-
41 detineo
dē-tineo, tinuī, tentum, ēre [ teneo ]1) крепко держать ( aliquem gremio V); удерживать, отвлекать (aliquem ab aliquā re Sl; aliquem de negotio Pl); не пускать, останавливать ( aliquem pede comprehenso Su); задерживать (aliquem ruri Pl; naves tempestatibus detinentur Cs)d. se — продлить свою жизнь, продержаться, протянуть ( nonum ad diem T)2) занимать (locum PM; curulem sellam PJ; animum studiis O)mentes hominum circa aliquid d. PM — занимать чём-л. внимание людейd. aliquem in admiratione sui Su — вызвать в ком-л. восхищение собой3) привлекать, приковывать (oculos alicujus O, Q)euntem d. sermone diem O — беседой задерживать течение дня, т. е. делать незаметным, как проходит день -
42 distorqueo
1) выворачивать, искривлять, перекашивать (ora cachinno O)ōs sibi d. Ter — гримасничать3) пытать, мучить (aliquem Sen, Su)non diu cogitatione distortā Pt — недолго поломав себе голову. — см. тж. distortus -
43 doleo
uī, (itūrus), ēre1) болеть (pes dolet C; vulnus mihi dolet M; oculi dolent alicui PM)2) ощущать, чувствовать боль, страдатьdoleo ab oculis Pl или doleo oculos Fronto — у меня болят глазаcui dolet, meminit C — кто страдает, (тот) помнитimpers. mihi dolet Ter etc. — мне больно3) огорчаться, печалиться, скорбеть (de и ex aliquā re и aliquid C, Cs etc.)d. delicto C — горько раскаиваться в (своём) проступкеd. alicujus mortem C — скорбеть о чьей-л. смертиd. frustra voluisse Sen — жалеть о несбывшихся желанияхdoleo, me ab illo superari O — мне больно (прискорбно), что он превзошёл (победил) меняdixisse suis familiaribus d. et plangere Ap — приказать своим близким скорбеть и рыдать, т. е. умереть (ср. «приказать долго жить»)4) причинять боль (d. aliquem aliquā re Prp) -
44 effleo
ef-fleo, flēvī, —, ēre -
45 effodio
ef-fodio, fōdī, fossum, ere1) рыть, вырывать (latebras V; lacum Su)2) выкапывать (aes, thesaurum Pl, Pt; ferrum C; effodiuntur opes O)3) выкалыватьe. oculos (lumen V) alicui Pl, Ter, C etc. — выколоть (выцарапать) кому-л. глаза4) рыть, вскапывать (terram L; humum Su); окапывать ( māla Pall)5) перерывать, обыскивать ( domos Cs)6) вырабатывать, изобретать, находить ( verba atroci stilo Pt) -
46 elido
ēlīdo, īsī, īsum, ere [ e + laedo ]1) выталкивать, выбрасывать (на берег) (corpora elīsa T; spuma elisa V); выбивать, сшибать ( aurigam e curru C); выдавливать, вышибать ( oculos Pl)3) опускать, не произносить ( litteram AG)4) исцелять, вылечивать (tussim CC; morbum H)5) высекать (ignem e. silice PM)6) вытравлять ( partum CC)7) извергать ( flammas PM); метать ( fulmina Sen)8) изрекать ( sententias Q)10) (за)душить ( leonem brachiorum nexibus Su); сдавливать, сжимать (fauces VP, Sen)e. spiritum CC — вызывать удушьеe. nervos virtutis C — расслаблять силу мужества11) разбивать (naves eliduntur Cs; caput alicujus saxo L) -
47 emineo
ē-mineo, uī, —, ēre1)а) выступать, выдаваться, торчать ( aliquid emĭnet e mari C)б) подниматься ( triginta stadia in altitudinem QC); выделяться, рельефно выступать (in pictura Q)2) выявляться, обнаруживаться, быть заметным ( aliquid in omnium vultu emīnet L)e. ante oculos — бросаться в глаза3) отличаться (e. inter omnes C); возвышаться ( supra cetera L); превосходить ( ceteros aliquā re QC). — см. тж. eminens -
48 erigo
ērigo, rēxī, rēctum, ere [ e + rego ]1) ставить прямо, поднимать, водружать ( mālum C); придавать прямое (стоячее) положение ( natura hominem erexit C)e. oculos C или vultus Pt — поднимать глазаe. scalas ad moenia L — приставлять лестницы к стенеe. tenebras T — окутываться мраком2) вести вверх (agmen in adversum clivum L)e. se или erigi — подниматься ( fumus erigitur V)3) возводить, воздвигать, строить (turrim Cs; aram J; pontem QC; pyram V)4) ободрять, воодушевлять ( animos militum L)e. animum или e. se C etc. — воспрянуть духом, ободритьсяe. mentem (aures) C etc. — насторожиться, напрячь внимание, сделаться внимательнымe. animum ad audiendum C — внимательно вслушиваться5) разжигать, возбуждать ( iras Sil) -
49 erro
I āvī, ātum, āre1) заблудитьсяe. viā V — сбиться с дороги2) заблуждаться, ошибаться (in или de aliqua re C etc.; erras, si id credis Ter)temporibus e. C — ошибиться в датах3) блуждать, бродить, скитаться (per lucos H; per litora Sen)in media luce e. погов. Sen — блуждать среди бела дняante oculos e. O — проноситься перед (мысленным) взоромstellae errantes V, C — planetae4) метаться, безумствовать ( animae errantes Pt)6) колебаться, быть неувереннымerro, quam insistas viam Pl — недоумеваю, к чему ты ведёшь (речь)7) проходить в странствиях, обойти, проехать ( terrae erratae O)II erro, ōnis m. [ erro I ]бродяга, скиталец H, Sen, Dig etc. -
50 eruo
ē-ruo, ruī, rutum, ere1) выкапывать, вырывать (corporum reliquias T; aurum terrā O; annoso cum robore quercum V)2)а) отыскивать, открывать (argumenta C; arcana SenT; veritatem Q)3) исторгать, отнимать5) взрывать, разрывать (humum O; segetem V); бороздить ( aquam remis O)6) вырвать, выколоть (alicui oculos Sen etc.); проколоть, пронзить ( latus hastā O)7) срыть до основания, разрушать, разорять (urbem, regnum V; Corinthum fundĭtus VP) -
51 expello
ex-pello, pulī, pulsum, ere1)а) выгонять ( vaccas stabulis Tib); вырывать, вышибать, выбивать ( oculos genis O); прогонять ( expulsi monte juvenci O); отталкивать ( ab litore navem in altum L); выталкивать ( aliquem manibus O); оттеснять ( aliquem in provinciam Cs); свергать (regem, tyrannum C); изгонять (aliquem ex urbe C; domo C; hostes finibus Cs)naturam expellas furcā, tamen usque recurret H — можешь природу хоть вилами гнать, она всё же вернётсяб) выбрасывать ( naves in ripam QC)e. sagittam arcu O — пустить стрелу из лукаe. se in auras O — появиться на свет, родиться2) разгонять ( somnum V); удалять, устранять, рассеивать (curas pectore Lcn; dubitationem Cs); утолять ( famem T); побеждать ( paupertatem Pt); исцелять ( morbum H); изглаживать ( memoriam alicujus rei Cs); уничтожать, разрушать ( spem metus expulerat O)e. aliquem aliquā re C, O, Su etc. — лишить кого-л. чего-л.expelli aliquā re bAfr — утратить что-л.se e. periculo Pl — ускользнуть от опасности -
52 expilo
ex-pīlo, āvī, ātum, āre1) разграблять, расхищать ( aerarium C); стащить, украсть ( lagoenam Pt); ограбить ( aliquem C)2) вырвать ( oculos genis O — v. l.) -
53 exsaturo
ex-saturo, āvī, ātum, āre1) насыщать, (на)кормить досыта (belua exsaturanda visceribus, sc. Cephei O)2) удовлетворять, утолять (libidinem Poëta ap. C; oculos animumque aliquā re C) -
54 extollo
ex-tollo, extulī (редко exsustulī), —, ere1) поднимать (pugionem alte, caput, aliquem jacentem C; oculos ad sidera V; aliquem in murum Cs)ubi primos crastĭnus ortūs extulerit Titan (= Sol) V — завтра с первыми же лучами солнца2)aliquid in majus e. L, PJ etc. — преувеличивать что-л.se magis e. Sl — стремиться к высшемуe. postrēmum pedem Pl — уходить навсегдаб) воздвигать, строить ( fundamentum Pl)3) возвышать, возносить (aliquem honoribus, aliquem supra ceteros T); превозносить, прославлять, возвеличивать, восхвалять (aliquid laudibus C; aliquem ad и in caelum C, Amm)4) внушать мужество, ободрять (aliquem или animum alicujus C, T etc.)5) делать заносчивым (se supra modum Q; animum alicujus ad superbiam T)6) поднимать, повышать, усиливать ( vocem per gradūs L)cachinnum e. Ap — залиться смехом8) откладывать, отсрочивать ( aliquid in alium diem Pl) -
55 fallo
fefellī, falsum (тж. dēceptum), ere1)а) вводить в заблуждение, обманывать (aliquem C, Nep etc.)nihil me fallis Ter я — тебя хорошо знаюб) pass. fallor ошибаюсь (humanum saepe judicium fallitur Ph)nec me adeo fallit te suspectas habuisse domos Carthaginis V — не так уж я ошибаюсь насчёт твоего подозрительного отношения к Карфагенуea res me falsum non habuit Sl и haud sum falsus Pl — в этом я не ошибся2) сбивать с ног, заставлять скользить, ронять ( glacies fallit pedes L)3)а) не исполнять, не сдерживать, нарушать (promissum QC; foedus, fidem L; fidem alicui datam C)si (sciens) fallo C, Prp, L (в клятвенных формулах) — если я (сознательно) нарушу (данное слово)б) делать недействительным, отводить ( omen O)f. aliquem aliquā re Poëta ap. C — обманом лишить кого-л. чего-л.4) подделыватьf. faciem alicujus V — принять чей-л. вид5)а) укрываться, оставаться незамеченнымf. custodes L — не быть замеченным стражейnec fefellit Tusculanum ducem L — и ему не удалось укрыться (ускользнуть) от тускуланского полководца (Мамилия)hostis fallit incedens L — враг нападает незаметно (не будучи замеченным), застигает врасплохб) impers.non me fallit Ter, Cs etc. — я очень хорошо знаюquem nostrum fefellit ita vos esse facturos? C — кому из нас не было ясно, что вы поступите (именно) так?non multum me fallit, quid sitis responsuri C — я почти наверное знаю, что вы собираетесь сказать в ответ6) скрывать, укрывать ( furta O); подавлять в себе, маскировать (dolores O; amorem V)7) о времени: незаметным образом проводить, коротать (f. horas sermonibus O; spatiosam f. noctem O) -
56 favilla
ae f. [из *. fovilla от foveo ]1) раскалённый пепел, тлеющая зола (f. tepida O, Su)2) сажа3) искра, перен. начало, происхождение (prima f. alicujus rei Prp)4) тончайшая пыль (f. salis PM) -
57 ferio
—, —, īre1)а) ударять, бить, толкать, колоть, поражать (f. frontem, adversarium, parietem aliquā re C)nec semper feriet quodcumque minabitur arcus погов. H — лук не всегда попадает в ту цель, которой грозил онб) штурмовать ( murum arietibus Sl)f. oculos C или oculorum acies Lcr — поражать взгляд (бросаться в глаза)f. verba palato H — произносить слова, говоритьf. carmina lyra O — бряцать на лире или сочинять стихи2) перерубать, рассекать ( retinacula stricto ferro V)f. mare V — грести, плыть по морю4) закалывать ( agnam H); заключать (foedus C, L) ( с обрядом заклания жертвенного животного)5) убивать ( hostem Sl); обезглавливать ( aliquem secūri C)6) обманывать (aliquem Pl, Prp)7) достигать, касаться (ferit aethera clamor V; sol radiis ferit cacumina O)f. sidera vertice H — касаться головой звёзд (т. е. вознестись до небес)8) облагать ( aliquem munĕre Ter); карать ( aliquem centum librarum auri CJ) -
58 figo
fīgo, fīxī, fīxum, ere1) вбивать, втыкать, вколачивать (clavum L; pila in terram L); пронзать, прокалывать (aliquem telo V; cervam conjectā sagittā V); убивать (f. aliquem V, O, QC etc.); вонзать (mucronem in hoste C; dentes in aliqua re O)2)а) укреплять (cristas vertĭce V; comas acu M; sub aethere fixae stellae O); скреплять ( caligas auro Just); закреплять ( aliquid trabali clavo C)б) прибивать, приколачивать, пригвождать или привешивать (f. arma in parietibus C и ad postem H)3) сажать ( plantas humo V)4) укоренять ( malum se fixit Sen); запечатлевать (oscula alicui rei Lcr, O, VF etc.; dicta animis V)vestigia f. V — шествовать, шагать5) водружать ( crucem alicui C); воздвигать, возводить (moenia O; domos T)sedem f. Cumis J — поселиться в Кумах6) устремлять, вперять (oculos in terram L, Sen и in aliquo V); обращать, направлять (mentem, cogitationes in aliquā re C)7) распинать (aliquem cruci Q, PM, in cruce C и in crucem Just)8) вывешивать, опубликовывать, обнародовать (f. leges, tabulas C)9) устанавливать, определять ( modum alicui rei H)fixum est C — постановлено, решено10) наносить ( alta vulnera M); причинять ( mortem SenT)11) пристально созерцать (lumine aliquid Pers, St)12) язвить, уязвлять (f. aliquem maledictis C) -
59 flecto
flexī, flexum, ere1) гнуть, сгибать ( ramum O); перегибать ( cervīces post terga Pt); искривлять ( membra C); завивать ( comas Ap); преклонить ( genu O)f. arcum O — натянуть лукmare flexum T — морская бухта, лукоморье, залив2)а) направлять (cursus in laevum O; se f. sinistrorsus Cs; iter ad urbem L; in Capitolium Su); обращать (vultum ad aliquem O; iram in aliquem L; oculos huc V)ad neutram partem assentationem f. Pt — не принимать ни того, ни другого решенияб) med.-pass.flecti или f. se — обращаться, поворачиваться ( in omnem partem Pt)flecti in gyrum O — вращаться, кружить3) поворачивать, (пере)менять направление (f. equum Cs)f. iter (viam) Nep, L — пойти, поехать по другой дороге4) давать другое направление, менять, изменять (vocem, vitam C); отвращать, отводить ( fata V); совращать ( aliquem in vitium H)5) отклонять ( aliquem a proposito L); склонять, смягчать, трогать (aliquem precibus L, V; animum oratione C); умилостивлять (supĕros V; flectitur voce rogante deus O)6) облегчать ( labores St)7) обходить, объезжать, огибать, плыть вокруг (f. promunturium C)8) грам. образовывать, производить ( verba de Graeco AG)9) произносить протяжно или обозначать знаком долготы (f. syllăbam Q)11) отправляться, направляться ( ex Gabino in colles Tusculanos L)перен. обращаться ( ad sapientiam T) -
60 fodio
fōdī, fossum, ere1) копать, рыть (f. in campo, fossam L); вскапывать ( hortum Vr); окапывать ( vites Q); выкапывать, добывать из земли ( argentum L)2) выкалывать (f. lumina O, oculos Pl); прокалывать, пронзать (f. hostem pugione, militem hastā T); пробивать, проламывать ( murum O)3) толкать, подталкивать ( latus alicujus Ter)f. equum calcaribus V — шпорить коня4) бороздить ( aequora remis Sil)5) закапывать, зарывать ( mortuos Mela)6) раздражать, возбуждать ( pectus in iras Sil)
См. также в других словарях:
OCULOS — I. OCULOS eruendi digitô in ira rixaque, consuetudo, Romanis olim familiaris, memoratur Martiali l. 1. Epigr. 93. v. 12. ubi acerbe invehitur in Mamurianum puero Cesto infestum, fodiam digitô, qui superest, oculum. Et l. 3. Epigr. 92. Ut patiar… … Hofmann J. Lexicon universale
Oculos — * Sperr oculos. – Frischbier2, 2832. Aus einem Schulwitz entstanden, der auch durch ein Schnitzwerk der Thür zur ehemaligen Börse in Königsberg veranschaulicht wird … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Oculos aperire, in viam me veram inducere. — Oculos (mihi) aperire, in viam me veram inducere. См. Открыть глаза … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
OCULOS atque aures — ex pretiosa materia effictos, eosque certis ritibus consecratos ac Diis dedicatos et sic in horum Templis asservatos ab Aegyptiis, narrat Clemens Alexandrinus l. 5. Strom. quibus tacite ait signisicatum, Deum omnia videre atque audive. Certe… … Hofmann J. Lexicon universale
OCULOS obligandi damnatis mos — occurrit apud Curt. l. 6. c. 11. ubi de Philota torturae destinato, Dum corripitur, dum obligantur oculi, dum vestis exuitur etc. ut videl. feralibus istis tenebris magis etiam angerctur, et admota saevitiae instrumenta. quanto inopinata,… … Hofmann J. Lexicon universale
caixa-de-óculos — s. 2 g. [Informal] Pessoa que usa óculos. = QUATRO OLHOS • [Brasil] Plural: caixas de óculos. • [Portugal] Plural: caixas de óculos. ♦ Grafia no Brasil: caixa de óculos … Dicionário da Língua Portuguesa
FULIGINE oculos illinendi mos — memoratur Tertull. de cultu Fem. In illum enim delinquunt, quae genas rubore maculant, oculos fuligine porrigunt: et Arnob. adv. Gentes. l. 2. Idcirco animas misit ut fuligine oculos obumbrarent: ubi fuligo est niger pulvis, quod oculorum exordia … Hofmann J. Lexicon universale
caixa de óculos — s. 2 g. [Informal] Pessoa que usa óculos. = QUATRO OLHOS • [Brasil] Plural: caixas de óculos. ♦ Grafia em Portugal: caixa de óculos … Dicionário da Língua Portuguesa
Jemandem etwas ad oculos demonstrieren — In der Bildungssprache wird der Ausdruck »jemandem etwas ad oculos demonstrieren« verwendet, wenn man etwas durch den Augenschein beweist: Kommen Sie in mein Labor, dort kann ich Ihnen ad oculos demonstrieren, wie sehr die Belastung des Sees… … Universal-Lexikon
Ad oculos — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
Ad oculos demonstrieren — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia