Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

pain+(

  • 1 kvelja, valda sársauka

    Íslensk-ensk orðabók > kvelja, valda sársauka

  • 2 sársauki

    * * *
    m. smart, pain (kenna sársauka).

    Íslensk-ensk orðabók > sársauki

  • 3 meinn

    a. painful, causing pain (var honum knéit harla meint ok úmjúkt); kenna sér meint, to feel pain; e-m verðr meint við e-t, af e-u, one takes hurt by a thing.
    * * *
    adj., meinni, meinstr, [Engl. mean], mean, base; hann er einkar m., he is ‘unco mean,’ Ísl. ii. (in a verse); þat var hverju dýri meinna ok verra, Fas. iii. 637.
    2. in neut. meint, causing pain; honum var meint niðr at svelga ok svá at drekka, en meinst (superl.) at hósta, Bs. i. 347; fær hann svá skjóta bót, at hann kenndi sér hvergi meint, that he felt no pain, 179; var honum knéit harla meint ok úmjúkt, O. H. L. 89:—e-m verðr meint við e-t, or af e-u, to take hurt by it; féll hestrinn undir honum, ok varð honum af því nökkut meint, Sturl. i. 83.

    Íslensk-ensk orðabók > meinn

  • 4 KENNA

    * * *
    (-da, -dr), v.
    1) to know, recognize (Flosi kenndi Kára, er hann kom í stofuna);
    2) to know as one’s own, claim (kenna sér land);
    3) to assign or attribute to one (þá var ok ár um öll lönd, kenndu Svíar þat Frey);
    4) kenna e-m e-t, to lay to one’s charge, impute (ef hann væri sannr verks þessa, er honum var kennt);
    kenna e-m um e-t, to charge one with a thing (Þorgeirr vildi ekki, at brœðrum hans mætti um kenna);
    5) to taste food or drink (kenna e-t or e-s);
    6) to feel, perceive, with acc. and gen. (ek kennda þín eigi, er þú hvíldir á brjósti mér);
    kenna sætan ilm, to perceive a sweet smell;
    kenna hita (kulda) af e-u, to feel heat (cold) from;
    kenna aflsmunar, liðsmunar, to feel the odds;
    hón kenndi í meira lagi, she felt considerable pain;
    absol., þá er þeir kómu upp í heiðina, kenndi at brá lit, the colour was felt to change, it began to darken;
    mér kennir heiptar við e-n, I feel hatred against one;
    kenna niðr, to touch the bottom (en er skipin kenndu niðr, þá gekk jarl á land);
    7) to show, bear witness of (virðist mér ákall þetta meirr kenna ranglætis en réttvísi);
    8) to call, name;
    kenna e-t við e-n, to call after one (Helgi trúði á Krist, ok kenndi því við hann bústað sinn);
    9) in poetry, to call by a periphrastic name (hvernig skal kenna sól, vind);
    10) kenna e-m e-t, to teach one a thing (kenna e-m rétta trú ok góða siðu);
    ek hefi kennt þér írsku at mæla, I have taught thee to speak Irish;
    11) to make one do a thing (kenna e-m bíta);
    12) refl., kennast, to seem, appear (Ulfr kennist mér vitr maðr);
    recipr., svá var myrkt, at þeir kenndust eigi, that they did not know one another;
    goldit var honum þetta svá, at hann mun lengi kennast, he was repaid for this in a way that he will long remember;
    kennast við, to recognize (kenndist hann af því þegar við mennina); to confess, acknowledge (at þeir mætti við kennast sinn lítilleik).
    * * *
    d, kennig, Hm. 164; part. kennandisk, Bs. i. 322, H. E. i. 499, Dipl. iv. 8; [Goth. kunnan; A. S. knáwan; Old Engl. and Scot. ken; Dan. kjende; Swed. känna]:—to ken, know, recognise; þú kennir konu þá er heitir Oddný, Fms. vii. 103, Hkv. 2. 12; hann kenndi hann þegar, Nj. 9; Flosi kenndi Kára er hann kom í stofuna, 282; hann kenndi skipit, því at hann hafði þat skip séð fyrr, Eg. 120; þar kenndi Ingimundr lönd þau er honum var til vísat, Landn. 175, Sd. 186; þóttisk hann kenna sitt mark á vísu þessari, Fms. iii. 20: with infin., þeir kenndu at þat var Eirekr viðsjá, Ísl. ii. 335; er þetta hann Skalla-grímr? Grímr sagði at hann kenndi rétt, Eg. 112; kennir þú nökkut til gripa þessara! Nj. 75.
    II. kenna sér e-t, to know as one’s own, claim; kenna sér land, Grág. ii. 204; hann á eigi þat er hann kennir sér, 219; Ingimundr kenndi sér fimm víntunnur … þú munt kenna þér þat er aðrir menn eigu, Bs. i. 433; því kenndi hvárr-tveggi sér nautin, Landn. 47; at enginn dirfi sik at kenna sér þat er hann görir eigi, Al. 88; ek spyrr hverr sér kenni M. M. at þingmanni, Grág. i. 19.
    III. to acknowledge as belonging to another, attribute to him; öll vár góðverk eru honum at kenna ok eigna, Stj. 25; þá var ok ár um öll lönd, kenndu Svíar þat Frey, Hkr. i. 16; hér er tunglinu kennt embætti sólarinnar, Skálda 211; k. e-m barn, to father a child upon one, Bs. i. 807, K. Á. 16; var sveinn sá kenndr Jóni er Þórarinn hét, Sturl. i. 223; þó at hann sé kenndr nokkurum manni at syni, Grág. ii. 113, (kenningar-son, a natural son): cp. the phrase, þar er enginn kenndr sem hann kemr ekki, no one is known where he comes not, i. e. men had better keep aloof from where they have no business to be.
    2. to lay to one’s charge, impute; Ásbjörn kenndi sér völd um þat harðrétti, Rd. 249; Eva kenndi sína synd orminum, Stj. 37; ef þeim eru engir laga-lestir kenndir, Grág. ii. 41; ef meiri eru ráð kennd um konu-nám þeim manni, i. 335; ef hann væri sannr verks þessa er honum var kennt, Fms. ii. 73; Sigurðr taldi þat úsatt sem Ingi konungr kenndi þeim, vii. 242; þeir kenndu honum, at hann hefði verit at vígi Benteins, 224; kenndi þat hvárr öðrum, at ekki héldi þat er mælt var, 248; það er mér að kenna, it is brought home to me; yðr er þat kenna, Am. 51: k. e-m um e-t, to charge one with a thing; Þorgeirr vildi ekki at bræðrum hans mætti um kenna, hvat sem í görðisk, Nj. 252; kenndu þeir því mest um, at Kjartan hafði þegit skikkjuna, Fms. x. 295.
    IV. to know, perceive, feel, taste, scent; þegar hirðin hafði kennt ( tasted) fyrsta rétt, Fas. iii. 302; þeir kenna svá sætan ilm at þeir höfðu aldri fyrr slíkan kenndan, Fms. i. 228; kenna fúlt, to perceive a foul smell, Hallfred; kenna daun, Fms. viii. 230; þeir brugðu í munn sér ok þóttusk ekki jafnsætt kennt hafa, Fb. i. 539; hundarnir röktu sporin, þvíat þeir kenndu ( got scent of) af hreinstökunum, Ó. H. 152; kenndi djákninn ekki ( he felt not) at þeir lægi á honum, Bs. i. 464; hón kenndi ( she felt pain) í meira lagi, þá er nálgaðisk hátíð Þorláks biskups, 323.
    β. kenna niðr (or niðri), to touch the bottom; en er skipin kenndu niðr þá gékk jarl á land, Hkr. i. 206; ok er skipit kenndi niðr, hlupu þeir fyrir borð, Grett. 97, Fms. viii. 317, ix. 23; svá var djúpt á bæði borð, at forkarnir kenndu eigi niðr, it was so deep that the boat-hooks did not reach the bottom, Ld. 56; þá er skipit flaut ok eigi kenndi niðr, 78.
