Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

prudent

  • 101 tueor

    tŭĕor, tuĭtus, 2 ( perf. only post-Aug., Quint. 5, 13, 35; Plin. Ep. 6, 29, 10; collat. form tūtus, in the part., rare, Sall. J. 74, 3; Front. Strat. 2, 12, 13; but constantly in the P. a.; inf. parag. tuerier, Plaut. Rud. 1, 4, 35; collat. form acc. to the 3d conj. tŭor, Cat. 20, 5; Stat. Th. 3, 151:

    tuĕris,

    Plaut. Trin. 3, 2, 82:

    tuimur,

    Lucr. 1, 300; 4, 224; 4, 449;

    6, 934: tuamur,

    id. 4, 361:

    tuantur,

    id. 4, 1004; imper. tuĕre, id. 5, 318), v. dep. a. [etym. dub.], orig., to see, to look or gaze upon, to watch, view; hence, pregn., to see or look to, to defend, protect, etc.: tueri duo significat; unum ab aspectu, unde est Ennii illud: tueor te senex? pro Juppiter! (Trag. v. 225 Vahl.);

    alterum a curando ac tutela, ut cum dicimus bellum tueor et tueri villam,

    Varr. L. L. 7, § 12 Müll. sq.—Accordingly,
    I.
    To look at, gaze at, behold, watch, view, regard, consider, examine, etc. (only poet.; syn.: specto, adspicio, intueor): quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 32; 414, 3:

    e tenebris, quae sunt in luce, tuemur,

    Lucr. 4, 312:

    ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur,

    id. 4, 434:

    caeli templa,

    id. 6, 1228 al.:

    tuendo Terribiles oculos, vultum, etc.,

    Verg. A. 8, 265; cf. id. ib. 1, 713:

    talia dicentem jam dudum aversa tuetur,

    id. ib. 4, 362:

    transversa tuentibus hircis,

    id. E. 3, 8:

    acerba tuens,

    looking fiercely, Lucr. 5, 33; cf. Verg. A. 9, 794:

    torva,

    id. ib. 6, 467.—
    (β).
    With object-clause:

    quod multa in terris fieri caeloque tuentur (homines), etc.,

    Lucr. 1, 152; 6, 50; 6, 1163.—
    II.
    Pregn., to look to, care for, keep up, uphold, maintain, support, guard, preserve, defend, protect, etc. (the predom. class. signif. of the word; cf.:

    curo, conservo, tutor, protego, defendo): videte, ne... vobis turpissimum sit, id, quod accepistis, tueri et conservare non posse,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12:

    ut quisque eis rebus tuendis conservandisque praefuerat,

    id. Verr. 2, 4, 63, 140:

    omnia,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    mores et instituta vitae resque domesticas ac familiares,

    id. Tusc. 1, 1, 2:

    societatem conjunctionis humanae munifice et aeque,

    id. Fin. 5, 23, 65:

    concordiam,

    id. Att. 1, 17, 10: rem et gratiam et auctoritatem suam, id. Fam. 13, 49, 1:

    dignitatem,

    id. Tusc. 2, 21, 48:

    L. Paulus personam principis civis facile dicendo tuebatur,

    id. Brut. 20, 80:

    personam in re publicā,

    id. Phil. 8, 10, 29; cf.: tuum munus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    tueri et sustinere simulacrum pristinae dignitatis,

    Cic. Rab. Post. 15, 41:

    aedem Castoris P. Junius habuit tuendam,

    to keep in good order, id. Verr. 2, 1, 50, § 130; cf. Plin. Pan. 51, 1:

    Bassum ut incustoditum nimis et incautum,

    id. Ep. 6, 29, 10:

    libertatem,

    Tac. A. 3, 27; 14, 60:

    se, vitam corpusque tueri,

    to keep, preserve, Cic. Off. 1, 4, 11:

    antea majores copias alere poterat, nunc exiguas vix tueri potest,

    id. Deiot. 8, 22:

    se ac suos tueri,

    Liv. 5, 4, 5:

    sex legiones (re suā),

    Cic. Par. 6, 1, 45:

    armentum paleis,

    Col. 6, 3, 3:

    se ceteris armis prudentiae tueri atque defendere,

    to guard, protect, Cic. de Or. 1, 38, 172; cf.:

    tuemini castra et defendite diligenter,

    Caes. B. C. 3, 94:

    suos fines,

    id. B. G. 4, 8:

    portus,

    id. ib. 5, 8:

    oppidum unius legionis praesidio,

    id. B. C. 2, 23:

    oram maritimam,

    id. ib. 3, 34:

    impedimenta,

    to cover, protect, Hirt. B. G. 8, 2.—With ab and abl.:

    fines suos ab excursionibus et latrociniis,

    Cic. Deiot. 8, 22:

    domum a furibus,

    Phaedr. 3, 7, 10: mare ab hostibus, Auct. B. Afr. 8, 2.—With contra:

    quos non parsimoniā tueri potuit contra illius audaciam,

    Cic. Prov. Cons. 5, 11:

    liberūm nostrorum pueritiam contra inprobitatem magistratuum,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 153; Quint. 5, 13, 35; Plin. 20, 14, 54, § 152; Tac. A. 6, 47 (41).—With adversus:

    tueri se adversus Romanos,

    Liv. 25, 11, 7:

    nostra adversus vim atque injuriam,

    id. 7, 31, 3:

    adversus Philippum tueri Athenas,

    id. 31, 9, 3; 42, 46, 9; 42, 23, 6:

    arcem adversus tres cohortes tueri,

    Tac. H. 3, 78; Just. 17, 3, 22; 43, 3, 4.—In part. perf.:

    Verres fortiter et industrie tuitus contra piratas Siciliam dicitur,

    Quint. 5, 13, 35 (al. tutatus):

    Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74, 3.
    1.
    Act. form tŭĕo, ēre:

    censores vectigalia tuento,

    Cic. Leg. 3, 3, 7:

    ROGO PER SVPEROS, QVI ESTIS, OSSA MEA TVEATIS,

    Inscr. Orell. 4788.—
    2.
    tŭĕor, ēri, in pass. signif.:

    majores nostri in pace a rusticis Romanis alebantur et in bello ab his tuebantur,

    Varr. R. R. 3, 1, 4; Lucr. 4, 361:

    consilio et operā curatoris tueri debet non solum patrimonium, sed et corpus et salus furiosi,

    Dig. 27, 10, 7:

    voluntas testatoris ex bono et aequo tuebitur,

    ib. 28, 3, 17.—Hence, tūtus, a, um, P. a. (prop. well seen to or guarded; hence), safe, secure, out of danger (cf. securus, free from fear).
    A.
    Lit.
    (α).
    Absol.:

    nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta... contra tuam cupiditatem,

    Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39:

    cum victis nihil tutum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28:

    nec se satis tutum fore arbitratur,

    Hirt. B. G. 8, 27; cf.:

    me biremis praesidio scaphae Tutum per Aegaeos tumultus Aura feret,

    Hor. C. 3, 29, 63; Ov. M. 8, 368:

    tutus bos rura perambulat,

    Hor. C. 4, 5, 17:

    quis locus tam firmum habuit praesidium, ut tutus esset?

    Cic. Imp. Pomp. 11, 31:

    mare tutum praestare,

    id. Fl. 13, 31:

    sic existimabat tutissimam fore Galliam,

    Hirt. B. G. 8, 54:

    nemus,

    Hor. C. 1, 17, 5:

    via fugae,

    Cic. Caecin. 15, 44; cf.:

    commodior ac tutior receptus,

    Caes. B. C. 1, 46:

    perfugium,

    Cic. Rep. 1, 4, 8:

    tutum iter et patens,

    Hor. C. 3, 16, 7:

    tutissima custodia,

    Liv. 31, 23, 9:

    praesidio nostro pasci genus esseque tutum,

    Lucr. 5, 874:

    vitam consistere tutam,

    id. 6, 11:

    tutiorem et opulentiorem vitam hominum reddere,

    Cic. Rep. 1, 2, 3: est et fideli tuta silentio Merces, secure, sure (diff. from certa, definite, certain), Hor. C. 3, 2, 25:

    tutior at quanto merx est in classe secundā!

    id. S. 1, 2, 47:

    non est tua tuta voluntas,

    not without danger, Ov. M. 2, 53:

    in audaces non est audacia tuta,

    id. ib. 10, 544:

    externā vi non tutus modo rex, sed invictus,

    Curt. 6, 7, 1:

    vel tutioris audentiae est,

    Quint. 12, prooem. §

    4: cogitatio tutior,

    id. 10, 7, 19:

    fuit brevitas illa tutissima,

    id. 10, 1, 39:

    regnum et diadema tutum Deferens uni,

    i. e. that cannot be taken away, Hor. C. 2, 2, 21: male tutae mentis Orestes, i. e. unsound, = male sanae, id. S. 2, 3, 137: quicquid habes, age, Depone tutis auribus, qs. carefully guarded, i. e. safe, faithful, id. C. 1, 27, 18 (cf. the opp.: auris rimosa, id. S. 2, 6, 46).— Poet., with gen.:

    (pars ratium) tuta fugae,

    Luc. 9, 346.—
    (β).
    With ab and abl.: tutus ab insidiis inimici, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2:

    ab insidiis,

    Hor. S. 2, 6, 117:

    a periculo,

    Caes. B. G. 7, 14:

    ab hoste,

    Ov. H. 11, 44:

    ab hospite,

    id. M. 1, 144:

    a conjuge,

    id. ib. 8, 316:

    a ferro,

    id. ib. 13, 498:

    a bello, id. H. (15) 16, 344: ab omni injuriā,

    Phaedr. 1, 31, 9.—
    (γ).
    With ad and acc.:

    turrim tuendam ad omnis repentinos casus tradidit,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ad id, quod ne timeatur fortuna facit, minime tuti sunt homines,

    Liv. 25, 38, 14:

    testudinem tutam ad omnes ictus video esse,

    id. 36, 32, 6.—
    (δ).
    With adversus:

    adversus venenorum pericula tutum corpus suum reddere,

    Cels. 5, 23, 3:

    quo tutiores essent adversus ictus sagittarum,

    Curt. 7, 9, 2:

    loci beneficio adversus intemperiem anni tutus est,

    Sen. Ira, 2, 12, 1:

    per quem tutior adversus casus steti,

    Val. Max. 4, 7, ext. 2:

    quorum praesidio tutus adversus hostes esse debuerat,

    Just. 10, 1, 7.—
    (ε).
    With abl.: incendio fere tuta est Alexandria, Auct. B. Alex. 1, 3.—
    b.
    Tutum est, with a subj. -clause, it is prudent or safe, it is the part of a prudent man:

    si dicere palam parum tutum est,

    Quint. 9, 2, 66; 8, 3, 47; 10, 3, 33:

    o nullis tutum credere blanditiis,

    Prop. 1, 15, 42:

    tutius esse arbitrabantur, obsessis viis, commeatu intercluso sine ullo vulnere victoriā potiri,

