Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

sapientia

  • 1 sapientia

    săpĭentĭa, ae, f. [sapiens].
    I.
    (Acc. to sapiens, A.) Prop., good taste, i. e. good sense, discernment, discretion, prudence, intelligence (class.; syn. prudentia): pellitur e medio sapientia, vi geritur res, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 272 Vahl.):

    non aetate verum ingenio adipiscitur sapientia,

    Plaut. Trin. 2, 2, 88; id. Mil. 4, 6, 36:

    fac participes nos tuae sapientiae,

    id. Ep. 2, 2, 73; cf.:

    neque habet (erus meus) plus sapientiae quam lapis,

    id. Mil. 2, 2, 81; id. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50:

    sedulo Moneo, quae possum, pro meā sapientiā,

    Ter. Ad. 3, 3, 73:

    quanta mea sapientia est,

    Plaut. Stich. 1, 2, 62:

    erum anteëo sapientiā,

    Ter. Phorm. 2, 1, 17:

    re enim iniquum est, sed tuā sapientiā fit aequissimum,

    Cic. Deiot. 2, 4:

    numquam enim temeritas cum sapientiā commiscetur,

    id. Marcell. 2, 7:

    quid virtus et quid sapientia possit, etc.,

    Hor. Ep. 1, 2, 17:

    sapientia prima (est), stultitiā caruisse,

    id. ib. 1, 1, 41; cf. id. A. P. 396:

    insaniens sapientia,

    id. C. 1, 34, 2.—
    II.
    (Acc. to sapiens, B.) Wisdom, = sophia (so predominantly in the class. per., e. g. in Cic.): nec quisquam sophiam, sapientia quae perhibetur, In somnis vidit, etc., Enn. ap. Fest. p. 325 Müll. (Ann. v. 227 Vahl.); cf.: Sophiam vocant me Graii, vos Sapientiam, Afran. ap. Gell. 13, 8, 3; and: princeps omnium virtutum illa sapientia, quam sophian Graeci vocant, Cic. Off. 1, 43, 153:

    ad sapientiam hujus nimius nugator fuit,

    Plaut. Capt. 2, 2, 25:

    ita fit, ut mater omnium bonarum rerum sit sapientia, a cujus amore Graeco verbo philosophia nomen invenit,

    Cic. Leg. 1, 22, 58:

    sapientia hominis custos,

    id. Fin. 4, 1, 1; id. Lael. 2, 7; 6, 20; 9, 30:

    omnem spem salutis ad clementiam victoris et sapientiam contulisse,

    id. Marcell. 6, 18:

    quorum vobis pro vestrā sapientiā, Quirites, habenda est ratio diligenter,

    id. Imp. Pomp. 7, 17:

    sapientiae vocem audire,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    studia sapientiae,

    Tac. A. 14, 56:

    doctores sapientiae,

    philosophers, id. ib. 14, 16. —With gen.:

    admirari soleo cum ceterarum rerum tuam excellentem, M. Cato, perfectamque sapientiam tum, etc.,

    in other things, Cic. Sen. 2, 4.—In plur., sarcastically: qui (sapientes) si virtutes ebullire volent et sapientias, nihil aliud dicent, nisi, etc. (the plur. denoting their perpetual speaking of wisdom), a saying referred to Epicurus, Cic. Tusc. 3, 18, 42.—
    B.
    In partic., of single departments of knowledge, science, or wisdom, practical wisdom, knowledge of the world, philosophy, Lucr. 5, 10:

    sapientia est, ut a veteribus philosophis definitum est, rerum divinarum et humanarum causarumque, quibus eae res continentur, scientia,

    Cic. Off. 2, 2, 5:

    sapientia, quae ars vivendi putanda est,

    id. Fin. 1, 13, 42 (for which:

    ars est philosophia vitae,

    id. ib. 3, 2, 4).—Of jurisprudence:

    istam oscitantem sapientiam Scaevolarum et ceterorum beatorum otio concedamus,

    Cic. de Or. 2, 33, 144; cf.:

    his temporibus audaciā pro sapientiā liceat uti,

    id. Fam. 1, 10 init. —Of eloquence: hanc cogitandi pronunciandique rationem vimque dicendi veteres Graeci sapientiam nominabant, Cic. de Or. 3, 15, 56.—Of statesmanship, policy:

    sapientia constituendae civitatis,

    Cic. de Or. 2, 37, 154; cf.:

    qui propter ancipitem, quae non potest esse sejuncta, faciendi dicendique sapientiam florerent,

    id. ib. 3, 16, 59. —Of mathematics:

    sapientiae professor,

    Suet. Tib. 14.

