-
1 primas
-
2 primas
по положению первый, начальник, старшина, primates officii (1. 6 C. 1, 4. 1. 8 C. 1, 51. 1. 13 C. 10, 70);apparitionis (1. 10 C. 9, 12);
scholae (1. 4 pr. C. 12, 26);
scrinii (1. 7 C. 12, 19);
primas advocatorum (1. 3 pr. 1. 7 § 3 C. 2, 8);
primates possessionum = vicorum, сельский судья (1. 12 C. 9, 39);
primates urbium, vicorum castellorumque (1. 130. Th. 7, 18);
civitatum (1. 13 pr. C. Th. 16, 10).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > primas
-
3 primarius
= primas (1. 39 C. Th. 12, 1).Латинско-русский словарь к источникам римского права > primarius
-
4 primicerius
= primas, magister, напр. primic. officiorum, scriniorum (1. 10. 13 C. 12, 24);domesticorum (1. 2 C. 12, 17);
mensorum (1. un. C. 12, 28);
fabricae (1. 2 C. 11, 9).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > primicerius
-
5 primiscrinius
= primas s. primicerius scrinii (1. 1 C. 3, 2. 1. 12 C. 12, 50. 1. 3 C. 12, 53).Латинско-русский словарь к источникам римского права > primiscrinius
-
6 primoris
= primas, напр. primores civitatie (1. 16 D. 33, 2);officii (1. 1 C. 12, 46);
militiae (1. 3 C. 12, 61).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > primoris
-
7 primae
prīmae, ārum f. (sc. partes)1) главная рольprimas agere или tenere C — играть главную роль3) высшая награда, главный приз ( primas ferre или tenere C)primas auferre C — одержать верх, восторжествовать -
8 concedo
con-cēdo, cessī, cessum, ere1) уходить (a foribus, ab aliquo Pl; ex aedibus Ter); уезжать, отбывать ( Neapolim T); переходить (ad januam Ter; in hiberna, trans Rhenum T)c. loco Ap — войти (стать) на своё место ( о вывихнутом суставе)2) (тж. c. vitā T, c. naturae Sl и c. fato T) уходить из жизни, умирать T3) уступать, покоряться (alicui Pl и alicui rei C etc.); повиноваться, подчиняться (matri Ter; postulationi alicujus C)4) соглашаться ( veris H)5) проходить, утихать ( irae concessĕre deorum V)6) прощать, извинять ( omnibus omnia peccata и aliēnis peccatis C)aliquem alicujus precibus c. T — помиловать кого-л. по чьей-л. просьбе7) отдать, уступить, пожертвовать (Siciliam L; partem octavam pretii PJ)8) позволять, разрешать (alicui quidquid velit C; ludum pueris H)non hommes, non di, non concessēre columnae H — (писать посредственно) не разрешили (поэтам) ни боги, ни люди, ни книготорговцы (см. columna 1.)ingemiscere nonnumquam viro concessum est C — иногда можно застонать и мужчинеconcessa petere V — просить о том, что дозволено, т. е. возможного9) предоставлять, давать (tempus quiēti Sl, oppidum militibus ad diripiendum Cs); даровать (libertatem Cs; vitam Hirt)10) решиться (пойти на что-л.)11) признавать ( alicui victoriam Just)c. alicui primas in aliquā re partes C — признать за кем-л. первенство в чём-л.c. in matrimonium Just — вступать в бракc. in condiciones L — принять условияc. in sententiam alicujus L — согласиться с чьим-л. мнениемc. in dicionem (или dominationem) Sl, L — подчиниться властиc. in deditionem L — сдаться -
9 expostulo
