Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

radix+c

  • 121 sum [1]

    1. sum, fuī, esse (ein unregelmäßiges, aus Teilen zweier verschiedener Verba zusammengesetztes Wort: sum abgekürzt aus esum st. eso v. griech. Stamm ΕΣ, wov. εἰμί; fui aber vom veralteten fuo, griech. φύω), I) als verbum concretum, sein, vorhanden sein, A) im allg.: 1) übh.: a) von der Existenz eines Gegenstandes, sein, vorhanden sein, existieren, dasein, am Leben sein, esse ea dico, quae cerni tangive possunt, Cic.: omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri, sunt, Cic.: nec enim, dum ero, angar ullā re, Cic.: adhuc sumus, Cic.: fuit, er hat gelebt, Tibull.: fuimus Troes, fuit Ilium, Verg.: nullus sum, es ist aus mit mir, ich bin verloren, Komik., Cic. u.a.: alteri nulli sunt, sind zugrunde gegangen, Cic. – b) von dem Vorhandensein eines Zustandes, sein, vorhanden sein, vorliegen, stattfinden, non est periculum, Cic.: neque Romanorum in se meritum esse, Liv.: solis defectio fuit, fand statt, ereignete sich, Cic.: quid tibi est? was ist dir (geschehen)? was hast du? Cic.: quid se futurum esset, was würde mit ihnen geschehen, Liv. – c) von dem Befinden an einem Orte, sein, sich finden, leben, cum Athenis fuissem, Cic.: Romae esse, Cic.: in castris, in agro, in hortis, Cic.: esse in alqo, in jmd. stecken, in seine Gestalt, in ihn verwandelt sein, Ov. – d) von dem Befinden in einem Zustande, sein, leben, sich befinden, esse in aere alieno, Cic.: in bonis, Cic. in servitute, Cic.: in spe, Cic.: in maestitia, Cic.: in nomine et gloria, Cic.: in laudibus, Cic.: in officio, Cic.: in vitio, Cic.: in mora, Verzug verursachen, Ter.: in amore et deliciis alci, Cic. – e) v. Beruhen auf etwas, in etwas bestehen = auf etwas beruhen, omnem spem in impetu esse equitum, Liv.: totum in eo est, ut etc., Cic.: totum in eo est, ne etc., Colum.

    2) Besondere Verbindungen: a) sunt qui, es gibt Leute, Dinge, die, α) mit folg. Indicat., wenn etwas Bestimmtes bezeichnet wird, sunt qui non audent, Cic.: sunt quae praeterii, Cic.: sunt quos genus hoc minime iuvat, Hor.: est quibus Eleae concurrit palma quadrigae, Prop. – bes. steht bei Indicat., wenn ein Subjekt genau angegeben wird, sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, Cic.: sunt bestiae quaedam, in quibus inest etc., Cic. – β) m. folg. Coniunctiv, wenn etwas Gedachtes, Vorgestelltes od. Unbestimmtes bezeichnet wird, sunt qui dicant, Cic.: sunt qui anteponant, Cic.: erat nemo, in quem ea suspicio conveniret, Cic. – Auch findet sich est quibus, Prop. 3, 9, 17. – b) mihi est res, ich habe eine Sache, privatus illis census erat brevis, Hor.: cui nomen Arethusa est, Cic.: unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. – c) esse ad od. apud alqm, bei jmd. (in jmds. Hause) sein od. sich befinden, jmd. besuchen, eaque est nunc ad uxorem tuam, Ter.: fuit ad me satis diu, Cic.: quorum sint legati apud se, Caes.: fuisti apud Laecam illā nocte, Cic.: apud te est, ut volumus, Cic.: Brutum apud me fuisse gaudeo, Cic.: apud me sis volo, bei mir zu Tische seiest, bei mir speisest, Ter. – d) esse cum alqo (alqa), α) bei jmd. (in jmds. Zimmer, Hause) sein, essetne quis intus cum Caesare? Suet.: me te oblectes, mecum tota sis, Ter.: quam vellem Menedemum invitatum, ut nobiscum esset (bei mir zu Tische sei, speise), amplius (dringender), Ter.: doppelsinnig, tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur: erit enim mecum (mit mir = auf meiner Seite), si tecum erit, Cic. de fin. 5, 86. – β) mit jmd. zusammensein, umgehen, erat nemo, quicum essem libentius, Cic.: multum mecum sunt, Cic.: secum esse, für sich sein, Cic. – γ) ehelich mit jmd. umgehen, Plaut., Cic. u.a. – e) esse alci cum alqo, mit jmd. zu tun haben, mit jmd. in Verbindung stehen, sibi cum illa nihil futurum, Cic.: si mihi tecum minus esset, Cic. – f) esse ab alqo, von jmd. sein, zu jmd. gehören, ab Andria est ancilla haec, Ter.: erat ab Aristotele, war ein Aristoteliker, Cic.: vide, ne hoc totum sit a me, für mich spricht, Cic. – g) esse pro alqo, für jmd. sein, jmdm. zustatten kommen, Cic. – h) esse in alqm locum, wohin sein (= wohin gegangen sein und sich dort befinden), fui hodie in funus, war zum Begräbnisse, Petron.: in conspectum fuisse, Suet. ( aber Cic. ad Att. 15, 4, 2 Wesenberg quo die in Tusculanum essem venturus). – i) esse in m. Abl., in einer Schrift stehen (s. Meißner Cic. Tusc. 1, 3. p. 4, a), quid fuit in litteris (in dem Br.)? Cic.: quamquam est in Originibus m. folg. Acc. u. Infin., Cic.