    γ. absol., þá er þeir kómu upp í heiðina, kenndi at brá lit, the colour was felt to change, i. e. it began to darken, Sturl. iii. 217 C; þá kenndi ( one could scent) ór laukinum, Fbr. 215; þá er maðr heilundi er köra (acc. or gen.?) kennir inn til heila-basta, Grág. ii. 91.
    2. with prepp.; kenna af (á, at), to perceive, see; þess kennir nú at (af?) at þér þykkir ek févani, it is clear that …, I see that …, Eb. 38; kenndi þess mjök á ( it was much to be seen) um marga Upplendinga, at ílla hafði líkat aftaka Þóris, Ó. H. 188; þess kenna margir af, at þú ert frændstórr, Fb. ii. 270; deyr allt þat er af kennir ( all die that taste or smell of it), þeir deyja þegar er þeir kenna af, Rb. 352:—kenna til, to smart, feel pain, ache, freq. in mod. usage.
    3. with gen. to have feeling of, feel; kenna mæði, lo be exhausted, Eg. 124; hjarta manns kennir alls, Skálda 169; kenna sóttar, to feel sickness; kona kennir sér sóttar, of childbirth, Fs. 26, Fas. ii. 504, Sd. 176: kenna karlmanns, to ‘know’ a man, cohabit with, Mar.; ek kennda eigi karlmanns, barn at bera, Hom. 30; kenna aflsmunar, liðsmunar, ríkismunar, to feel the odds, be overmatched, Hkr. i. 286, Fms. iv. 331, Ld. 38; kenna harðinda, Fms. vi. 110; kenna kulda af e-u, to feel cold from, Eb. 42; k. hita af e-u, Bs. i. 42; k. odds, benja, to feel the point, the wound, Am. 59, 88; virðisk mér ákall þetta meir kenna ranglætis en réttvísi, it is more prompted by overbearing than by justice, Fb. i. 19; hón kenndi þess at þar stóð ör í, ii. 365; nú má vera at mér kenni heiptar við suma menn, that I feel hatred against somebody, Sturl. iii. 233; tók þá at kenna annars litar, it began to grow dark, 171; vínviðr var efst þar sem holta kenndi, the holts were covered with vines, Þorf. Karl. 420; kenna fæðu, to taste food, Stj. 490, 492; but also k. á fæðu, 453, 517; kenna grunns, to touch the bottom, of a ship or anything afloat, Grág. ii. 353; k. endi-skeiðs, Bragi.
    V. to call, name; kenna e-t við e-n, to call after one; Helgi trúði á Krist, ok kenndi því við hann bústað sinn, i. e. called it after Christ (Christness), Landn. 207; í þeim fjórðungi er dómrinn er við kenndr, in the quarter by which name the court is called, Grág. i. 65; at helga Þór allt landnám sitt ok kenna við hann, Landn. 97; k. mánuðinn við þann mann sem vatnsins gætir, Rb. 104; við þann er kennt Gunnars-holt, Nj. 29; Oddbjörn er Oddbjarnar-leið er við kennd, Eg. 102; Fleiri hlupu þeir fyrir berg, þar sem við þá er kennt síðan, Landn. 36; kenna þá með margfjölda atkvæði, address them in the plural, Sks. 312; sá var kenndr ( nicknamed) Knarrar-smiðr Ór, 43; Nótt en Nörvi kennda, i. e. Night, the daughter of Norvi, Alm. 30; hvar eru Hjörvarði haugar kenndir, where are the hows called Hjorward’s? Fas. i. 519 (in a verse); Mæringr mér of kenndr, my own sword M., Bjarn. (in a verse); hlutir er þú skal varask, at þú verðir eigi við kenndr, Sks. 358, 780; kenndr við styr, morð, connected with, Korm.
    2. in poetry, to call by a periphrasis or descriptive name; rétt er at kenna ( to call) hana (a woman) svá, at kalla hana selju þess er hón miðlar, Edda; hvernig skal kenna Þór?—Svá at kalla hann son Óðins …, how is Thor to be called?—Thus, call him the ‘son of Odin,’ 53: hvernig skal kenna mann?—Hanna skal k. við verk sín, 67: with prep., kona er kennd við stein, Edda; ok kenn þó hvárn til sinnar iðnar, Fms. vi. 362; konu skal k. til alls kvenn-búnaðar, Edda, etc., see Edda (Skáldskm.) passim; hence kennd heiti ( compound or circumlocutory names), opp. to ókennd heiti ( plain appellatives), Edda 49.
    B. In a causal sense, [Goth. kannjan = γνωρίζειν]:—to teach, with acc. of the thing, dat. of the person, or with infin. of the thing or absol.; kenna e-m íþróttir, Fms. v. 334; kenna e-m rétta trú ok góða siðu, i. 17; kenn mér engan sann, iii. 85; Gunnarr fór með öllu sem honum var ráð til kennt, as he was taught, Nj. 100; kenn þú ráðit til, Fms. x. 334; kenna e-m at flýja, Hkr. i. 149; ek hefi kennt þér Írsku at mæla, Ld. 72; kenna helgar ritningar, 623. 18; þing-kenna, to proclaim in public, N. G. L. i. 7; far sem ek kenni þér, as I tell thee, Sd. 182; ek em sunr Áka, svá er mér til kennt, so I am told, Fms. xi. 153.
    2. to teach in school; Andresi syni þeirra lét Herra biskup kenna ok vígði síðan, Bs. i. 716; kenna kenningar, to preach, 140; þá heyrði hann til er prestlingum var kennd íþrótt sú er grammatica heitir, 163; k. prestlingum, id.; þat kann ek it átjánda er ek æva kennig mey né manns konn, Hm. 164; ungr kenndak mér annat, I was taught otherwise when young, Fms. vi. 401 (in a verse); slíkt kennir mér at sofa lítið, Fas. ii. (in a verse).
    3. to teach, make one to do; kenna e-m falda rauðu, Edda (Ht.); kenna e-m bíta, lúta í gras, Lex. Poët.; kenna e-m at drúpa, Sighvat; k. e-m brautir, to shew one the way, Hðm. 12, Hbl. 56; ek mun þér stöðna kenna, 6.
    4. to tell; kennit mér nafn konungs, Hkv. Hjörv. 12.
    C. REFLEX. to feel, seem to oneself; þar er hann lætr kennask svá ágætan ilm, Fms. i. 229; Úlfr kennisk mér ( appears to one to be) vitr maðr, v. 334:—with prep., kennask við, to recognise; kenndisk hann af því þegar við mennina, Nj. 267, Bret. 48; ef engi kennisk viðr, N. G. L. i. 345; dilkunum þeim er eigi kennask ær við, Grág. ii. 312: to confess, kennask við sannan Guð, 625. 66; þeir eigu at kennask við sik, at þeir hafa vald af Guði, Gþl. 43; at þeir mætti við kennask sinn lítilleik, Edda. (pref.); ekki kennumk ek við þetta, segir Hrói, Fb. ii. 76; nefndr Skeggi viðr-kenndisk, at …, Dipl. ii. 8; nú em ek eigi svá heimskr maðr, at ek kennumk eigi við at ek hefi talat ílla, Fms. ii. 33; goldit var honum þetta svá, at hann mun lengi kennask, feel it, remember it, Edda. 30; kenndisk svá Kálfr, at, Vm. 48; ek kennumst með þessu mínu bréfi, at …, Dipl. v. 5.
    2. to feel, taste, touch; mold sýnisk mér, ok svá kennisk ( tastes) mér eigi síðr ostrinn er ek et, Ísl. ii. 352; hón þreifar um hann,—Barði mælti, hvé kennisk þér til, how is it to the touch? 342; slíks ek mest kennumk, Am. 52.
    II. recipr. to know, recognise one another; svá var myrkt at þeir kenndusk eigi, Fms. ix, 50; ef þeir höfðu hér áðr við kennsk, Grág. ii. 72.
    III. pass., þá kenndust ( were taught) margar ástir, Edda pref. (rare).
    IV. part. kenndr, vinsæll ok vel kenndr af sínum undirmönnum, Mar.; ílla kenndr, having ill report, Fs. 49.
    2. tipsy; kenndr af drykk, Stj. 172; hann er dálítið kenndr.