ex-postulo, āvī, ātum, āre1) настоятельно просить, требовать (aliquid ab aliquo C; primas sibi partes T); требовать выдачи (aliquem ad supplicium T или ad poenam Su)2) требовать ответа или объяснения, заявлять претензию, жаловаться (e. cum aliquo de aliquā re или aliquid и aliquem C etc.)e. injuriam cum aliquo Ter — требовать у кого-л. удовлетворения за причинённую обиду -
10 linea
līnea, ae f. [ linum ]1) льняная нить, нитка, шнурок ( nectere lineas Vr)l. dives M и l. margaritarum Dig — нитка жемчуга2) сеть, тенёта ( ferae lineis clusae Sen)mittere lineam погов. Pl — закидывать удочку4) отвес ( lineā uti C)5) линия, черта ( lineam ducere Q или scribere C)l. circumcurrens Q — окружность, круг6) граница, предел ( locorum extremae lineae PM)ultima l. rerum H — конец всему7) проход (между местами для зрителей в театре) O -
11 porrigo
I por-rigo, rēxī, rēctum, ere [por = pro + rego ]1)а) вытягивать, протягивать, простирать (manūs ad или in caelum L; bracchia caelo O)quā primas porrigit aequor aquas O — куда море дохлёстывает первые волны, т. е. куда доходит морской прибойб) поднимать (pocula H; manum C); расширять, развёртывать ( aciem latius Sl); растягивать ( syllăbam O); увеличивать, повышать ( vectigalia H)2)а) давать, протягивать (alicui dextram C; puero poma H)mihi forsan, tibi quod negarit, porrĭget hora H — время, быть может, уделит мне то, в чём отказало тебеб) оказывать (amicis praesidium C)3)а) возвр.se p. или pass. — простираться, тянуться ( ab ortu solis ad occidentem PM)б) перен. распространяться, достигать (quo se tua porrigat ira? O); затягиваться ( morbus porrigitur CC)4) уложить, свалить, повергнуть ( aliquem in herbis O). — см. тж. porrectus IIII porrīgo, inis f.парша CC, H, PM -
12 primatus
prīmātus, ūs m. [ primas ]первое место, старшинство, примат Vr, PM -
13 littera
буква (1. 2 § 36 D. 1, 2);litterae, a) буквы, письмо, напр. litteris perscribere testamentum, прот. notis scribere (1. 40 pr. D. 29, 1. cf. 1. 6 § 2 D. 37, 1);
claris litt. proscribere (1. 11 § 3 D. 14, 3. 1. 38 D. 44, 7. 1. 9 § 1 D. 41, 1);
ignorans litteras, неграмотный;
sciens litteras, litterarum scientia, peritia - imperitia (§ 8 I. 1, 25. 1. 6 § 19 D. 27, 1. 1. 93 § 1 D. 29, 2. 1. 3 § 2 D. 48, 2. 1. 29. 31 C. 6. 23. 1. 22 § 2 C. 6. 30);
b) писанное (на письме) прот. устному объявлению, litteris contrahi obligationem: litterarum obligatio (§ 2 I. 3, 12. tit. I. 3, 21. 1. 5 D. 22, 4);
c) письмo, inter absentes contrahi per litt. (1. 1 § 2 D. 18, 1);
litt. quibus hereditas promittitur (1. 17 D. 26, 7);
litt. commendaticiae (1. 65 pr. D. 41, 1);
litteras facere, mittere, emittere, dirigere ad aliq. (1. 65 D. 3, 3. 1. 26 D. 13, 5. 1. 16 D. 14, 6. 1. 60 § 1 D. 17, 1. 1. 15 D. 23, 4. 1. 57 D. 24, 1. 1. 77 § 26 D. 31);
d) официальное донесение (1. 1 § 2. 1. 3 D. 11, 4. 1. 1 § 2. 1. 4 pr. D. 48, 17. 1. 36 pr. D. 50, 1);
litteris evocari (см.). s. 2. c.);
in litt. publicis falsum facere;
nomine Praetoris litt. falsas reddere (1. 16 § 2. 1. 25 D. 48, 10);
e) императ. рескрипт (1. 87 § 4 D. 31. 1. 5 § 4 D. 36, 3. 1. 20 pr. D. 40, 1. 1. 7 D. 50, 5. 1. 5 § 1 D. 50, 6);
f) записка, рапорт, libelli: litt. dimissoriae (см.);