    Lewis & Short latin dictionary > sapientia

  • 2 sapientia

    săpĭentĭa, ae, f. [sapiens] [st1]1 [-] intelligence, jugement, bon sens, prudence.    - Cic. Marc. 7; Dej. 4, etc.    - neque habet plus sapientiae quam lapis, Plaut. Mil. 2, 2, 81: il est aussi borné qu'une pierre. --- Plaut. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50. [st1]2 [-] sagesse.    - princeps omnium virtutum illa sapientia, quam σοϕίαν Graeci vocant, Cic. Off. 1, 43, 153: la plus haute des vertus, cette sagesse que les Grecs appellent σοϕία.    - Cic. Leg. 1, 58 ; 7 ; 20 ; 30, etc.    - quod haec esset una omnis sapientia, non arbitrari se scire quod nesciat, Cic. Ac. 1, 16: [il disait qu'à son avis Apollon l'avait appelé le plus sage des hommes] parce que la sagesse par excellence consiste à ne pas croire qu'on sait ce qu'on ne sait pas.    - sapientia ceterarum rerum, Cic. CM 4: sagesse sur tout le reste, à tous les autres points de vue.    - virtutes ebullire et sapientias, Cic. Tusc. 3, 42: faire ronfler les grands noms de vertu et de sagesse. [st1]3 [-] science, savoir [en général, avec idée de sagesse, de prudence habile] ; [en part.] philosophie.    - sedulo moneo, quae possum, pro mea sapientia, Ter. Ad. 427: je les instruis aussi soigneusement que je peux, en prooportion de mon savoir.    - Cic. de Or. 2, 5; 2, 144 ; 3, 56 ; Off. 2, 5 ; Fin. 1, 42.    - praesertim cum his temporibus audacia pro sapientia liceat uti, Cic. Fam. 1, 10, 1: surtout à cette époque où l'on se permet de recourir à l'audace plutôt qu'aux sciences juridiques.    - sapientia constituendae civitatis, Cic. de Or 2, 154: la science politique. --- cf. Cic. de Or. 3, 59.    - sapientiae professor, Suet. Tib. 14: professeur de mathématiques.
    * * *
    săpĭentĭa, ae, f. [sapiens] [st1]1 [-] intelligence, jugement, bon sens, prudence.    - Cic. Marc. 7; Dej. 4, etc.    - neque habet plus sapientiae quam lapis, Plaut. Mil. 2, 2, 81: il est aussi borné qu'une pierre. --- Plaut. Capt. 2, 3, 53; cf. id. ib. 2, 3, 50. [st1]2 [-] sagesse.    - princeps omnium virtutum illa sapientia, quam σοϕίαν Graeci vocant, Cic. Off. 1, 43, 153: la plus haute des vertus, cette sagesse que les Grecs appellent σοϕία.    - Cic. Leg. 1, 58 ; 7 ; 20 ; 30, etc.    - quod haec esset una omnis sapientia, non arbitrari se scire quod nesciat, Cic. Ac. 1, 16: [il disait qu'à son avis Apollon l'avait appelé le plus sage des hommes] parce que la sagesse par excellence consiste à ne pas croire qu'on sait ce qu'on ne sait pas.    - sapientia ceterarum rerum, Cic. CM 4: sagesse sur tout le reste, à tous les autres points de vue.    - virtutes ebullire et sapientias, Cic. Tusc. 3, 42: faire ronfler les grands noms de vertu et de sagesse. [st1]3 [-] science, savoir [en général, avec idée de sagesse, de prudence habile] ; [en part.] philosophie.    - sedulo moneo, quae possum, pro mea sapientia, Ter. Ad. 427: je les instruis aussi soigneusement que je peux, en prooportion de mon savoir.    - Cic. de Or. 2, 5; 2, 144 ; 3, 56 ; Off. 2, 5 ; Fin. 1, 42.    - praesertim cum his temporibus audacia pro sapientia liceat uti, Cic. Fam. 1, 10, 1: surtout à cette époque où l'on se permet de recourir à l'audace plutôt qu'aux sciences juridiques.    - sapientia constituendae civitatis, Cic. de Or 2, 154: la science politique. --- cf. Cic. de Or. 3, 59.    - sapientiae professor, Suet. Tib. 14: professeur de mathématiques.
    * * *
        Sapientia, sapientiae. Cic. Sagesse et congnoissance, Sapience, Philosophie, Congnoissance des choses humaines et divines.
    \
        Doctores sapientiae. Tacit. Philosophes, Qui enseignent la sapience.
    \
        Professores sapientiae. Quintil. Philosophes.

    Dictionarium latinogallicum > sapientia

  • 3 sapientia

        sapientia ae, f    [sapiens], good taste, good sense, discernment, discretion, prudence, intelligence, forethought: sedulo Moneo, quae possum, pro meā sapientiā, T.: re enim iniquum est, sed tuā sapientiā fit aequissimum: maiorum: sapientia prima (est), Stultitiā caruisse, H.: Insaniens, H.: virtutes ebullire et sapientias, maxims of wisdom. —Wisdom, philosophy, perfection of intellect and character: sapientia est rerum divinarum et humanarum scientia: sapientia, quae ars vivendi putanda est: pro vestrā sapientiā: ceterarum rerum tua, in other things.—A science: ista Scaevolarum, i. e. the science of jurisprudence: audaciā pro sapientiā uti: constituendae civitatis, i. e. statesmanship.
    * * *
    wisdom (goal of philosopher, Stoic virtue); judgement/understanding; reason; prudence, discretion, discernment (L+S); good sense; good taste; intelligence

    Latin-English dictionary > sapientia

  • 4 sapientia

    sapientia, ae, f. (sapiens), I) die Weisheit = übh. die Einsicht, Vernünftigkeit, Vernunft, der Verstand, die Klugheit (Ggstz. stultitia), non habet plus sapientiae quam lapis, Plaut.: quanta mea sapientia est, Plaut.: pro vestra sapientia, Cic. – u. bes. im Ggstz. zu furor (das Rasen), die Vernünftigkeit, das Bei-Verstande-Sein, in sapientiae aegritudine, bei Kranken, die ihre Sinne haben (Ggstz. in furoris morbo), Plin. 7, 171. – II) prägn., wie σοφία, die höhere Einsicht in den Wert u. Gang der Dinge, die Weisheit, Lebensweisheit, Philosophie, dah. auch v. der Staatskunst u. dgl., Cic.: sapientiae doctores, Tac. – m. obj. Genet., ceterarum rerum, in den übrigen Dingen, Cic.: constituendae civitatis, Cic. – Plur., virtutes ebullire et sapientias, mit allerlei Tugend und Weisheit (Tugend- u. Weisheitsregeln) um sich werfen, Cic. Tusc. 3, 42. – / arch. Genet. sapientiai, Plaut. mil. 236.

    lateinisch-deutsches > sapientia

  • 5 sapientia

    sapientia, ae, f. (sapiens), I) die Weisheit = übh. die Einsicht, Vernünftigkeit, Vernunft, der Verstand, die Klugheit (Ggstz. stultitia), non habet plus sapientiae quam lapis, Plaut.: quanta mea sapientia est, Plaut.: pro vestra sapientia, Cic. – u. bes. im Ggstz. zu furor (das Rasen), die Vernünftigkeit, das Bei- Verstande-Sein, in sapientiae aegritudine, bei Kranken, die ihre Sinne haben (Ggstz. in furoris morbo), Plin. 7, 171. – II) prägn., wie σοφία, die höhere Einsicht in den Wert u. Gang der Dinge, die Weisheit, Lebensweisheit, Philosophie, dah. auch v. der Staatskunst u. dgl., Cic.: sapientiae doctores, Tac. – m. obj. Genet., ceterarum rerum, in den übrigen Dingen, Cic.: constituendae civitatis, Cic. – Plur., virtutes ebullire et sapientias, mit allerlei Tugend und Weisheit (Tugend- u. Weisheitsregeln) um sich werfen, Cic. Tusc. 3, 42. – arch. Genet. sapientiai, Plaut. mil. 236.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sapientia

  • 6 sapientia

    sapientia sapientia, ae f благоразумие

    Латинско-русский словарь > sapientia

  • 7 sapientia

    sapientia sapientia, ae f мудрость

    Латинско-русский словарь > sapientia

  • 8 sapientia

    sapientia sapientia, ae f рассудительность

    Латинско-русский словарь > sapientia

  • 9 sapientia

    sapientia sapientia, ae f ум

    Латинско-русский словарь > sapientia

  • 10 SAPIENTIA

    wisdom - мудрость; знание вечных вещей. По Фоме Аквинскому(Sum. Theol. Ia IIae, q. 57, a. 2 concl.): "Мудрость имеет отношение к познанию вечных вещей". Согласно Аристотелю (Met. I, c. 1, 981b 29) она касается первых причин и принципов. Мудрость касается величественных причин, следовательно, ей свойственно судить и полагать о всех вещах, так как совершенного и всеобщего суждения невозможно достичь без размышления над первыми причинами. Боэций определяет ее как "постижение истинно существующих вещей, привлекающих к себе еще больше своей неизменной субстанцией".

    Латинские философские термины > SAPIENTIA

  • 11 sapientia

    ae f. [ sapiens ]
    1) благоразумие, рассудительность, ум
    quanta mea s. est Plнасколько я понимаю
    2) мудрость, знание
    s. constituendae civitatis Cполитическая наука

    Латинско-русский словарь > sapientia

  • 12 sapientia

    мудрость (1. 1 § 1 D. 1, 11);

    civilis sap., законоведение (1. 1 § 5 D. 50, 13);

    stoica sap., философия (1. 2 D. 1, 3).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > sapientia

  • 13 sapientia

    ae, f первое склонение мудрость

    Латинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > sapientia

  • 14 sapientia

    wisdom.

    Latin-English dictionary of medieval > sapientia

  • 15 sapientia

    ,ae f
    рассудительность, ум

    Latin-Russian dictionary > sapientia

  • 16 sapientia

    , ae f
      мудрость

    Dictionary Latin-Russian new > sapientia

  • 17 Sapientia scholastica

    Схоластическая премудрость.
    Мы более не хотим укрывать г. Верви и выставляем его забавлять почтенную публику своими мистически-алхимическими взглядами, которые в средние века, может быть, показались бы схоластическою премудростью (sapientia scholastica), но ныне могут быть приняты не иначе, как за балаганное фиглярство. (Н. А. Добролюбов, Физиологически-психологический взгляд на начало и конец жизни.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Sapientia scholastica

  • 18 SAPIENTIA (SAPIENCE)

    мудрость; ум; знание; философия (учителя философии - sapientiae doctores). По Августину, мудрость есть «истина, в которой распознается и содержится высшее благо. .. Ведь всякий блажен лишь благодаря высшему благу, которое распознается и содержится в той истине, которую мы называем мудростью. Следовательно, как до того, как мы становимся блаженными, понятие о блаженстве уже запечатлено в наших умах, - ибо благодаря ему мы уверены в своем знании и говорим без всякого сомнения, что хотим быть блаженными, так и прежде, чем мы становимся мудрыми, мы имеем понятие о мудрости, запечатленное в нашем уме, благодаря которому каждый из нас, если его спросят, хочет ли он быть мудрым, без тени сомнения ответит, что хочет» (Августин. О свободе воли. Кн. 2, гл. IX, 26. Т. 1. С. 45 наст. изд.).