    Caes. B. G. 3, 24; Quint. 7, 1, 36; 11, 2, 48:

    nobis tutissimum est, auctores plurimos sequi,

    id. 3, 4, 11; 3, 6, 63.—
    2.
    As subst.: tūtum, i, n., a place of safety, a shelter, safety, security: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est, Plaut. Most. 2, 2, 42:

    tuta et parvula laudo,

    Hor. Ep. 1, 15, 42:

    trepidum et tuta petentem Trux aper insequitur,

    Ov. M. 10, 714:

    in tuto ut collocetur,

    Ter. Heaut. 4, 3, 11:

    esse in tuto,

    id. ib. 4, 3, 30:

    ut sitis in tuto,

    Cic. Fam. 12, 2, 3:

    in tutum eduxi manipulares meos,

    Plaut. Most. 5, 1, 7:

    in tutum receptus est,

    Liv. 2, 19, 6.—
    B.
    Transf., watchful, careful, cautious, prudent (rare and not ante-Aug.;

    syn.: cautus, prudens): serpit humi tutus nimium timidusque procellae,

    Hor. A. P. 28:

    tutus et intra Spem veniae cautus,

    id. ib. 266:

    non nisi vicinas tutus ararit aquas,

    Ov. Tr. 3, 12, 36:

    id suā sponte, apparebat, tuta celeribus consiliis praepositurum,

    Liv. 22, 38, 13:

    celeriora quam tutiora consilia magis placuere ducibus,

    id. 9, 32, 3.—Hence, adv. in two forms, tūtē and tūtō, safely, securely, in safety, without danger.
    a.
    Posit.
    (α).
    Form tute (very rare):

    crede huic tute,

    Plaut. Trin. 1, 2, 102:

    eum tute vivere, qui honeste vivat,

    Auct. Her. 3, 5, 9:

    tute cauteque agere,

    id. ib. 3, 7, 13.—
    (β).
    Form tuto (class. in prose and poetry):

    pervenire,

    Plaut. Mil. 2, 2, 70; Lucr. 1, 179:

    dimicare,

    Caes. B. G. 3, 24:

    tuto et libere decernere,

    id. B. C. 1, 2:

    ut tuto sim,

    in security, Cic. Fam. 14, 3, 3:

    ut tuto ab repentino hostium incursu etiam singuli commeare possent,

    Caes. B. G. 7, 36. —
    b.
    Comp.:

    ut in vadis consisterent tutius,

    Caes. B. G. 3, 13:

    tutius et facilius receptus daretur,

    id. B. C. 2, 30:

    tutius ac facilius id tractatur,

    Quint. 5, 5, 1:

    usitatis tutius utimur,

    id. 1, 5, 71:

    ut ubivis tutius quam in meo regno essem,

    Sall. J. 14, 11.—
    c.
    Sup.
    (α).
    Form tutissime: nam te hic tutissime puto fore, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—
    (β).
    Form tutissimo:

    quaerere, ubi tutissimo essem,

    Cic. Att. 8, 1, 2; cf. Charis. p. 173 P.:

    tutissimo infunduntur oboli quattuor,

    Plin. 20, 3, 8, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > tueor

  • 102 tutum

    tŭĕor, tuĭtus, 2 ( perf. only post-Aug., Quint. 5, 13, 35; Plin. Ep. 6, 29, 10; collat. form tūtus, in the part., rare, Sall. J. 74, 3; Front. Strat. 2, 12, 13; but constantly in the P. a.; inf. parag. tuerier, Plaut. Rud. 1, 4, 35; collat. form acc. to the 3d conj. tŭor, Cat. 20, 5; Stat. Th. 3, 151:

    tuĕris,

    Plaut. Trin. 3, 2, 82:

    tuimur,

    Lucr. 1, 300; 4, 224; 4, 449;

    6, 934: tuamur,

    id. 4, 361:

    tuantur,

    id. 4, 1004; imper. tuĕre, id. 5, 318), v. dep. a. [etym. dub.], orig., to see, to look or gaze upon, to watch, view; hence, pregn., to see or look to, to defend, protect, etc.: tueri duo significat; unum ab aspectu, unde est Ennii illud: tueor te senex? pro Juppiter! (Trag. v. 225 Vahl.);

    alterum a curando ac tutela, ut cum dicimus bellum tueor et tueri villam,

    Varr. L. L. 7, § 12 Müll. sq.—Accordingly,
    I.
    To look at, gaze at, behold, watch, view, regard, consider, examine, etc. (only poet.; syn.: specto, adspicio, intueor): quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 32; 414, 3:

    e tenebris, quae sunt in luce, tuemur,

    Lucr. 4, 312:

    ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur,

    id. 4, 434:

    caeli templa,

    id. 6, 1228 al.:

    tuendo Terribiles oculos, vultum, etc.,

    Verg. A. 8, 265; cf. id. ib. 1, 713:

    talia dicentem jam dudum aversa tuetur,

    id. ib. 4, 362:

    transversa tuentibus hircis,

    id. E. 3, 8:

    acerba tuens,

    looking fiercely, Lucr. 5, 33; cf. Verg. A. 9, 794:

    torva,

    id. ib. 6, 467.—
    (β).
    With object-clause:

    quod multa in terris fieri caeloque tuentur (homines), etc.,

    Lucr. 1, 152; 6, 50; 6, 1163.—
    II.
    Pregn., to look to, care for, keep up, uphold, maintain, support, guard, preserve, defend, protect, etc. (the predom. class. signif. of the word; cf.:

    curo, conservo, tutor, protego, defendo): videte, ne... vobis turpissimum sit, id, quod accepistis, tueri et conservare non posse,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12:

    ut quisque eis rebus tuendis conservandisque praefuerat,

    id. Verr. 2, 4, 63, 140:

    omnia,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    mores et instituta vitae resque domesticas ac familiares,

    id. Tusc. 1, 1, 2:

    societatem conjunctionis humanae munifice et aeque,

    id. Fin. 5, 23, 65:

    concordiam,

    id. Att. 1, 17, 10: rem et gratiam et auctoritatem suam, id. Fam. 13, 49, 1:

    dignitatem,

    id. Tusc. 2, 21, 48:

    L. Paulus personam principis civis facile dicendo tuebatur,

    id. Brut. 20, 80:

    personam in re publicā,

    id. Phil. 8, 10, 29; cf.: tuum munus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    tueri et sustinere simulacrum pristinae dignitatis,

