Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

of+money

  • 21 fiscus

        fiscus ī, m    [FASC-].—Prop., a woven-basket ; hence, a money-basket, money-bag, purse: fisci cum pecuniā: multus in arcā Fiscus, i. e. much money, Iu.— The public chest, state treasury, public revenues: quaternos HS in cistam transferam de fisco: qui fiscum sustulit.— The imperial treasury, emperor's privy purse (cf. aerarium, the public treasury), Ta., Iu.
    * * *
    money-bag, purse; imperial exchequer

    Latin-English dictionary > fiscus

  • 22 pecūniārius

        pecūniārius adj.    [pecunia], of money, pecuniary: indicium: rei pecuniariae socius, in a money matter: praemia rei pecuniariae, in money, Cs.
    * * *
    pecuniaria, pecuniarium ADJ
    of money, pecuniary

    Latin-English dictionary > pecūniārius

  • 23 argentum

    argentum, i, n. [argêeis, argês, Dor. argas, white, like Tarentum, from Taras, Doed. Syn. III. p. 193; prop. white metal; cf. Sanscr. arǵunas = bright; raǵatam = silver; hence], silver, whose mineralogical description is found in Plin. 33, 6, 31, § 95.
    I.
    A.. Lit.:

    argenti metalla,

    Plin. 33, 6, 33, § 101:

    argenti aerisque metalla,

    Vulg. Exod. 35, 24:

    argenti vena,

    Plin. 33, 6, 31, § 95: argenti fodina, v. argenti-fodina;

    argenti scoria,

    id. 3, 6, 5, § 105:

    spuma argenti,

    id. 33, 6, 35, § 106:

    argenti duae differentiae (sunt),

    id. 33, 10, 44, § 127:

    argentum candidum, rufum, nigrum,

    id. ib.:

    argentum infectum,

    unwrought silver, Liv. 26, 47; Dig. 34, 2, 19:

    argenti montes,

    Plaut. Mil. 4, 2, 73: argentum purum, Foedus ap. Gell. 6, 5:

    argento circumcludere cornua,

    Caes. B. G. 6, 28:

    Concisum argentum in titulos faciesque minutas,

    Juv. 14, 291:

    quod usquam est Auri atque argenti,

    id. 8, 123:

    argentum et aurum,

    Tac. G. 5; id. A. 2, 60, id. H. 4, 53; Vulg. Gen. 24, 35:

    aurum argentumque,

    Tac. H. 2. 82:

    aurum et argentum,

    Vulg. Gen. 13, 2.—
    B.
    Meton.
    1.
    Wrought silver, things made of silver; silver-plate, silver-work:

    tu argentum eluito,

    Plaut. Ps. 1, 2, 29:

    nec domus argento fulget auroque renidet,

    Lucr. 2, 27; so,

    ridet argento domus,

    Hor. C. 4, 11, 6:

    argenti quod erat solis fulgebat in armis,

    Juv. 11, 109:

    argentumque expositum in aedibus,

    Cic. Verr. 2, 4, 15:

    navis plena argenti facti atque signati,

    full of wrought and stamped silver, id. ib. 2, 5, 25; so Liv. 34, 25 and 26:

    argentum caelatum,

    Cic. Verr. 4, 23, 52; id. Tusc. 5, 21, 61:

    apponitur cena in argento puro et antiquo,

    Plin. Ep. 3, 1, 9:

    argentum et marmor vetus aeraque et artīs Suspice,

    Hor. Ep. 1, 6, 17; so id. ib. 1, 16, 76; 2, 2, 181; id. S. 1, 4, 28:

    argenti vascula puri,

    Juv. 9, 141; 10, 19:

    vasa omnia ex argento,

    Vulg. Num. 7, 85; ib. Act. 17, 29:

    leve argentum,

    Juv. 14, 62:

    argentum paternum,

    id. 6, 355:

    argentum vetus,

    id. 1, 76:

    argentum mittere,

    id. 12, 43:

    Empturus pueros, argentum, murrina, villas,

    id. 7, 133 et saep.—
    2.
    Silver as weighed out for money, or money coined from silver, silver, silver money; and, as the most current coin, for money in gen.:

    appendit pecuniam, quadringentos siclos argenti,

    Vulg. Gen. 23, 16: Ratio quidem hercle adparet; argentum oichetai, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sq. (quoted by Cic., Pis. 25 fin.):

    expetere,

    id. Cist. 4, 2, 73:

    adnumerare,

    Ter. Ad. 3, 3, 15; so id. Heaut. 4, 4, 15; id. Ad. 3, 3, 56; 4, 4, 20; 5, 9, 20 al.:

    argenti sitis famesque,

    Hor. Ep. 1, 18, 23; id. S. 1, 1, 86:

    quis audet Argento praeferre caput,

    Juv. 12, 49:

    tenue argentum venaeque secundae,

    id. 9, 31:

    hic modium argenti,

    id. 3, 220:

    venter Argenti gravis capax,

    id. 11, 41:

    Argentum et aurum non est mihi,

    Vulg. Act. 3, 6; 20, 35 et saep.—
    II.
    Argentum vivum, quicksilver, Plin. 33, 6, 32, § 100; Vitr. 7, 8, 1 sqq.; so,

    argentum liquidum,

    Isid. Orig. 16, 19, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > argentum

  • 24 fiscus

    fiscus, i, m., a basket or frail woven of slender twigs, rushes, etc. (like fiscina, fiscella, q. v.); used,
    I.
    For olives in the oilpress, Col. 12, 52, 22; 54, 2.—Far more freq.,
    II.
    For keeping money in, a money-basket, or, as we say, a money-bag, purse (cf. aerarium):

    fiscos complures cum pecunia Siciliensi a quodam senatore ad equitem Romanum esse translatos,

    Cic. Verr. 1, 8, 22:

    mulus ferebat fiscos cum pecunia,

    Phaedr. 2, 7, 2; Suet. Claud. 18.— Poet.:

    aerata multus in arca Fiscus,

    i. e. much money, Juv. 14, 259.—
    B.
    In partic.
    1.
    The public chest, state treasury, public revenues:

    quaternos HS, quos mihi senatus decrevit et ex aerario dedit, ego habebo et in cistam transferam de fisco,

    Cic. Verr. 2, 3, 85, § 197:

    qui fiscum sustulit,

    id. ib. 79, §

    183: de fisco quid egerit Scipio, quaeram,

    id. Q. Fr. 3, 4, 5 Manut.; Eutr. 2, 16; Vulg. 1 Esdr. 7, 20. —
    2.
    In the times of the emperors, the imperial treasury, imperial revenues, emperor's privy purse (opp. aerarium, the public chest or treasury):

    quantum pecuniae in aerario et fiscis et vectigalibus residuis,

    Suet. Aug. 101; 40; id. Claud. 28; id. Ner. 32; Sen. Ben. 7, 6:

    fisci de imperatore rapti,

    Tac. A. 1, 37:

    bona in fiscum cogere,

    id. ib. 6, 2; Dig. 39, 4, 9 fin.:

    fortasse non eadem severitate fiscum quam aerarium cohibes,

    Plin. Pan. 36 et saep.:

    Judaicus,

    the tax paid by the Jews into the imperial treasury, Suet. Dom. 12:

    quidquid conspicuum pulchrumque est aequore toto res fisci est,

    Juv. 4, 55.

