-
121 condono
con-dōno, āvī, ātum, āre, jmdm. etw. schenken, als Geschenk verleihen, als Geschenk od. aus Gnade überlassen, völlig übergeben, I) im allg.: a) eig.: pallam non condonavi, sed utendam dedi, Plaut. – alci pateram, Plaut.: alci hereditatem (als Richter) zuerkennen, Cic.: apothecas hominibus nequissimis, Cic.: facultas agrorum (st. agros) suis latronibus condonandi, Cic. Phil. 5, 6. – b) übtr., anheimgeben, preisgeben, m. Ang. wem? = in wessen Besitz, Hand, Macht, Gewalt? durch Dat., zB. consuli totam Achaiam etc., bona civium Romanorum, Cic.: alci hereditatem edicto, zusprechen, Cic. – m. Ang. wem? = wem zuliebe (zugunsten), in Rücksicht auf wen? durch Dat., α) jmdm. zu Gefallen etw. leisten, geben, quod (iudicium) unā sententiā eāque dubiā potentiae alicuius condonatum existimetur, Cic. ep. 5, 18, 2. – β) etw. aufgeben, fallen lassen, aufopfern, zum Opfer bringen, inimicitias rei publicae, Cic.: rei publicae iniuriam et suum dolorem alcis voluntati ac precibus, Cic.: se vitamque suam rei publicae (ihre Person u. ihr Leben dem St.), Sall. – u. etw. od. jmd. hinopfern, huius honestissime actam vitam matris crudelitati, Cic.: condonari libidini muliebri (Ggstz. absolvi muliebri gratiā), Cic. – II) insbes., jmdm. eine Schuld aus Gnade erlassen, schenken, a) eig.: pecunias creditas debitoribus, Cic.: cum aliis adimun-————tur, aliis condonantur pecuniae, Cic.: archaist. m. dopp. Acc., id argentum me condonat litteris, Afran. com. 173: argentum quod habes condonamus te, Ter. Phorm. 947: si quam (malam rem) debes, te condono; tibi habe, numquam abs te petam, Plaut. Bacch. 1143. – b) übtr., ein Vergehen, schenken, erlassen, ungestraft hingehen lassen, mit Ang. wem? = welcher Pers.? durch Dat., zB. alci crimen, Cic.: alci scelus, Sall. – m. Ang. wem? = wem zuliebe (zugunsten), in Rücksicht auf wen? durch Dat., teils = ein Vergehen ungestraft (ungeahndet) hingehen lassen, eine Strafe schenken, erlassen, praeterita alcis fratri, Caes.: malefacta libidini alterius (Ggstz. sibi nullius delicti gratiam facere), Sall.: suam animadversionem et supplicium remittere alci et c., Vatin. in Cic. ep. – teils = den Täter eines Vergehens ungestraft lassen, begnadigen, alqm alci ac defensioni suae, Cic.: sibi filium, Liv.: alqm patris lacrimis, Aur. Vict.: alqm rei publicae, Cic. – im Passiv archaist. m. Nom. der Pers.u. Acc. des Vergehens, habeo alia multa, quae nunc condonabitur, was ihm jetzt geschenkt sein soll, Ter. eun. prol. 17. -
122 coniectura
coniectūra, ae, f. (conicio), die Mutmaßung, Vermutung, die mutmaßliche Annahme, der mutmaßliche Schluß, das mutmaßliche Urteil, I) im allg.: si coniectura sit mentis divinae, wenn irgend eine V. über göttliche Gedanken gestattet sei, Liv.: coniecturam adhibere, Cic.: aberrare coniecturā, in seiner V. irren, Cic.: coniecturā nihil aberrare, Cic.: aber nunc attendite, num aberret a coniectura suspicio periculi mei, die V. m. G. unwahrscheinlich ist, Cic.: coniecturam facere ex od. de alqa re od. m. folg. indir. Fragesatz, vermuten, mutmaßlich schließen, Cic.: facere de se coniecturam, von sich aus schließen, nach sich beurteilen, Cic.: coniecturam capere ex od. de alqa re, Cic. u.a.: u. so coniecturam alcis rei capere de alqa re, Cic.: coniecturam capere, salubrisne an pestilens annus sit, Cic.: ex diei tempore coniecturam capere in castra perventum, Caes.: coniecturā assequi od. consequi m. folg. indir. Fragesatz, Cic.: afferre coniecturam, mutmaßliche Anzeige, Cic.: alqd argumentari et coniecturā prosequi, Cornif. rhet.: ut coniecturā consequi possumus, Auct. b. Alex.: quantum animi mei coniecturā colligere possum, Quint.: quantum coniecturā auguramur, Cic. – II) insbes.: 1) die mutmaßliche Auslegung von Wahrzeichen, die