Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

praetoria

  • 1 praetoria

    praetōria, ae f. (sc. cohors)

    Латинско-русский словарь > praetoria

  • 2 lex praetoria

    s.
    derecho pretorio.

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > lex praetoria

  • 3 praetorius

    praetōrĭus, a, um [st2]1 [-] de chef, de commandant, du général en chef. [st2]2 [-] de préteur, du préteur, de la préture, prétorien. [st2]3 [-] du propréteur.    - praetoria (navis): vaisseau amiral.    - praetoria porta, Fest.: porte prétorienne (située en face de la porte du général).    - praetoria cohors, Cic. Fest.: garde prétorienne, les prétoriens (garde particulière du général, du consul, de l'empereur).    - praetoria potestas, Cic.: la préture.    - praetoria comitia, Liv.: comices pour l'élection du préteur.    - praetoria turba, Cic.: la foule des plaignants (qui viennent devant le préteur).    - praetōrĭus, ĭi, m: - [abcl]a - ancien préteur, ex-préteur. - [abcl]b - Plin.-jn. un prétorien.
    * * *
    praetōrĭus, a, um [st2]1 [-] de chef, de commandant, du général en chef. [st2]2 [-] de préteur, du préteur, de la préture, prétorien. [st2]3 [-] du propréteur.    - praetoria (navis): vaisseau amiral.    - praetoria porta, Fest.: porte prétorienne (située en face de la porte du général).    - praetoria cohors, Cic. Fest.: garde prétorienne, les prétoriens (garde particulière du général, du consul, de l'empereur).    - praetoria potestas, Cic.: la préture.    - praetoria comitia, Liv.: comices pour l'élection du préteur.    - praetoria turba, Cic.: la foule des plaignants (qui viennent devant le préteur).    - praetōrĭus, ĭi, m: - [abcl]a - ancien préteur, ex-préteur. - [abcl]b - Plin.-jn. un prétorien.
    * * *
        Praetorius, Adiectiuum. Appartenant au Preteur.
    \
        Cohors. Cic. Le train et officiers qu'un Preteur avoit quand il estoit en la province.
    \
        Nauis Praetoria. Liuius. La navire du Roy, Empereur, ou chef de l'armee, La capitainesse.
    \
        Vir Praetorius. Cic. Qui a esté Preteur.

    Dictionarium latinogallicum > praetorius

  • 4 praetorius

    I praetōrius, a, um [ praetor ]
    1) предводительский, относящийся к командующему, принадлежащий полководцу
    cohors praetoria Cs — сопровождавшая полководца когорта, телохранители
    porta praetoria Cs — ворота лагеря, ближайшие к палатке полководца (и обращённые к неприятелю)
    imperium praetorium C — главное начальство, главное командование
    vir p. Su, тж. praetoria potestate usus Tбывший претор
    3) пропреторский, наместнический ( domus C)
    II praetōrius, ī m.

    Латинско-русский словарь > praetorius

  • 5 praetorium

    praetōrĭum, ii, n. [praetor].
    I.
    A general's tent, Liv. 10, 33:

    dictatoris,

    id. 7, 12:

    imperatoris Aequorum,

    id. 3, 25; Caes. B. C. 1, 76.—
    B.
    Transf.
    1.
    A council of war (because held in the general's tent):

    praetorio dimisso,

    Liv. 30, 5; 37, 5:

    missum,

    id. 21, 54, 3.—
    2.
    The official residence of the governor in a province, Cic. Verr. 2, 4, 28, § 65:

    curritur ad praetorium,

    id. ib. 2, 5, 35, § 92; Vulg. Matt. 27, 27.—
    3.
    A palace (post-Aug.):

    sedet ad praetoria regis,

    Juv. 10, 161:

    Herodis,

    Vulg. Act. 23, 35; id. Phil. 1, 13.—
    4.
    In gen., a magnificent building, a splendid country-seat (post-Aug.):

    ampla et operosa praetoria,

    Suet. Aug. 72:

    in exstructionibus praetoriorum atque villarum,

    id. Calig. 37; id. Tib. 39:

    alternas servant praetoria ripas,

    Stat. S. 1, 3, 25; Juv. 1, 75; Dig. 31, 1, 35; 50, 16, 198.—
    5.
    Of other dwelling - places, the cell of the queen-bee:

    et circa regem atque ipsa ad praetoria, densae Miscentur,

    Verg. G. 4, 75. —Of Diogenes's tub:

    utcumque sol se inclinaverat, Diogenis simul praetorium vertebatur,

    Hier. adv. Jovin. 2, 14.—
    II.
    The imperial body - guard, the guards, whose commander was called praefectus praetorio or praetorii:

    in praetorium accepti,

    Tac. H. 4, 26 fin.:

    meruit in praetorio Augusti centurio,

    Plin. 7, 20, 19, § 82:

    militare in praetorio,

    id. 25, 2, 6, § 17:

    ascriptis veteranis e praetorio,

    Suet. Ner. 9:

    praetorii praefectus,

    Tac. H. 1, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > praetorium

  • 6 praetorius

    praetōrĭus, a, um, adj. [id.].
    I.
    Of or belonging to the prœtor or prœtors, prœtorian:

    jus,

    proceeding from the prœtor, consisting of his decisions, Cic. Off. 1, 10, 33:

    comitia,

    the election of prœtor, Liv. 10, 22:

    potestas,

    the office of a prœtor, Cic. Imp. Pomp. 24, 69:

    turba,

    to be found about the prœtor, accustomed to wait upon him, id. Verr. 2, 1, 52, § 137:

    jus praetorium, quod praetores introduxerunt adjuvandi, vel supplendi, vel corrigendi juris civilis gratiā: quod et honorarium dicitur,