    Lewis & Short latin dictionary > fiscus

  • 25 numeratum

    1.
    nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).
    I.
    Lit.:

    si singulos numeremus in singulas (civitates),

    Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt;

    si ex rebus, modica,

    id. de Or. 2, 32, 137:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    votaque pro dominā vix numeranda facit,

    that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12:

    amores divūm numerare,

    Verg. G. 4, 347:

    pecus,

    id. E. 3, 34:

    viros,

    Sil. 7, 51:

    milites,

    Luc. 3, 285:

    aureos voce digitisque numerare,

    Suet. Claud. 21:

    numera sestertia qumque omnibus in rebus—numerentur deinde labores,

    Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.:

    ne quid ad senatum consule! aut numera,

    Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).—In law, of days granted for deliberation, etc.:

    continui dies numerantur,

    Gai. Inst. 2, 173; cf.:

    tempus numeratur,

    id. ib. 2, 172.—
    B.
    In partic., of money, to count out, pay out, pay:

    stipendium numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    pecuniam de suo,

    id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6:

    talenta,

    Suet. Caes. 4:

    aliquid usurae nomine,

    id. ib. 42:

    alicui pensionem,

    Liv. 29, 16:

    magnam pecuniam numerare,

    Caes. B. C. 3, 3.— Absol., Plaut. As. Perioch. 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reckon, number as one's own, i. e. to have, possess (rare):

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    triumphos,

    Juv. 6, 169:

    tum licet a Pico numeres genus,

    id. 8, 131:

    veterani tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35.—
    B.
    To account, reckon, esteem, consider as any thing.—With two acc.:

    Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem,

    Cic. Mur. 24, 49:

    hos non numero consulares,

    id. Fam. 12, 2, 3:

    stellas singulas numeras deos,

    id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7:

    quae isti bona numerant,

    id. Tusc. 5, 15, 44; cf.:

    sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo,

    id. Fam. 1, 9, 18:

    is prope alter Timarchides numerabatur,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    numerare aliquid beneficii loco,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    mors in beneficii parte (al. partem) numeretur,

    id. Phil. 11, 1, 3:

    voluptatem nullo loco,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    aliquid in bonis,

    id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31:

    aliquid in actis,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est,

    id. Brut. 45, 166:

    aliquem in septem (sc. sapientibus),

    id. Par. 1, 1, 8.—With inter:

    ipse honestissimus inter suos numerabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    aliquem inter decemviros,

    Liv. 3, 35, 3:

    quae jactura inter damna numerata non est,

    Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11:

    numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus,

    Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.:

    inter amicos,

    Ov. P. 4, 9, 35:

    aliquem post aliquem,

    Tac. H. 1, 77:

    Thucydides numquam est numeratus orator,

    Cic. Brut. 45, 166.—Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash:

    hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae,

    id. Ps. 4, 7, 50:

    duo talenta argenti numerata,

    id. As. 1, 3, 41:

    (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis,

    id. Trin. 4, 3, 75:

    dos uxoris numerata,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    pecunia,

    id. Fl. 32, 80.—Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere;

    nam numeratum, si cuperem, non haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 9:

    ut numerato malim quam aestimatione,

    id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money:

    testamento edixit relinquere in numerato HS DC,

    Plin. 33, 10, 47, § 135:

    proferre in numerato,

    id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.— Hence,
    B.
    Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus):

    dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere,

    Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.
    2.
    nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > numeratum

  • 26 numero

    1.
    nŭmĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [numerus], to count, reckon, number (syn. recenseo).
    I.
    Lit.:

    si singulos numeremus in singulas (civitates),

    Cic. Rep. 3, 4, 7: ea, si ex reis numeres, innumerabilia sunt;

    si ex rebus, modica,

    id. de Or. 2, 32, 137:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    votaque pro dominā vix numeranda facit,

    that can hardly be counted, almost innumerable, Tib. 4, 4, 12:

    amores divūm numerare,

    Verg. G. 4, 347:

    pecus,

    id. E. 3, 34:

    viros,

    Sil. 7, 51:

    milites,

    Luc. 3, 285:

    aureos voce digitisque numerare,

    Suet. Claud. 21:

    numera sestertia qumque omnibus in rebus—numerentur deinde labores,

    Juv. 9, 41 sq.: numera senatum, said to the consul by a senator opposed to a bill, and who considered that there was not a quorum of senators present; like the phrase to demand a call of the House, Paul. ex Fest. p. 170 Müll.:

    ne quid ad senatum consule! aut numera,

    Cic. Att. 5, 4, 2 Orell. N. cr.: posset rem impedire, si, ut numerarentur, postularet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2 (cf. also Plin. Pan. 76).—In law, of days granted for deliberation, etc.:

    continui dies numerantur,

    Gai. Inst. 2, 173; cf.:

    tempus numeratur,

    id. ib. 2, 172.—
    B.
    In partic., of money, to count out, pay out, pay:

    stipendium numerare militibus,

    Cic. Pis. 36, 88:

    pecuniam de suo,

    id. Att. 16, 16, A, § 5; id. Fl. 19, 44; Nep. Ep. 3, 6:

    talenta,

    Suet. Caes. 4:

    aliquid usurae nomine,

    id. ib. 42:

    alicui pensionem,

    Liv. 29, 16:

    magnam pecuniam numerare,

    Caes. B. C. 3, 3.— Absol., Plaut. As. Perioch. 4.—
    II.
    Trop.
    A.
    To reckon, number as one's own, i. e. to have, possess (rare):

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5:

    triumphos,

    Juv. 6, 169:

    tum licet a Pico numeres genus,

    id. 8, 131:

    veterani tricena aut supra stipendia numerantes,

    Tac. A. 1, 35.—
    B.
    To account, reckon, esteem, consider as any thing.—With two acc.:

    Sulpicium accusatorem suum numerabat, non competitorem,

    Cic. Mur. 24, 49:

    hos non numero consulares,

    id. Fam. 12, 2, 3:

    stellas singulas numeras deos,

    id. N. D. 3, 16, 40; id. Phil. 13, 4, 7:

    quae isti bona numerant,

    id. Tusc. 5, 15, 44; cf.:

    sapientes cives, qualem me et esse et numerari volo,

    id. Fam. 1, 9, 18:

    is prope alter Timarchides numerabatur,

    id. Verr. 2, 2, 70, § 169:

    numerare aliquid beneficii loco,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    mors in beneficii parte (al. partem) numeretur,

    id. Phil. 11, 1, 3:

    voluptatem nullo loco,

    id. Fin. 2, 28, 90:

    aliquid in bonis,

    id. Leg. 2, 5, 12; id. Fin. 1, 9, 31:

    aliquid in actis,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    Herennius in mediocribus oratoribus numeratus est,

    id. Brut. 45, 166:

    aliquem in septem (sc. sapientibus),

    id. Par. 1, 1, 8.—With inter:

    ipse honestissimus inter suos numerabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    aliquem inter decemviros,

    Liv. 3, 35, 3:

    quae jactura inter damna numerata non est,

    Just. 2, 5, 11; Lact. 2, 12, 4; Val. Max. 1, 6, 11:

    numerabatur inter ostenta deminutus magistratuum numerus,

    Tac. A. 12, 64; id. G. 29; id. Or. 12; Plin. Ep. 4, 15, 1; 5, 3, 6; Quint. 3, 7, 18 al.:

    inter amicos,

    Ov. P. 4, 9, 35:

    aliquem post aliquem,

    Tac. H. 1, 77:

    Thucydides numquam est numeratus orator,

    Cic. Brut. 45, 166.—Hence, nŭmĕrātus, a, um, P. a., counted out, paid down:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 57; hence, in ready money, in cash:

    hic sunt quinque argenti lectae numeratae minae,

    id. Ps. 4, 7, 50:

    duo talenta argenti numerata,

    id. As. 1, 3, 41:

    (vendidit aedis) praesentariis Argenti minis numeratis,

    id. Trin. 4, 3, 75:

    dos uxoris numerata,

    Cic. Caecin. 4, 11:

    pecunia,

    id. Fl. 32, 80.—Hence, subst.: nŭmĕrātum, i, n., ready money, cash: quae tua est suavitas nolles a me hoc tempore aestimationem accipere;

    nam numeratum, si cuperem, non haberem,

    Cic. Fam. 5, 20, 9:

    ut numerato malim quam aestimatione,

    id. Att 12, 25, 1; Liv. 36, 21 fin.; Hor. Ep. 2, 2, 166: in numerato, in ready money:

    testamento edixit relinquere in numerato HS DC,

    Plin. 33, 10, 47, § 135:

    proferre in numerato,

    id. 33, 3, 17, § 55; Gai. Inst. 2, 196; 3, 141.— Hence,
    B.
    Trop.: in numerato habere, to have in readiness (a phrase of Augustus):

    dictum est de actore facile dicente ex tempore, ingenium eum in numerato habere,

    Quint. 6, 3, 111; cf. Sen. Contr. 2, 13 fin.
    2.
    nŭmĕrō, adv., v. numerus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > numero

  • 27 nummarius

    nummārius (so acc. to the better MSS., others nūmārius), a, um, adj. [nummus], of or belonging to money, money-.
    I.
    Lit.:

    difficultas nummaria,

    pecuniary difficulty, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69; cf.:

    difficultas rei nummariae,

    id. ib. 2, 4, 6, §

    11: theca nummaria,

    a money-box, coffer, id. Att. 4, 7, 2: arca, Nov. ap. Non. 495, 25:

    res,

    the coinage, Cic. Off. 3, 20, 86:

    lex Cornelia nummaria,

    passed by Sylla against forgery, id. Verr. 2, 1, 42, § 100:

    poena,

    a fine, Dig. 4, 8, 11; Paul. Sent. 5, 6, 9.—
    II.
    Transf., bribed with money, venal, mercenary:

    judices,

    Cic. Att. 1, 16, 8; id. Clu. 28, 75:

    varia judicum genera: nummarii pauci, sed omnes irati,

    id. ib. 27, 75:

    judicium,

    id. Verr. 2, 3, 57, § 131:

    interpres pacis,

    id. Clu. 36, 101:

    tribunal,

    Sen. Ben. 1, 9, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > nummarius

  • 28 aerārius

        aerārius adj.    [aes], of copper, of bronze, made of copper; hence, of copper money: fabula, a twopenny story. — Of mines: structurae, Cs.— Of money, pecuniary: ratio, the rate of exchange, current value of coin. — Of the public treasury: tribuni, in charge of disbursements.
    * * *
    I
    lowest class citizen, pays poll tax but cannot vote/hold office; coppersmith
    II
    aeraria, aerarium ADJ
    of/concerned with copper/bronze/brass; of coinage/money/treasury; penny-ante

    Latin-English dictionary > aerārius

  • 29 argentum

        argentum ī, n    [ARG-], silver: purum, Iu.: caelatum, wrought: factum atque signatum, wrought and coined: fulgens, Ct.—Silver plate, silver work: Ridet argento domus, H.: expositum in aedibus. —Coined silver, silver money: argenti pondo xx milia, Cs.—In gen., money: adnumerare, T.: argenti sitis, H.: aere solvere, S.
    * * *
    silver; money, cash; silver-plate

    argentum vivum -- quicksilver/mercury

    Latin-English dictionary > argentum

  • 30 pretium

        pretium ī, n    [PRA-], a price, money value, value in exchange: pretia praediorum: duobus pretiis idem frumentum vendere: certa pretia constituere, fix: urbem pretio posuit, paid, V.: vectigalia parvo pretio redempta, cheaply, Cs.: pretio mercari ordinem senatorium, purchase: pactum pro capite, ransom: captivos pretio remittere, for a ransom, Cu.: tripodes pretium victoribus, prize, V.: rude, money, O.: In pretio pretium nunc est, wealth, O.: converso in pretium deo, i. e. a shower of gold, H.— Value, worth: agrum preti maioris nemo habet, T.: alicuius preti esse, of any value: in pretio esse, to be esteemed, L.: aurum in pretio habent, prize, Ta.: pudebat libertatis maius esse apud feminas pretium, etc., Cu.— Pay, hire, wages, bribe: Metellum pretio conrumpere: pretio adductus eripere patriam: sine pretio varium ius fuisse, bribery.—Fig., worth, value, esteem: homines magni preti: operae eorum pretium facere, value their services, L.: sive aliquod morum Est pretium, O.— Recompense, return, reward: pretium recte facti triumphum habere, L.: pretium debito beneficio addere, L.: satis ampla pretia, prizes, L.: Est pretium curae cognoscere, etc., it is worth the trouble, Iu.—With operae, a return for trouble, worth the effort, worth while: si nihil quod operae pretium esset fecerant: facturusne operae pretium sim, produce a work worth the pains, L.: operae pretium habent libertatem, i. e. their service is well rewarded by freedom, L.: ratus captā urbe, operae pretium fore, a prize, S.— Recompense, punishment: pretium ob stultitiam fero, T.: peccare nefas, aut pretium est mori, H.: sceleris, Iu.
    * * *
    price/value/worth; reward/pay; money; prayer/request

    Latin-English dictionary > pretium

  • 31 aestimatio

    aestĭmātĭo, ōnis, f. [id.].
    I.
    The estimating a thing according to its extrinsic (money) value, valuation, appraisement:

    in censu habendo potestas omnis aestimationis habendae censori permittitur,

    Cic. Verr. 2, 2, 53: aestimatio frumenti, the determination of the prœtor ( legate or quœstor), how much ready money one should pay, instead of the corn which he was to furnish, id. ib. 2, 3, 92:

    erat Athenis reo damnato, si fraus non capitalis esset, quasi poenae aestimatio,

    i. e. a commutation of corporal punishment for a fine, id. de Or. 1, 54, 232.—So esp. litis or litium aestimatio, in Roman civil law, an estimating, valuation of the contested matter; in criminal law also, the stating how much the convicted person had to pay, an assessment of damages, Cic. Clu. 41, 116; id. Verr. 2, 2, 18, § 45 (cf. lis aestimata, id. ib. 1, 13):

    lex de multarum aestimatione,

    Liv. 4, 30.— After the civil war, Cæsar, in order to enable debtors to cancel the demands against them, decreed an aestimatio possessionum, i. e. an estimation or appraisement of real estate, according to the value which it had before the war, and compelled the creditors to take this in payment instead of money; they were also obliged to deduct from the sum demanded any interest that had been paid; v. Caes. B. C. 3, 1; and Suet. Caes. 42. Hence, in aestimationem accipere, to accept or agree to such a valuation, or payment by real estate at a high price:

    a Marco Laberio C. Albinius praedia in aestimationem accepit,

    Cic. Fam. 13, 8.—And meton., with an allusion to the law of Cæsar: aestimationes [p. 62] = praedia, the real estate received in payment:

    quando aestimationes tuas vendere non potes,

    Cic. Fam. 9, 18. Since the creditor was a loser by this regulation, aestimationem accipere, to suffer injury or loss, id. ib. 16.—
    II.
    Trop.
    A.
    A valuation, i. e. an estimation of a thing according to its intrinsic worth (while existimatio denotes the consideration, regard due to an object on account of its nominal value):

    bonum hoc est quidem plurimi aestimandum, sed ea aestimatio genere valet, non magnitudine,

    Cic. Fin. 3, 10, 34; so 3, 13, 44;

    3, 6: semper aestimationem arbitriumque ejus honoris penes senatum fuisse,

    Liv. 3, 63:

    semper infra aliorum aestimationes se metiens,

    Vell. 1, 127; 97; Plin. 3, 5, 9, § 67:

    aestimatione rectā severus, deterius interpretantibus tristior habebatur,

    Tac. H. 1, 14 al. —
    B.
    Poet., the worth or value of a thing:

    Quod me non movet aestimatione,

    Cat. 12, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > aestimatio

  • 32 arca

    arca, ae, f. [arceo:

    arca et arx quasi res secretae, a quibus omnes arceantur,

    Serv. ad Verg. A. 1, 262; v. arceo], a place for keeping any thing, a chest, box.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    arca vestiaria,

    Cato, R. R. 11, 3: ex illā oleā arcam esse factam eoque [p. 153] conditas sortes, Cic. Div. 2, 41, 86; Suet. Tib. 63:

    arca ingens variorum venenorum plena,

    id. Calig. 59 al. —Very freq.,
    B.
    Esp.,
    1.
    A box for money, a safe, a coffer, and particularly of the rich, and loculi was their purse, porte-monnaie, while sacculus was the pouch of the poor, Juv. 1, 89 sq.; 11, 26; cf. id. 10, 25; 14, 259 Ruperti, and Cat. 13, 8; Varr. L. L. 5, § 182 Müll.:

    populus me sibilat: at mihi plaudo Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arcā,

    Hor. S. 1, 1, 67.—Hence, meton., like our purse, for the money in it:

    arcae nostrae confidito,

    rely upon my purse, Cic. Att. 1, 9; id. ad Q. Fr. 2, 12; id. Par. 6, 1; Cat. 23, 1; Col. 3, 3, 5; 8, 8, 9; Plin. Ep. 3, 19, 8; Sen. Ep. 26 fin. — Hence, ex arcā absolvere aliquem, to pay in cash upon the spot (opp. de mensae scripturā absolvere), Ter. Ad. 2, 4, 13 Don.; cf. id. Phorm. 5, 7, 29 Don., and arcarius.—And of public money, state treasure, revenues (late Lat.):

    frumentaria,

    Dig. 50, 4, 1, § 2:

    vinaria,

    Symm. Ep. 10, 42 al. —
    2.
    A coffin (cf. Smith, Dict. Antiq.), Liv. 40, 29; cf. Plin. 13, 13, 27, § 85; Val. Max. 1, 1:

    cadavera Conservus vili portanda locabat in arcā,

    Hor. S. 1, 8, 9; Luc. 8, 736; Dig. 11, 7; Inscr. Orell. 3560; 4429.—
    II.
    Transf. Of any thing in the form of a box or chest.
    A.
    Noah's ark (eccl. Lat.), Vulg. Gen. 6, 14 sqq.; ib. Matt. 24, 38; ib. Heb. 11, 7 al.—
    B.
    In Jewish antiq., the Ark of the Covenant (eccl. Lat.):

    arca foederis,

    Vulg. Deut. 10, 8:

    arca foederis Domini,

    ib. Num. 10, 33:

    arca testimonii,

    ib. Exod. 26, 34:

    arca testamenti,

    ib. Heb. 9, 4:

    arca testamenti Dei,

    ib. Jer. 3, 16:

    arca Domini,

    ib. Jos. 4, 4:

    arca Dei,

    ib. 1 Reg. 11, 17; and absol.:

    arca,

    ib. Exod. 30, 6; ib. Deut. 10, 5.—
    C.
    A small, close prison, a cell:

    (Servi) in arcas coniciuntur, ne quis cum iis colloqui possit,

    Cic. Mil. 22 fin.; cf. Fest. p. 264 Müll. —
    D.
    In mechanics, the water-box of a hydraulic machine, Vitr. 10, 13.—
    E.
    A watercistern, a reservoir, Vitr. 6, 3.—
    F.
    A quadrangular landmark; cf. Scriptt. Agrim. pp. 119, 222, 223, 271 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > arca

  • 33 as

    as, assis, m. (nom. assis, Don. ad Ter. Phorm. 1, 1, 9, and Schol. ad Pers. 2, 59; old form assārĭus, ii, m.; and in the gen. plur. assariūm, Varr. L. L. 8, § 71 Müll.; Charis. p. 58 P.) [heis, Dor. ais, Tarent. as, Hinter].
    I.
    In gen., unity, a unit; as a standard for different coins, weight, measure, etc. (in Vitr. 3, 1, p. 61 Rode, perfectus numerus, the perfect number, fundamental number), acc. to the duodecimal system, divided into 12 parts, or uncias, with the following particular designations: uncia = 1s./12 duodecima (sc. pars) sextans = 2/12 = 1s./6 sexta quadrans = 3/12 = 1s./4 quarta, also teruncius or triuncis triens = 4/12 = 1s./3 tertia or quincunx = 5s./12 sextans cum quadrante semissis s. semis = 6/12 = 1s./2 dimidia septunx = 7s./12 quadrans cum triente bessis s. bes = 8/12 = 2/3, for beis s. binae partes assis. dodrans = 9/12 = 3s./4 terni quadrantes dextans s. decunx = 10/12 = 5s./6 quini sextantes deunx = 11s./12 undecim unciaeThe uncia was again divided into smaller parts: semuncia = 1/2 uncia = 1/24 assis. duella = 1/3 uncia = 1/36 assis. sicilicus (-um) = 1/4 uncia = 1/48 assis. sextula = 1/6 uncia = 1/72 assis. drachma = 1/8 uncia = 1/96 assis. hemisecla = 1/12 uncia = 1/144 assis. scripulum = 1/24 uncia = 1/288 assis.The multiples of the as received the following designations: dupondius = 2 asses. tripondius s. tressis = 3 asses. (quadressis) = 4 asses. quinquessis = 5 asses. sexis (only in the connection decussissexis in Vitr. 1. c.) = 6 asses. septissis = 7 asses. octussis = 8 asses. nonussis (novissis?) = 9 asses. decussis = 10 asses. bicessis = 20 asses. tricessis = 30 asses, and so on to centussis = 100 asses. (Cf. Varr. L. L. 5, § 169 sq. Müll.)
    II.
    Esp.
    A.
    1.. As a copper coin, the as was, acc. to the ancient custom of weighing money, originally a pound (asses librales or aes grave), of the value of about 8 8 d. /89, or 16 2/3 cents, and was uncoined (aes rude) until Servius Tullius stamped it with the figures of animals (hence pecunia, from pecus); cf. Varr. R. R. 2, 1, 9; Plin. 33, 3, 13, § 42 sqq. In the first Punic war, on account of the scarcity of money, the as was reduced to a sixth part of its original weight, i. e. two ounces; hence asses sextantarii (of the value of about 1 103 d. /297, or 2.8 cents), and the state gained five sixths. In the second Punic war, and the dictatorship of Fabius, the as was again reduced one half, to one ounce; hence asses unciales, about equal to 200 d. /297, or 1.4 cents. Finally, the Lex Papiria (A.U.C. 563, B.C. 191) reduced the as to half an ounce; hence asses semiunciales = 100 d. /297, or 7.9 1/3 mills, which continued as a standard even under the emperors. In all these reductions, however, the names of coins remained, independent of the weight of the as: uncia, sextans, quadrans, etc.; cf. Grotef. Gr. II. p. 253 sq.—From the small value of the as after the last reduction, the following phrases arose: quod non opus est, asse carum est, Cato ap. Sen. Ep. 94:

    Quod (sc. pondus auri) si comminuas, vilem redigatur ad assem,

    Hor. S. 1, 1, 43:

    viatica ad assem Perdiderat,

    to the last farthing, id. Ep. 2, 2, 27:

    ad assem impendium reddere,

    Plin. Ep. 1, 15:

    rumores Omnes unius aestimemus assis,

    Cat. 5, 3:

    Non assis facis?

    id. 42, 13.—Hence,
    2.
    The proverbs,
    a.
    Assem habeas, assem valeas, your worth is estimated by your possessions, Petr. 77, 6:

    crumena plena assium,

    Gell. 20, 1.—
    b.
    Assem elephanto dare, to give something (as a petition, and the like) with trembling to a superior (a metaphor derived from trained elephants, which, after playing their parts, were accustomed to take pay for themselves, which was given them with fear by the multitude; cf. Plin. 8, 5, 5, § 14), Augustus ap. Quint. 6, 3, 59, and Macr. S. 2, 4; Varr. ap. Non. p. 531, 10 sq.—
    B.
    In inheritances and other money matters, where a division was made, the as, with its parts, was used to designate the portions. Thus haeres ex asse, sole heir; haeres ex semisse, he who receives one half of the inheritance; haeres ex dodrante, he who receives three fourths; and so, haeres ex besse, triente, quadrante, sextante, etc.;

    ex semiunciā, ex sextulā, ex duabus sextulis, etc.,

    Dig. 28, 5, 50; 34, 9, 2; Suet. Caes. 83; Cic. Caecin. 6 et saep.:

    Nerva constituit, ut tu ex triente socius esses, ego ex besse,

    Dig. 17, 2, 76:

    bessem fundi emere ab aliquo,

    ib. 26, 21, 2, § 39:

    quadrans et semissis fundi,

    ib. 6, 1, 8 al.;

    hence, in assem, in asse, or ex asse,

    in all, entirely, completely, Dig. 36, 45:

    vendere fundum in assem,

    ib. 20, 6, 9; so Col. 3, 3, 8 and 9:

    in asse,

    id. 2, 12, 7:

    sic in asse flunt octo menses et dies decem,

    id. 2, 12, 7:

    ex asse aut ex parte possidere,

    Dig. 2, 8, 15; Sid. Ep. 2, 1; 6, 12; 8, 6 al.—
    C.
    As a measure of extent.
    a.
    An acre, acc. to the same divisions as above, from scripulum to the as, Col. 5, 1, 9 sq.:

    proscindere semissem, iterare assem,

    Plin. 18, 19, 49, § 178.—
    b.
    A foot, Col. 5, 3.—
    D.
    Of weight, a pound, acc. to the same division; cf.

    Fann. Pond. 41: In haec solide sexta face assis eat,

    Ov. Med. Fac. 60.← Mathematicians (v. Vitr. l. c.) called the number 6 perfectus numerus (since 1 + 2 + 3 = 6), and formed, accordingly, the following terminology: 1 = sextans, as a dice-number. unio. 2 = triens.......... binio. 3 = semissis.......... ternio. 4 = bessis (dimoiros)..... quaternio. 5 = quintarius....... quinio. 6 = perfectus numerus.... senio. 7 = ephektos, sex adjecto asse = 6 + 1. 8 = adtertiarius, sex adjectā tertiā = 6 + 2 (epitritos). 9 = sesquialter, sex adjectā dimidiā = 6 + 3 (hêmiolios). 10 = bes alter, sex duabus partibus additis = 6 + 4 (epidimoiros). 11 = adquintarius, sex quinque partibus additis = 6 + 5 (epipentamoiros). 12 = duplio (diplasiôn).

    Lewis & Short latin dictionary > as

  • 34 mutuum

    mūtŭus, a, um, adj. [1. muto], borrowed, lent (class.).
    I.
    Lit.:

    nullus est tibi, quem roges mutuom Argentum,

    to lend you money, Plaut. Ps. 1, 3, 60; id. Pers. 1, 1, 44:

    mutuum talentum dare,

    to lend, advance, id. Trin. 4, 3, 48:

    mutuum argentum quaerere,

    to seek to borrow money, id. Pers. 1, 1, 5:

    huic drachmarum argenti haec mille dederat mutuom,

    Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    nam si mutuas (sc. minas) non potero, certumst sumam faenore,

    Plaut. As. 1, 3, 95: mutuas pecunias sumere ab aliquo, to borrow or raise money of any one, Cic. Phil. 10, 11, 26:

    mutuum frumentum dare,

    to lend, id. Agr. 2, 30, 83:

    si quoi mutuom quid dederis, fit pro proprio perditum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 44.—
    2.
    Subst.: mūtŭum, i, n., a loan:

    mutui datio,

    a lending, Gai. Inst. 3, 90; Dig. 12, 1, 2.—In dat.: mutuo, by or upon a loan:

    aut sumtum aliunde, ut mutuo, aut factum ab ipso,

    Cic. Or. 24, 86:

    petere mutuo naves, pecuniam,

    Just. 17, 2, 13:

    mutuo sumamus pecunias in tributa regis,

    Vulg. 2 Esdr. 5, 4; cf. adv. mutuo, infra; and Krebs, Antibarb. p. 731.—
    B.
    Trop.:

    si pudoris egeas, sumas mutuum,

    borrow shame, if you have none, Plaut. Am. 2, 2, 187: ego cum illā facere nolo mutuum: Pa. Quid ita? Ph. Quia proprium facio;

    amo pariter semul,

    i. e. I do not want to borrow her love, but to possess it as my own, id. Curc. 1, 1, 47.—
    II.
    Transf., in return, in exchange, reciprocal, mutual:

    olores mutuā carne vescuntur inter se,

    eat one another, Plin. 10, 23, 32, § 63:

    funera,

    Verg. A. 10, 755:

    vulnera,

    wounds inflicted by each on the other, Just. 13, 8:

    officia,

    Cic. Fam. 13, 65, 1:

    aemulatio virtutis,

    Just. 22, 4:

    nox omnia erroris mutui implevit,

    on both sides, Liv. 4, 41:

    odia,

    Tac. A. 14, 3:

    accusatio,

    id. ib. 6, 4:

    mutuum facere,

    to do the same, return like for like, Plaut. Trin. 2, 4, 37: ut amore perdita est haec misera! Pyr. Mutuum fit (sc. a me), I do the same, return like for like, id. Mil. 4, 6, 38: per mutua, mutually, on or from one another:

    pedibus per mutua nexis,

    Verg. A. 7, 66. So, mutua:

    inter se mortales mutua vivunt,

    Lucr. 2, 76:

    e laevo sit mutua dexter,

    again, on the other hand, id. 4, 325 (302):

    mutuus ut nos Affectus petere auxilium juberet,

    Juv. 15, 149: —Hence, adv., in three forms.
    A.
    mū-tŭō, in return, by turns, reciprocally, mutually (class.; cf.: invicem, vicissim): studia officii mutuo inter nos certatim constiterunt, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3: me mutuo diligas, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    exercere officia cum multis,