    B) prägn., wirklich sein, stattfinden, statthaben, der Fall sein, in Kraft sein, Geltung haben, gelten, nec provocatio erat, Liv.: neque dictio est, Ter.: sunt ista, das ist so, Cic. – So bes. a) est, es ist so, es ist an dem, Cic.: sit ita, es sei so, gut, meinetwegen, Cic.: so auch esto, es mag sein, gut, meinetwegen, Cic. u. Hor.: m. folg. Acc. u. Infin., esto, alios teneri, Hor.: so auch sit m. folg. ut u. Konj., sit, ut intereant, Colum. – est ut od. m. folg. Infin., α) = es ist der Fall, daß usw., est, ut id deceat, Cic.: est, ut philosophi tradant, Cic.: non est, ut possit, Hor.: futurum esse, ut omnes pellerentur, Caes.: at enim solum id est, ut me Siculi maxime velint, Cic.: m. folg. Infin., fuerit mihi eguisse, Sall.: ne sit tibi montes semper adire, Prop.: numquam est mit folg. quin u. Konj., numquam est, quin velimus, Cornif. rhet. – β) est, man darf, man kann, neque est, ut putemus, wir dürfen nicht usw., Plin.: m. folg. Infin., scire est liberum ingenium, Ter.: quae verbo obiecta, verbo negare sit, läßt sich mit einem W. verneinen, Liv.: ut coniectare erat intentione vultus, Tac.: quantum dinoscere erat, Val. Max. – b) est ubi, es ist der Fall wo = zuweilen, Cic. – c) est cum, es ist der Fall da = zuweilen, Cornif. rhet. – d) est quod m. Indikat u. Konj., od. ut u. Konj., es ist Ursache dazu da, ich (du, er usw.) habe Ursache zu usw., zB. est quod suscenset tibi, Ter.: est quod me transire ad forum iam oportet, Ter.: magis est, quod gratuler, Cic.: magis est, ut ipse moleste ferat errasse se, Cic.: hingegen non est quod od. ut etc., od. nihil est quod od. cur, es ist keine Ursache da, ich (du usw.) habe nicht Ursache zu usw., nihil est, quod gestias, Cic.: non est igitur, ut mirandum sit, man braucht sich also nicht zu wundern, Cic.

    II) als verbum copulativum = etwas od. irgendwie sein, a) in Verbindung mit einem Adi., Subst. od. Pronom., praeclara res est, et sumus otiosi, Cic.: tuus sum, Plaut.: nos numerus sumus, Hor.: domus non ea est, quam, Cic. – b) in Verbindung m. Adv.: α) der Art u. Weise (s. Brix Plaut. trin. 46), si ita es, ut ego te volo, Plaut.: sic sum ut vides, Plaut.: hae aedes ita erant ut dixi tibi, Plaut.: ita (in solcher Lage) sunt res nostrae, Cic.: sic vita hominum est, Cic.: sic est, Cic.: quod ita cum sit, Cic. – mit speziellen, satis est, Cic.: frustra id inceptum fuit, Liv.: bene est, recte est, Cic.: cum in convivio comiter et iucunde fuisses, Cic.: mihi pulchre est od. pulchre est mihi, Cic. u. Hor.: dicta impune erant, Tac. – β) des Ortes u. der Zeit, sunt procul ab huius aetatis memoria, Cic.: diu esse, lange dauern, währen, Prop. – c) mit einem Genet. od. Abl. der Beschaffenheit, sein von einer Beschaffenheit, eine Beschaffenheit haben, α) m. Genet.: eiusdem aetatis fuit, aus demselben Zeitalter, lebte zu derselben Zeit, Nep.: nulli consili sum, ich bin ratlos, Ter.: summi ut sint laboris, zu großer Arbeit tauglich sind, Caes.: nec se suae potestatis esse, hätten nicht über sich zu verfügen, Liv. – Ferner gehört hierher magni, tanti etc. esse (pretii), in hohem Werte sein, viel gelten, viel kosten, αα) cig., frumentum fuit tanti, Cic.: ager pluris est, Cic. – ββ) bildl., in großem Werte sein, viel gelten, geschätzt werden, magni erunt mihi tuae litterae, Cic.: mea conscientia mihi pluris est, Cic. – β) m. Abl.: esse collecto pallio, capite operto, gehen mit usw., Plaut. u. Cic.: aegro corpore esse, krank sein, Cic.: aetate eā sum, bin in dem Alter, in den Jahren, Ter.: fac animo magno sis, habe usw., Cic.: quaere, quo sit patre, Hor.: simus eā mente, so gesinnt, Cic.: mille sestertiis esse, zu stehen kommen, gelten, kosten, Cic. – d) mit Genet. des Maßes od. des Inhalts (durch) attrib. Zahlwörter), bestehen aus usw., sich belaufen auf usw., betragen, zählen, Xerxis classis mille et ducentarum navium longarum fuit, Nep.: Iulius Caesar annum ad solis cursum accommodavit, ut trecentorum sexaginta quinque dierum esset, Suet.: bona patris huiusce Sex. Roscii, quae sunt sexagies (sc. centenûm milium), Cic. – e) m. Genet. des Gegenstandes, dem etwas gehört, angehört, dem etwas zukommt, α) eigen sein, gehören, Gallia est Ariovisti, Caes.: cuius tum fasces erant, der damals die Regierung hatte, Cic.: Rhodiorum esse, den Rhodiern gehören, ihnen unterworfen sein, Liv. – β) eigen-, ergeben sein ( mit totus u. ohne dasselbe), me Pompei totum esse, Cic.: plebs novarum rerum atque Hannibalis tota est, Liv.: hominum, non causarum erant, nahmen bloß Rücksicht auf die Personen, nicht auf die Sachen, Liv.: suarum rerum erant, bekümmerten sich nur um ihre eigenen Angelegenheiten, Liv. – γ) eigentümlich sein, jmds. Sache, Gewohnheit, Pflicht sein, das Zeichen von etwas sein, cuiusvis hominis est errare, es ist jedes Menschen Sache zu irren, jeder kann irren, Cic.: est hoc Gallicae consuetudinis, ut etc., Caes.: est adulescentis maiores natu vereri, Cic.: est miserorum, ut malevolentes sint, Plaut. – Anstatt des Genet. eines persönl. Pron. das Possess. im Neutr., fuit tuum lugere, Caes.: est tuum videre, Cic. – f) m. Genet. eines Subst. u. Gerundivs, zu etw. dienen, etw. zum Zwecke haben (s. Weißenb. Liv. 3, 24, 1), quod initio conservandae libertatis atque augendae rei publicae fuerat, Sall.: frustrationem eam legis tollendae esse, Liv. – g) mit dem Dat. der Bestimmung, des Zweckes, α) v. Pers. od. einer Sache, jmdm. etw. sein = für jmd. od. etw. abgeben, alci custodem, patrem, matrem esse, alci adiutricem, fautricem esse, Komik (s. Lorenz Plaut. most. 1139. Philol. 32, 298): Romam caput Latio esse, Liv. – od. wozu dienen, radix est vescendo, Plin.: esui potuique esse, ICt. – β) passen, schicklich sein, est palaestrae, Cic. – γ) geschickt-, tauglich sein, sum oneri ferendo, ich kann tragen, Liv.: non esse solvendo, nicht bezahlen können, Cic.: solvendo aeri alieno esse, Liv. – δ) sein, gereichen, impedimento esse alci, Cic.: detrimento, maculae esse, Cic.: esse argumento, Cic. – h) m. ad u. Akk., dienlich-, tauglich sein gegen od zu usw., vinum murteum est ad alvum crudam, Cato: res, quae sunt ad incendia, Caes.: valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime, Cic. – i) mit de u. Abl., über od. von etw. handeln (s. Sorof Cic. Tusc. 1, 24), is liber, qui est de animo, Cic.: haec omnis, quae est de vita et de moribus philosophia, Cic.: id est, hoc est, das ist, das heißt, zuweilen auch steigernd: was so viel ist als, das heißt also, also, Cic.; vgl. Kritz Sall. Iug. 31, 20. – / Archaist. Formen: esum = sum, Varro LL. 9, 100: Fut. escit = erit, XII tabb. fr. ed. Schoell tab. 1. fr. 3 ( bei Gell. 20, 1, 25); tab. 5. fr. 4 ( bei Ulp. fr. 26, 1); tab. 5. fr. 5 (in Mos. et Rom. legg. coll. 16, 4. § 2); tab. 5. fr. 7 ( bei Fest. 162 [b] 19 u. Cornif. rhet. 1, 23 Klolz). Lucr. 1, 619 (vgl. Wesenberg Cic. Tusc. 3, 11. p. 278. 14 ed. Baiter): escunt = erunt, XII tabb. fr. tab. 10. fr. 9 ( bei Cic. de legg. 2, 60). – Coni. Praes. siem, Plaut. Amph. prol. 57 u.a. Ter. Andr. 586: sies, Pompon. com. 103. Plaut. Amph. 924 u. 934 a. Ter. Andr. 424 u.a. Cato fr. inc. 3 (p. 87, 7 ed. Jordan): siet, Acc. tr. 310. Plaut. Amph. prol. 58 u.a. Ter. Andr. 234 u.a. Lucr. 3, 101. Formul. vet. bei Gell. 5, 19. Cato origg. 5, 1 u.a. Cato r.r. prooem. § 1. u. c. 6. § 4 (vgl. Müller Nachtr. zur Plaut. Pros. S. 83 f.): sient, SC. de Bacchan. im Corp. inscr. Lat. 1, 196. lin. 30. Plaut. Amph. 209. Ter. Andr. 390. Cato origg. 4. fr. 8: fuam, Plaut. Bacch. 156 u.a.: fuas, Liv. Andr. tr. 21: fuat, Enn. fr. scen. 177. Pacuv. tr. 116. Plaut. Amph. 985 u.a. Ter. Hec. 610. Carm. vet. bei Liv. 25, 12, 6. Verg. Aen. 10, 108. Fronto de eloqu. 1. p. 143, 14 N.: fuant, Plaut. Bacch. 1033 u.a. – Perf. fuei = fui, Corp. inscr. Lat. 1, 1008: fuveit = fuit, ibid. 1051: fuvimus, Enn. ann. (377) bei Cic. de or. 3, 168 Friedrich (Vahlen fuimus). – Partiz. ens von Cäsar gebraucht nach Prisc. 18, 75.

    lateinisch-deutsches > sum [1]

  • 122 supervacuus

    super-vacuus, a, um, überflüssig, unnütz, unnötig, cibus, Cels.: carnes, Plin.: radix, Plin.: frondes, Colum.: auxilium, curatio, Cels.: res, Sen. rhet.: adoptio, Sen. rhet.: labor, Quint.: facta, Suet.: doctrina, Suet.: metus, Ov.: irritatio, Val. Max.: mihi Baias Musa supervacuas Antonius facit, unnütz, unwirksam, Hor. – supervacuum est m. Infin., Colum. 5, 1, 8. Cels. 3, 18. p. 99, 13 D.; 3, 20. p. 104, 20 D. u.a. Sen. suas. 6, 24. Sen. de brev. vit. 6, 3. Plin. ep. 7, 17, 5. Curt. 7, 4 (16), 18 u. 8, 8 (26), 4. Pallad. 3, 25, 4. – adv., in supervacuum, Sen.: ex supervacuo, Liv.: u. bl. supervacuo, Plin. u. ICt.

    lateinisch-deutsches > supervacuus

  • 123 usus

    ūsus, ūs, m. (utor), die Benutzung, der Gebrauch, die Anwendung, Verwendung, der Verkehr, die Ausübung, Übung, Praxis u. dgl., I) eig.: A) im allg.: a) übh.: usus privatus, Cic., publicus, Hor.: usum pedum amisisse, Plin. pan.: linguae usum recuperare, Amm.: assiduo usu consumi, Ov.: nullum argenteum vas in usu habere, Suet.: destinare loca publico usui, ICt., domos publicis usibus, Vell.: plures (ignes) quam quot satis in usum erant, Liv.: verba ab usu remota, Quint.: tropi in usum recepti, Quint.: radix nullius usus, Plin.: absinthium vetus sine usu est, Plin.: sillybus in medicina nullum usum habet, findet keine Anwendung, Plin.: quia ea pecunia non posset in bellum usui esse, Liv.: fregit anulum, ne mox usui esset (gebraucht werden könnte) ad facienda pericula, Tac.: formas centenarias resolvi praecepit neque in usu cuiusquam versari, Lampr.: post id temporis spatium in usum venisse spartum, Plin.: uniones Romae in promiscuum ac frequentem usum venisse Alexandriā in deditionem redactā, Plin.: ruta in maximo usu est, Plin.: in usu verbum esse coepit, kam in Gebrauch, wurde gebräuchlich, Sen. rhet.: lenteo sine usu est, ist ungebräuchlich, Gramm.: neminem in usu habes, nisi etc., bedienst dich niemandes zu deinen Geschäften, Plin. pan.: adimere omnium rerum usum, Liv.: nebula erat ad multum diei densa adeo, ut lucis usum eriperet, Liv. – von der Ausübung, praktischen Übung, Praxis, ars et usus, Theorie u. Praxis, Tac.: scientia atque usus rerum nauticarum, Caes.: usus virtutis, Cic.: artis usus vulgaris communisque, Cic.: naves non eundem usum celeritatis habebant, Caes.: tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, ut etc., Caes.: omnes artes aliter ab iis tractantur, qui eas ad usum transferunt, Cic.: quaeque ipsi doceant in usu habere, ausüben, durch die Praxis betätigen, Plin. ep.: si usus magister est optimus, Cic.: quod me docuit usus magister egregius, Plin. ep. – b) est alci in usu mit folg. Infin., es hat es jmd. in der Gewohnheit, es ist ein Charakterzug von jmd., est omnino Capitoni in usu claros viros colere, Plin. ep. 1, 17, 2.

    B) insbes.: 1) der Verkehr mit Menschen, der Umgang, a) der gesellige: domesticus usus et consuetudo, Cic.: assiduus inter utrasque partes usus atque commercium, Suet.: coniunctus magno usu familiaritatis, Cic.: inter nosmet vetus usus intercedit, Cic.: quocum (cum Volumnio) mihi est magnus usus, Cic. ep. 7, 32, 1: cum M. Fadio mihi summus usus est, ibid. 9, 25, 2. – b) im obszönen Sinne, der fleischliche, Tibull. 1, 9, 55. Ov. rem. 357. – 2) als jurist. t.t.: a) usus et fructus, usus fructusque, häufiger asyndet. usus fructus, die Nutznießung eines fremden Eigentumes, usus enim eius fundi et fructus, Cic.: horum usus fructusque, Sen.: usus fructus omnium bonorum, Cic. – b) der das Besitzrecht erzeugende Gebrauch, Nießbrauch, in der Verbindung usus et auctoritas oder usus auctoritas, s. auctōritāsno. I, 1, a.

