, fallen, ut reditus agrorum, sic etiam pretium retro abiit, Plin. ep. 3, 19, 7.

    III) mit dem Nbbegr. des Übergehens von einem zum andern, übergehen auf jmd. od. in etw., a) auf jmd.: ad sanos abeat tutela propinquos, Hor. – b) in etw.: in radices vires oleae abibunt, Cato: ab. in semen, Plin.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, in aller Munde zum Gespött werde, Liv.: vigor ingenii velocis in alas et pedes abiit, Ov.: in avi mores atque instituta, sich nach und nach bequemen, Liv.: in proelii concursu abit res a consilio ad vires vimque pugnantium, Nep.: adeo ad omnem patientiam saeculi mos abiit, ut etc., Sen. rhet. u. res in iocos abiit, Sen. rhet. – 2) insbes.: a) ganz aufgehen, daraufgehen für usw., in quos sumptus abeunt fructus praediorum? Cic. ad Att. 11, 2, 2. – b) in etwas übergehen, aufgehen, = sich verwandeln, verwandelt werden, zu etwas werden, sic deus in flammas abiit, Ov.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil.: oppidum in villam, stagnum in salem abiit, Plin.: in villos abeunt vestes, Ov.: u. als gramm. t.t. E in U abiit, Varr. LL. 5, 91. – / Auch impers.: abire me vis; abibitur, man wird (st. ich werde) gehen, Plaut.: abitum, quam aditum malis, man möchte lieber weg-, als hingegangen sein, Plaut.: tenuit, ne irrito incepto abiretur, Liv. – / Imperat. abei, Corp. inscr. Lat. 1, 1007 v. 8 (= Anthol. Lat. 1276, 8 ed. Meyer): bei den Komik. oft abin (= abisne), s. Holtze Synt. 2, 266: Genet. Gerund. abiendi, Plaut. fr. bei Prisc. 11, 24 extr.: Perf. abivi ist nicht nachzuweisen, denn M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caesarem 3, 5. p. 68, 6 liest Naber abii, u. Augustin. de civ. dei 3, 12. p. 109, 24 D2 steht jetzt ambivit: Perf. abi, Stat. Ach. 2, 437: abit, Plaut. mil. 1331; rud. 325. Ter. adelph. 782 u. oft bei nachaug. Dichtern (s. Neue-Wagener, Formenl.3 3, 446). – Infinit. Perf. abisse fast regelm. für abiisse (bei Dichtern des Metrums wegen abiisse, s. Serv. Verg. Aen. 2, 25).

    lateinisch-deutsches > abeo

  • 19 pungo

    pungo, pupugī, pūnctum, ere, stechen, I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: neminem, Cic.: acu comatoriā malas, Petron.: stilo alci in manum, Naev. fr.: manu alqm, in die Seite stoßen, Petron.: v. Bienen u.a. Insekten, Plin.: v. Fichtennadeln u.a. Pflanzenstacheln, Plin. – b) prägn., durch einen Stich beibringen, vulnus quod acu punctum videretur, Cic. Mil. 65: vulnusculum, quod acu foratum, immo punctum, ut dicitur, Augustin. epist. 75, 13. – 2) übtr.: a) in etw. eindringen, corpus, Lucr. 2, 460. – b) empfindlich berühren, sensum, Lucr. 4, 623: nitrum pungit, sein Geschmack fällt auf, Plin. – c) gleichs. abpunktieren; dah. puncto tempore und puncto in tempore, im Augenblick, Lucr. – II) bildl., stechen, verletzen, beunruhigen, unangenehm berühren, kränken, scrupulus pungit me, Cic.: ita me pupugit, ut somnum mihi ademerit, Cic.: si paupertas momordit, si ignominia pupugit, Cic.: impers., pungit (es tut mir weh) rursus, quod scribis esse te illic libenter, Cic. ep. 7, 15, 1. – / Perf. auch punxi, Diom. 372, 12 (ohne Beleg): archaist. Fut. ex. pepugero, Atta com. 2: Plusqu.-Perf. pupūgerat gemessen b. Prud. perist. 9, 59.

    lateinisch-deutsches > pungo

  • 20 scripulum

    scrīpulum (scrūpulum), ī, n. (Nbf. v. scrupulus, scripulus), das Skrupel od. der kleinste Teil eines Gewichtes od. Maßes, I) eig.: a) eines Pfundes = der 24. Teil einer uncia od. = der 288. Teil eines as (= 1,137 Gramm), argenti scripulum, Cic.: auri scripulum, Vitr.: scrupula quinque, Ov. – b) eines Jucherts (iugeri) = 88,8 ! Fuß, Varro r. r. 1, 10, 2. Colum. 5, 1, 9. – c) der 24. Teil einer Stunde, Corp. inscr. Lat. 11, 1513. M. Aurel. in Fronto epist. ad Caes. 2, 6 (9). p. 31, 14 N. – II) übtr., der kleinste Teil jedes Maßes, wie das Skrupel eines Grades in der Astronomie, die Minute, Plin. 2, 48. – / Synkop. scrīplum, ī, n., Auct. de pond. 8. – Nbff. scrīptulum, Metrol. scriptt. Lat. p. 64, 27 u. 65, 3 Hultsch. Charis. 105, 5 (aber Varro bei Charis 105, 7 scripulis). – scrīptulus, ī, m., Metrol. scriptt. Lat. p. 128, 8 Hultsch.

    lateinisch-deutsches > scripulum

См. также в других словарях:

  • Scrupŭlus — (Scrupulum, lat.), 1) spitziges Steinchen; 2) kleinster Theil eines Maßes od. Gewichts 7/24 einer Unze (s. Uncia) 1/288 eines As (s.d.), als Längenmaß 1/288 eines Jugerum; 3) s. Skrupel; 4) Bedenklichkeit, Zweifel; daher Scrupulōs, bedenklich,… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • scrupulus — index embarrassment Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • scrupule — [ skrypyl ] n. m. • 1375; lat. scrupulus « petite pierre pointue; embarras », de scrupus « pierre pointue » I ♦ 1 ♦ Incertitude d une conscience exigeante au regard de la conduite à avoir ou du caractère de faute d une action passée; inquiétude… …   Encyclopédie Universelle

  • Skrupel — Vorbehalte; Bedenken * * * Skru|pel [ skru:pl̩], die <Plural>: auf moralischen Bedenken beruhende Hemmung (etwas Bestimmtes zu tun): moralische, religiöse Skrupel; er hatte keine Skrupel zu lügen, zu stehlen. Syn.: Gewissensbisse… …   Universal-Lexikon

  • scruple — scrupleless, adj. /skrooh peuhl/, n., v., scrupled, scrupling. n. 1. a moral or ethical consideration or standard that acts as a restraining force or inhibits certain actions. 2. a very small portion or amount. 3. a unit of weight equal to 20… …   Universalium

  • escrúpulo — (Del lat. scrupulus, guijarro pequeño y puntiagudo.) ► sustantivo masculino 1 Duda o preocupación moral a la hora de hacer alguna cosa: ■ no lo hizo porque sentía escrúpulos. SINÓNIMO resquemor recelo 2 Aprensión o asco hacia una cosa: ■ tiene… …   Enciclopedia Universal

  • scrupuleux — scrupuleux, euse [ skrypylø, øz ] adj. • fin XIIIe; lat. scrupulosus, de scrupulus 1 ♦ Qui a des scrupules, qui est inquiet et exigeant sur le plan moral. ⇒ consciencieux. « la plus scrupuleuse des femmes » (Proust). « C est un homme si… …   Encyclopédie Universelle

  • scruple — I. noun Etymology: Middle English scrupil, scriple, from Anglo French scruple, from Latin scrupulus a unit of weight, diminutive of scrupus sharp stone Date: 14th century 1. see weight table 2. a minute part or quantity ; iota II. noun …   New Collegiate Dictionary

  • скрупул — а; м. [лат. skrupulum] Старинная единица аптекарского веса (равная 20 гранам, или 1,24 грамма). * * * скрупул (от лат. scrupulum, от scrupulus  маленький камешек), единица вышедшего из употребления аптекарского веса.… …   Энциклопедический словарь

  • Skrupel — (v. lat.), 1) s. Scrupulus; 2) (Scrupulus), medicinisches Gewicht,) einer Drachme, od. 20 Gran (nach französischem Gewicht 24 Gran) betragend u. in der Receptur durch: bezeichnet. 3) Längenmaß, der 60. Theil eines Grades; 4) der 10. Theil einer… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • scruple — An apothecaries weight of 20 grains or one third of a dram. [L. scrupulus, a small sharp stone, a weight, the 24th part of an ounce, a s., dim. of scrupus, a sharp stone] * * * scru·ple skrü pəl n a unit of apothecaries weight equal to 20 grains… …   Medical dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»