Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

sílex

  • 81 incita

    1.
    in-cĭtus, a, um, adj., set in rapid motion, rapid, swift, violent ( poet.):

    venti vis,

    Lucr. 1, 271:

    inciti atque alacres Delphini, Cic. poët. N. D. 2, 35, 89: hasta,

    Verg. A. 12, 492:

    silex,

    Sil. 1, 491:

    longis Porticibus conjux fugit,

    Val. Fl. 1, 728.
    2.
    incĭtus, a, um, adj. [2. in-citus, unmoved; hence], of a chessman that cannot be moved, immovable:

    (calculi) qui moveri omnino non possunt, incitos dicunt. Unde et egentes homines inciti vocantur, quibus spes ultra procedendi nulla restat,

    Isid. Orig. 18, 67.—As substt.
    1.
    incĭtae, ārum (sc. calces), f., and
    2.
    incĭta, ōrum, n. Used only in the ante- and post-class. authors in the transf. phrase, ad incita or ad incitas aliquem redigere, deducere, redire, etc., to bring to a stand-still, reduce to extremity: Sy. Profecto ad incitas lenonem rediget, si eas abduxerit. Mi. Quin prius disperibit faxo, quam unam calcem civerit, Plaut. Poen. 4, 2, 85:

    ut ad incitast redactus,

    id. Trin. 2, 4, 136 Brix: vilicum corrupit, ad incita redegit, Lucil. ap. Non. 123, 27:

    illud ad incita cum redit atque internecionem,

    id. ib. 25:

    Epirotae ad incitas intolerandi tributi mole depressi,

    Mamert. Grat. Act. ad Jul. 9.
    3.
    incĭtus, ūs, m. [in-cieo], quick motion:

    adsiduo mundi incitu,

    Plin. 2, 45, 45, § 116.

    Lewis & Short latin dictionary > incita

  • 82 incitae

    1.
    in-cĭtus, a, um, adj., set in rapid motion, rapid, swift, violent ( poet.):

    venti vis,

    Lucr. 1, 271:

    inciti atque alacres Delphini, Cic. poët. N. D. 2, 35, 89: hasta,

    Verg. A. 12, 492:

    silex,

    Sil. 1, 491:

    longis Porticibus conjux fugit,

    Val. Fl. 1, 728.
    2.
    incĭtus, a, um, adj. [2. in-citus, unmoved; hence], of a chessman that cannot be moved, immovable:

    (calculi) qui moveri omnino non possunt, incitos dicunt. Unde et egentes homines inciti vocantur, quibus spes ultra procedendi nulla restat,

    Isid. Orig. 18, 67.—As substt.
    1.
    incĭtae, ārum (sc. calces), f., and
    2.
    incĭta, ōrum, n. Used only in the ante- and post-class. authors in the transf. phrase, ad incita or ad incitas aliquem redigere, deducere, redire, etc., to bring to a stand-still, reduce to extremity: Sy. Profecto ad incitas lenonem rediget, si eas abduxerit. Mi. Quin prius disperibit faxo, quam unam calcem civerit, Plaut. Poen. 4, 2, 85:

    ut ad incitast redactus,

    id. Trin. 2, 4, 136 Brix: vilicum corrupit, ad incita redegit, Lucil. ap. Non. 123, 27:

    illud ad incita cum redit atque internecionem,

    id. ib. 25:

    Epirotae ad incitas intolerandi tributi mole depressi,

    Mamert. Grat. Act. ad Jul. 9.
    3.
    incĭtus, ūs, m. [in-cieo], quick motion:

    adsiduo mundi incitu,

    Plin. 2, 45, 45, § 116.

    Lewis & Short latin dictionary > incitae

  • 83 incitus

    1.
    in-cĭtus, a, um, adj., set in rapid motion, rapid, swift, violent ( poet.):

    venti vis,

    Lucr. 1, 271:

    inciti atque alacres Delphini, Cic. poët. N. D. 2, 35, 89: hasta,

    Verg. A. 12, 492:

    silex,

    Sil. 1, 491:

    longis Porticibus conjux fugit,

    Val. Fl. 1, 728.
    2.
    incĭtus, a, um, adj. [2. in-citus, unmoved; hence], of a chessman that cannot be moved, immovable:

    (calculi) qui moveri omnino non possunt, incitos dicunt. Unde et egentes homines inciti vocantur, quibus spes ultra procedendi nulla restat,

    Isid. Orig. 18, 67.—As substt.
    1.
    incĭtae, ārum (sc. calces), f., and
    2.
    incĭta, ōrum, n. Used only in the ante- and post-class. authors in the transf. phrase, ad incita or ad incitas aliquem redigere, deducere, redire, etc., to bring to a stand-still, reduce to extremity: Sy. Profecto ad incitas lenonem rediget, si eas abduxerit. Mi. Quin prius disperibit faxo, quam unam calcem civerit, Plaut. Poen. 4, 2, 85:

    ut ad incitast redactus,

    id. Trin. 2, 4, 136 Brix: vilicum corrupit, ad incita redegit, Lucil. ap. Non. 123, 27:

    illud ad incita cum redit atque internecionem,

    id. ib. 25:

    Epirotae ad incitas intolerandi tributi mole depressi,

    Mamert. Grat. Act. ad Jul. 9.
    3.
    incĭtus, ūs, m. [in-cieo], quick motion:

    adsiduo mundi incitu,

    Plin. 2, 45, 45, § 116.

    Lewis & Short latin dictionary > incitus

  • 84 incumbo

    incumbo, cŭbŭi, cŭbĭtum, ĕre, v. n. [1. incubo], to lay one ' s self upon, to lean or recline upon a thing (cf. ingruo; class., partic. in the trop. sense).
    I.
    Lit., constr. with in, ad, super, or dat.; also with the simple acc.:

    olivae,

    Verg. E. 8, 16:

    in parietem,

    Dig. 39, 2, 28:

    densis ordinibus nunc alii in alios, nunc in scuta incumbentes sustinebant impetus Romanorum,

    Liv. 35, 5, 7:

    toro,

    Verg. A. 4, 650:

    materiae,

    Curt. 8, 10, 25:

    terrae,

    Tac. A. 2, 17:

    super praedam,

    to lie upon, Petr. 80:

    in eum,

    Curt. 6, 9: ad vos, Ov. M. 9, 385:

    cumulatis in aqua sarcinis insuper incumbebant,

    Liv. 22, 2, 8:

    validis incumbere remis,

    Verg. A. 5, 15; 10, 294; Curt. 9, 9, 4.—Of the heavens:

    cava in se convexitas vergit, et cardini suo, hoc est terrae, undique incumbit,

    Plin. 2, 64, 64, § 160:

    mare,

    to cast itself into the sea, id. 5, 32, 40, § 141: fessi arma sua, Sall. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 229:

    tecto incubuit bubo,

    perched on, Ov. M. 6, 432:

    gladium faciam culcitam, camque incumbam,

    Plaut. Cas. 2, 4, 29.—
    B.
    Transf., to lean or incline towards, to overhang; to rush towards:

    silex prona jugo laevum incumbebat ad amnem,

    Verg. A. 8, 236:

    laurus incumbens arae,

    id. ib. 2, 514: in gladium, to fall on one ' s sword, Cic. Inv. 2, 51, 154:

    gladio,

    Auct. Her. 1, 11, 18:

    ferro,

    Phaedr. 3, 10, 33:

    in hostem,

    to press upon the enemy, Liv. 30, 34, 2; cf.:

    duo duces circumstare urbem... et unum in locum totam periculi molem, omne onus incubuisse,

    id. 27, 40, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    To press upon, burden, oppress, weigh upon:

    incubuere (venti) mari,

    Verg. A. 1, 84:

    tempestas a vertice silvis incubuit,

    id. G. 2, 311:

    gravis incumbens scopulis aestas,

    id. ib. 2, 377:

    febrium terris incubuit cohors,

    Hor. C. 1, 3, 30:

    (aestus) incubuit populo,

    Lucr. 6, 142. — Absol.:

    saevior armis Luxuria incubuit,

    Just. 6, 292.—
    B.
    To bend one ' s attention to, to apply or devote one ' s self to, to exert one ' s self, or take pains with, pay attention to; constr. with in, ad, or dat.:

    rogandis legibus,

    Flor. 3, 16:

    ceris et stilo,

    Plin. Ep. 7, 27, 9:

    labori,

    Sil. 4, 820:

    toto pectore novae cogitationi,

    Tac. Or. 3:

    et animo et opibus in bellum,

    Caes. B. G. 7, 76:

    ut jam inclinato (judici) reliqua incumbat oratio,

    press upon, exert influence on, Cic. de Or. 2, 79, 324; cf.:

    invidia mihi incumbit,

    Tac. A. 14, 54:

    in aliquod studium,

    Cic. de Or. 1, 8, 34:

    in causam,

    id. Phil. 4, 5, 12:

    acrius graviusque ad ulciscendas rei publicae injurias,

    id. ib. 6, 1, 2:

    tota mente in aliquam curam et cogitationem,

    id. Fam. 10, 3, 3:

    toto pectore ad laudem,

    id. ib. 10, 12, 2:

    omni cogitatione curaque in rem publicam,

    id. ib. 1, 2:

    fato urguenti incumbere,

    to press on, hasten, Verg. A. 2, 653.—With inf.:

    sarcire ruinas,

    Verg. G. 4, 249:

    delatorem pervertere,

    Tac. H. 2, 10.—With ut and subj.:

    Appius Claudius... cum suis tum totius nobilitatis viribus incubuit, ut, etc.,

    Liv. 10, 15, 8.— Absol.:

    nunc, nunc incumbere tempus,

    Ov. M. 10, 657.—
    C.
    To incline, choose, be inclined to, lean towards:

    hoc servi esse officium reor,... non quo incumbat eum (i. e. erum) inpellere,

    Plaut. Aul. 4, 1, 8:

    ut eos, qui audiunt, quocumque incubuerit, possit impellere,

    whithersoever he may incline, choose, Cic. de Or. 3, 14, 55:

    eodem incumbunt municipia,

    are inclined the same way, id. Phil. 6, 7, 18:

    ad voluntatem perferendae legis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    voluntatum inclinatio ad virum bonum,

    to lean towards, turn to, id. Mur. 26, 53: in causam, Cael. ad Cic. Fam. 8, 11, 3:

    in cupiditatem,

    Cic. Att. 5, 13, 3:

    in illo,

    id. Q. Fr. 3, 8, 6.—
    D.
    To be incumbent upon one as a duty (post-class.):

    accusandi necessitas domino,

    Dig. 48, 2, 5:

    ei probatio,

    ib. 22, 3, 2:

    judici omnium rerum officium,

    ib. 21, 1, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > incumbo

  • 85 infidelis

    I.
    In gen. (rare but class.):

    si hoc sibi sument, nullam esse fidem, quae infideli data sit,

    Cic. Off. 3, 29, 106:

    Bellovaci, qui ante erant per se infideles,

    Caes. B. G. 7, 59:

    non infideles arbitrae Nox et Diana,

    Hor. Epod. 5, 50:

    obsecro, infidelior mihi ne fuas, quam ego sum tibi,

    Plaut. Capt. 2, 3, 83:

    ut ex infidelissimis (sociis) firmissimos redderem,

    Cic. Fam. 15, 4, 14:

    silex ad structuram infidelis,

    Plin. 36, 22, 49, § 169:

    infidelis recti magister est metus,

    Plin. Pan. 45.—
    II.
    In partic., in eccl. Lat., unbelieving, infidel:

    Christiani,

    Salv. de Gub. 5 init.Adv.: in-fĭdēlĭter, faithlessly, perfidiously:

    nec me minus putarem reprehendendum, si inutiliter aliquid senatui suaserim quam si infideliter,

    Cic. Brut. 2, 1, 2; Vulg. Isa. 21, 2. — Sup.: infidelissime, Salv. contra Avar. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > infidelis

  • 86 inpenetrabilis

    impĕnĕtrābĭlis ( inp-), e, adj. [2. inpenetrabilis], that cannot be penetrated, impenetrable (perh. not ante-Aug.).
    I.
    Lit.:

    silex ferro,

    Liv. 36, 25:

    superior pars corporis crocodili (with dura),

    Sen. Q. N. 4, 2 med.; cf.:

    tergus hippopotami ad scuta,

    Plin. 8, 25, 39, § 95:

    congeries imbribus,

    id. 8, 36, 54, § 127:

    cruppellarii accipiendis ictibus,

    Tac. A. 3, 43:

    quae impenetrabilia quaeque pervia,

    id. ib. 12, 35.—
    II.
    Trop., that cannot be overcome, unconquerable, unyielding:

    patet impenetrabilis ille Luctibus,

    Sil. 6, 413:

    impenetrabilis blanditiis,

    Sen. Q. N. 4 praef.:

    mens irae,

    Sil. 7, 561:

    pudicitia Agrippinae,

    Tac. A. 4, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > inpenetrabilis

  • 87 insurgo

    in-surgo, surrexi, rectum, 3, v. n.
    I.
    To rise upon, to rise up or to: insurgite remis, rise on your oars, i. e. ply your oars vigorously, Verg. A. 3, 560; 3, 207; 5, 189; so,

    remis insurgitur,

    Val. Fl. 2, 14:

    insurgit transtris,

    id. ib. 1, 450:

    nigro glomerari pulvere nubem Prospiciunt Teucri, ac tenebras insurgere campis,

    Verg. A. 9, 33:

    sibilat insurgens capiti,

    raising its head, Sil. 10, 546.—
    (β).
    With acc.:

    jugum (i. q. in jugum),

    App. M. 1, p. 103.—
    II.
    To raise one ' s self, to rise, mount:

    insurgat Aquilo,

    Hor. Epod. 10, 7:

    si forte prolapsus est, attolli et insurgere haud licitum,

    Tac. G. 39, 8:

    altior insurgens et cursu concitus heros,

    Verg. A. 12, 902:

    et (serpens) sibilat ore, Arduus insurgens,

    id. ib. 11, 755:

    acuta silex Speluncae dorso insurgens,

    id. ib. 8, 233:

    inde colles insurgunt,

    Liv. 22, 4, 2:

    pone tergum insurgebat silva,

    Tac. A. 2, 16; so in fight, to rise for a blow:

    ostendit dextram insurgens Entellus,

    Verg. A. 5, 443:

    altior,

    Sil. 5, 294. —
    B.
    Transf.
    1.
    To rise, grow in power: insurgere regnis alicujus, to rise against, i. e. to aim at seizing one ' s kingdom, Ov. M. 9, 444:

    Caesar insurgere paulatim,

    Tac. A. 1, 2:

    Romanas opes insurgere,

    id. ib. 11, 16. —
    2.
    Of waters, floods:

    vastius insurgens decimae ruit impetus undae,

    Ov. M. 11, 530: Atax usque eo solitus insurgere, ut se ipse non capiat, Mel. 2, 6, 6.—
    3.
    To arise:

    insurgunt fremitus,

    Val. Fl. 2, 82. —
    4.
    To rise up, to rouse or bestir one ' s self:

    invigilare publicis utilitatibus et insurgere,

    Plin. Pan. 66, 2.—
    5.
    Of speech, to rise above the level of ordinary language, to become sublime:

    Horatius insurgit aliquando,

    Quint. 10, 1, 96:

    augeri debent sententiae, et insurgere,

    id. 9, 4, 23:

    haec sunt, quibus mens pariter et oratio insurgant,

    id. 12, 2, 28; id. 11, 3, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > insurgo

  • 88 liquor

    1.
    līquor, līqui ( inf. liquier, Att. Trag. Brut. 28), v. dep. n. [liqueo], to be fluid or liquid, to flow, melt, dissolve ( poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    tum toto corpore sudor Liquitur,

    Verg. A. 9, 813:

    huic (arbori) atro liquuntur sanguine guttae,

    id. ib. 3, 28:

    liquentia flumina,

    id. ib. 9, 679:

    mella,

    id. ib. 1, 432:

    fluvius,

    id. G. 4, 442:

    ut fraces et amurca liquentur,

    Plin. 15, 6, 6, § 22.—
    II.
    Trop., to melt or waste away:

    ilico res foras labitur, liquitur,

    Plaut. Trin. 2, 1, 17:

    in partem pejorem liquitur aetas,

    Lucr. 2, 1132: per poli liquentis axem, Prud. steph. 1, 88.
    2.
    lĭquor, ōris (lī, Lucr. 1, 454), m. [liqueo], fluidness, fluidity, liquidity.
    I.
    Lit.: liquor aquai, Lucr. 1, 454; Cic. N. D. 2, 10:

    causae, quae vim habent frigoris et caloris, concretionis et liquoris,

    id. Univ. 14:

    vomica liquoris aeterni argentum vivum appellatur,

    Plin. 33, 6, 32, § 99.—
    II.
    Transf., a fluid, liquid, liquoris vitigeni latex, wine, Lucr, 5, 14:

    dulcis flavusque mellis,

    id. 1, 938:

    liquores amnium,

    Cic. N. D. 2, 39, 98:

    Stygius,

    Ov. Ib. 594: Virgineus, the water of the spring Virgo (v. Virgo), id. P. 1, 8, 38:

    aurea tunc pressos pedibus dedit uva liquores,

    Tib. 2, 1, 45: fluidus, a corrupt moisture, i. e. putrefaction, = tabes, Verg. G. 3, 484:

    (teritur) parvo saepe liquore silex,

    Prop. 2, 25 (3, 20), 16:

    Assyrius, i. e. amomum,

    Stat. S. 3, 3, 212:

    niveus lactis,

    Sen. Oedip. 565:

    oleique,

    Plin. 35, 15, 51, § 179. —Of the sea:

    qua medius liquor Secernit Europen ab Afro,

    Hor. C. 3, 3, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > liquor

  • 89 Luna

    1.
    lūna, ae ( gen. lunai, Lucr. 5, 69), f. [contr. for luc-na, from root luc; v. luceo], the moon.
    I.
    Lit.:

    dimidiata,

    Cato, R. R. 37:

    extrema et prima,

    Varr. R. R. 1, 37:

    solis annuos cursus spatiis menstruis luna consequitur,

    Cic. N. D. 2, 19, 50; 2, 40, 103; id. Ac. 2, 39, 123:

    cum luna laboret,

    is eclipsed, id. Tusc. 1, 38, 92:

    lunae defectus,

    Liv. 26, 5:

    lunae defectio,

    Quint. 1, 10, 47:

    siderum regina bicornis,

    Hor. C. S. 35:

    aurea,

    Ov. M. 10, 448:

    nivea,

    id. ib. 14, 367:

    minor,

    Hor. S. 2, 8, 31:

    dimidia,

    Plin. 18, 32, 75, § 323:

    plena,

    id. 11, 30, 36, § 109:

    nova,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    intermenstrua,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    lunae senium,

    id. 7, 48, 49, § 155:

    lunae coitus,

    id. 16, 39, 74, § 190:

    crescens,

    Col. 2, 15:

    decrescens,

    id. 2, 5: tertia, quarta, quinta, etc., the third, fourth, fifth, etc., day after the new moon, id. 2, 10:

    laborans,

    an eclipse of the moon, Juv. 6, 442: corniculata, dividua, protumida, plena, App. de Deo Socr.—
    II.
    Transf.
    A.
    A month:

    centesima revolvente se luna,

    Plin. 18, 25, 57, § 217; cf. Ov. M. 7, 531.—
    B.
    A night:

    roscida,

    Verg. G. 3, 337:

    immeritae omnia lunae,

    Prop. 4, 4, 23.—
    C.
    The figure of a half-moon, a crescent, lune, Stat. Th. 6, 289. —Esp., the badge worn by senators on their shoes:

    felix... appositam nigrae lunam subtexit alutae,

    Juv. 7, 191:

    patricia,

    Stat. S. 5, 2, 27; cf. Isid. Orig. 19, 34, and lunula. —
    D. E.
    Personified: Lūna, the Moon-goddess:

    Volcanus, Luna, Sol, Dies, di quattuor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 21; Ov. F. 4, 374; Aus. Ep. 5, 3; 19, 3; cf. Stat. Th. 12, 299 sqq.;

    Hyg. Fab. praef.: Aristoteles... Minervam esse lunam probabilibus argumentis explicat,

    Arn. 3, 31. Her temple, built on the Aventine by Servius Tullius, was burned in Nero's reign, Liv. 40, 2, 2; Tac. A. 15, 41.
    2.
    Lūna, ae, f., a city of Etruria, now Luni, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 8, § 50; Liv. 39, 21, 5; 43, 11; Mart. 13, 30, 1; Sil. 8, 482.— Hence,
    II.
    Lūnensis or Lūniensis, e, adj., of or belonging to Luna:

    caseus Luniensis, remarkable for its size,

    Plin. 11, 42, 97, § 241; Mart. 13, 30 in lemm.:

    marmor,

    the modern marble of Carrara, Plin. 36, 6, 7, § 48:

    silex,

    id. 36, 18, 29, § 135:

    ara,

    an altar of marble of Luna, Suet. Ner. 50. — Plur. subst.: Lūnenses, ĭum, m., the inhabitants of Luna, Plin. 36, 5, 4, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Luna

  • 90 luna

    1.
    lūna, ae ( gen. lunai, Lucr. 5, 69), f. [contr. for luc-na, from root luc; v. luceo], the moon.
    I.
    Lit.:

    dimidiata,

    Cato, R. R. 37:

    extrema et prima,

    Varr. R. R. 1, 37:

    solis annuos cursus spatiis menstruis luna consequitur,

    Cic. N. D. 2, 19, 50; 2, 40, 103; id. Ac. 2, 39, 123:

    cum luna laboret,

    is eclipsed, id. Tusc. 1, 38, 92:

    lunae defectus,

    Liv. 26, 5:

    lunae defectio,

    Quint. 1, 10, 47:

    siderum regina bicornis,

    Hor. C. S. 35:

    aurea,

    Ov. M. 10, 448:

    nivea,

    id. ib. 14, 367:

    minor,

    Hor. S. 2, 8, 31:

    dimidia,

    Plin. 18, 32, 75, § 323:

    plena,

    id. 11, 30, 36, § 109:

    nova,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    intermenstrua,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    lunae senium,

    id. 7, 48, 49, § 155:

    lunae coitus,

    id. 16, 39, 74, § 190:

    crescens,

    Col. 2, 15:

    decrescens,

    id. 2, 5: tertia, quarta, quinta, etc., the third, fourth, fifth, etc., day after the new moon, id. 2, 10:

    laborans,

    an eclipse of the moon, Juv. 6, 442: corniculata, dividua, protumida, plena, App. de Deo Socr.—
    II.
    Transf.
    A.
    A month:

    centesima revolvente se luna,

    Plin. 18, 25, 57, § 217; cf. Ov. M. 7, 531.—
    B.
    A night:

    roscida,

    Verg. G. 3, 337:

    immeritae omnia lunae,

    Prop. 4, 4, 23.—
    C.
    The figure of a half-moon, a crescent, lune, Stat. Th. 6, 289. —Esp., the badge worn by senators on their shoes:

    felix... appositam nigrae lunam subtexit alutae,

    Juv. 7, 191:

    patricia,

    Stat. S. 5, 2, 27; cf. Isid. Orig. 19, 34, and lunula. —
    D. E.
    Personified: Lūna, the Moon-goddess:

    Volcanus, Luna, Sol, Dies, di quattuor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 21; Ov. F. 4, 374; Aus. Ep. 5, 3; 19, 3; cf. Stat. Th. 12, 299 sqq.;

    Hyg. Fab. praef.: Aristoteles... Minervam esse lunam probabilibus argumentis explicat,

    Arn. 3, 31. Her temple, built on the Aventine by Servius Tullius, was burned in Nero's reign, Liv. 40, 2, 2; Tac. A. 15, 41.
    2.
    Lūna, ae, f., a city of Etruria, now Luni, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 8, § 50; Liv. 39, 21, 5; 43, 11; Mart. 13, 30, 1; Sil. 8, 482.— Hence,
    II.
    Lūnensis or Lūniensis, e, adj., of or belonging to Luna:

    caseus Luniensis, remarkable for its size,

    Plin. 11, 42, 97, § 241; Mart. 13, 30 in lemm.:

    marmor,

    the modern marble of Carrara, Plin. 36, 6, 7, § 48:

    silex,

    id. 36, 18, 29, § 135:

    ara,

    an altar of marble of Luna, Suet. Ner. 50. — Plur. subst.: Lūnenses, ĭum, m., the inhabitants of Luna, Plin. 36, 5, 4, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > luna

  • 91 Lunenses

    1.
    lūna, ae ( gen. lunai, Lucr. 5, 69), f. [contr. for luc-na, from root luc; v. luceo], the moon.
    I.
    Lit.:

    dimidiata,

    Cato, R. R. 37:

    extrema et prima,

    Varr. R. R. 1, 37:

    solis annuos cursus spatiis menstruis luna consequitur,

    Cic. N. D. 2, 19, 50; 2, 40, 103; id. Ac. 2, 39, 123:

    cum luna laboret,

    is eclipsed, id. Tusc. 1, 38, 92:

    lunae defectus,

    Liv. 26, 5:

    lunae defectio,

    Quint. 1, 10, 47:

    siderum regina bicornis,

    Hor. C. S. 35:

    aurea,

    Ov. M. 10, 448:

    nivea,

    id. ib. 14, 367:

    minor,

    Hor. S. 2, 8, 31:

    dimidia,

    Plin. 18, 32, 75, § 323:

    plena,

    id. 11, 30, 36, § 109:

    nova,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    intermenstrua,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    lunae senium,

    id. 7, 48, 49, § 155:

    lunae coitus,

    id. 16, 39, 74, § 190:

    crescens,

    Col. 2, 15:

    decrescens,

    id. 2, 5: tertia, quarta, quinta, etc., the third, fourth, fifth, etc., day after the new moon, id. 2, 10:

    laborans,

    an eclipse of the moon, Juv. 6, 442: corniculata, dividua, protumida, plena, App. de Deo Socr.—
    II.
    Transf.
    A.
    A month:

    centesima revolvente se luna,

    Plin. 18, 25, 57, § 217; cf. Ov. M. 7, 531.—
    B.
    A night:

    roscida,

    Verg. G. 3, 337:

    immeritae omnia lunae,

    Prop. 4, 4, 23.—
    C.
    The figure of a half-moon, a crescent, lune, Stat. Th. 6, 289. —Esp., the badge worn by senators on their shoes:

    felix... appositam nigrae lunam subtexit alutae,

    Juv. 7, 191:

    patricia,

    Stat. S. 5, 2, 27; cf. Isid. Orig. 19, 34, and lunula. —
    D. E.
    Personified: Lūna, the Moon-goddess:

    Volcanus, Luna, Sol, Dies, di quattuor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 21; Ov. F. 4, 374; Aus. Ep. 5, 3; 19, 3; cf. Stat. Th. 12, 299 sqq.;

    Hyg. Fab. praef.: Aristoteles... Minervam esse lunam probabilibus argumentis explicat,

    Arn. 3, 31. Her temple, built on the Aventine by Servius Tullius, was burned in Nero's reign, Liv. 40, 2, 2; Tac. A. 15, 41.
    2.
    Lūna, ae, f., a city of Etruria, now Luni, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 8, § 50; Liv. 39, 21, 5; 43, 11; Mart. 13, 30, 1; Sil. 8, 482.— Hence,
    II.
    Lūnensis or Lūniensis, e, adj., of or belonging to Luna:

    caseus Luniensis, remarkable for its size,

    Plin. 11, 42, 97, § 241; Mart. 13, 30 in lemm.:

    marmor,

    the modern marble of Carrara, Plin. 36, 6, 7, § 48:

    silex,

    id. 36, 18, 29, § 135:

    ara,

    an altar of marble of Luna, Suet. Ner. 50. — Plur. subst.: Lūnenses, ĭum, m., the inhabitants of Luna, Plin. 36, 5, 4, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Lunenses

  • 92 Luniensis

    1.
    lūna, ae ( gen. lunai, Lucr. 5, 69), f. [contr. for luc-na, from root luc; v. luceo], the moon.
    I.
    Lit.:

    dimidiata,

    Cato, R. R. 37:

    extrema et prima,

    Varr. R. R. 1, 37:

    solis annuos cursus spatiis menstruis luna consequitur,

    Cic. N. D. 2, 19, 50; 2, 40, 103; id. Ac. 2, 39, 123:

    cum luna laboret,

    is eclipsed, id. Tusc. 1, 38, 92:

    lunae defectus,

    Liv. 26, 5:

    lunae defectio,

    Quint. 1, 10, 47:

    siderum regina bicornis,

    Hor. C. S. 35:

    aurea,

    Ov. M. 10, 448:

    nivea,

    id. ib. 14, 367:

    minor,

    Hor. S. 2, 8, 31:

    dimidia,

    Plin. 18, 32, 75, § 323:

    plena,

    id. 11, 30, 36, § 109:

    nova,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    intermenstrua,

    id. 18, 32, 75, § 322:

    lunae senium,

    id. 7, 48, 49, § 155:

    lunae coitus,

    id. 16, 39, 74, § 190:

    crescens,

    Col. 2, 15:

    decrescens,

    id. 2, 5: tertia, quarta, quinta, etc., the third, fourth, fifth, etc., day after the new moon, id. 2, 10:

    laborans,

    an eclipse of the moon, Juv. 6, 442: corniculata, dividua, protumida, plena, App. de Deo Socr.—
    II.
    Transf.
    A.
    A month:

    centesima revolvente se luna,

    Plin. 18, 25, 57, § 217; cf. Ov. M. 7, 531.—
    B.
    A night:

    roscida,

    Verg. G. 3, 337:

    immeritae omnia lunae,

    Prop. 4, 4, 23.—
    C.
    The figure of a half-moon, a crescent, lune, Stat. Th. 6, 289. —Esp., the badge worn by senators on their shoes:

    felix... appositam nigrae lunam subtexit alutae,

    Juv. 7, 191:

    patricia,

    Stat. S. 5, 2, 27; cf. Isid. Orig. 19, 34, and lunula. —
    D. E.
    Personified: Lūna, the Moon-goddess:

    Volcanus, Luna, Sol, Dies, di quattuor,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 21; Ov. F. 4, 374; Aus. Ep. 5, 3; 19, 3; cf. Stat. Th. 12, 299 sqq.;

    Hyg. Fab. praef.: Aristoteles... Minervam esse lunam probabilibus argumentis explicat,

    Arn. 3, 31. Her temple, built on the Aventine by Servius Tullius, was burned in Nero's reign, Liv. 40, 2, 2; Tac. A. 15, 41.
    2.
    Lūna, ae, f., a city of Etruria, now Luni, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 8, § 50; Liv. 39, 21, 5; 43, 11; Mart. 13, 30, 1; Sil. 8, 482.— Hence,
    II.
    Lūnensis or Lūniensis, e, adj., of or belonging to Luna:

    caseus Luniensis, remarkable for its size,

    Plin. 11, 42, 97, § 241; Mart. 13, 30 in lemm.:

    marmor,

    the modern marble of Carrara, Plin. 36, 6, 7, § 48:

    silex,

    id. 36, 18, 29, § 135:

    ara,

    an altar of marble of Luna, Suet. Ner. 50. — Plur. subst.: Lūnenses, ĭum, m., the inhabitants of Luna, Plin. 36, 5, 4, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > Luniensis

  • 93 nudus

    nūdus, a, um, adj. [for nugdus; root nag-, nig-, to make bare; Sanscr. nagna, naked; cf. Germ. nackt; Eng. naked], naked, bare, unclothed, uncovered, exposed.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    membra nuda dabant terrae,