    II) übtr.: 1) die Übung = praktische Erfahrung, Praxis, usus atque exercitatio, Cic.: amicitia, quam nec usu (empirisch) nec ratione (rationell) habent cognitam, Cic.: res posita in usu militari, Cic.: habere magnum in re militari od. in castris usum, Caes.: habere usum belli, Caes.; vgl. usu belli et ingenio impavida gens, Liv.: nullius usus imperator, Caes. – 2) die Brauchbarkeit, der Nutzen, levis fructus, exiguus usus, Cic.: nescis... quem praebeat (nummus) usum, Hor.: magnos usus affert ad navigia facienda, Cic.: esse usui civitati, Cic.: ne cui usui esset Romanis, Caes.: ut neque subsidia submitti neque equites laborantibus usui esse possent, Caes.: alci prius oneri quam usui esse, Sall. (vgl. tamdiu vobis cordi sumus quamdiu usui, Sen. rhet.): magno usui esse, Cic.: ex usu esse, Ter. u. Cic.: si quis usus mei est (wenn ich etwas Nutzen bringen, etwas nützen kann), nihilo minor ex privato capietur, Liv. – 3) das Nötige, die Notwendigkeit, das Bedürfnis, a) übh.: usus provinciae, Cic.: usus sacri, Liv.: expetuntur divitiae ad usus vitae necessarios, Cic.: quae belli usus poscunt, Liv.: quā quemque suorum usuum causae ferrent, Liv. – b) usus est od. usus adest od. usus venit, es tritt die Notwendigkeit (das Bedürfnis) ein, es ist-, wird nötig, α) usus est, αα) absol.: mihi sic est usus, das ist mir so Bedürfnis, Ter.: quando usus est, Plaut.: si quando usus esset, Cic.: urbi multitudinem, ubi usus non esset (wenn man ihrer nicht bedürfe), oneri rebatur esse, Liv.: de ceteris studiis alio loco dicemus, si usus fuerit, Cic. Tusc. 4, 5. – ββ) m. Abl.: usus est filio argenti minis, Plaut.: speculo ei (mulieri) usus est, Plaut.: si quid erit quod extra magistratus curatore usus sit, Cic.: naves, quibus consuli usus non esset, Liv.: tacere nequeo misera quod tacito usus est, was verschwiegen werden muß, Plaut. cist. 129: ad eam rem usust homine astuto, Plaut. Pseud. 385: postquam ad prolem populi frequentandam praemiis atque invitamentis usus fuit, G II. 2, 15, 3. – γγ) m. ut u. Konj., Plaut. mil. 1132; Epid. 166 G.: an quoiquam usus homini (kann es wohl eines Menschen Bedürfnis sein), se ut cruciet? Ter. heaut. 81. – δδ) m. folg. Infin., non usus facto est mihi nunc hunc intro sequi, ich brauche ihm nicht zu folgen, Ter. Hec. 327. – εε) m. folg. Acc. u. Infin., Gell. 17, 17, 2. – β) usus adest, absol., ut equites Pompeianorum impetum, cum adesset usus, sustinere auderent, Caes. b.c. 3, 84, 4. – γ) usus venit, αα) absol.: si usus veniat, Caes.: cum ad praetorem usus veniet, Plaut. – ββ) m. Abl.: ubi usus veniat contra consertā manu, Plaut. mil. 3. – c) usu venit (falsch evenit), es tritt durch die Notwendigkeit ein = es tritt notwendig (wirklich, gemeiniglich) ein, es ereignet sich, trägt sich notwendig (wirklich, gemeiniglich) zu, es begegnet-, geschieht notwendig (wirklich, gemeiniglich), quid homini potest turpius usu venire? Cic.: mihi usu venturum non arbitrabar, ut etc., Cic.: haec de Vercingetorige usu ventura opinione praeceperat, Caes.: causam sibi dicendam esse statuerat iam ante quam hoc usu venit, Cic. – getrennt, quod usu memoriā patrum venit, Cic. – in umgekehrter Wortstellung, quod cuipiam Thraco insipienti venisse usu fabula est, Gell. – / Arch. oesus, Cic. de legg. 3, 10: oisus nach Mart. Cap. 3. § 236: vulg. ussus, Corp. inscr. Lat. 4, 2538: vulg. Abl. Sing. uso, Corp. inscr. Lat. 6, 29784 (in uso est).

    lateinisch-deutsches > usus

  • 124 utilis

    ūtilis, e (= utibilis, v. utor), was zu gebrauchen ist, zuträglich, brauchbar, tüchtig, tauglich, dienlich, nützlich, I) im allg.: a) übh.: α) absol.: utiles et salutares res, Cic.: hoc est utile et conducibile, Plaut.: id arbitror apprime in vita esse utile, ut ne quid nimis, Ter.: miles, ut emeritis non est satis utilis annis, Ov.: minus et minus utilis adsto, immer weniger fest stehe ich da, immer weniger kann ich mich aufrecht halten, Ov. her. 2, 129. – β) m. ad u. Akk.: homo ad eam od. ad ullam rem utilis, Plaut. u. Cic.: utilissimus ad vitilia holoschoenos, Plin. – γ) m. in (= in bezug auf, für) u. Akk., res maxime in hoc tempus utilis, Liv. 5, 18, 4. – δ) m. Dat.: dant utile lignum navigiis pinus, Verg.: equi utiles bello, Ov.: posse iis utiles esse amicos, Caes.: non mihi est vita mea utilior, Cic.: hic (calamus) tibiis utilior, fistulis ille, Plin.: calamus fistulis utilissimus, Plin.: is mihi vir et suis et communibus rationibus utilissimus civis fore videtur, Cic. – ε) (poet.) m. Genet.: radix medendi utilis, Ov. her. 5, 147 (Ehwald liest medendo). – ζ) m. Infin.: tibia adesse choris erat utilis, Hor. de art. poët. 204: opera cognosci utilia, Val. Max. 4, 6 praef. – η) m. 2. Supin., cognitu non utilia, Gell. praef. § 13. – b) neutr. subst.: qui miscuit utile dulci, Hor.: sententiae de utilibus honestisque, Quint. – c) utile est m. Infin., utile, sed ingloriosum est, ex illaborato in alienos succedere labores, Varro sent. mor. no. 149. p. 271 Riese: numquam est utile peccare, Cic. de off. 3, 64: ea, quae magis utile esset audire ac discere, Gell. 4, 1, 19: utilissimum tamen est umido sale fovere, Cels. 4, 6 (3). p. 128, 23 D. – m. Acc. u. Infin., nec in perturbata re publica eos utile est praeesse vobis, qui proximi invidiae sint, Liv. 3, 51, 4. – II) insbes., als jurist. t.t., in Ermangelung eines Gesetzes auf Analogie beruhend, actio, iudicium, ICt. – / Superl. spätlat. utillimus, Cassiod. var. 5, 39. Plin. Sec. ed. Rose p. 2, 2: arch. oitilis, Neutr. oitile, Corp. inscr. Lat. 1, 201, 9 u. 14, 3554, 9.

    lateinisch-deutsches > utilis

  • 125 vegetabilis

    vegetābilis, e (vegeto), belebend, flabra favonii, Mart. Cap. 6. § 694: radix, vom Rhabarber, Amm. 22, 8, 28.

    lateinisch-deutsches > vegetabilis

  • 126 villosus

    villōsus, a, um (villus), voll Zotten, zottig, haarig, rauh, leo, Verg.: canis, Sen.: radix, Plin.: arbor villosior, Plin.: villosissimus animalium lepus, Plin.

    lateinisch-deutsches > villosus

  • 127 viviradix

    vīvirādīx, dīcis, f. (vivus u. radix), ein mit der Wurzel versehener Setzling, der Ableger, Fechser, des Weinstockes, Cato, Cic. u.a.: der Rose, Varro. – / arch. viveradix, Cato r.r. 33, 3 K.

    lateinisch-deutsches > viviradix

  • 128 capio

       - voir l'article antérieur: capio. [ABCU]A - căpĭo, cēpi, captum, ĕre, tr.
    * * *
       - voir l'article antérieur: capio. [ABCU]A - căpĭo, cēpi, captum, ĕre, tr.
    * * *
        Capio, capis, cepi, vel cum diphthongo caepi, captum, capere. Terent. Prendre.
    \
        Ab hamis capiuntur pisces. Ouid. Les haims ou hamessons prennent les poissons.
    \
        Dicam hanc esse captam e Caria. Terent. Je diray qu'elle est esclave prinse au pais de Carie.
    \
        Capi ac deliniri re aliqua. Cic. Estre prins et amiellé, Alliché, Amadoué, Attraict.
    \
        Falli, capi. Cic. Estre deceu et trompé.
    \
        Amore apum capi. Plin. Estre amoureux de mousches à miel.
    \
        Assentatione capi. Cic. Estre prins et deceu par flaterie.
    \
        Dolis capere aliquem. Virg. Tromper.
    \
        Capi dolis. Virg. Estre prins par finesse, abusé et trompé.
    \
        Capere. Cic. Delecter, Attraire, Allicher, Amieller.
    \
        Capere. Terent. Contenir et comprendre.
    \
        AEdes nostrae vix capient. Terent. A grand'peine pourront ils en nostre maison.
    \
        Capit congium aquae. Plin. Il tient six septiers d'eaue.
    \
        Iram suam non capit. Ouid. Il ne peult contenir son ire.
    \
        Cepit te vacuum villula. Horat. Sans soulci.
    \
        Capere. Plaut. Recevoir.
    \
        Ex his praediis talenta argenti bina capiebat. Terent. Recevoit et recueilloit.
    \
        Moram non capit ira. Ouid. L'homme courroucé ne peult attendre.
    \
        Eum bello cepi. Vatinius apud Ciceronem. Je l'ay prins en guerre.
    \
        Ex insidiis captus est. Cic. Il a esté prins par embusche.
    \
        Capi nocte. Ouid. De nuict.
    \
        Arte capi. Ouid. Par subtilité et finesse.
    \
        Ceperat eum admiratio viri. Liu. Il s'esmerveilloit du personnage.
    \
        Capere acrimoniam alicuius ad resistendum. Cic. Se garnir d'une aspreté qu'ha un autre.
    \
        Aduersarium. Cic. Surprendre, Tromper.
    \
        AEtatem iuuenilem capere. Colum. Entrer en l'aage de jeunesse.
    \
        Alimentum humoris capere dicitur radix. Columel. Prendre nourrissement.
    \
        Cepit me amor. Cic. Je suis prins d'amour.
    \
        Angorem pro amico. Cic. Se contrister.
    \
        Animum patrium. Cic. Prendre le courage de nos ancestres.
    \
        Animo capere aliquid. Lucan. Concevoir en son esprit.
    \
        Annus alter ab vndecimo ceperat me. Virgil. J'avoye treize ans, J'estoye en l'aage de treize ans.
    \
        Arbitrum. Terent. Prendre pour arbitre.
    \
        Arma. Cic. S'armer.
    \
        Capere arma. Caesar. Prendre les armes, Faire la guerre.
    \
        Aures. Cic. Dire chose qui plaist.
    \
        Bellum. Sallust. Mener guerre.
    \
        Bonum capere cibo, potione, aurium delectatione. Cic. Prendre plaisir à boire, à manger, et ouir plaisanter.
    \
        Calamitatem. Cic. Souffrir dommage, Encourir.
    \
        Causam. Terent. Prendre occasion.
    \
        Cibum. Terent. Prendre son repas, Manger.
    \
        Capere cibum digitis alienis. Iuuenal. Estre apastelé par un autre.
    \
        Commodum ex re aliqua. Terent. Avoir, ou recevoir quelque prouffit.
    \
        Conditionem. Plaut. Accepter un offre.
    \
        In conditionem parem. Caesar. Recevoir à pareil parti.
    \
        Coniecturam capere salubrisne an pestilens annus futurus sit. Cic. Prendre argument, et conjecturer une chose par une autre, Prendre quelque appercevance.
    \
        Consilium. Caesar. Prendre advis de ce qu'on doibt faire.
    \
        Consilium sibi capere. Caesar. Faire à sa fantasie.
    \
        Consuetudinem et exercitationem. Cic. S'accoustumer, Prendre accoustumance.
    \
        Consulatum capere. Cic. Parvenir à l'estat de Consul.
    \
        Cura cepit animum. Liu. J'ay prins soing et soulci.
    \
        Desyderium ex aliquo capere. Cic. Regretter aucun.
    \
        Detrimentum vel damnum. Cic. Recevoir quelque dommage.
    \
        Dicta capere alicuius. Virgil. Ouir, Entendre.
    \
        Disciplinam, vel documentum ex re aliqua. Plin. iunior. Cic. Prendre enseignement.
    \
        Dolorem ex aliquo. Terent. Estre dolent, Recevoir grand ennuy pour l'amour d'aucun.
    \
        Duces belli capere. Cic. Prendre prisonniers.
    \
        Exemplum capere de aliquo. Terent. L'ensuyvre, Prendre exemple sur luy.
    \
        Exordium a re aliqua. Cic. Commencer par quelque chose.
    \
        Experimentum. Plin. Experimenter, Esprouver, Faire l'espreuve.
    \
        Fluctus irarum non capere in pectore. Lucret. Crever de despit.
    \
        Formam alicuius. Plaut. Se desguiser.
    \
        Fructum. Terent. Recevoir prouffit.
    \
        Fructum ex re aliqua. Cic. Recevoir prouffit de quelque chose.
    \
        Fugam. Caesar. S'enfuir.
    \
        Gaudium. Plin. iunior. Recevoir joye.
    \
        Generum. Terent. Eslire, ou Choisir pour gendre.
    \
        Gestum, vultumque nouum. Terent. Prendre nouvelle contenance, et nouvel port.
    \
        Gloriam ob amicitiam seruatam. Cic. Estre fort loué.
    \
        Gratiam capere dicitur animus. Cic. Quand il entend bien la grandeur du plaisir qui luy est faict.
    \
        Honorem capere populi suffragio. Plaut. Estre mis en quelque magistrat ou dignité par l'election du peuple.
    \
        Incommodum. Cic. Recevoir dommage.
    \
        Incrementum. Columel. Croistre, Prendre accroissement, S'aggrandir.
    \
        Inimicos omnes homines. Terent. Acquerir la male grace de tout le monde.
    \
        Inimicitias in se ob aliquem. Terent. Se mettre en l'inimitié et haine d'autruy pour un autre.
    \
        Initium a re aliqua Caesar. Prendre son commencement.
    \
        Insulam. Caesar. Parvenir en l'isle.
    \
        Inuidiam apud aliquos. Liu. Estre blasmé par eulx, Encourir le blasme, Donner occasion d'estre blasmé.
    \
        Iudicem. Liu. Prendre aucun pour juge.
    \
        Iram militum. Liu. Esmouvoir le courroux des gens de guerre contre soy.
    \
        Laborem. Terent. Prendre peine.
    \
        Laborem inanem. Terent. Travailler en vain.
    \
        Laborem animo capere. Plaut. Travailler son esprit.
    \
        Laetitiam ex re aliqua. Cic. S'esjouir.
    \
        Laetitiam oculis. Cic. Prendre plaisir à veoir quelque chose.
    \
        Quantam laudem capiet Parmeno! Terent. O le grand loz que Parmeno acquerra!
    \
        Laudem ex re aliqua. Cic. Acquerir loz par quelque chose.
    \
        Legatum capere. Iuuenal. Prendre un lais testamentaire.
    \
        Locum oculis capere. Virgil. Eslire.
    \
        Loca capere. Caesar. Eslire et choisir lieu idoine pour loger et asseoir un camp.
    \
        Luctus cepit ciuitatem. Liu. Toute la ville demena grand dueil.
    \
        Cepit ea luxuria praefectos. Liu. Mesme meschanceté est entree és coeurs des capitaines.
    \
        Magistrum ad rem aliquam capere. Terent. Prendre quelcun pour maistre et enseigneur.
    \
        Magistratum. Cic. Parvenir à dignité, ou Magistrat, Estre faict Magistrat.
    \
        Non licet ei per leges capere magistratum. Cic. Selon les loix il ne peult tenir office.
    \
        Magnitudinem mensarum non capit bruscum. Plin. Il n'est point assez grand pour faire des tables.
    \
        Maturitatem. Columel. Se meurir.
    \
        Mente capere. Liu. Comprendre en son esprit.
    \
        Metum. Liu. Avoir crainte, Craindre.
    \
        Miseriam, cui Capere voluptates opponitur. Plaut. Estre en misere, Recevoir des adversitez.
    \
        Misericordiam. Cic. Avoir pitié.
    \
        Moderamina. Ouid. Prendre le gouvernement.
    \
        Modum. Plaut. User de moyen, Aller par moyen.
    \
        Mortem. Cic. Endurer la mort.
    \
        Nomen ex re aliqua. Caes. Prendre un surnom, Estre surnommé.
    \
        Noxam. Columel. Prendre maladie, Estre endommagé.
    \
        Obliuionem. Plin. Oublier.
    \
        Obliuia nostri te ceperunt. Ouid. Tu nous as oubliez.
    \
        Cepit animos eorum vel pectora obliuio. Liu. Oubliance est entree en leurs coeurs, Ils ont oublié.
    \
        Odium alicuius capere. Terent. Prendre aucun en haine.
    \
        Negotii siquando odium ceperat. Terent. Si quelque fois il se faschoit ou ennuyoit de la besongne, Si la besongne luy desplaisoit.
    \
        Odorem rursus capere. Plin. Recouvrer son odeur.
    \
        Opinionem virtutis. Caesar. Estre estimé vertueux, Entrer en reputation de vertu.
    \
        Oppida. Vatinius ad Ciceronem. Prendre villes d'assault, ou autrement.
    \
        Pallorem. Columel Devenir palle.
    \
        Pauor cepit ciuitatem. Liu. La ville a esté espovantee.
    \
        Pecuniam ob rem iudicandam. Cic. Prendre argent.
    \
        Pignus. Plaut. Prendre gaige.
    \
        Pignora capere, vel Auferre pignora. Budaeus. Emporter les biens pour debte, Executer.
    \
        Poenam de aliquo. Liu. Punir aucun.
    \
        Portum. Caesar. Parvenir au port, Prendre terre, Prendre port.
    \
        Primordia a re aliqua. Cic. Prendre son commencement à quelque chose.
    \
        Prouinciam. Terent. Prendre charge.
    \
        Quietem. Plin. Prendre repos.
    \
        Radicem. Plin. Prendre racine.
    \
        Rationem. Plaut. Trouver moyen.
    \
        Nec rationem capio, nisi, etc. Terent. Je n'enten et ne scay pas pourquoy ne la cause, sinon etc.
    \
        Vt ego oculis rationem capio. Plaut. Selon, ou à ce que je peulx veoir.
    \
        Quosdam etiam religio ceperat, vlterius quicquam eo die conandi. Liu. Ils feirent conscience de passer plus oultre.
    \
        Rimam non capit cedrus. Pli. Il n'y a point de fentes au cedre.
    \
        Robur capere. Plin. Prendre force.
    \
        Satietatem. Plaut. Se saouler de quelque chose.
    \
        Cepit eum satietas huius rei. Liu. Il se fasche et ennuye de ce.
    \
        Sicubi eum satietas hominum ceperat. Terent. Si d'adventure il se faschoit d'estre avec les gens.
    \
        Sedem capere. Liu. Establir, Prendre et eslire sa demeure.
    \
        Somnum. Plin. S'endormir.
    \
        Sonitum non posse capere auribus. Cic. Ne povoir endurer le son à ses oreilles.
    \
        Specimen. Cic. La monstre, L'eschantillon, L'exemple.
    \
        Spem. Entrer en esperance, Esperer. Liu. Spem cepit, etiam arcem expugnari posse.
    \
        Stipendium. Caesar. Lever deniers pour la soulte des gensdarmes.
    \
        Cepit eum taedium belli. Liu. Il est ennuyé de la guerre.
    \
        Tempus capere. Cic. Prendre le temps et l'opportunité.
    \
        Terram. Virgil. Prendre, ou choisir terre.
    \
        Terror cepit eum. Liu. Il a eu paour.
    \
        Vectigal ex agro aliquo capere. Liu. En recevoir et recueillir rente et revenu.
    \
        Verecundia eum cepit. Liu. Il a eu honte.
    \
        Versoriam capere. Plaut. Changer de propos et d'opinion, ou d'advis.
    \
        Vetustatem. Colum. Devenir vieulx, S'envieillir.
    \
        Viam animo Liu. Entendre la voye.
    \
        Vires. Plin. S'enforcer.
    \
        Vitium. Colum. Se corrompre et gaster.
    \
        Voluptatem. Cic. Prendre plaisir et recreation.
    \
        Voluptatem malis alienis. Cic. S'esjouir du mal d'autruy.
    \
        Voluptatem animo. Cic. S'esjouir en son esprit, en son coeur.
    \
        Voluptatem cum aliquo. Plaut. S'esbatre avec aucun, Prendre son passetemps et recreation avec luy.
    \
        Voluptas mihi capitur. Ouid. Je pren plaisir.
    \
        Vsuram corporis alterius vxoris capere. Plaut. Prendre l'usage, User etc.
    \
        Vtilitates ex amicitia capere. Cic. Recevoir prouffit.
    \
        Vultum et gestum. Terent. Prendre maintien et contenance.

    Dictionarium latinogallicum > capio

См. также в других словарях:

  • RADIX-50 — (prononcer radix five zero) est un codage de caractères créé par DEC pour les ordinateurs de la série PDP, le DECsystem 10 et le DECSYSTEM 20. Le répertoire RADIX 50 comporte 40 caractères. Le nom RADIX 50 signifie « base 40 » :… …   Wikipédia en Français

  • Radix-50 — est un codage de caractère crée par DEC pour les ordinateurs de la série PDP, le DECsystem 10 et le DECSYSTEM 20. Le répertoire RADIX 50 comporte 40 caractères. Le nom RADIX 50 signifie « base 40 » : radix désigne une base en… …   Wikipédia en Français

  • Radix — (lat.: Wurzel) steht für: Radix das Ergebnis des Radizierens, (Wurzelziehens) in der Mathematik Radix (Gattung), eine Gattung der Schlammschnecken Radix (Studio), der Name eines japanischen Anime Studios (Radix oder Basis:) die Anzahl der Symbole …   Deutsch Wikipedia

  • Radix — Ra dix (r[=a] d[i^]ks), n.; pl. L. {Radices} (r[a^]d [i^]*s[=e]z), E. {Radixes} (r[=a] d[i^]ks*[e^]z). [L. radix, icis, root. See {Radish}.] 1. (Philol.) A primitive word, from which spring other words; a radical; a root; an etymon. [1913… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • RADIX-50 — RADIX 50, commonly called Rad 50 or RAD50, is a character encoding created by Digital Equipment Corporation for use on their DECsystem, PDP, and VAX computers. RADIX 50 s 40 character repertoire (050 in octal) allows up to 3 characters to be… …   Wikipedia

  • radix — RÁDIX s.n. (Rar) Rădăcină. [< lat. radix]. Trimis de LauraGellner, 13.08.2005. Sursa: DN …   Dicționar Român

  • RADIX-50 — символьный код который позволяет записать в одном 16 битном слове три символа. Использовался в основном на миникомпьютерах, в первую очередь, семейства PDP 11 (СМ ЭВМ), для хранения имён файлов в файловых системах ОС RT 11 и RSX 11, имён модулей… …   Википедия

  • Radix — (lat.), 1) Wurzel; so R. armoraciae, Meerrettig. R. asări, Haselwurzel. R. irĕos florentinae, Veilchenwurzel. R. hellebŏri, Nieswurzel. R. squillae, Meerzwiebel. R. toxicaria, die Wurzel vom Upasbaum. R. zedoariae, Zittwerwurzel etc. 2) (Anat.),… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Radix — Radix, Wurzel; R. Alcannae, Alkannawurzel; R. Althaeae, Althee , Eibischwurzel; R. Angelicae, Archangelicae, Angelika , Engelwurzel; R. Artemisiae, Beifußwurzel; R. Asari, Haselwurzel; R. Bardanae, Klettenwurzel; R. Belladonnae, Belladonnawurzel; …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Radix — Radix, lat., Wurzel; Wurzelzahl; Wurzelform …   Herders Conversations-Lexikon

  • radix — Véase raíz. Diccionario Mosby Medicina, Enfermería y Ciencias de la Salud, Ediciones Hancourt, S.A. 1999 …   Diccionario médico

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»