paenitēns

paenĭtĕo (less correctly poen-), ui, no sup., ēre, 2, v. a. and impers. [root in poena, q. v.; Gr. poinê].

Act., to cause to repent, to displease (anteclass. and late Lat.):

et me quidem haec conditio nunc non paenitet,

causes me no regret, Plaut. Stich. 1, 1, 50: quod male emptum est semper paenitet, Cat. ap. Plin. 18, 5, 6, § 26:

paenitemini et credite Evangelio,

repent, Vulg. Marc. 1, 15; id. Act. 3, 19.—

Neutr., to repent, be sorry:

momenta certaminum assuefaciebant militem minus jam tandem aut virtutis aut fortunae paenitere suae,

Liv. 22, 12, 10:

etiam nunc paenitere suā sponte Aequos quam pati hostilia malle,

id. 3, 2, 4:

Athenienses primi paenitere coeperunt,

Just. 11, 3, 3:

paenituit populus,

Vulg. Ecclus. 48, 16:

non vult paenitere,

id. Apoc. 2, 21.—Esp., in part. pres.:

Lepidus paenitens consili,

Sall. H. 1, 49 Dietsch:

paenitens facti,

Suet. Vit. 15; cf. id. Claud. 43 init.; cf. II. A. e and i infra.—

It repents one, etc., i. e. I, you, etc., repent; I, etc., repent, am sorry, grieve, rue, etc.

Aliquem alicujus rei:

non paenitere me consilii de tuā mansione,

Cic. Att. 9, 10, 8:

quem... in eam diem vitae non paenituerat,

Just. 13, 1, 5: neque te, neque quenquam arbitror tuae paeniturum laudis, App. ap. Non. 158, 5: galeatum sero duelli paenitet, Juv. 1, 170.—

Alicujus rei alone:

bonae mentis paenituisset,

Sen. Q. N 4, praef. 7:

paenitebatque modo consilii, modo paenitentiae ipsius,

Curt. 10, 7, 12.—

Aliquem alone:

si eos quidem non paeniteret,

Cic. Fam. 9, 5, 2.—

With acc. of person, foll. by inf.:

efficiunt ut me non didicisse minus paeniteat,

Cic. de Or. 2, 19, 77.—

With neutr. pron. as subj. (cf. I. B. supra; Zumpt, Gr. § 442, explains the pron. in these passages as acc., but v. Krebs, Antibarb. p. 876):

sapientis est nihil, quod paenitere possit, facere,

Cic. Tusc. 5, 28, 81:

sequitur ut nihil paeniteat,

id. ib. 5, 18, 53:

quaeri oportet utrum id facinus sit, quod paenitere fuerit necesse,

id. Inv. 2, 13, 43. —

Foll. by rel. adverb. clause:

etsi solet eum, cum aliquid fecit, paenitere,

Cic. Att. 8, 5, 1.—

With quod:

valde ego ipsi, quod de suā sententiā decesserit, paenitendum puto,

Cic. Att. 7, 3, 6:

paenitet quod non ab adultero coepi,

Quint. Decl. 335.—

With dat. of agent:

consilii nostri... nobis paenitendum,

Cic. Fam. 9, 5, 2.—

Absol.:

tanta vis fuit paenitendi,

Cic. Tusc. 4, 37, 79: corrigere errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24:

Sallustius usque eo processit, ut non paeniturum pro non acturo paenitentiam dixerit,

Quint. 9, 3, 12:

paenitet et torqueor,

Ov. P. 1, 2, 60; Prud. Cath. 2, 26.—

It discontents or displeases one, i. e. one is vexed, angry, offended, dissatisfied (class.; cf. taedet).

Aliquem alicujus rei:

ut me imperii nostri paeniteret,

Cic. Rep. 6, 16, 16:

num hujusce te gloriae paenitebat?

id. Phil. 1, 13, 33; cf. id. Rep. 3, 35, 47:

num igitur, si ad centesimum annum vixisset, senectutis suae eum paeniteret?

id. Sen. 6, 19:

paenitere se virium suarum,

Liv. 8, 23:

paenituit multos vanae sterilisque cathedrae,

Juv. 7, 203.—

With quod and subj.:

se paenitere, quod animum tuum offenderit,

Cic. Att. 11, 13, 2.—

It concerns, is a care to, makes anxious, dissatisfies; and with negative, it is enough, satisfies (mostly anteclass.):

an paenitet te, quanto hic fuerit usui?

are you not satisfied? Plaut. Ps. 1, 3, 71:

paenitetne te, quot ancillas alam?

id. Truc. 2, 6, 52: duas dabo, una si parum'st;

et si duarum paenitebit, addentur duae,

are not enough, not satisfactory, id. Stich. 4, 1, 34:

an paenitebat flagitii te auctore quod fecisset Adulescens?

was it not enough? Ter. Eun. 5, 6, 12; id. Heaut. 1, 1, 20; id. Phorm. 1, 3, 20:

an paenitet vos, quod salvum atque incolumem exercitum traduxerim?

Caes. B. C. 2, 32:

quod a senatu quanti fiam minime me paenitet,

Cic. Att. 1, 20, 2; cf.:

tam diu velle debebis (discere), quoad te quantum proficias non paenitebit,

id. Off. 1, 1, 2. —Hence,

paenĭtens, entis, P. a., repenting, repentant, penitent.

Absol.:

optimus est portus paenitenti mutatio consilii,

Cic. Phil. 12, 2, 7.—

With gen.: Lepidum paenitentem consilii, Sall. ap. Charis. p. 224 P.—

With de:

signa paenitentis de matrimonio dederat,

Suet. Claud. 43.— Hence, adv.: paenĭtenter, with regret, repentantly (late Lat.):

auguria paenitenter omissa,

Min. Fel. Oct. 26.—

paenĭ-tendus, a, um, to be repented of, blamable, objectionable (perh. not ante-Aug.).

Affirmatively:

itaque hic ager sive exercetur, seu cessat, colono est paenitendus,

Col. 3, 2:

paenitendae rei recordatio,

Sen. Brev. Vit. 10, 2.—

With a negative:

sub haud paenitendo magistro,

Liv. 1, 35, 5; 25, 6, 10; 40, 6, 3:

dicta non paenitenda,

Gell. 1, 3, 2:

gens Flavia reipublicae non paenitenda,

Suet. Vesp. 1.

paenĭtĕo (less correctly poen-), ui, no sup., ēre, 2, v. a. and impers. [root in poena, q. v.; Gr. poinê].

Act., to cause to repent, to displease (anteclass. and late Lat.):

et me quidem haec conditio nunc non paenitet,

causes me no regret, Plaut. Stich. 1, 1, 50: quod male emptum est semper paenitet, Cat. ap. Plin. 18, 5, 6, § 26:

paenitemini et credite Evangelio,

repent, Vulg. Marc. 1, 15; id. Act. 3, 19.—

Neutr., to repent, be sorry:

momenta certaminum assuefaciebant militem minus jam tandem aut virtutis aut fortunae paenitere suae,

Liv. 22, 12, 10:

etiam nunc paenitere suā sponte Aequos quam pati hostilia malle,

id. 3, 2, 4:

Athenienses primi paenitere coeperunt,

Just. 11, 3, 3:

paenituit populus,

Vulg. Ecclus. 48, 16:

non vult paenitere,

id. Apoc. 2, 21.—Esp., in part. pres.:

Lepidus paenitens consili,

Sall. H. 1, 49 Dietsch:

paenitens facti,

Suet. Vit. 15; cf. id. Claud. 43 init.; cf. II. A. e and i infra.—

It repents one, etc., i. e. I, you, etc., repent; I, etc., repent, am sorry, grieve, rue, etc.

Aliquem alicujus rei:

non paenitere me consilii de tuā mansione,

Cic. Att. 9, 10, 8:

quem... in eam diem vitae non paenituerat,

Just. 13, 1, 5: neque te, neque quenquam arbitror tuae paeniturum laudis, App. ap. Non. 158, 5: galeatum sero duelli paenitet, Juv. 1, 170.—