    Dig. 1, 1, 7; Gai. Inst. 4, 34:

    pignus,

    Dig. 35, 2, 32:

    tutor,

    a guardian appointed by the prœtor Urbanus, Gai. Inst. 1, 184.—
    B.
    Subst.: praetōrĭus, ii, m.
    (α).
    One who has been prœtor, an exprœtor, Cic. Att. 16, 7, 1.—
    (β).
    One of prœtorian rank, Plin. Ep. 1, 14, 5.—
    II.
    Of or belonging to the proprœtor, proprœtorian:

    domus deferebantur,

    his official residence in a province, Cic. Verr. 2, 5, 56, § 145:

    exercitus,

    Flor. 3, 19, 11.—
    III.
    Of or belonging to a general: praetoria cohors, the cohort or body-guard attached to every general, a prœtorian cohort, Caes. B. G. 1, 40; cf.: praetoria cohors est dicta, quod a praetore non discedebat. Scipio enim Africanus primus fortissimum quemque delegit, qui ab eo in bello non discederent et cetero munere militiae vacarent et sesquiplex stipendium acciperent, Paul. ex Fest. p. 223 Müll.—Hence, derisively:

    scortatorum cohors praetoria,

    Cic. Cat. 2, 11, 24.—The emperors especially had cohorts as a body-guard:

    castra,

    the camp of the prœtorians, Plin. 3, 5, 9, § 67; Suet. Tib. 37; Tac. A. 4, 2:

    cohortes navis,

    the flag-ship, the admiral's ship, Liv. 26, 39:

    puppis,

    Flor. 2, 7, 7:

    imperium,

    the chief command, Cic. Div. 1, 32, 68: porta, the gate of the camp that opened from before the general's tent directly towards the enemy (opp. the porta decumana, which was on the side farthest from the enemy), Caes. B. C. 3, 94: praetoria porta in castris appellatur, quā exercitus in proelium educitur, quia initio praetores erant, qui nunc consules, et hi bella administrabant, quorum tabernaculum quoque dicebatur praetorium, Paul. ex Fest. p. 223 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > praetorius

  • 7 cognitio

    cognĭtĭo, ōnis, f. [cognosco] [st1]1 [-] action de connaître (par les yeux), connaissance.    - ad cognitionem urbis, Cic.: pour visiter une ville inconnue.    - omnes Archiam cognitione atque hospitio dignum existimarunt, Cic.: tout le monde jugea bon d'avoir Archias comme une de ses connaissances et comme hôte. [st1]2 [-] action de connaître (par l'esprit), action d'apprendre, étude, connaissance, science, notion, idée.    - scriptores non indigni cognitione, Quint.: auteurs qui méritent d'être lus.    - insitas deorum vel potius innatas cognitiones habemus, Cic. Nat.: nous avons des dieux une notion implantée en nous ou plus exactement une connaissance naturelle.    - omnem curam in siderum cognitione posuerunt, Cic.: ils ont mis tous leurs soins à l'étude des astres. [st1]3 [-] connaissance légale, instruction judiciaire, enquête, procès.    - cognitio praetoria, Cic.: enquête faite par le préteur.    - cognitio caedis, Suet.: affaire de meurtre.    - cognitio inter patrem et filium, Liv.: contestation entre le père et le fils.    - orbis terrarum gentiumque omnium datur cognitio sine consilio, poena sine provocatione, Cic.: on leur permet de juger sans conseil tous les peuples de l'univers, de condamner sans appel. [st1]4 [-] (= agnitio) Ter. reconnaissance.    - inde cognitio facta est, Ter.: voilà comment s'est faite la reconnaissance.
    * * *
    cognĭtĭo, ōnis, f. [cognosco] [st1]1 [-] action de connaître (par les yeux), connaissance.    - ad cognitionem urbis, Cic.: pour visiter une ville inconnue.    - omnes Archiam cognitione atque hospitio dignum existimarunt, Cic.: tout le monde jugea bon d'avoir Archias comme une de ses connaissances et comme hôte. [st1]2 [-] action de connaître (par l'esprit), action d'apprendre, étude, connaissance, science, notion, idée.    - scriptores non indigni cognitione, Quint.: auteurs qui méritent d'être lus.    - insitas deorum vel potius innatas cognitiones habemus, Cic. Nat.: nous avons des dieux une notion implantée en nous ou plus exactement une connaissance naturelle.    - omnem curam in siderum cognitione posuerunt, Cic.: ils ont mis tous leurs soins à l'étude des astres. [st1]3 [-] connaissance légale, instruction judiciaire, enquête, procès.    - cognitio praetoria, Cic.: enquête faite par le préteur.    - cognitio caedis, Suet.: affaire de meurtre.    - cognitio inter patrem et filium, Liv.: contestation entre le père et le fils.    - orbis terrarum gentiumque omnium datur cognitio sine consilio, poena sine provocatione, Cic.: on leur permet de juger sans conseil tous les peuples de l'univers, de condamner sans appel. [st1]4 [-] (= agnitio) Ter. reconnaissance.    - inde cognitio facta est, Ter.: voilà comment s'est faite la reconnaissance.
    * * *
        Cognitio, Verbale. Cic. Congnoissance.
    \
        Deorum cognitionem capere. Cic. Avoir congnoissance de Dieu.
    \
        Manca cognitio naturae. Cic. Imparfaicte.
    \
        Gratior cognitio poetarum. Quintil. L'intelligence.
    \
        Praetoria cognitio. Quintil. Du Preteur.
    \
        Amplexari cognitionem. Cic. S'addonner et s'appliquer à congnoistre.
    \
        Circunducere cognitionem. Vlpian. Mettre toute la procedure au neant. Bud.
    \
        Habere cognitionem faciliorem. Cic. Estre plus aisé et facile à congnoistre et entendre.
    \
        Dies cognitionis. Vlpian. Le jour de l'assignation donnee aux parties à comparoir devant le juge.
    \
        Sustinere cognitionem. Callistratus. Donner un delay.

