-
1 traduco
trādūco, dūxī, ductum, ere [ trans + duco ]1) переводить, перемещать ( copias per fines Sequanorum Cs); переправлять (exercĭtum flumen Cs, реже trans flumen Cs и flumine Hirt); проводить (мимо) (copias praeter castra Cs)equum t. C — провести коня мимо цензора, т. е. благополучно пройти цензорский осмотр ( о чём свидетельствовали слова цензора: « traduc equum!»)2) публично показывать, выставлять напоказ (victĭmas in triumpho L)t. orationem ad exempla C — перейти в своей речи к примерамt. aliquem per ora hominum L — подвергать кого-л. осмеяниюse ipsum t. Pt — выставлять самого себя на позорvolo libidinem traduci Sen — я хочу, чтобы разврат был заклеймён4) выдавать, разглашать ( tot annorum secreta Pt)5) декламировать, читать вслух ( poēmăta alicujus Pt)6) переводить, перечислять ( centuriones ex inferioribus ordinibus in superiores ordines Cs)7) приводить, привлекать (aliquem ad или in suam sententiam C, L)t. aliquem ad optimates C — склонить кого-л. к партии оптиматов8) приводить (в какое-л. состояние), повергать ( in или ad hilaritatem C)9)а) ( о времени) проводить, прожить (vitam tranquille C)qui Cynicā traducunt tempora perā Pt — те, которые проводят дни с кинической сумой, т. е. философы кинической школыmunus summā abstinentiā t. C — исполнять свои обязанности совершенно бескорыстно11) выводить, производить ( verbum AG) -
2 traduco
trādūco (TRANSDVCO, Inscr. Orell. 750; Cic. Sest. 42, 91; Sall. J. 11, 4; Liv. 10, 37, 1; and so always in Cæs.; v. Neue, Formenl. 1, 734), xi, ctum, 3 ( imv. traduce, Ter. Heaut. 4, 4, 22; id. Ad. 5, 7, 12; perf. sync. traduxti, Plaut. Cas. 3, 3, 16; inf. parag. transducier, id. Most. 1, 1, 16; Ter. Ad. 2, 1, 46), v. a. [trans-duco], to lead, bring, or conduct across; to lead, bring, or carry over any thing (syn. traicio).I.Lit.A.In gen.:B.jamne hanc traduxti huc ad nos vicinam tuam?
Plaut. Cas. 3, 3, 16:ut traduxisti huc ad nos uxorem tuam!
id. ib. 3, 4, 7:traduce et matrem et familiam omnem ad nos,
Ter. Ad. 5, 7, 12:exercitum ex Galliā in Ligures,
Liv. 40, 25, 9:suas copias per angustias et fines Sequanorum,
Caes. B. G. 1, 11; 1, 19:copias praeter castra,
id. ib. 1, 48:cohortes ad se in castra,
id. B. C. 1, 21:impedimenta ad se,
id. ib. 1, 42:regem Antiochum in Europam,
Liv. 36, 3, 12:aquaeductum per domum suam,
Dig. 6, 2, 11:tua pompa Eo traducenda est,
to be carried over to him, Ter. Heaut. 4, 4, 18 Ruhnk.:victimas in triumpho,
parade, Liv. 45, 39, 12:carpentum, quo in pompā traduceretur,
was borne along, Suet. Calig. 15.—With trans (rare, and only when the place to which is also expressed):hominum multitudinem trans Rhenum in Galliam transducere,
Caes. B. G. 1, 35 Kraner ad loc.—With abl. (very rare):legiones Peninis Cottianisque Alpibus traducere,
Tac. H. 4, 68.—With double acc.:traductus exercitus silvam Ciminiam,
Liv. 9, 39, 1; cf. in the foll. B.—In partic.1.To lead or convey across, to transport over a stream or bridge:2.flumen subito accrevit, ut eā re traduci non potuerunt,
Cic. Inv. 2, 31, 97:pontem in Arari faciundum curat. atque ita exercitum transducit,
Caes. B. G. 1, 13. — Freq. with a double acc.: cum Isaram flumen exercitum traduxissem, Planc. ap. Cic. Fam. 10. 21, 2:ubi Caesar certior factus est, tres jam copiarum partes Helvetios id flumen transduxisse,
Caes. B. G. 1, 12: flumen Axonam exercitum transducere, id. ib. 2, 5:quos Caesar transduxerat Rhenum,
Hirt. B. G. 8, 13; 7, 11:copias flumen,
Liv. 21, 23, 3; 22, 45, 5:Volturnum flumen exercitum,
id. 23, 36, 9; 26, 8, 9:novum exercitum traducite Iberum,
id. 26, 41, 23.—Hence, pass.:raptim traducto exercitu Iberum,
Liv. 24, 41, 1; 9, 39, 1:legio flumen transducta,
Sall. H. 2, 57 Dietsch:ne major multitudo Germanorum Rhenum transducatur,
Caes. B. G. 1, 31; id. B. C. 3, 76. — With abl. (very rare):nisi flumine Ligeri copias traduxisset,
Hirt. B. G. 8, 27:Belgas Rhenum antiquitus esse transductos,
