Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

quod+virtutis+nomine+amplectimur

  • 1 amplector

    amplector, amplecti, amplexus sum [st1]1 [-] serrer dans ses bras, enlacer, embrasser, étreindre.    - amplecti dextram alicujus: serrer la main de qqn.    - amplecti genua, Plaut.: embrasser les genoux. [st1]2 [-] tenir dans un espace, contenir, comprendre, renfermer, entourer, environner, enserrer.    - amplecti triginta pedum spatium, Curt.: avoir trente pieds de large.    - amplecti locum munimento, Liv. 35: entourer un lieu d'une fortification.    - nox fuscis tellurem amplectitur alis, Virg.: la nuit enveloppe la terre de ses ailes sombres.    - amplectitote crura fustibus, Plaut.: donnez-lui des coups de bâton sur les jambes. [st1]3 [-] embrasser par la pensée ou par la parole, comprendre, concevoir, exposer, traiter.    - amplecti argumentum verbis pluribus, Cic.: traiter un sujet en détail.    - cogitationem toto pectore amplecti, Cic. Att. 12, 35: s'attacher de toute son âme à une pensée.    - quod virtutis nomine amplectimur, Cic. Tusc. 2: ce que nous concevons sous le nom de vertu.    - omnes res per scripturam amplecti, Cic. Inv. 2, 50: prévoir tous les cas dans la rédaction d'une loi. [st1]4 [-] embrasser dans son affection, aimer, choyer, favoriser, entourer de prévenances, faire cas de, estimer, s'attacher à, prendre à coeur, s'intéresser à.    - amplecti virtutem: louer le courage.    - amplecti rempublicam, Tac.: prendre le parti de la république.    - imperator magis magisque eum in dies amplecti, Sall.: le général s'attachait à lui chaque jour davantage.    - nimis amplecti plebem videbatur, Cic. Mil.: il semblait trop courtiser le peuple. [st1]5 [-] s'adonner, s'appliquer, s'attacher.    - amplecti jus, Cic.: s'adonner à l'étude du droit.    - amplecti otium: se livrer à l'oisiveté.    - hoc se amplectitur uno, "matronam nullam ego tango", Hor.: voici la seule chose dont il se flatte: "je ne touche à aucune femme mariée" [st1]6 [-] recevoir, agréer, approuver, admettre.    - amplecti acerbitatem suppliciorum: approuver les rigueurs des supplices.    - ea judex non amplectitur, Cic.: le juge n'admet pas cela.    - amplecti pro munere, Flor.: recevoir comme une faveur.
    * * *
    amplector, amplecti, amplexus sum [st1]1 [-] serrer dans ses bras, enlacer, embrasser, étreindre.    - amplecti dextram alicujus: serrer la main de qqn.    - amplecti genua, Plaut.: embrasser les genoux. [st1]2 [-] tenir dans un espace, contenir, comprendre, renfermer, entourer, environner, enserrer.    - amplecti triginta pedum spatium, Curt.: avoir trente pieds de large.    - amplecti locum munimento, Liv. 35: entourer un lieu d'une fortification.    - nox fuscis tellurem amplectitur alis, Virg.: la nuit enveloppe la terre de ses ailes sombres.    - amplectitote crura fustibus, Plaut.: donnez-lui des coups de bâton sur les jambes. [st1]3 [-] embrasser par la pensée ou par la parole, comprendre, concevoir, exposer, traiter.    - amplecti argumentum verbis pluribus, Cic.: traiter un sujet en détail.    - cogitationem toto pectore amplecti, Cic. Att. 12, 35: s'attacher de toute son âme à une pensée.    - quod virtutis nomine amplectimur, Cic. Tusc. 2: ce que nous concevons sous le nom de vertu.    - omnes res per scripturam amplecti, Cic. Inv. 2, 50: prévoir tous les cas dans la rédaction d'une loi. [st1]4 [-] embrasser dans son affection, aimer, choyer, favoriser, entourer de prévenances, faire cas de, estimer, s'attacher à, prendre à coeur, s'intéresser à.    - amplecti virtutem: louer le courage.    - amplecti rempublicam, Tac.: prendre le parti de la république.    - imperator magis magisque eum in dies amplecti, Sall.: le général s'attachait à lui chaque jour davantage.    - nimis amplecti plebem videbatur, Cic. Mil.: il semblait trop courtiser le peuple. [st1]5 [-] s'adonner, s'appliquer, s'attacher.    - amplecti jus, Cic.: s'adonner à l'étude du droit.    - amplecti otium: se livrer à l'oisiveté.    - hoc se amplectitur uno, "matronam nullam ego tango", Hor.: voici la seule chose dont il se flatte: "je ne touche à aucune femme mariée" [st1]6 [-] recevoir, agréer, approuver, admettre.    - amplecti acerbitatem suppliciorum: approuver les rigueurs des supplices.    - ea judex non amplectitur, Cic.: le juge n'admet pas cela.    - amplecti pro munere, Flor.: recevoir comme une faveur.
    * * *
        Amplector, amplecteris, pen. cor. amplexus sum, amplecti. Plaut. Ouid. Embrasser, Environner.
    \
        Cupidis vlnis amplecti. Ouid. Par grande affection.
    \
        Medium amplecti. Virg. Par le milieu du corps.
    \
        Virtutem amplecti. Iuuen. Soy addonner à vertu, ou Aimer vertu.
    \
        Amplecti artem aliquam. Cic. S'appliquer à quelque art.
    \
        Amplecti ius ciuile. Cic. Soy addonner ou appliquer à l'estude de droict civil.
    \
        Amplecti. Virg. Cic. Comprendre tout ensemble.
    \
        Amplecti aliquid. Cic. Comprendre quelque chose en son esprit, et entendre.
    \
        Amplecti aliquem. Sallust. Cic. Fort aimer quelcun.
    \
        Amplecti amore. Cic. Aimer.
    \
        Amplecti plebem. Cic. Attirer à soy par services et faveurs.
    \
        Amplecti, Recevoir. vt Cic. Libenter amplector talem animum. Je recoy et accepte.
    \
        Amplecti alicuius amplitudinem officiis. Cic. Faire beaucoup de services à quelque grand personnage pour estre tousjours en sa bonne grace.
    \
        Amplecti memoriam, fidem, religionem. Cic. Contenir.

    Dictionarium latinogallicum > amplector

  • 2 amplector

    am-plector, plexus sum, plectī depon.
    1) обвивать, обнимать, обхватывать (aliquem Pl, Ter etc.; aliquid manibus L etc.; a. atque osculari C)
    serpens arboris amplectens stirpem Lcr — змея, обвившаяся вокруг древесного ствола
    2) содержать, заключать, включать, охватывать ( omnes res per scripturam C)
    quorum tellus amplectitur ossa Lcr — те, чьи кости объемлет (хранит) земля (т. е. мертвецы)
    quod virtutis nomine amplectimur C — то, что мы включаем в понятие (т. е. понимаем под словом) «добродетель»
    3) охватывать (с флангов), брать в кольцо ( hostium aciem L); окружать, опоясывать, окутывать
    4) захватывать, завладевать ( Graeciam omnem L)
    5) охватывать мысленно, размышлять, обдумывать ( aliquid consilio C)
    6) излагать, перечислять (communiter L; breviter PJ)
    7) (тж. a. amore C) любить, относиться с любовью, лелеять, ценить ( aliquem amicissime C)
    8) отдаваться, привязываться, посвящать себя
    illud quod amplexus sum C — то, чему я посвятил себя
    amicitiam alicujus a. T — не порывать дружбы с кем-л.
    9) одобрять, принимать, соглашаться
    hunc amplectuntur amatores istius nominis modum Q — почитатели этого имени (Лисия) принимают его как образец (аттического) стиля

    Латинско-русский словарь > amplector

  • 3 amplecto

    am-plector (old form amploctor, Prisc. p. 552, 39 P.), exus, 3, v. dep. ( act. form amplecto, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P.; cf. Prisc. p. 797 P.; Struve, 114.—In pass., Plaut. Mil. 2, 6, 27; Lucil. ap. Prisc. p. 791 P.).
    I.
    A.. Lit., to wind or twine round a person or thing (aliquem, plekesthai amphitina; hence with reference to the other object; cf. adimo), to surround, encompass, encircle; of living beings, to embrace (class. in prose and poetry): genua amplectens, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P. (as transl. of Hom. Od. 6, 142: gounôn labôn):

    amplectimur tibi genua,

    Plaut. Rud. 1, 5, 16; so id. Cist. 2, 3, 25:

    exsanguem (patrem) amplexus,

    Tac. H. 3, 25:

    effigiem Augusti amplecti,

    id. A. 4, 67:

    magnam Herculis aram,

    id. ib. 12, 24:

    serpens arboris amplectens stirpem,

    Lucr. 5, 34:

    quorum tellus amplectitur ossa,

    id. 1, 135:

    manibus saxa,

    to grasp, Liv. 5, 47:

    munimento amplecti,

    id. 35, 28; so id. 41, 5 et saep.:

    amplectitur intra se insulam,

    Plin. 5, 1, 1, § 3:

    amplexa jugerum soli quercus,

    id. 16, 31, 56, § 130:

    et molli circum est ansas amplexus acantho,

    Verg. E. 3, 45:

    urbes amplecti muro,

    Hor. A. P. 209 et saep.:

    visne ego te ac tute me amplectare?

    Plaut. Most. 1, 4, 9; * Ter. And. 2, 5, 19:

    ille me amplexus atque osculans flere prohibebat,

    Cic. Somn. Scip. 3 (id. Rep. 6, 14, where Orell. reads complexus).—
    B.
    Of space, to embrace:

    spatium amplexus ad vim remigii,

    Tac. A. 12, 56:

    quattuor milia passuum ambitu amplexus est,

    id. ib. 4, 49:

    domus naturae amplectens pontum terrasque jacentes,

    Manil. 1, 536.—
    II.
    Trop.
    A.
    To embrace in mind or knowledge, i. e. to comprehend, to understand:

    animo rei magnitudinem amplecti,

    Cic. de Or. 1, 5, 19:

    Quas (artes) si quis unus complexus omnes,

    id. ib. 1, 17, 76:

    quae si judex non amplectetur omnia consilio, non animo ac mente circumspiciet,

    id. Font. 7; also simply to reflect upon, to consider:

    cogitationem toto pectore amplecti,

    id. Att. 12, 35.—
    B.
    In discourse, to comprehend, i.e. to discuss, to handle, treat:

    quod ego argumentum pluribus verbis amplecterer,

    Cic. Rosc. Com. 12:

    actio verbis causam et rationem juris amplectitur,

    id. Caecin. 14, 40:

    omnes res per scripturam amplecti,

    id. Inv. 2, 50: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, Verg. G. 2, 42:

    totius Ponti forma breviter amplectenda est, ut facilius partes noscantur,

    Plin. 4, 12, 24, § 75.—Also of a name, to comprehend under:

    quod idem interdum virtutis nomine amplectimur,

    Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf.:

    si quis universam et propriam oratoris vim definire complectique vult,

    to define the peculiar function of the orator and include the whole of it, id. de Or. 1, 15, 64; so of a law, to include:

    sed neque haec (verba) in principem aut principis parentem, quos lex majestatis amplectitur,

    Tac. A. 4, 34.—
    C.
    Of study, learning, to include, embrace: neque eam tamen scientiam, quam adjungis oratori, complexus es, but yet have notincluded in your attainments that knowledge which, etc., Cic. de Or. 1, 17, 77:

    Quod si tantam rerum maximarum arte suā rhetorici illi doctores complecterentur,

    id. ib. 1, 19, 86.—
    D.
    To embrace in heart, i.e. to love, favor, cherish:

    quem mihi videtur amplecti res publica,

    Cic. Cat. 4, 3:

    nimis amplecti plebem videbatur,

    id. Mil. 72:

    aliquem amicissime,

    id. Fam. 6, 6 fin.; Sall. J. 7, 6:

    hoc se amplectitur uno, i. e. se amat,

    esteems himself, Hor. S. 1, 2, 53:

    qui tanto amore possessiones suas amplexi tenebant,

    Cic. Sull. 20;

    opp. repudiare,

    id. de Or. 1, 24;

    opp. removere,

    id. Cat. 4, 7:

    amplecti virtutem,

    id. Phil. 10, 4:

    nobilitatem et dignitates hominum amplecti,

    id. Fam. 4, 8: mens hominis amplectitur maxime cognitionem, delights in understanding, id. Ac. pr. 2, 10, 31: (episcopum) amplectentem eum fidelem sermonem, * Vulg. Tit. 1, 9: amplexus civitates (sc. animo), having fixed his mind on, i. e. intending to attack, seize, Tac. Agr. 25:

    causam rei publicae amplecti,

    Cic. Sest. 93;

    and so playfully of one who robs the State treasury: rem publicam nimium amplecti,

    id. Fl. 18.—
    E.
    In circumlocution: magnam Brigantium partem aut victoriā amplexus est aut bello, embraced in conquest, i. e. conquered, Tac. Agr. 17.

    Lewis & Short latin dictionary > amplecto

  • 4 amplector

    am-plector (old form amploctor, Prisc. p. 552, 39 P.), exus, 3, v. dep. ( act. form amplecto, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P.; cf. Prisc. p. 797 P.; Struve, 114.—In pass., Plaut. Mil. 2, 6, 27; Lucil. ap. Prisc. p. 791 P.).
    I.
    A.. Lit., to wind or twine round a person or thing (aliquem, plekesthai amphitina; hence with reference to the other object; cf. adimo), to surround, encompass, encircle; of living beings, to embrace (class. in prose and poetry): genua amplectens, Liv. And. Od. ap. Diom. p. 379 P. (as transl. of Hom. Od. 6, 142: gounôn labôn):

    amplectimur tibi genua,

    Plaut. Rud. 1, 5, 16; so id. Cist. 2, 3, 25:

    exsanguem (patrem) amplexus,

    Tac. H. 3, 25:

    effigiem Augusti amplecti,

    id. A. 4, 67:

    magnam Herculis aram,

    id. ib. 12, 24:

    serpens arboris amplectens stirpem,

    Lucr. 5, 34:

    quorum tellus amplectitur ossa,

    id. 1, 135:

    manibus saxa,

    to grasp, Liv. 5, 47:

    munimento amplecti,

    id. 35, 28; so id. 41, 5 et saep.:

    amplectitur intra se insulam,

    Plin. 5, 1, 1, § 3:

    amplexa jugerum soli quercus,

    id. 16, 31, 56, § 130:

    et molli circum est ansas amplexus acantho,

    Verg. E. 3, 45:

    urbes amplecti muro,

    Hor. A. P. 209 et saep.:

    visne ego te ac tute me amplectare?

    Plaut. Most. 1, 4, 9; * Ter. And. 2, 5, 19:

    ille me amplexus atque osculans flere prohibebat,

    Cic. Somn. Scip. 3 (id. Rep. 6, 14, where Orell. reads complexus).—
    B.
    Of space, to embrace:

    spatium amplexus ad vim remigii,

    Tac. A. 12, 56:

    quattuor milia passuum ambitu amplexus est,

    id. ib. 4, 49:

    domus naturae amplectens pontum terrasque jacentes,

    Manil. 1, 536.—
    II.
    Trop.
    A.
    To embrace in mind or knowledge, i. e. to comprehend, to understand:

    animo rei magnitudinem amplecti,

    Cic. de Or. 1, 5, 19:

    Quas (artes) si quis unus complexus omnes,

    id. ib. 1, 17, 76:

    quae si judex non amplectetur omnia consilio, non animo ac mente circumspiciet,

    id. Font. 7; also simply to reflect upon, to consider:

    cogitationem toto pectore amplecti,

    id. Att. 12, 35.—
    B.
    In discourse, to comprehend, i.e. to discuss, to handle, treat:

    quod ego argumentum pluribus verbis amplecterer,

    Cic. Rosc. Com. 12:

    actio verbis causam et rationem juris amplectitur,

    id. Caecin. 14, 40:

    omnes res per scripturam amplecti,

    id. Inv. 2, 50: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, Verg. G. 2, 42:

    totius Ponti forma breviter amplectenda est, ut facilius partes noscantur,

    Plin. 4, 12, 24, § 75.—Also of a name, to comprehend under:

    quod idem interdum virtutis nomine amplectimur,

    Cic. Tusc. 2, 13, 30; cf.:

    si quis universam et propriam oratoris vim definire complectique vult,

    to define the peculiar function of the orator and include the whole of it, id. de Or. 1, 15, 64; so of a law, to include:

    sed neque haec (verba) in principem aut principis parentem, quos lex majestatis amplectitur,

    Tac. A. 4, 34.—
    C.
    Of study, learning, to include, embrace: neque eam tamen scientiam, quam adjungis oratori, complexus es, but yet have notincluded in your attainments that knowledge which, etc., Cic. de Or. 1, 17, 77:

    Quod si tantam rerum maximarum arte suā rhetorici illi doctores complecterentur,

    id. ib. 1, 19, 86.—
    D.
    To embrace in heart, i.e. to love, favor, cherish:

    quem mihi videtur amplecti res publica,

    Cic. Cat. 4, 3:

    nimis amplecti plebem videbatur,

    id. Mil. 72:

    aliquem amicissime,

    id. Fam. 6, 6 fin.; Sall. J. 7, 6:

    hoc se amplectitur uno, i. e. se amat,

    esteems himself, Hor. S. 1, 2, 53:

    qui tanto amore possessiones suas amplexi tenebant,

    Cic. Sull. 20;

    opp. repudiare,

    id. de Or. 1, 24;

    opp. removere,

    id. Cat. 4, 7:

    amplecti virtutem,

    id. Phil. 10, 4:

    nobilitatem et dignitates hominum amplecti,

    id. Fam. 4, 8: mens hominis amplectitur maxime cognitionem, delights in understanding, id. Ac. pr. 2, 10, 31: (episcopum) amplectentem eum fidelem sermonem, * Vulg. Tit. 1, 9: amplexus civitates (sc. animo), having fixed his mind on, i. e. intending to attack, seize, Tac. Agr. 25:

    causam rei publicae amplecti,

    Cic. Sest. 93;

    and so playfully of one who robs the State treasury: rem publicam nimium amplecti,

    id. Fl. 18.—
    E.
    In circumlocution: magnam Brigantium partem aut victoriā amplexus est aut bello, embraced in conquest, i. e. conquered, Tac. Agr. 17.