    Íslensk-ensk orðabók > KENNA

  • 5 BÍTA

    * * *
    (að), v.
    2) bita út (útbita), with dat., to extend, distend, stretch out.
    * * *
    beit, bitu, bitið; pres. bít; imperat. bít, 2nd pers. bittú; poët. forms with the negative, beitat, Eg. (in a verse); subj. bítia, Hkv. 2. 31, [Ulf. beitan; Engl. bite; Germ. beizen]:—to bite, Lat. mordere:
    I. properly,
    1. with the teeth, Eg. 508, N. G. L. i. 351; b. menn (of a dog), Grág. ii. 119; b. skarð ór, Eg. 605: of a horse, N. G. L. i. 392: foxes killing sheep, Bs. ii. 138, N. G. L. ii. 34 (wolf):—to sting, of wasps, gnats, Landn. 146.
    2. of grazing animals; b. gras, lauf, skóg, Grág. ii. 229, (hence beit, pasture); hvar hestar þínir bitu gras, Fs. 57: absol. to graze, Karl. 71.
    3. of sharp instruments, weapons (vápnbitinn); engir vóru ósárir nema þeir er eigi bitu járn, except those whom iron could not bite, Eg. 33; sverðit beit ekki, did not cut, Nj. 45, Edda 7; ljárnir bíta, 48; fótrinn brotnaði en eigi beit, the sword did not cut but broke the leg, Bjarn. 66.
    β. e-m bítr, one’s weapon ( scythe) cuts well, bites; allt bitu honum annan veg vápnin, Eg. 93.
    4. of a ship, to cruise; hér er skip … er vér köllum bíta ( bite the wind) allra skipa bezt, the best sailer, Fs. 27: impers., beit þeim eigi fyrir Reykjanes, they could not clear cape R., Landn. 30.
    5. in fishing, to bite, take the bait; bítr vel á um daginn, the fishes did bite, Ld. 40; bíta mætti beitfiskr, q. v.
    6. bíta á vörrinni, to bite the lip as a token of pain or emotion, Nj. 68; hann hafði bitið á kampinum, had bitten the beard, 209.
    II. metaph.:
    α. of frost, cold, sickness, and the like.
    β. to bite, sting, hurt; hvat mun oss heldr b. orð hans, why should his speech sting us any more? Grett. 95 A; eigi veit ek prestr, nema orðin þín hafi bitið, thy words have bit, Fms. vii. 39.
    γ. as a law term; sekt, sök bítr, the guilt strikes the convict, when brought home to him, hence sakbitinn, guilty; pá menn er hvártveggja hafa bitið, lög, réttindi ok svá dómar, convicted in the face of law and justice, Sks. 655 B; um þau mál sem sekt bítr, i. e. unlawful cases, liable to punishment, K. Á. 148; um þat er sekt bítr, Grett. 133 A (new Ed. 1853), Sks. 655.
    δ. b. á e-n, to cut deep, affect, make an impression upon; the phrase, láta ekki á sig b., to stand proof against all; þetta lét Kjartan á sik b., K. felt pain from it, Ld. 204; láttu þetta ekki á þik b., do not mind it, id.; rennr þat öðrum opt mjök í brjóst, er á suma bítr ekki (of the conscience), 655 xi.
    ε. e-t bítr fyrir, something ‘bites off,’ i. e. is decisive, makes a thing impossible or out of question; þat annat ( the other reason) er þó bítr skjótara, which is still more decided against it, Fms. ii. 266; þeir kváðust þenna kost eigi vilja, ok kváðu þat tvennt til vera er fyrir beit, two decided obstacles, reasons against it, Sturl. iii. 47; þú ert miklu œri maðr at aldri, en svá at vér hafim her lögtekna í Jómsborg, ok bítr þat fyrir, that puts it out of question, makes it impossible, Fms. x. 93; Þorgilsi þykir nú þetta ráð mega fyrir bíta, Th. thought this would be quite sufficient,—fyrir hlíta would here be better,—Ld. 264; þeir höfðu jafnan minna hlut ór málum, þó þetta bití nú fyrir, they always got the worst of it, though this was a thorough beating, Fas. i. 144; (þat er) lögmanni ok lögréttumönnum þykir fyrir b., seems a decisive proof, cuts the case off at once, N. G. L. ii. 21; b. e-m at fullu, to prove fatal to, tell fully upon; hafa mik nú at fullu bitið hans ráð, Fs. 8; Njáls bíta ráðin, a proverb quoted by Arngrim in Brevis Comment., written A. D. 1593, denoting the sagacity of Njal’s schemes; beit þetta ráð, it was effective, Fs. 153; e-m bítr við at horfa, Band. 7 C, is no doubt a false reading, = býðr, which is the reading l. c. of the vellum MS. 2845, vide bjóða.
    III. recipr. of horse fight, Rd. 298.

