Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

praeco

  • 1 praeco

    praeco, ōnis, m. [st2]1 [-] héraut, crieur public. [st2]2 [-] huissier (celui qui porte les convocations au domicile des sénateurs). [st2]3 [-] celui qui proclame les louanges, panégyriste.    - vendere per praeconem: vendre à l'encan, à la criée.
    * * *
    praeco, ōnis, m. [st2]1 [-] héraut, crieur public. [st2]2 [-] huissier (celui qui porte les convocations au domicile des sénateurs). [st2]3 [-] celui qui proclame les louanges, panégyriste.    - vendere per praeconem: vendre à l'encan, à la criée.
    * * *
        Praeco, praeconis, mas. g. Caesar. Un crieur public, et trompette juré qui fait les cris par l'ordonnance du juge.
    \
        Sub praecone subiici. Cic. Estre baillé au crieur pour le crier, Estre soubhasté.
    \
        Subiicere sub praecone fortunas alicuius. Cicero. Bailler au crieur pour les crier.
    \
        Per praeconem vendere aliquid. Cic. Par les mains des officiers, A l'enchere, Faire soubhaster.
    \
        Praeco virtutum alicuius. Cic. Qui par tout va publier et tesmoigner publiquement la vertu d'autruy.

    Dictionarium latinogallicum > praeco

  • 2 praecō

        praecō ōnis, m    [prae+VOC-], a crier, herald: citat praeco legatos: praetoris.— A crier, auctioneer: si palam praeco praedicasset, dimidias venire partīs: haec per pracconem vendidit, by auction: fundum subiecit praeconi, L.: Ut praeco, ad merces turbam qui cogit emendas, H.— A publisher, herald, eulogist: virtutis.
    * * *
    herald, crier

    Latin-English dictionary > praecō

  • 3 praeco

    praeco, ōnis (old dat, PRAECONEI, Inscr. Lat. 202, 2, 34), m., a crier, herald, in a court of justice, in popular assemblies, at auctions, at public spectacles, games, or processions, etc.: exsurge, praeco, fac populo audientiam, Enn. ap. Plaut. Poen. prol. 11 (Trag. v. 32 Vahl.); Cic. Verr. 2, 2, 30, § 76; id. Quint. 3, 11; Varr. L. L. 6, §§

    86 and 87 Müll.: haec per praeconem vendidit,

    Cic. N. D. 3, 34, 84:

    in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

    on the auctioneer's block, Plaut. Bacch. 4, 7, 17; cf.:

    ut praeco, ad merces turbam qui cogit emendas,

    Hor. A. P. 419; Cic. Fam. 5, 12, 8; Juv. 6, 439; 8, 95: indictivum funus, ad quod per praeconem evocabantur, Paul. ex Fest. p. 106 Müll.—
    II.
    Transf., a publisher, herald:

    o fortunate adulescens, qui tuae virtutis Homerum praeconem inveneris!

    Cic. Arch. 10, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > praeco

  • 4 praeco

    praeco praeco, onis m глашатай

    Латинско-русский словарь > praeco

  • 5 praeco

    praeco praeco, onis m вестник

    Латинско-русский словарь > praeco

  • 6 praeco

    praeco, ōnis, m. ( aus *prae-dīco synkopiert), der Herold, Ausrufer, I) eig., als öffentlicher Diener, beim Gericht (die Parteien vorzurufen, die Urteile bekanntzumachen usw.), in den Komitien (das Volk zu berufen, Stillschweigen zu gebieten usw.), bei Schauspielen (dazu einzuladen, die Sieger öffentlich zu nennen usw.), Cic., Hor. u.a.: bei Leichenfeiern (die Teilnehmer einzuladen), Paul. ex Fest. 106, 13: bei Versteigerungen als Ausrufer, per praeconem vendere alqd, Cic.: fundum subicere praeconi, öffentlich feilbieten lassen, unter den Hammer bringen, Liv.: so auch bona civium voci subicere praeconis, Cic.: Cyprium regem cum bonis omnibus sub praeconem subicere, Cic.: victus vestitusque necessarius sub praeconem subiectus, Cic. – II) übtr., der Herold, Verkündiger = Lobredner, tuae virtutis, Cic. Arch. 24. – / Archaist. Dat. Sing. praeconei, Corp. inscr. Lat. 1, 202. col. 2. lin. 34.

    lateinisch-deutsches > praeco

  • 7 praeco

    praeco, ōnis, m. ( aus *prae-dīco synkopiert), der Herold, Ausrufer, I) eig., als öffentlicher Diener, beim Gericht (die Parteien vorzurufen, die Urteile bekanntzumachen usw.), in den Komitien (das Volk zu berufen, Stillschweigen zu gebieten usw.), bei Schauspielen (dazu einzuladen, die Sieger öffentlich zu nennen usw.), Cic., Hor. u.a.: bei Leichenfeiern (die Teilnehmer einzuladen), Paul. ex Fest. 106, 13: bei Versteigerungen als Ausrufer, per praeconem vendere alqd, Cic.: fundum subicere praeconi, öffentlich feilbieten lassen, unter den Hammer bringen, Liv.: so auch bona civium voci subicere praeconis, Cic.: Cyprium regem cum bonis omnibus sub praeconem subicere, Cic.: victus vestitusque necessarius sub praeconem subiectus, Cic. – II) übtr., der Herold, Verkündiger = Lobredner, tuae virtutis, Cic. Arch. 24. – Archaist. Dat. Sing. praeconei, Corp. inscr. Lat. 1, 202. col. 2. lin. 34.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > praeco