    Lewis & Short latin dictionary > amplector

  • 5 amplector

    am-plector, plexus sum, plectī (amb u. plecto, πλέκω), I) eig., sich um etw. od jmd. flechten, schlingen; dah. A) mit den Armen od. Händen etw. od. jmd. umschlingen, umfassen, umfangen, umfaßt od. umschlungen halten, a) übh.: genua, Plaut.: aram, Tac.: saxa manibus, Liv.: manum alcis, Plin. ep.: dextram, Verg.: non possunt amplexae adire, einander anfassend, Hand in Hand, Vitr.: amplexus teneo alqd, eig., postes, Verg. Aen. 2, 490, u. bildl., imperium, Liv. 3, 52, 6. – b) insbes., jmd. freundlich od. liebend umarmen, Komik., Ov. u.a. (b. Cic. de rep. 6, 14 jetzt complexus). – B) wie mit Armen od. Händen umschlingen, umschließen, umgeben, compedes amplectuntur crura, Plaut.: arboris stirpem (v. einer Schlange), Lucr.: tellurem alis (v. der Nacht), umhüllen, Verg.: ansas circum acantho, einfassen, Verg.: hostium aciem, umzingeln, umringen, Liv.: scherzh., crura amplectitote fustibus, Plaut. – u. Örtl., locum exedrā et porticibus, Plin. ep.: locum munimento, Liv. – v. Feuer, ergreifen, ignis proxima quaeque et deinceps continua amplexus totis se passim dissipavit castris, Liv. – II) übtr.: A) im allg., etw. wie mit Armen umfassen od. mit Händen festhalten, d.i. etw. ergreifen, annehmen, willkommen-, gutheißen, benutzen, ampl. perverse prima viai, gleich anfänglich verkehrt die Straße nehmen, d.i. die Elemente falsch fassen, Lucr.: alqm tamquam obsidem consulatus mei, Cic.: libenter talem animum, Cic.: victoriam pro sua, Liv.: occasiones obligandi me avidissime, Plin. ep.: mortis poenam removere (verwerfen), ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplecti (gutheißen), Cic.: m. dopp. Akk., hunc (Lysiam) amplectuntur amatores huius nominis modum (als Muster, Kanon, Ideal), Quint. 12, 10, 21. – B) insbes.: 1) jmd. mit Liebe umfassen, lieben, hochhalten, ins Herz schließen, mit ihm zärtlich od. schön tun, alqm amore, alqm amicissime, Cic.: Octaviam, Tac.: dah. hoc se amplectitur uno, darauf tut er sich etwas zugute, Hor. sat. 1, 2, 53. – 2) etw. mit Liebe umfassen, etw. mit Vorliebe festhalten, d.i. etw. hochhalten, auf etw. viel od. großen Wert legen, -viel halten, sich einer Sache annehmen, etw. hegen und pflegen, etw. anerkennen, tanto amore suas possessiones, Cic.: rem publicam nimium, Cic.: artem, Cic.: ius civile vehementissime, Cic.: nobilitatem et dignitates hominum, Cic.: illud quod amplexi sumus, den Beruf, den wir mit Vorliebe gewählt haben, Cic. – 3) mit dem Geiste umfassen u. festhalten, durchdenken, erwägen, si iudex non omnia amplectetur consilio, Cic.: cogitationem toto pectore, Cic. – 4) etw. umfassen, mit unter etw. aufnehmen, -begreifen, mit in etw. einschließen, quod idem (honestum) interdum virtutis nomine amplectimur, Cic.: qui (Caesar) ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplectitur (sc. sententiā suā), Cic. – dah. übtr. v. Dingen, umfassen = in sich fassen, -begreifen, enthalten, illae (tabulae) perpetuae existimationis fidem et religionem amplectuntur, Cic.: cum (grammatice) prope omnium maximarum artium scientiam amplexa sit, Quint. – 5) in der Darstellung umfassen, d.i. a) ausführen, abhandeln, besprechen, argumentum pluribus verbis, Cic.: omnes res per scripturam, Cic.: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, zwar nicht alles begehr ich mit meinem Gesang zu umfassen, Verg. – b) zusammenfassen, summarisch behandeln, omnes oratores, qui ubique sunt aut fuerunt, Cic.: omnia communiter, Liv.: omnia genera breviter, Plin. ep. – / Archaist. amploctor, Liv. Andr. fr. b. Diom. 384, 9 (vgl. Prisc. 1, 32). – Aktive Form amplecto, vorklass., wov. Imperat. amplectitote, Plaut. rud. 816: arch. amplocto, Cassiod. (VII) 149, 17. – u. Part. Perf. Pass. b. Plaut. mil. 507. Petron. b. Prisc. 8, 16. – u. parag. Infin. amplectier, Lucil. fr. inc. 173 (b. Prisc. 8, 16). Lucr. 5, 728.