Deutung, Wahrsagung, m. obj. Genet., facilis c. huius somnii, Cic.: si iam fieri possit vera c. somniorum, Cic.: au-————gurium ratio est et c. futuri, Ov. – m. subj. Genet., non fefellit c. eorum, qui etc., Suet. Vit. 18. – absol., coniecturam postulans, Enn. tr. 62 V. (= Trag. fab. inc. 10 R.2): nunc quam ad rem dicam hoc attinere somnium, numquam hodie quivi ad coniecturam evadere, Plaut.: potin coniecturam facere, si narrem tibi hāc nocte quod ego somniavi dormiens? Plaut.: haec ostentorum genera ad coniecturam aliquā interpretatione revocantur, Cic. – Plur., fiunt certae divinationum coniecturae a peritis, Cic. de div. 1, 78. – 2) (als rhetor. t. t.) der Teil der Beweisführung, der auf Kombination beruht, die Vermutung, Cic. de inv. 2, 16; part. or. 33 sq.; de div. 2, 55. Quint. 7, 2, 1: in his omnibus coniecturam inducere, die Form der V. anbringen, Cic. de inv. 2, 99.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > coniectura
-
123 obsecro
obsecro (opsecro), āvī, ātum, āre (ob u. sacro), jmd. bei allem, was ihm heilig ist-, um Gottes willen-, inständigst bitten, anflehen, pro di immortales, obsecro vostram fidem, Plaut.: quod, multis lacrimis cum eum oraret atque obsecraret, impetrare non potuit, Cic. – mit folg. ut od. ne od. ut ne u. Konj., obsecro te, ut id facias, Cic.: quam ob rem te obsecro isdem precibus, quibus S.P.Q.R., ut etc., Cic.: obsecravit per fratris sui cinerem, ut etc., Cic.: Minervam genibus nixus obsecro atque oro, Fronto: nunc tecum obsecro, ut mihi subvenias, Titin. com. 32: mi vir, te obsecro, ne facias, Ter.: nunc te per amicitiam et amorem obsecro, principio ut ne ducas, Ter.: m. Acc. pers. u. allg. Acc. rei u. folg. ut u. Konj., te hoc (darum), ut etc., Cic. Quinct. 99: quod (worum) ego vos oro atque obsecro, ut etc., Sall. hist. fr. 1, 48 (51), 9. – m. bl. Coniunctiv, Bassus multis precibus paene etiam lacrimis obsecrabat implerem meum tempus, Plin. ep. – m. pro u. Abl., pro mea vos salute non rogavit solum, verum etiam obsecravit, Cic. – Insbes., a) als Deprekationsformel, obsecro, ich bitte, flehe, Ter.: oro, obsecro, ignosce, Cic. – b) als Ausdruck des Staunens, ei der tausend! um Himmels willen! obsecro, quem video? Ter.: obsecro, an is est? Ter.: au tace obsecro, Ter.: au, quid me censes, obsecro? Afran. fr. – c) als Höflichkeitsformel, ich bitte————dich = hör einmal, Attica, obsecro te, quid agit? Cic.: ubi est? obsecro vos, Liv.: sed, obsecro te, ita venusta habeantur ista, non ut etc., Cic. -
124 puppis
puppis, is, f., das Hinterdeck des Schiffes, der Spiegel (Ggstz. prora), I) eig.: navem convertere ad puppim, Cic.: puppes vertere, mit den Schiffen kehrtmachen = fliehen, Nep. – Im Hinterdeck befand sich das Steuerruder, dah. ventus surgens a puppi, von hinten, Verg.: mit dem Hinterdeck landete man, der leichteren Abfahrt wegen, dah. stant litore puppes, Verg.: Colchos advertere puppim, landen, Ov.: u. so im Bilde v. Staatsregenten, sedebamus in puppi et clavum tenebamus, ich saß im Hinterdeck am Ruder = lenkte den Staat, Cic. ep. 9, 15, 3: quam ob rem conscende nobiscum, et quidem ad puppim, besteige mit uns das Staatsschiff u. zwar am H. (= als Steuermann, Lenker), Cic. ep. 12, 25, 5. – II) übtr.: A) scherzh. v. Rücken, puppis pereunda est probe, es wird mein Rückenfell kosten, Plaut. Epid. 74 G. – B) meton., das ganze Schiff, Verg. u. Ov.: non ulla in litora puppim ante dedi fugiens, habe ich meine Fahrt hingerichtet, Lucan.: piratica, Claud.: als Gestirn, Cic. Arat. 389. – ⇒ Akk. Sing. in der klass. Prosa immer puppim, Abl. puppi; vgl. Neue-Wagener Formenl.3 1, 310 f. u. 1, 332 f. – Nom. Sing. Nbf. puppes, ohne Beleg bei Prob. cath. 26, 13 K. u. Cl. Sacerd. 2. no. 30. p. 54. -
125 quaeso