g) науки, primis lit. imbuere, primas lit. docere pueros (1. 11 § 4 D. 50, 5);
professores litterarum (1. 6 C. 10, 52).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > littera
См. также в других словарях:
Primas — (Mehrzahl lateinisch Primates, sonst Primasse [für die ersten Geiger einer Zigeunerkapelle nur so] oder Primaten [als geistlicher Titel neben Primasse]) bezeichnet Primas (Religion), einen bedeutenden Bischof in christlichen Kirchen Abtprimas,… … Deutsch Wikipedia
PRIMAS — qui primas partes tenet: unde Primates, apud Wipponem in Conrado Salico, Wormatiae conveniunt cuncti Primates, i. e. Proceres. Sic Primates Iudaeorum, qui antea Patriarchae dicti, quorum abolitum nomen sub Theodosio Iuniore, testatur L. 29. Cod.… … Hofmann J. Lexicon universale
primas — prȋmas m DEFINICIJA rel. crkv. 1. pov. biskup koji ima vlast nad drugim biskupima u nekoj državi ili pokrajini 2. čast i prednost jednog biskupa (ili nadbiskupa) nad drugim biskupima (ili nadbiskupima) 3. viši poglavar u nekim crkvenim redovima… … Hrvatski jezični portal
Primas — Primas: Das seit dem 15. Jh. bezeugte Fremdwort, das aus spätlat., kirchenlat. primas, primatis »der dem Range nach Erste, der Vornehmste« entlehnt ist (zu lat. primus »Erster«; vgl. ↑ Primus), ist ‹Ehren›titel für den ranghöchsten Erzbischof… … Das Herkunftswörterbuch
Primas — (lat.), 1) der Erste, Vornehmste; 2) in einer Kirche der Geistliche, welchem der Primat in derselben zukommt, so ist der Papst P. der ganzen Katholischen Kirche; 3) Titel des ersten Bischofs eines Landes, welchem die Consecration der Erzbischöfe… … Pierer's Universal-Lexikon
Primas — (lat.), der Erste, Vornehmste, daher in der katholischen Hierarchie (s. d.) ein Erzbischof (Metropolit), der in der abendländischen Kirche (ähnlich wie die Exarchen in der morgenländischen) den Vorrang und bestimmte Jurisdiktionsrechte vor den… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Primas — (lat., »der Erste«), in der alten Kirche der Metropolit eines Hauptsitzes über andere Metropoliten; Ehrentitel der Erzbischöfe von Tarragona, Toledo, Bahia, Rouen, Mecheln, Venedig, Prag, Armagh, Gran, Gnesen Posen … Kleines Konversations-Lexikon
Primas — Primas, der Erste, Vornehmste, eine kirchliche Würde, oder vielmehr nur ein Ehrentitel, den in verschiedenen Ländern mehrere Erzbischöfe führen … Damen Conversations Lexikon
Primas — Primas, lat., im Orient gleichbedeutend mit Exarch (s. d.), im Abendland der erste d.h. vornehmste Erzbischof eines Landes, der vor andern bestimmte Rechte hatte, namentlich die andern Erzbischöfe und Bischöfe consecrirte, Nationalconcilien… … Herders Conversations-Lexikon
prìmāš — m 〈G primáša〉 glazb. razg. onaj koji vodi instrumentalnu grupu i svira glavnu melodiju, naročito u ciganskoj kapeli … Veliki rječnik hrvatskoga jezika
prîmas — m rel. crkv. 1. {{001f}}pov. biskup koji ima vlast nad drugim biskupima u nekoj državi ili pokrajini 2. {{001f}}čast i prednost jednog biskupa (ili nadbiskupa) nad drugim biskupima (ili nadbiskupima) 3. {{001f}}viši poglavar u nekim crkvenim… … Veliki rječnik hrvatskoga jezika