    Suet. Aug. 53: cum de se mutuo sentire provinciam crederet, that it was disposed towards him as he was towards it, Auct. B. Alex. 48.—
    B.
    mūtŭē, mutually, in return (class.):

    respondere,

    Cic. Fam. 5, 7, 2 (al. mutuo):

    respondisse,

    id. ib. 5, 2, 4 (al. mutuo).—
    C.
    mūtŭĭter, mutually, in return (anteclass.): vive, meque ama mutuiter, Varr. ap. Non. 513, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > mutuum

  • 35 mutuus

    mūtŭus, a, um, adj. [1. muto], borrowed, lent (class.).
    I.
    Lit.:

    nullus est tibi, quem roges mutuom Argentum,

    to lend you money, Plaut. Ps. 1, 3, 60; id. Pers. 1, 1, 44:

    mutuum talentum dare,

    to lend, advance, id. Trin. 4, 3, 48:

    mutuum argentum quaerere,

    to seek to borrow money, id. Pers. 1, 1, 5:

    huic drachmarum argenti haec mille dederat mutuom,

    Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    nam si mutuas (sc. minas) non potero, certumst sumam faenore,

    Plaut. As. 1, 3, 95: mutuas pecunias sumere ab aliquo, to borrow or raise money of any one, Cic. Phil. 10, 11, 26:

    mutuum frumentum dare,

    to lend, id. Agr. 2, 30, 83:

    si quoi mutuom quid dederis, fit pro proprio perditum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 44.—
    2.
    Subst.: mūtŭum, i, n., a loan:

    mutui datio,

    a lending, Gai. Inst. 3, 90; Dig. 12, 1, 2.—In dat.: mutuo, by or upon a loan:

    aut sumtum aliunde, ut mutuo, aut factum ab ipso,

    Cic. Or. 24, 86:

    petere mutuo naves, pecuniam,

    Just. 17, 2, 13:

    mutuo sumamus pecunias in tributa regis,

    Vulg. 2 Esdr. 5, 4; cf. adv. mutuo, infra; and Krebs, Antibarb. p. 731.—
    B.
    Trop.:

    si pudoris egeas, sumas mutuum,

    borrow shame, if you have none, Plaut. Am. 2, 2, 187: ego cum illā facere nolo mutuum: Pa. Quid ita? Ph. Quia proprium facio;

    amo pariter semul,

    i. e. I do not want to borrow her love, but to possess it as my own, id. Curc. 1, 1, 47.—
    II.
    Transf., in return, in exchange, reciprocal, mutual:

    olores mutuā carne vescuntur inter se,

    eat one another, Plin. 10, 23, 32, § 63:

    funera,

    Verg. A. 10, 755:

    vulnera,

    wounds inflicted by each on the other, Just. 13, 8:

    officia,

    Cic. Fam. 13, 65, 1:

    aemulatio virtutis,

    Just. 22, 4:

    nox omnia erroris mutui implevit,

    on both sides, Liv. 4, 41:

    odia,

    Tac. A. 14, 3:

    accusatio,

    id. ib. 6, 4:

    mutuum facere,

    to do the same, return like for like, Plaut. Trin. 2, 4, 37: ut amore perdita est haec misera! Pyr. Mutuum fit (sc. a me), I do the same, return like for like, id. Mil. 4, 6, 38: per mutua, mutually, on or from one another:

    pedibus per mutua nexis,

    Verg. A. 7, 66. So, mutua:

    inter se mortales mutua vivunt,

    Lucr. 2, 76:

    e laevo sit mutua dexter,

    again, on the other hand, id. 4, 325 (302):

    mutuus ut nos Affectus petere auxilium juberet,

    Juv. 15, 149: —Hence, adv., in three forms.
    A.
    mū-tŭō, in return, by turns, reciprocally, mutually (class.; cf.: invicem, vicissim): studia officii mutuo inter nos certatim constiterunt, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3: me mutuo diligas, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    exercere officia cum multis,

    Suet. Aug. 53: cum de se mutuo sentire provinciam crederet, that it was disposed towards him as he was towards it, Auct. B. Alex. 48.—
    B.
    mūtŭē, mutually, in return (class.):

    respondere,

    Cic. Fam. 5, 7, 2 (al. mutuo):

    respondisse,

    id. ib. 5, 2, 4 (al. mutuo).—
    C.
    mūtŭĭter, mutually, in return (anteclass.): vive, meque ama mutuiter, Varr. ap. Non. 513, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > mutuus

  • 36 pecuniarius

    pĕcūnĭārĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to money, pecuniary (class.):

    rei pecuniariae socius,

    in a money matter, Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    res,

    Tac. A. 6, 5:

    praemia rei pecuniariae magna,

    great rewards in money, Caes. B. C. 3, 59; Cic. Ep. ad Brut. 1, 18:

    lis,

    Quint. 6, 1, 50:

    quaestiones,

    id. 12, 1, 26:

    poena,

    Dig. 3, 1, 1 med.:

    condemnatio,

    to pay a fine, ib. 42, 1, 6.—
    II.
    Subst.: pĕcūnĭārĭus, chrêmatistês, Gloss. Gr. Lat.— Adv.: pĕcūnĭārĭē, pecuniarily: i. q. pecuniariter. Dig. 16, 2, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > pecuniarius

  • 37 praesum

    (α).
    With dat.:

    omnibus Druidibus praeest unus,

    Caes. B. G. 6, 12:

    qui oppido praeerat,

    id. ib. 2, 6:

    regionibus,

    id. ib. 5, 22:

    provinciae,

    Sall. C. 42, 3:

    censor factus, severe praefuit ei potestati,

    Nep. Cat. 2, 3:

    classi,

    to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25:

    exercitui,

    id. ib. 3, 57:

    alicui negotio,

    to have charge of it, to carry it on, id. ib. 3, 61:

    ei studio,

    Cic. de Or. 1, 55, 235:

    artificio,

    id. Fin. 4, 27, 76:

    vigiliis,

    to superintend, Sall. C. 30, 6:

    regiis opibus,

    Nep. Con. 4, 3:

    rebus regiis,

    id. Phoc. 3, 4:

    statuis faciendis,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    aedibus, i. e. aedilem esse,