    Lucr. 5, 970 Lachm. N. cr. (not nudabant):

    tamquam nudus nuces legeret, in ventrem abstulisse,

    Cic. de Or. 2, 66, 265:

    nudus membra Pyracmon,

    Verg. A. 8, 425:

    nuda pedem,

    Ov. M. 7, 183:

    capite nudo,

    bareheaded, Sall. J. 94, 1:

    pedibus nudis,

    Hor. S. 1, 8, 24:

    costae nudae tegmine,

    Sil. 5, 449.—Esp., without the toga, in one's tunic:

    nudus ara, sere nudus,

    Verg. G. 1, 299; Petr. 92; Aur. Vict. Vir. Illustr. 17; cf. Drak. ad Liv. 3, 26, 9.— Unarmed, unprotected:

    in maximo metu nudum et caecum corpus ad hostes vortere,

    his defenceless back, Sall. J. 107, 1; Liv. 5, 45, 3.—Prov.: vestimenta detrahere nudo, i. e. to get something out of one who has nothing, or to draw blood from a stone, Plaut. As. 1, 1, 79.—Of things:

    silex nuda,

    not covered with turf, Verg. E. 1, 15:

    ensis,

    id. A. 12, 306:

    sedit humo nudā,

    Ov. M. 4, 261:

    et quodcumque jacet nudā tellure cadaver,

    on the bare ground, unburied, Luc. 6, 550; so of unburied bodies, id. 8, 434; Stat. Th. 8, 73:

    nudum nemus,

    leafless, Sen. Herc. Oet. 281.—
    (β).
    With gen.:

    loca nuda gignentium,

    bare of vegetation, Sall. J. 79, 6:

    nudus Arboris Othrys,

    Ov. M. 12, 512. —
    B.
    In partic.
    1.
    Stripped, spoiled, vacant, void, deprived, or destitute of, without.
    (α).
    With abl.:

    urbs nuda praesidio,

    Cic. Att. 7, 13, 1:

    praesidiis,

    Liv. 29, 4, 7:

    nudus agris, nudus nummis,

    Hor. S. 2, 3, 184:

    nudum remigio latus,

    id. C. 1, 14, 4; Sil. 16, 46.—
    (β).
    With ab:

    Messana ab his rebus sane vacua atque nuda est,

    Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3.—
    (γ).
    With gen.:

    mors famae nuda,

    Sil. 4, 608.—
    (δ).
    Absol.:

    heri quod homines quattuor In soporem conlocāstis nudos,

    Plaut. Am. 1, 1, 147:

    partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt,

    Cic. Cat. 1, 7, 16.—
    2.
    Poor, needy, destitute, forlorn:

    quem tu semper nudum esse voluisti,

    Cic. Fl. 21, 51:

    senecta,

    Ov. H. 9, 154:

    senectus,

    Juv. 7, 35:

    quis tam nudus, ut, etc.,

    id. 5, 163:

    sine amicis, sine hospitibus, plane nudum esse ac desertum,

    Cic. Verr. 2, 4, 66, § 148.—
    II.
    Transf.
    A. 1.
    In gen., bare, mere, pure, simple, sole, alone, only:

    nuda ista si ponas, judicari qualia sint non facile possim,

    Cic. Par. 3, 2, 24:

    ira Caesaris,

    Ov. Tr. 3, 11, 17:

    locorum nuda nomina,

    Plin. 3, praef. §

    2: virtus nudo homine contenta est,

    Sen. Ben. 3, 18, 2:

    nuda rerum cognitio,

    Plin. Ep. 5, 8, 4:

    nuda virtus,

    Petr. 88: nudā manu captare fontem, i. e. without a cup, Sen. Hippol. alt. 519.—So freq. in jurid. Lat.:

    nudo animo adipisci quidem possessionem non possumus: retinere tamen nudo animo possumus,

    Paul. Sent. 5, tit. 2:

    etiam nudus consensus sufficit obligationi,

    Dig. 44, 7, 51; Gai. Inst. 3, 154.—
    2.
    Esp., in phrases.
    (α).
    Nudum pactum, a bare agreement, i. e. a contract without consideration:

    ex nudo enim pacto inter cives Romanos actio non nascitur,

    Paul. Sent. 2, 14, 1.—
    (β).
    Nudum jus, an unexecuted right:

    qui nudum jus Quiritium in servo habet, is potestatem habere non intellegitur,

    Gai. Inst. 1, 54; 3, 166.—
    B.
    In partic.
    1.
    Simple, unadorned:

    Commentarii (Caesaris) nudi sunt, recti et venusti, omni ornatu orationis tamquam veste detractā,

    Cic. Brut. 75, 262:

    brevitas nuda atque inornata,

    id. de Or. 2, 84, 341:

    quoniam dicendi facultas non debeat esse jejuna atque nuda,

    id. ib. 1, 50, 218:

    nuda et velut incompta oratio,

    Quint. 8, 6, 41; cf. id. 2, 4, 3; Ov. A. A. 3, 747:

    sedit humo nudā, nudis incompta capillis,

    Ov. M. 4, 261.—
    2.
    Undisguised, unadorned, not veiled or obscured:

    veritas,

    Hor. C. 1, 24, 7:

    nudissima veritas,

    Cael. Aur. Chron. 1, 5, 176:

    simplex ac nuda veritas,

    Lact. 3, 1, 3: nuda verba, unveiled, i. e. obscene words, Plin. Ep. 4, 14, 4.—Hence, adv.: nūdē, nakedly, simply (post-class.):

    aliquid tradere breviter ac nude,

    Lact. 3, 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > nudus

  • 94 obcurro

    oc-curro ( obc-), curri, rarely cucurri (Plaut. Merc. 1, 2, 88; Phaedr. 3, 7, 2), cursum, 3 (archaic perf. occecurri, like memordi, peposci, Aelius Tubero ap. Gell. 7, 9, 11), v. n., to run up to, run to meet; to go or come up to, to go or come to meet, to meet (class.; syn. obvenio).
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    ilico Occucurri atque interpello,

    Plaut. Merc. 1, 2, 88:

    Caesari venienti,

    Caes. B. G. 3, 79:

    obviam alicui,

    to go to meet, Plaut. Ep. 2, 2, 30:

    amicis,

    Hor. S. 1, 4, 135; Suet. Calig. 4.— Impers.:

    occurritur (sc. mihi),

    Cic. Att. 2, 22, 3.—
    2.
    In partic., to go against, rush upon, attack an enemy:

    duabus Fabianis legionibus occurrit,

    Caes. B. C. 1, 40:

    armatis,

    id. ib. 2, 27:

    telis occurrere,

    Verg. A. 11, 808:

    obvius adversoque occurrit,

    id. ib. 10, 734.—
    B.
    Transf.
    1.
    To come to, meet, fall in with any thing:

    quibuscumque signis occurrerat, se aggregabat,

    Caes. B. G. 4, 26:

    tot vatibus,

    Juv. 1, 18.—
    2.
    To go or come to any place.
    (α).
    With dat.:

    concilio,

    Liv. 31, 29. —
    (β).
    With ad:

    legati ad id concilium occurrerunt,

    Liv. 31, 29.—
    (γ).
    With in and acc.:

    in aliam civitatem occurrere,

    Cic. Verr. 2, 3, 27, § 67.—
    3.
    Of situation.
    (α).
    To stand or lie opposite to:

    apud Elegiam occurrit ei (Euphrati) Taurus mons,

    Plin. 5, 24, 20, § 84.—
    (β).
    To lie in the way of, meet as an obstacle:

    in asperis locis silex saepe impenetrabilis ferro occurrebat,

    Liv. 36, 25, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To obviate or seek to obviate, to meet, resist, oppose, counteract:

    omnibus ejus consiliis occurri atque obstiti,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    illi rationi,

    id. Fat. 18, 41: malevolentiae hominum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 2.—
    2.
    To cure or attempt to cure; to relieve, remedy:

    venienti occurrite morbo,

    Pers. 3, 64:

    exspectationi,

    Cic. Clu. 23, 63:

    rei sapientiā occurrere,

    id. Fam. 4, 5, 6; Nep. Pelop. 1, 1.—
    B.
    To meet with words, i. e. to answer, reply, object:

    ut si dicenti, Quem video? ita occurras, ego,

    Quint. 1, 5, 36:

    Venus,

    Val. Fl. 7, 222.— Impers. pass.:

    occurretur enim, sicut occursum est,

    Cic. Ac. 2, 14, 44: occurritur autem nobis, et quidem a doctis et [p. 1253] eruditis, etc., id. Off. 2, 2, 6.—
    C.
    To offer or present itself, suggest itself, appear, occur:

    tu occurrebas dignus eo munere,

    Cic. Sen. 1, 2:

    nec tamen mihi quicquam occurrit cur, etc.,

    id. Tusc. 1, 21, 49; 1, 22, 51:

    Atheniensium classis demersae et exercitus deleti occurrebant,

    Liv. 25, 24, 12; cf.:

    ea cum universa occurrerent animo,

    id. 25, 24, 12, § 14:

    oculis ejus tot paludes occurrerent,

    Col. 2, 2:

    oras ad Eurum sequentibus nihil memorabile occurrit,

    Mel. 3, 9, 3:

    animo,

    presents itself to his mind, occurs to him, Cic. de Or. 2, 24, 104; cf.:

    ea quae occurrant,

    id. ib. 2, 54, 221:

    una defensio occurrit, quod muneribus tuis obniti non debui,

    Tac. A. 14, 53:

    cogitationi, quonam modo, etc.,

    Plin. 29, 1, 1, § 2:

    neque vos paeon, aut herous ille conturbet: ipsi occurrent orationi,

    will present themselves, Cic. de Or. 3, 49, 191:

    haec tenenda sunt oratori: saepe enim occurrunt,

    often occur, id. Or. 32, 115:

    quodcumque in mentem veniat, aut quodcumque occurrat,

    id. Fin. 4, 17, 47:

    ne quid honestum occurreret,

    Tac. Agr. 2.— With inf.:

    occurrit et aliqua dicere de magicis (herbis),

    it seems proper, Plin. 24, 17, 99, § 156.—
    D.
    To reach, attain (eccl. Lat.):

    donec occurramus in unitatem fidei,

    Vulg. Eph. 4, 13:

    si quo modo occurram ad resurrectionem,

    id. Phil. 3, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > obcurro

  • 95 occurro

    oc-curro ( obc-), curri, rarely cucurri (Plaut. Merc. 1, 2, 88; Phaedr. 3, 7, 2), cursum, 3 (archaic perf. occecurri, like memordi, peposci, Aelius Tubero ap. Gell. 7, 9, 11), v. n., to run up to, run to meet; to go or come up to, to go or come to meet, to meet (class.; syn. obvenio).
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    ilico Occucurri atque interpello,

    Plaut. Merc. 1, 2, 88:

    Caesari venienti,

    Caes. B. G. 3, 79:

    obviam alicui,

    to go to meet, Plaut. Ep. 2, 2, 30:

    amicis,

    Hor. S. 1, 4, 135; Suet. Calig. 4.— Impers.:

    occurritur (sc. mihi),

    Cic. Att. 2, 22, 3.—
    2.
    In partic., to go against, rush upon, attack an enemy:

    duabus Fabianis legionibus occurrit,

    Caes. B. C. 1, 40:

    armatis,

    id. ib. 2, 27:

    telis occurrere,

    Verg. A. 11, 808:

    obvius adversoque occurrit,

    id. ib. 10, 734.—
    B.
    Transf.
    1.
    To come to, meet, fall in with any thing:

    quibuscumque signis occurrerat, se aggregabat,

    Caes. B. G. 4, 26:

    tot vatibus,

    Juv. 1, 18.—
    2.
    To go or come to any place.
    (α).
    With dat.:

    concilio,

    Liv. 31, 29. —
    (β).
    With ad:

    legati ad id concilium occurrerunt,

    Liv. 31, 29.—
    (γ).
    With in and acc.:

    in aliam civitatem occurrere,

    Cic. Verr. 2, 3, 27, § 67.—
    3.
    Of situation.
    (α).
    To stand or lie opposite to:

    apud Elegiam occurrit ei (Euphrati) Taurus mons,

    Plin. 5, 24, 20, § 84.—
    (β).
    To lie in the way of, meet as an obstacle:

    in asperis locis silex saepe impenetrabilis ferro occurrebat,

    Liv. 36, 25, 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To obviate or seek to obviate, to meet, resist, oppose, counteract:

    omnibus ejus consiliis occurri atque obstiti,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    illi rationi,

    id. Fat. 18, 41: malevolentiae hominum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 2.—
    2.
    To cure or attempt to cure; to relieve, remedy:

    venienti occurrite morbo,

    Pers. 3, 64:

    exspectationi,

    Cic. Clu. 23, 63:

    rei sapientiā occurrere,

    id. Fam. 4, 5, 6; Nep. Pelop. 1, 1.—
    B.
    To meet with words, i. e. to answer, reply, object:

    ut si dicenti, Quem video? ita occurras, ego,

    Quint. 1, 5, 36:

    Venus,

    Val. Fl. 7, 222.— Impers. pass.:

    occurretur enim, sicut occursum est,

    Cic. Ac. 2, 14, 44: occurritur autem nobis, et quidem a doctis et [p. 1253] eruditis, etc., id. Off. 2, 2, 6.—
    C.
    To offer or present itself, suggest itself, appear, occur:

    tu occurrebas dignus eo munere,

    Cic. Sen. 1, 2:

    nec tamen mihi quicquam occurrit cur, etc.,

    id. Tusc. 1, 21, 49; 1, 22, 51:

    Atheniensium classis demersae et exercitus deleti occurrebant,

    Liv. 25, 24, 12; cf.:

    ea cum universa occurrerent animo,

    id. 25, 24, 12, § 14:

    oculis ejus tot paludes occurrerent,

    Col. 2, 2:

    oras ad Eurum sequentibus nihil memorabile occurrit,

    Mel. 3, 9, 3:

    animo,

    presents itself to his mind, occurs to him, Cic. de Or. 2, 24, 104; cf.:

    ea quae occurrant,

    id. ib. 2, 54, 221:

    una defensio occurrit, quod muneribus tuis obniti non debui,

    Tac. A. 14, 53:

    cogitationi, quonam modo, etc.,

    Plin. 29, 1, 1, § 2:

    neque vos paeon, aut herous ille conturbet: ipsi occurrent orationi,

    will present themselves, Cic. de Or. 3, 49, 191:

    haec tenenda sunt oratori: saepe enim occurrunt,

    often occur, id. Or. 32, 115:

    quodcumque in mentem veniat, aut quodcumque occurrat,

    id. Fin. 4, 17, 47:

    ne quid honestum occurreret,

    Tac. Agr. 2.— With inf.:

    occurrit et aliqua dicere de magicis (herbis),

    it seems proper, Plin. 24, 17, 99, § 156.—
    D.
    To reach, attain (eccl. Lat.):

    donec occurramus in unitatem fidei,

    Vulg. Eph. 4, 13:

    si quo modo occurram ad resurrectionem,

    id. Phil. 3, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > occurro

  • 96 praecaedit

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecaedit

  • 97 praecido

    prae-cīdo (old form praecaedit, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 18), cīdi, cīsum, 3, v. a. [caedo], to cut off in front; hence, in gen., to cut off.
    I.
    Lit. (class.); constr. with acc. alone, or with acc. and dat. or gen. of person.
    (α).
    With acc. and dat.:

    linguam alicui,

    Plaut. Aul. 2, 2, 12:

    manum alicui gladio,

    Cic. Inv. 2, 20, 59:

    aures, nasum et labia alicui,

    Just. 1, 10, 5.—
    (β).
    With acc. and gen.:

    collegae sui praecidi caput jussit,

    Cic. Tusc. 5, 19, 55:

    quae patrem occiderit, manus ejus praecidantur,

    Sen. Contr. 9, 27, 8.—
    (γ).
    With acc.:

    manus,

    Hirt. B. G. 8, 44:

    caput, Quadrig. ap. Gell. l. l.: capita,

    Petr. 1:

    medici membra praecidunt,

    Quint. 8, 3, 75:

    capillos,

    id. ib. 8, 3, 105:

    ancoras,

    to cut the cables, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

    fistulas, quibus aqua suppeditatur,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    traducem,

    Plin. 17, 23, 35, § 211.—
    B.
    Transf.
    1.
    To cut through, cut up (class.):

    cotem novaculā,

    Cic. Div. 1, 17, 32:

    linguam Nicanoris praecisam jussit particulatim avibus dari,

    Vulg. 2 Macc. 15, 33:

    naves,

    to cripple, make unfit for service, Cic. Att. 9, 6, 3.—
    2.
    To beat to pieces, to batter, smash (ante-class.):

    praecide os tu illi,

    Plaut. Cas. 2, 6, 52 (dub.; cf. id. Pers. 2, 4, 12 Ritschl).—
    3.
    Praecidere sinum maris, to cut off, avoid, i. e. to sail straight (postAug.), Sen. Ep. 53, 1: medium mare, Auct. Quint. Decl. 12, 22; cf.

    iter,

    Plin. 8, 22, 34, [p. 1413] § 83.—
    II.
    Trop., to cut off, to take away.
    A.
    Of speech, to cut short, abridge; to cut short one's words, to be brief, break off or finish abruptly:

    dum te obtuetur, interim linguam oculi praeciderunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 56:

    maximam partem defensionis,

    Cic. Verr. 2, 2, 62, § 151:

    sibi licentiam libertatemque vivendi,

    id. ib. 2, 3, 1, §

    3: sibi reditum,

    id. Pis. 22, 51:

    per abscissionem significatio fit, si, cum incipimus aliquid dicere, praecidimus,

    Auct. Her. 4, 54, 67:

    brevi praecidam,

    in a word, in short, briefly, Cic. Sen. 16, 57:

    praecide, inquit,

    cut it short, be brief, id. Ac. 2, 43, 133.—
    B.
    To break off, cut off, end, destroy; esp. with spem:

    si non praeciditur spes plebeio quoque, apiscendi summi honoris,

    Liv. 4, 3, 7:

    praecisa consulatūs spes erit,

    id. 4, 3, 15; 24, 31, 12; 42, 50, 1:

    id sum assecutus, ut una hora perdito spem judicii corrumpendi praeciderem,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 20:

    utrum spem nostram praecidat an differat,

    Sen. Ira, 3, 28, 4; id. Ben. 2, 5, 1.—Also of friendship, etc.: amicitias repente praecidere, to break off suddenly (opp. sensim dissuere), Cic. Off. 1, 33, 120.—
    C.
    To deny flatly, refuse, decline, etc.:

    plane sine ullā exceptione praecidit,

    flatly refused, Cic. Att. 8, 4, 2:

    cupiebam eum esse nobiscum: quod quia praeciderat,

    id. ib. 10, 16, 1.—Hence, praecīsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., cut or torn off, separated ( poet.):

    Trinacria Italiā praecisa,

    Manil. 4, 630.— Subst.: praecī-sum, i, n., a piece of meat cut off, a cutlet, steak (ante-class.), Naev. ap. Non. 151, 2: praeciso capi, Lucil. ib.—
    2.
    Transf.
    a.
    Castrated (post-class.):

    fanatici,

    Lampr. Elag. 7:

    praecisi ac professi impudientiam,

    Sen. Prov. 5, 3.—
    b.
    Broken off, steep, abrupt, precipitous ( poet. and in post-Aug. prose):

    acuta silex praecisis undique saxis,

    Verg. A. 8, 233:

    iter,

    Sall. J. 92, 7:

    rupes,

    Quint. 12, 9, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Shortened, short, brief (post-Aug.):

    praecisis conclusionibus obscuri,

    Quint. 10, 2, 17:

    comprehensio,

    id. 7, 3, 15.—
    2.
    Troublesome (postclass.):

    ut sub obtentu militiae praecisiorem se adversario faceret (al. pretiosiorem),

    Dig. 49, 16, 4.—Hence, adv.: prae-cīsē.
    1.
    In short, in few words, briefly, concisely (class.):

    praecise dicere (opp. plene et perfecte dicere),

    Cic. N. D. 2, 29, 73.—
    2.
    Positively, absolutely (class.):

    praecise negare alicui,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    non praecise, sed sub condicione,

    Dig. 36, 3, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > praecido

  • 98 resisto

    rĕ-sisto, stĭti, 3, v. n.
    I.
    To stand back, remain standing anywhere (cf. resideo); to stand still, halt, stop, stay; to stay behind, remain, continue (class.; less freq. than consistere).
    A.
    Lit.: dabo mega kakon, nisi resistis... Mane... Mane atque asta, Plaut. Cas. 3, 6, 10; cf. id. Truc. 4, 2, 38; 41:

    Resiste!

    Stop! Halt! Ter. And. 2, 2, 7; id. Phorm. 5, 6, 10; Poët. ap. Sen. Ep. 89, 6:

    quaeso ubinam illic restitit miles modo?

    Plaut. Poen. 2, 22; cf.:

    ubi restiteras?

    id. Ps. 4, 1, 9:

    heus! heus! tibi dico, Chaerea, inquit, restiti,

    Ter. Eun. 2, 3, 46; 2, 3, 12:

    ubi ille saepius appellatus aspexit ac restitit,

    Caes. B. C. 2, 35; cf.:

    ad haec revocantis verba resistit,

    Ov. M. 1, 503:

    ad omnes municipiorum villarumque amoenitates,

    Tac. H. 2, 87:

    restitere Romani, tamquam caelesti voce jussi,

    Liv. 1, 12, 7:

    neque certum inveniri poterat, obtinendine Brundisii causā ibi remansisset... an inopiā navium ibi restitisset,

    Caes. B. C. 1, 25:

    postero die cum duabus legionibus in occulto restitit,

    id. B. G. 7, 35:

    Jubam revocatum finitimo bello restitisse in regno,

    id. B. C. 2, 38: Vettius negabat, se umquam cum Curione restitisse, that he had stopped (to talk), Cic. Att. 2, 24, 2 (al. constitisse):

    nihil est ubi lapsi resistamus,

    id. Mur. 39, 84:

    hostes dat in fugam, sic ut omnino pugnandi causă restiterit nemo,

    Caes. B. G. 5, 51 fin.:

    qui restitissent (sc. in urbe),

    Cic. Cat. 3, 2, 3; Liv. 37, 21:

    nec ante restitit, quam, etc.,

    id. 2, 59:

    cernes saepe resistere equos,

    Ov. Tr. 4, 2, 54.—
    b.
    Transf., of things:

    sidus nusquam resistens,

    Sen. Q. N. 1, praef. med.:

    rota,

    id. Med. 744:

    proluvies ventris,

    Col. 6, 7, 4.—
    B.
    Trop.:

    nec resistet (vita) extra fores limenque carceris,

    Cic. Tusc. 5, 28, 80:

    quod optabile, id expetendum: quod expetendum, laudabile: deinde reliqui gradus. Sed ego in hoc resisto,

    I stop at this, pause here, id. Fin. 4, 18, 50; cf. Quint. 9, 3, 55; cf.:

    ad thalami clausas, Musa, resiste fores,

    Ov. A. A. 2, 704:

    incipit effari mediāque in voce resistit,

    Verg. A. 4, 76:

    cursus ad singula vestigia resistit,

    Quint. 10, 7, 14:

    resistens ac salebrosa oratio,

    id. 11, 2, 46 Spald.:

    verba resistunt,

    Ov. H. 13, 121:

    in secundo loco,

    Plin. Pan. 10, 4.—
    II.
    To withstand, oppose, resist; to make opposition or resistance (so most freq.; cf.: repugno, adversor).
    A.
    Esp. in milit. lang., constr. usu. with dat. or absol.
    (α).
    With dat.:

    cum legiones hostibus resisterent,

    Caes. B. G. 2, 22:

    paulisper nostris,

    id. ib. 4, 14:

    venientibus, signa inferentibus,

    id. B. C. 1, 55; 1, 82 fin.:

    eruptionibus,

    id. B. G. 7, 24 fin.:

    repentinae Gallorum conjurationi,

    id. ib. 5, 27.— Pass. impers.:

    alicui in acie,

    Nep. Hann. 5, 4:

    neque ulla multitudine in unum locum coactā, resisti posse Romanis,

    Hirt. B. G. 8, 2. —
    (β).
    Absol.:

    resistere neque deprecari,

    Caes. B. G. 4, 7; 2, 23; 4, 12;