quaeso, īvī, ere (alte Ausspr. v. quaero), I) suchen, zu erhalten-, zu verschaffen suchen, quaeso adveniente morbo nunc medicum tibi, Plaut. fr. bei Non. 44, 30: nautis mari quaesentibus vitam, Enn. ann. 145: liberûm quaesendûm causā, Enn. fr. scen. 120*: liberorum sibi quaesendûm gratiā, Enn. fr. scen. 129. – II) gew. bitten, erbitten, α) m. Acc.: ventorum paces, Lucr. 5, 1227. – β) mit folg. ut (uti) od. ne u. Konj.: deos immortales quaeso, uti etc., Plaut.: deos quaeso, ut etc., Ter.: unum hoc quaeso, ut etc., Plaut.: a vobis quaeso, ut etc., Cic.: id uti permittatis quaesumus, Liv.: Curionem quaesivit, uti etc., Sall. fr. – verb.: a te quaeso et peto, peto quaesoque, quaeso obtestorque, ut etc., Cic.: divi divaeque, vos precor quaesoque, uti etc., Liv. – precor quaesoque, ne ante oculos patris facere et pati omnia infanda velis, Liv. 23, 9, 2. – oro quaesoque, ne, Curt. – γ) m. bl. Coniunctiv: deos quaesumus, consilia tua rei publicae salutaria sint ac tibi, Brut. et Caes. in Cic. ep.: P. Decium quaeso mecum consulem faciatis, Liv.: quaeso, parcas mihi, Phaedr.: oro quaesoque, non obirascaris mihi, Claud. Mam. – δ) absol., quaeso edepol, exsurge, Plaut.: tu, quaeso, scribe, Cic.: quam ob rem aggredere, quaesumus, et etc., Cic. – oft wie eine Interjektion, ich bitte dich, ums Himmels willen, ubinam est, quaeso? Ter.: quaeso, etiamne tu has ineptias? Cic. -
126 satisfactio
satisfactio, ōnis, f. (satisfacio), die Genugtuung, I) die Befriedigung eines Gläubigers, Ulp. dig. 46, 3, 52. – II) die einem Beleidigten gegebene Genugtuung, und zwar: a) = Entschuldigung, Rechtfertigung, Abbitte, Cic. u.a.: satisfactionem alcis accipere, Caes. u. Cic.: satisfactionem recipere, Tac.: ne aliquid satisfactio levitatis habere videatur, Cic.: quam ob rem defensionem in novo consilio non statui parare, satisfactionem ex nulla conscientia de culpa proponere decrevi, Sall.; vgl. Korte Cic. ep. 7, 13, 3. – b) Genugtuung durch Strafe usw., Tac. u. ICt.: von Tieren, Plin.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > satisfactio
-
127 ad-iuvō
ad-iuvō iūvī (adiuerō, old for adiūverō), iūtus, āre, to help, assist, aid, support, further, sustain: fortīs fortuna adiuvat, T.: maerorem orationis meae lacrimis suis: suā sponte eos, N.: pennis adiutus amoris, O.: in his causis: alqm ad percipiendam virtutem: si quid te adiuero, poet ap. C.: ut alqd consequamur, adiuvisti: multum eorum opinionem adiuvabat, quod, etc., Cs.—With ellips. of obj, to be of assistance, help: ad verum probandum: non multum, Cs.: quam ad rem humilitas adiuvat, is convenient, Cs.—Supin. acc.: Nectanebin adiutum profectus, N.—P. pass.: adiutus a Demosthene, N.—Fig.: clamore militem, cheer, L.: adiuvat hoc quoque, this too is useful, H.: curā adiuvat illam (formam), sets off his beauty, O. -
128 ad-modum
ad-modum adv.; prop., to the proper limit, to full measure; hence, with numerals, full, quite, at least, no less than: noctu turres admodum CXX excitantur, full, Cs.: equites, mille admodum, a round thousand, Cu.; no more than, just, only (late), Cu.—Of degree, fully, highly, completely, entirely, altogether, very: admodum antiqui: admodum amplum et excelsum: neque hi admodum sunt multi, N.: admodum pauci: natio admodum dedita religionibus, Cs.—Esp., with words expressing time of life, as puer, adulescens, iuvenis, senex, etc.: admodum tum adulescens, then a mere youth: non admodum grandis natu: puer admodum, L. —With negatives, just, at all, whatever: litterarum admodum nihil scire: equestris pugna nulla admodum fuit, L.—With advv.: raro admodum exclamant.—With verbs: admodum mirabar quam ob rem, etc.: alqm admodum diligere; delectare. — As an emphatic affirmative, yes, certainly, of course: advenis modo? Pa. admodum, T.