    Dictionarium latinogallicum > cognitio

  • 8 praetorium

    ī n. [ praetor ]
    2) палатка полководца, ставка, главная квартира Cs, L
    3) военный совет при полководце (p. dimittere L; in praetoriis leones, in castris lepores погов. Sid)
    5) императорская гвардия, преторианцы (praefectus praetorii или praetorio T, Su)
    Diogenis p. Hier =бочка Диогена

    Латинско-русский словарь > praetorium

  • 9 praetorius

    praetōrius, a, um (praetor), I) adi.: A) zum Prätor-, zu den Prätoren gehörig, prätorisch, a) zum eig. Prätor in Rom gehörig: comitia, Wahl der Pr., Liv.: turba, Cic.: ius, das pr. (vom Prätor ausgehende) Recht, Cic.: so auch actio, ICt.: tutor, vom Stadtprätor eingesetzter, Gaius inst. 1, 184. Ulp. regul. 11. § 24: exceptio, Cic.: potestas, Amt eines Prätors, Cic. – b) zum Prätor od. Proprätor (Statthalter) in der Provinz gehörig, prätorisch, proprätorisch, domus (Amtswohnung in der Provinz), Cic.: exercitus, Flor.: cohors (Gefolge), Cic.: vectigal, s. vectīgal. – B) zum Feldherrn gehörig, Cic.: navis, das Admiralschiff, Liv.: classica, das Zeichen des Feldherrn zum Angriffe, Prop.: imperium (bei der Flotte), Oberbefeh, Cic.: porta, das Tor des Lagers, wo das Feldherrnzelt stand, Caes.-cohors pr., α) die Leibwache des Feldherrn, Caes.; ironisch, scortorum pr. cohors, von der Rotte Katilinas, Cic. – β) die Leibwache des Kaisers (gew. cohors praetoriana), die Prätorianer, Tac.; u. castra pr., Kaserne der Prätorianer, Plin. u.a. – II) subst.: A) praetōriae, ārum, f. (sc. cohortes), die Prätorianer, Aur. Vict. de Caes. 2, 4. – B) praetōrium, iī, n., 1) die Amtswohnung des Statthalters in der Provinz, Cic. Verr. 4, 65 u. 5, 92: in späterer Zeit Amtswohnung eines jeden Präsidenten, s. Schol. Bob. ad Cic. Planc. 41, 2. p. 272, 21 ed. Bait. – Dah. übtr.: a) ein fürstliches Gebäude, ein Palast, praetoria regis, Iuven. 10, 161. – b) jedes prächtige Gebäude, der Palast, das Herrenhaus (Landhaus), Edict. Claud. lin. 2 im Hermes 4, 102 (dazu Mommsen S. 105 f. Anm. 6). Stat. silv. 1, 3, 25. Iuven. 1, 75. Suet. Tib. 39 u.a. Porphyr. Hor. carm. 2, 18, 20. Corp. inscr. Lat. 3, 2809 u. 6123. – 2) der Hauptplatz im röm. Lager, mit dem Zelte des Feldherrn (s. Paul. ex Fest. 223, 8), mit der ara, dem augurale u. dem tribunal, wo die Soldaten zum Anhören einer Rede, zum Ausrücken usw., die Offiziere zum Kriegsrat sich versammelten usw., das Hauptquartier im Lager, fit celeriter concursus in praetorium, Caes.: alterum illi iubet praetorium tendi, ein zweites Hauptquartier aufschlagen, Caes.: in praetorio tetenderunt Albius et Atrius, Liv.: praetorium mittere, dimittere, das Hauptquartier (= den Kriegsrat im Hauptquartier) entlassen, auseinander gehen lassen, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 54, 3): poet., im als Lager betrachteten Bienenstock, ipsa ad praetoria densae (apes) miscentur, Verg. georg. 4, 75. Vgl. übh. Lange Hygin. de munit. castr. 9. p. 134 sqq. Marquardt Römische Staatsverw.2 Bb. 2. S. 411 u. 412. Kraner Das Kriegswesen bei Cäsar (an Caes. bell. Gall.) § 29, 4 u. 5. – 3) die kaiserliche Leibwache (deren zwei Befehlshaber praefecti praetorio hießen), Tac. u. Suet. – C) praetōrius, iī, m. (sc. vir), a) ein gewesener Prätor, Cic. ad Att. 16, 7, 1. – b) ein Mann im Range eines Prätors, Plin. ep. 1, 14, 5.