    Íslensk-ensk orðabók > BÍTA

  • 6 FRÓ

    f. relief (from pain), comfort.
    * * *
    f. relief, esp. from pain, Hkr. i. 6, Mar., 656 A. 25, Sks. 107 B, Bs. i. 181. 299; hug-fró, geð-fró, mind’s comfort: allit. phrase, friðr og fró, peace and relief, Bb. 3. 3.

    Íslensk-ensk orðabók > FRÓ

  • 7 gran-bragð

    n. grinning, moving the lips with pain, N. G. L. i. 67: granbragðs-eyrir, m. a law term, a fine for an injury causing the pain of granbragð, 172.

    Íslensk-ensk orðabók > gran-bragð

  • 8 HLAUPA

    * * *
    (hleyp; hljóp, hljópum; hlaupinn), v.
    1) to leap, jump (hann hljóp meirr en hæð sina);
    hljópu þeir á hesta sína, they sprang upon their horses;
    hlaupa fyrir borð, útbyrðis, to leap overboard;
    hlaupa á sund, to leap into the water;
    hlaupa upp, to spring to one’s feet, start up (þá hljópu varðmerm upp);
    2) = renna, to run (þeir hlaupa eptir, en hann kemst á skóg undan);
    refl., hlaupast á brott, to run away;
    3) of a river, to flood;
    hjlópu vötn fram ok leysti árnar, the waters rose in flood and the ice was broken;
    of ice, mikit svell var hlaupit upp ( there was a great sloping sheet of ice) öðru megin fljótsins;
    4) with preps.:
    hlaupa at e-m, hlaupa á e-n, to attack one;
    hlaupa á, to come suddenly on, spring up, of a gale (þá hljóp á útsynningr steinóði);
    hlaupa saman, of a wound, to heal over;
    hlaupa í sundr, to open up again (sárit var hlaupit í sundr).
    * * *
    pres. hleyp, pl. hlaupum; pret. hljóp, hljópt, hljóp, pl. hljópum, mod. hlupum; pret. subj. hlypi, hlœpi, Fms. x. 364, hljópisk, Ó. H. 246; part. pass. hlaupinn; subj. hlæpi, Ó. H. 118; læpizk, O. H. L. 82; but hlypi, Hom. 158, Ó. T. 68, l. 24: [Ulf. hlaupan = ἀναπηδαν, Mark x. 50; A. S. hleâpan, pret. hleop; Scot. loup, part. loppen; Engl. leap; Hel. hlôpan; O. H. G. hlaufan; Germ. laufen; Swed. löpa; Dan. löbe]:—to leap, jump, which, as in Engl., is the proper meaning of the word, and hence of any sudden motion, to leap or start up; hann hljóp meir en hæð sína ok eigi skemra aptr en fram fyrir sik, Nj. 29; hann hleypr ór loptinu ofan ok á straetið ok kemr standandi niðr, Fms. xi. 117; hljóp hann þá út af múrinum, i. 104; hlaupa yfir háfar stengr, viii. 207; hljópu þeir þá á hesta sína, they leaped on their horses, Nj. 263; Atli hleypr upp á skip at Rúti, 9; ef fé hleypr löggarð, if cattle leap over a fence, Grág. ii. 262; Kári hljóp upp við lagit ok brá í sundr við fótunum, Nj. 253; h. fyrir borð útbyrðis, to leap overboard, Eg. 124, Fms. x. 363, 364; Egill hljóp yfir díkit, Eg. 530; þat segja menn at á sitt borð hlœpi hvárr þeirra Ólafs konungs, Fms. x. 364; Hrungnir varð reiðr ok hleypr upp á hest sinn, Edda 57; hljópu þeir til vápna sinna, Eg. 121; Kjartan hljóp á sund ( leaped into the water) ok lagðisk at manninum, Bs. i. 18; Kári hljóp á spjótskaptið ok braut í sundr, Nj. 253; en þriði hljóp ( leaped) á skipit út, Eg. 220; var þar at hlaupa ( to climb) upp á bakka nokkurn, id.; hann hljóp at baki Kára, Nj. 253; hann kastar verkfarunum ok hleypr á skeið, and took to his heels, Njarð. 370; hann hljóp báðum fótum í gögnum skipit, Edda 36: of a weapon, bryntröllit hljóp út um bringuna, Ld. 150; hljóp þá sverðit ( it bounded) Kára á síðuna Móðólfi, Nj. 262.
    β. with prepp.; h. upp, to spring to ones feet, start up; þá hlupu varðmenn upp, Eg. 121; þá hljóp Kjartan upp ok afklæddisk, Bs. i. 18; ok eptir örvar-boði hljóp upp múgr manns, Fms. i. 210; h. yfir, to jump over, metaph. to skip, Alg. 262; hlaupa yfir eða gleyma, H. E. i. 486; h. frá e-m, to run away from, desert one, Grág. i. 297; h. af, to be left, remain, Rb. 234, 494 (afhlaup).
    2. special usages; a law term, to assault; hlaupa til manns lögmætu frumhlaupi, Grág. ii. 7: of fury, sickness, pain, to burst out, í hvert sinn er æði eðr reiði hljóp á hann, Fms. i. 15; en er hann var búinn hljóp fæli-sótt at honum, iv. 284: of pain, hljóp blástr í búkinn, Grett. 137 new Ed.: of fire, sagði at jarðeldr var upp kominn, ok mundi hann h. á bæ Þórodds goða, Bs. i. 22: of a river, to flood, áðr Almanna-fljót leypi (i. e. hleypi, hlypi) var þat kallat Rapta-lækr, Landn. 266; þessa sömu nótt kom þeyr mikill ok hlupu vötn fram ok leysti árnar, the waters rose in flood and the ice was broken, Sturl. iii. 45: of ice, mikit svell var hlaupit upp öðru megin fljótsins ok hált sem gler, a great hummock of ice rose up, Nj. 144; hljóp upp kúla, a wheal sprung up from a blow, Il. ii. 267; h. saman, sundr, of a wound; var skeinan saman hlaupin svá náliga þótti gróin, Grett. 152; sárið var hlaupit í sundr, the wound had broken out again, id.: of a gale, þá hljóp á útsynningr steinóði, Eg. 600:—of milk, blood, to curdle, coagulate, (cp. North. E. loppert = coagulated; so, leper-blode = clotted blood in the Old Engl. poem Pricke of Conscience, l. 459.)
    II. to run, but rarely in old writers, [Dan. löbe; Germ. laufen]; eigi hljóp hann at seinna, Ásbjörn hljóp heim, id. (but from a paper MS.); þeir hlaupa eptir en hann kemsk á skóg undan, Nj. 130; jarl eggjar menn at h. eptir honum, 132: freq. in mod. usage.
    III. reflex. to take oneself off, to run away; ef þræll leypsk, N. G. L. i. 34; þá vildi Uni hlaupask á braut með sína menn, Landn. 246; við þann mann er hleypsk frá ómaga, Grág. i. 297; ef maðr hleypsk á brott af landi er sekr er orðinn, 96; þat var á einhverri nátt at Steinn hljópsk á braut ór bænum, Fms. iv. 317; þar er menn hlaupask til ( came to blows) eða verða vegnir, Grág. ii. 83; nú er þat várt ráð at vér hlaupimk með yðr ok sömnum liði, Fms. ix. 248; var hann í fjötri, at hann hljópisk (lypist, Hom. 158, l. c.) eigi frá honum, Ó. H. 246; hlaupask braut, id.: part., hlaupandi menn, h. sveinar, ‘landloupers,’ Finnb. 344, Mag. 6; cp. hlaupingi.