  • 8 praeco

    ōnis m. [из prae-dĭco\]
    1) глашатай, вестник, герольд C, H etc.
    2) лицо, производящее продажу с торгов, аукционист ( per praeconem vendere C)

    Латинско-русский словарь > praeco

  • 9 praeco

    глашатай (1. 11 § 1 C. 3, 12).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > praeco

  • 10 praeco

    , onis m
      глашатай

    Dictionary Latin-Russian new > praeco

  • 11 praeconius

    praecōnĭus, a, um, adj. [praeco], of or belonging to a praeco or public crier: quaestus, the office or business of a public crier, Cic. Quint. 31, 95.—
    II.
    Subst: praecō-nĭum, ĭi, n.
    A.
    The office of a public crier:

    facere,

    to be a public crier, Cic. Fam. 6, 18, 1:

    praeconium me ut detis,

    make me your auctioneer, Plaut. Men. 5, 9, 93; Suet. Gram. 3.—
    B.
    Transf.
    1.
    In gen., a crying out in public; a proclaiming, spreading abroad, publishing (syn. praedicatio):

    tibi praeconium deferam,

    Cic. Att. 13, 12, 2; App. M. 6, p. 176, 3:

    praeconio contendere,

    in strength of voice, Suet. Ner. 24:

    domesticum,

    Cic. de Or. 2, 20, 86.— Plur.:

    praeconia famae,

    Ov. H. 17, 207:

    peragere praeconia casūs,

    id. Tr. 5, 1, 9.—
    2.
    In partic., a publishing, celebrating, laudation, commendation (syn.:

    laudatio, elogium): praeconium alicui tribuere,

    Cic. Fam. 5, 12, 7:

    mandare versibus laborum praeconium,

    id. Arch. 9, 20:

    formae praeconia,

    Ov. Am. 3, 12, 9:

    praeconium facere de Deo,

    Lact. 1, 4, 2; 4, 14, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > praeconius

  • 12 audientia

    audientia, ae, f. (audio), der Umstand, daß jmd. hört, das Hören, I) im allg.: surdis fruendam reddere audientiam, machen, daß die Tauben sich wieder des Gehörs bedienen können, Prud. perist. 10, 954. – II) insbes.: a) das Anhören, das aufmerksame Gehör, die Aufmerksamkeit, exsurge, praeco, audientiam fac populo, mache, daß das Volk uns hört, verschaffe uns Gehör beim Volke, Plaut. Poen. pr. 11: illi praeco faciebat audientiam, verschaffte ihm Gehör, Cornif. rhet. 4, 68: u. so audientiam facere praeconem iussit, Liv. 43, 16, 8: iam nunc mente et cogitatione prospicio..., quantam audientiam orationi meae improbitas illius factura sit (verschaffen werde), Cic. div. in Caec. 42: facit (es verschafft) persaepe ipsa sibi audientiam diserti senis compta et mitis oratio, Cic. de sen. 28: nam nonnulli, quom illud meditati ediderunt, sic ad reliqua transeunt, ut audientiam fieri (geschenkt werde) nolle videantur, Cic. de or. 2, 325: si paulisper audientiam publicam mihi tribuerit (schenkt) humanitas, facile vos edocebo etc., Apul. met. 3, 4: atque utinam daretur in unius speciem contionis toto orbe contracto oratione hāc uti et humani in generis audientia collocari, uns von allen Menschen Gehör geschenkt werde, Arnob. 1, 29: quem viam vobis pandere deorum ad audientiam (Erhörung) creditis, Arnob. 3, 29: audientiam rogare, um G. bitten, Leo M. app. ad opp. tom. 3. tit. 43. p. 410 M. – b) das Anhören, Vernehmen = Lernen, ad primam legum audientiam venire, den ersten Rechtsunterricht erhalten, Cod. Iust. 1, 7, 25. – c) das Anhören u. Entscheiden eines Rechtsfalles, die richterliche Kognition, episcopalis aud., Cod. Theod. 16, 2, 47: secundum iudiciariam disciplinam partibus praebere audientiam, Fragm. Vat. § 33: inter litigatores audientiam suam impertiri, Cod. Iust. 2, 14, 1: omnibus negotiis, quae ad se delata fuerint, exhibere audientiam, Cod. Theod. 1, 16, 6: audientiam eius (iudicis) eligere, Cod. Iust. 3, 13, 1: in sacrae cognitionis examine audientiam abnegare, Cod. Theod. 11, 31, 3.

    lateinisch-deutsches > audientia

  • 13 cito [2]

