-
1 excludo
ex-clūdo, si, sum, 3 ( perf. sync. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) [cludo, claudo], to shut out, exclude; to cut off, remove, separate from any thing (class.).I.Lit.1.In gen.: aliquem a portu et perfugio, Cic. Fam. 5, 15, 3:2.aliquem ab re frumentaria,
Caes. B. G. 7, 55, 9:aliquem ab acie,
id. B. C. 2, 41, 6:Gaditani Poenos moenibus excluserunt,
Cic. Balb. 17, 39:nulla exclusura dolentes Janua,
Tib. 2, 3, 73.—With inanimate objects:spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus (solis),
Hor. C. 2, 15, 10:aquam quae exundante palude in agrum refluere solet,
Dig. 39, 3, 1:exclusere diem telis,
shut out, obscured, Stat. Th. 8, 412:Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia excludens,
separating, Plin. 5, 24, 20, § 83.—Esp., to shut out, refuse to receive a visitor:B.quo pacto excludi, quaeso, potis est planius, quam exclusus nunc sum,
Plaut. Truc. 2, 8, 5:ego excludor, ille recipitur,
Ter. Eun. 1, 2, 79; id. ib. 1, 1, 4:aliquem foras,
Plaut. Mil. 4, 1, 30; Ter. Eun. 1, 2, 18:quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi,
Plaut. Men. 4, 2, 108; cf.:ut ab illa excludar, huc concludar,
Ter. And. 2, 3, 12; Hor. S. 2, 3, 260; Ov. Am. 1, 8, 78; cf.: priusquam Caesar me abs te excludere posset, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12 B. 1.—Transf.1.To drive out, to put, press, thrust, or take out:b.excludito mihi hercle oculum, si dedero,
i. e. to knock out, Plaut. Ps. 1, 5, 95:vel oculum exclude,
Ter. Phorm. 5, 7, 96:gemmam,
Dig. 10, 4, 6:liquorem,
Scrib. Comp. 84:pallio caput,
Petr. 32, 2.—In partic. of birds, to hatch their young:2.volucres Ova relinquebant, exclusae tempore verno,
Lucr. 5, 802; cf.:gallinae avesque reliquae, cum ex ovis pullos excluserint, etc.,
Cic. N. D. 2, 52, 129:pullos,
id. ib. 2, 48, 124; Col. 8, 5, 7; 8, 14, 11; Suet. Tib. 14 al.—And transf., by way of pun, to the pupils of the rhetorician Corax (raven):Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti,
Cic. de Or. 3, 21, 81.—To make prominent (eccl. Lat.), = eminere, Aug. in Psa. 67, § 39; Vulg. Psa. 67, 31; cf. Aug. Spir. et Litt. § 17.—* 3. II.Trop., to exclude, except, remove, hinder, prevent:Crassus tres legatos decernit, nec excludit Pompeium,
Cic. Fam. 1, 1, 3:excludi ab omni doctrina,
id. de Or. 1, 11, 46; cf.:exclusit illum a re publica,
id. Phil. 5, 11, 29:ab hereditate fraterna excludi,
id. Clu. 11, 31; cf.also: ne anni tempore a navigatione excluderetur,
Caes. B. G. 5, 23, 5:ut reditu in Asiam excluderetur,
Nep. Them. 5, 1:exceptione excludi,
Cic. de Or. 1, 37, 168:multas actiones praetoriis exceptionibus,
id. Inv. 1, 19, 57:angustiis temporis excluduntur omnes,
id. Verr. 2, 1, 56, § 148:tempore exclusus,
hindered, prevented, Caes. B. G. 6, 31, 1:diei tempore exclusus,
id. ib. 7, 11, 5:si qui se in hoc judicium forte projecerint, excluditote eorum cupiditatem,
Cic. Cael. 9, 22: servitutem, Lucil. ap. Non. 301, 14:consuetudinem libere dicendi,
Cic. Phil. 5, 7, 19.—Hence, * exclūsus, a, um, P. a., shut out, locked out:nunc ego sum exclusissimus,
Plaut. Men. 4, 3, 24.
См. также в других словарях:
PASSER — I. PASSER Graece ςτρουθὸς, de gallina quoque nonnumquam usurpatur; uti Hebraei nomine tsippor, tum in specie passerem, tum in genere avem, notant. Nicander in Alexipharmacis, v. 16. Η᾿έτι μυελόεντα χαλικρότερον ποτὸν ἴσχοις Ο῎ρνιθος ςτρουθοῖο… … Hofmann J. Lexicon universale
NIDUS — avium domicilium proprie, Nonio: Quas inter halcyonum inprimis nidi admirationem habent, pilae figurâ, paulum eminentiore perquam angustâ (ut, etiam si invertantur, mare non influat) grandium spongiarum similitudine, ferrô intercidi non queunt… … Hofmann J. Lexicon universale
HALIAEETUS — aquilae species sexto loco numerata Plin. l. 10c. 3. clarissimâ oculorum acie, librans ex alto sese: visoque in mari pisce, praeceps in eum ruens et discussis pectore aquis rapiens; Inde nomen accepit. Idem tantum implumes etiamnum pullos suos… … Hofmann J. Lexicon universale