    Íslensk-ensk orðabók > HLAUPA

  • 9 sár-leikr

    (- leiki), m. soreness, pain, Hom. 29, Ver. 72, Stj. 21, 38, 97, 189, Bs. ii. 25: metaph. pain, Hom, 11, Bs. i. 142.

    Íslensk-ensk orðabók > sár-leikr

  • 10 verkja

    * * *
    (-ti, -t), v. impers. to feel pain, to smart (eigi er sá heill, er í augun verkir).
    * * *
    and virkja, t, to feel ‘wark,’ i. e. pain: impers., eigi er sá heill er í augun verkir, a saying, Fbr. 75; virkir (sic) mik í höfuðit, Stj. 614; er hón víndrukkin eða virkir hana í höfuð, Karl. 56; sárit virkti hann mjök, Str. 5.

    Íslensk-ensk orðabók > verkja

  • 11 VERKR

    (-jar, -ir), m. pain (hafa verk í augum).
    * * *
    m., gen. verkjar, pl. verkir, [A. S. wærc; North. E. wark, in head-wark, belly-wark, etc.; Dan. værk]:—a ‘wark,’ pain; ala börn við sárleik ok verki, Ver. 5; una sér hvergi fyrir verkjum, Bjarn. (in a verse); var verkrinn at ákafari í augunum, … eptir þat tók ór verk allan ór augum hans, Bs. i. 336; hafði fár-verki, 339; vaknaði við þat at hón hafði æði-verk í augum … tók þá verk ór augum henni, 340; lýstr í sárit verkjum, Fms. viii. 339; ok kemr verkr á hendr henni, if she is taken ill, N. G. L. i. 358; augna-verkr, fóta-v., hand-v., iðra-v., sjó-v., bein-v., höfuð-v., bak-v., lenda-v., hlustar-v., fár-v., æði-v., of-verkr, etc.

    Íslensk-ensk orðabók > VERKR

  • 12 þjáning

    f. affliction, distress.
    * * *
    f. affliction; leita Guðs í þinni þ., Karl. 542: freq. in mod. usage, also of severe pain, hann komst urn aptaninn í sælu-hús og þó með þjáningu, Espól. s. a. 1720; þjáninga-laust, -lítið, painless, in little pain.

    Íslensk-ensk orðabók > þjáning

  • 13 ÞOLA

    (þolda, þolt or þolat), v.
    1) to bear, endure, suffer (þola högg, mannraun dauða); reyna, hvárt hann þyldi járn eða eigi, to try whether he could bear iron or not; þola hart, to suffer hardship; hversu þoldi S. í brennunni, how did S. bear the burning?;
    2) þola e-m e-t, to bear it at one’s hand (kann verap at þá sá nökkurir svá röskvir, at ei þoli jarli allan ósóma); þola eigi lög, not to bear the law; eigi skal þat, ok skal þola Snorra lög, S. shall have the benefit of the law;
    3) to feel at rest, be still or quiet; þá œðist dýrit svá at þat þolir hvergi, so that it has no rest; fylgdi svá mikill verkr, at hann mátti hvergi kyrr þola, so great pain that he could nowhere remain quiet.
    * * *
    pres. þoli, pret. þolði, subj. þylði (þølði); part. þolt, later form þolat; [Goth. þulan = ἀνέχεσθαι, στέγειν; A. S. þoljan; Old Engl. and Scot. thole.; O. H. G. doljan, dolon; Dan. taale; Germ. dulden; Lat. tulisse, tol-erare; Gr. τλα- in τληναι, etc.]:—to bear, endure, suffer; reyna hvert hann þyldi járn eðr eigi, whether he could bear it or not, Fms. vii. 250; hvárt Þrændir þyldi atgörða-laust, ef …, vi. 38; ok þoli skor, Grág. ii. 188; at þau (the ships) þeyldi (i.e þøldi) mannfarminn, Fms. viii. 380, v. l.; mannraunir er hann hafði þolat, vi. 19; hversu þoldi Skarphéðinn í brennunni … vel fyrst en þó lauk svá at hann grét, Nj. 270; ef slíkt þolist, Ísl. ii. 406; eigi er þat þolanda (gerund.), it is intolerable, K. Á. 36; spyrr hversu lengi hann hafði þat áfelli þolt, Fms. x. 226; lengi höfu vér þolt þeirra ofsa, 237; þau hafa mart högg þolt í dag, 360; hversu hart þeir hafa þolat, Fas. i. 339.
    2. þola e-m e-t, to bear it at one’s hand; kann vera at þá sé nokkurir svá röskvir at eigi þoli jarli allan ósóma, Fms. i. 208; munt þú skora mér á hólm ok þola eigi lög, Nj. 87; eigi skal þat ok skal þola Snorra lög, let us ‘thole’ the law to Snorri, i. e. let us give him the benefit of the law, Eb. 100; undrumk ek at Guð þolir honum þá ofdirfð, Fms. vii. 261; þeir þolðu honum eigi réttindi, Ó. H. 190; mun konungr eigi þola þér lengr at þú gangir á hans ríki, Fms. xi. 62; hugði hann at jarl mundi þola honum her, he had a mind that the earl should thole war at his hand, he would wage war against the earl, 3; at hann mundi lúka honum skatt eðr tola her ella, Fas. i. 329.
    3. þola ílla, þola hart, to suffer hardship, Stj. 247, Bs. i. 201; þola önd, to keep breath; hann rann hundrað skrefa meðan hann þoldi önd einu sinni, in one breath, Rb. 482: hence the mod. þola önn (i. e. önd) fyrir e-n, to feel a pang for one, feel anxiety, concern; see önd.
    II. to feel at rest, be still or quiet, stir not; kistan þoldi uppi sem fyrr eða nokkuru verr …, Bs. i. 712; (one would say that the mod. tolla, to rest, sit fast, was a corruption of this phrase, were it not that tolla occurs in the verse in Hallfr. S.); æðisk dyrit svá at þat þolir hvergi, so that it has no rest, Lækn. 472; fylgði svá mikill verkr, at hann mátti hvergi kyrr þola, so great pain that he could nowhere remain quiet, Grett. 152; rekr Grettir hrossin, ok þolir Kingála eigi í haga, K. was restless, 25 new Ed.; hann þolir ekki við fyrir verkjum, he has no rest for pains.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞOLA

  • 14 æ

    I)
    interj. ah! o! oh! (denoting pain).
    adv.
    1) aye, ever, always (við vín eitt Óðinn æ lifir); æ ok æ, for ever and ever; æ jafnan, forever and aye;
    2) with compar.; gljúfrin vóru æ því breiðari er ofarr dró, the ravine became ever the broader the higher one went up; æ sem fyrst, the soonest possible;
    3) never (æ menn hann sjálfan um sjá).
    * * *
    interj. dolentis; the oldest form was ai (aï), q. v.; [Germ. au, au au; but also ai, so used by Goethe, ich sterbe ai! exactly as in old Icel., cp. Grimm’s Dict. i. 199; cp. Gr. αἴ αἴ]:—ah! hann braut rif sín ok lesti öxlina, ok kvað við, ai ai! crying ah ah! Þorf. Karl. 390, v. l.; göróttr er drykkr inn, ai! Sæm. 118 (certainly so, see p. 41, col. 1 at the bottom); æ þat er veinon, Skálda 171: there is a curious play on the words á, sounded ā ( ovem) and ,—‘hrútr’ segir hann—þó mun eigi of skipat til ánna (the ewes, gen. pl.) þeirra er þer nefndut í gær, jarls-menn, þá er þér fenguð áverka, Fms. xi. 149: at the present day the sound made by Icel. crying out from pain is written æ, sounded aï; whereas the Dan. is aü, as in Germ.

    Íslensk-ensk orðabók > æ

  • 15 AÐAL

    n. nature, disposition.
    * * *
    [O. H. G. adal, genus; cp. also A. S. éðele, nobilis; Old Engl. and Scot. ethel; Germ. edel; eðla- and eðal- came from mod. Dan. into Icel. aðall, nobility. It does not occur in old writings in this sense.]
    I. n. nature, disposition, inborn native quality, used only in poetry; jóðs a., childish, Ýt. 13; ósnotrs aðal, foolish, insipid, Hm. 106; args a., dastardly, Ls. 23, 24; drengs a., noble, Km. 23; ódyggs a., bad, Hsm. 19. 2. in the sense of offspring; aðul Njarðar (where it is n. pl.?), the gods, the offspring of Njord, Hallfred in a poem, vide Fs. 59.
    II. used in a great many COMPDS, chief-, head-. aðal-akkeri, n. sheet-anchor, Fms. x. 130:
    β. metaph., Bs. i. 756. aðal-bjórr, s, m. prime beaver skin, Eb. (in a verse). aðal-borinn, part., v. óðalborinn. aðal-ból, n. a manor-house, farm inhabited by its master, opp. to tenant farms, Grág. (Kb.) ii. 150; also the name of a farm, Hrafn. 4. aðal-festr, f., v. alaðsfestr. aðal-fylking, f. main force, main body, Hkr. ii. 361. aðal-haf, n. the main, Fms. iv. 177. aðal-henda, u, f., v. alhenda. aðal-hending, f. full, complete rhymes, such as all hall, opp. to skot-hending, q. v., Edda (Ht.) aðal-hendr, adj. verse in full rhyme, Edda, id. aðal-kelda, u, f. chief well, Karl. 442. aðal-kirkja, ju, f. chief part of a church, viz. choir and nave, opp. to forkirkja, Sturl. ii. 59. aðalliga, adv. completely, thoroughly; a. dauðr, quite dead, 656 C. 31, Fms. ii. 313; a. gamall, quite old, iii. 171. aðal-mein, n. great pain, Fms. vi. (in a verse), aðal-merki, n. the head-standard, Pr. 177. aðal-ritning, f. chief writing, Sks. 13. aðal-skáli, a, m. the chief apartment of a skáli, the hall, as distinguished from a forhús, Eb. 43. aðal-tré, n. trunk of a tree; eigi munu kvistir betri en a. (a proverb), Fms. iv. 33. aðal-troll, n. downright ogre, Fas. iii. 179. aðal-túlkr, s, m. chief advocate, Bs. i. 445. aðal-túpt, f. esp. in pl. ir = óðals-toptir, the ground on which a manor-bouse is built, toft of an allodial farm (Norse), flytja hús af aðaltóptum, remove it, N. G. L. i. 379.

    Íslensk-ensk orðabók > AÐAL

  • 16 al-verki

    and alverkja, adj. ind. aching, feeling pains all over the body [cp. the Scot. wark and werk and the provincial Engl. wark in the sense of ache, racking pain], Fms. v. 223, Bs. i. 615.

    Íslensk-ensk orðabók > al-verki

  • 17 angistar-tími

    a, m. an hour of pain, Stj.

    Íslensk-ensk orðabók > angistar-tími

  • 18 at-kváma

    and later form aðkoma or atkoma, u, f. arrival, Ld. 78, Fms. vi. 239; metaph. (eccl.) pain, visitation, Hom. 68, 121. Now used in many compds: aðkomu-maðr, m. a guest, etc.

    Íslensk-ensk orðabók > at-kváma

  • 19 AUGA

    * * *
    (gen. pl. augna), n.
    1) eye;
    lúka (bregða) upp augum, bregða augum í sundr, to open (lift up) the eyes;
    lúka aptr augum, to shift the eyes;
    renna (bregða, leiða) augum til e-s, to turn the eyes to;
    leiða e-n augum, to measure one with the eyes;
    berja augum í e-t, to take into consideration;
    koma augum á e-t, to set eyes on, become aware of;
    hafa auga á e-u, t have, keep, an eye upon;
    segja e-t í augu upp, to one’s face, right in the face;
    unna e-m sem augum í höfði sér, as one’s own eye-balls;
    e-m vex e-t í augu, one has scruples about;
    gløggt er gests augat, a guest’s eye is sharp;
    mörg eru dags augu, the day has many eyes;
    eigi leyna augu, ef ann kona manni, the eyes cannot hide it if a woman loves a man;
    2) hole, aperture in a needle (nálarauga), in a millstone (kvarnarauga) or an axe-head;
    3) pit full of water.
    * * *
    n., gen. pl. augna, [Lat. oculus, a dimin. of an obsolete ocus; Gr. οφθαλμός (Boeot. οκταλμός); Sanskr. aksha: the word is common to Sanskrit with the Slavonic, Greek, Roman, and Teutonic idioms: Goth. augo; Germ, auge; A. S. eâge; Engl. eye; Scot. ee; Swed. öga; Dan. öje, etc. Grimm s. v. suggests a relationship to Lat. acies, acutus, etc. The letter n appears in the plur. of the mod. northern languages; the Swedes say ‘ögon,’ oculi, the Danes ‘öjne;’ with the article ‘ögonen’ and ‘öjnene;’ Old Engl. ‘eyne;’ Scot. ‘een’]
    I. an eye. It is used in Icel. in a great many proverbs, e. g. betr sjá augu en auga, ‘two eyes see better than one,’ i. e. it is good to yield to advice: referring to love, unir auga meðan á sér, the eye is pleased whilst it can behold (viz. the object of its affection), Fas. i. 125, cp. Völs. rím. 4. 189; eigi leyna augu, ef ann kona manni, the eyes cannot bide it, if a woman love a man, i. e. they tell their own tale, Ísl. ii. 251. This pretty proverb is an απ. λεγ. l. c. and is now out of use; it is no doubt taken from a poem in a dróttkvætt metre, (old proverbs have alliteration, but neither rhymes nor assonance, rhyming proverbs are of a comparatively late date): medic., eigi er sá heill er í augun verkir, Fbr. 75; sá drepr opt fæti ( slips) er augnanna missir, Bs. i. 742; hætt er einu auganu nema vel fari, he who has only one eye to lose will take care of it (comm.); húsbóndans auga sér bezt, the master’s eye sees best; glögt er gests augat, a guest’s eye is sharp; mörg eru dags augu, the day has many eyes, i. e. what is to be hidden must not be done in broad daylight, Hm. 81; náið er nef augum, the nose is near akin to the eyes (tua res agitur paries quum proximus ardet), Nj. 21; opt verðr slíkt á sæ, kvað selr, var skotinn í auga, this often happens at sea, quoth the seal, when he was shot in the eye, of one who is in a scrape, Fms. viii. 402. In many phrases, at unna ( to love) e-m sem augum í höfði sér, as one’s own eye-balls, Nj. 217; þótti mér slökt it sætasta ljós augna minna, by his death the sweetest light of my eyes was quenched, 187: hvert grætr þú nú Skarphéðinn? eigi er þat segir Skarphéðinn, en hitt er satt at súrnar í augum, the eyes smart from smoke, 200: renna, líta augum, to seek with the eyes, to look upon: it is used in various connections, renna, líta ástaraugum, vánaraugum, vinaraugum, trúaraugum, öfundaraugum, girndarauga, with eyes of love, hope, friendship, faith, envy, desire: mæna a. denotes an upward or praying look; stara, fixed; horfa, attentive; lygna, blundskaka, stupid or slow; blína, glápa, góna, vacant or silly; skima, wandering; hvessa augu, a threatening look; leiða e-n a., to measure one with the eyes; gjóta, or skjóta hornauga, or skjóta a. í skjálg, to throw a side glance of dislike or ill-will; gjóta augum is always in a bad sense; renna, líta mostly in a good sense: gefa e-u auga, oculum adjicere alicui; hafa auga á e-u, to keep an eye on it; segja e-m e-t í augu upp, to one’s face, Orkn. 454; at augum, adverb. with open eyes, Hervar. S. (in a verse), etc. As regards various movements of the eyes; ljúka upp augum, to open the eyes; láta aptr augun, to shut the eyes; draga auga í pung, to draw the eye into a purse, i. e. shut one eye; depla augum, to blink; at drepa titlinga (Germ. äugeln, blinzen), to wink, to kill tits with the suppressed glances of the eye; glóðarauga, a suffusion on the eye, hyposphagma; kýrauga. proptosis; vagl á auga, a beam in the eye; skjálgr, Lat. limus; ský, albugo; tekinn til augnanna, with sunken eyes, etc., Fél. ix. 192; a. bresta, in death: hafa stýrur í augum, to have prickles in the eyes, when the eyes ache for want of sleep: vatna músum, ‘to water mice,’ used esp. of children weeping silently and trying to hide their tears. As to the look or expression of the eyes there are sundry metaph. phrases, e. g. hafa fékróka í augum, to have wrinkles at the corners of the eyes, of a shrewd money getting fellow, Fms. ii. 84, cp. Orkn. 330, 188, where krókauga is a cognom.; kvenna-króka, one insinuating with the fair sex; hafa ægishjalm í augum is a metaphor of one with a piercing, commanding eye, an old mythical term for the magical power of the eye, v. Grimm’s D. Mythol. under Ægishjalmr: vera mjótt á milli augnanna, the distance between the eyes being short, is a popular saying, denoting a close, stingy man, hence mjóeygr means close: e-m vex e-t í augu (now augum), to shrink back from, of a thing waxing and growing before one’s eyes so that one dares not face it. As to the shape, colour, etc. of the eye, vide the adj. ‘eygr’ or ‘eygðr’ in its many compds. Lastly we may mention the belief, that when the water in baptism touches the eyes, the child is thereby in future life prevented from seeing ghosts or goblins, vide the words úfreskr and skygn. No spell can touch the human eye; en er harm sá augu hans (that of Loki in the shape of a bird), þá grunaði hann (the giant) at maðr mundi vera, Edda 60; í bessum birni þykist hón kenna augu Bjarnar konungs sonar, Fas. i. 51, vide Ísl. Þjóðs.
    II. meton. and metaph. auga is used in a great many connections:
    α. astron.; þjaza augu, the eyes of the giant Thiazi, is a constellation, probably the Dioscuri, Castor and Pollux; the story is told in the Edda 47, cp. Harbarðsljóð 19; (Snorri attributes it to Odin, the poem to Thor.)
    β. botan., auga = Lat. gemma, Hjalt. 38; kattarauga, cat’s eye, is the flower forget-me-not.
    γ. the spots that form the numbers on dice, Magn. 530.
    δ. the hole in a millstone; kvarnarauga, Edda 79, 221, Hkr. i. 121: the opening into which an axe handle is fastened, Sturl. ii. 91: a pit full of water, Fs. 45: nálarauga, a needle’s eye: vindauga, wind’s eye or window (which orig. had no glass in it), A. S. eag-dura (eye-door); also gluggi, q. v.: gleraugu, spectacles.
    ε. anatom., the pan of the hip joint, v. augnakarl, Fms. iii. 392: gagnaugu, temples.
    ζ. hafsauga, the bottom of the ocean, in the popular phrase, fara út í hafsauga, descendere ad tartara.
    η. poët. the sun is called heimsauga, dagsauga, Jónas 119.
    COMPDS either with sing. auga or pl. augna; in the latter case mod. usage sometimes drops the connecting vowel a, e. g. augn-dapr, augn-depra, augn-fagr, etc. auga-bragð (augna-), n. the twinkling of an eye, Hm. 77; á einu a., in the twinkling of an eye, Ver. 32, Edda (pref.) 146, Sks. 559, Rb. 568: a glance, look, snart a., Fms. ii. 174; mikit a., v. 335; úfagrligt a., Fs. 43; hafa a. af e-u, to cast a look at, Fbr. 49, Fms. xi. 424: in the phrase, at hafa e-n (or verða) at augabragði, metaph. to make sport of, to mock, deride, gaze at, Stj. 627, 567, Hm. 5, 29. auga-brun, f. the eye-brow. auga-staðr, m. an eye-mark; hafa a. á e-u, to mark with the eye. auga-steinn (augna-), m. the eye-ball, Hkr. iii. 365, Fms. v. 152. augna-bending, f. a warning glance, Pr. 452. augna-blik, n. mod. = augnabragð, s. augna-bólga, u, f. ophthalmia. augna-brá, f. the eye-lid, D. N. i. 216. augna-fagr and aug-fagr, adj. fair-eyed, Fas. ii. 365, Fms. v. 200. augna-fró, f. a plant, eye-bright, euphrasia, also augna-gras, Hjalt. 231. augna-fræ, n. lychnis alpina. augna-gaman, n. a sport, delight for the eyes to gaze at, Ld. 202, Bær. 17, Fsm. 5 (love, sweetheart). augna-gróm, n. (medic.) a spot in the eye; metaph., ekki a., no mere speck, of whatever can easily be seen. augna-hár, n. an eye-lash. augna-hvannr, m. the eye-lid. augna-hvita, u, f. albugo. augna-karl, n. the pan of the hip joint; slíta or slitna or augnaköllunum, Fas. iii. 392. augna-kast, n. a wild glance, Barl. 167. augna-kláði, a, m. psorophthalmi. augna-krókr, n. the corner of the eye. augna-lag, n. a look, Ld. 154. augna-lok, n. ‘eye-covers,’ eye-lids. augna-mein, n. a disease of the eye. augna-mjörkvi, a, m. dimness of the eye, Pr. 471. augna-ráð, n. expression of the eye. augna-skot, n. a look askance, Gþl. 286, Fs. 44 (of cats). augna-slím, n. glaucoma. augna-staðr, m. the socket of the eye, Magn. 532. augna-sveinn, m. a lad leading a blind man, Str. 46. augn-tepra, u, f. hippus. augna-topt, f. the socket of the eye. augna-verkr, m. pain in the eye, Hkr. ii. 257, Bs. i. 451, Pr. 471, Bjarn. 58. augna-vik, n. pl. = augnakrókr. augna-þungi, a, m. heaviness of the eye, Hkr. ii. 257.

    Íslensk-ensk orðabók > AUGA

  • 20 auki

    m.
    1) addition, increase (auki fagnaðar, pínsla);
    verða at moldar auka, to become dust, to die;
    til auka, in addition, to boot;
    fœrast í alla auka (afls síns), to exert to the utmost one’s bodily strength;
    2) seed, progeny, offspring (eigi gaft þú mér auka eðr afkvæmi);
    * * *
    a, m. eke [A. S. eaca; Old Engl. and Scot. eke or eik]
    1. increase, addition; Abram tók þann auka nafns síns, Ver. 14; a. öfundar ok hatrs, Stj. 192: cp. also in the phrase, verða at moldar auka, to become dust, to die, in a verse in the Hervar. S. Fas. i. 580; cp. maðr er moldu samr, man is but dust, Sl. 47; and another proverb, lauki er lítið gæft til auka, used by Sighvat (Lex. Poët.), the leek needs but little care to grow; sárs-auki, pain, Mirm. 47; Danmerkr auki is a poët. name of Zealand used by Bragi, Edda I: the phrase, í miklum auka, in a huge, colossal shape, Glúm. 345 (in a verse); hence perhaps comes the popular phrase, að færast í aukana (or haukana), to exert to the utmost one’s bodily strength, Glámr færðist í alla auka (of one wrestling), Grett. 114 A, (Ed. 1853 has færðist í aukana.)
    2. metaph. seed, germs, thou hast given me no seed, Stj. III. Gen. xv. 2; esp. the sperm of whales, amber, Sks. 137.
    β. produce of the earth, Barl. 193, 200.
    γ. interest of capital, N. G. L. ii. 380; vide áauki, sársauki, sakauki, i. 187.
    COMPDS: aukadagr, aukahlutr, aukanafn, aukasmíði, aukatungl, aukaverk, aukavika.

    Íslensk-ensk orðabók > auki

См. также в других словарях:

  • pain — pain …   Dictionnaire des rimes

  • pain — [ pɛ̃ ] n. m. • 1050; pan 980; lat. panis 1 ♦ Aliment fait de farine, d eau, de sel et de levain, pétri, fermenté et cuit au four (le pain, du pain); masse déterminée de cet aliment ayant une forme donnée (un pain). Pâte à pain. Faire du pain.… …   Encyclopédie Universelle

  • pain — PAIN. s. m. Aliment ordinaire fait de farine pestrie & cuite. Bon pain. mauvais pain. pain bis. pain blanc, bis blanc. pain noir. pain tendre. pain frais. pain rassis. pain dur. pain salé. pain sans levain. pain de froment. pain de segle. pain d… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • pain — Pain, Panis. Pain blanc, Panis primarius, Candidus panis. Pain bourgeois, gros pain, Panis secundarius, siue secundus, Cibarius panis, Panis ciuilis, B. Pain bis dont on n a pas osté beaucoup du son, Pain de la fenestre, Ater panis, Autopyron.… …   Thresor de la langue françoyse

  • Pain — Saltar a navegación, búsqueda Para el personaje de anime y manga, véase Pain (Naruto). Pain Información personal …   Wikipedia Español

  • pain — n 1 Pain, ache, pang, throe, twinge, stitch are comparable when they mean a bodily sensation that causes acute discomfort or suffering. Pain may range in its application from a sensation that makes one uneasily aware of some bodily disturbance or …   New Dictionary of Synonyms

  • pain — (p[=a]n), n. [OE. peine, F. peine, fr. L. poena, penalty, punishment, torment, pain; akin to Gr. poinh penalty. Cf. {Penal}, {Pine} to languish, {Punish}.] 1. Punishment suffered or denounced; suffering or evil inflicted as a punishment for crime …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Pain — Фестиваль Rock The Lake 2007 …   Википедия

  • pain — n 1: punishment 2 a: physical discomfort associated with bodily disorder (as disease or injury) b: acute mental or emotional suffering pain·less adj pain·less·ly adv …   Law dictionary

  • pain — ► NOUN 1) a strongly unpleasant bodily sensation such as is caused by illness or injury. 2) mental suffering or distress. 3) (also pain in the neck or vulgar slang pain in the arse) informal an annoying or tedious person or thing. 4) (pains)… …   English terms dictionary

  • Pain — Pain, v. t. [imp. & p. p. {Pained} (p[=a]nd); p. pr. & vb. n. {Paining}.] [OE. peinen, OF. pener, F. peiner to fatigue. See {Pain}, n.] 1. To inflict suffering upon as a penalty; to punish. [Obs.] Wyclif (Acts xxii. 5). [1913 Webster] 2. To put… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»