Alicujus rei alone:

bonae mentis paenituisset,

Sen. Q. N 4, praef. 7:

paenitebatque modo consilii, modo paenitentiae ipsius,

Curt. 10, 7, 12.—

Aliquem alone:

si eos quidem non paeniteret,

Cic. Fam. 9, 5, 2.—

With acc. of person, foll. by inf.:

efficiunt ut me non didicisse minus paeniteat,

Cic. de Or. 2, 19, 77.—

With neutr. pron. as subj. (cf. I. B. supra; Zumpt, Gr. § 442, explains the pron. in these passages as acc., but v. Krebs, Antibarb. p. 876):

sapientis est nihil, quod paenitere possit, facere,

Cic. Tusc. 5, 28, 81:

sequitur ut nihil paeniteat,

id. ib. 5, 18, 53:

quaeri oportet utrum id facinus sit, quod paenitere fuerit necesse,

id. Inv. 2, 13, 43. —

Foll. by rel. adverb. clause:

etsi solet eum, cum aliquid fecit, paenitere,

Cic. Att. 8, 5, 1.—

With quod:

valde ego ipsi, quod de suā sententiā decesserit, paenitendum puto,

Cic. Att. 7, 3, 6:

paenitet quod non ab adultero coepi,

Quint. Decl. 335.—

With dat. of agent:

consilii nostri... nobis paenitendum,

Cic. Fam. 9, 5, 2.—

Absol.:

tanta vis fuit paenitendi,

Cic. Tusc. 4, 37, 79: corrigere errorem paenitendo, id. Fragm. ap. Lact. 6, 24:

Sallustius usque eo processit, ut non paeniturum pro non acturo paenitentiam dixerit,

Quint. 9, 3, 12:

paenitet et torqueor,

Ov. P. 1, 2, 60; Prud. Cath. 2, 26.—

It discontents or displeases one, i. e. one is vexed, angry, offended, dissatisfied (class.; cf. taedet).

Aliquem alicujus rei:

ut me imperii nostri paeniteret,

Cic. Rep. 6, 16, 16:

num hujusce te gloriae paenitebat?

id. Phil. 1, 13, 33; cf. id. Rep. 3, 35, 47:

num igitur, si ad centesimum annum vixisset, senectutis suae eum paeniteret?

id. Sen. 6, 19:

paenitere se virium suarum,

Liv. 8, 23:

paenituit multos vanae sterilisque cathedrae,

Juv. 7, 203.—

With quod and subj.:

se paenitere, quod animum tuum offenderit,

Cic. Att. 11, 13, 2.—

It concerns, is a care to, makes anxious, dissatisfies; and with negative, it is enough, satisfies (mostly anteclass.):

an paenitet te, quanto hic fuerit usui?

are you not satisfied? Plaut. Ps. 1, 3, 71:

paenitetne te, quot ancillas alam?

id. Truc. 2, 6, 52: duas dabo, una si parum'st;

et si duarum paenitebit, addentur duae,

are not enough, not satisfactory, id. Stich. 4, 1, 34:

an paenitebat flagitii te auctore quod fecisset Adulescens?

was it not enough? Ter. Eun. 5, 6, 12; id. Heaut. 1, 1, 20; id. Phorm. 1, 3, 20:

an paenitet vos, quod salvum atque incolumem exercitum traduxerim?

Caes. B. C. 2, 32:

quod a senatu quanti fiam minime me paenitet,

Cic. Att. 1, 20, 2; cf.:

tam diu velle debebis (discere), quoad te quantum proficias non paenitebit,

id. Off. 1, 1, 2. —Hence,

paenĭtens, entis, P. a., repenting, repentant, penitent.

Absol.:

optimus est portus paenitenti mutatio consilii,

Cic. Phil. 12, 2, 7.—

With gen.: Lepidum paenitentem consilii, Sall. ap. Charis. p. 224 P.—

With de:

signa paenitentis de matrimonio dederat,

Suet. Claud. 43.— Hence, adv.: paenĭtenter, with regret, repentantly (late Lat.):

auguria paenitenter omissa,

Min. Fel. Oct. 26.—

paenĭ-tendus, a, um, to be repented of, blamable, objectionable (perh. not ante-Aug.).

Affirmatively:

itaque hic ager sive exercetur, seu cessat, colono est paenitendus,

Col. 3, 2:

paenitendae rei recordatio,

Sen. Brev. Vit. 10, 2.—

With a negative:

sub haud paenitendo magistro,

Liv. 1, 35, 5; 25, 6, 10; 40, 6, 3:

dicta non paenitenda,

Gell. 1, 3, 2:

gens Flavia reipublicae non paenitenda,

Suet. Vesp. 1.