Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

per+pecore

  • 1 recinto

    m enclosure
    per animali pen, enclosure
    steccato fence
    * * *
    recinto s.m.
    1 ( spazio chiuso) enclosure; ( per animali) corral, pen; ( per cavalli da corsa) paddock; (per pecore, al chiuso) sheep cote: rinchiudere in un recinto, to pen; (Borsa) recinto delle grida, floor (o pit); ( di Borsa merci o estera) ring
    2 ( box per bambini) playpen
    3 ( recinzione) fence, barrier: saltò il recinto ed entrò in giardino, he jumped the fence and went into the garden.
    * * *
    [re'tʃinto]
    sostantivo maschile
    1) (spazio recintato) enclosure; (per animali) pen; (per bestiame) stockyard; (per pecore) sheep fold
    2) (recinzione) fence, enclosure
    * * *
    recinto
    /re't∫into/
    sostantivo m.
     1 (spazio recintato) enclosure; (per animali) pen; (per bestiame) stockyard; (per pecore) sheep fold
     2 (recinzione) fence, enclosure.

    Dizionario Italiano-Inglese > recinto

  • 2 tosatrice

    tosatrice s.f.
    1 ( macchinetta per tosare) clippers (pl.)
    2 ( tosaerba) lawnmower.
    * * *
    [toza'tritʃe]
    sostantivo femminile (macchina) (per pecore) sheepshearer; (per altri animali) clipper
    * * *
    tosatrice
    /toza'trit∫e/
    sostantivo f.

    Dizionario Italiano-Inglese > tosatrice

  • 3 stalla

    f per bovini cowshed
    per cavalli stable
    * * *
    stalla s.f.
    1 shed, stall; ( per cavalli) stable; ( per bovini) cattleshed, cowshed; ( per pecore) sheepfold; ( per maiali) pigsty // ha una casa che pare una stalla, (fig.) his house is like a pigsty // dalle stelle alle stalle, (fig.) from riches to rags // chiudere la stalla quando sono fuggiti i buoi, (prov.) to lock the stable door after the horse has bolted
    2 ( bestiame) livestock.
    * * *
    ['stalla]
    sostantivo femminile
    1) (per buoi) cattle shed, cowshed; (per equini) stable
    2) fig. (luogo sporco) pigsty
    ••
    * * *
    stalla
    /'stalla/
    sostantivo f.
     1 (per buoi) cattle shed, cowshed; (per equini) stable
     2 fig. (luogo sporco) pigsty
    chiudere la stalla quando i buoi sono fuggiti to close the stable door after the horse has bolted.

    Dizionario Italiano-Inglese > stalla

  • 4 chiuso

    "closed;
    Zu / Geschlossen"
    * * *
    1. past part vedere chiudere
    2. adj closed, shut
    a chiave locked
    ( nuvoloso) cloudy, overcast
    persona reserved
    * * *
    chiuso agg.
    1 closed, shut: chiuso a chiave, locked; i negozi sono chiusi la domenica, shops are closed on Sundays; restò chiuso in casa a studiare, he remained shut up in his house to study; indossava un abito chiuso sino al collo, she wore a dress closed (o buttoned up) to the neck // a occhi chiusi, (fig.) ( sconsideratamente) blindly; ( con fiducia) blindly (o with total confidence) // avere il naso chiuso per il raffreddore, to have one's nose blocked // (dir.) a porte chiuse, in camera // mente chiusa, narrow mind // cielo chiuso, overcast sky // trotto chiuso, quick trot // (fon.) vocale chiusa, closed vowel // capitolo chiuso, non ne parliamo più!, it's over and done with; let's not talk any more about it! // numero chiuso, fixed number (o numerus clausus) // casa chiusa, brothel // (econ.): mercato chiuso, closed market; economia chiusa, closed economy
    2 ( circondato, racchiuso) enclosed, narrow: spazio chiuso, enclosed space // mare chiuso, inland sea
    3 ( riservato) ( di persona) taciturn, reserved, close: avere un carattere chiuso, to be reserved
    4 (comm.) settled, balanced: conto chiuso, account balanced (o settled)
    s.m.
    1 ( recinto) enclosure; ( per animali in genere) pen; ( per pecore) fold
    2 ( aria stagnante) stale air, stuffy air; stale smell, stuffy smell: c'è odore di chiuso qui dentro!, there's a stale smell in here!
    * * *
    ['kjuso] chiuso (-a)
    1. pp
    See:
    2. agg
    1) (porta) shut, closed, (a chiave) locked, (senza uscita: strada, corridoio) blocked off, (rubinetto) off

    "chiuso" — (negozio ecc) "closed"

    "chiuso al pubblico" — "no admittance to the public"

    2) (persona) uncommunicative, introverted, (mente) narrow, (ambiente, club) exclusive
    3) (concluso: discussione, seduta) finished, (iscrizione, lista) closed
    3. sm
    * * *
    ['kjuso] 1. 2.
    1) [porta, libro, bocca] closed, shut; (a chiave) locked; [ ferita] closed, healed

    "chiuso al pubblico" — "closed to the public"

    avere il naso chiuso — to have a stuffy nose, to have the sniffles

    2) (ottuso) [ mentalità] closed; (riservato) [persona, carattere] buttoned up, reserved
    3) (ristretto) [circolo, club] exclusive; [ mercato] closed

    numero chiuso — fixed number, restricted entry; univ. numerus clausus

    il caso è chiusodir. the case is closed (anche fig.)

    5) (accollato) [ abito] high-necked
    3.
    sostantivo maschile

    al chiuso — [sport, attività] indoor

    odore di chiusomusty o stuffy smell

    ••

    tenere la bocca -a — to hold one's tongue, to keep one's mouth shut

    * * *
    chiuso
    /'kjuso/
     →  chiudere
     1 [porta, libro, bocca] closed, shut; (a chiave) locked; [ ferita] closed, healed; "chiuso al pubblico" "closed to the public"; in busta -a sealed; avere il naso chiuso to have a stuffy nose, to have the sniffles; chiuso in casa housebound
     2 (ottuso) [ mentalità] closed; (riservato) [persona, carattere] buttoned up, reserved
     3 (ristretto) [circolo, club] exclusive; [ mercato] closed; un universo chiuso a closeted world; numero chiuso fixed number, restricted entry; univ. numerus clausus
     4 (concluso) la questione è -a! the matter is closed! that's the end of the matter! il caso è chiuso dir. the case is closed (anche fig.); capitolo chiuso it is over and done with
     5 (accollato) [ abito] high-necked
    III sostantivo m.
      al chiuso [sport, attività] indoor; odore di chiuso musty o stuffy smell
    tenere la bocca -a to hold one's tongue, to keep one's mouth shut; comprare a scatola -a to buy a pig in a poke.

    Dizionario Italiano-Inglese > chiuso

  • 5 stazzo

    stazzo s.m. ( recinto per bestiame) pen; ( per pecore) fold.
    * * *
    ['stattso]
    sostantivo maschile pen, fold
    * * *
    stazzo
    /'stattso/
    sostantivo m.
    pen, fold.

    Dizionario Italiano-Inglese > stazzo

  • 6 tosatrice sf

    [toza'tritʃe]
    (per pecore) electric shears pl, (per capelli) clippers pl

    Dizionario Italiano-Inglese > tosatrice sf

  • 7 tosatrice

    sf [toza'tritʃe]
    (per pecore) electric shears pl, (per capelli) clippers pl

    Nuovo dizionario Italiano-Inglese > tosatrice

  • 8 contare

    1. v/t count
    2. v/i count
    contare di fare qualcosa plan on doing something
    * * *
    contare v.tr.
    1 to count; (antiq.) to reckon: contare le teste, to count heads; contare gli invitati, to count the guests; non sa ancora contare, she can't count yet; contare sulle dita, to count on one's fingers; (fig.) to count on the fingers of one hand; gli onesti che conosco si contano sulle dita, the honest people I know can be counted on the fingers of one hand; conta fino a dieci prima di rispondere, count up to ten before you answer; conto le ore che mi restano prima di andare a casa, I'm counting the hours until I can go home (o I can't wait to go home); scusa, non ti ho contato, sorry, I didn't count you (o I left you out); saremo in sette senza contare Mark, there'll be seven of us, not counting Mark; è molto antipatica, senza contare le risposte che dà, she's most unpleasant, not to mention the answers she gives // Che disastro! Non si contano gli errori d'ortografia!, What a mess! There are countless spelling mistakes! // (sport) contare un pugile, to count a boxer out
    2 ( annoverare) to have: non conto molte conoscenze qui a Roma, I don't have many acquaintances here in Rome; conta molti anni d'esperienza in campo editoriale, he's had many years of experience in publishing houses // conta quindici anni di servizio in questa ditta, he's been (in service) with this firm for fifteen years // conta cinquant'anni ormai, she's turned fifty
    3 ( lesinare) to dole out: è un gran tirchio, conta anche i soldi del tram a suo figlio, he's a real miser, even the bus-fare money to his son is doled out
    4 (fam.) ( raccontare) to tell*: contare balle, frottole, to tell stories, lies; No?! Ma cosa mi conti?!, Really?!, What's that you're telling me?!; contala a chi vuoi, ma non al sottoscritto, you can tell that to anybody else, but not to me // me ne hanno contate delle belle sul suo conto, I've heard some juicy gossip about him
    5 ( sperare) to expect; to reckon; to trust: contavo che mi avrebbe scritto, I expected him to write to me (o I reckoned he'd write to me); conto di sentirti presto, I expect (o I trust) to hear from you soon; conto di partire domani, I reckon I'll be leaving tomorrow; cosa conti di fare?, what do you reckon you'll do (o plan to do)?
    v. intr.
    1 ( valere) to mean*; to count; to matter: anche pochi euro contano, even a few euros count (o every single penny counts o matters); il successo conta molto per lui, success means a lot to him; ciò che conta non è vincere, what counts (o matters) is not (the) winning; questi contributi conteranno per la vostra pensione, these contributions will count towards your pension // e, ciò che più conta,..., and, what's more... // le parole contano meno dei fatti, actions speak louder than words // conta più la pratica che la grammatica, (prov.) knowledge without practice makes but half an artist
    2 ( fare assegnamento) to count; to depend; to rely; to reckon: non possono contare su uno stipendio fisso, they can't count on a regular salary; non si può contare su di lui, you can't depend (o count) on him; contavamo sul suo aiuto, we were relying upon his help (o him helping us).
    * * *
    [kon'tare]
    1. vt
    1) (calcolare, enumerare) to count

    li ho contati, sono quindici — I've counted them, there are fifteen

    le telefonate non si contavano piùI (o you ecc) couldn't keep count of the telephone calls

    ha i giorni contati; ha le ore contate — his days are numbered

    2) (considerare) to include, count (in), consider

    senza contare (senza includere) not counting, (senza parlare di) not to mention

    eravamo in dieci, senza contare i professori — there were ten of us, not counting the teachers

    contare di fare qc — to intend to do sth, to think of

    3) (fam : raccontare) to tell
    2. vi (aus avere)
    1) (calcolare) to count
    2)

    (fare assegnamento) contare su qn/qc — to count on sb/sth, rely on sb/sth

    3) (avere importanza) to count, matter, be of importance
    * * *
    [kon'tare] 1.
    verbo transitivo
    1) (calcolare) to count [persone, parole, errori, punti, oggetti]

    contare uno a uno — to count out [soldi, carte]

    2) (includere) to count

    9 persone contando i bambini — 9 people, counting the children o children included

    contando Sara, senza contare Sara saremo in sei — including Sara, not including Sara we'll be six

    3) (avere, annoverare) to have* [abitanti, alleati]

    il reggimento contava 1.000 uomini — the regiment numbered 1,000 men

    si contano 8.000 disoccupati — there is a total of 8,000 unemployed

    contare di fareto figure o count on doing

    5) colloq. (dire, raccontare) to tell*

    contare balle — to tell fibs, to fib

    2.
    verbo intransitivo (aus. avere)
    1) (calcolare) to count

    contare sulle dita, a mente — to count on one's fingers, in one's head

    3) (essere importante) to matter (per qcn. to sb.)
    4) (avere valore) [prova, errore] to count

    contare su — to count (up)on [persona, aiuto]

    contare su qcn. per fare — to depend o rely on sb. to do

    gli dirò cosa ne penso, puoi contarci! — I'll tell them what I think, you can be sure of that!

    ci contoI'm counting o relying on it

    non ci contare!don't bank o count on it!

    ••

    contare qcs. sulla punta delle dita, sulle dita di una mano — to count sth. on the fingers of one hand

    * * *
    contare
    /kon'tare/ [1]
     1 (calcolare) to count [persone, parole, errori, punti, oggetti]; contare uno a uno to count out [soldi, carte]; le sue vittorie non si contano più she has had countless victories
     2 (includere) to count; 9 persone contando i bambini 9 people, counting the children o children included; contando Sara, senza contare Sara saremo in sei including Sara, not including Sara we'll be six; non avevo contato l'IVA I hadn't taken the VAT into account; senza contare le preoccupazioni not to mention the worry
     3 (avere, annoverare) to have* [abitanti, alleati]; il reggimento contava 1.000 uomini the regiment numbered 1,000 men; si contano 8.000 disoccupati there is a total of 8,000 unemployed
     4 (progettare) contare di fare to figure o count on doing; conti di andarci? do you intend to go? conto di arrivare a Londra per mezzogiorno I reckon to reach London by midday
     5 colloq. (dire, raccontare) to tell*; contala giusta! a likely tale! contare balle to tell fibs, to fib
     (aus. avere)
     1 (calcolare) to count; contare sulle dita, a mente to count on one's fingers, in one's head
     2 (pronunciare i numeri) to count; contare fino a 50 to count (up) to 50
     3 (essere importante) to matter (per qcn. to sb.); quel che conta è che what matters is that; tutto il mio lavoro non conta nulla all my work counts for nothing; è il pensiero che conta it's the thought that counts; lui non conta niente per me he means nothing to me; è veramente una che conta she's somebody; tutte le persone che contano everybody who is anybody
     4 (avere valore) [prova, errore] to count
     5 (fare affidamento) contare su to count (up)on [persona, aiuto]; contare su qcn. per fare to depend o rely on sb. to do; puoi contare su di me! you can rely on me! ci puoi contare! you can depend on it! gli dirò cosa ne penso, puoi contarci! I'll tell them what I think, you can be sure of that! ci conto I'm counting o relying on it; non ci contare! don't bank o count on it!
    contare le pecore to count sheep; contare qcs. sulla punta delle dita, sulle dita di una mano to count sth. on the fingers of one hand.

    Dizionario Italiano-Inglese > contare

  • 9 licet

    lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.
    (α).
    With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:

    licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,

    id. Att. 14, 19, 4:

    quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,

    id. Rab. Post. 5, 11; cf.:

    si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,

    id. Phil. 13, 7, 15:

    si illud non licet, Saltem hoc licebit,

    Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:

    quod in foro non expedit, illic nec liceat,

    id. 9, 2, 67:

    sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?

    Cic. Quint. 30, 94:

    nihil, quod per leges liceret,

    id. Mil. 16, 43:

    cui tantum de te licuit?

    Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:

    cui tantum fata licere In generum voluere tuum,

    Luc. 9, 1025; cf.:

    tantumque licere horruit,

    Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:

    cum in servum omnia liceant, est, etc.,

    Sen. Clem. 1, 18, 2.—
    (β).
    With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):

    licet nemini contra patriam ducere exercitum,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    ut tibi id facere liceat,

    id. Rep. 1, 6, 10:

    M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

    id. ib. 1, 1, 1:

    sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,

    id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:

    quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,

    id. Verr. 2, 5, 18, § 45:

    meamet facta mihi dicere licet,

    Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:

    introire in aedes numquam licitum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 70:

    impune optare istuc licet,

    Ter. Hec. 3, 5, 14:

    modo liceat vivere,

    id. Heaut. 5, 2, 28:

    licetne scire ex te?

    id. Hec. 5, 4, 33:

    hic subitam rerum commutationem videre licuit,

    Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:

    si facere omnino non licebit,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    licet ora ipsa cernere iratorum,

    id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:

    licet hoc videre,

    id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:

    veretur ne non liceat tenere hereditatem,

    id. Att. 13, 48, 1:

    licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?

    Liv. 23, 47, 1:

    poscere ut perculsis instare liceat,

    id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):

    intellegi jam licet, nullum fore imperium,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    idque e pontificio jure intellegi licet,

    id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:

    his cognosci licuit, quantum, etc.,

    Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:

    evocari ex insula Cyprios non licet,

    id. Att. 5, 21, 6:

    in senatu dici nihil liceat,

    id. ib. 3, 12, 1:

    coöptari sacerdotem licebat,

    id. Fam. 3, 10, 9:

    in eum ordinem coöptari licet,

    id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

    id primum in poëtis cerni licet,

    id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:

    licet me id scire quid sit?

    Plaut. Ps. 1, 1, 14:

    non licet hominem esse, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 1, 53:

    si licet me latere,

    id. ib. 4, 2, 5:

    hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!

    id. ib. 2, 4, 21; cf.:

    eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,

    Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:

    cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,

    id. ib. 2, 2, 41, §

    100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,

    id. ib. 2, 5, 18, §

    45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?

    id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:

    liceat esse miseros,

    Cic. Lig. 6, 18; cf.:

    medios esse jam non licebit,

    id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:

    ut eum liceat ante tempus consulem fieri,

    Auct. Her. 3, 2, 2:

    ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,

    Cic. Fin. 5, 9, 26:

    haec praescripta servantem licet magnifice vivere,

    id. Off. 1, 26, 92:

    licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,

    id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:

    si civi Romano licet esse Gaditanum,

    Cic. Balb. 12, 29:

    potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?

    Quint. 7, 1, 19:

    procuratorem tibi esse non licuit,

    id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:

    mihi non licet esse piam,

    Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,
    (γ).
    Licet alicui with inf., esp. with esse:

    per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,

    Plaut. Stich. 4, 2, 31:

    per hanc curam quieto tibi licet esse,

    id. Ep. 3, 2, 2:

    licuit esse otioso Themistocli,

    Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:

    ut tibi abesse liceat, et esse otioso,

    id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:

    ut iis ingratis esse non liceat,

    id. Off. 2, 18, 63:

    quo in genere mihi neglegenti esse non licet,

    id. Att. 1, 17, 6:

    cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?

    id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):

    quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,

    id. Cael. 1, 1:

    quibus licet jam esse fortunatissimis,

    Caes. B. G. 6, 35, 8:

    illis timidis et ignavis licet esse,

    Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:

    ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,

    Liv. 38, 44 fin.

    Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),

    Hor. S. 1, 1, 19:

    licet eminus esse Fortibus,

    Ov. M. 8, 405:

    Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,

    Liv. 26, 41, 16:

    sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,

    id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—
    (δ).
    With ut, and more freq. with the simple subj.:

    neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,

    Cic. Mur. 4, 8:

    facto nunc laedat licet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 53:

    mea quidem causa salvos sis licet,

    id. Rud. 1, 2, 51:

    ludas licet,

    Ter. Phorm. 2, 2, 33:

    fremant omnes licet,

    Cic. de Or. 1, 44, 195:

    sed omnia licet concurrant,

    id. Att. 14, 4, 2:

    ex qua licet pauca degustes,

    id. ib. 1, 16, 8:

    vel ipsi hoc dicas licet,

    id. ib. 5, 1, 4:

    quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,

    id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:

    sequatur Hermagoram licebit,

    id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:

    sis pecore et multa dives tellure licebit,

    Hor. Epod. 15, 19:

    detrahat auctori multum fortuna licebit,

    Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—
    (ε).
    As a v. impers. absol., with or without dat.:

    immo, aliis si licet, tibi non licet,

    Ter. Heaut. 4, 15, 49:

    cum licitum est ei,

    id. And. 2, 6, 12:

    nec crederem mihi impunius Licere,

    id. Heaut. 3, 2, 50:

    quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,

    Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:

    si per vos licet,

    id. As. prol. 12:

    id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,

    Cic. Rosc. Am. 44, 127:

    dum per aetatem licet,

    Ter. Ad. 1, 2, 28:

    fruare, dum licet,

    id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:

    dum licet, loquimini mecum,

    id. Phorm. 3, 3, 16:

    sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,

    id. And. 4, 5, 10:

    ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,

    Cic. Agr. 2, 7, 19.
    II.
    Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.
    A.
    With subj. (class.):

    quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,

    Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;

    licet, etc.,

    id. 10, 1, 99:

    vita brevis est, licet supra mille annos exeat,

    Sen. Brev. Vit. 6:

    licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,

    Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:

    isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,

    Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:

    licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,

    Plaut. As. 3, 3, 28:

    licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,

    Cic. Fam. 13, 27, 1:

    licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,

    id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:

    licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,

    Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:

    immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),

    Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:

    licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,

    Cic. Ac. 2, 32, 102.—
    B.
    With indic. (post-class.):

    licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,

    Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:

    licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,

    ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—
    C.
    As an adv. with adj. or part., although (post-class.):

    licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,

    Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:

    miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,

    Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,
    1.
    lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.
    A.
    Of persons (only poet. and in post-class. prose):

    quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,

    Gell. 15, 9, 4:

    unde licens Fabius sacra Lupercus habet,

    Prop. 4, 1, 26:

    turba licens, Naides improbae,

    Sen. Hippol. 777.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):

    licentior dithyrambus,

    Cic. de Or. 3, 48, 185:

    hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,

    Ov. A. A. 1, 569:

    joci,

    Stat. S. 1, 6, 93:

    licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,

    Val. Max. 6, 4, 2:

    vita,

    id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):

    at quam licenter!

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,

    id. Or. 23, 77:

    Graeci licenter multa,

    Quint. 1, 8, 6:

    aliquid facere,

    Liv. 26, 10.— Comp.:

    (servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

    Cic. Cael. 23, 57:

    Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,

    more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:

    gerere res communes,

    id. ib. 108:

    ausi aliquid,

    Quint. 2, 4, 14:

    si quid licentius dixerint,

    id. 1, 2, 7:

    translata,

    id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:

    Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,

    id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—
    2.
    lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):

    sermo,

    Verg. A. 8, 468:

    torus,

    Petr. 34, 8:

    acies,

    Stat. Th. 11, 123:

    negotiatio,

    Dig. 37, 14, 2:

    contractus,

    ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:

    ipse per licita atque illicita foedatus,

    Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—

    Form licito,

    Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > licet

  • 10 licita

    lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.
    (α).
    With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:

    licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,

    id. Att. 14, 19, 4:

    quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,

    id. Rab. Post. 5, 11; cf.:

    si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,

    id. Phil. 13, 7, 15:

    si illud non licet, Saltem hoc licebit,

    Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:

    quod in foro non expedit, illic nec liceat,

    id. 9, 2, 67:

    sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?

    Cic. Quint. 30, 94:

    nihil, quod per leges liceret,

    id. Mil. 16, 43:

    cui tantum de te licuit?

    Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:

    cui tantum fata licere In generum voluere tuum,

    Luc. 9, 1025; cf.:

    tantumque licere horruit,

    Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:

    cum in servum omnia liceant, est, etc.,

    Sen. Clem. 1, 18, 2.—
    (β).
    With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):

    licet nemini contra patriam ducere exercitum,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    ut tibi id facere liceat,

    id. Rep. 1, 6, 10:

    M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

    id. ib. 1, 1, 1:

    sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,

    id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:

    quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,

    id. Verr. 2, 5, 18, § 45:

    meamet facta mihi dicere licet,

    Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:

    introire in aedes numquam licitum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 70:

    impune optare istuc licet,

    Ter. Hec. 3, 5, 14:

    modo liceat vivere,

    id. Heaut. 5, 2, 28:

    licetne scire ex te?

    id. Hec. 5, 4, 33:

    hic subitam rerum commutationem videre licuit,

    Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:

    si facere omnino non licebit,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    licet ora ipsa cernere iratorum,

    id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:

    licet hoc videre,

    id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:

    veretur ne non liceat tenere hereditatem,

    id. Att. 13, 48, 1:

    licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?

    Liv. 23, 47, 1:

    poscere ut perculsis instare liceat,

    id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):

    intellegi jam licet, nullum fore imperium,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    idque e pontificio jure intellegi licet,

    id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:

    his cognosci licuit, quantum, etc.,

    Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:

    evocari ex insula Cyprios non licet,

    id. Att. 5, 21, 6:

    in senatu dici nihil liceat,

    id. ib. 3, 12, 1:

    coöptari sacerdotem licebat,

    id. Fam. 3, 10, 9:

    in eum ordinem coöptari licet,

    id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

    id primum in poëtis cerni licet,

    id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:

    licet me id scire quid sit?

    Plaut. Ps. 1, 1, 14:

    non licet hominem esse, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 1, 53:

    si licet me latere,

    id. ib. 4, 2, 5:

    hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!

    id. ib. 2, 4, 21; cf.:

    eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,

    Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:

    cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,

    id. ib. 2, 2, 41, §

    100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,

    id. ib. 2, 5, 18, §

    45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?

    id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:

    liceat esse miseros,

    Cic. Lig. 6, 18; cf.:

    medios esse jam non licebit,

    id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:

    ut eum liceat ante tempus consulem fieri,

    Auct. Her. 3, 2, 2:

    ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,

    Cic. Fin. 5, 9, 26:

    haec praescripta servantem licet magnifice vivere,

    id. Off. 1, 26, 92:

    licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,

    id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:

    si civi Romano licet esse Gaditanum,

    Cic. Balb. 12, 29:

    potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?

    Quint. 7, 1, 19:

    procuratorem tibi esse non licuit,

    id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:

    mihi non licet esse piam,

    Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,
    (γ).
    Licet alicui with inf., esp. with esse:

    per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,

    Plaut. Stich. 4, 2, 31:

    per hanc curam quieto tibi licet esse,

    id. Ep. 3, 2, 2:

    licuit esse otioso Themistocli,

    Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:

    ut tibi abesse liceat, et esse otioso,

    id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:

    ut iis ingratis esse non liceat,

    id. Off. 2, 18, 63:

    quo in genere mihi neglegenti esse non licet,

    id. Att. 1, 17, 6:

    cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?

    id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):

    quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,

    id. Cael. 1, 1:

    quibus licet jam esse fortunatissimis,

    Caes. B. G. 6, 35, 8:

    illis timidis et ignavis licet esse,

    Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:

    ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,

    Liv. 38, 44 fin.

    Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),

    Hor. S. 1, 1, 19:

    licet eminus esse Fortibus,

    Ov. M. 8, 405:

    Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,

    Liv. 26, 41, 16:

    sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,

    id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—
    (δ).
    With ut, and more freq. with the simple subj.:

    neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,

    Cic. Mur. 4, 8:

    facto nunc laedat licet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 53:

    mea quidem causa salvos sis licet,

    id. Rud. 1, 2, 51:

    ludas licet,

    Ter. Phorm. 2, 2, 33:

    fremant omnes licet,

    Cic. de Or. 1, 44, 195:

    sed omnia licet concurrant,

    id. Att. 14, 4, 2:

    ex qua licet pauca degustes,

    id. ib. 1, 16, 8:

    vel ipsi hoc dicas licet,

    id. ib. 5, 1, 4:

    quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,

    id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:

    sequatur Hermagoram licebit,

    id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:

    sis pecore et multa dives tellure licebit,

    Hor. Epod. 15, 19:

    detrahat auctori multum fortuna licebit,

    Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—
    (ε).
    As a v. impers. absol., with or without dat.:

    immo, aliis si licet, tibi non licet,

    Ter. Heaut. 4, 15, 49:

    cum licitum est ei,

    id. And. 2, 6, 12:

    nec crederem mihi impunius Licere,

    id. Heaut. 3, 2, 50:

    quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,

    Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:

    si per vos licet,

    id. As. prol. 12:

    id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,

    Cic. Rosc. Am. 44, 127:

    dum per aetatem licet,

    Ter. Ad. 1, 2, 28:

    fruare, dum licet,

    id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:

    dum licet, loquimini mecum,

    id. Phorm. 3, 3, 16:

    sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,

    id. And. 4, 5, 10:

    ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,

    Cic. Agr. 2, 7, 19.
    II.
    Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.
    A.
    With subj. (class.):

    quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,

    Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;

    licet, etc.,

    id. 10, 1, 99:

    vita brevis est, licet supra mille annos exeat,

    Sen. Brev. Vit. 6:

    licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,

    Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:

    isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,

    Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:

    licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,

    Plaut. As. 3, 3, 28:

    licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,

    Cic. Fam. 13, 27, 1:

    licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,

    id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:

    licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,

    Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:

    immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),

    Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:

    licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,

    Cic. Ac. 2, 32, 102.—
    B.
    With indic. (post-class.):

    licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,

    Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:

    licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,

    ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—
    C.
    As an adv. with adj. or part., although (post-class.):

    licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,

    Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:

    miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,

    Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,
    1.
    lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.
    A.
    Of persons (only poet. and in post-class. prose):

    quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,

    Gell. 15, 9, 4:

    unde licens Fabius sacra Lupercus habet,

    Prop. 4, 1, 26:

    turba licens, Naides improbae,

    Sen. Hippol. 777.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):

    licentior dithyrambus,

    Cic. de Or. 3, 48, 185:

    hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,

    Ov. A. A. 1, 569:

    joci,

    Stat. S. 1, 6, 93:

    licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,

    Val. Max. 6, 4, 2:

    vita,

    id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):

    at quam licenter!

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,

    id. Or. 23, 77:

    Graeci licenter multa,

    Quint. 1, 8, 6:

    aliquid facere,

    Liv. 26, 10.— Comp.:

    (servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

    Cic. Cael. 23, 57:

    Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,

    more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:

    gerere res communes,

    id. ib. 108:

    ausi aliquid,

    Quint. 2, 4, 14:

    si quid licentius dixerint,

    id. 1, 2, 7:

    translata,

    id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:

    Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,

    id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—
    2.
    lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):

    sermo,

    Verg. A. 8, 468:

    torus,

    Petr. 34, 8:

    acies,

    Stat. Th. 11, 123:

    negotiatio,

    Dig. 37, 14, 2:

    contractus,

    ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:

    ipse per licita atque illicita foedatus,

    Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—

    Form licito,

    Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > licita

  • 11 licito

    lĭcet, cŭit and cĭtum est, 2 (old form, licessit for licuerit, Plaut. As. 3, 3, 13; imp. liceto, Lex ap. Inscr. Grut. 202, 508 al.), v. n. and impers. [root lic-; Gr. lip-; v. 1. liceo], it is lawful, it is allowed or permitted; one may or can, one is at liberty to do so and so; constr. with neutr. of the demonstr. or rel. pron., with inf. or a subject-clause, with or without a dat., or dat. and inf., with ut or (more freq.) with the simple subj., or entirely absol.
    (α).
    With neutr. of the demonstr. or rel. pron. as a subject, with or without a dat.:

    licere id dicimus, quod legibus, quod more majorum institutisque conceditur. Neque enim quod quisque potest, id ei licet,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non lubere,

    id. Att. 14, 19, 4:

    quid deceat vos, non quantum liceat vobis, spectare debetis,

    id. Rab. Post. 5, 11; cf.:

    si hominibus tantum licere judicas, quantum possunt: vide, ne, etc.,

    id. Phil. 13, 7, 15:

    si illud non licet, Saltem hoc licebit,

    Ter. Eun. 4, 2, 12: neque idem ubique aut licet aut decorum est, Quint. 5, 10, 40:

    quod in foro non expedit, illic nec liceat,

    id. 9, 2, 67:

    sin et poterit Naevius id quod lubet et ei lubebit, quod non licet, quid agendum est?

    Cic. Quint. 30, 94:

    nihil, quod per leges liceret,

    id. Mil. 16, 43:

    cui tantum de te licuit?

    Verg. A. 6, 502; Anthol. Lat. 1, 172, 150:

    cui tantum fata licere In generum voluere tuum,

    Luc. 9, 1025; cf.:

    tantumque licere horruit,

    Sil. 14, 670.—Rarely in plur.:

    cum in servum omnia liceant, est, etc.,

    Sen. Clem. 1, 18, 2.—
    (β).
    With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: neque terram inicere, neque cruenta Convestire corpora mihi licuit, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 168 Vahl.):

    licet nemini contra patriam ducere exercitum,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    ut tibi id facere liceat,

    id. Rep. 1, 6, 10:

    M. Catoni licuit Tusculi se in otio delectare,

    id. ib. 1, 1, 1:

    sceleris crimine liceat Cn. Pompeio mortuo, liceat multis aliis carere,

    id. Lig. 6, 18; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Cic. Att. 2, 1, 5:

    quaerere, qui licuerit aedificare navem senatori,

    id. Verr. 2, 5, 18, § 45:

    meamet facta mihi dicere licet,

    Sall. J. 85, 24.—Without a dat.:

    introire in aedes numquam licitum est,

    Plaut. Am. 2, 1, 70:

    impune optare istuc licet,

    Ter. Hec. 3, 5, 14:

    modo liceat vivere,

    id. Heaut. 5, 2, 28:

    licetne scire ex te?

    id. Hec. 5, 4, 33:

    hic subitam rerum commutationem videre licuit,

    Caes. B. C. 3, 27, 1; 3, 96, 4:

    si facere omnino non licebit,

    Cic. Phil. 13, 6, 14:

    licet ora ipsa cernere iratorum,

    id. Off. 1, 29, 102; cf. id. Div. 1, 41, 91:

    licet hoc videre,

    id. de Or. 3, 25, 99; id. Div. 1, 7, 13; id. Inv. 1, 15, 21; 2, 23, 71; 2, 9, 29:

    veretur ne non liceat tenere hereditatem,

    id. Att. 13, 48, 1:

    licetne extra ordinem in provocantem hostem pugnare?

    Liv. 23, 47, 1:

    poscere ut perculsis instare liceat,

    id. 2, 65, 2. —With inf. pass. (cf. Krebs, Antibarb. p. 660 sq.):

    intellegi jam licet, nullum fore imperium,

    Cic. Rep. 1, 38, 60:

    idque e pontificio jure intellegi licet,

    id. Tusc. 1, 12, 27; cf.:

    his cognosci licuit, quantum, etc.,

    Caes. B. C. 3, 28; Cic. Off. 1, 7, 20:

    evocari ex insula Cyprios non licet,

    id. Att. 5, 21, 6:

    in senatu dici nihil liceat,

    id. ib. 3, 12, 1:

    coöptari sacerdotem licebat,

    id. Fam. 3, 10, 9:

    in eum ordinem coöptari licet,

    id. Verr. 2, 2, 49, § 120:

    id primum in poëtis cerni licet,

    id. de Or. 3, 7, 27; id. Ac. 1, 4, 17.—The noun of the subject-clause is regularly in the acc.:

    licet me id scire quid sit?

    Plaut. Ps. 1, 1, 14:

    non licet hominem esse, etc.,

    Ter. Heaut. 4, 1, 53:

    si licet me latere,

    id. ib. 4, 2, 5:

    hocine me miserum non licere meo modo ingenium frui!

    id. ib. 2, 4, 21; cf.:

    eodem ut jure uti senem Liceat, id. Hec. prol. alt. 3: non licet me isto tanto bono uti,

    Cic. Verr. 2, 5, 59, § 154:

    cum non liceret Romae quemquam esse, etc.,

    id. ib. 2, 2, 41, §

    100: ex eis locis, in quibus te habere nihil licet,

    id. ib. 2, 5, 18, §

    45: quare licet etiam mortalem esse animum judicantem aeterna moliri,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    cur his per te frui libertate sua, cur denique esse liberos non licet?

    id. Fl. 29, 71 B. and K. (al. liberis; v. infra).—So with esse:

    liceat esse miseros,

    Cic. Lig. 6, 18; cf.:

    medios esse jam non licebit,

    id. Att. 10, 8, 4; id. Tusc. 5, 15, 44; 1, 38, 91 Klotz N. cr.; also with fieri:

    ut eum liceat ante tempus consulem fieri,

    Auct. Her. 3, 2, 2:

    ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque dicere, etc.,

    Cic. Fin. 5, 9, 26:

    haec praescripta servantem licet magnifice vivere,

    id. Off. 1, 26, 92:

    licet tamen opera prodesse multis, beneficia petentem, etc.,

    id. ib. 2, 19, 67.—So with acc. with a subject-inf., esse or fieri, even when licet is accompanied by the dat.:

    si civi Romano licet esse Gaditanum,

    Cic. Balb. 12, 29:

    potest incidere quaestio, An huic esse procuratorem liceat?

    Quint. 7, 1, 19:

    procuratorem tibi esse non licuit,

    id. 4, 4, 6 Zumpt N. cr.:

    mihi non licet esse piam,

    Ov. H. 14, 64: is erat annus, quo per leges ei consulem fieri liceret Caes. B. C. 3, 1 Oud. N. cr. —But more freq., in this case, there is an attraction of the predicate-noun to the dative dependent on licet.—Hence,
    (γ).
    Licet alicui with inf., esp. with esse:

    per hanc tibi cenam incenato esse hodie licet,

    Plaut. Stich. 4, 2, 31:

    per hanc curam quieto tibi licet esse,

    id. Ep. 3, 2, 2:

    licuit esse otioso Themistocli,

    Cic. Tusc. 1, 15, 33; cf.:

    ut tibi abesse liceat, et esse otioso,

    id. Att. 9, 2, A, 1: quare [p. 1063] judici mihi non esse liceat, id. Rab. Post. 7, 17:

    ut iis ingratis esse non liceat,

    id. Off. 2, 18, 63:

    quo in genere mihi neglegenti esse non licet,

    id. Att. 1, 17, 6:

    cur iis per te frui libertate sua, cur denique esse liberis non licet?

    id. Fl. 29, 71 (B. and K. liberos; v. supra):

    quibus otiosis ne in communi quidem otio liceat esse,

    id. Cael. 1, 1:

    quibus licet jam esse fortunatissimis,

    Caes. B. G. 6, 35, 8:

    illis timidis et ignavis licet esse,

    Liv. 21, 44, 3.—With other verbs than esse:

    ut sibi per te liceat innocenti vitam in egestate degere,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    cum postulasset... ut sibi triumphanti urbem invehi liceret,

    Liv. 38, 44 fin.

    Very rarely, in this construction, the dative with licet is wanting, and is to be supplied from the connection: atqui licet esse beatis (sc. iis),

    Hor. S. 1, 1, 19:

    licet eminus esse Fortibus,

    Ov. M. 8, 405:

    Hannibal precatur deos ut incolumi cedere atque abire liceat,

    Liv. 26, 41, 16:

    sibi vitam filiae suā cariorem fuisse, si liberae ac pudicae vivere licitum fuisset,

    id. 3, 50, 6. Cf. on this and the preced. construction, Krüger, Untersuchungen, vol. iii. p. 359 sq.; Ruddim. 2, p. 15; Zumpt, Gram. § 601; Madv. Gram. § 393, c. and obs. 1.—
    (δ).
    With ut, and more freq. with the simple subj.:

    neque jam mihi licet neque est integrum, ut, etc.,

    Cic. Mur. 4, 8:

    facto nunc laedat licet,

    Plaut. Capt. 2, 2, 53:

    mea quidem causa salvos sis licet,

    id. Rud. 1, 2, 51:

    ludas licet,

    Ter. Phorm. 2, 2, 33:

    fremant omnes licet,

    Cic. de Or. 1, 44, 195:

    sed omnia licet concurrant,

    id. Att. 14, 4, 2:

    ex qua licet pauca degustes,

    id. ib. 1, 16, 8:

    vel ipsi hoc dicas licet,

    id. ib. 5, 1, 4:

    quamvis licet insectemur istos, metuo ne soli philosophi sint,

    id. Tusc. 4, 24, 53; cf. id. Leg. 3, 10, 24; id. N. D. 3, 36, 88:

    sequatur Hermagoram licebit,

    id. Inv. 1, 51, 97; id. Rosc. Am. 17, 49:

    sis pecore et multa dives tellure licebit,

    Hor. Epod. 15, 19:

    detrahat auctori multum fortuna licebit,

    Ov. Tr. 5, 14, 3; Verg. A. 6, 400. Cf. also under II. a.—
    (ε).
    As a v. impers. absol., with or without dat.:

    immo, aliis si licet, tibi non licet,

    Ter. Heaut. 4, 15, 49:

    cum licitum est ei,

    id. And. 2, 6, 12:

    nec crederem mihi impunius Licere,

    id. Heaut. 3, 2, 50:

    quod profecto faciam, si mihi per ejusdem amicitiam licebit,

    Cic. Fam. 1, 8, 3: Ph. Sed quaeso, hominem ut jubeas arcessi. He. Licet, that may be or may be done, I have no objection, Plaut. Capt. 5, 1, 29:

    si per vos licet,

    id. As. prol. 12:

    id quod postea, si per vos, judices, licitum erit, aperietur,

    Cic. Rosc. Am. 44, 127:

    dum per aetatem licet,

    Ter. Ad. 1, 2, 28:

    fruare, dum licet,

    id. Heaut. 2, 3, 104; cf.:

    dum licet, loquimini mecum,

    id. Phorm. 3, 3, 16:

    sic ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet,

    id. And. 4, 5, 10:

    ut id, quoad posset, quod fas esset, quoad liceret, populi ad partes daret,

    Cic. Agr. 2, 7, 19.
    II.
    Transf. When licet introduces a subordinate proposition, which makes a concession, without abandoning the main proposition, it is used as a conjunction corresponding to quamvis, quamquam, etsi. In late Latin it is, like these, connected with the indicative, and in the class. per. it is not unfreq. opposed to tamen and certe in the main proposition; even if, although, notwithstanding.
    A.
    With subj. (class.):

    quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes mihi minae et terrores periculaque impendeant omnia, succurram atque subibo,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    improbitas, licet adversario molesta sit, judici invisa est,

    Quint. 6, 4, 15: in comoedia maxime claudamus: licet Varro Musas Plautino dicat sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent;

    licet, etc.,

    id. 10, 1, 99:

    vita brevis est, licet supra mille annos exeat,

    Sen. Brev. Vit. 6:

    licet ingens janitor... exsanguis terreat umbras,

    Verg. A. 6, 400. —With part. for subj.:

    isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit,

    Ov. M. 15, 62.—With a corresp. tamen:

    licet laudem Fortunam, tamen, ut ne Salutem culpem,

    Plaut. As. 3, 3, 28:

    licet saepius tibi hujus generis litteras mittam... sed tamen, etc.,

    Cic. Fam. 13, 27, 1:

    licet tibi significarim, ut ad me venires, tamen, etc.,

    id. Att. 3, 12, 3; Quint. 2, 2, 8; 8, 3, 69:

    licet ergo non sint confirmati testamento, a me tamen, ut confirmati, observabuntur,

    Plin. Ep. 2, 16, 3; Quint. 7 praef. § 2: constet illi licet fides et benevolentia, tranquillitas tamen, etc., Sen. Tranq. Anim. 7, 6.—With ellips. of subj.:

    immatura licet, tamen huc non noxia veni (sc. venias),

    Prop. 5, 11, 17.—With a corresp. certe:

    licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat... certe levior reprehensio est,

    Cic. Ac. 2, 32, 102.—
    B.
    With indic. (post-class.):

    licet inter gesta et facta videtur quaedam esse subtilis differentia, attamen, etc.,

    Dig. 50, 16, 58; 2, 15, 8, § 25:

    licet directae libertates deficiunt, attamen, etc.,

    ib. 29, 7, 2: obduxi licet arma, sum Priapus, Poëta ap. Anth. Lat. 5, 218; Macr. S. 1, 11; App. M. 2, p. 117, 25.—
    C.
    As an adv. with adj. or part., although (post-class.):

    licet contumacissimum, tamen efficacissimum, etc.,

    Sen. Cons. ad Marc. 8, 1:

    miles, licet membris vigentibus firmus, se solum circumspicit,

    Amm. 14, 10, 12; 17, 12, 11; Claud. Mam. Paneg. Max. 1.—Hence,
    1.
    lĭcens, entis, P. a., free, unrestrained, uncurbed, bold, forward, presumptuous, licentious.
    A.
    Of persons (only poet. and in post-class. prose):

    quam audaces et quam licentes sumus qui, etc.,

    Gell. 15, 9, 4:

    unde licens Fabius sacra Lupercus habet,

    Prop. 4, 1, 26:

    turba licens, Naides improbae,

    Sen. Hippol. 777.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things (once in Cic.; elsewh. only poet. and in post-Aug. prose):

    licentior dithyrambus,

    Cic. de Or. 3, 48, 185:

    hic tibi multa licet sermone licentia tecto Dicere,

    Ov. A. A. 1, 569:

    joci,

    Stat. S. 1, 6, 93:

    licentior epistula, Plin. N. H. prooem. § 1: imperium,

    Val. Max. 6, 4, 2:

    vita,

    id. 9, 1, 3. —Hence, adv.: lĭcenter, freely, according to one's own pleasure or fancy; and, in a bad sense, without restraint, boldly, impudently, licentiously (class.):

    at quam licenter!

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    ut ingredi libere, non ut licenter videatur errare,

    id. Or. 23, 77:

    Graeci licenter multa,

    Quint. 1, 8, 6:

    aliquid facere,

    Liv. 26, 10.— Comp.:

    (servos) licentius, liberius, familiarius cum domina vivere,

    Cic. Cael. 23, 57:

    Romanos, remoto metu, laxius licentiusque futuros,

    more remiss in their discipline, Sall. J. 87 fin.:

    gerere res communes,

    id. ib. 108:

    ausi aliquid,

    Quint. 2, 4, 14:

    si quid licentius dixerint,

    id. 1, 2, 7:

    translata,

    id. 8, 3, 37; 12, 10, 50:

    Liberum et Cererem pro vino et pane licentius, quam ut fori severitas ferat,

    id. 8, 6, 24; Tac. A. 6, 13.—
    2.
    lĭcĭtus, a, um, P. a., permitted, allowed, allowable, lawful ( poet. and post-Aug. for permissus, honestus):

    sermo,

    Verg. A. 8, 468:

    torus,

    Petr. 34, 8:

    acies,

    Stat. Th. 11, 123:

    negotiatio,

    Dig. 37, 14, 2:

    contractus,

    ib. 50, 14, 3.—In plur. as subst.: lĭcĭta, ōrum, n., things that are lawful:

    ipse per licita atque illicita foedatus,

    Tac. A. 15, 37.—Hence, adv., in two forms: lĭcĭtē and lĭcĭtō, rightfully, lawfully (post-class. for juste, honeste, legitime).—Form licite, Dig. 30, 114, § 5.—

    Form licito,

    Sol. 11, 8; Cod. Th. 11, 8, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > licito

  • 12 distinguere

    distinguish
    * * *
    1 to distinguish, to tell*; to discriminate, to differentiate: al telefono non distinguo la tua voce da quella di tua sorella, on the telephone I can't tell your voice from your sister's; non li so distinguere, I can't tell which is which; non so distinguerlo da suo fratello, sono così simili!; he and his brother are so much alike that I can't tell them apart; stai facendo confusione; distinguiamo!, you're getting everything mixed up; let's distinguish one thing from another!; distinguere tra bene e male, to tell good from evil; non so più distinguere i diversi odori, I can't pick out the different smells any more (o I can no longer tell the difference between the smells)
    2 ( scorgere) to distinguish, to discern, to perceive, to make* out, to see* clearly: in quella stanza senza luce non riuscivo a distinguere i suoi lineamenti, in the darkened room I couldn't make out his features; tua sorella era troppo lontana per poter distinguere quello che succedeva, your sister was too far away to be able to see clearly what was going on
    3 ( caratterizzare) to distinguish, to mark, to characterize: che cosa distingue l'uomo dagli animali?, what distinguishes man from animals?; una coda molto lunga distingue questa specie, this species is characterized by a very long tail; grandi progressi nelle scienze applicate distinsero il corso del diciannovesimo secolo, enormous advances in applied science marked the course of the nineteenth century; con la grazia che lo distingue mi ha urtato violentemente, he crashed into me with all his characteristic gracefulness
    4 ( contrassegnare) to mark: distingue le proprie pecore con segni particolari, he marks his own sheep in a special way
    5 ( separare, dividere) to divide, to separate: distinguiamo le opere di questo pittore in tre periodi, let's divide the works of this painter into three periods
    6 ( segnalare) to distinguish, to mark: il suo coraggio lo distinse nell'ultima guerra, his courage distinguished him in the last war.
    distinguersi v.intr.pron. to stand* out for, to distinguish oneself (by sthg.): si distingue per la sua diligenza, he distinguishes himself by his diligence; si distingue perché porta sempre dei cappelli eccentrici, she makes herself conspicuous by always wearing odd hats; le due parole si distinguono dall'accento, the two words are distinguishable by the stress pattern.
    * * *
    1. [dis'tinɡwere]
    vb irreg vt
    1) (differenziare) to distinguish, single out
    2) (percepire) to distinguish, discern
    3) (contrassegnare: con etichetta) to mark, indicate
    4) (frm : dividere) to divide, separate
    1) (essere riconoscibile) to be distinguished
    2) (emergere) to stand out, be conspicuous, distinguish o.s.
    * * *
    [dis'tingwere] 1.
    verbo transitivo
    1) (separare) to distinguish ( tra between; da from)

    distinguere il bene dal maleto know o tell right from wrong

    2) (percepire le differenze) to distinguish, to discern [ colori]; to make* out [ contorni]; to catch* [suoni, odori]
    3) (differenziare) [dettaglio, qualità] to set* [sb., sth.] apart [persone, animali, oggetti] (da from)

    ciò che distingue Parigi da Roma — what makes Paris different from Rome, what distinguishes Paris from Rome

    4) (caratterizzare) to characterize [epoca, azienda]
    2.
    verbo intransitivo (aus. avere)

    distinguere tra A e Bto discriminate o distinguish between A and B, to draw a distinction between A and B

    3.
    verbo pronominale distinguersi
    1) (differire) [persona, organizzazione] to differ (da from)
    2) (farsi notare) [sportivo, candidato] to stand* out, to distinguish oneself

    deve sempre -rsi!spreg. he always has to be different! he always wants to stand out!

    3) (essere percepito) to be* distinguishable
    * * *
    distinguere
    /dis'tingwere/ [40]
     1 (separare) to distinguish ( tra between; da from); è difficile distinguere i gemelli it's difficult to tell the twins apart; distinguere il bene dal male to know o tell right from wrong
     2 (percepire le differenze) to distinguish, to discern [ colori]; to make* out [ contorni]; to catch* [ suoni, odori]
     3 (differenziare) [ dettaglio, qualità] to set* [sb., sth.] apart [ persone, animali, oggetti] ( da from); ciò che distingue Parigi da Roma what makes Paris different from Rome, what distinguishes Paris from Rome
     4 (caratterizzare) to characterize [ epoca, azienda]
     (aus. avere) bisogna saper distinguere you have to be able to tell the difference; distinguere tra A e B to discriminate o distinguish between A and B, to draw a distinction between A and B
    III distinguersi verbo pronominale
     1 (differire) [ persona, organizzazione] to differ ( da from)
     2 (farsi notare) [ sportivo, candidato] to stand* out, to distinguish oneself; - rsi dal gruppo to rise above the group; deve sempre -rsi! spreg. he always has to be different! he always wants to stand out!
     3 (essere percepito) to be* distinguishable.

    Dizionario Italiano-Inglese > distinguere

  • 13 adigo

    ăd-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago] (adaxint = adegerint, Plaut. Aul. 1, 1, 11; Non. 75, 5; cf. adaxi for adegi), to drive, bring, or take a person or thing to a place (syn.: appello, adduco, affero).—Constr. usu. with ad, but also with acc., dat., in or local adv.
    I.
    Lit., of cattle (cf. ago, I.:

    abigo, abigeus, etc.): quis has huc ovīs adegit?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 3:

    lactantes vitulos ad matres,

    Varr. R. R. 2, 5, 16:

    pecore e longinquioribus vicis adacto,

    Caes. B. G. 7, 17:

    equos per publicum,

    Suet. Galb. 19. —Of persons:

    mox noctu te adiget horsum insomnia,

    Ter. Eun. 2, 1, 13:

    aliquem fulmine ad umbras,

    Verg. A. 4, 25:

    quis deus Italiam vos adegit?

    id. ib. 9, 601.—Hence: adigere aliquem arbitrum (ad arbitrum), to compel one to come before an arbiter (like adigere (ad) jus jurandum; v. infra):

    finibus regundis adigere arbitrum non possis,

    Cic. Top. 10, 43; so id. Off. 3, 16, 66; id. Rosc. Com. 9, 25.—Of things:

    classem e Ponto Byzantium adigi jusserat,

    Tac. H. 2, 83:

    ceteras navium per fossas,

    id. A. 11, 18, and absol.:

    dum adiguntur naves, i. e. in mare impelluntur,

    id. Ann. 2, 7:

    tigna fistucis,

    to drive in by rammers, Caes. B. G. 4, 17.—Esp. often of weapons, to drive home, plunge, thrust, to send to a place:

    ut felum adigi non posset,

    Caes. B. G. 3, 51; cf. id. B. G. 4, 23; so Verg. A. 9, 431; Ov. M. 6, 271:

    hastae ardentes adactae,

    Tac. H. 4, 23:

    ferrum jugulo,

    Suet. Ner. 49: cf. Liv. 27, 49:

    per obscena ferrum,

    Suet. Calig. 58:

    ferrum in viscera,

    Sil. 7, 626.— And from the weapons transf. to the wound, to inflict (in the poets and Tac.):

    alte vulnus adactum,

    Verg. A. 10, 850:

    ubi vulnus Varo adactum,

    Tac. A. 1, 61:

    vulnus per galeam adegit,

    id. ib. 6, 35.
    II.
    Fig.
    A.
    To drive, urge, or bring one to a situation, to a state of mind, or to an act (esp. against his will):

    tu, homo, adigis me ad insaniam,

    Ter. Ad. 1, 2, 31:

    adigit ita Postumia,

    Cic. Att. 10, 9:

    acri cupidine adigi,

    Tac. A. 15, 33:

    ad mortem,

    id. ib. 12, 22.— Poet. with the subj. without ut:

    quae vis vim mihi afferam ipsa adigit,

    Plaut. Rud. 3, 3, 19.—With the inf.: vertere morsus exiguam in Cererem penuria adegit edendi, Verg. A. 7, 114; cf. 6, 696; so Ov. Am. 3, 6, 3; Sil. 2, 472; Stat. Th. 4, 531.—

    So also: tres liburnicas adactis per vim gubernatoribus ascendere,

    Tac. Agr. 28; so id. A. 4, 45; 11, 10; id. H. 4, 15.—
    B.
    Adigere aliquem ad jus jurandum, jus jurandum, or jure jurando, or sacramento (abl.), t. t., to put one on oath, to cause one to take oath, to swear one (from the time of Livy oftener with abl.; so Tac.. Just., Flor.; cf. on this point Cortius ad Sall. C. 22; Held ad Caes. B. C. 1, 76; Herz. ad Caes. B. G. 7, 67; Rudd. II. p. 328, no. 16):

    omnibus jus jurandum adactis,

    Caes. B. G. 7, 67:

    cum ad jus jurandum populares sceleris sui adigeret,

    Sall. C. 22:

    provinciam omnem in sua et Pompeii verba jus jurandum adigebat,

    Caes. B. C. 2, 18:

    censores ita jus jurandum adigebant,

    Liv. 43, 15 fin.; so Gell. 4, 20; 7, 18:

    populum jure jurando adegit,

    Liv. 2, 1:

    omnibus junioribus jure jurando adactis,

    id. 6, 33; so 6, 38; 7, 9, 11 al.; Tac. H. 1, 55; ib. 76; Just. 22, 4, 5; 8, 4, 11; Flor. 3, 1, 13.—Hence ellipt.: in verba adigere, for in verba jus jurandum adigere in Tac. and Suet. (cf. the passage cited above, Caes. B. C. 2, 18):

    neque se neque quemquam Batavum in verba Galliarum adegit,

    Tac. H. 4, 61:

    provincia Narbon. in verba Vitellii adacta,

    id. ib. 2, 14; so 4, 59; Suet. Vesp. 6.— And finally quite absol.: adigere (sc. jure jurando, sacramento), to bind by an oath:

    magno cum assensu auditus... universos adigit,

    Tac. H. 4, 15.—
    C.
    Poet. = subigere, to subject:

    bisque jugo Rhenum, bis adactum legibus Istrum,

    Stat. Th. 1, 19:

    in faciem prorae pinus adacta novae,

    brought into the form of a ship, Prop. 4, 22, 14.
    In Caes.
    B. C. 2, 1: mare quod adigit ad ostium Rhodani, we have a false reading, for which Nipperdey restored adjacet.

    Lewis & Short latin dictionary > adigo

  • 14 pars

    pars, partis ( gen. sing. PARTVS, Inscr. Corp. Lat. 197, 12; acc. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; id. H. 2, 41, 1; v. infra fin.; abl. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515; nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21; gen. plur. partum, Caes. ap. Charis. p. 114 P.), f. [root por; Gr. eporon, gave; peprôtai, is given, destined; Lat. portio; cf. parare], a part, piece, portion, share, etc.
    I.
    In gen.:

    ne expers partis esset de nostris bonis,

    Ter. Heaut. 4, 1, 39:

    urbis, imperil,

    Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84:

    duae partes frumenti,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    48: magnas partes habuit publicorum,

    id. Rab. Post. 2, 4:

    dare partes amicis,

    id. ib.:

    Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

    Caes. B. G. 1, 1:

    copias in quattuor partes distribuerat,

    Sall. J. 101, 3:

    locare agrum partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    pars occidentalis Jordanis,

    the west side, Vulg. Jos. 23, 4.—
    2.
    Magna, bona, multa, major, maxima pars, many, a good many, the majority:

    magna pars in iis civitatibus,

    Cic. Balb. 8, 21:

    major pars populi,

    id. Agr. 2, 9, 22:

    maxima pars hominum,

    Hor. S. 2, 3, 121; cf.:

    minor pars populi,

    Cic. Agr. 2, 7, 18:

    multa pars mei,

    Hor. C. 3, 30, 6.—
    3.
    Pars, some, partitively (= partim):

    faciunt pars hominum,

    Plaut. Trin. 1, 1, 13; id. Most. 1, 2, 33; id. Capt. 2, 1, 36: pars levem ducere equitum jacturam;

    pars, etc.,

    Liv. 22, 8; cf. id. 21, 7; 23; 20:

    pars triumphos suos ostentantes,

    Sall. J. 31, 10:

    poscebantque pericula, pars virtute, multi ferocia et cupidine praemiorum,

    Tac. H. 5, 11:

    tergora deripiunt costis et viscera nudant: Pars in frusta secant,

    Verg. A. 1, 212.—Rarely of a single person:

    cum pars Niliacae plebis, cum verna Canopi, Crispinus ventilet, etc.,

    Juv. 1, 26.—
    4.
    Parte, in part, partly:

    (poma) quae candida parte, Parte rubent,

    Ov. M. 3, 483:

    melichloros est geminus, parte flavus, parte melleus,

    Plin. 37, 11, 73, § 191.—Esp., with magnā, maximā, etc.:

    ab semisomnis ac maximā parte inermibus refringi,

    Liv. 9, 24, 12 Weissenb. ad loc.:

    invalido exercitu et magnā parte pestilentiā absumpto,

    id. 24, 34, 14:

    quod saxum magnā parte ita proclive est,

    id. ib.; 41, 6, 6.—
    5.
    Pro parte, for one's share or quota, Cic. Verr. 2, 2, 59, § 145.—
    6.
    Ex parte, in part, partly:

    ex parte gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    de decem viris sacrorum ex parte de plebe creandis,

    Liv. 6, 42, 2.—Esp.,
    b.
    Ex ullā, ex aliquā, ex magnā, ex maximā parte, in any, etc., degree, measure, etc.:

    si ullā ex parte sententia hujus interdicti infirmata sit,

    Cic. Caecin. 13, 38; id. Rosc. Com. 12, 33:

    ex magnā parte tibi assentior,

    id. Att. 7, 3, 3:

    aut omnino, aut magnā ex parte,

    id. Tusc. 1, 1, 1:

    saucii ex magnā parte milites,

    Liv. 21, 56, 8:

    ne minimā quidem ex parte,

    not in the slightest degree, Cic. Off. 1, 22, 76.—
    7.
    Multis partibus, by a great deal, much: omnibus partibus, in all respects, altogether:

    non multis partibus malit,

    Cic. Fin. 3, 11, 36:

    quoniam numero multis partibus esset inferior,

    Caes. B. C. 3, 84; 3, 80:

    in Hortensii sententiam multis partibus plures ituros,

    Cic. Fam. 1, 2, 2; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3:

    omnium virorum bonorum vitam omnibus partibus plus habere semper boni quam mali,

    in all respects, every way, Cic. Fin. 5, 31, 91.—
    8.
    In parte, in part, partly (cf. ex parte, supra):

    in parte expeditior, in parte difficilior,

    Quint. 5, 7, 22; 11, 2, 34:

    in parte verum videtur,

    id. 2, 8, 6; 4, 5, 13; 10, 7, 25.—
    9.
    Pro meā, tuā, suā parte, or simply pro parte (for the stronger pro virili parte, v. virilis, II. 2.), for my, your, or his share, to the best of my, your, his, etc., ability:

    quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

    Cic. Fam. 15, 15, 3:

    pro meā parte adjuvi, ut, etc.,

    id. ib. 5, 2, 9:

    sciunt ii, qui me norunt, me pro illā tenui infirmāque parte id maxime defendisse, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 47, 136:

    quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat,

    Ov. F. 4, 301.—Likewise,
    10.
    In partem, i. q. pro parte, en merei, for one's share, to the best of one's ability:

    quodsi pudica mulier in partem juvet Domum (i. e. quae ad eam proprie pertinet),

    Hor. Epod. 2, 39 (for which:

    age sis tuam partem nunc iam hunc delude,

    Plaut. As. 3, 3, 89 Fleck., where others read tu in partem).—
    11.
    Acc. absol.: magnam, maximam partem, in great part, for the most part:

    magnam partem ex iambis nostra constat oratio,

    Cic. Or. 56, 189; Liv. 5, 14:

    maximam partem ad arma trepidantes caedes oppressit,

    id. 9, 37, 9:

    maximam partem lacte atque pecore vivunt,

    Caes. B. G. 4, 1.—So, bonam partem, Lucr. 6, 1249.—
    12.
    In eam partem.
    a.
    On that side:

    in eam partem accipio,

    i. e. in that sense, Ter. Eun. 5, 2, 37:

    in eam partem peccant, quae cautior est,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56.—
    b.
    On that account, with that intent, to the end that:

    moveor his rebus omnibus, sed in eam partem, ut salvi sint vobiscum omnes,

    Cic. Cat. 4, 2, 3:

    has litteras scripsi in eam partem, ne me motum putares,

    id. Att. 16, 1, 6.—
    13.
    In aliam partem, in the opposite direction:

    antehac est habitus parcus... is nunc in aliam partem palmam possidet,

    for the opposite quality Plaut. Most. 1, 1, 32.—
    14.
    In utramque partem, on both sides, for and against, pro and con: nullam in partem, on neither side: in mitiorem, in optimam partem, in the most mild or most favorable manner, Cic. Att. 15, 23 init.:

    magna vis est fortunae in utramque partem, vel secundas ad res, vel adversas,

    id. Off. 2, 6, 19:

    neutram in partem,

    id. ib.:

    neque ego ullam in partem disputo,

    id. Verr. 2, 5, 3, § 6:

    mitiorem in partem interpretari,

    id. Mur. 31, 64:

    in optimam partem aliquid accipere,

    id. Att. 10, 3, 2; id. Fam. 14, 2, 3: in partem aliquem vocare, to call upon one to take his share, to summon to a division of any thing, id. Caecin. 4, 12.—
    15.
    Nullā parte, by no means, not at all, Ov. H. 7, 110; Quint. 2, 16, 18.—
    b.
    Omni parte, and omni a and ex parte, in every respect, entirely:

    gens omni parte pacata,

    Liv. 41, 34; Hor. S. 1, 2, 38:

    quod sit omni ex parte... perfectum,

    Cic. Lael. 21, 79:

    omnique a parte placebam,

    Ov. H. 15, 45.—
    16.
    Per partes, partly, partially:

    quod etsi per partes nonnumquam damnosum est, in summā tamen fit compendiosum,

    Col. 1, 4, 5:

    per partes emendare aliquid,

    Plin. Ep. 2, 5, 10; Dig. 12, 1, 13.—
    17.
    In omnes partes, in every respect, altogether:

    Brundusii jacere in omnes partes est molestum,

    Cic. Att. 11, 6, 2; id. Fam. 4, 10, 2; 13, 1, 2.
    II.
    In partic.
    A.
    A party, faction, side, etc. (usu. in plur.; syn. factio).
    (α).
    Sing.:

    timeo huic nostrae parti, quid hic respondeat,

    Ter. And. 2, 5, 8:

    cum non liceret mihi nullius partis esse,

    Cic. Fam. 10, 31, 1:

    a parte heredum intraverant duo,

    Plin. Ep. 6, 31, 10:

    nec ex advocatis partis adversae judex eligendus,

    of the opposite party, Quint. 5, 6, 6; 7, 9, 14; 12, 9, 19 et saep.:

    ut alius in aliam partem mente atque animo traheretur,

    Caes. B. C. 1, 21.—Hence, esp.: ex alterā parte, on the other hand:

    omnia ex alterā parte collocata,

    Cic. Off. 3, 3, 11:

    si videatis catenas, non minus profecto vos ea species moveat, quam si ex alterā parte cernatis, etc.,

    Liv. 22, 59, 15:

    idem ex alterā parte et ancilla fecit,

    Petr. 18 fin.:

    parvuli amplexi patrem tenebant. Ex alterā parte uxor maritum osculis fatigabat,

    Just. 23, 2, 9; cf. Cic. Or. 32, 114.—
    (β).
    Plur. (class.;

    esp. freq. in Tac.),

    Cic. Phil. 13, 20, 47:

    erat, inquit, illarum partium,

    id. Quint. 21, 69:

    in duas partes discedunt Numidae,

    Sall. J. 13, 1:

    ita omnia in duas partes abstracta sunt,

    id. ib. 41, 5:

    mihi a spe, metu, partibus rei publicae animus liber erat,

    id. C. 4, 2:

    ducere aliquem in partes,

    Tac. A. 15, 51:

    trahere,

    id. ib. 4, 60:

    transire in partes,

    id. H. 1, 70. —
    B.
    In plur., a part, character, on the stage: primas partes qui aget, is erit Phormio, [p. 1307] the first part, the principal character, Ter. Phorm. prol. 27:

    cur partes seni Poëta dederit, quae sunt adulescentium,

    a youthful part, id. Heaut. prol. 1; 10:

    esse primarum, secundarum, aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 51:

    servus primarum partium,

    id. Fl. 27, 65.—
    2.
    Transf. beyond the lang. of the theatre, a part, function, office, duty, etc.—In plur. (class.):

    sine illum priores partes hosce aliquot dies Apud me habere,

    Ter. Eun. 1, 2, 71:

    in scribendo priores partes alicui tribuere,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 4:

    puero me hic sermo inducitur, ut nullae esse possent partes meae,

    so that I could not take a part in it, id. Att. 13, 19, 4:

    constantiae, moderationis, temperantiae, verecundiae partes,

    id. Off. 1, 28, 98:

    has partes lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docuit semper egi libenter,

    id. Mur. 3, 6:

    partes accusatoris obtinere,

    id. Quint. 2, 8; id. Rosc. Am. 34, 95:

    tuum est hoc munus, tuae partes, etc.,

    id. Fam. 11, 5, 3:

    promitto atque confirmo, me... imperatoris suscepturum officia atque partes,

    id. ib. 3, 10, 8:

    Antonii audio esse partes, ut de totā eloquentiā disserat,

    id. de Or. 2, 7, 26:

    transactis jam meis partibus ad Antonium audiendum venistis,

    id. ib. 2, 4, 15; id. Att. 7, 26, 2: ut ad partes paratus veniat, qs. prepared to act his part, Varr. R. R. 2, 5; so,

    ad partes parati,

    Ov. Am. 1, 8, 87; cf. Liv. 3, 10; Gai. Inst. 4, 160; Mos. et Rom. Leg. Coll. 14, 3, 2.—In sing. (mostly post-Aug.):

    haec igitur tibi reliqua pars est,... ut rem publicam constituas, etc.,

    Cic. Marc. 9, 27:

    pars consilii pacisque,

    Tac. H. 3, 46:

    videri alia quoque hujus partis atque officii,

    Quint. 11, 3, 174:

    pars defensoris tota est posita in refutatione,

    id. 5, 13, 1:

    neglegentiae, humilitatis,

    id. 9, 4, 35 et saep. (v. Bonnell, Lex. Quint. p. 627).—
    C.
    A lot, portion, fate:

    hancine ego partem capio ob pietatem praecipuam?

    Plaut. Rud. 1, 3, 4.—
    D.
    A portion, share, of food, Petr. 33:

    equiti Romano avidius vescenti partes suas misit,

    Suet. Calig. 18.—Also, the remains of a meal, App. M. 2, p. 125 med.
    E.
    A task, lesson:

    puer frugi est, decem partes dicit,

    Petr. 75, 4; 46, 3; 58, 7; Inscr. Grut. 625, 8; Inscr. Orell. 2872.—
    F.
    A part, place, region, of the earth.—In plur., Cic. Fam. 12, 7, 2:

    Orientis partes,

    id. Mur. 41, 89:

    in extremis ignoti partibus orbis,

    Ov. Tr. 3, 3, 3; cf. Ruhnk. on Ov. H. 18, 197.—
    G.
    In counting or calculating, a part, fraction; one half, one third, etc., as the context indicates:

    tres jam copiarum partes,

    fourths, Caes. B. G. 1, 12:

    agri partes duae,

    thirds, Liv. 8, 1:

    duabus partibus peditum amissis,

    id. 21, 40:

    mulctae novem partes,

    tenths, Nep. Timol. 4.—
    H.
    A part of the body, member:

    nam lingua mali pars pessima servi,

    Juv. 9, 121.—Esp., the private parts, Ov. F. 1, 437; id. A. A. 2, 584; Auct. Priap. 30; 38; Phaedr. 4, 7.—Of a testicle, Col. 7, 11.—Hence, adv.: partim (old acc. sing.), partly, in part, a part, some of, some.
    A.
    Lit.
    (α).
    With gen.: cum partim illorum saepe ad eundem morem erat, Cato ap. Gell. 10, 13, 2:

    atque haud scio an partim eorum fuerint, qui, etc.,

    id. ib. 7, 3, 16: utrum neglegentia partim magistratuum, an, etc., nescio, Quadrig. ap. Gell. 10, 13, 4:

    Bruttios Apulosque, partim Samnitium ac Lucanorum defecisse ad Poenos,

    Liv. 23, 11.—So, repeated:

    corpora partim Multa virum terrae infodiunt avectaque partim Finitimos tollunt in agros,

    Verg. A. 11, 204:

    partim... partim: cum partim ejus praedae profundae libidines devorassent, partim nova quaedam et inaudita luxuries, partim etiam, etc.,

    Cic. Pis. 21, 48:

    eorum autem ipsorum partim ejus modi sunt, ut, etc.,

    id. Off. 2, 21, 9; 72; id. de Or. 2, 22, 94; 1, 31, 141:

    partim copiarum ad tumulum expugnandum mittit, partim ipse ad arcem ducit,

    Liv. 26, 46:

    eorum autem, quae objecta sunt mihi, partim ea sunt, etc.,

    id. 42, 41, 2; Nep. Att. 7, 2.—
    (β).
    With ex:

    ex quibus partim tecum fuerunt, partim, etc.,

    Cic. Vatin. 7, 16:

    partim ex illis distracti ac dissipati jacent,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    cum partim e nobis ita timidi sint, ut, etc.,... partim, etc.,

    id. Phil. 8, 11, 32:

    ex dubiis partim nobis ipsis ad electionem sunt libera, partim aliorum sententiae commissa,

    Quint. 3, 4, 8.—
    (γ).
    Absol. (so most freq.): animus partim uxoris misericordiā Devinctus, partim victus hujus injuriis, partly,... partly; in part,... in part, Ter. Hec. 1, 2, 92 sq.:

    partim quae perspexi his oculis, partim quae accepi auribus,

    id. ib. 3, 3, 3:

    amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 5:

    diuturni silentii... non timore aliquo, sed partim dolore, partim verecundiā, finem hodiernus dies attulit,

    id. Marc. 1, 1; Quint. 7, 1, 3:

    partim quod... partim quod, etc.,

    Caes. B. G. 5, 6, 3:

    partim ductu, partim auspiciis suis,

    Suet. Aug. 21:

    partim cupiditate... partim ambitione... partim etiam inscientiā,

    Quint. 12, 11, 14:

    Scipio dux partim factis fortibus partim suāpte fortunā quādam ingentis ad incrementa gloriae celebratus converterat animos,

    Liv. 29, 26, 5:

    postea renuntiavit foro partim pudore, partim metu,

    Suet. Rhet. 6.—Sometimes partim is placed only in the second member of a partitive proposition:

    Caesar a nobilissimis civibus, partim etiam a se omnibus rebus ornatis, trucidatus,

    Cic. Div. 2, 9, 23; id. Verr. 2, 2, 65, § 158.—Sometimes it corresponds to alius, quidam, etc.:

    bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites,

    Cic. N. D. 1, 37, 103:

    multa inusitata partim e caelo, alia ex terrā oriebantur, quaedam etiam, etc.,

    id. Div. 1, 42, 93:

    quibusdam placuisse mirabilia quaedam, partim fugiendas esse nimias amicitias,

    Cic. Am. 13, 45:

    castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant,

    Sall. J. 21, 2:

    Gaetulos accepimus, partim in tuguriis, alios incultius vagos agitare, etc.,

    id. ib. 19, 5; 38, 3; 40, 2; cf. id. ib. 13, 2; Gell. 2, 22, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    For the most part, chiefly, principally (ante-class.):

    mirum quin tibi ego crederem, ut ipse idem mihi faceres, quod partim faciunt argentarii,

    Plaut. Pers. 3, 3, 28:

    bubulcis obsequitor, partim quo libentius boves curent,

    Cato, R. R. 5, 6; 6, 3. —
    2.
    Of time, sometimes (late Lat.), Scrib. Comp. Med. 53.

    Lewis & Short latin dictionary > pars

  • 15 sustento

    sustento, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [sustineo], to hold up or upriqht, to uphold, support, prop, sustain (syn. sustineo).
    I.
    Lit. (only poet. and in post-Aug. prose):

    multos per annos Sustentata ruet moles et machina mundi,

    Lucr. 5, 96: Hercule quondam [p. 1822] Sustentante polum, Claud. Laud. Stil. 2, 143:

    Alcanor fratrem ruentem Sustentat dextrā,

    Verg. A. 10, 339:

    in Tiberim abjectum,

    Plin. 8, 40, 61, § 145:

    naufraga sustentant... vela (i. e. navem) Lacones,

    Claud. B. Gild. 222; cf.:

    aegre seque et arma sustentans,

    Curt. 8, 4, 15.—
    B.
    To bear, wear:

    catenas,

    Vop. Aur. 34.—
    II.
    Trop., to keep up, uphold, sustain, maintain, support, bear, uplift, preserve (class. and freq.).
    A.
    In gen.:

    exsanguem jam et jacentem (civitatem),

    Cic. Rep. 2, 1, 2; cf.:

    rem publicam,

    id. Mur. 2, 3:

    imbecillitatem valetudinis tuae sustenta et tuere,

    id. Fam. 7, 1, 5:

    valetudo sustentatur notitiā sui corporis,

    id. Off. 2, 24, 86; Vell. 2, 114, 1:

    Terentiam, unam omnium aerumnosissimam, sustentes tuis officiis,

    Cic. Att. 3, 23, 5:

    tu velim tete tuā virtute sustentes,

    id. Fam. 6, 4, 5:

    me una consolatio sustentat, quod, etc.,

    id. Mil. 36, 100:

    per omnis difficultates animo me sustentavi,

    Quint. 12, prooem. §

    1: litteris sustentor et recreor,

    Cic. Att. 4, 10, 1; cf.:

    praeclarā conscientiā sustentor, cum cogito, etc.,

    id. ib. 10, 4, 5:

    Pompeius intellegit, C. Catonem a Crasso sustentari,

    id. Q. Fr. 2, 3, 4:

    jurisconsultus, non suo artificio sed alieno sustentatus,

    id. de Or. 1, 56, 239:

    amicos suos fide,

    id. Rab. Post. 2, 4:

    si qua spes reliqua est, quae fortium civium mentes cogitationesque sustentet,

    id. Fl. 2, 3:

    spes inopiam sustentabat,

    Caes. B. C. 3, 49:

    res publica magnis meis laboribus sustentata,

    Cic. Mur. 2, 3:

    Venus Trojanas sustentat opes,

    Verg. A. 10, 609:

    multa virum meritis sustentat fama tropaeis,

    upholds, id. ib. 11, 224:

    Arminius manu, voce, vulnere sustentabat pugnam,

    kept up, maintained, Tac. A. 2, 17:

    aciem,

    id. ib. 1, 65 fin.; id. H. 2, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    To support, sustain, maintain, preserve by food, money, or other means:

    familiam,

    Ter. Ad. 3, 4, 36:

    cum esset silvestris beluae sustentatus uberibus,

    Cic. Rep. 2, 2, 4:

    idem (aër) spiritu ductus alit et sustentat animantis,

    id. N. D. 2, 39, 101:

    qui se subsidiis patrimonii aut amicorum liberalitate sustentant,

    id. Prov. Cons. 5, 12:

    eo (frumento) sustentata est plebs,

    Liv. 2, 34, 5:

    sustentans fovensque,

    Plin. Ep. 9, 30, 3:

    saucios largitione et curā,

    Tac. A. 4, 63 fin.:

    animus nullā re egens aletur et sustentabitur isdem rebus, quibus astra sustentantur et aluntur,

    Cic. Tusc. 1, 19, 43; cf.:

    furtim rapta sustentat pectora terra,

    refreshes, Stat. Th. 6, 875:

    parsimoniam patrum suis sumptibus,

    Cic. Cael. 16, 38:

    tenuitatem alicujus,

    id. Fam. 16, 21, 4:

    egestatem et luxuriem domestico lenocinio sustentavit,

    id. Red. Sen. 5, 11:

    Glycera venditando coronas sustentaverat paupertatem,

    Plin. 35, 11, 40, § 125; cf.:

    ut milites pecore ex longinquioribus vicis adacto extremam famem sustentarent,

    Caes. B.G. 7, 17.—Mid.:

    mutando sordidas merces sustentabatur,

    supported himself, got a living, Tac. A. 4, 13; for which in the act. form: Ge. Valuistin' bene? Pa. Sustentavi sedulo, I have taken good care of myself, have kept myself in good case, Plaut. Stich. 4, 2, 8; cf. impers. pass.: Ge. Valuistin' usque? Ep. Sustentatum'st sedulo, id. ib. 3, 2, 14. —
    2.
    To keep in check, hold back, restrain:

    milites, paulisper ab rege sustentati, paucis amissis profugi discedunt,

    Sall. J. 56, 6; cf. aciem, Auct. B. Afr. 82: aquas, Auct. Cons. Liv. 221. —
    3.
    To bear, hold out, endure, suffer (rare but class.;

    syn.: fero, patior): miserias plurimas,

    Plaut. Capt. 5, 1, 3:

    moerorem doloremque,

    Cic. Pis. 36, 89. — Absol. (sc. morbum), Suet. Tib. 72:

    procellas invidiae,

    Claud. in Eutr. 1, 265:

    aegre is dies sustentatur,

    Caes. B. G. 5, 39:

    quorum auxiliis atque opibus, si qua bella inciderint, sustentare consuerint,

    id. ib. 2, 14 fin.—Impers. pass.:

    aegre eo die sustentatum est,

    a defence was made, Caes. B. G. 2, 6:

    hostem,

    Tac. A. 15, 10 fin.:

    bellum,

    Vell. 2, 104, 2: impetus legionum, Auct. B. Hisp. 17, 3. — Absol.:

    nec, nisi in tempore subventum foret, ultra sustentaturi fuerint,

    Liv. 34, 18, 2. —
    4.
    To put off, defer, delay (Ciceron.;

    syn. prolato): rem, dum, etc.,

    Cic. Fam. 13, 64, 1:

    aedificationem ad tuum adventum,

    id. Q. Fr. 2, 7:

    id (malum) opprimi sustentando ac prolatando nullo pacto potest... celeriter vobis vindicandum est,

    id. Cat. 4, 3, 6; cf. Ov. R. Am. 405.

    Lewis & Short latin dictionary > sustento

  • 16 adigō

        adigō ēgī, āctus, ere    [ad + ago], to drive, urge, bring by force, take (to a place): pecore ex longinquioribus vicis adacto, Cs.—Of persons: te adiget horsum insomnia, T.: aliquem fulmine ad umbras, V.: Italiam vos? V.: arbitrum illum adegit, compelled to come before an arbiter.—Of things: tigna fistucis, to ram in, Cs.—Esp. of weapons, to drive home, plunge, thrust: ut telum adigi non posset, reach its mark, Cs.: viribus ensis adactus, V.— Poet.: alte volnus adactum, inflicted, V.—Fig., to drive, urge, force, compel, bring (to a condition or act): me ad insaniam, T.: vertere morsūs Exiguam in Cererem penuria adegit edendi, V.: adactis per vim gubernatoribus, pressed, Ta.—Poet.: In faciem prorae pinus adacta novae, brought into the form of a ship, Pr.—Adigere aliquem ius iurandum, or ad ius iurandum, or iure iurando, or sacramento (abl.), to put on oath, bind by oath, cause to take an oath, swear: omnibus ius iurandum adactis, Cs.: ad ius iurandum populares, S.: provinciam in sua verba ius iurandum, Cs.: populum iure iurando, L.: adiurat in quae adactus est verba, i. e. takes the oath under compulsion, L.
    * * *
    adigere, adegi, adactus V TRANS
    drive in/to (cattle), force, impel; cast, hurl; consign (curse); bind (oath)

    Latin-English dictionary > adigō

  • 17 ditior

    1.
    dīves, ĭtis, and dīs, dīte (v. seq. b), adj. [perh. root div-, gleam; Gr. dios; Lat. divus, dies], rich (cf.: pecuniosus, beatus, locuples, opulens, opulentus).
    I.
    dīves (class. and freq.; the nom. and acc. of the neutr. plur. do not occur; cf. Neue Formenl. 2, 51, v.
    (β).
    infra; abl. sing. usually divite, e. g. Plaut. Cist. 2, 1, 56; Hor. C. 4, 8, 5; id. Ep. 2, 2, 31; id. A. P. 409; Ov. Am. 1, 10, 53; id. M. 5, 49; Quint. 4, 2, 95; 7, 4, 23 et saep.:

    diviti,

    Plin. 3, 1, 3, § 7; 7, 29, 30, § 108):

    ubi dives blande appellat pauperem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 7;

    opp. pauper,

    id. ib. 2, 2, 19; 49; id. Cist. 2, 1, 56; id. Men. 4, 2, 9; id. Poen. 3, 1, 13 et saep.:

    quem intelligimus divitem? etc.,

    Cic. Par. 6, 1:

    solos sapientes esse, si mendicissimi, divites,

    id. Mur. 29 fin.;

    so opp. mendici,

    id. Phil. 8, 3, 9 et saep.: Crassus, cum cognomine dives tum copiis, id. Off. 2, 16, 57; cf.:

    Fufidius Dives agris, dives positis in fenore nummis,

    Hor. S. 1, 2, 13; id. A. P. 421; so with abl.:

    pecore et multa tellure,

    id. Epod. 15, 19:

    antiquo censu,

    id. S. 2, 3, 169:

    Lare,

    id. ib. 2, 5, 14:

    amico Hercule,

    id. ib. 2, 6, 12:

    auro,

    Curt. 8, 5, 3; Just. 44, 3, 5; 44, 1, 7; cf.

    Liv. Praef. § 11: bubus,

    Ov. M. 15, 12:

    dote,

    id. H. 11, 100 et saep.:

    dives pecoris nivei,

    Verg. E. 2, 20; so with gen.:

    opum,

    id. G. 2, 468; id. A. 1, 14; 2, 22; Ov. F. 3, 570:

    armenti,

    id. H. 9, 91:

    equum pictae vestis et auri,

    Verg. A. 9, 26:

    artium,

    Hor. C. 4, 8, 5 et saep.:

    dives ab omni armento,

    Val. Fl. 6, 204.—
    B.
    Transf., of things.
    1.
    Rich, sumptuous, costly, splendid, precious:

    animus hominis dives, non arca appellari solet,

    Cic. Par. 6, 1, 44:

    Capua,

    Verg. G. 2, 224:

    Anagnia,

    id. ib. 7, 684:

    Achaia,

    Ov. M. 8, 268:

    ager,

    Verg. A. 7, 262:

    ramus,

    id. ib. 6, 195:

    mensae,

    Hor. S. 2, 4, 87:

    lingua,

    id. Ep. 2, 2, 121:

    vena,

    id. A. P. 409 et saep.:

    templum donis dives,

    Liv. 45, 28:

    Africa triumphis,

    Verg. A. 4, 38: Mantua avis, id. id. 10, 201:

    terra amomo,

    Ov. M. 10, 307 et saep.:

    dives opis natura suae,

    Hor. S. 1, 2, 74.—
    2.
    Abundant, plentiful ( poet.):

    dives copia fiendi,

    Ov. Trist. 3, 1, 102; cf.

    stipendia,

    Liv. 21, 43, 9.
    2.
    dīs, neutr. dite (mostly poet.;

    in prose very rare before the Aug. per.): dis quidem esses,

    Ter. Ad. 5, 1, 8:

    dite solum,

    Val. Fl. 2, 296:

    hujus ditis aedes,

    Ter. Ad. 4, 2, 42; so,

    ditis domus,

    Hor. Epod. 2, 65:

    diti placitura magistro,

    Tib. 2, 5, 35:

    ditem hostem,

    Liv. 9, 40:

    ditem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 48; id. Phorm. 4, 3, 48; Suet. Galb. 3:

    diti de pectore,

    Lucr. 1, 414:

    in diti domo,

    Liv. 42, 34, 3:

    patre diti,

    Nep. Att. 1, 2:

    quam estis maxume potentes, dites, fortunati, etc.,

    Ter. Ad. 3, 4, 57; so,

    dites,

    Tib. 1, 1, 78; 3, 6, 13; Hor. C. 1, 7, 9; Sil. 3, 673:

    Persarum campi,

    Curt. 3, 25, 10:

    terrae,

    Tac. A. 4, 55:

    delubra ditia donis,

    Ov. M. 2, 77; so,

    opulenta ac ditia stipendia,

    Liv. 21, 43:

    pectora ditum,

    Sen. Herc. Oet. 649;

    for which: regem ditium Mycenarum,

    Aus. Grat. Act. 59:

    ditibus indulgent epulis,

    Stat. Th. 5, 187:

    ditibus promissis,

    Sil. 3, 512.—
    b.
    Comp.
    (α).
    dīvĭtior (most freq. in prose and poetry, except Hor., v. seq. b), Plaut. Aul. 5, 2; id. Ps. 5, 2, 24; Ter. Ph. 1, 1, 8; Lucr. 5, 1114; Cic. Rep. 1, 17, 28; 1, 32; id. Lael. 16, 58; id. de Or. 3, 48, 185; id. Par. 6, 3, 49; Ov. H. 16, 34; id. M. 6, 452 al.—
    (β).
    dītior, Liv. Praef. § 11; Hor. S. 1, 1, 40; 1, 5, 91; 1, 9, 51; 2, 7, 52; Sil. 13, 684; Stat. Th. 3, 481; Gell. 4, 1, 1.—
    c.
    Sup.
    (α).
    dīvĭtissimus (good prose), Cic. Off. 2, 17; id. Div. 1, 36; id. Par. 6, 2, 48; Nep. Alcib. 2; id. Phoc. 1, 2; Sen. Contr. 2, 9, 7; Curt. 4, 4, 24.—
    (β).
    dītissimus (mostly poet. and in post-Aug. prose), Verg. G. 2, 136; id. A. 1, 343; 7, 537; 9, 360; 10, 563; Ov. M. 5, 129; Val. Fl. 5, 123; Sil. 3, 397; Aus. Epigr. 54 (twice); * Caes. B. G. 1, 2, 1; Nep. Alcib. 2, 1; Liv. 9, 31; 17, 14; 10, 46; Suet. Ner. 9. — Adv.: dītĭus, more richly or splendidly (post-Aug. and very rare):

    ditius habitare,

    Stat. S. 1, 5, 31.— Sup.:

    ditissime domos exornare,

    App. de Deo Socr. p. 54, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > ditior

  • 18 ditissimus

    1.
    dīves, ĭtis, and dīs, dīte (v. seq. b), adj. [perh. root div-, gleam; Gr. dios; Lat. divus, dies], rich (cf.: pecuniosus, beatus, locuples, opulens, opulentus).
    I.
    dīves (class. and freq.; the nom. and acc. of the neutr. plur. do not occur; cf. Neue Formenl. 2, 51, v.
    (β).
    infra; abl. sing. usually divite, e. g. Plaut. Cist. 2, 1, 56; Hor. C. 4, 8, 5; id. Ep. 2, 2, 31; id. A. P. 409; Ov. Am. 1, 10, 53; id. M. 5, 49; Quint. 4, 2, 95; 7, 4, 23 et saep.:

    diviti,

    Plin. 3, 1, 3, § 7; 7, 29, 30, § 108):

    ubi dives blande appellat pauperem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 7;

    opp. pauper,

    id. ib. 2, 2, 19; 49; id. Cist. 2, 1, 56; id. Men. 4, 2, 9; id. Poen. 3, 1, 13 et saep.:

    quem intelligimus divitem? etc.,

    Cic. Par. 6, 1:

    solos sapientes esse, si mendicissimi, divites,

    id. Mur. 29 fin.;

    so opp. mendici,

    id. Phil. 8, 3, 9 et saep.: Crassus, cum cognomine dives tum copiis, id. Off. 2, 16, 57; cf.:

    Fufidius Dives agris, dives positis in fenore nummis,

    Hor. S. 1, 2, 13; id. A. P. 421; so with abl.:

    pecore et multa tellure,

    id. Epod. 15, 19:

    antiquo censu,

    id. S. 2, 3, 169:

    Lare,

    id. ib. 2, 5, 14:

    amico Hercule,

    id. ib. 2, 6, 12:

    auro,

    Curt. 8, 5, 3; Just. 44, 3, 5; 44, 1, 7; cf.

    Liv. Praef. § 11: bubus,

    Ov. M. 15, 12:

    dote,

    id. H. 11, 100 et saep.:

    dives pecoris nivei,

    Verg. E. 2, 20; so with gen.:

    opum,

    id. G. 2, 468; id. A. 1, 14; 2, 22; Ov. F. 3, 570:

    armenti,

    id. H. 9, 91:

    equum pictae vestis et auri,

    Verg. A. 9, 26:

    artium,

    Hor. C. 4, 8, 5 et saep.:

    dives ab omni armento,

    Val. Fl. 6, 204.—
    B.
    Transf., of things.
    1.
    Rich, sumptuous, costly, splendid, precious:

    animus hominis dives, non arca appellari solet,

    Cic. Par. 6, 1, 44:

    Capua,

    Verg. G. 2, 224:

    Anagnia,

    id. ib. 7, 684:

    Achaia,

    Ov. M. 8, 268:

    ager,

    Verg. A. 7, 262:

    ramus,

    id. ib. 6, 195:

    mensae,

    Hor. S. 2, 4, 87:

    lingua,

    id. Ep. 2, 2, 121:

    vena,

    id. A. P. 409 et saep.:

    templum donis dives,

    Liv. 45, 28:

    Africa triumphis,

    Verg. A. 4, 38: Mantua avis, id. id. 10, 201:

    terra amomo,

    Ov. M. 10, 307 et saep.:

    dives opis natura suae,

    Hor. S. 1, 2, 74.—
    2.
    Abundant, plentiful ( poet.):

    dives copia fiendi,

    Ov. Trist. 3, 1, 102; cf.

    stipendia,

    Liv. 21, 43, 9.
    2.
    dīs, neutr. dite (mostly poet.;

    in prose very rare before the Aug. per.): dis quidem esses,

    Ter. Ad. 5, 1, 8:

    dite solum,

    Val. Fl. 2, 296:

    hujus ditis aedes,

    Ter. Ad. 4, 2, 42; so,

    ditis domus,

    Hor. Epod. 2, 65:

    diti placitura magistro,

    Tib. 2, 5, 35:

    ditem hostem,

    Liv. 9, 40:

    ditem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 48; id. Phorm. 4, 3, 48; Suet. Galb. 3:

    diti de pectore,

    Lucr. 1, 414:

    in diti domo,

    Liv. 42, 34, 3:

    patre diti,

    Nep. Att. 1, 2:

    quam estis maxume potentes, dites, fortunati, etc.,

    Ter. Ad. 3, 4, 57; so,

    dites,

    Tib. 1, 1, 78; 3, 6, 13; Hor. C. 1, 7, 9; Sil. 3, 673:

    Persarum campi,

    Curt. 3, 25, 10:

    terrae,

    Tac. A. 4, 55:

    delubra ditia donis,

    Ov. M. 2, 77; so,

    opulenta ac ditia stipendia,

    Liv. 21, 43:

    pectora ditum,

    Sen. Herc. Oet. 649;

    for which: regem ditium Mycenarum,

    Aus. Grat. Act. 59:

    ditibus indulgent epulis,

    Stat. Th. 5, 187:

    ditibus promissis,

    Sil. 3, 512.—
    b.
    Comp.
    (α).
    dīvĭtior (most freq. in prose and poetry, except Hor., v. seq. b), Plaut. Aul. 5, 2; id. Ps. 5, 2, 24; Ter. Ph. 1, 1, 8; Lucr. 5, 1114; Cic. Rep. 1, 17, 28; 1, 32; id. Lael. 16, 58; id. de Or. 3, 48, 185; id. Par. 6, 3, 49; Ov. H. 16, 34; id. M. 6, 452 al.—
    (β).
    dītior, Liv. Praef. § 11; Hor. S. 1, 1, 40; 1, 5, 91; 1, 9, 51; 2, 7, 52; Sil. 13, 684; Stat. Th. 3, 481; Gell. 4, 1, 1.—
    c.
    Sup.
    (α).
    dīvĭtissimus (good prose), Cic. Off. 2, 17; id. Div. 1, 36; id. Par. 6, 2, 48; Nep. Alcib. 2; id. Phoc. 1, 2; Sen. Contr. 2, 9, 7; Curt. 4, 4, 24.—
    (β).
    dītissimus (mostly poet. and in post-Aug. prose), Verg. G. 2, 136; id. A. 1, 343; 7, 537; 9, 360; 10, 563; Ov. M. 5, 129; Val. Fl. 5, 123; Sil. 3, 397; Aus. Epigr. 54 (twice); * Caes. B. G. 1, 2, 1; Nep. Alcib. 2, 1; Liv. 9, 31; 17, 14; 10, 46; Suet. Ner. 9. — Adv.: dītĭus, more richly or splendidly (post-Aug. and very rare):

    ditius habitare,

    Stat. S. 1, 5, 31.— Sup.:

    ditissime domos exornare,

    App. de Deo Socr. p. 54, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > ditissimus

  • 19 dives

    1.
    dīves, ĭtis, and dīs, dīte (v. seq. b), adj. [perh. root div-, gleam; Gr. dios; Lat. divus, dies], rich (cf.: pecuniosus, beatus, locuples, opulens, opulentus).
    I.
    dīves (class. and freq.; the nom. and acc. of the neutr. plur. do not occur; cf. Neue Formenl. 2, 51, v.
    (β).
    infra; abl. sing. usually divite, e. g. Plaut. Cist. 2, 1, 56; Hor. C. 4, 8, 5; id. Ep. 2, 2, 31; id. A. P. 409; Ov. Am. 1, 10, 53; id. M. 5, 49; Quint. 4, 2, 95; 7, 4, 23 et saep.:

    diviti,

    Plin. 3, 1, 3, § 7; 7, 29, 30, § 108):

    ubi dives blande appellat pauperem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 7;

    opp. pauper,

    id. ib. 2, 2, 19; 49; id. Cist. 2, 1, 56; id. Men. 4, 2, 9; id. Poen. 3, 1, 13 et saep.:

    quem intelligimus divitem? etc.,

    Cic. Par. 6, 1:

    solos sapientes esse, si mendicissimi, divites,

    id. Mur. 29 fin.;

    so opp. mendici,

    id. Phil. 8, 3, 9 et saep.: Crassus, cum cognomine dives tum copiis, id. Off. 2, 16, 57; cf.:

    Fufidius Dives agris, dives positis in fenore nummis,

    Hor. S. 1, 2, 13; id. A. P. 421; so with abl.:

    pecore et multa tellure,

    id. Epod. 15, 19:

    antiquo censu,

    id. S. 2, 3, 169:

    Lare,

    id. ib. 2, 5, 14:

    amico Hercule,

    id. ib. 2, 6, 12:

    auro,

    Curt. 8, 5, 3; Just. 44, 3, 5; 44, 1, 7; cf.

    Liv. Praef. § 11: bubus,

    Ov. M. 15, 12:

    dote,

    id. H. 11, 100 et saep.:

    dives pecoris nivei,

    Verg. E. 2, 20; so with gen.:

    opum,

    id. G. 2, 468; id. A. 1, 14; 2, 22; Ov. F. 3, 570:

    armenti,

    id. H. 9, 91:

    equum pictae vestis et auri,

    Verg. A. 9, 26:

    artium,

    Hor. C. 4, 8, 5 et saep.:

    dives ab omni armento,

    Val. Fl. 6, 204.—
    B.
    Transf., of things.
    1.
    Rich, sumptuous, costly, splendid, precious:

    animus hominis dives, non arca appellari solet,

    Cic. Par. 6, 1, 44:

    Capua,

    Verg. G. 2, 224:

    Anagnia,

    id. ib. 7, 684:

    Achaia,

    Ov. M. 8, 268:

    ager,

    Verg. A. 7, 262:

    ramus,

    id. ib. 6, 195:

    mensae,

    Hor. S. 2, 4, 87:

    lingua,

    id. Ep. 2, 2, 121:

    vena,

    id. A. P. 409 et saep.:

    templum donis dives,

    Liv. 45, 28:

    Africa triumphis,

    Verg. A. 4, 38: Mantua avis, id. id. 10, 201:

    terra amomo,

    Ov. M. 10, 307 et saep.:

    dives opis natura suae,

    Hor. S. 1, 2, 74.—
    2.
    Abundant, plentiful ( poet.):

    dives copia fiendi,

    Ov. Trist. 3, 1, 102; cf.

    stipendia,

    Liv. 21, 43, 9.
    2.
    dīs, neutr. dite (mostly poet.;

    in prose very rare before the Aug. per.): dis quidem esses,

    Ter. Ad. 5, 1, 8:

    dite solum,

    Val. Fl. 2, 296:

    hujus ditis aedes,

    Ter. Ad. 4, 2, 42; so,

    ditis domus,

    Hor. Epod. 2, 65:

    diti placitura magistro,

    Tib. 2, 5, 35:

    ditem hostem,

    Liv. 9, 40:

    ditem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 48; id. Phorm. 4, 3, 48; Suet. Galb. 3:

    diti de pectore,

    Lucr. 1, 414:

    in diti domo,

    Liv. 42, 34, 3:

    patre diti,

    Nep. Att. 1, 2:

    quam estis maxume potentes, dites, fortunati, etc.,

    Ter. Ad. 3, 4, 57; so,

    dites,

    Tib. 1, 1, 78; 3, 6, 13; Hor. C. 1, 7, 9; Sil. 3, 673:

    Persarum campi,

    Curt. 3, 25, 10:

    terrae,

    Tac. A. 4, 55:

    delubra ditia donis,

    Ov. M. 2, 77; so,

    opulenta ac ditia stipendia,

    Liv. 21, 43:

    pectora ditum,

    Sen. Herc. Oet. 649;

    for which: regem ditium Mycenarum,

    Aus. Grat. Act. 59:

    ditibus indulgent epulis,

    Stat. Th. 5, 187:

    ditibus promissis,

    Sil. 3, 512.—
    b.
    Comp.
    (α).
    dīvĭtior (most freq. in prose and poetry, except Hor., v. seq. b), Plaut. Aul. 5, 2; id. Ps. 5, 2, 24; Ter. Ph. 1, 1, 8; Lucr. 5, 1114; Cic. Rep. 1, 17, 28; 1, 32; id. Lael. 16, 58; id. de Or. 3, 48, 185; id. Par. 6, 3, 49; Ov. H. 16, 34; id. M. 6, 452 al.—
    (β).
    dītior, Liv. Praef. § 11; Hor. S. 1, 1, 40; 1, 5, 91; 1, 9, 51; 2, 7, 52; Sil. 13, 684; Stat. Th. 3, 481; Gell. 4, 1, 1.—
    c.
    Sup.
    (α).
    dīvĭtissimus (good prose), Cic. Off. 2, 17; id. Div. 1, 36; id. Par. 6, 2, 48; Nep. Alcib. 2; id. Phoc. 1, 2; Sen. Contr. 2, 9, 7; Curt. 4, 4, 24.—
    (β).
    dītissimus (mostly poet. and in post-Aug. prose), Verg. G. 2, 136; id. A. 1, 343; 7, 537; 9, 360; 10, 563; Ov. M. 5, 129; Val. Fl. 5, 123; Sil. 3, 397; Aus. Epigr. 54 (twice); * Caes. B. G. 1, 2, 1; Nep. Alcib. 2, 1; Liv. 9, 31; 17, 14; 10, 46; Suet. Ner. 9. — Adv.: dītĭus, more richly or splendidly (post-Aug. and very rare):

    ditius habitare,

    Stat. S. 1, 5, 31.— Sup.:

    ditissime domos exornare,

    App. de Deo Socr. p. 54, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > dives

  • 20 divitior

    1.
    dīves, ĭtis, and dīs, dīte (v. seq. b), adj. [perh. root div-, gleam; Gr. dios; Lat. divus, dies], rich (cf.: pecuniosus, beatus, locuples, opulens, opulentus).
    I.
    dīves (class. and freq.; the nom. and acc. of the neutr. plur. do not occur; cf. Neue Formenl. 2, 51, v.
    (β).
    infra; abl. sing. usually divite, e. g. Plaut. Cist. 2, 1, 56; Hor. C. 4, 8, 5; id. Ep. 2, 2, 31; id. A. P. 409; Ov. Am. 1, 10, 53; id. M. 5, 49; Quint. 4, 2, 95; 7, 4, 23 et saep.:

    diviti,

    Plin. 3, 1, 3, § 7; 7, 29, 30, § 108):

    ubi dives blande appellat pauperem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 7;

    opp. pauper,

    id. ib. 2, 2, 19; 49; id. Cist. 2, 1, 56; id. Men. 4, 2, 9; id. Poen. 3, 1, 13 et saep.:

    quem intelligimus divitem? etc.,

    Cic. Par. 6, 1:

    solos sapientes esse, si mendicissimi, divites,

    id. Mur. 29 fin.;

    so opp. mendici,

    id. Phil. 8, 3, 9 et saep.: Crassus, cum cognomine dives tum copiis, id. Off. 2, 16, 57; cf.:

    Fufidius Dives agris, dives positis in fenore nummis,

    Hor. S. 1, 2, 13; id. A. P. 421; so with abl.:

    pecore et multa tellure,

    id. Epod. 15, 19:

    antiquo censu,

    id. S. 2, 3, 169:

    Lare,

    id. ib. 2, 5, 14:

    amico Hercule,

    id. ib. 2, 6, 12:

    auro,

    Curt. 8, 5, 3; Just. 44, 3, 5; 44, 1, 7; cf.

    Liv. Praef. § 11: bubus,

    Ov. M. 15, 12:

    dote,

    id. H. 11, 100 et saep.:

    dives pecoris nivei,

    Verg. E. 2, 20; so with gen.:

    opum,

    id. G. 2, 468; id. A. 1, 14; 2, 22; Ov. F. 3, 570:

    armenti,

    id. H. 9, 91:

    equum pictae vestis et auri,

    Verg. A. 9, 26:

    artium,

    Hor. C. 4, 8, 5 et saep.:

    dives ab omni armento,

    Val. Fl. 6, 204.—
    B.
    Transf., of things.
    1.
    Rich, sumptuous, costly, splendid, precious:

    animus hominis dives, non arca appellari solet,

    Cic. Par. 6, 1, 44:

    Capua,

    Verg. G. 2, 224:

    Anagnia,

    id. ib. 7, 684:

    Achaia,

    Ov. M. 8, 268:

    ager,

    Verg. A. 7, 262:

    ramus,

    id. ib. 6, 195:

    mensae,

    Hor. S. 2, 4, 87:

    lingua,

    id. Ep. 2, 2, 121:

    vena,

    id. A. P. 409 et saep.:

    templum donis dives,

    Liv. 45, 28:

    Africa triumphis,

    Verg. A. 4, 38: Mantua avis, id. id. 10, 201:

    terra amomo,

    Ov. M. 10, 307 et saep.:

    dives opis natura suae,

    Hor. S. 1, 2, 74.—
    2.
    Abundant, plentiful ( poet.):

    dives copia fiendi,

    Ov. Trist. 3, 1, 102; cf.

    stipendia,

    Liv. 21, 43, 9.
    2.
    dīs, neutr. dite (mostly poet.;

    in prose very rare before the Aug. per.): dis quidem esses,

    Ter. Ad. 5, 1, 8:

    dite solum,

    Val. Fl. 2, 296:

    hujus ditis aedes,

    Ter. Ad. 4, 2, 42; so,

    ditis domus,

    Hor. Epod. 2, 65:

    diti placitura magistro,

    Tib. 2, 5, 35:

    ditem hostem,

    Liv. 9, 40:

    ditem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 48; id. Phorm. 4, 3, 48; Suet. Galb. 3:

    diti de pectore,

    Lucr. 1, 414:

    in diti domo,

    Liv. 42, 34, 3:

    patre diti,

    Nep. Att. 1, 2:

    quam estis maxume potentes, dites, fortunati, etc.,

    Ter. Ad. 3, 4, 57; so,

    dites,

    Tib. 1, 1, 78; 3, 6, 13; Hor. C. 1, 7, 9; Sil. 3, 673:

    Persarum campi,

    Curt. 3, 25, 10:

    terrae,

    Tac. A. 4, 55:

    delubra ditia donis,

    Ov. M. 2, 77; so,

    opulenta ac ditia stipendia,

    Liv. 21, 43:

    pectora ditum,

    Sen. Herc. Oet. 649;

    for which: regem ditium Mycenarum,

    Aus. Grat. Act. 59:

    ditibus indulgent epulis,

    Stat. Th. 5, 187:

    ditibus promissis,

    Sil. 3, 512.—
    b.
    Comp.
    (α).
    dīvĭtior (most freq. in prose and poetry, except Hor., v. seq. b), Plaut. Aul. 5, 2; id. Ps. 5, 2, 24; Ter. Ph. 1, 1, 8; Lucr. 5, 1114; Cic. Rep. 1, 17, 28; 1, 32; id. Lael. 16, 58; id. de Or. 3, 48, 185; id. Par. 6, 3, 49; Ov. H. 16, 34; id. M. 6, 452 al.—
    (β).
    dītior, Liv. Praef. § 11; Hor. S. 1, 1, 40; 1, 5, 91; 1, 9, 51; 2, 7, 52; Sil. 13, 684; Stat. Th. 3, 481; Gell. 4, 1, 1.—
    c.
    Sup.
    (α).
    dīvĭtissimus (good prose), Cic. Off. 2, 17; id. Div. 1, 36; id. Par. 6, 2, 48; Nep. Alcib. 2; id. Phoc. 1, 2; Sen. Contr. 2, 9, 7; Curt. 4, 4, 24.—
    (β).
    dītissimus (mostly poet. and in post-Aug. prose), Verg. G. 2, 136; id. A. 1, 343; 7, 537; 9, 360; 10, 563; Ov. M. 5, 129; Val. Fl. 5, 123; Sil. 3, 397; Aus. Epigr. 54 (twice); * Caes. B. G. 1, 2, 1; Nep. Alcib. 2, 1; Liv. 9, 31; 17, 14; 10, 46; Suet. Ner. 9. — Adv.: dītĭus, more richly or splendidly (post-Aug. and very rare):

    ditius habitare,

    Stat. S. 1, 5, 31.— Sup.:

    ditissime domos exornare,

    App. de Deo Socr. p. 54, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > divitior

См. также в других словарях:

  • uomini siate, e non pecore matte... — Verso dantesco (Par., V, 80) che si ripete per esortare ad agire con discernimento, coerenza e chiarezza di idee …   Dizionario dei Modi di Dire per ogni occasione

  • Wolf — 1. Alten Wolf reiten Krähen. – Eiselein, 647. 2. Alten Wolf verspotten die Hunde. – Schlechta, 362. 3. Als der Wolf predigte, hatte er Gänse zu Zuhörern. 4. Als der Wolff in der Grube lag, wollt er ein heiliger Mönch werden. – Mathesy, 108a. 5.… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • PECUNIA Dea — Augustin. l. 4. de Civ. Dei. c. 21. Deaepecuniae commendabantur ut pecuniosi essent: eôdem ibid. teste, Aesculnaum, et eius filium Argentumum Deos habebant antiqui. De his vide versus elegantes Menandri, qui exstant apud Stobaeum in ratione, quae …   Hofmann J. Lexicon universale

  • merino — me·rì·no s.m., agg. CO 1a. s.m., razza di pecore di origine africana, famosa per la lana morbida e fine che se ne ottiene, oggi molto diffusa in Australia 1b. s.m., pecora di tale razza; anche s.f.: una merino; anche agg.: un gregge di pecore… …   Dizionario italiano

  • pecora — pè·co·ra s.f. 1. AU mammifero ruminante domestico, con corpo tozzo, muso stretto e camuso, mantello riccio e soffice da cui si ricava la lana, allevato anche per il latte e le carni: un gregge di pecore, marchiare, tosare le pecore, ricondurre le …   Dizionario italiano

  • LANA — ex Gr. λῆνος post pelles, in vestium usum cessit: Hinc togae, tunicae, lacernae, et reliqua Quiritium vestimenta non nisi a pretio lanae auta colore Scriptoribus commendara legimus. Plin. l. 8. c. 47. Magna, inquit. et pecori gratia vel in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • tosare — to·sà·re v.tr. (io tóso) AU 1a. tagliare il vello alle pecore per ricavarne la lana; tagliare corto o pareggiare il pelo ad animali a pelo lungo: hanno tosato un centinaio di pecore, ho portato a tosare il cane 1b. estens., scherz., tagliare i… …   Dizionario italiano

  • tanto — [lat. tantus agg., tantum avv.]. ■ agg. 1. a. (solo al sing.) [riferito a cose non numerabili e generalm. anteposto al sost., in grande quantità o misura: c è t. spazio qui ; ho t. fame, sonno ; oggi c è t. vento ] ▶◀ (lett.) cotanto, molto,… …   Enciclopedia Italiana

  • Mosè Bianchi — Statue de Mosé Bianchi, Monza …   Wikipédia en Français

  • cheviot — che·viot s.m.inv. ES ingl. {{wmetafile0}} 1. TS zoot. razza molto pregiata di pecore prive di corna e con pelo uniforme e fine | pecora di tale razza 2. TS tess. tessuto fatto con la lana di tali pecore, usato spec. per la confezione di giacche e …   Dizionario italiano

  • guardare — guar·dà·re v.tr. e intr. I. v.tr. FO I 1a. volgere, posare intenzionalmente lo sguardo su qcs. o su qcn.: guardare una vetrina, guardare la gente che passa; anche ass.: guardare dalla finestra, guardare fuori, guardare avanti; guardare col… …   Dizionario italiano

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»