См. также в других словарях:
nihil in lege intolerabilius est quam eandem rem diverse jure censeri — nihil in lege intolerabilius est [quam] eandem rem diverse jure censeri /nay(h)al in liyjiy intolarabiliyas est kwaem iyaendam rem davarsow juriy sansiray/ Nothing is more intolerable in law than that the same matter, thing, or case should be… … Black's law dictionary
nihil in lege intolerabilius est quam eandem rem diverse jure censeri — nihil in lege intolerabilius est [quam] eandem rem diverse jure censeri /nay(h)al in liyjiy intolarabiliyas est kwaem iyaendam rem davarsow juriy sansiray/ Nothing is more intolerable in law than that the same matter, thing, or case should be… … Black's law dictionary
nihil in lege intolerabilius est eandem rem diverse jure censeri — nihil in lege intolerabilius est [quam] eandem rem diverse jure censeri /nay(h)al in liyjiy intolarabiliyas est kwaem iyaendam rem davarsow juriy sansiray/ Nothing is more intolerable in law than that the same matter, thing, or case should be… … Black's law dictionary
nihil in lege intolerabilius est eandem rem diverse jure censeri — nihil in lege intolerabilius est [quam] eandem rem diverse jure censeri /nay(h)al in liyjiy intolarabiliyas est kwaem iyaendam rem davarsow juriy sansiray/ Nothing is more intolerable in law than that the same matter, thing, or case should be… … Black's law dictionary
in rem actio est per quam rem nostram quae ab alio possidetur petimus, et semper adversus eum est qui rem possidet — /in rem aksh(iy)ow est par kwaem rem nostram kwiy aeb eyliyow posadiytar petamas, et sempar aedvarsas iyam est kway rem posadat/ The action in rem is that by which we seek our property which is possessed by another, and is always against him who… … Black's law dictionary
in rem actio est per quam rem nostram quae ab alio possidetur petimus, et semper adversus eum est qui rem possidet — /in rem aksh(iy)ow est par kwaem rem nostram kwiy aeb eyliyow posadiytar petamas, et sempar aedvarsas iyam est kway rem posadat/ The action in rem is that by which we seek our property which is possessed by another, and is always against him who… … Black's law dictionary
In rem actio est per quam rem nostram quae ab alio possidetur petimus, et semper adversus eum est qui rem possidet — An action in rem is one by means of which we seek our property in the hands of another, and is always against him who holds possession of the property … Ballentine's law dictionary
nihil tarn conveniens est naturali aequitati quam voluntatem domini rem suam in alium transferre ratam habere — /nay(h)al tarn kanviyn(i)yanz est naetyureylay ekwateytay kwaem volanteytam domanay rem s(y)uwam in eyl(i)yam traensfariy reytam habiriy/ Nothing is so consonant to natural equity as to regard the intention of the owner in transferring his own… … Black's law dictionary
nihil tarn conveniens est naturali aequitati quam voluntatem domini rem suam in alium transferre ratam habere — /nay(h)al tarn kanviyn(i)yanz est naetyureylay ekwateytay kwaem volanteytam domanay rem s(y)uwam in eyl(i)yam traensfariy reytam habiriy/ Nothing is so consonant to natural equity as to regard the intention of the owner in transferring his own… … Black's law dictionary
Si quis rem dat et partem retinet, ilia pars quam retinet semper cum eo est, et semper fuit — If anyone grant anything and reserve a part, that part which he reserves is in him, and always will be. Greenlears Lessee v Birth (US) 6 Pet 302, 310, 8 L Ed 406, 409 … Ballentine's law dictionary
JURAMENTUM — in iudiciis et actionrbus, apud omnes semper gentes, cum circalitigantes, tum circa testes, non exigui usûs fuit: Unde Arist. μετα θείας παραλήφεως φάσις ἀναποδεικτος, cum divina sibi assumptione Dictio non demonstrabilis, Rhetoric. ad Alex.c. 18 … Hofmann J. Lexicon universale