    Латинский словарь средневековых философских терминов > SAPIENTIA (SAPIENCE)

  • 19 Non enim paranda nobis solum, sed fruenda sapientia est

    Ведь нужно не только овладеть мудростью, но и уметь пользоваться ею.
    Цицерон, "О высшем благе и высшем зле", I,1.
    Если можно быть ученым чужою ученостью, то мудрыми мы можем быть лишь собственной мудростью. - Non enim paranda nobis solum, sed fruenda sapientia est. Дионисий [ Обмолвка Монтеня: имеется в виду наиболее известный последователь кинической школы Диоген, о котором сообщаемое здесь передает Диоген Лаэртий, VI, 27. - авт. ] издевался над теми грамматиками, которые со всей тщательностью изучают бедствия Одиссея, но не замечают своих собственных; над музыкантами, умеющими настроить свой флейты, но не знающими, как внести гармонию в свои нравы; над ораторами, старающимися проповедывать справедливость, но не обладающими ею на деле. (Мишель Монтень, О педантизме.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Non enim paranda nobis solum, sed fruenda sapientia est

  • 20 Sérmo datúr cunctís, animí sapiéntia páucis

    Дар речи дан всем, душевная мудрость - немногим.
    Дистихи Катона, I, 10 - из сборника нравоучительных двустиший, составленных в III-IV вв. н. э. и приписанных Катону Старшему, герою древнеримской нравственности. Сборник служил популярным школьным чтением.
    Он не мог уладить самое пустяковое дело; вместо того, чтобы примирить тяжущихся, он только еще сильней раздражал и ожесточал их. Вы же знаете, господа, что sermo datur cunctis, animi sapientia paucis... (Франсуа Рабле, Гаргантюа и Пантагрюэль.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Sérmo datúr cunctís, animí sapiéntia páucis

См. также в других словарях:

  • Sapientia — (lateinisch: Weisheit) steht für Sapientia Salomonis: Buch der Weisheit (275) Sapientia, Asteroid Hauptgürtels Arcanum divinae sapientia, Enzyklika, 1880 Aeterna Dei sapientia Enzyklika, 1961 Sapientia Christiana, Apostolische Konstitution, 1979… …   Deutsch Wikipedia

  • SAPIENTIA — vulgo SAPIENTIA SALOMONIS, liber Apoctyphus, sic vocatus est, non quod Salomonis esset, quamvis Auctor Scripti eum se fuisse fingat, c. 9. v. 7. Tume elegisti Regem populi et Iudicem filiorum tuorum ac filiarum. v. 8. Iussisti aedificare Templum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Sapientia, S. (1) — 1S. Sapientia (Sophia) (1. Aug. al. 10. Mai, 30. Sept.), welche zu Esthau im Elsaß verehrt wird, die Mutter der hl. Fides1. S. d. (I. 16.) …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Sapientia, S. (2) — 2S. Sapientia (21. Oct.), Jungfrau und Martyrin, deren Reliquien zu Cöln verehrt werden, gilt als Gefährtin der heil. Ursula. S. d. und S. Helena.8 (I. 4.) …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Sapientia University — The Sapientia – Hungarian University of Transylvania is an institution of Hungarian higher education in the historic region of Transylvania, Romania.At present the Sapientia Foundation finances the following 18 departments of the University: * In …   Wikipedia

  • Sapientia (Asteroid) — Asteroid (275) Sapientia Eigenschaften des Orbits (Simulation) Orbittyp Hauptgürtelasteroid Große Halbachse 2,7727  …   Deutsch Wikipedia

  • Sapientia Christiana — Die Apostolische Konstitution Sapientia Christiana (Abkürzung SC) wurde am 15. April 1979 durch Papst Johannes Paul II. veröffentlicht, er legt hiermit die Ordnung „Über die kirchlichen Universitäten und Fakultäten“ fest. Am 29. April 1979… …   Deutsch Wikipedia

  • Sapientia (3) — 3Sapientia (11. Dec., al. 1. Mai), eine fromme Cistercienserin zu la Ramée (Rameige, Remeja) in Belgien (Süd Brabant), welche öfter himmlische Erscheinungen gehabt haben soll. (Maji. I. 5.) …   Vollständiges Heiligen-Lexikon

  • Sapientia — Sapiẹntia,   lateinische Bezeichnung und Personifikation der Weisheit …   Universal-Lexikon

  • Sapientia — Visdom …   Danske encyklopædi

  • SAPIENTIA — sapientiam …   Abbreviations in Latin Inscriptions

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»