    Dig. 1, 2, 2: mercimoniis, Cod. 5, 5, 7.—
    (β).
    Absol.:

    praeesse in provinciā,

    to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 180.—
    II.
    Transf.
    A.
    To be the chief person, to take the lead in any thing:

    non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit,

    Cic. Lael. 11, 37:

    qui non solum interfuit his rebus, sed etiam praefuit,

    id. Fam. 1, 8, 1:

    illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam interesse,

    id. Att. 9, 6, 7.—
    B.
    To protect, defend ( poet.):

    stant quoque pro nobis, et praesunt moenibus Urbis,

    Ov. F. 5, 135.—Hence, praesens, entis ( abl. sing. of persons usually praesente; of things, praesenti), adj.
    A.
    That is before one, in sight or at hand, present, in person (rarely of the immediate presence of the speaker or writer, for which the proper case of hic is used; cf. Krebs, Antibarb. p. 908, and v. infra):

    assum praesens praesenti tibi,

    I am with you, Plaut. Most. 5, 1, 27: non quia ades praesens, dico hoc, because you happen to be present, Ter. Ad. 3, 3, 39:

    quo praesente,

    in whose presence, Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quod adest quodque praesens est,

    id. Off. 1, 4, 11; so,

    nihil nisi praesens et quod adest,

    id. Fin. 1, 17, 55:

    vivi atque praesentes,

    id. Off. 1, 44, 156:

    praesens tecum egi,

    myself, in person, id. Fam. 2, 7, 4:

    perinde ac si ipse interfuerit, et praesens viderit,

    id. Inv. 1, 54, 104:

    praesens sermo,

    communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8, 1:

    praesens in praesentem multa dixerat,

    id. Att. 11, 12, 1; Ter. Ad. 4, 5, 34: praesente for praesentibus (ante-class.): praesente amicis, Pompon. ap. Don. ad Ter. Eun. 4, 3, 7; so, testibus, id. ap. Non. 154, 17:

    his,

    Att. ib. 154, 19:

    suis,

    Fenest. ib. 154, 20:

    omnibus,

    Nov. ib. 154, 23: legatis, Varr. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 7: nobis, Ter. ib.—
    2.
    Esp., of time:

    narratio praeteritarum rerum aut praesentium,

    Cic. Part. Or. 4, 13:

    non solum inopia praesentis, sed etiam futuri temporis,

    Caes. B. C. 1, 52 init.:

    praesens tempus futuri metu perdere,

    Sen. Ep. 24, 1:

    tempus enim tribus partibus constat, praeterito, praesente, futuro,

    id. ib. 124, 17.—Esp. in opp. to other times referred to:

    quanta tempestas invidiae nobis si minus in praesens tempus... at in posteritatem impendeat,

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    et reliqui temporis recuperandi ratio, et praesentis tuendi,

    id. Att. 8, 9, 3:

    et consiliorum superiorum conscientiā et praesentis temporis moderatione me consoler,

    id. Fam. 9, 16, 6; id. Fl. 1, 3.—Very rarely alone, of the times of the writer or speaker. as opp. to the times of which he speaks:

    quod pietas principis nostri praesentium quoque temporum decus fecit,

    Quint. 3, 7, 9:

    vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus,

    now in use, Gell. 1, 10, 4.—Also of a time spoken of, present to the mind, existing:

    movit Scipionem cum fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata,

    Liv. 30, 13, 8:

    populo erat persuasum, et adversas superiores et praesentes secundas res accidisse, etc.,

    Nep. Alcib. 6, 2:

    praetor factus non solum praesenti bello,

    id. Them. 2, 1:

    et praesens aetas et posteritas deinde mirata est,

    Curt. 9, 10, 28:

    praesentem saevitiam melioris olim fortunae recordatione allevabant,

    Tac. A. 14, 63: in praesens tempus, and more freq. absol., in praesens, for the present:

    pleraque differat, et praesens in tempus omittat,

    Hor. A. P. 44; so (opp. in posteritatem) Cic. Cat 1, 9, 22:

    si fortuna in praesens deseruit,

    Tac. H. 4, 58; cf.:

    laetus in praesens animus,

    Hor. C. 2, 16, 25: ad praesens tempus, or simply ad praesens, for the present:

    Harpagus ad praesens tempus dissimulato dolore,

    for the moment, Just. 1, 5, 7:

    quod factum aspere acceptum ad praesens, mox, etc.,

    at the time, Tac. A. 4, 31; 40:

    munimentum ad praesens, in posterum ultionem,

    id. H. 1, 44; Suet. Tit. 6:

    vocem adimere ad praesens,

    for a short time, Plin. 8, 22, 34, § 80: praesenti tempore and in praesenti, at present, now:

    praesenti tempore,

    Ov. F. 3, 478:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut speres,

    Cic. Fam. 2, 10, 4:

    in praesenti,

    Nep. Att. 12, 5; Liv. 34, 35, 11.—Prov.: praesenti fortuna pejor est futuri metus, Ps.-Quint. Decl. 12, 15.— Subst.: praesentĭa, ĭum, n., present circumstances, the present state of affairs:

    cum hortatur ferenda esse praesentia,

    Suet. Aug. 87:

    praesentia sequi,

    Tac. H. 4, 59:

    ex praeteritis enim aestimari solent praesentia,

    Quint. 5, 10, 28:

    sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est,

    Curt. 8, 3, 6.—Esp., in phrase in praesentia (sc. tempora), for the present, at this time, under present circumstances:

    hoc video in praesentia opus esse,

    Cic. Att. 15, 20, 4:

    providere quid oneris in praesentia tollant,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 1:

    quae in praesentia in mentem mihi venerunt,

    id. Fam. 4, 5, 1; id. Fin. 5, 8, 21; Liv. 31, 22, 8; 33, 27, 10; 33, 28, 6; Tac. Agr. 31; 39; Suet. Tib. 22; id. Claud. 4; Ter. Phorm. 5, 2, 14; Plin. 12, 3, 7, § 14.—Very rarely in praesentia, at hand, on hand, on the spot:

    id quod in praesentia vestimentorum fuit, arripuit,

    Nep. Alcib. 10, 5; cf.: in re praesenti, infra: in rem praesentem venire, to go to the place itself, go to the very spot, for the sake of a closer examination, Cic. de Or. 1, 58, 250:

    in rem praesentem venias oportet, quia homines amplius oculis quam auribus credunt,

    Sen. Ep. 6, 5: in rem praesentem perducere audientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123: in re praesenti, in the place itself, on the spot:

    in re praesenti, ex copiā piscariā consulere, quid emam, aequom est,

    when I am on the spot, Plaut. Cas. 2, 8, 65; Liv. 40, 9:

    eodem anno inter populum Carthaginiensem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fuerunt,

    id. 40, 17; Quint. 6, 2, 31:

    praesenti bello,

    while war is raging, Nep. Them. 2, 1; so sup.:

    quod praesentissimis quibusque periculis desit,

    Quint. 10, 7, 1; and comp.:

    jam praesentior res erat,

    Liv. 2, 36, 5.—
    B.
    That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct:

    praesens poena sit,

    the punishment might be instant, Cic. Div. 2, 59, 122:

    preces,

    immediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 (3, 28, 12):

    mercari praesenti pecuniā,

    with ready money, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8; Cic. Clu. 12, 34:

    numerare praesentes denarios ducentos,

    Petr. 109:

    nummi,

    id. 137:

    supplicium,

    instant execution, Tac. A. 1, 38:

    Maelium praesenti morte multavit,

    Flor. 1, 26:

    praesens debitum,

    Dig. 12, 1, 9; 20, 1, 13: praesenti die dari, in ready money:

    quoties in obligationibus dies non ponitur, praesenti die pecunia debetur,

    ib. 45, 1, 41:

    libertatem aut praesenti die, aut sub condicione dare,

    ib. 28, 7, 22.—Hence, adv.: prae-sens (opp. in diem), forthwith, immediately:

    si, cum in diem mihi deberetur, fraudator praesens solverit,

    in ready money, in cash, Dig. 42, 9, 10:

    quod vel praesens vel ex die dari potest,

    ib. 7, 1, 4.—
    C.
    That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful (i. q. valens):

    praesens auxilium oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

    non ulla magis praesens fortuna laborum est,

    no more effective cure for their troubles, Verg. G. 3, 452:

    quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae,

    id. ib. 2, 127:

    si quid praesentius audes,

    more effective, bolder, id. A. 12, 152:

    praesentissimum remedium,

    Col. 6, 14; Plin. 28, 5, 14, § 53.—With objectclause:

    o diva... Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc.,

    mighty, able, Hor. C. 1, 35, 2.—
    D.
    Of disposition or character, present, collected, resolute:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    Ter. Phorm. 5, 8, 64:

    si cui virtus animusque in pectore praesens,

    Verg. A. 5, 363:

    animus acer et praesens,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    non plures, sed etiam praesentioribus animis,

    Liv. 31, 46:

    praesentissimo animo pugnare, Auct. B. Alex. 40: Crassus, ut praesens ingenio semper respondit,

    Plin. 17, 1, 1, § 4.—
    E.
    Present, aiding, favoring, propitious:

    Hercules tantus, et tam praesens habetur deus,

    Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 2, 2, 6; 3, 5, 11:

    deus,

    Ter. Phorm. 2, 2, 31; cf.:

    tu dea, tu praesens, nostro succurre labori,

    Verg. A. 9, 404:

    modo diva triformis Adjuvet, et praesens ingentibus adnuat ausis,

    Ov. M. 7, 178.— Comp.:

    nihil illo (praesagio) praesentius,

    Flor. 4, 7, 9.—
    F.
    Appropriate, pertinent, timely:

    praesens hic quidemst apologus,

    Plaut. Stich. 4, 1, 38; cf.:

    en hercle praesens somnium,

    id. Mil. 2, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > praesum

  • 38 sti_pendiarius

    stī̆pendĭārĭus, a, um, adj. [id.].
    I.
    Of or belonging to tribute, liable to impost or contribution, tributary (of imposts payable in money; whereas vectigalis denotes those payable in kind; the former was held to be the most humiliating; cf. Liv. 37, 55 fin.):

    civitas,

    Caes. B. G. 1, 30; Liv. 38, 39; 28, 25, 9:

    Aedui,

    Caes. B. G. 1, 36:

    oppidum,

    Plin. 5, 4, 4, § 29:

    provincia,

    Flor. 2, 17: vectigal, i. e. a fixed yearly impost or contribution in money, Cic. Verr. 2, 3, 6, § 12:

    praedia,

    Gai. Inst. 2, 21.— Plur. subst.: stī̆pendĭārĭi, ōrum, m., tributaries (in money;

    whereas vectigales in kind): socii stipendiariique populi Romani,

    Cic. Div. in Caecil. 3, 7; id. Balb. 9, 24; id. Leg. 3, 18, 41; Caes. B. G. 7, 10; (opp. vectigales) Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134; id. Prov. Cons. 5, 10; cf. Liv. 24, 47; 37, 55 fin.—Sing.:

    vectigalis stipendiariusque et servus populi Romani (Hannibal),

    Liv. 21, 41, 7.—
    II.
    In milit. lang., receiving pay, serving for pay, stipendiary:

    (Romani) postquam stipendiarii facti sunt,

    Liv. 8, 8, 3: cohortes, Auct. B. Afr. 43.

    Lewis & Short latin dictionary > sti_pendiarius

  • 39 stipendiarii

    stī̆pendĭārĭus, a, um, adj. [id.].
    I.
    Of or belonging to tribute, liable to impost or contribution, tributary (of imposts payable in money; whereas vectigalis denotes those payable in kind; the former was held to be the most humiliating; cf. Liv. 37, 55 fin.):

    civitas,

    Caes. B. G. 1, 30; Liv. 38, 39; 28, 25, 9:

    Aedui,

    Caes. B. G. 1, 36:

    oppidum,

    Plin. 5, 4, 4, § 29:

    provincia,

    Flor. 2, 17: vectigal, i. e. a fixed yearly impost or contribution in money, Cic. Verr. 2, 3, 6, § 12:

    praedia,

    Gai. Inst. 2, 21.— Plur. subst.: stī̆pendĭārĭi, ōrum, m., tributaries (in money;

    whereas vectigales in kind): socii stipendiariique populi Romani,

    Cic. Div. in Caecil. 3, 7; id. Balb. 9, 24; id. Leg. 3, 18, 41; Caes. B. G. 7, 10; (opp. vectigales) Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134; id. Prov. Cons. 5, 10; cf. Liv. 24, 47; 37, 55 fin.—Sing.:

    vectigalis stipendiariusque et servus populi Romani (Hannibal),

    Liv. 21, 41, 7.—
    II.
    In milit. lang., receiving pay, serving for pay, stipendiary:

    (Romani) postquam stipendiarii facti sunt,

    Liv. 8, 8, 3: cohortes, Auct. B. Afr. 43.

    Lewis & Short latin dictionary > stipendiarii

  • 40 stipendiarius

    stī̆pendĭārĭus, a, um, adj. [id.].
    I.
    Of or belonging to tribute, liable to impost or contribution, tributary (of imposts payable in money; whereas vectigalis denotes those payable in kind; the former was held to be the most humiliating; cf. Liv. 37, 55 fin.):

    civitas,

    Caes. B. G. 1, 30; Liv. 38, 39; 28, 25, 9:

    Aedui,

    Caes. B. G. 1, 36:

    oppidum,

    Plin. 5, 4, 4, § 29:

    provincia,

    Flor. 2, 17: vectigal, i. e. a fixed yearly impost or contribution in money, Cic. Verr. 2, 3, 6, § 12:

    praedia,

    Gai. Inst. 2, 21.— Plur. subst.: stī̆pendĭārĭi, ōrum, m., tributaries (in money;

    whereas vectigales in kind): socii stipendiariique populi Romani,

    Cic. Div. in Caecil. 3, 7; id. Balb. 9, 24; id. Leg. 3, 18, 41; Caes. B. G. 7, 10; (opp. vectigales) Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134; id. Prov. Cons. 5, 10; cf. Liv. 24, 47; 37, 55 fin.—Sing.:

    vectigalis stipendiariusque et servus populi Romani (Hannibal),

    Liv. 21, 41, 7.—
    II.
    In milit. lang., receiving pay, serving for pay, stipendiary:

    (Romani) postquam stipendiarii facti sunt,

    Liv. 8, 8, 3: cohortes, Auct. B. Afr. 43.

    Lewis & Short latin dictionary > stipendiarius

См. также в других словарях:

  • Money laundering — is the process of disguising illegal sources of money so that it looks like it came from legal sources.[1] The methods by which money may be laundered are varied and can range in sophistication. Many regulatory and governmental authorities quote… …   Wikipedia

  • Money fund — Money funds (or money market funds , money market mutual funds ) are mutual funds that invest in short term debt instruments. Explanation Money market funds, also known as principal stability funds, seek to limit exposure to losses due to credit …   Wikipedia

  • Money (disambiguation) — Money is a medium of exchange, by which people pay for their purchases and repay their debts. Money may also refer to: Contents 1 Film and television and plays 2 Music …   Wikipedia

  • Money — Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by the… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Money bill — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Money broker — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

  • money changer — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Money cowrie — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Money of account — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Money order — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Money scrivener — Money Mon ey, n.; pl. {Moneys}. [OE. moneie, OF. moneie, F. monnaie, fr. L. moneta. See {Mint} place where coin is made, {Mind}, and cf. {Moidore}, {Monetary}.] 1. A piece of metal, as gold, silver, copper, etc., coined, or stamped, and issued by …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»