    2. cito, āvi, ātum, āre (Frequ. v. cio = cieo), rege machen, sich rühren machen, I) = immer od. rasch in Bewegung setzen od. erhalten, 1) Lebl.: alumen fossile in foramen coniectum dentem citat, macht wackeln (locker), Cels.: medicamentum, quod umorem illuc citat, die krankhaften Säfte dorthin ableitet, Cels. – 2) leb. Wesen, u. zwar durch den Ruf der Stimme herbeirufen, anrufen, aufrufen, a) übh.: rogitare citatos nautas, Prop.: noto quater ore citari, Ov.: reliquique Graeci, qui hoc anapaesto citantur, Cic.: iube istos omnes ad nomen citari, Sen.: citari ex proximo, Frontin. – b) als t. t.: α) v. Präko u. v. Magistrat durch den Präko, wohin laden, einladen, vorladen, vorbescheiden, vorfordern, zu erscheinen, sich zu stellen, aufrufen, αα) den Senat zur Versammlung: patres in curiam, Liv.: senatum in forum, Liv.: patres in curiam per praeconem ad regem Tarquinium citari iussit, Liv.: postquam citati (patres) non conveniebant, dimissi circa domos apparitores, Liv.: lex a sexagesimo anno senatorem non citat, Sen. – u. Feldherren zur Versammlung, cum praeco, exceptis qui nominatim citarentur, adire (regiam) prohiberet, Curt. – ββ) das Volk zum Votieren, in campo Martio centuriatim populum, Liv. – γγ) bei od. noch dem Zensus, sowohl die Ritter bei der Musterung, cum praeco cunctaretur citare ipsum censorem »Cita«, inquit Nero, »M. Livium«, Liv.: senio insignibus permisit, praemisso in ordine equo, ad respondendum, quotiens citarentur, pedibus venire, Suet. – als auch die alten u. neuaufgenommenen Senatoren, c. senatum eo ordine, qui ante censores App. Claudium et C. Plautium fuerat, Liv. – δδ) die kriegspflichtigen Bürger zur Enrollierung u. Ablegung des Fahneneides (Ggstz. respondere, non respondere), iuniores nominatim, Liv.: tribus urbanas ad sacramentum, Suet.: citari nominatim unum ex iis, qui etc., Liv.: primum nomen urnā extractum citari iubet, den ersten, dessen Name aus der Urne gezogen wurde, Val. Max.: nec citatus in tribu civis respondisset, Liv.: citati milites nominatim apud tribunos militum in verba P. Scipionis iuraverunt, Liv. – εε) vor Gericht (Ggstz. respondere, adesse, excusar i), sowohl die Richter, quo quidem die primum, iudices, citati in hunc reum consedistis etc., Cic.: si Lysiades citatus iudex non responderit excuseturque, Cic. – als den Ankläger, den Prozeßführer, den Beklagten, in publicis certe iudiciis vox illa praeconis praeter patronos ipsum qui egerit citat, Quint: mane Kal. Decembr., ut edixerat, Sthenium citari iubet, Cic.: citat reum, non respondet; citat accusatorem, citatus accusator, M. Pacilius, nescio quo casu non respondit, non adfuit, Cic.: u. so bes. den Beklagten, tota denique rea citaretur Etruria, Cic.: canes citati non respondent, Phaedr.: citari de tribunali, Cic., od. pro tribunali, Suet.: citare alqm ad tribunal, Flor.: citari ad causam dicendam, Suet.: u. Pseud. At tu cita. Calid. Immo ego tacebo; tu istinc ex cera cita, Plaut. Pseud. 31 sq. – dies tamen dicta ad quam non adfuerat, absens citatus, Liv.: nec per triduum per singulos dies ter citatus reus damnatur, Papin. dig. – mit Ang. des Verbrechens, weswegen? oder der Strafe, worauf? man vorladet (anklagt) im Genet., reus citatur audaciae, Ps. Cic. prid. quam iret in exs. 6: omnes ii...abs te capitis C. Rabirii nomine citantur, Cic. Rab. perd. 31: übtr., ne proditi mysterii reus a philosophis citaretur, Lact. 3, 16, 5. – als auch Zeugen, in hanc rem te, Naevi, testem citabo, Cic.: cum datis testibus alii tamen citarentur, Cic.: cum scorta citari adversus se et audiri pro testimonio videret, Suet.: u. übtr., c. alqm testem rerum a se gestarum, Liv.: falso numina magna Iovis, Ov.: poëtas ad testimonium, Petr.: auctores ipsos ad veri probationem testes, Lact.: magistratuum libros linteos auctores, Liv.: quamvis citetur Salamis clarissimae testis victoriae, Cic. – u. endlich die Verurteilten, praeconis audita vox citantis nomina damnatorum, der die Namen der V. = die Verurteilten beim Namen vorforderte, Liv. – ζζ) einen Sieger aufrufen, damit er den Preis entgegennimmt, victorem Olympiae citari, Nep. praef. § 5. – β) v. Konsul, die Senatoren zur Abgabe ihrer Meinung aufrufen, auffordern, haec illi, quo quisque ordine citabantur, Plin. ep. 9, 13, 18. – γ) vom Sklavenaufseher, mancipia ergastuli cotidie per nomina, mit Namen aufrufen, verlesen, Col. 11, 1, 22. – δ) eine Gottheit zur Hilfeleistung aufrufen, anrufen, alqm falso, Ov. fast. 5, 683: alqm ad suum munus, Catull. 61, 42. – II) = etw. rasch zur Erscheinung bringen, 1) übh.: a) durch äußere od. innere Anregung, körperlich, erregen, hervortreiben, teils als mediz. t. t., alvum, Durchfall verursachen (v. Kräutern), Col.: pituitam, Schleimabsonderung bewirken (v. Husten), Cels.: pus, Eiterung erregen (v. Heilmitteln), Cels.: sanguinem, Blutung bewirken, Cels.: urinam, die Absonderung (Sekretion) des Urins befördern (Ggstz. tardare; v. Speisen), Cels. – als t. t. des Landbaues, Gewächse, radices, palmitem, Col., virgam e duro, Col.: fructum e duro, Pallad. – b) durch die Stimme, fort u. fort anstimmen, immer hören lassen, immer ausrufen, paeanem, Cic. de or. 1, 251: ab ovo usque ad mala »io Bacche!« Hor. sat. 1, 3, 7: ithyphallica, Ter. Maur. 1845. – 2) prägn., einen Zustand erregen, bewirken, hervorrufen, omnibus risus, Lampr. Heliog. 29, 3: isque (animi) motus aut boni aut mali opinione citatur, Cic. Tusc. 3, 24. – / Parag. Infin. Praes. Pass. citarier, Catull. 61, 42.

    lateinisch-deutsches > cito [2]

  • 14 absurdus

    absurdus, a, um [st1]1 [-] qui a un son faux, discordant, faux, désagréable, choquant, désagréable, déplaisant.    - vox absona et absurda, Cic. de Or. 3, 11, 41: timbre de voix faux et discordant.    - avec datif - est hoc auribus animisque omnium absurdum, Cic.: cela choque toutes les oreilles et tous les esprits.    - ingenium haud absurdum, Sall.: esprit qui n'est pas sans agrément.    - Cic. Com. 19 ; Charis. 1, 185, 14. [st1]2 [-] qui détonne, qui jure, qui ne convient pas.    - sin plane abhorrebit et erit absurdus, Cic. de Or. 2, 85: s’il a une nature tout à fait rebelle et discordante. --- cf. Liv. 30, 44, 6.    - ab imito causisque talium facinorum non absurda, Tac. H. 4, 48: des faits qui ne sont pas sans relation avec l’origine et les causes de ces sortes de crimes.    - aetati alicujus res absurda, Tac. An. 12, 9: une chose qui jure avec l’âge de qqn.    - lacrimae absurdae, Liv.: larmes déplacées.    - haud absurdum est + inf.: il n’est pas déplacé de.    - Sall. C. 3, 1 ; Tac. An. 4, 65 ; 12, 24. [st1]3 [-] en parl. des idées, des paroles, etc. absurde, saugrenu.    - Cic. Mur. 26; Tusc. 5, 112 etc.    - quo quid absurdius dici potest? Cic. Phil. 8, 4: or est-il parole plus absurde que celle-là? --- cf. Div. 2, 98.    - ratio absurda, Ter.: conduite déraisonnable.    - absurdissima mandata, Cic. Att. 7, 13, 6: des propositions tout à fait déraisonnables.    - illud absurdum, quod... Cic.: c'est une chose contraire au bon sens que...    - quid tam absurdum quam delectari inanibus rebus? Cic.: quoi de plus absurde que d'être charmé par des choses vaines?    - absurdum est + inf.: il est absurde de.    - cf. Cic. Or. 160 ; Att. 2, 9, 1 ; 2, 22, 4; CM 66.    - bene dicere haud absurdum est, Sall. C. 3: bien parler n'est pas sans mérite.    - absurdum est + prop. inf.: il est absurde que.    - cf. Cic. Fin. 2, 93; Sull. 37 ; Liv. 37, 52, 10.    - quid tam absurdum quam si praeco praedicet… ? Cic. Off. 3, 55: qu’y aurait-il d’aussi absurde que le crieur annoncant… ? [st1]4 [-] incapable, propre à rien.    - absurdus orator, Cic.: orateur sans aptitude.    - Valens non absurdus ingenio, Tac.: Valens, qui ne manquait pas de talent.
    * * *
    absurdus, a, um [st1]1 [-] qui a un son faux, discordant, faux, désagréable, choquant, désagréable, déplaisant.    - vox absona et absurda, Cic. de Or. 3, 11, 41: timbre de voix faux et discordant.    - avec datif - est hoc auribus animisque omnium absurdum, Cic.: cela choque toutes les oreilles et tous les esprits.    - ingenium haud absurdum, Sall.: esprit qui n'est pas sans agrément.    - Cic. Com. 19 ; Charis. 1, 185, 14. [st1]2 [-] qui détonne, qui jure, qui ne convient pas.    - sin plane abhorrebit et erit absurdus, Cic. de Or. 2, 85: s’il a une nature tout à fait rebelle et discordante. --- cf. Liv. 30, 44, 6.    - ab imito causisque talium facinorum non absurda, Tac. H. 4, 48: des faits qui ne sont pas sans relation avec l’origine et les causes de ces sortes de crimes.    - aetati alicujus res absurda, Tac. An. 12, 9: une chose qui jure avec l’âge de qqn.    - lacrimae absurdae, Liv.: larmes déplacées.    - haud absurdum est + inf.: il n’est pas déplacé de.    - Sall. C. 3, 1 ; Tac. An. 4, 65 ; 12, 24. [st1]3 [-] en parl. des idées, des paroles, etc. absurde, saugrenu.    - Cic. Mur. 26; Tusc. 5, 112 etc.    - quo quid absurdius dici potest? Cic. Phil. 8, 4: or est-il parole plus absurde que celle-là? --- cf. Div. 2, 98.    - ratio absurda, Ter.: conduite déraisonnable.    - absurdissima mandata, Cic. Att. 7, 13, 6: des propositions tout à fait déraisonnables.    - illud absurdum, quod... Cic.: c'est une chose contraire au bon sens que...    - quid tam absurdum quam delectari inanibus rebus? Cic.: quoi de plus absurde que d'être charmé par des choses vaines?    - absurdum est + inf.: il est absurde de.    - cf. Cic. Or. 160 ; Att. 2, 9, 1 ; 2, 22, 4; CM 66.    - bene dicere haud absurdum est, Sall. C. 3: bien parler n'est pas sans mérite.    - absurdum est + prop. inf.: il est absurde que.    - cf. Cic. Fin. 2, 93; Sull. 37 ; Liv. 37, 52, 10.    - quid tam absurdum quam si praeco praedicet… ? Cic. Off. 3, 55: qu’y aurait-il d’aussi absurde que le crieur annoncant… ? [st1]4 [-] incapable, propre à rien.    - absurdus orator, Cic.: orateur sans aptitude.    - Valens non absurdus ingenio, Tac.: Valens, qui ne manquait pas de talent.
    * * *
        Absurdus, Adiectiuum. Chose sotte et contraire à soymesme, Chose inepte et estrange à ouyr, Absurde.
    \
        Ineptum atque absurdum. Terent. Mal convenable.
    \
        Ingenium absurdum. Tacit. Sermo comis, nec absurdum ingenium modestiam praeferre, et lasciuia vti. Qui n'est point inepte ne mal propre à, etc.
    \
        Vir absurdus. Cic. Mal propre, et qui n'est point apte à faire quelque chose.
    \
        Absurdum est hoc facere. Cic. C'est chose estrange, etc.