    lateinisch-deutsches > praetorius

  • 10 cohors

    cŏhors, cŏhortis, f. [st2]1 [-] enclos, cour d’une ferme, basse-cour. [st2]2 [-] troupe, cohorte (dixième partie de la légion). [st2]3 [-] troupe auxiliaire. [st2]4 [-] escadron de cavalerie. [st2]5 [-] train, suite, escorte, équipage. [st2]6 [-] troupe, foule, multitude.    - cohors praetoria, Sall.: cohorte prétorienne (corps d'élite qui formait la garde des généraux et, plus tard, des empereurs).    - habere scortorum cohortem praetoriam, Cic. Cat. 2, 11: avoir des prostitués pour cohorte prétorienne.    - aliquem in cohortem suam transferre, Tac.: admettre qqn au nombre de ses amis.
    * * *
    cŏhors, cŏhortis, f. [st2]1 [-] enclos, cour d’une ferme, basse-cour. [st2]2 [-] troupe, cohorte (dixième partie de la légion). [st2]3 [-] troupe auxiliaire. [st2]4 [-] escadron de cavalerie. [st2]5 [-] train, suite, escorte, équipage. [st2]6 [-] troupe, foule, multitude.    - cohors praetoria, Sall.: cohorte prétorienne (corps d'élite qui formait la garde des généraux et, plus tard, des empereurs).    - habere scortorum cohortem praetoriam, Cic. Cat. 2, 11: avoir des prostitués pour cohorte prétorienne.    - aliquem in cohortem suam transferre, Tac.: admettre qqn au nombre de ses amis.
    * * *
        Cohors, huius cohortis, f. g. Varro. La court ou cort d'une grande metairie, ou autre grande maison, La basse court.
    \
        Cohors. Caesar. Une bande de gens de pied, de gens de guerre à pied.
    \
        Acies cohortium. Tacit. La poincte.
    \
        Explicare cohortes. Virgil. Estendre, Mettre au large, Eslargir.
    \
        Cohors. Sueton. Une assemblee de quelques gens que ce soit.
    \
        Famula cohors. Statius. L'assemblee des servantes ou chambrieres.
    \
        Cohors. Cic. Le train et officiers qu'un Preteur, ou autre Magistrat avoit quand il estoit en la province.

    Dictionarium latinogallicum > cohors

  • 11 praetorius

    praetōrius, a, um (praetor), I) adi.: A) zum Prätor-, zu den Prätoren gehörig, prätorisch, a) zum eig. Prätor in Rom gehörig: comitia, Wahl der Pr., Liv.: turba, Cic.: ius, das pr. (vom Prätor ausgehende) Recht, Cic.: so auch actio, ICt.: tutor, vom Stadtprätor eingesetzter, Gaius inst. 1, 184. Ulp. regul. 11. § 24: exceptio, Cic.: potestas, Amt eines Prätors, Cic. – b) zum Prätor od. Proprätor (Statthalter) in der Provinz gehörig, prätorisch, proprätorisch, domus (Amtswohnung in der Provinz), Cic.: exercitus, Flor.: cohors (Gefolge), Cic.: vectigal, s. vectigal. – B) zum Feldherrn gehörig, Cic.: navis, das Admiralschiff, Liv.: classica, das Zeichen des Feldherrn zum Angriffe, Prop.: imperium (bei der Flotte), Oberbefeh, Cic.: porta, das Tor des Lagers, wo das Feldherrnzelt stand, Caes.-cohors pr., α) die Leibwache des Feldherrn, Caes.; ironisch, scortorum pr. cohors, von der Rotte Katilinas, Cic. – β) die Leibwache des Kaisers (gew. cohors praetoriana), die Prätorianer, Tac.; u. castra pr., Kaserne der Prätorianer, Plin. u.a. – II) subst.: A) praetōriae, ārum, f. (sc. cohortes), die Prätorianer, Aur. Vict. de Caes. 2, 4. – B) praetōrium, iī, n., 1) die Amtswohnung des Statthalters in der Provinz, Cic. Verr. 4, 65 u. 5, 92: in späterer Zeit Amtswohnung eines jeden Präsidenten, s. Schol. Bob. ad Cic. Planc. 41, 2. p. 272, 21
    ————
    ed. Bait. – Dah. übtr.: a) ein fürstliches Gebäude, ein Palast, praetoria regis, Iuven. 10, 161. – b) jedes prächtige Gebäude, der Palast, das Herrenhaus (Landhaus), Edict. Claud. lin. 2 im Hermes 4, 102 (dazu Mommsen S. 105 f. Anm. 6). Stat. silv. 1, 3, 25. Iuven. 1, 75. Suet. Tib. 39 u.a. Porphyr. Hor. carm. 2, 18, 20. Corp. inscr. Lat. 3, 2809 u. 6123. – 2) der Hauptplatz im röm. Lager, mit dem Zelte des Feldherrn (s. Paul. ex Fest. 223, 8), mit der ara, dem augurale u. dem tribunal, wo die Soldaten zum Anhören einer Rede, zum Ausrücken usw., die Offiziere zum Kriegsrat sich versammelten usw., das Hauptquartier im Lager, fit celeriter concursus in praetorium, Caes.: alterum illi iubet praetorium tendi, ein zweites Hauptquartier aufschlagen, Caes.: in praetorio tetenderunt Albius et Atrius, Liv.: praetorium mittere, dimittere, das Hauptquartier (= den Kriegsrat im Hauptquartier) entlassen, auseinander gehen lassen, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 54, 3): poet., im als Lager betrachteten Bienenstock, ipsa ad praetoria densae (apes) miscentur, Verg. georg. 4, 75. Vgl. übh. Lange Hygin. de munit. castr. 9. p. 134 sqq. Marquardt Römische Staatsverw.2 Bb. 2. S. 411 u. 412. Kraner Das Kriegswesen bei Cäsar (an Caes. bell. Gall.) § 29, 4 u. 5. – 3) die kaiserliche Leibwache (deren zwei Befehlshaber praefecti praetorio hießen), Tac. u. Suet. – C) praetōrius, iī, m. (sc. vir),
    ————
    a) ein gewesener Prätor, Cic. ad Att. 16, 7, 1. – b) ein Mann im Range eines Prätors, Plin. ep. 1, 14, 5.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praetorius

  • 12 cohors

        cohors rtis (acc. cortem, C.), f    [com- + HER-], a court, enclosure, yard, pen, cattle-yard, O.: habes cortem in Palatio, i. e. your house.—A crowd, multitude, company, throng, train: gigantum, H.: fratrum stipata, V.: impura, villanous mob: febrium, H. — In the army, a company, division, cohort (the tenth part of a legion, or six centuriae, about 360 men), Cs.: cum cohortibus expeditis ire, S. — A train, retinue, body of attendants, staff, suite: praetoria, the body-guard of the governor: praetoris: Metelli: tota tua illa: laudat Brutum laudatque cohortem, H.: cf. scortorum praetoria.—Auxiliary troops, allies, S.
    * * *
    court; enclosure/yard/pen, farmyard; attendants, retinue, staff; circle; crowd; cohort, tenth part of legion (360 men); armed force; band; ship crew; bodyguard

    Latin-English dictionary > cohors

  • 13 praetōrium

        praetōrium ī, n    [praetor].—In a camp, the general's tent: tueri praetorium, L.: fit concursus in praetorium, Cs.—In a province, the governor's residence, government house: curritur ad praetorium.— Plur, a palace: sedet ad praetoria regis, Iu.—Of private mansions, palaces, Iu.: ipsa ad praetoria, i. e. the queen-bee's cell, V.— A council of war (held in the general's tent): ita missum, L.: praetorio dimisso, L.— The imperial body-guard: in praetorium accepto, Ta.
    * * *
    general's tent; headquarters; governor's residence, government house; palace

    Latin-English dictionary > praetōrium

  • 14 praetōrius

        praetōrius adj.    [praetor], of the praetor, of praetors, praetorian: ius, the praetor's decisions: comitia, the election of praetor, L.: potestas, the praetor's authority: turba, about the praetor.—As subst m., one who has been praetor, an ex-praetor, C.— Belonging to the propraetor, propraetorian: domus, official residence.—Of a general, of a commander: cohors, the body-guard of the general-inchief, Cs.: navis, flag-ship, L.: imperium, chief command: porta, nearest the general's tent, Cs.
    * * *
    praetoria, praetorium ADJ

    porta praetoria -- the praetorian gate, front gate of the camp

    Latin-English dictionary > praetōrius

  • 15 castrum

    castrum, i, n. [kindred with casa, q. v.].
    I.
    In sing., any fortified place; a castle, fort, fortress (more rare than castellum):

    ei Grunium dederat in Phrygiā castrum, etc.,

    Nep. Alcib. 9, 3; Liv. 32. 29, 4; Dig. 27, 1, 17 fin.
    B.
    Esp., nom. propr.
    1.
    Castrum Altum or Album, in Hispania Tarraconensis, Liv. 24, 41, 3.—
    2.
    Castrum Inui, or simply Castrum, an ancient city of the Rutuli, near Ardea, Verg. A. 6, 775;

    called Castrum,

    Ov. M. 15, 727; Sil. 8, 359. —
    3.
    Castrum Novum, a city on the seacoast of Etruria, Liv. 36, 3, 6; Plin. 3, 5, 8, § 51.—
    4.
    Another Castrum Novum, on the sea-coast of Picenum, now Giulia Nova, [p. 299] Plin. 3, 13, 18, § 110; also called absol. Castrum, Vell. 1, 14, 8.—
    5.
    Castrum Truentinum, a maritime city of Picenum, on the river Truentus, Cic. Att. 8, 12, B, 1;

    also called Truentum,

    Plin. 3, 13, 18, § 110.—
    6.
    Castrum Vergium, a fortress of the Bergistani in Hispania Tarraconensis, now Berga, Liv. 34, 21, 1.—Far more freq.,
    II.
    In plur.: castra, ōrum, n. ( castra, ae, f.: castra haec vestra est, Att. ap. Non. p. 200, 30; Trag. Rel. p. 238 Rib.).
    A.
    Lit., several soldiers ' tents situated together; hence, a military camp, an encampment; among the Romans a square (quadrata);

    later, after the manner of the Greeks, sometimes circular, or adjusted to its situation,

    Veg. Mil. 1, 23. It was surrounded by a trench (fossa) and a wall (vallum), and had four gates: Porta Praetoria, the front, chief gate, on the opp. side from the enemy, from which the legions marched; opp. to this, Porta Decumana (in later times Porta Quaestoria), the back gate;

    Porta Principalis Dextra, and Porta Principalis Sinistra, situated on the two sides of the camp,

    Liv. 40, 27, 4 sq.; cf. Dict. of Antiq.—
    b.
    Phrases.
    (α).
    With adj.:

    stativa,

    occupied for a long time, permanent, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 29; Caes. B. C. 3, 30; 3, 37; Sall. J. 44, 4; Tac. A. 3, 21:

    aestiva,

    summer camp, id. ib. 1, 16; Suet. Claud. 1:

    hiberna,

    Liv. 29, 35, 13 (more freq. absol. aestiva and hiberna, q. v.):

    navalia,

    an encampment on the shore for protecting the fleet and the troops while landing; sometimes connected with the ships drawn to land, Caes. B. G. 5, 22 Herz.; cf. id. ib. 5, 11; Liv. 29, 35, 13;

    called also nautica,

    Nep. Alcib. 8, 5; id. Hann. 11, 6 (cf. id. ib. § 4; Liv. 44, 39): lunata, crescent-shaped, Auct. B. Afr. 80.—With numerals:

    una,

    Tac. A. 4, 2:

    bina,

    Cic. Phil. 12, 11, 27; Liv. 4, 27, 3:

    quina,

    Caes. B. C. 3, 9.—
    (β).
    With verb:

    locum castris antecapere,

    Sall. J. 50, 1; cf.:

    capere locum castris,

    Liv. 4, 27, 3; 9, 17, 15;

    and montes castris capere,

    Tac. A. 12, 55: castra metari, Cael. ap. Non. p. 137, 18; Caes. B. C. 3, 13, 3; Hirt. B. G. 8, 15 al.:

    facere,

    Caes. B. G. 1, 48; Nep. Milt. 5, 2; Cic. Verr. 2, 5, 12, § 29 al.:

    ponere,

    Caes. B. G. 2, 5; 7, 35; Nep. Hann. 5 fin.:

    ponere et munire,

    Sall. J. 75, 7:

    munire,

    Caes. B. G. 1, 49; Liv. 44, 39, 1:

    communire,

    Caes. B. G. 5, 49; Liv. 23, 28, 3:

    castra castris conferre,

    id. 10, 32, 5; 23, 28, 9:

    castris se tenere,

    Caes. B. G. 1, 40, 8:

    castra movere,

    to break up, to decamp, id. ib. 1, 39 fin.; also syn. with to march forth from a camp, id. ib. 1, 15 Herz.; 1, 22; 2, 2; Sall. C. 57, 3; Nep. Dat. 8, 4; id. Eum. 12 fin. et saep.—Hence, also, promovere, Caes. B. G. 1, 48:

    movere retro,

    Liv. 2, 58, 3:

    removere,

    id. 9, 24, 4:

    proferre,

    Caes. B. C. 1, 81:

    castris castra inferre,

    Enn. Trag. 201 Vahl.—
    c.
    Castra Praetoriana, Praetoria, Urbana or simply Castra, the barracks of the Prœtorians in the suburbs of Rome, Suet. Tib. 37; id. Claud. 21; Tac. A. 4, 2; Suet. Aug. 29; id. Claud. 36; Dig. 48, 5, 15. —
    d.
    Castrorum filius, a surname of Caligula, who was brought up in the camp, Suet. Calig. 22; Aur. Vict. Caes. 3.—So, Castrorum mater, an appellation of Faustina, the wife of the emperor Marcus Aurelius, because she accompanied him in an expedition against the Quadi, Capitol. Marc. Aur. 26.—Hence both appell. in later inscriptions as titles of the Roman emperors and empresses.
    B.
    Esp. as nom. propr., like castrum.
    1.
    Castra Corneliana or Cornelia, on the north coast of Africa, near Utica, so called because the elder Scipio Africanus first pitched his camp there, after his landing in Africa, in the second Punic war, Caes. B. C. 2, 24; 2, 25; 2, 37; Mel. 1, 7, 2; Plin. 5, 4, 3, § 24.—
    2.
    Castra Caecilia, in Lusitania, Plin. 4, 22, 35, § 117.—
    3.
    Castra Hannibalis, a seaport town in Bruttium, Plin. 3, 10, 15, § 95.—
    4.
    Castra Pyrrhi, a place in Grecian Illyria, Liv. 32, 13, 2.—
    5.
    Castra Vetera or Vetera, a place on the Lower Rhine, now Xanthen, Tac. H. 4, 18; 4, 21; 4, 35; id. A. 1, 45.—
    6.
    Castra Alexandri, a district in Egypt, Curt. 4, 7, 2; Oros. 1, 2.—
    C.
    Meton.
    1.
    Since, in military expeditions, a camp was pitched each evening, in the histt. (esp. Livy) for a day ' s march:

    secundis castris ( = bidui itinere) pervenit ad Dium,

    Liv. 44, 7, 1; so Tac. H. 3, 15; cf.:

    alteris castris,

    Liv. 38, 13, 2; Curt. 3, 7.—

    So tertiis castris,

    Liv. 38, 13, 11; 38, 24, 1; Tac. H. 4, 71:

    quartis castris,

    Liv. 44, 46, 10:

    quintis castris,

    Caes. B. G. 7, 36; Liv. 28, 19, 4:

    septimis castris,

    id. 40, 22, 1:

    decimis castris,

    id. 27, 32 fin.; 28, 33, 1.—
    2.
    Military service (hence, often opp. forum and toga), Nep. Epam. 5, 4; Vell. 2, 125, 4; Tib. 4, 1, 39:

    qui magnum in castris usum habebant,

    Caes. B. G. 1, 39.—
    3.
    Of beehives:

    cerea,

    Verg. A. 12, 589:

    in apium castris,

    Pall. 1, 37, 4.—
    4.
    Of a sheepfold, Col. 6, 23, 3.—
    5.
    Of political parties, regarded as arrayed in hostility:

    si ad interdicti sententiam confugis... in meis castris praesidiisque versaris,

    Cic. Caecin. 29, 83.—
    6.
    Of philosophical sects:

    Epicuri castra,

    Cic. Fam. 9, 20, 1:

    O castra praeclara (Epicuri)!

    id. ib. 7, 12, 1; Hor. C. 3, 16, 23; Sen. Ep. 2, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > castrum

  • 16 cohors

    cŏhors (or cors; cf. Non. p. 83, 14 sq.; later aspirated orthog. of MSS. chors; cf. the letter C, and Schneid. ad Varr. R. R. 1, 13, 3), rtis, f. [Sanscr. root har, rapio; cf. [p. 364] Gr. choros].
    I.
    A place enclosed around, a court, enclosure, yard, pen, etc., esp. for cattle, poultry, etc.
    (α).
    Cohors, Varr. R. R. 1, 13, 2 sq.; 2, 2, 9; Cato ap. Fest. p. 146, 29 Müll.; Col. 8, 3, 8; 7, 3, 8; Ov. F. 4, 704.—
    (β).
    Cors, Varr. ap. Non. l. l.; Glaucia ap. Cic. de Or. 2, 65 fin.; Col. 2, 14, 18; Vitr. 6, 9; Mart. 3, 58, 12; 13, 45, 2; Pall. 1, 22.—
    II.
    Meton. (cf. chorus).
    A.
    Lit., the multitude enclosed, fenced in; hence, in milit. lang., a company of soldiers, a division of an army, a cohort, the tenth part of a legion, comprising three manipuli or six centuriae (always written cohors), Varr. L. L. 5, § 88; Cincius ap. Gell. 16, 4, 6; Veg. Mil. 2, 6; so Caes. B. G. 3, 1; id. B. C. 1, 73; Sall. J. 90, 2; 105, 2; Verg. G. 2, 279; id. A. 11, 500 al.: praetoria, the prœtorian or bodyguard of the general, Caes. B. G. 1, 40; Sall. C. 61, 3 al.—Hence, trop.:

    habere scortorum cohortem praetoriam,

    Cic. Cat. 2, 11, 24.—
    2.
    Opp. legiones, auxiliary troops, allies, Sall. J. 46, 7; Vell. 2, 112, 5; Tac. H. 4, 19; Flor. 3, 21, 18.—
    3.
    A troop of cavalry:

    centurio cohortis sextae equestris,

    Plin. Ep. 10, 106 (107) sq.—
    4.
    Per synecdochen, an army in gen.:

    cohors Inachiae servatrix,

    Stat. Th. 5, 672.—
    B.
    Specif., the train or retinue of the prœtor in a province:

    praetoria,

    Cic. Verr. 2, 1, 14, § 36; cf. id. ib. 2, 2, 27, § 66; Cat. 10, 10; Tib. 1, 3, 2; Hor. Ep. 1, 3, 6; 1, 8, 14.—
    C.
    In gen., a crowd, multitude, company, throng, attendants (mostly poet. or in post-Aug. prose):

    vaga,

    Cat. 63, 25:

    gigantum,

    Hor. C. 2, 19, 22:

    fratrum stipata,

    Verg. A. 10, 328; cf. Ov. M. 11, 89; Hor. Epod. 16, 60; Tac. A. 6, 9:

    amicarum,

    of courtiers, Suet. Calig. 19; id. Ner. 5; id. Galb. 7 al.:

    canum,

    Plin. 8, 40, 61, § 143:

    oratorum,

    Gell. 19, 8, 15:

    sectatorum,

    id. 13, 5, 1.—Of things:

    febrium,

    Hor. C. 1, 3, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > cohors

  • 17 FLAG-SHIP

    [N]
    NAVIS PRAETORIA (F)
    GNAVIS PRAETORIA (F)