    5, 7 et saep.: acerrime,

    id. ib. 7, 62:

    audacius,

    id. ib. 2, 26:

    fortiter,

    id. ib. 3, 21:

    fortissime,

    id. ib. 4, 12:

    aegre,

    id. B. C. 3, 63:

    caeco Marte resistunt,

    Verg. A. 2, 335:

    nihil de resistendo cogitabat,

    Caes. B. C. 2. 34: ibi resistere ac propulsare, Sall. J. 51, 1:

    nedum resistendi occasionem fuerit habiturus,

    Curt. 7, 4, 4.— Impers. pass.:

    ab nostris eādem ratione quā pridie resistitur,

    Caes. B. G. 5, 40; so,

    resisti,

    id. ib. 1, 37; id. B. C. 3, 63.—
    B.
    In gen.:

    omnia consilia consulatūs mei, quibus illi tribuno plebis pro re publicā restitissem,

    Cic. de Or. 2, 11, 48:

    alicui rei publicae causā,

    id. Fam. 5, 2, 6:

    injuriis,

    id. ib. 1, 5, b, 2:

    fortiter dolori ac fortunae,

    id. ib. 5, 17, 3; cf.:

    vix dolori,

    id. ib. 4, 6, 1:

    defensioni,

    i. e. to reply to, id. Verr. 2, 5, 1, § 1:

    factioni inimicorum,

    Sall. C. 34, 2:

    sceleri,

    Ov. M. 10, 322:

    resistere et repugnare contra veritatem non audet,

    Cic. Rosc. Com. 17, 51.— Impers. pass.:

    omnibus his (sententiis) resistitur,

    Caes. B. C. 1, 4; Cic. Lael. 12, 41; Quint. 4, 2, 14; 6, 4, 10:

    cui nec virtute resisti potest,

    Ov. M. 9, 200 al. — Absol.: restitit et pervicit Cato, Cic. Att. 2, 1, 8; Caes. B. C. 3, 21:

    resistentibus collegis,

    Sall. J. 37, 2:

    patricii contra vi resistunt,

    Liv. 3, 13 Drak. N. cr.:

    ne qua sibi statua poneretur, restitit,

    Nep. Att. 3, 2.— Impers. pass.:

    cum a Cottā primisque ordinibus acriter resisteretur,

    Caes. B. G. 5, 30:

    vix deorum opibus, quin obruatur Romana res, resisti posse,

    Liv. 4, 43. —
    b.
    Transf., of things:

    (plaustra) adversus tempestatem nocentem non resistunt,

    Varr. R. R. 1, 13, 2; cf.:

    (fundamenta) valenter resistent contra ea, quae, etc.,

    Col. 1, 5, 9:

    (Symplegades) Quae nunc immotae perstant ventisque resistunt,

    Ov. M. 15, 339; cf.:

    indejecta domus tanto malo,

    id. ib. 1, 288:

    radices frigori,

    Plin. 19, 5, 23, § 68:

    silex vehementer igni,

    id. 36, 22, 49, § 169:

    haec gemmarum genera scalpturae,

    id. 37, 7, 30, § 104. — Hence, of medicines, to resist, act against a disease:

    amiantus veneficiis resistit omnibus,

    Plin. 36, 19, 31, § 139; 23, 8, 80, § 152; 30, 11, 28, § 93 al.:

    vis tribunicia libidini restitit consulari,

    Cic. Agr. 2, 6.— Absol.:

    ut ripae fluminis cedunt aut prominentia montium resistunt,

    projecting mountains advance into it, Tac. A. 2, 16:

    ni vis humana resistat,

    Lucr. 5, 207:

    mollis ac minime resistens ad calamitates perferendas mens eorum est,

    Caes. B. G. 3, 19 fin.
    III.
    To rise again (very rare, and only trop.; syn. resurgo): post ex fluvio fortuna resistet, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 47 Vahl.):

    nihil est jam, unde nos reficiamus, aut ubi lapsi resistamus,

    we can raise ourselves up, rise again, Cic. Mur. 39, 84.

    Lewis & Short latin dictionary > resisto

  • 99 silicarius

    sĭlĭcārĭus, ii, m. [silex], one that paves roads with pebble-stones, a pavior, Front. Aquaed. 117; Inscr. Grut. 645.

    Lewis & Short latin dictionary > silicarius

  • 100 siliceus

    sĭlĭcĕus, a, um, adj. [silex], of flint or limestone, silicious:

    saxa,

    Vitr. 8, 3 fin.:

    lapides,

    Cato, R. R. 18, 3.— Trop.: cor, Laev. ap. Gell. 19, 7, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > siliceus

См. также в других словарях:

  • silex — silex …   Dictionnaire des rimes

  • silex — [ silɛks ] n. m. • 1556; mot lat. 1 ♦ Roche constituée de silice (calcédoine, quartz, opale) d origine organique incluse dans des couches calcaires. ⇒ pierre (à fusil, à briquet). Frotter des silex. Silex taillé. Armes préhistoriques en silex. 2… …   Encyclopédie Universelle

  • silex — SÍLEX, (2) silexuri, s.n. 1. Rocă silicioasă foarte dură, de culoare cenuşie, gălbuie sau brună. 2. Obiect, instrument făcut din silex (1), care datează din epoca de piatră. – Din fr. silex, lat. silex. Trimis de LauraGellner, 23.07.2004. Sursa:… …   Dicționar Român

  • Silex — bezeichnet: Silikatgestein, siehe Kieselgestein Feuerstein SS N 14 Silex, schiffsgestützte Anti U Boot Lenkwaffe und Anti Schiffs Lenkwaffe Silex ist der Familienname folgender Personen: Karl Silex (1898–1982), deutscher Chefredakteur Maria Silex …   Deutsch Wikipedia

  • Sílex — amarillo procedente de Itaboraí, Río de Janeiro, Brasil. El sílex (SiO2), también llamado pedernal en su variedad nodular de color negro, es un mineral perteneciente a las anhidras amorfas dentro del grupo de la sílice (como el cuarzo o la… …   Wikipedia Español

  • Silex —   [lateinisch »Kiesel«, »Granit«] der, / e,    1) Mineralogie: Jaspis.    2) Vorgeschichtsforschung: Bezeichnung für alles kieselige Gesteinsmaterial, das »glasartig« splittert und unter Umständen zwar geschliffen, nicht aber durchbohrt werden… …   Universal-Lexikon

  • Silex — Silex, MO U.S. village in Missouri Population (2000): 206 Housing Units (2000): 91 Land area (2000): 0.191724 sq. miles (0.496564 sq. km) Water area (2000): 0.000000 sq. miles (0.000000 sq. km) Total area (2000): 0.191724 sq. miles (0.496564 sq.… …   StarDict's U.S. Gazetteer Places

  • Silex, MO — U.S. village in Missouri Population (2000): 206 Housing Units (2000): 91 Land area (2000): 0.191724 sq. miles (0.496564 sq. km) Water area (2000): 0.000000 sq. miles (0.000000 sq. km) Total area (2000): 0.191724 sq. miles (0.496564 sq. km) FIPS… …   StarDict's U.S. Gazetteer Places

  • sílex — (plural sílex) sustantivo masculino 1. Área: geología Variedad sedimentaria de cuarzo formada, fundamentalmente, por sílice. 2. Área: historia Utensilio prehistórico fabricado con esta piedra: los sílex del Paleolítico …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • sílex — ‘Pedernal’. Es voz masculina y permanece invariable en plural: los sílex (→ plural, 1f) …   Diccionario panhispánico de dudas

  • sílex — |cs| s. m. 2 núm. 1.  [Mineralogia] Rocha sedimentar, composta de opala e calcedônia, de elevada dureza e cor variável. = PEDERNEIRA 2.  [Arqueologia] Artefato pré histórico feito com essa rocha. • Sinônimo geral: SÍLICE   ‣ Etimologia: latim… …   Dicionário da Língua Portuguesa

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»