    Dictionarium latinogallicum > absurdus

  • 15 audientia

    audientia, ae, f. (audio), der Umstand, daß jmd. hört, das Hören, I) im allg.: surdis fruendam reddere audientiam, machen, daß die Tauben sich wieder des Gehörs bedienen können, Prud. perist. 10, 954. – II) insbes.: a) das Anhören, das aufmerksame Gehör, die Aufmerksamkeit, exsurge, praeco, audientiam fac populo, mache, daß das Volk uns hört, verschaffe uns Gehör beim Volke, Plaut. Poen. pr. 11: illi praeco faciebat audientiam, verschaffte ihm Gehör, Cornif. rhet. 4, 68: u. so audientiam facere praeconem iussit, Liv. 43, 16, 8: iam nunc mente et cogitatione prospicio..., quantam audientiam orationi meae improbitas illius factura sit (verschaffen werde), Cic. div. in Caec. 42: facit (es verschafft) persaepe ipsa sibi audientiam diserti senis compta et mitis oratio, Cic. de sen. 28: nam nonnulli, quom illud meditati ediderunt, sic ad reliqua transeunt, ut audientiam fieri (geschenkt werde) nolle videantur, Cic. de or. 2, 325: si paulisper audientiam publicam mihi tribuerit (schenkt) humanitas, facile vos edocebo etc., Apul. met. 3, 4: atque utinam daretur in unius speciem contionis toto orbe contracto oratione hāc uti et humani in generis audientia collocari, uns von allen Menschen Gehör geschenkt werde, Arnob. 1, 29: quem viam vobis pandere deorum ad audientiam (Erhörung) creditis, Arnob. 3, 29: audientiam rogare, um
    ————
    G. bitten, Leo M. app. ad opp. tom. 3. tit. 43. p. 410 M. – b) das Anhören, Vernehmen = Lernen, ad primam legum audientiam venire, den ersten Rechtsunterricht erhalten, Cod. Iust. 1, 7, 25. – c) das Anhören u. Entscheiden eines Rechtsfalles, die richterliche Kognition, episcopalis aud., Cod. Theod. 16, 2, 47: secundum iudiciariam disciplinam partibus praebere audientiam, Fragm. Vat. § 33: inter litigatores audientiam suam impertiri, Cod. Iust. 2, 14, 1: omnibus negotiis, quae ad se delata fuerint, exhibere audientiam, Cod. Theod. 1, 16, 6: audientiam eius (iudicis) eligere, Cod. Iust. 3, 13, 1: in sacrae cognitionis examine audientiam abnegare, Cod. Theod. 11, 31, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > audientia

  • 16 cito

    1. citō, Compar. citius, Superl. citissimē, Adv. (v. citus, a, um), I) schnell, rasch (Ggstz. tarde), cito tollere alqd, Cato: c. discere alqd, Cic. – aut citius insistere aut longius procedere, Cic.: duobus mensibus citius, Liv.: citius supremā die, Hor.: dicto citius, Hor. u. Verg., dicto prope citius, Liv.: solito citius, Ov.: serius aut citius, früh oder spät, Ov.: tardius an citius, Sen.: vel citius vel tardius, Augustin. – se in currus citissime recipere, Caes.: citissime crescere, Plin. – II) übtr.: a) mit einer Negation = non facile, nicht leicht, haud cito, Ter.: non tam cito, quam etc., Cic. – c) Komparat. citius quam, eher od. leichter als, vielmehr als, Plaut., Cic. u. Liv.: bes. citius diceres, dixerim, quam od. quam ut, Cic. u. Liv.; vgl. Fabri Liv. 24, 3, 12.
    ————————
    2. cito, āvi, ātum, āre (Frequ. v. cio = cieo), rege machen, sich rühren machen, I) = immer od. rasch in Bewegung setzen od. erhalten, 1) Lebl.: alumen fossile in foramen coniectum dentem citat, macht wackeln (locker), Cels.: medicamentum, quod umorem illuc citat, die krankhaften Säfte dorthin ableitet, Cels. – 2) leb. Wesen, u. zwar durch den Ruf der Stimme herbeirufen, anrufen, aufrufen, a) übh.: rogitare citatos nautas, Prop.: noto quater ore citari, Ov.: reliquique Graeci, qui hoc anapaesto citantur, Cic.: iube istos omnes ad nomen citari, Sen.: citari ex proximo, Frontin. – b) als t. t.: α) v. Präko u. v. Magistrat durch den Präko, wohin laden, einladen, vorladen, vorbescheiden, vorfordern, zu erscheinen, sich zu stellen, aufrufen, αα) den Senat zur Versammlung: patres in curiam, Liv.: senatum in forum, Liv.: patres in curiam per praeconem ad regem Tarquinium citari iussit, Liv.: postquam citati (patres) non conveniebant, dimissi circa domos apparitores, Liv.: lex a sexagesimo anno senatorem non citat, Sen. – u. Feldherren zur Versammlung, cum praeco, exceptis qui nominatim citarentur, adire (regiam) prohiberet, Curt. – ββ) das Volk zum Votieren, in campo Martio centuriatim populum, Liv. – γγ) bei od. noch dem Zensus, sowohl die Ritter bei der Musterung, cum praeco cunctaretur citare ipsum censorem »Cita«,
    ————
    inquit Nero, »M. Livium«, Liv.: senio insignibus permisit, praemisso in ordine equo, ad respondendum, quotiens citarentur, pedibus venire, Suet. – als auch die alten u. neuaufgenommenen Senatoren, c. senatum eo ordine, qui ante censores App. Claudium et C. Plautium fuerat, Liv. – δδ) die kriegspflichtigen Bürger zur Enrollierung u. Ablegung des Fahneneides (Ggstz. respondere, non respondere), iuniores nominatim, Liv.: tribus urbanas ad sacramentum, Suet.: citari nominatim unum ex iis, qui etc., Liv.: primum nomen urnā extractum citari iubet, den ersten, dessen Name aus der Urne gezogen wurde, Val. Max.: nec citatus in tribu civis respondisset, Liv.: citati milites nominatim apud tribunos militum in verba P. Scipionis iuraverunt, Liv. – εε) vor Gericht (Ggstz. respondere, adesse, excusar i), sowohl die Richter, quo quidem die primum, iudices, citati in hunc reum consedistis etc., Cic.: si Lysiades citatus iudex non responderit excuseturque, Cic. – als den Ankläger, den Prozeßführer, den Beklagten, in publicis certe iudiciis vox illa praeconis praeter patronos ipsum qui egerit citat, Quint: mane Kal. Decembr., ut edixerat, Sthenium citari iubet, Cic.: citat reum, non respondet; citat accusatorem, citatus accusator, M. Pacilius, nescio quo casu non respondit, non adfuit, Cic.: u. so bes. den Beklagten, tota denique rea citaretur Etruria, Cic.: canes citati non respondent, Phaedr.: citari de
    ————
    tribunali, Cic., od. pro tribunali, Suet.: citare alqm ad tribunal, Flor.: citari ad causam dicendam, Suet.: u. Pseud. At tu cita. Calid. Immo ego tacebo; tu istinc ex cera cita, Plaut. Pseud. 31 sq. – dies tamen dicta ad quam non adfuerat, absens citatus, Liv.: nec per triduum per singulos dies ter citatus reus damnatur, Papin. dig. – mit Ang. des Verbrechens, weswegen? oder der Strafe, worauf? man vorladet (anklagt) im Genet., reus citatur audaciae, Ps. Cic. prid. quam iret in exs. 6: omnes ii...abs te capitis C. Rabirii nomine citantur, Cic. Rab. perd. 31: übtr., ne proditi mysterii reus a philosophis citaretur, Lact. 3, 16, 5. – als auch Zeugen, in hanc rem te, Naevi, testem citabo, Cic.: cum datis testibus alii tamen citarentur, Cic.: cum scorta citari adversus se et audiri pro testimonio videret, Suet.: u. übtr., c. alqm testem rerum a se gestarum, Liv.: falso numina magna Iovis, Ov.: poëtas ad testimonium, Petr.: auctores ipsos ad veri probationem testes, Lact.: magistratuum libros linteos auctores, Liv.: quamvis citetur Salamis clarissimae testis victoriae, Cic. – u. endlich die Verurteilten, praeconis audita vox citantis nomina damnatorum, der die Namen der V. = die Verurteilten beim Namen vorforderte, Liv. – ζζ) einen Sieger aufrufen, damit er den Preis entgegennimmt, victorem Olympiae citari, Nep. praef. § 5. – β) v. Konsul, die Senatoren zur Abgabe ihrer Meinung aufrufen, auffordern, haec
    ————
    illi, quo quisque ordine citabantur, Plin. ep. 9, 13, 18. – γ) vom Sklavenaufseher, mancipia ergastuli cotidie per nomina, mit Namen aufrufen, verlesen, Col. 11, 1, 22. – δ) eine Gottheit zur Hilfeleistung aufrufen, anrufen, alqm falso, Ov. fast. 5, 683: alqm ad suum munus, Catull. 61, 42. – II) = etw. rasch zur Erscheinung bringen, 1) übh.: a) durch äußere od. innere Anregung, körperlich, erregen, hervortreiben, teils als mediz. t. t., alvum, Durchfall verursachen (v. Kräutern), Col.: pituitam, Schleimabsonderung bewirken (v. Husten), Cels.: pus, Eiterung erregen (v. Heilmitteln), Cels.: sanguinem, Blutung bewirken, Cels.: urinam, die Absonderung (Sekretion) des Urins befördern (Ggstz. tardare; v. Speisen), Cels. – als t. t. des Landbaues, Gewächse, radices, palmitem, Col., virgam e duro, Col.: fructum e duro, Pallad. – b) durch die Stimme, fort u. fort anstimmen, immer hören lassen, immer ausrufen, paeanem, Cic. de or. 1, 251: ab ovo usque ad mala »io Bacche!« Hor. sat. 1, 3, 7: ithyphallica, Ter. Maur. 1845. – 2) prägn., einen Zustand erregen, bewirken, hervorrufen, omnibus risus, Lampr. Heliog. 29, 3: isque (animi) motus aut boni aut mali opinione citatur, Cic. Tusc. 3, 24. – Parag. Infin. Praes. Pass. citarier, Catull. 61, 42.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cito

  • 17 audientia

    audĭentĭa, ae, f. [audio], a hearing, a listening to something; audience, attention; mostly in the phrase, audientiam facere, to cause to give attention, to procure a hearing.
    I.
    Lit: exsurge, praeco; fac populo audientiam, i. e. command silence, * Plaut. Poen. prol. 11: Illi praeco faciebat audientiam, Auct ad Her. 4, 55, 68;

    audientiam facere praeconem jussit,

    Liv. 43, 16:

    quantam denique audientiam orationi meae improbitas illius factura,

    Cic. Div in Caeeil. 13, 42; so id. Sen. 9, 28; id. de Or. 2, 80, 325:

    tribuere,

    to give a hearing, App. M. 3, p. 131, 14:

    praebere, Cod. 7, 19, 7: impertiri,

    ib. 2, 13, 1.—
    II.
    Meton.
    A.
    The faculty of hearing, hearing, Prud. steph. 954. —
    B.
    The ears (abstr. for concr.), Arn. 3, p. 117; 5, p. 178.

    Lewis & Short latin dictionary > audientia

  • 18 praedico

    1.
    prae-dĭco, āvi, ātum, 1, v. a.
    I. A.
    Lit., of a public crier:

    ut praeco praedicat,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

    auctionem praedicem, ipse ut venditem,

    id. Stich. 1, 3, 41; cf.:

    si palam praeco praedicasset,

    Cic. Verr. 2, 3, 16, § 40; Cic. Quint. 15, 50; id. Off. 3, 13, 55; id. Fam. 5, 12, 8.—
    B.
    Transf.
    1.
    In gen., to make publicly known, to announce, proclaim, to say, relate, state, declare (syn.:

    moneo, ante denuntio,

    Cic. Verr. 1, 12, 36; 1, 15, 43;

    class.): audes mihi praedicare id, Domi te esse?

    Plaut. Am. 2, 1, 11:

    vera praedico,

    id. ib. 3, 2, 20:

    aliam nunc mihi orationem despoliato praedicas, atque olim,

    you tell a different story, speak another language, id. As. 1, 3, 52:

    utrum taceamne an praedicem?

    Ter. Eun. 4, 4, 53:

    si quidem haec vera praedicat,

    id. And. 3, 1, 7.—With obj.-clause:

    qui ingenti magnitudine corporum Germanos esse praedicabant,

    Caes. B. G. 1, 39; Sall. C. 48, 9; Caes. B. C. 3, 106, 4:

    barbari paucitatemque nostrorum militum suis praedicaverunt,

    reported, id. B. G. 4, 34:

    injuriam in eripiendis legionibus praedicat,

    displays, id. B. C. 1, 32, 6:

    ut praedicas,

    as you assert, Cic. Cat. 1, 9, 23:

    quod mihi praedicabas vitium, id tibi est,

    that you attribute to me, Plaut. Am. 1, 1, 249:

    avus tuus tibi aediliciam praedicaret repulsam,

    would tell you of the repulse that P. Nasica suffered respecting the edileship, Cic. Planc. 21, 51.—
    2.
    In partic., to praise, laud, commend, vaunt, extol (syn.: laudo, celebro); constr. with aliquid ( de aliquo), de aliquā re, and absol., Plaut. Merc. 2, 2, 18:

    quid ego ejus tibi nunc faciem praedicem aut laudem?

    Ter. Eun. 3, 5, 17:

    beata vita glorianda et praedicanda est,

    Cic. Tusc. 5, 17, 50; Plin. 19, 4, 19, § 57:

    aliquid miris laudibus,

    id. 25, 5, 18, § 40; 13, 24, 47, § 130; Plin. Ep. 1, 14, 10; Plaut. Trin. 2, 2, 54.—With obj.-clause:

    Galli se omnes ab Dite patre prognatos praedicant,

    Caes. B. G. 6, 17:

    quae de illo viro Sulla, quam graviter saepe praedicaverunt!

    Cic. Phil. 11, 13, 33:

    qui possit idem de se praedicare, numquam se plus agere, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 27; cf. id. Pis. 1, 2.—With de aliquā re:

    qui de meis in vos meritis praedicaturus non sum,

    Caes. B. C. 2, 32.— Absol.:

    qui benefacta sua verbis adornant, non ideo praedicare, quia fecerint, sed, ut praedicarent, fecisse creduntur,

    Plin. Ep. 1, 8, 15:

    verecundia in praedicando,

    Tac. Agr. 8 fin.
    3.
    To preach the gospel (eccl. Lat.):

    evangelium,

    Vulg. Matt. 4, 23:

    baptismum,

    id. Marc. 1, 4; absol., id. Matt. 4, 17 et saep.—
    II.
    For praedicere, to foretell, predict (eccl. Lat.):

    persecutiones eos passuros praedicabat,

    Tert. Fug. in Persec. 6; so,

    persecutiones praedicatae,

    id. ib. 12.
    2.
    prae-dīco, xi, ctum, 3, v. a., to say or mention before or beforehand, to premise.
    I.
    In gen. (mostly post-Aug.; cf.

    praefor),

    Ter. And. 4, 4, 54:

    hoc primum in hac re praedico tibi,

    id. ib. 1, 1, 19:

    Davus dudum praedixit mihi,

    id. ib. 5, 1, 21; 1, 2, 34; Quint. 4, 2, 57:

    tria, quae praediximus,

    have mentioned before, id. 3, 6, 89; 2, 4, 24:

    praedicta ratio,

    id. 8, 6, 52: ratio ejus in medicinā similis praedictis. Plin. 33, 13, 37, § 136; Plin. Ep. 4, 14, 8.—
    II.
    In partic.
    A.
    To foretell, predict; to forebode (class.):

    defectiones solis et lunae multo ante praedicere,

    Cic. Sen. 14, 49; so,

    eclipsim,

    Plin. 2, 12, 9, § 53:

    futura,

    Cic. Div. 1, 1, 2; Petr. [p. 1417] 137 fin.:

    nihil adversi accidit non praedicente me,

    that I had not predicted, id. Fam. 6, 6:

    aliquid,

    Sen. Q. N. 2, 32, 5:

    malum hoc nobis De caelo tactas memini praedicere quercus,

    Verg. E. 1, 17:

    hos luctus,

    id. A. 3, 713.—
    B.
    To give notice or warning of, to appoint, fix (mostly post-Aug.), Naev. ap. Non. 197, 16:

    ubi praetor reo atque accusatoribus diem praedixisset,

    Tac. A. 2, 79:

    praedictā die,

    id. ib. 11, 27:

    insula Batavorum in quam convenirent praedicta,

    id. ib. 2, 6; cf. Plin. 10, 23, 31, § 61:

    praedicta hora,

    Suet. Claud. 8.—
    C.
    To say what one should do, to advise, warn, admonish, inform, charge, command (class.; syn.: praecipio, moneo); usually constr. with ut or ne:

    Pompeius suis praedixerat, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 92; Nep. Them. 7, 3; Liv. 2, 10, 4; 22, 60; 39, 19, 2:

    ei visam esse Junonem praedicere, ne id faceret,

    Cic. Div. 1, 24, 48; Liv. 10, 41:

    praedixit, ne destinatum iter peterent,

    Vell. 2, 82, 2; Tac. A. 13, 36; cf. in the abl. absol.:

    praedicto, ne in re publicā haberetur,

    id. ib. 16, 33.—With acc.:

    unum illud tibi... Praedicam,

    Verg. A. 3, 436; cf. with an obj.-clause:

    Mummius jussit praedici conducentibus, si eas (statuas) perdidissent, novas eos reddituros,

    Vell. 1, 13, 4; absol. of a physician, Curt. 3, 6, 3.—
    D.
    To proclaim, announce at an auction, etc. (cf. 1. praedico, I. A.):

    si in auctione praedictum est, ne, etc.,

    Gai. Inst. 4, 126.—Hence, praedictus, a, um, P. a., previously named, before mentioned, preceding:

    vicina praedictae sed amplior virtus est,

    Quint. 8, 3, 83:

    nomen,

    id. 9, 3, 66:

    posterior ex praedictis locus,

    id. 2, 4, 24; 10, 1, 74:

    simul pedes, eques, classis aput praedictum amnem convenere,

    Tac. A. 1, 60; Plin. 10, 23, 31, § 76.— praedictum, i, n.
    A.
    (Acc. to II. A.) A foretelling, prediction (class.;

    syn. praesagium): Chaldaeorum praedicta,

    Cic. Div. 2, 42, 89:

    astrologorum,

    id. ib. 2, 42, 88:

    vatum,

    id. Leg. 2, 12, 30; Verg. A. 4, 464:

    haruspicis,

    Suet. Oth. 6; Plin. 2, 7, 5, § 24:

    deorum,

    Val. Fl. 4, 460.—
    B.
    (Acc. to II. C.) An order, command (Livian):

    praedictum erat dictatoris ne quid absente eo rei gereret,

    Liv. 23, 19, 5.—
    C.
    An agreement, concert:

    velut ex praedicto,

    Liv. 33, 6, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > praedico

  • 19 ceryx

    cēryx, ycis m. (греч. лат. praeco)
    глашатай, вестник, герольд Sen

    Латинско-русский словарь > ceryx

  • 20 praeconius

    praecōnius, a, um [ praeco ]
    относящийся к вестнику, касающийся глашатая ( quaestus C)

    Латинско-русский словарь > praeconius

См. также в других словарях:

  • PRAECO — multiplici in usu Romae fuit. In auctionibus enim ad hastam stabant, unde Cicer. Philipp. 2. Bona C. Pompeii, voci acerbissimae subiecta Praeconis: et pretia oblata nuntiabant: In contionibus, audientiam faciebant: in Commitiis Magistratuum,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Praeco — (lat.), 1) Ausrufer bei öffentlichen Handlungen, z.B. bei Versammlungen, beim Gottesdienst etc.; daher 2) der Herold …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Praeco — (lat.), im alten Rom öffentlicher Ausrufer oder Herold (s. d.); daher Praeconium, das Amt eines solchen, auch die mündliche Bekanntmachung, Lobeserhebung, Ausposaunung …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • praeco — c, «x (L). Early, premature …   Dictionary of word roots and combining forms

  • praeco — /priykow/ In Roman law, a herald or crier …   Black's law dictionary

  • praeco — (Roman law.) A court crier; a herald …   Ballentine's law dictionary

  • Praeco valet Satanae quo non valet ipse venire. — См. Где сатана не сможет, туда бабу пошлет …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Quercus praeco — Taxobox status = LR/lc status system = iucn2.3 regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Magnoliopsida ordo = Fagales familia = Fagaceae genus = Quercus species = Q. praeco binomial = Quercus praeco binomial authority = Trel. synonyms =… …   Wikipedia

  • PRECO — praeco …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • Headquarters Joint Operations Command (Australia) — Infobox Military Unit unit name= Headquarters Joint Operations Command caption= dates= 2004 Present country= Australia allegiance= branch= type= Joint Headquarters size= 550 command structure= Australian Defence Force garrison= Bungendore, NSW… …   Wikipedia

  • ELEUSINIA — Inter omnia Graecorum sacra, tanta semper fuit Eleusiniorum religio, ut commune mysteriorum nomen illis veluti proprium ab Auctoribus tribuatur, ideoqueve de iis paulo fusius agendum. Eleusinia vero sic dicta sunt, ab Eleusi Atticae opp. cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»