    Cic. Rab. Post. 15, 41:

    aedem Castoris P. Junius habuit tuendam,

    to keep in good order, id. Verr. 2, 1, 50, § 130; cf. Plin. Pan. 51, 1:

    Bassum ut incustoditum nimis et incautum,

    id. Ep. 6, 29, 10:

    libertatem,

    Tac. A. 3, 27; 14, 60:

    se, vitam corpusque tueri,

    to keep, preserve, Cic. Off. 1, 4, 11:

    antea majores copias alere poterat, nunc exiguas vix tueri potest,

    id. Deiot. 8, 22:

    se ac suos tueri,

    Liv. 5, 4, 5:

    sex legiones (re suā),

    Cic. Par. 6, 1, 45:

    armentum paleis,

    Col. 6, 3, 3:

    se ceteris armis prudentiae tueri atque defendere,

    to guard, protect, Cic. de Or. 1, 38, 172; cf.:

    tuemini castra et defendite diligenter,

    Caes. B. C. 3, 94:

    suos fines,

    id. B. G. 4, 8:

    portus,

    id. ib. 5, 8:

    oppidum unius legionis praesidio,

    id. B. C. 2, 23:

    oram maritimam,

    id. ib. 3, 34:

    impedimenta,

    to cover, protect, Hirt. B. G. 8, 2.—With ab and abl.:

    fines suos ab excursionibus et latrociniis,

    Cic. Deiot. 8, 22:

    domum a furibus,

    Phaedr. 3, 7, 10: mare ab hostibus, Auct. B. Afr. 8, 2.—With contra:

    quos non parsimoniā tueri potuit contra illius audaciam,

    Cic. Prov. Cons. 5, 11:

    liberūm nostrorum pueritiam contra inprobitatem magistratuum,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 153; Quint. 5, 13, 35; Plin. 20, 14, 54, § 152; Tac. A. 6, 47 (41).—With adversus:

    tueri se adversus Romanos,

    Liv. 25, 11, 7:

    nostra adversus vim atque injuriam,

    id. 7, 31, 3:

    adversus Philippum tueri Athenas,

    id. 31, 9, 3; 42, 46, 9; 42, 23, 6:

    arcem adversus tres cohortes tueri,

    Tac. H. 3, 78; Just. 17, 3, 22; 43, 3, 4.—In part. perf.:

    Verres fortiter et industrie tuitus contra piratas Siciliam dicitur,

    Quint. 5, 13, 35 (al. tutatus):

    Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74, 3.
    1.
    Act. form tŭĕo, ēre:

    censores vectigalia tuento,

    Cic. Leg. 3, 3, 7:

    ROGO PER SVPEROS, QVI ESTIS, OSSA MEA TVEATIS,

    Inscr. Orell. 4788.—
    2.
    tŭĕor, ēri, in pass. signif.:

    majores nostri in pace a rusticis Romanis alebantur et in bello ab his tuebantur,

    Varr. R. R. 3, 1, 4; Lucr. 4, 361:

    consilio et operā curatoris tueri debet non solum patrimonium, sed et corpus et salus furiosi,

    Dig. 27, 10, 7:

    voluntas testatoris ex bono et aequo tuebitur,

    ib. 28, 3, 17.—Hence, tūtus, a, um, P. a. (prop. well seen to or guarded; hence), safe, secure, out of danger (cf. securus, free from fear).
    A.
    Lit.
    (α).
    Absol.:

    nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta... contra tuam cupiditatem,

    Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39:

    cum victis nihil tutum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28:

    nec se satis tutum fore arbitratur,

    Hirt. B. G. 8, 27; cf.:

    me biremis praesidio scaphae Tutum per Aegaeos tumultus Aura feret,

    Hor. C. 3, 29, 63; Ov. M. 8, 368:

    tutus bos rura perambulat,

    Hor. C. 4, 5, 17:

    quis locus tam firmum habuit praesidium, ut tutus esset?

    Cic. Imp. Pomp. 11, 31:

    mare tutum praestare,

    id. Fl. 13, 31:

    sic existimabat tutissimam fore Galliam,

    Hirt. B. G. 8, 54:

    nemus,

    Hor. C. 1, 17, 5:

    via fugae,

    Cic. Caecin. 15, 44; cf.:

    commodior ac tutior receptus,

    Caes. B. C. 1, 46:

    perfugium,

    Cic. Rep. 1, 4, 8:

    tutum iter et patens,

    Hor. C. 3, 16, 7:

    tutissima custodia,

    Liv. 31, 23, 9:

    praesidio nostro pasci genus esseque tutum,

    Lucr. 5, 874:

    vitam consistere tutam,

    id. 6, 11:

    tutiorem et opulentiorem vitam hominum reddere,

    Cic. Rep. 1, 2, 3: est et fideli tuta silentio Merces, secure, sure (diff. from certa, definite, certain), Hor. C. 3, 2, 25:

    tutior at quanto merx est in classe secundā!

    id. S. 1, 2, 47:

    non est tua tuta voluntas,

    not without danger, Ov. M. 2, 53:

    in audaces non est audacia tuta,

    id. ib. 10, 544:

    externā vi non tutus modo rex, sed invictus,

    Curt. 6, 7, 1:

    vel tutioris audentiae est,

    Quint. 12, prooem. §

    4: cogitatio tutior,

    id. 10, 7, 19:

    fuit brevitas illa tutissima,

    id. 10, 1, 39:

    regnum et diadema tutum Deferens uni,

    i. e. that cannot be taken away, Hor. C. 2, 2, 21: male tutae mentis Orestes, i. e. unsound, = male sanae, id. S. 2, 3, 137: quicquid habes, age, Depone tutis auribus, qs. carefully guarded, i. e. safe, faithful, id. C. 1, 27, 18 (cf. the opp.: auris rimosa, id. S. 2, 6, 46).— Poet., with gen.:

    (pars ratium) tuta fugae,

    Luc. 9, 346.—
    (β).
    With ab and abl.: tutus ab insidiis inimici, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2:

    ab insidiis,

    Hor. S. 2, 6, 117:

    a periculo,

    Caes. B. G. 7, 14:

    ab hoste,

    Ov. H. 11, 44:

    ab hospite,

    id. M. 1, 144:

    a conjuge,

    id. ib. 8, 316:

    a ferro,

    id. ib. 13, 498:

    a bello, id. H. (15) 16, 344: ab omni injuriā,

    Phaedr. 1, 31, 9.—
    (γ).
    With ad and acc.:

    turrim tuendam ad omnis repentinos casus tradidit,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ad id, quod ne timeatur fortuna facit, minime tuti sunt homines,

    Liv. 25, 38, 14:

    testudinem tutam ad omnes ictus video esse,

    id. 36, 32, 6.—
    (δ).
    With adversus:

    adversus venenorum pericula tutum corpus suum reddere,

    Cels. 5, 23, 3:

    quo tutiores essent adversus ictus sagittarum,

    Curt. 7, 9, 2:

    loci beneficio adversus intemperiem anni tutus est,

    Sen. Ira, 2, 12, 1:

    per quem tutior adversus casus steti,

    Val. Max. 4, 7, ext. 2:

    quorum praesidio tutus adversus hostes esse debuerat,

    Just. 10, 1, 7.—
    (ε).
    With abl.: incendio fere tuta est Alexandria, Auct. B. Alex. 1, 3.—
    b.
    Tutum est, with a subj. -clause, it is prudent or safe, it is the part of a prudent man:

    si dicere palam parum tutum est,

    Quint. 9, 2, 66; 8, 3, 47; 10, 3, 33:

    o nullis tutum credere blanditiis,

    Prop. 1, 15, 42:

    tutius esse arbitrabantur, obsessis viis, commeatu intercluso sine ullo vulnere victoriā potiri,

    Caes. B. G. 3, 24; Quint. 7, 1, 36; 11, 2, 48:

    nobis tutissimum est, auctores plurimos sequi,

    id. 3, 4, 11; 3, 6, 63.—
    2.
    As subst.: tūtum, i, n., a place of safety, a shelter, safety, security: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est, Plaut. Most. 2, 2, 42:

    tuta et parvula laudo,

    Hor. Ep. 1, 15, 42:

    trepidum et tuta petentem Trux aper insequitur,

    Ov. M. 10, 714:

    in tuto ut collocetur,

    Ter. Heaut. 4, 3, 11:

    esse in tuto,

    id. ib. 4, 3, 30:

    ut sitis in tuto,

    Cic. Fam. 12, 2, 3:

    in tutum eduxi manipulares meos,

    Plaut. Most. 5, 1, 7:

    in tutum receptus est,

    Liv. 2, 19, 6.—
    B.
    Transf., watchful, careful, cautious, prudent (rare and not ante-Aug.;

    syn.: cautus, prudens): serpit humi tutus nimium timidusque procellae,

    Hor. A. P. 28:

    tutus et intra Spem veniae cautus,

    id. ib. 266:

    non nisi vicinas tutus ararit aquas,

    Ov. Tr. 3, 12, 36:

    id suā sponte, apparebat, tuta celeribus consiliis praepositurum,

    Liv. 22, 38, 13:

    celeriora quam tutiora consilia magis placuere ducibus,

    id. 9, 32, 3.—Hence, adv. in two forms, tūtē and tūtō, safely, securely, in safety, without danger.
    a.
    Posit.
    (α).
    Form tute (very rare):

    crede huic tute,

    Plaut. Trin. 1, 2, 102:

    eum tute vivere, qui honeste vivat,

    Auct. Her. 3, 5, 9:

    tute cauteque agere,

    id. ib. 3, 7, 13.—
    (β).
    Form tuto (class. in prose and poetry):

    pervenire,

    Plaut. Mil. 2, 2, 70; Lucr. 1, 179:

    dimicare,

    Caes. B. G. 3, 24:

    tuto et libere decernere,

    id. B. C. 1, 2:

    ut tuto sim,

    in security, Cic. Fam. 14, 3, 3:

    ut tuto ab repentino hostium incursu etiam singuli commeare possent,

    Caes. B. G. 7, 36. —
    b.
    Comp.:

    ut in vadis consisterent tutius,

    Caes. B. G. 3, 13:

    tutius et facilius receptus daretur,

    id. B. C. 2, 30:

    tutius ac facilius id tractatur,

    Quint. 5, 5, 1:

    usitatis tutius utimur,

    id. 1, 5, 71:

    ut ubivis tutius quam in meo regno essem,

    Sall. J. 14, 11.—
    c.
    Sup.
    (α).
    Form tutissime: nam te hic tutissime puto fore, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—
    (β).
    Form tutissimo:

    quaerere, ubi tutissimo essem,

    Cic. Att. 8, 1, 2; cf. Charis. p. 173 P.:

    tutissimo infunduntur oboli quattuor,

    Plin. 20, 3, 8, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > tutum

  • 103 פקח

    פִּקֵּחַ, פִּיקֵּ׳m., פִּקַּחַת, פִּיקַּ׳ f. (b. h.; preced. wds.) ( open, 1) (opp. to חֵרֵש) hearing. Yeb.XIV, 1 חרש שנשא פ׳ ופ׳וכ׳ if a deaf mute married one hearing, or a hearing person married ; פ׳ שנשא פ׳ ונתהרשה if one hearing married one hearing, and she became deaf (and dumb); a. fr. 2) (opp. to סוּמָא or עִוֵּר) seeing. Ex. R. s. 36 משל לפ׳ וסימאוכ׳ like a seeing and a blind man walking together Ib. s. 3 (ref. to Ex. 4:11) פ׳ לראייה פ׳ לשמיעה piḳḳeah refers both to sight and to hearing; a. e. 3) (opp. to טִפֵּש) bright, smart, prudent. Keth.88a (in Chald. dict.) אי פ׳ הואוכ׳ if he (the husband) be prudent, he may cause her to have an oath administered to her according to Biblical law. Y.Meg.II, end, 73c הוי פ׳ ושתוק be prudent and keep silence; Yoma 7a. Y.Sabb.II, end, 5c אשה פ׳ a wise woman; a. fr.Pl. פִּקְחִים, פּקְחִין, פִּי׳; פִּקְחוֹת, פִּי׳ Yeb.XIV, 3, sq. Sabb.153a. Y.Kidd.IV, 66c; Treat. Sofrim XV, 10 רובן … פ׳ most bastards are bright; a. fr.

    Jewish literature > פקח

  • 104 פיק׳

    פִּקֵּחַ, פִּיקֵּ׳m., פִּקַּחַת, פִּיקַּ׳ f. (b. h.; preced. wds.) ( open, 1) (opp. to חֵרֵש) hearing. Yeb.XIV, 1 חרש שנשא פ׳ ופ׳וכ׳ if a deaf mute married one hearing, or a hearing person married ; פ׳ שנשא פ׳ ונתהרשה if one hearing married one hearing, and she became deaf (and dumb); a. fr. 2) (opp. to סוּמָא or עִוֵּר) seeing. Ex. R. s. 36 משל לפ׳ וסימאוכ׳ like a seeing and a blind man walking together Ib. s. 3 (ref. to Ex. 4:11) פ׳ לראייה פ׳ לשמיעה piḳḳeah refers both to sight and to hearing; a. e. 3) (opp. to טִפֵּש) bright, smart, prudent. Keth.88a (in Chald. dict.) אי פ׳ הואוכ׳ if he (the husband) be prudent, he may cause her to have an oath administered to her according to Biblical law. Y.Meg.II, end, 73c הוי פ׳ ושתוק be prudent and keep silence; Yoma 7a. Y.Sabb.II, end, 5c אשה פ׳ a wise woman; a. fr.Pl. פִּקְחִים, פּקְחִין, פִּי׳; פִּקְחוֹת, פִּי׳ Yeb.XIV, 3, sq. Sabb.153a. Y.Kidd.IV, 66c; Treat. Sofrim XV, 10 רובן … פ׳ most bastards are bright; a. fr.

    Jewish literature > פיק׳

  • 105 פִּקֵּחַ

    פִּקֵּחַ, פִּיקֵּ׳m., פִּקַּחַת, פִּיקַּ׳ f. (b. h.; preced. wds.) ( open, 1) (opp. to חֵרֵש) hearing. Yeb.XIV, 1 חרש שנשא פ׳ ופ׳וכ׳ if a deaf mute married one hearing, or a hearing person married ; פ׳ שנשא פ׳ ונתהרשה if one hearing married one hearing, and she became deaf (and dumb); a. fr. 2) (opp. to סוּמָא or עִוֵּר) seeing. Ex. R. s. 36 משל לפ׳ וסימאוכ׳ like a seeing and a blind man walking together Ib. s. 3 (ref. to Ex. 4:11) פ׳ לראייה פ׳ לשמיעה piḳḳeah refers both to sight and to hearing; a. e. 3) (opp. to טִפֵּש) bright, smart, prudent. Keth.88a (in Chald. dict.) אי פ׳ הואוכ׳ if he (the husband) be prudent, he may cause her to have an oath administered to her according to Biblical law. Y.Meg.II, end, 73c הוי פ׳ ושתוק be prudent and keep silence; Yoma 7a. Y.Sabb.II, end, 5c אשה פ׳ a wise woman; a. fr.Pl. פִּקְחִים, פּקְחִין, פִּי׳; פִּקְחוֹת, פִּי׳ Yeb.XIV, 3, sq. Sabb.153a. Y.Kidd.IV, 66c; Treat. Sofrim XV, 10 רובן … פ׳ most bastards are bright; a. fr.

    Jewish literature > פִּקֵּחַ

  • 106 פִּיקֵּ׳

    פִּקֵּחַ, פִּיקֵּ׳m., פִּקַּחַת, פִּיקַּ׳ f. (b. h.; preced. wds.) ( open, 1) (opp. to חֵרֵש) hearing. Yeb.XIV, 1 חרש שנשא פ׳ ופ׳וכ׳ if a deaf mute married one hearing, or a hearing person married ; פ׳ שנשא פ׳ ונתהרשה if one hearing married one hearing, and she became deaf (and dumb); a. fr. 2) (opp. to סוּמָא or עִוֵּר) seeing. Ex. R. s. 36 משל לפ׳ וסימאוכ׳ like a seeing and a blind man walking together Ib. s. 3 (ref. to Ex. 4:11) פ׳ לראייה פ׳ לשמיעה piḳḳeah refers both to sight and to hearing; a. e. 3) (opp. to טִפֵּש) bright, smart, prudent. Keth.88a (in Chald. dict.) אי פ׳ הואוכ׳ if he (the husband) be prudent, he may cause her to have an oath administered to her according to Biblical law. Y.Meg.II, end, 73c הוי פ׳ ושתוק be prudent and keep silence; Yoma 7a. Y.Sabb.II, end, 5c אשה פ׳ a wise woman; a. fr.Pl. פִּקְחִים, פּקְחִין, פִּי׳; פִּקְחוֹת, פִּי׳ Yeb.XIV, 3, sq. Sabb.153a. Y.Kidd.IV, 66c; Treat. Sofrim XV, 10 רובן … פ׳ most bastards are bright; a. fr.

    Jewish literature > פִּיקֵּ׳

  • 107 благоразумно

    It would be sound practice (or reasonable, or wise) to establish...

    * * *
    Благоразумно -- reasonable, wise, prudent
     It was deemed prudent to concentrate on achieving better atomization at low power than to provide increased combustor length at the expense of durability.

    Русско-английский научно-технический словарь переводчика > благоразумно

  • 108 консервативная оценка

    Универсальный русско-английский словарь > консервативная оценка

  • 109 осторожный

    1) General subject: Fabian (о политике, стратегии, тактике), advised, alert, cagey, canny, careful, cautions, cautious, chary (to be chary of giving offence - стараться не обидеть), choice, circumspect (о человеке), deliberate, discreet, gingerly, guarded, heedful, piker, precautious, provident, prudent, reserved, safe (о человеке), shy, shy (о птицах, животных), tentative, wary, watchful, wide awake, wide-awake, conservative, softly-softly
    2) Colloquial: cagy, diligent
    3) Dialect: cannie
    4) American: up-and-coming
    5) Obsolete: ware
    7) Agriculture: shy (о животных, о птицах)
    8) Rare: guardful
    9) Mathematics: delicate
    10) British English: softly, softly (So what's wrong with the softly-softly approach?)
    12) Jargon: leary, leery
    13) Astronautics: tenacious
    15) Makarov: measured, shy (о животных, птицах), tender

    Универсальный русско-английский словарь > осторожный

  • 110 besonnen

    besonnen adj GEN prudent
    * * *
    adj < Geschäft> prudent

    Business german-english dictionary > besonnen

  • 111 haushälterisch

    haushälterisch adj GEN prudent, economical, frugal
    * * *
    adj < Geschäft> prudent, economical, frugal
    * * *
    haushälterisch
    (sparsam) economical, thrifty;
    haushälterisch gebrauchen to economize;
    haushälterisch umgehen to husband.

    Business german-english dictionary > haushälterisch

  • 112 klug

    klug adj GEN knowledgeable, bright, clever, intelligent, wise, shrewd, prudent, sound, judicious, sensible
    * * *
    adj < Geschäft> knowledgeable, bright, clever, intelligent, wise, shrewd, prudent, sound, judicious, sensible

    Business german-english dictionary > klug

  • 113 solide und umsichtige Geschäftsführung

    solide und umsichtige Geschäftsführung f MGT sound and prudent operation
    * * *
    f < Mgmnt> sound and prudent operation

    Business german-english dictionary > solide und umsichtige Geschäftsführung

  • 114 sorgfältig

    sorgfältig I adj GEN prudent sorgfältig II adv GEN accurately sorgfältig behandeln GEN handle with care sorgfältig prüfen GEN examine carefully
    * * *
    adj < Geschäft> prudent
    adv < Geschäft> accurately ■ sorgfältig behandeln < Geschäft> handle with care ■ sorgfältig prüfen < Geschäft> examine carefully

    Business german-english dictionary > sorgfältig

  • 115 umsichtig

    umsichtig adj GEN cautious, prudent
    * * *
    adj < Geschäft> cautious, prudent

    Business german-english dictionary > umsichtig

  • 116 vorsichtig

    vorsichtig adj GEN cautious, conservative, prudent
    * * *
    adj < Geschäft> cautious, conservative, prudent

    Business german-english dictionary > vorsichtig

  • 117 vorsichtig

    I Adj. careful; (abwägend) cautious; Schätzung etc.: conservative; vorsichtig sein mit seinem Urteil etc. be cautious about judging etc.; sei vorsichtig, dass du nichts fallen lässt be careful not to drop anything, mind you don’t drop anything; da bin ich immer ein bisschen vorsichtig I’m always a bit wary of that
    II Adv. carefully; abwägen: cautiously; vorsichtig formuliert etc. carefully formulated etc.
    * * *
    circumspect (Adj.); careful (Adj.); cautious (Adj.); cagey (Adj.); conservative (Adj.); discreet (Adj.); prudent (Adj.); wary (Adj.); chary (Adj.); gingerly (Adj.); guarded (Adj.); canny (Adj.)
    * * *
    vor|sich|tig ['foːɐzIçtɪç]
    1. adj
    careful; (= besonnen) cautious; (= überlegt) prudent; (= misstrauisch) wary; Äußerung cautious, guarded; Schätzung cautious, conservative
    2. adv
    1) (umsichtig) carefully
    2)

    (zurückhaltend) sich vórsichtig äußern — to be very careful what one says

    ich schätze die Kosten vórsichtig auf 35.000 Euro — to give you a conservative estimate of the costs I would say 35,000 euros

    * * *
    2) (having or showing caution; careful: She used to trust everyone but she's more cautious now; a cautious driver.) cautious
    4) (taking care; being cautious: Be careful when you cross the street; a careful driver.) careful
    5) ((with of) cautious: Be chary of lending money to someone you don't know very well.) chary
    7) (cautious or on one's guard (about or concerning): Be wary of lending money to him.) wary
    * * *
    vor·sich·tig
    I. adj
    1. (umsichtig) careful
    in diesem Fall ist \vorsichtiges Vorgehen angeraten we ought to tread carefully in this case
    2. (zurückhaltend) cautious, guarded
    eine \vorsichtige Schätzung a conservative estimate
    II. adv
    1. (umsichtig) carefully
    bei der Untersuchung ist sehr \vorsichtig vorzugehen we must proceed with great care in this investigation
    2. (zurückhaltend) cautiously, guardedly
    * * *
    1.
    Adjektiv careful; (bei Risiko, Gefahr) cautious; careful; (umsichtig) circumspect; cautious; guarded <remark, hint, question, optimism>; cautious, conservative < estimate>

    sei vorsichtig! — be careful!; take care!