    English-Latin dictionary > FLAG-SHIP

  • 18 Augusta

    ae f.
    1) в императ. эпоху титул жён (иногда матерей, дочерей, сестёр) императоров T etc.
    2) название ряда городов, основанных при императорах
    A. Praetoria PM ныне Aosta
    A. Suessonum поздн. вероятно Noviodunum Цезаря, ныне Soissons
    A. Taurinorum PM = нынеТурин
    A. Trevirorum Mela = нынеТрир
    A. Vindelicorum PM ныне Augsburg
    A. Emerita PM ныне Merida

    Латинско-русский словарь > Augusta

  • 19 castrum

    I 1. ī n.
    sg. (чаще castellum) укрепление, форт, небольшая крепость Nep, Dig
    2. pl.
    1) военный лагерь (castra aestiva Su, T; castra hiberna L)
    castra navalia Cs, L (nautica Nep) — береговой лагерь для прикрытия кораблей и десанта
    caslra facere C (ponere L, munire Cs, locare, collocare C) — разбить лагерь, расположиться лагерем
    castra movere C, L — снять лагерь, выступить в поход, отправиться
    in castris esse cum aliquo Nep — сопровождать кого-л. в походах
    2) казармы (c. praetoriana Su и praetoria Capit)
    4) военная служба, военное дело или военный режим
    5) сторона, стан, секта
    nil cupientium castra peto H я — устремляюсь в лагерь тех, кто ничего не желает (из богатств)
    6) поэт. улей ( cerea V)
    7) императорская резиденция, двор J, Spart
    II Castrum, ī n.
    название ряда городов, возникших из укреплённых лагерей
    1) C. Inui, город рутулов на побережье Латия, близ Ardea V, O etc.
    2) C. Album, город в Hispania Tarraconensis L
    4) C. Truentum или Truentinum, город в Пицене C
    5) C. Vergium, пород в Hispania Tarraconensis L

    Латинско-русский словарь > castrum

  • 20 cognitio

    cōgnitio, ōnis f. [ cognosco ]
    1) познавание, узнавание, ознакомление
    omnia quae cognitione digna sunt C — всё, что достойно познания
    2) (по)знание, понятие, представление
    3) расследование, разбор дела, следствие (caedis, falsi testamenti, de ejusmodi criminibus Su; rerum capitalium L)
    c. patrum T (praetoria Q) — сенатское (преторское) расследование
    4) узнавание, опознание Ter

    Латинско-русский словарь > cognitio

См. также в других словарях:

  • Praetoria Prima — Praetoria Prima, parfois abrégé PP , est un jeu de rôle historique dans la Rome antique de Néron. Écrit par Sebastien Mercutio Abellan, ce fut le premier jeu de rôle édité par les Editions Icare en 2008. Sommaire 1 Principales caractéristiques… …   Wikipédia en Français

  • PRAETORIA Cohors — dicebatur olim comitatus Proconsulis in provinciam euntis, continebatque Adiutores, Ministros, comitesque eius omnes, quos cum usus ratioque provinciae, turn dignitas ipsa Magistratuum ac Reip. postularet. Fuerunt autem Legati, Tribuni militum,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PRAETORIA Augusta — urbs Daciae, vulgo Brassow. Latine Corona, et Stephanopolis. Germanis Cronstat, in Transylvania …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PRAETORIA Porta — vide supra Porta …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PRAETORIA — praetoriae …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • Via praetoria — Rekonstruiertes Steintor des Kastells Biriciana Modell des Römischen Lagers in Bonn …   Deutsch Wikipedia

  • Porta praetoria (Regensburg) — Dieser Artikel oder Abschnitt wurde wegen inhaltlicher Mängel auf der Qualitätssicherungsseite des Projekts Römischer Limes eingetragen. Dies geschieht, um die Qualität der Artikel in den Themengebieten Limesforschung/Provinzialrömische… …   Deutsch Wikipedia

  • Porta Praetoria — in Regensburg Als Porta praetoria bezeichneten die Römer in ihren Militärlagern das Haupttor. Es diente als Ausfalltor und befand sich im Normalfall auf der dem Feind zugewandten Seite des Lagers. In Regensburg können Teile der porta praetoria… …   Deutsch Wikipedia

  • Porta praetoria — in Regensburg Als Porta praetoria bezeichneten die Römer in ihren Militärlagern das Haupttor. Es diente als Ausfalltor und befand sich im Normalfall auf der dem Feind zugewandten Seite des Lagers. In Regensburg können Teile der porta praetoria… …   Deutsch Wikipedia

  • Augusta Praetoria Salassorum — (modern name, Aosta) is an ancient town in Italy founded by Augustus in about 24 BC on the site of the camp arena of Marcus Terentius Varro settled by 3000 Praetorian guards. The place had been occupied by the Salassi tribe, whose people perished …   Wikipedia

  • Castra praetoria — 41.90587212.505994 Koordinaten: 41° 54′ 21″ N, 12° 30′ 22″ O …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»