Caes. B. G. 2, 4. —Publicists' t. t.: traducere equum, to lead his horse along, said of a knight who passed muster at the inspection by the censor (cf. transveho):3.qui (P. Africanus) cum esset censor et in equitum censu C. Licinius Sacerdos prodisset... cum contra nemo diceret, jussit equum traducere,
Cic. Clu. 48, 134; cf. Val. Max. 4, 1, 10.—To lead along, parade in public by way of disgrace:II.delatores flagellis caesi ac traducti per amphitheatri harenam,
Suet. Tit. 8 fin.; cf. infra, II. B. 2.Trop.A.In gen., to lead, bring, or carry over, to transfer, remove:B.aut alio possis animi traducere motus,
Lucr. 4, 1068:animos judicum a severitate paulisper ad hilaritatem risumque traducere,
Cic. Brut. 93, 322:animum hominis ab omni aliā cogitatione ad tuam dignitatem tuendam,
id. Fam. 1, 2, 3:animos a contrariā defensione abducere et ad nostram conor traducere,
id. de Or. 2, 72, 293:ad amicitiam consuetudinemque,
id. Prov. Cons. 9, 22:post partum cura in vitulos traducitur omnis,
Verg. G. 3, 157:tum omnem orationem traduxi et converti in increpandam Caepionis fugam,
Cic. de Or. 2, 48, 199:hanc rationem naturae difficile est traducere ad id genus divinationis,
to apply, id. Div. 1, 57, 130:nomen eorum ad errorem fabulae,
id. Tusc. 5, 3, 8 et saep.:centuriones ex inferioribus ordinibus in superiores ordines erant transducti,
transferred, Caes. B. G. 6, 40:is ad plebem P. Clodium traducit,
Cic. Att. 1, 18, 4; cf.:P. Clodium a patribus ad plebem,
Suet. Caes. 20: academicen suntaxin, Cic. Att. 13, 16:gens in patricias transducta,
Suet. Aug. 2:augur destinatus ad pontificatum traductus est,
id. Calig. 12:medicus aegrum in meliorem consuetudinem, etc.,
Varr. L. L. 9, § 11 Müll.:ut (oratio) eos qui audient ad majorem admirationem possit traducere,
Cic. Or. 57, 192:mali punientur et traducentur in melius,
Sen. Ira, 2, 13, 4. — Poet., with dat.:me mea paupertas vitae traducat inerti,
Tib. 1, 1, 5 (where Müll. reads vita).—In partic.1.To bring over, draw over one to some side or opinion:2.hominem traducere ad optimates paro,
Cic. Att. 14, 21, 4:si istud obtinueris, traducas me ad te totum licebit,
id. Fin. 4. 1, 2:transductis ad se jam pluribus,
Suet. Caes. 14:traduxit me ad suam sententiam,
Cic. Clu. 52, 144.—To lead along, exhibit as a spectacle, i. e. to make a show of, to expose to public ridicule, to dishonor, disgrace, degrade (not ante-Aug.):3.an non sensistis... vestras conjuges, vestros liberos traductos per ora hominum?
Liv. 2, 38, 3; Just. 36. 1, 5; cf. Petr. 87:rideris multoque magis traduceris, etc.,
Mart. 6, 77, 5:libidinem,
Sen. Ep. 100, 10; id. Ben. 2, 17, 5; 4, 32, 3; Mart. 3, 74, 5; Juv. 8, 17:quae tua traducit manifesto carmina furto,
convicts of, proves guilty of, Mart. 1, 53, 3.—In a good sense, to set forth publicly, make public, exhibit, display, proclaim, spread abroad:4.poëmata,
Petr. 41:tot annorum secreta,
id. 17: se, to show one ' s self in public:lorica, in quā se traducebat Ulixem ancipitem,
Juv. 11, 31. —Of time, to lead, spend, pass (class.;5.syn.: ago, transigo): otiosam aetatem et quietam sine ullo labore et contentione traducere,
Cic. Sen. 23, 82; cf.:hoc quod datum est vitae tranquille placideque traducere,
id. Tusc. 3, 11, 25: quantumcumque superest temporis, Aug. ap. Gell. 15, 7, 3:adulescentiam eleganter,
Cic. Planc. 12, 31:hoc tempus quā ratione,
id. Fam. 4, 6, 3:quibus artibus latebrisque, vitam per novem annos, Tac H. 4, 67: leniter aevum,
Hor. Ep. 1, 18, 97: tempora Cynicā cenā, Petr. poët. 14: consul traducere noctem exsomnis. Sil. 9, 4 et saep.—Hence, transf., of the administration of an office:munus summā modestiā et summā abstinentiă,
Cic. Att. 5, 9, 1. —In later gram. lang. [p. 1885]a.To transfer a word from one subject or from one language to another (for the class. verto, converto, reddo, transfero, etc.): videtur Graecos secutus, qui ephodion a sumptu viae ad aliarum quoque rerum apparatus traducunt, Gell. 17, 2, 1:b.vocabulum Graecum in linguam Romanam,
id. 1, 18, 1.—To derive:jactare multo fusius largiusque est quam jacere, unde id verbum traductum est,
Gell. 2, 6, 5; cf. id. 17, 2, 14.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский