Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

officīna

  • 1 officina

    offĭcīna, ae, f. [p. opificina, cf. opifex]    - ŏpĭfĭcīna, chez Plaut. Mil. 880; Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 3, 83. [st1]1 [-] atelier, fabrique, manufacture.    - Cic. Off. 1, 42, 150; Verr. 2, 4, 24, § 54.    - officina armorum, Caes.: manufacture d'armes.    - officina fullonis, Plin.: atelier de foulon.    - officina fabrorum, Sen.: forge.    - officina promercalium vestium, Suet.: magasin de confections.    - officina: poulailler. --- Col. 8, 3, 1. [st1]2 [-] fabrication, confection.    - Plin. 11, 2. [st1]3 [-] fig. fabrique, officine, école.    - officina spirandi pulmo, Plin. 11, 188: le poumon, organe de la respiration.    - officina dicendi, Cic.: école d'éloquence.    - officina nequitiae, Cic. Rosc. Am. 46, 134: officine de corruption.    - Cic. de Or. 2, 13, 57; Or. 3, 12; 13, 40; Liv. 39, 11, 6; cf. 39, 8, 7; Val. Max. 3, 1, 2; Sen. Contr. 5, 33, 2.
    * * *
    offĭcīna, ae, f. [p. opificina, cf. opifex]    - ŏpĭfĭcīna, chez Plaut. Mil. 880; Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 3, 83. [st1]1 [-] atelier, fabrique, manufacture.    - Cic. Off. 1, 42, 150; Verr. 2, 4, 24, § 54.    - officina armorum, Caes.: manufacture d'armes.    - officina fullonis, Plin.: atelier de foulon.    - officina fabrorum, Sen.: forge.    - officina promercalium vestium, Suet.: magasin de confections.    - officina: poulailler. --- Col. 8, 3, 1. [st1]2 [-] fabrication, confection.    - Plin. 11, 2. [st1]3 [-] fig. fabrique, officine, école.    - officina spirandi pulmo, Plin. 11, 188: le poumon, organe de la respiration.    - officina dicendi, Cic.: école d'éloquence.    - officina nequitiae, Cic. Rosc. Am. 46, 134: officine de corruption.    - Cic. de Or. 2, 13, 57; Or. 3, 12; 13, 40; Liv. 39, 11, 6; cf. 39, 8, 7; Val. Max. 3, 1, 2; Sen. Contr. 5, 33, 2.
    * * *
        Officina, officinae, pen. prod. Cic. L'ouvroir d'un chascun mestier où on besongne, Officine.
    \
        Ex eadem officina. Cicero. Il vient d'un mesme ouvroir et ouvrier, Qui a faict l'un, a faict l'autre.
    \
        Officinas promercalium vestium exercere. Suetonius. Estre frippier.
    \
        Officina. Plin. Composition, Fabrication.
    \
        Officinam, gallinarium vocat Columella. Un gelinier.

    Dictionarium latinogallicum > officina

  • 2 officina

    officīna, ae, f. (= opificina, v. opifex), I) die Werkstatt, Werkstätte, 1) im allg.: off. fabrilis, die Waffenschmiede, Treb. Poll.: off. fabri ferrarii, die Schmiedewerkstätte, Augustin.: off. armorum, Waffenfabrik, Caes.: off. fullonis, officinae fullonum, Plin.: textorum, fabrorum officinae, Sen.: off. carnificum, Hieron.: vestium promercalium, Werkstatt, wo Kleider zum Verkauf gemacht werden, Suet.: pulmo est spirandi officina, Plin. – im Bilde, Werkstätte, Herd, Sitz, Quelle, cuius domi (in dessen Hause) quaestuosissima est falsorum commentariorum et chirographorum officina, Cic.: falsi testes, falsa signa testimoniaque et indicia ex eadem officina exibant, Liv.: Isocratis domus quasi ludus quidam et officina dicendi, Cic.: philosophi ii, qui quasi officinas instruxerunt sapientiae, Cic.: u. so officina nequitiae, corruptelarum, v. einem liederlichen Hause, Cic. u. Liv. – 2) insbes., mit u. ohne cohortalis = ὀρνιθών (ornithon), der Hühnerhof, der Ort, wo das Geflügel sich aufhält, um Eier zu legen und zu brüten, der Zuchtort, Colum. 8, 3, 1 u.a. – II) die Verfertigung, Bildung, in magnis corporibus... facilis officina sequaci materiā fuit, Plin. 11, 2. – oficina geschr., Corp. inscr. Lat. 6, 8455.
    ————————
    officīna, s. officina .

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > officina

  • 3 officina

    officīna, ae, f. (= opificina, v. opifex), I) die Werkstatt, Werkstätte, 1) im allg.: off. fabrilis, die Waffenschmiede, Treb. Poll.: off. fabri ferrarii, die Schmiedewerkstätte, Augustin.: off. armorum, Waffenfabrik, Caes.: off. fullonis, officinae fullonum, Plin.: textorum, fabrorum officinae, Sen.: off. carnificum, Hieron.: vestium promercalium, Werkstatt, wo Kleider zum Verkauf gemacht werden, Suet.: pulmo est spirandi officina, Plin. – im Bilde, Werkstätte, Herd, Sitz, Quelle, cuius domi (in dessen Hause) quaestuosissima est falsorum commentariorum et chirographorum officina, Cic.: falsi testes, falsa signa testimoniaque et indicia ex eadem officina exibant, Liv.: Isocratis domus quasi ludus quidam et officina dicendi, Cic.: philosophi ii, qui quasi officinas instruxerunt sapientiae, Cic.: u. so officina nequitiae, corruptelarum, v. einem liederlichen Hause, Cic. u. Liv. – 2) insbes., mit u. ohne cohortalis = ὀρνιθών (ornithon), der Hühnerhof, der Ort, wo das Geflügel sich aufhält, um Eier zu legen und zu brüten, der Zuchtort, Colum. 8, 3, 1 u.a. – II) die Verfertigung, Bildung, in magnis corporibus... facilis officina sequaci materiā fuit, Plin. 11, 2. – / oficina geschr., Corp. inscr. Lat. 6, 8455.

    lateinisch-deutsches > officina

  • 4 officina

    offĭcīna, ae, f. [contr. from opificina, from opifex; the uncontracted prim. form, opĭfĭcīna, is still found in Plaut. Mil. 3, 3, 7, and Jul. Val. Res Gest. Alex. M. 3, 83 fin. Mai], a workshop, manufactory (class.; cf. fabrica).
    I.
    Lit.:

    nec enim quicquam ingenuum potest habere officina,

    Cic. Off. 1, 42, 150:

    instituit officinam Syracusis in regiā maximam,

    id. Verr. 2, 4, 24, § 54:

    armorum,

    a manufactory of arms, Caes. B. C. 1, 34; Cic. Phil. 7, 4, 13; Nep. Ages. 3, 2;

    for which, ferraria, Auct. B. Afr. 20: aerariorum,

    Plin. 16, 6, 8, § 23:

    fullonum,

    id. 35, 11, 40, § 143:

    pictoris,

    id. ib.:

    plastarum,

    id. 35, 12, 45, § 155:

    tingentium,

    id. 9, 38, 62, § 133:

    tonstrinarum,

    id. 36, 22, 47, § 165 al.:

    promercalium vestium,

    a shop in which garments are made for sale, Suet. Gram. 23:

    cetariorum,

    a place where fish are salted, Col. 8, 17:

    officina monetae,

    Liv. 6, 20:

    dum graves Cyclopum Volcanus ardens urit officinas,

    Hor. C. 1, 4, 8.—
    2.
    In partic., in econom. lang. = ornithon, a place where fowls are kept, in order to lay their eggs and hatch their young, a poultry-house or yard, Col. 8, 3, 4.—
    B.
    Transf., a making, formation:

    in magnis corporibus facilis officina sequaci materia fuit,

    Plin. 11, 2, 1, § 2.—
    II.
    Trop., a workshop, manufactory, laboratory:

    mathematici, poëtae, musici, medici denique ex hac tamquam omnium artium officinā profecti sunt,

    Cic. Fin. 5, 3, 7:

    falsorum commentariorum, et chirographorum officina,

    id. Phil. 2, 14, 35:

    nequitiae,

    id. Rosc. Am. 46, 134:

    dicendi,

    id. Brut. 8, 32:

    sapientiae,

    id. Leg. 1, 13, 36:

    spirandi pulmo,

    Plin. 11, 37, 72, § 188:

    rhetoris,

    Cic. de Or. 2, 13, 57:

    ex rhetorum officinis,

    id. Or. 3, 12:

    domus ejus officina eloquentiae habita est,

    id. ib. 13, 40:

    corruptelarum omnis generis,

    Liv. 39, 11, 6; cf.

    39, 8, 7: crudelitatis,

    Val. Max. 3, 1, 2:

    humanarum calamitatium,

    Sen. Contr. 5, 33, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > officina

  • 5 officina

    officina officina, ae f аптека

    Латинско-русский словарь > officina

  • 6 officina [2]

    officīna, s. officīna /.

    lateinisch-deutsches > officina [2]

  • 7 officina

    officīna, ae f. [из opificina от opĭfex]
    1) мастерская, место изготовления (armorum Cs, Nep; ferraria bAfr)
    2) рассадник, очаг ( eloquentiae C); школа ( sapientiae C); гнездо (nequitiae C; falsorum commentariorum C)
    3) птицеводческое хозяйство, птичник Col

    Латинско-русский словарь > officina

  • 8 officīna

        officīna ae, f    [for opificīna (old), from opifex], a workshop, manufactory: instituit officinam in regiā maximam, studio: armorum officinae in urbe: monetae, mint, L.: Cyclopum Volcanus urit officinas, H.—Fig., a workshop, factory, laboratory: tamquam omnium artium: sapientiae: ex rhetorum officinis: eloquentiae: corruptelarum, L.
    * * *
    workshop; office

    Latin-English dictionary > officīna

  • 9 officina

    1) мастерская, фабрика (1. 19 § 2 D. 5, 1). 2) контора (1. 3 D. 50, 14). 3) лавка (1. 19 C. 8, 12). 4) гардеробная (1. 4 § 2 D. 3, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > officina

  • 10 officina

    ae, f первое склонение аптека

    Латинско-русский медицинско-фармацевтический словарь > officina

  • 11 officina

    workshop, factor.

    Latin-English dictionary of medieval > officina

  • 12 officina

    , ае f
    аптека

    Latin-Russian dictionary > officina

  • 13 аптека

    officina, ae f

    Latin-Russian dictionary > аптека

  • 14 aerarius

    aerārius, a, um (aes), I) zum Erz (Kupfer, Bronze usw.) gehörig, damit sich beschäftigend, Erz-, Kupfer-, A) adj.: lapis, erzhaltiges Gestein, Erz ( λίθος χαλκιτις), Plin.: metallum, Erzgrube, -bergwerk, Vitr.: as, Kupferas, Petr. 57, 5: structurae, bergmännische Baue, Grubenbaue, Caes. b.G. 3, 21, 3 zw.: officina, Schmelzhütte, Seigerhütte, Plin.: fornax, Schmelzofen, Plin.: faber, Metallarbeiter (Erz-, Kupfer-, Bronzearbeiter, Kupferschmied, Bildgießer usw.), Plin. u. Vulg.: u. so artifex, Vulg.: ars, Iustin.: folliculus aerariae artis u. folliculus aerarius, Blasebalg der Metallarbeiter, Cael. Aur. – B) s ubst.: 1) aerārius, ī, m. = aerarius faber, Plin. u.a. – 2) aerāria, ae, f. (sc. officina), Schmelzhütte, Varr. LL. 8, 62. Plin. 34, 128. – II) zum Geld gehörig-, Geld-, Münz-, A) adj.: ratio, die Berechnung auf Kupfermünze, Cic. Quinct. 17: milites, Soldtruppen, Varr. LL. 5, 181: missus, der letzte, urspr. aus Sammelgeld (aes) bestrittene Gang in den Spielen, Varr. fr. b. Serv. Verg. georg. 3, 18: illa vetus aeraria fabula, jenes alte Märchen von den Kupfermünzen (die Vettius statt des Silbergeldes der Klodia wie einer gemeinen Buhldirne gegeben haben sollte), Cic. Cael. 71. – praetores, quaestores, tribuni, salinatores, s. praetor, quaestor, tribunus, salinator. – B) subst.: 1) aerārius, ī, m., der Ärarier, gew. im Plur. aerāriī, ōrum, m., die Ärarier, d.i. die Bürger der untersten Klasse zu Rom, die, von allen sonstigen Kriegs- u. Ehrenlasten befreit, nur einen bestimmten Geldbeitrag (aera) zu den Kriegs- u. Staatslasten zu zahlen hatten; zugl. die Klasse, in die Bürger höherer Klassen vom Zensor zur Strafe versetzt werden konnten, dah. aerarium alqm facere, Varr. sat. Men. 196. u. Liv.; u. aerarios fieri, Liv.: alqm in aerarios referri (durch die Schreiber) iubere, Cic.: u. alqm referre in od. inter aerarios, Gell. u. Val. Max.: ex aerariis eximere alqm, Afran. fr.: aerarium relinquere alqm, Cic.: u. adj., omnes tribus praeter unam aerarias reliquit, Liv. epit. 29 extr. – 2) aerārium, iī u. ī, n., die Schatzkammer, eig. die ›Kupferkammer‹, weil das älteste Geld aus aes (Kupfer) bestand; a) die Schatzkammer des röm. Staates, die Staatskasse (Ggstz. fiscus, später auch aerarium publicum, Ggstz. fiscus privatus, Spart. Hadr. 7. § 7), d.h. ein kellerartiges Gewölbe (s. Lucan. 3, 153 sqq.) unter od. hinter dem Saturnustempel, wo der Staatsschatz u. außer diesem das Staatsarchiv (in dem die öffentlichen Rechnungen, selbst der Provinzialbehörden, die Gerichtsakten, Senatsbeschlüsse in Abschrift [die Urschrift im Cerestempel] od. später in der Urschrift niedergelegt wurden) sowie die Feldzeichen der Legionen aufbewahrt wurden; dah. pecuniam in aerarium referre, inferre, deferre, redigere (vgl. diese Verba), Cic., Liv. u.a.: duplum eius quanti emisset in aerarium inferre, S.C. de aedif. (Corp. inscr. Lat. 10, 1401) 28: decreta Patrum ad aerarium deferre, Tac.: alqm in beneficiis ad aerarium deferre (s. dē-fero no. II, A, 2, b, β), Cic. Arch. 11: apud aerarium pendēre, von Angeklagten, in deren Sache die Akten noch nicht geschlossen waren, Suet. Dom. 9, 2. – Die Aufsicht u. Verwaltung des Ärars hatten zur Zeit der Republik die Quästoren u. ihre Gehilfen, die tribuni aerarii (s. tribūnus), unter Augustus anfangs Prätoren u. später gewesene Prätoren, die praefecti aerarii (vor denen zunächst die Prozesse des Ärars gegen dessen Schuldner usw. geführt wurden, s. Bremi zu Suet. Ner. 17). – Das Ärarium war übrigens geteilt in das gew. aerarium (den gemeinen Schatz), in das die regelmäßigen Abgaben flossen und aus dem die ordentlichen Ausgaben bestritten wurden, und in das aerarium sanctius (od. sanctum, den geheimen Schatz), das, aus der vicesima manumissionum gebildet (s. Liv. 7, 16, 7; dah. aurum vicesimarium, Liv. 27, 10, 11) u. nach u. nach durch ungeheure Kriegsbeute vermehrt (s. Lucan. 3, 155 sqq.), für die höchsten Notfälle bestimmt war, also eine Art »Notschatz« (s. Liv. 27, 10, 11); dah. bildl., illic opes (sc. dicendi) velut sanctiore quodam aerario (in einem geheimen od. Not-Schatz) reconditae, unde ad subitos quoque casus, cum res exiget, proferantur, Quint. 10, 3, 3. – Neben dem alten aerarium (Saturni) schuf Augustus (im Jahre 6 n. Chr.) ein neues, das aerarium militare (»eine Veteranenversorgungskasse«), s. Suet. Aug. 49, 2. Tac. ann. 1, 78 (dazu die Auslgg.). Monum. Ancyr. 3, 35. – Meton., das Geld in der Schatzkammer, der öffentliche Schatz, das Staatsvermögen, die Staatskasse, Cic. Tusc. 3, 48; har. resp. 16. – b) die Schatzkammer, der Schatz eines Königs, Cic. ad Att. 6, 1, 3: durch Beiträge der einzelnen zusammengebrachte »Kriegskasse« der verbündeten Staaten Griechenlands, commune aerarium, Nep. Arist. 3, 1 u. 3: durch Beiträge von Privatleuten zu bildender »Privatschatz (aerarium privatum)« für Cäsars Mörder, Nep. Att. 8, 3. – ein aerarium sanctius in Syrakus als Archiv, Cic. Verr. 4, 140. – u. aer. privatum, des Kaisers, Valer. imp. b. Treb. Poll. Claud. 14, 3.

    lateinisch-deutsches > aerarius

  • 15 aeraria

    aerārĭa, ae, f. (s.-ent. officina ou cella) forge, atelier (où l'on travaille le bronze).
    * * *
    aerārĭa, ae, f. (s.-ent. officina ou cella) forge, atelier (où l'on travaille le bronze).
    * * *
        AEraria, aerariae, Locus in quo aes effoditur. Plin. Mine d'arain.

    Dictionarium latinogallicum > aeraria

  • 16 lanarius

    [st1]1 [-] lānārĭus, a, um: relatif à la laine.    - lanaria, ae, f. (s.-ent. officina): atelier où l'on travaille la laine, filature.    - lanaria herba (lanaria radix): plante servant à dégraisser la laine.    - lānārĭus, ĭi, m.: ouvrier en laine. [st1]2 [-] Lānārĭus, ĭi, m.: Lanarius (surnom).
    * * *
    [st1]1 [-] lānārĭus, a, um: relatif à la laine.    - lanaria, ae, f. (s.-ent. officina): atelier où l'on travaille la laine, filature.    - lanaria herba (lanaria radix): plante servant à dégraisser la laine.    - lānārĭus, ĭi, m.: ouvrier en laine. [st1]2 [-] Lānārĭus, ĭi, m.: Lanarius (surnom).
    * * *
        Lanarius, Substantiuum. Plaut. Qui appreste les laines.

    Dictionarium latinogallicum > lanarius

  • 17 plumbarius

    plumbārĭus, a, um de plomb.    - plumbaria officina, Vitr.: plomberie.    - artifex plombārĭus, Vitr.: plombier.    - plombārĭus, ii, m.: plombier.
    * * *
    plumbārĭus, a, um de plomb.    - plumbaria officina, Vitr.: plomberie.    - artifex plombārĭus, Vitr.: plombier.    - plombārĭus, ii, m.: plombier.
    * * *
        Plumbarius. Un plombier, qui besongne de plomb.

    Dictionarium latinogallicum > plumbarius

  • 18 vas

    [st1]1 [-] vās, vāsis, n. (surtout au pluriel: vasa, ōrum, n.): - [abcl][b]a - vase, pot.[/b] [st2]2 [-] vaisselle. - [abcl][b]b - ustensile de ménage. - [abcl]c - au plur. meubles, mobilier. - [abcl]d - au plur. bagages (de soldats). - [abcl]e - matériel (agricole, de pêche). - [abcl]f - au plur. ruches.[/b]    - au plur. vasa, vasorum et vasum, i, n. (deuxième déclinaison).    - quis est qui de hac officina, qui de vasis aureis, qui de istius pallio non audierit? Cic. Verr. 2, 4: qui n'a pas entendu parler de cet atelier, des vases d'or, du manteau grec de cet individu?    - vasa Samia, Cic.: vases de terre de Samos.    - vasa coquinaria, Plin.: batterie de cuisine.    - quo cognito signum dari jubet et vasa militari more conclamari, Caes. BC. 1, 66: quand il apprend cette nouvelle, il ordonne de sonner l'alerte et de crier "aux bagages", selon la coutume de l'armée.    - vasa colligere, Caes.: plier bagage, décamper.    - corpus quasi vas est animi, Cic.: le corps est comme l'enveloppe de l'âme.    - in eodem homine atque in eodem vase manere, Lucr.: rester dans le même homme et dans la même enveloppe (en parl. de l'âme).    - vasum, i, n.: Plaut. Cato. c. vas, vasis.    - vasum argenteum, Plaut. Truc.: vase d'argent.    - vasus, i, m.: Petr. Apic. c. vas, vasis.    - vasus fictilis, Petr. 57, 8: vase d'argile. [st1]2 [-] văs, vădis, m.: caution (en justice), répondant, garant.    - vades poscere: exiger des répondants.    - vades deserere: laisser les répondants payer la caution, manquer aux engagements pris en fournissant des répondants, ne pas comparaître en justice au jour fixé, faire défaut.    - se dare vadem pro aliquo: se porter caution pour qqn.    - vas factus est, Cic.: il s'est porté caution.
    * * *
    [st1]1 [-] vās, vāsis, n. (surtout au pluriel: vasa, ōrum, n.): - [abcl][b]a - vase, pot.[/b] [st2]2 [-] vaisselle. - [abcl][b]b - ustensile de ménage. - [abcl]c - au plur. meubles, mobilier. - [abcl]d - au plur. bagages (de soldats). - [abcl]e - matériel (agricole, de pêche). - [abcl]f - au plur. ruches.[/b]    - au plur. vasa, vasorum et vasum, i, n. (deuxième déclinaison).    - quis est qui de hac officina, qui de vasis aureis, qui de istius pallio non audierit? Cic. Verr. 2, 4: qui n'a pas entendu parler de cet atelier, des vases d'or, du manteau grec de cet individu?    - vasa Samia, Cic.: vases de terre de Samos.    - vasa coquinaria, Plin.: batterie de cuisine.    - quo cognito signum dari jubet et vasa militari more conclamari, Caes. BC. 1, 66: quand il apprend cette nouvelle, il ordonne de sonner l'alerte et de crier "aux bagages", selon la coutume de l'armée.    - vasa colligere, Caes.: plier bagage, décamper.    - corpus quasi vas est animi, Cic.: le corps est comme l'enveloppe de l'âme.    - in eodem homine atque in eodem vase manere, Lucr.: rester dans le même homme et dans la même enveloppe (en parl. de l'âme).    - vasum, i, n.: Plaut. Cato. c. vas, vasis.    - vasum argenteum, Plaut. Truc.: vase d'argent.    - vasus, i, m.: Petr. Apic. c. vas, vasis.    - vasus fictilis, Petr. 57, 8: vase d'argile. [st1]2 [-] văs, vădis, m.: caution (en justice), répondant, garant.    - vades poscere: exiger des répondants.    - vades deserere: laisser les répondants payer la caution, manquer aux engagements pris en fournissant des répondants, ne pas comparaître en justice au jour fixé, faire défaut.    - se dare vadem pro aliquo: se porter caution pour qqn.    - vas factus est, Cic.: il s'est porté caution.
    * * *
        Vadem mortis accipere. Cic. Quand le juge prenoit un respondant pour un prisonnier de le representer à certain jour auquel il estoit condamné à mort.
    \
        Vas, vasis, priore prod. n. g. tertiae declinationis in singulari, in plurali secundae. Martial. Vaisseau.
    \
        Argentea vasa. Horat. Vaisselle d'argent.
    \
        Aspera vasa. Iuuen. Vaisselle ouvree, ou gravee.
    \
        Picatum vas. Columel. Poissé.
    \
        Samia vasa. Cic. Vaisseauls de terre.
    \
        Vasa colligere. Cic. Amasser le bagage, Serrer le bagage, ou les hardes, Trousser le bagage.
    \
        Ducere vasa e luto. Quintil. Faire vaisseauls de terre.

    Dictionarium latinogallicum > vas

  • 19 aerarius

    aerārius, a, um (aes), I) zum Erz (Kupfer, Bronze usw.) gehörig, damit sich beschäftigend, Erz-, Kupfer-, A) adj.: lapis, erzhaltiges Gestein, Erz ( λίθος χαλκιτις), Plin.: metallum, Erzgrube, -bergwerk, Vitr.: as, Kupferas, Petr. 57, 5: structurae, bergmännische Baue, Grubenbaue, Caes. b.G. 3, 21, 3 zw.: officina, Schmelzhütte, Seigerhütte, Plin.: fornax, Schmelzofen, Plin.: faber, Metallarbeiter (Erz-, Kupfer-, Bronzearbeiter, Kupferschmied, Bildgießer usw.), Plin. u. Vulg.: u. so artifex, Vulg.: ars, Iustin.: folliculus aerariae artis u. folliculus aerarius, Blasebalg der Metallarbeiter, Cael. Aur. – B) s ubst.: 1) aerārius, ī, m. = aerarius faber, Plin. u.a. – 2) aerāria, ae, f. (sc. officina), Schmelzhütte, Varr. LL. 8, 62. Plin. 34, 128. – II) zum Geld gehörig-, Geld-, Münz-, A) adj.: ratio, die Berechnung auf Kupfermünze, Cic. Quinct. 17: milites, Soldtruppen, Varr. LL. 5, 181: missus, der letzte, urspr. aus Sammelgeld (aes) bestrittene Gang in den Spielen, Varr. fr. b. Serv. Verg. georg. 3, 18: illa vetus aeraria fabula, jenes alte Märchen von den Kupfermünzen (die Vettius statt des Silbergeldes der Klodia wie einer gemeinen Buhldirne gegeben haben sollte), Cic. Cael. 71. – praetores, quaestores, tribuni, salinatores, s. praetor, quaestor, tribunus, salinator. – B) subst.: 1) aerārius, ī, m., der Ärarier, gew. im Plur. aerāriī,
    ————
    ōrum, m., die Ärarier, d.i. die Bürger der untersten Klasse zu Rom, die, von allen sonstigen Kriegs- u. Ehrenlasten befreit, nur einen bestimmten Geldbeitrag (aera) zu den Kriegs- u. Staatslasten zu zahlen hatten; zugl. die Klasse, in die Bürger höherer Klassen vom Zensor zur Strafe versetzt werden konnten, dah. aerarium alqm facere, Varr. sat. Men. 196. u. Liv.; u. aerarios fieri, Liv.: alqm in aerarios referri (durch die Schreiber) iubere, Cic.: u. alqm referre in od. inter aerarios, Gell. u. Val. Max.: ex aerariis eximere alqm, Afran. fr.: aerarium relinquere alqm, Cic.: u. adj., omnes tribus praeter unam aerarias reliquit, Liv. epit. 29 extr. – 2) aerārium, iī u. ī, n., die Schatzkammer, eig. die ›Kupferkammer‹, weil das älteste Geld aus aes (Kupfer) bestand; a) die Schatzkammer des röm. Staates, die Staatskasse (Ggstz. fiscus, später auch aerarium publicum, Ggstz. fiscus privatus, Spart. Hadr. 7. § 7), d.h. ein kellerartiges Gewölbe (s. Lucan. 3, 153 sqq.) unter od. hinter dem Saturnustempel, wo der Staatsschatz u. außer diesem das Staatsarchiv (in dem die öffentlichen Rechnungen, selbst der Provinzialbehörden, die Gerichtsakten, Senatsbeschlüsse in Abschrift [die Urschrift im Cerestempel] od. später in der Urschrift niedergelegt wurden) sowie die Feldzeichen der Legionen aufbewahrt wurden; dah. pecuniam in aerarium referre, inferre, deferre, redigere (vgl. diese
    ————
    Verba), Cic., Liv. u.a.: duplum eius quanti emisset in aerarium inferre, S.C. de aedif. (Corp. inscr. Lat. 10, 1401) 28: decreta Patrum ad aerarium deferre, Tac.: alqm in beneficiis ad aerarium deferre (s. defero no. II, A, 2, b, β), Cic. Arch. 11: apud aerarium pendēre, von Angeklagten, in deren Sache die Akten noch nicht geschlossen waren, Suet. Dom. 9, 2. – Die Aufsicht u. Verwaltung des Ärars hatten zur Zeit der Republik die Quästoren u. ihre Gehilfen, die tribuni aerarii (s. tribunus), unter Augustus anfangs Prätoren u. später gewesene Prätoren, die praefecti aerarii (vor denen zunächst die Prozesse des Ärars gegen dessen Schuldner usw. geführt wurden, s. Bremi zu Suet. Ner. 17). – Das Ärarium war übrigens geteilt in das gew. aerarium (den gemeinen Schatz), in das die regelmäßigen Abgaben flossen und aus dem die ordentlichen Ausgaben bestritten wurden, und in das aerarium sanctius (od. sanctum, den geheimen Schatz), das, aus der vicesima manumissionum gebildet (s. Liv. 7, 16, 7; dah. aurum vicesimarium, Liv. 27, 10, 11) u. nach u. nach durch ungeheure Kriegsbeute vermehrt (s. Lucan. 3, 155 sqq.), für die höchsten Notfälle bestimmt war, also eine Art »Notschatz« (s. Liv. 27, 10, 11); dah. bildl., illic opes (sc. dicendi) velut sanctiore quodam aerario (in einem geheimen od. Not-Schatz) reconditae, unde ad subitos quoque casus, cum res exiget, proferantur, Quint. 10,
    ————
    3, 3. – Neben dem alten aerarium (Saturni) schuf Augustus (im Jahre 6 n. Chr.) ein neues, das aerarium militare (»eine Veteranenversorgungskasse«), s. Suet. Aug. 49, 2. Tac. ann. 1, 78 (dazu die Auslgg.). Monum. Ancyr. 3, 35. – Meton., das Geld in der Schatzkammer, der öffentliche Schatz, das Staatsvermögen, die Staatskasse, Cic. Tusc. 3, 48; har. resp. 16. – b) die Schatzkammer, der Schatz eines Königs, Cic. ad Att. 6, 1, 3: durch Beiträge der einzelnen zusammengebrachte »Kriegskasse« der verbündeten Staaten Griechenlands, commune aerarium, Nep. Arist. 3, 1 u. 3: durch Beiträge von Privatleuten zu bildender »Privatschatz (aerarium privatum)« für Cäsars Mörder, Nep. Att. 8, 3. – ein aerarium sanctius in Syrakus als Archiv, Cic. Verr. 4, 140. – u. aer. privatum, des Kaisers, Valer. imp. b. Treb. Poll. Claud. 14, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > aerarius

  • 20 aeraria

    aerāria, ae f. (sc. officina) [ aes ]
    2) медеплавильная установка, плавильня Vr, PM

    Латинско-русский словарь > aeraria

См. также в других словарях:

  • OFFICINA — ab officio, in qua artifices operas exercent, dicta est, iuxta Old. Itaque a taberna differt, quae apud Romanos erat aedificium in loco publico, ubi merces et quaecumque alia opera omnis generis venum proponebantur; cum in Officina ipsa opera… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • officina — s.f. [dal lat. officina, da un prec. opificina, der. di opĭfex fĭcis operaio, artigiano ]. 1. a. [impianto industriale nel quale si effettuano lavorazioni meccaniche e metallurgiche: o. elettromeccanica ] ▶◀ fabbrica, manifattura, (non com.)… …   Enciclopedia Italiana

  • officina — {{hw}}{{officina}}{{/hw}}s. f. 1 Locale o complesso di locali attrezzati per la trasformazione del grezzo o del semilavorato in prodotto commerciale | (est.) Complesso delle macchine impiegate in tale trasformazione | Officina di riparazione,… …   Enciclopedia di italiano

  • officina — of·fi·cì·na s.f. AU 1. impianto industriale o artigiano dotato di macchinari per l esecuzione di lavori meccanici o metallurgici, montaggi, riparazioni o di interventi di manutenzione | spec. al pl., nella denominazione di stabilimenti… …   Dizionario italiano

  • Officina Bodoni —   [ tʃiːna ], von G. Mardersteig 1922 in Montagnola (bei Lugano) gegründete Privatpresse, die 1927 nach Verona verlegt wurde. Sie besitzt das Recht, die Originalschriften G. Bodonis nachzugießen. Ab 1930 verwendete Mardersteig eigene, nach dem… …   Universal-Lexikon

  • Officina Bodoni — The Officina Bodoni was a private press operated by Giovanni (originally Hans) Mardersteig (1892–1977) from 1922. It was named after the great eighteenth century Italian typographer Giambattista Bodoni. Operating initially from Montagnola di… …   Wikipedia

  • Officina Typographica — The short lived constellation Officina Typographica. Officina Typographica (Latin for printing office) was a constellation located east of Sirius. It was created by Johann Bode in the late eighteenth century, and included in his star atlas… …   Wikipedia

  • Officina Typographica — La exigua constelación de Officina Typographica. Officina Typographica, la Oficina Tipográfica, es una antigua constelación creada por Johann Elert Bode que aparece por vez primera en su atlas estelar Uranographia de 1801 para conmemorar el 350°… …   Wikipedia Español

  • Officina Profumo-Farmaceutica di Santa Maria Novella — Le vestibule. Le musée …   Wikipédia en Français

  • Officina monetalis — Las officina monetalis, en la Roma Antigua, eran los talleres donde se realizaban las tareas de producción de moneda dentro de la ceca, como se deduce de las grabaciones de monedas desde el reinado de Filipo (244 249). La acuñación de monedas fue …   Wikipedia Español

  • officina — pl.f. officine …   Dizionario dei sinonimi e contrari

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»