    2.
    adverbial carefully; with care

    vorsichtig optimistischguardedly or cautiously optimistic

    * * *
    A. adj careful; (abwägend) cautious; Schätzung etc: conservative;
    vorsichtig sein mit seinem Urteil etc be cautious about judging etc;
    sei vorsichtig, dass du nichts fallen lässt be careful not to drop anything, mind you don’t drop anything;
    da bin ich immer ein bisschen vorsichtig I’m always a bit wary of that
    B. adv carefully; abwägen: cautiously;
    vorsichtig formuliert etc carefully formulated etc
    * * *
    1.
    Adjektiv careful; (bei Risiko, Gefahr) cautious; careful; (umsichtig) circumspect; cautious; guarded <remark, hint, question, optimism>; cautious, conservative < estimate>

    sei vorsichtig! — be careful!; take care!

    2.
    adverbial carefully; with care

    vorsichtig optimistischguardedly or cautiously optimistic

    * * *
    adj.
    careful adj.
    cautious adj.
    chary adj.
    circumspect adj.
    wary adj. adv.
    cautiously adv.
    charily adv.
    guardedly adv.
    warily adv.
    with caution expr.

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > vorsichtig

  • 118 Sorgfalt eines ordentlichen Kaufmanns

    Sorgfalt f eines ordentlichen Kaufmanns RW, RECHT prudent man principle, due care and diligence of a prudent businessman (Sorgfaltspflicht: § 347 I HGB); reasonable man principle (allgemeiner Rechtsmaßstab, Verpflichtung zur Wahrung der berechtigten Interessen Dritter)
    * * *
    Sorgfalt eines ordentlichen Kaufmanns
    attention of a conscientious businessman

    Business german-english dictionary > Sorgfalt eines ordentlichen Kaufmanns

  • 119 oszczędny

    adj
    ( człowiek) thrifty; (gospodarka, metoda) economical; ( samochód) fuel-efficient
    * * *
    a.
    1. (= nierozrzutny) thrifty, frugal, prudent; ( o gospodyni) thrifty, prudent; oszczędny w słowach (a man) of few words, thrifty l. economical l. sparing with words.
    2. (= racjonalny w zużyciu czegoś) economical, sparing; (o gospodarce paliwowej, trybie życia) efficient; ( o stylu) economical; (o pochwałach, wydatkach) sparing; ( o dekoracjach) spare; przesadnie oszczędny cheeseparing, stingy; ( o gospodarce) lean.
    3. (= niekosztowny) low-cost.

    The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > oszczędny

  • 120 rozważny

    adj
    * * *
    a.
    1. (= roztropny) thoughtful, sagacious, prudent, sensible; ( o polityku) clever.
    2. (o decyzji, czynie) (= świadczący o roztropności) prudent, thoughtful, considerate.

    The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > rozważny

См. также в других словарях:

  • prudent — prudent, ente [ prydɑ̃, ɑ̃t ] adj. • 1090 « sage, plein d expérience »; lat. prudens 1 ♦ (1573) Qui a, montre de la prudence. ⇒ circonspect, prévoyant, réfléchi, sage . Ses déboires l ont rendu prudent. Il est trop prudent pour brusquer les… …   Encyclopédie Universelle

  • prudent — PRUDÉNT, Ă, prudenţi, te, adj. Care se fereşte de tot ce ar putea să i producă un neajuns, să l primejduiască; prevăzător, circumspect, precaut. – Din fr. prudent, lat. prudens, ntis. Trimis de RACAI, 22.11.2003. Sursa: DEX 98  Prudent ≠… …   Dicționar Român

  • prudent — pru‧dent [ˈpruːdnt] adjective 1. sensible and careful, especially by trying to avoid unnecessary risks: • These must be prudent loans requiring the buyer to put in significant capital. 2. ACCOUNTING following the rule that a business should not… …   Financial and business terms

  • prudent — 1 judicious, sensible, sane, *wise, sage, sapient Analogous words: *intelligent, brilliant, bright, smart, alert: *shrewd, perspicacious, sagacious, astute: disciplined, schooled (see TEACH) 2 provident, foresighted, forethoughtful, discreet (see …   New Dictionary of Synonyms

  • Prudent — Pru dent, a. [L. prudens, entis, contr. from providens: cf. F. prudent. See {Provident}.] 1. Sagacious in adapting means to ends; circumspect in action, or in determining any line of conduct; practically wise; judicious; careful; discreet;… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • prudent — prudent, ente (pru dan, dan t ) adj. 1°   Qui a de la prudence. •   C était la femme prudente qui est donnée proprement par le Seigneur, BOSSUET Mar. Thér.. •   Plus prudent dans les affaires du siècle que le ministre de la pénitence, qui souvent …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • prudent — pru·dent / prüd ənt/ adj: characterized by, arising from, or showing prudence pru·dent·ly adv Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996. prudent …   Law dictionary

  • prudent — late 14c., from Fr. prudent (c.1300), from L. prudentem (nom. prudens) knowing, skilled, sagacious, circumspect; rarely in lit. sense foreseeing; contraction of providens, prp. of providere to foresee (see PROVIDE (Cf. provide)). Related:… …   Etymology dictionary

  • prudent — prudent, prudential, prudish While prudent is a judgemental word meaning ‘circumspect, judicious’, prudential is merely descriptive in identifying actions and attitudes that have to do with prudence, e.g. prudential motives are motives determined …   Modern English usage

  • prudent — et sage, qui prouvoit à ce qu il doit faire ou laisser, Prudens, Circunspectus. Prudent conseil, Scitum consilium …   Thresor de la langue françoyse

  • prudent — Prudent, [pruden]te. adj. Qui a de la Prudence, qui est doüé de Prudence. C est un homme tres prudent. une femme tres prudente. Il se dit aussi de la conduite dans les affaires du monde, & des choses qui y ont rapport. Il a tenu une conduite tres …   Dictionnaire de l'Académie française

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»