    lateinisch-deutsches > amplector

  • 6 amplector

    am-plector, plexus sum, plectī (amb u. plecto, πλέκω), I) eig., sich um etw. od jmd. flechten, schlingen; dah. A) mit den Armen od. Händen etw. od. jmd. umschlingen, umfassen, umfangen, umfaßt od. umschlungen halten, a) übh.: genua, Plaut.: aram, Tac.: saxa manibus, Liv.: manum alcis, Plin. ep.: dextram, Verg.: non possunt amplexae adire, einander anfassend, Hand in Hand, Vitr.: amplexus teneo alqd, eig., postes, Verg. Aen. 2, 490, u. bildl., imperium, Liv. 3, 52, 6. – b) insbes., jmd. freundlich od. liebend umarmen, Komik., Ov. u.a. (b. Cic. de rep. 6, 14 jetzt complexus). – B) wie mit Armen od. Händen umschlingen, umschließen, umgeben, compedes amplectuntur crura, Plaut.: arboris stirpem (v. einer Schlange), Lucr.: tellurem alis (v. der Nacht), umhüllen, Verg.: ansas circum acantho, einfassen, Verg.: hostium aciem, umzingeln, umringen, Liv.: scherzh., crura amplectitote fustibus, Plaut. – u. Örtl., locum exedrā et porticibus, Plin. ep.: locum munimento, Liv. – v. Feuer, ergreifen, ignis proxima quaeque et deinceps continua amplexus totis se passim dissipavit castris, Liv. – II) übtr.: A) im allg., etw. wie mit Armen umfassen od. mit Händen festhalten, d.i. etw. ergreifen, annehmen, willkommen-, gutheißen, benutzen, ampl. perverse prima viai, gleich anfänglich verkehrt die Straße nehmen, d.i.
    ————
    die Elemente falsch fassen, Lucr.: alqm tamquam obsidem consulatus mei, Cic.: libenter talem animum, Cic.: victoriam pro sua, Liv.: occasiones obligandi me avidissime, Plin. ep.: mortis poenam removere (verwerfen), ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplecti (gutheißen), Cic.: m. dopp. Akk., hunc (Lysiam) amplectuntur amatores huius nominis modum (als Muster, Kanon, Ideal), Quint. 12, 10, 21. – B) insbes.: 1) jmd. mit Liebe umfassen, lieben, hochhalten, ins Herz schließen, mit ihm zärtlich od. schön tun, alqm amore, alqm amicissime, Cic.: Octaviam, Tac.: dah. hoc se amplectitur uno, darauf tut er sich etwas zugute, Hor. sat. 1, 2, 53. – 2) etw. mit Liebe umfassen, etw. mit Vorliebe festhalten, d.i. etw. hochhalten, auf etw. viel od. großen Wert legen, -viel halten, sich einer Sache annehmen, etw. hegen und pflegen, etw. anerkennen, tanto amore suas possessiones, Cic.: rem publicam nimium, Cic.: artem, Cic.: ius civile vehementissime, Cic.: nobilitatem et dignitates hominum, Cic.: illud quod amplexi sumus, den Beruf, den wir mit Vorliebe gewählt haben, Cic. – 3) mit dem Geiste umfassen u. festhalten, durchdenken, erwägen, si iudex non omnia amplectetur consilio, Cic.: cogitationem toto pectore, Cic. – 4) etw. umfassen, mit unter etw. aufnehmen, -begreifen, mit in etw. einschließen, quod idem (honestum) interdum virtutis nomine amplectimur,
    ————
    Cic.: qui (Caesar) ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplectitur (sc. sententiā suā), Cic. – dah. übtr. v. Dingen, umfassen = in sich fassen, -begreifen, enthalten, illae (tabulae) perpetuae existimationis fidem et religionem amplectuntur, Cic.: cum (grammatice) prope omnium maximarum artium scientiam amplexa sit, Quint. – 5) in der Darstellung umfassen, d.i. a) ausführen, abhandeln, besprechen, argumentum pluribus verbis, Cic.: omnes res per scripturam, Cic.: non ego cuncta meis amplecti versibus opto, zwar nicht alles begehr ich mit meinem Gesang zu umfassen, Verg. – b) zusammenfassen, summarisch behandeln, omnes oratores, qui ubique sunt aut fuerunt, Cic.: omnia communiter, Liv.: omnia genera breviter, Plin. ep. – Archaist. amploctor, Liv. Andr. fr. b. Diom. 384, 9 (vgl. Prisc. 1, 32). – Aktive Form amplecto, vorklass., wov. Imperat. amplectitote, Plaut. rud. 816: arch. amplocto, Cassiod. (VII) 149, 17. – u. Part. Perf. Pass. b. Plaut. mil. 507. Petron. b. Prisc. 8, 16. – u. parag. Infin. amplectier, Lucil. fr. inc. 173 (b. Prisc. 8, 16). Lucr. 5, 728.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amplector

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»