Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

portio

  • 1 portio

    portĭo, ōnis ( abl. sing. portioni, Inscr. Lat. 206, 38), f. [kindr. with pars and porô, to share, impart], a share, part, portion (post-Aug., except in the phrase pro portione; v. in foll. II.).
    I.
    Lit.:

    Luna aequā portione divisa,

    Plin. 2, 9, 6, § 42: ex his portio in Italiā consedit, portio in Illyricos sinus penetravit, Just. 24, 4, 2:

    hereditatis,

    id. 36, 2, 5; cf. id. 21, 1, 2:

    quamvis quota portio faecis Achaei,

    Juv. 3, 61:

    mox in proflatum additur tertia portio aeris collectanei,

    Plin. 34, 9, 20, § 97:

    pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, etc.,

    Cels. 4, 24; cf.:

    glandis cortex et nitrum paribus portionibus,

    id. 5, 18, 4:

    nil natura portionibus parit,

    by parts, piecemeal, Plin. 17, 22, 35, § 177:

    portio brevissima vitae,

    Juv. 9, 127:

    pars A carnaniae, quam in portionem belli acceperat,

    as his share for his services in the war, Just. 28, 1, 1:

    vocare aliquem in portionem muneris,

    id. 5, 2, 9:

    magna mortalium portio,

    Plin. 8, 28, 42, § 102.—
    II.
    Transf., a relation to any thing, proportion, i. q. proportio.—
    A.
    In gen., adverb.
    1.
    prō portiōne (class.; not in Cæs.), in proportion, proportionally, relatively:

    pro portione ea omnia facito,

    Cato, R. R. 106 fin.:

    pro portione ad majorem fundum vel minorem addere,

    Varr. R. R. 1, 18, 3:

    Mamertinis pro portione imperaretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 55; id. Fl. 14, 32; Liv. 34, 50:

    oportet ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis principia pro portione rerum praeponere,

    in relation, in proportion, Cic. de Or. 2, 79, 320; so,

    pro ratā portione,

    Plin. 11, 15, 15, § 40:

    pro suā scilicet portione,

    Quint. 10, 7, 28; Censor. de Die Nat. 3.—
    2.
    portĭōne (post-Aug.):

    cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem: sed homo portione maximum,

    proportionally, Plin. 11, 37, 49, § 133; so id. 11, 37, 70, § 183; 11, 2, 1, § 2; cf.:

    hac portione mediocribus agris semina praebenda,

    Col. 2, 9, 1:

    quādam portione,

    Quint. 6, 1, 26:

    eādem portione,

    id. 11, 3, 139.—
    3.
    ad portiō-nem (rare and only post Aug.), Plin. 14, 21, 27, § 133; 24, 8, 30, § 46:

    ad suam quisque portionem,

    id. 36, 16, 25, § 9:

    supra portionem,

    Col. 7, 1, 2.—
    B.
    Subst.:

    eadem ad decem homines servabitur portio,

    the same proportion, Curt. 7, 11, 12:

    portionem servare,

    Col. 11, 2, 87; cf.:

    proportione servatā,

    id. 8, 11, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > portio

  • 2 portio

    portĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] portion, part, partie. [st2]2 [-] proportion, rapport.    - (pro) portione: à proportion, proportionnellement.    - ad portionem: à proportion, proportionnellement.
    * * *
    portĭo, ōnis, f. [st2]1 [-] portion, part, partie. [st2]2 [-] proportion, rapport.    - (pro) portione: à proportion, proportionnellement.    - ad portionem: à proportion, proportionnellement.
    * * *
        Portio, portionis, f. g. Cic. Part et portion.
    \
        Praemium erit ei qui primus occupauerit verticem, talenta decem. Vno minus accipiet, qui proximus ei venerit, eademque ad decem homines seruabitur portio. Curtius. Telle proportion sera observee.
    \
        Circa quod magna mortalium portio haeret. Plin. La plus grande part.
    \
        Pro portione rerum. Cic. Gardant la proportion et la mesure, ou convenance.
    \
        Pro rata portione. Cic. Pour la part et portion.
    \
        Huius animalis tam exiguae tutelae plurima et necessaria opera supra portionem respondent. Columel. Prouffitent beaucoup plus grandement qu'ils ne coustent à nourrir.
    \
        Portione, ablatiuus. Plinius, Vocem habet portione maximam. Pour sa taille, Eu esgard à sa petitesse.

    Dictionarium latinogallicum > portio

  • 3 portio

    portio portio, onis f доля

    Латинско-русский словарь > portio

  • 4 portio

    portio portio, onis f часть

    Латинско-русский словарь > portio

  • 5 portio

    portio, ōnis, f. (pars), die Abteilung, der zugemessene Teil, Anteil, I) eig., Cels., Plin. u.a.: pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, Cels. – alqm in portionem muneris vocare, Iustin. – II) übtr., das Verhältnis, die Proportion, portionem servare pro multitudine, Colum.: eademque ad decem homines servabitur portio, Curt.: portione servatā quinque feminarum et unius maris, Colum. – gew. in Verbdngg. pro portione, nach V., nach Maßgabe, Plaut., Cic. u.a.: pro rata portione, Plin.: pro virili portione, Tac. u.a.: pro sua portione, Quint.: u. bl. portione, nach V., Plin.: hāc od. eā portione, nach dem V., Colum.: ad portionem, ad suam quisque portionem, Plin.: supra portionem, Colum. – / Archaist. Abl. Sing. pro portioni, Corp. inscr. Lat. 1, 206, 38.

    lateinisch-deutsches > portio

  • 6 portio

    portio, ōnis, f. (pars), die Abteilung, der zugemessene Teil, Anteil, I) eig., Cels., Plin. u.a.: pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, Cels. – alqm in portionem muneris vocare, Iustin. – II) übtr., das Verhältnis, die Proportion, portionem servare pro multitudine, Colum.: eademque ad decem homines servabitur portio, Curt.: portione servatā quinque feminarum et unius maris, Colum. – gew. in Verbdngg. pro portione, nach V., nach Maßgabe, Plaut., Cic. u.a.: pro rata portione, Plin.: pro virili portione, Tac. u.a.: pro sua portione, Quint.: u. bl. portione, nach V., Plin.: hāc od. eā portione, nach dem V., Colum.: ad portionem, ad suam quisque portionem, Plin.: supra portionem, Colum. – Archaist. Abl. Sing. pro portioni, Corp. inscr. Lat. 1, 206, 38.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > portio

  • 7 portiō

        portiō ōnis, f    [2 PAR-], a share, part, portion, lot: brevissima vitae, Iu.— A proportion, ratio: eadem ad decem homines servabitur portio, the same proportion, Cu.—In the phrase, pro portione, in proportion, proportionally, relatively: adice nunc pro portione, quot, etc., L.: causis principia pro portione rerum praeponere.
    * * *
    part, portion, share; proportion

    Latin-English dictionary > portiō

  • 8 portio

    ōnis f.
    1) часть, доля PM, Just
    pro rata (sua Q, virili T, Hier) portione PMсо своей стороны или в меру своих сил
    2) отношение, пропорция
    (pro) portione C, PM, Q etc. и ad portionem PM — в правильном соотношении, пропорционально, соразмерно

    Латинско-русский словарь > portio

  • 9 portio

    1) часть, доля, p. aliqua fundi (1. 60 pr. D. 50, 16);

    certam p. accipere (1. 44 D. 2, 14. 1. 24 D. 48, 10. 1. 13 pr. D. 12, 2. 1. 32 § 3. 4 D. 35, 2. 1. 28 § 2. 1. 30 § 1 D. 19, 2. 1. 7 § 12. 1. 11 D. 24, 3).

    2) составная часть, statuae affixae, fistulae, canales serae et claves domus porlio sunt, (1. 12 § 23. 24 D. 33, 7). 3) соразмерность, пропорция (1. 15 § 18 D. 39, 2);

    p. virilis (см. s. 2).

    4) должность (1. 7 C. Th. 1, 15. 1. 5 § 1 C. Th. 8, 15).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > portio

  • 10 prō-portiō

        prō-portiō ōnis, f     analogy.

    Latin-English dictionary > prō-portiō

  • 11 ad portionem

    portĭo, ōnis ( abl. sing. portioni, Inscr. Lat. 206, 38), f. [kindr. with pars and porô, to share, impart], a share, part, portion (post-Aug., except in the phrase pro portione; v. in foll. II.).
    I.
    Lit.:

    Luna aequā portione divisa,

    Plin. 2, 9, 6, § 42: ex his portio in Italiā consedit, portio in Illyricos sinus penetravit, Just. 24, 4, 2:

    hereditatis,

    id. 36, 2, 5; cf. id. 21, 1, 2:

    quamvis quota portio faecis Achaei,

    Juv. 3, 61:

    mox in proflatum additur tertia portio aeris collectanei,

    Plin. 34, 9, 20, § 97:

    pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, etc.,

    Cels. 4, 24; cf.:

    glandis cortex et nitrum paribus portionibus,

    id. 5, 18, 4:

    nil natura portionibus parit,

    by parts, piecemeal, Plin. 17, 22, 35, § 177:

    portio brevissima vitae,

    Juv. 9, 127:

    pars A carnaniae, quam in portionem belli acceperat,

    as his share for his services in the war, Just. 28, 1, 1:

    vocare aliquem in portionem muneris,

    id. 5, 2, 9:

    magna mortalium portio,

    Plin. 8, 28, 42, § 102.—
    II.
    Transf., a relation to any thing, proportion, i. q. proportio.—
    A.
    In gen., adverb.
    1.
    prō portiōne (class.; not in Cæs.), in proportion, proportionally, relatively:

    pro portione ea omnia facito,

    Cato, R. R. 106 fin.:

    pro portione ad majorem fundum vel minorem addere,

    Varr. R. R. 1, 18, 3:

    Mamertinis pro portione imperaretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 55; id. Fl. 14, 32; Liv. 34, 50:

    oportet ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis principia pro portione rerum praeponere,

    in relation, in proportion, Cic. de Or. 2, 79, 320; so,

    pro ratā portione,

    Plin. 11, 15, 15, § 40:

    pro suā scilicet portione,

    Quint. 10, 7, 28; Censor. de Die Nat. 3.—
    2.
    portĭōne (post-Aug.):

    cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem: sed homo portione maximum,

    proportionally, Plin. 11, 37, 49, § 133; so id. 11, 37, 70, § 183; 11, 2, 1, § 2; cf.:

    hac portione mediocribus agris semina praebenda,

    Col. 2, 9, 1:

    quādam portione,

    Quint. 6, 1, 26:

    eādem portione,

    id. 11, 3, 139.—
    3.
    ad portiō-nem (rare and only post Aug.), Plin. 14, 21, 27, § 133; 24, 8, 30, § 46:

    ad suam quisque portionem,

    id. 36, 16, 25, § 9:

    supra portionem,

    Col. 7, 1, 2.—
    B.
    Subst.:

    eadem ad decem homines servabitur portio,

    the same proportion, Curt. 7, 11, 12:

    portionem servare,

    Col. 11, 2, 87; cf.:

    proportione servatā,

    id. 8, 11, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > ad portionem

  • 12 portione

    portĭo, ōnis ( abl. sing. portioni, Inscr. Lat. 206, 38), f. [kindr. with pars and porô, to share, impart], a share, part, portion (post-Aug., except in the phrase pro portione; v. in foll. II.).
    I.
    Lit.:

    Luna aequā portione divisa,

    Plin. 2, 9, 6, § 42: ex his portio in Italiā consedit, portio in Illyricos sinus penetravit, Just. 24, 4, 2:

    hereditatis,

    id. 36, 2, 5; cf. id. 21, 1, 2:

    quamvis quota portio faecis Achaei,

    Juv. 3, 61:

    mox in proflatum additur tertia portio aeris collectanei,

    Plin. 34, 9, 20, § 97:

    pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, etc.,

    Cels. 4, 24; cf.:

    glandis cortex et nitrum paribus portionibus,

    id. 5, 18, 4:

    nil natura portionibus parit,

    by parts, piecemeal, Plin. 17, 22, 35, § 177:

    portio brevissima vitae,

    Juv. 9, 127:

    pars A carnaniae, quam in portionem belli acceperat,

    as his share for his services in the war, Just. 28, 1, 1:

    vocare aliquem in portionem muneris,

    id. 5, 2, 9:

    magna mortalium portio,

    Plin. 8, 28, 42, § 102.—
    II.
    Transf., a relation to any thing, proportion, i. q. proportio.—
    A.
    In gen., adverb.
    1.
    prō portiōne (class.; not in Cæs.), in proportion, proportionally, relatively:

    pro portione ea omnia facito,

    Cato, R. R. 106 fin.:

    pro portione ad majorem fundum vel minorem addere,

    Varr. R. R. 1, 18, 3:

    Mamertinis pro portione imperaretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 55; id. Fl. 14, 32; Liv. 34, 50:

    oportet ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis principia pro portione rerum praeponere,

    in relation, in proportion, Cic. de Or. 2, 79, 320; so,

    pro ratā portione,

    Plin. 11, 15, 15, § 40:

    pro suā scilicet portione,

    Quint. 10, 7, 28; Censor. de Die Nat. 3.—
    2.
    portĭōne (post-Aug.):

    cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem: sed homo portione maximum,

    proportionally, Plin. 11, 37, 49, § 133; so id. 11, 37, 70, § 183; 11, 2, 1, § 2; cf.:

    hac portione mediocribus agris semina praebenda,

    Col. 2, 9, 1:

    quādam portione,

    Quint. 6, 1, 26:

    eādem portione,

    id. 11, 3, 139.—
    3.
    ad portiō-nem (rare and only post Aug.), Plin. 14, 21, 27, § 133; 24, 8, 30, § 46:

    ad suam quisque portionem,

    id. 36, 16, 25, § 9:

    supra portionem,

    Col. 7, 1, 2.—
    B.
    Subst.:

    eadem ad decem homines servabitur portio,

    the same proportion, Curt. 7, 11, 12:

    portionem servare,

    Col. 11, 2, 87; cf.:

    proportione servatā,

    id. 8, 11, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > portione

  • 13 pro portione

    portĭo, ōnis ( abl. sing. portioni, Inscr. Lat. 206, 38), f. [kindr. with pars and porô, to share, impart], a share, part, portion (post-Aug., except in the phrase pro portione; v. in foll. II.).
    I.
    Lit.:

    Luna aequā portione divisa,

    Plin. 2, 9, 6, § 42: ex his portio in Italiā consedit, portio in Illyricos sinus penetravit, Just. 24, 4, 2:

    hereditatis,

    id. 36, 2, 5; cf. id. 21, 1, 2:

    quamvis quota portio faecis Achaei,

    Juv. 3, 61:

    mox in proflatum additur tertia portio aeris collectanei,

    Plin. 34, 9, 20, § 97:

    pari portione inter se mixta pix, cera, alumen, etc.,

    Cels. 4, 24; cf.:

    glandis cortex et nitrum paribus portionibus,

    id. 5, 18, 4:

    nil natura portionibus parit,

    by parts, piecemeal, Plin. 17, 22, 35, § 177:

    portio brevissima vitae,

    Juv. 9, 127:

    pars A carnaniae, quam in portionem belli acceperat,

    as his share for his services in the war, Just. 28, 1, 1:

    vocare aliquem in portionem muneris,

    id. 5, 2, 9:

    magna mortalium portio,

    Plin. 8, 28, 42, § 102.—
    II.
    Transf., a relation to any thing, proportion, i. q. proportio.—
    A.
    In gen., adverb.
    1.
    prō portiōne (class.; not in Cæs.), in proportion, proportionally, relatively:

    pro portione ea omnia facito,

    Cato, R. R. 106 fin.:

    pro portione ad majorem fundum vel minorem addere,

    Varr. R. R. 1, 18, 3:

    Mamertinis pro portione imperaretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 21, § 55; id. Fl. 14, 32; Liv. 34, 50:

    oportet ut aedibus ac templis vestibula et aditus, sic causis principia pro portione rerum praeponere,

    in relation, in proportion, Cic. de Or. 2, 79, 320; so,

    pro ratā portione,

    Plin. 11, 15, 15, § 40:

    pro suā scilicet portione,

    Quint. 10, 7, 28; Censor. de Die Nat. 3.—
    2.
    portĭōne (post-Aug.):

    cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem: sed homo portione maximum,

    proportionally, Plin. 11, 37, 49, § 133; so id. 11, 37, 70, § 183; 11, 2, 1, § 2; cf.:

    hac portione mediocribus agris semina praebenda,

    Col. 2, 9, 1:

    quādam portione,

    Quint. 6, 1, 26:

    eādem portione,

    id. 11, 3, 139.—
    3.
    ad portiō-nem (rare and only post Aug.), Plin. 14, 21, 27, § 133; 24, 8, 30, § 46:

    ad suam quisque portionem,

    id. 36, 16, 25, § 9:

    supra portionem,

    Col. 7, 1, 2.—
    B.
    Subst.:

    eadem ad decem homines servabitur portio,

    the same proportion, Curt. 7, 11, 12:

    portionem servare,

    Col. 11, 2, 87; cf.:

    proportione servatā,

    id. 8, 11, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > pro portione

  • 14 virilis

    virilis, e [st2]1 [-] d'homme, mâle, masculin. [st2]2 [-] masculin (t. de gram.). [st2]3 [-] digne d'un homme, viril, courageux, fort. [st2]4 [-] individuel, qui revient à chacun, respectif.    - virilis pars (portio): ce qui revient à chacun, part, portion, lot.    - pro virili parte: - [abcl]a - pour sa part, pour son compte. - [abcl]b - suivant ses moyens, de tout son pouvoir.    - virilia, ium, n.: - [abcl]a - Petr. (= membrum virile): membre viril, verge. - [abcl]b - Sall. actions dignes d'un homme, actes de courage.
    * * *
    virilis, e [st2]1 [-] d'homme, mâle, masculin. [st2]2 [-] masculin (t. de gram.). [st2]3 [-] digne d'un homme, viril, courageux, fort. [st2]4 [-] individuel, qui revient à chacun, respectif.    - virilis pars (portio): ce qui revient à chacun, part, portion, lot.    - pro virili parte: - [abcl]a - pour sa part, pour son compte. - [abcl]b - suivant ses moyens, de tout son pouvoir.    - virilia, ium, n.: - [abcl]a - Petr. (= membrum virile): membre viril, verge. - [abcl]b - Sall. actions dignes d'un homme, actes de courage.
    * * *
        Virilis, et hoc virile, pen. prod. vt Opus virile. Cic. D'homme.
    \
        Virilis animus. Terent. Cic. Fort et vaillant courage, Courage d'homme, Courage virile et vertueux.
    \
        Parum virile est. Cic. Ce n'est point faict d'homme.
    \
        Cura virilis. Virgil. Soing d'homme estant en aage virile.
    \
        Igniculus virilis. Cic. Instinct et indice de virilité qu'on veoit en un jeune enfant.
    \
        Officium virile. Horat. Afferant à homme.
    \
        Oratio fortis et virilis. Cic. Virile et digne d'un homme.
    \
        Pars virilis. Cicero. La quotte part afferant à un chascun de la compaignie.
    \
        Est aliqua mea pars virilis, quod eius ciuitatis sum, quam ille amplam, illustrem, claramque reddidit. Cic. Je y parti pour une teste, Je y ay ma part.
    \
        Partes viriles mandare puero. Horat. Commettre à un enfant l'office d'un homme tout grand.
    \
        Pro virili parte. Cic. Selon son povoir, De toute sa force.
    \
        Pro virili portione. Tacit. Pour sa part et portion.
    \
        Proles virilis. Virgil. Lignee masculine, Enfant masle.
    \
        Sexus virilis, aut stirps. Plin. Enfant masle.
    \
        Studia virilia. Ouid. Exercices viriles et afferants à homme.
    \
        Vultus. Ouid. Visage d'homme.
    \
        Vocare aliquos ad virilia. Sallust. A choses viriles.

    Dictionarium latinogallicum > virilis

  • 15 dimidius

    половинный: pars s. portio dimidia, половина: ex parte dim. heredem esse;

    pars dim. hereditatis (1. 25 § 15 D. 5, 3. 1. 3. 9 D. 5, 4. 1. 142 D. 50, 16);

    dim. portio legati (1. 89 § D. 31).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > dimidius

  • 16 virilia

    vĭrīlis, e, adj. [vir], of or belonging to a man, manly, virile (cf.: mas, masculus).
    I.
    Lit.
    A.
    In respect of sex, male, masculine.
    1.
    In gen.: virile et muliebre secus, Sall. Fragm. ap. Macr. S. 2, 9:

    virile secus, i. e. puer,

    Plaut. Rud. 1, 2, 19:

    vestimentum,

    id. Men. 4, 2, 97:

    genus,

    Lucr. 5, 1356:

    semen,

    id. 4, 1209:

    stirps fratris,

    Liv. 1, 3, 11:

    vox,

    Ov. M. 4, 382:

    vultus,

    id. ib. 3, 189:

    coetus,

    of men, id. ib. 3, 403; cf. balnea, Cato ap. Gell. 10, 3, 3:

    flamma,

    the love of a man, Ov. A. A. 1, 282.—
    2.
    In partic.
    a.
    In mal. part.:

    pars,

    Lucr. 6, 1209; cf. Col. 7, 11, 2.—As subst.: vĭrī-lia, ĭum, n., = membrum virile, Petr. 108; Plin. 20, 16, 61, § 169; 20, 22, 89, § 243.— Comp.:

    qui viriliores videbantur,

    Lampr. Heliog. 8 fin.
    b.
    In gram., of the masculine gender, masculine:

    nomen,

    Varr. L. L. 10, §§ 21 and 30 Müll.; Gell. 1, 7, 15; 11, 1, 4 al.—
    B.
    In respect of strength, vigor, etc., manly, full-grown, arrived at the years of manhood:

    conversis studiis aetas animusque virilis Quaerit opes, etc.,

    Hor. A. P. 166:

    ne forte seniles Mandentur juveni partes pueroque viriles,

    the parts of fullgrown men, id. ib. 177:

    pars magna domus tuae morietur cum ad virilem aetatem venerit,

    Vulg. 1 Reg. 2, 33:

    toga,

    assumed by Roman youth in their sixteenth year, Cic. Lael. 1, 1; id. Sest. 69, 144; Liv. 26, 19, 5; 42, 34, 4 al.—Opp. to female garments:

    sumpsisti virilem togam quam statim muliebrem stolam reddidisti,

    Cic. Phil. 2, 18, 44.—
    C.
    Transf., in jurid. lang., of or belonging to a person, that falls to a person or to each one in the division of inheritances: ut ex bonis ejus, qui, etc., virilis pars patrono debeatur, a proportionate part, an equal share with others, Gai Inst. 3, 42:

    tota bona pro virilibus partibus ad liberos defuncti pertinere,

    id. ib.:

    virilis,

    id. ib. 3, 70; Dig. 30, 1, 54, § 3; so,

    virilis portio,

    ib. 37, 5, 8 pr.; 31, 1, 70, § 2; Paul. Sent. 3, 2, 3.—
    2.
    Transf., in gen.
    (α).
    Virilis pars or portio, share, part, lot of a person:

    est aliqua mea pars virilis, quod ejus civitatis sum, quam ille claram reddidit,

    my part, my duty, Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:

    plus quam pars virilis postulat,

    id. ib. 2, 3, 3, §

    7: cum illius gloriae pars virilis apud omnes milites sit, etc.,

    Liv. 6, 11, 5:

    quem agrum miles pro parte virili manu cepisset, eum senex quoque vindicaret,

    id. 3, 71, 7:

    haec qui pro virili parte defendunt, optimates sunt,

    i. e. to the utmost of their ability, as far as in them lies, Cic. Sest. 66, 138; so,

    pro virili parte,

    id. Phil. 13, 4, 8:

    pro parte virili,

    Liv. 10, 8, 4; Ov. Tr. 5, 11, 23:

    pro virili portione,

    Tac. Agr. 45; id. H. 3, 20.—
    (β).
    In other connections ( poet.):

    actoris partis chorus officiumque virile Defendat,

    Hor. A. P. 193 Orell. ad loc. —
    II.
    Trop., of quality, worthy of a man, manly, manful, firm, vigorous, bold, spirited, etc.:

    veretur quicquam aut facere aut loqui, quod parum virile videatur,

    Cic. Fin. 2, 14, 47:

    laterum inflexio fortis ac virilis,

    id. de Or. 3, 59, 220:

    inclinatio laterum,

    Quint. 1, 11, 18:

    acta illa res est animo virili, consilio puerili,

    Cic. Att. 14, 21, 3; so,

    ingenium,

    Sall. C. 20, 11:

    vis ingenii (with solida),

    Quint. 2, 5, 23:

    audacia,

    Just. 2, 12, 24:

    oratio (with fortis),

    Cic. de Or. 1, 54, 231; so,

    compositio,

    Quint. 2, 5, 9:

    sermo,

    id. 9, 4, 3:

    ratio atque sententia,

    Cic. Tusc. 3, 10, 22:

    neque enim oratorius iste, immo hercle ne virilis quidem cultus est,

    Tac. Or. 26.—As subst.: vĭrīlia, ĭum, n., manly deeds, Sall. H. 3, 61, 15 Dietsch.— Sup.: ALMIAE SABINAE MATRI VIRILISSIMAE, etc., Inscr. Grud. p. 148, n. 5.— Adv.: vĭrīlĭter, manfully, firmly, courageously (acc. to II.), Cic. Tusc. 2, 27, 65; id. Off. 1, 27, 94; Auct. Her. 4, 11, 16; Ov. F. 1, 479.— Comp.,, Sen. Contr. 5, 33 fin.; id. Brev. Vit. 6, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > virilia

  • 17 virilis

    vĭrīlis, e, adj. [vir], of or belonging to a man, manly, virile (cf.: mas, masculus).
    I.
    Lit.
    A.
    In respect of sex, male, masculine.
    1.
    In gen.: virile et muliebre secus, Sall. Fragm. ap. Macr. S. 2, 9:

    virile secus, i. e. puer,

    Plaut. Rud. 1, 2, 19:

    vestimentum,

    id. Men. 4, 2, 97:

    genus,

    Lucr. 5, 1356:

    semen,

    id. 4, 1209:

    stirps fratris,

    Liv. 1, 3, 11:

    vox,

    Ov. M. 4, 382:

    vultus,

    id. ib. 3, 189:

    coetus,

    of men, id. ib. 3, 403; cf. balnea, Cato ap. Gell. 10, 3, 3:

    flamma,

    the love of a man, Ov. A. A. 1, 282.—
    2.
    In partic.
    a.
    In mal. part.:

    pars,

    Lucr. 6, 1209; cf. Col. 7, 11, 2.—As subst.: vĭrī-lia, ĭum, n., = membrum virile, Petr. 108; Plin. 20, 16, 61, § 169; 20, 22, 89, § 243.— Comp.:

    qui viriliores videbantur,

    Lampr. Heliog. 8 fin.
    b.
    In gram., of the masculine gender, masculine:

    nomen,

    Varr. L. L. 10, §§ 21 and 30 Müll.; Gell. 1, 7, 15; 11, 1, 4 al.—
    B.
    In respect of strength, vigor, etc., manly, full-grown, arrived at the years of manhood:

    conversis studiis aetas animusque virilis Quaerit opes, etc.,

    Hor. A. P. 166:

    ne forte seniles Mandentur juveni partes pueroque viriles,

    the parts of fullgrown men, id. ib. 177:

    pars magna domus tuae morietur cum ad virilem aetatem venerit,

    Vulg. 1 Reg. 2, 33:

    toga,

    assumed by Roman youth in their sixteenth year, Cic. Lael. 1, 1; id. Sest. 69, 144; Liv. 26, 19, 5; 42, 34, 4 al.—Opp. to female garments:

    sumpsisti virilem togam quam statim muliebrem stolam reddidisti,

    Cic. Phil. 2, 18, 44.—
    C.
    Transf., in jurid. lang., of or belonging to a person, that falls to a person or to each one in the division of inheritances: ut ex bonis ejus, qui, etc., virilis pars patrono debeatur, a proportionate part, an equal share with others, Gai Inst. 3, 42:

    tota bona pro virilibus partibus ad liberos defuncti pertinere,

    id. ib.:

    virilis,

    id. ib. 3, 70; Dig. 30, 1, 54, § 3; so,

    virilis portio,

    ib. 37, 5, 8 pr.; 31, 1, 70, § 2; Paul. Sent. 3, 2, 3.—
    2.
    Transf., in gen.
    (α).
    Virilis pars or portio, share, part, lot of a person:

    est aliqua mea pars virilis, quod ejus civitatis sum, quam ille claram reddidit,

    my part, my duty, Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:

    plus quam pars virilis postulat,

    id. ib. 2, 3, 3, §

    7: cum illius gloriae pars virilis apud omnes milites sit, etc.,

    Liv. 6, 11, 5:

    quem agrum miles pro parte virili manu cepisset, eum senex quoque vindicaret,

    id. 3, 71, 7:

    haec qui pro virili parte defendunt, optimates sunt,

    i. e. to the utmost of their ability, as far as in them lies, Cic. Sest. 66, 138; so,

    pro virili parte,

    id. Phil. 13, 4, 8:

    pro parte virili,

    Liv. 10, 8, 4; Ov. Tr. 5, 11, 23:

    pro virili portione,

    Tac. Agr. 45; id. H. 3, 20.—
    (β).
    In other connections ( poet.):

    actoris partis chorus officiumque virile Defendat,

    Hor. A. P. 193 Orell. ad loc. —
    II.
    Trop., of quality, worthy of a man, manly, manful, firm, vigorous, bold, spirited, etc.:

    veretur quicquam aut facere aut loqui, quod parum virile videatur,

    Cic. Fin. 2, 14, 47:

    laterum inflexio fortis ac virilis,

    id. de Or. 3, 59, 220:

    inclinatio laterum,

    Quint. 1, 11, 18:

    acta illa res est animo virili, consilio puerili,

    Cic. Att. 14, 21, 3; so,

    ingenium,

    Sall. C. 20, 11:

    vis ingenii (with solida),

    Quint. 2, 5, 23:

    audacia,

    Just. 2, 12, 24:

    oratio (with fortis),

    Cic. de Or. 1, 54, 231; so,

    compositio,

    Quint. 2, 5, 9:

    sermo,

    id. 9, 4, 3:

    ratio atque sententia,

    Cic. Tusc. 3, 10, 22:

    neque enim oratorius iste, immo hercle ne virilis quidem cultus est,

    Tac. Or. 26.—As subst.: vĭrīlia, ĭum, n., manly deeds, Sall. H. 3, 61, 15 Dietsch.— Sup.: ALMIAE SABINAE MATRI VIRILISSIMAE, etc., Inscr. Grud. p. 148, n. 5.— Adv.: vĭrīlĭter, manfully, firmly, courageously (acc. to II.), Cic. Tusc. 2, 27, 65; id. Off. 1, 27, 94; Auct. Her. 4, 11, 16; Ov. F. 1, 479.— Comp.,, Sen. Contr. 5, 33 fin.; id. Brev. Vit. 6, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > virilis

  • 18 portionalis

    portiōnālis, e [ portio ]

    Латинско-русский словарь > portionalis

  • 19 portiuncula

    ae f. [ demin. к portio ]
    частица, кусочек (vestis PM; aedium Dig)

    Латинско-русский словарь > portiuncula

  • 20 proportio

    prō-portio, ōnis f.
    пропорция, соотношение, соразмерность C, Vr, Q

    Латинско-русский словарь > proportio

См. также в других словарях:

  • Portio — Saltar a navegación, búsqueda Portio …   Wikipedia Español

  • Portio — est une localité du nord de la Côte d Ivoire qui se situe dans le département de Boundiali, dans la Région des savanes. Lien externe Situation sur Visiomap …   Wikipédia en Français

  • Portĭo — Portĭo, 1) Abtheilung, Theil; P. legitĭma, so v.w. Pflichttheil; P. statutarĭa, Theil einer Erbschaft, welcher (gewöhnlich 1/3 od. 2/3) dem überlebenden Ehegatten gesetzlich zukommt; in den neuern Gesetzgebungen meist aufgehoben; vgl. Erbrecht II …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Portio — Portĭo, Portiōn (lat.), Teil, Anteil; P. gratiālis, Gnadengehalt; P. legitĭma, Pflichtteil; P. statutarĭa, Pflichtteil des überlebenden Ehegatten; P. vaginālis, der Scheidenteil der Gebärmutter …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Portio — Portio, lat., abgemessener Theil, Portion; Portion, statutarische, erbähnlicher Antheil des überlebenden Ehegatten am Vermögen des verstorbenen, meist 1/4, 1/2 oder ein Kindstheil oder die fahrende Habe od. das Ganze, bald als Eigenthum, bald zur …   Herders Conversations-Lexikon

  • portio — index installment, share (interest) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Portio — Die Portio vaginalis uteri (lat. „Scheidenteil der Gebärmutter“), im klinischen Sprachgebrauch häufig kurz als Portio (lat. „Teil“, „Anteil“) bezeichnet, ist der Teil der Gebärmutter (Uterus), der in die Scheide (Vagina) hineinragt. Am unteren… …   Deutsch Wikipedia

  • Portio — Pọr|tio 〈f.; ; unz.〉 Teil, Anteil ● Portio vaginalis äußerer Gebärmuttermund mit dem dazugehörigen Teil der Scheide [lat., „Anteil“] * * * I Pọrtio   [lateinisch »Abteilung«, »(An)teil«] die, /...ti ones, Anatomie: Portio vaginalis, Teil des… …   Universal-Lexikon

  • portio — A part. [L. portion] p. intermedia SYN: intermediate nerve. p. major nervi trigemini SYN: sensory root of trigeminal nerve. p. minor nervi trigemini SYN: motor root of …   Medical dictionary

  • Portio — Por|tio die; , ...iones [...ne:s] <aus lat. portio »Abteilung; Teil, Anteil« zu pars »Teil«> [abgegrenzter] Teil eines Organs (Anat.); Portio vaginalis [ v...]: Teil des Gebärmutterhalses …   Das große Fremdwörterbuch

  • Portio — Pọr|tio 〈f.; Gen.: ; Pl.: unz.〉 1. Teil, Anteil 2. 〈Med.〉 Portio vaginalis äußerer Gebärmuttermund mit dem dazugehörigen Teil der Scheide [Etym.: lat., »Anteil«] …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»