Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

observant

  • 1 additus

    addĭtus, a, um part. passé de addo; ajouté, attaché, mis à côté de, mis avec.    - additus numero deorum, Tac.: mis au rang des dieux.    - addito tempore, Tac.: avec le temps.    - additā aetate, Plin.: avec l'âge.    - additus legioni, Tac.: incorporé dans une légion.    - vocantur addito consultandum, Tac.: on les convoque en ajoutant qu'il faut délibérer.    - addito ut... Plin.: en observant d'ailleurs que...
    * * *
    addĭtus, a, um part. passé de addo; ajouté, attaché, mis à côté de, mis avec.    - additus numero deorum, Tac.: mis au rang des dieux.    - addito tempore, Tac.: avec le temps.    - additā aetate, Plin.: avec l'âge.    - additus legioni, Tac.: incorporé dans une légion.    - vocantur addito consultandum, Tac.: on les convoque en ajoutant qu'il faut délibérer.    - addito ut... Plin.: en observant d'ailleurs que...
    * * *
        Additus, penul. corr. Participium. Adjousté.
    \
        Addita aetate. Plin. In infantia scabunt aures posterioribus, quod addita aetate non queunt. Quand ils ont plus d'aage, Quand ils sont plus aagez.
    \
        Additus pro Inimico. Virgil. Ennemi.
    \
        Additus est vnus annus tuo labori. Cic. Ton labeur est prolongé d'un an.
    \
        Addito vicies tanto aquae. Plin. Avec vingt fois autant d'eau.
    \
        Addito tempore. Tacit. Avec le temps, Par succession de temps.
    \
        Addito vt. Plin. Pour veu que, Par tel si que.

    Dictionarium latinogallicum > additus

  • 2 speculabundus

    spĕcŭlābundus, a, um [st2]1 [-] qui est aux aguets, qui est dans l'attente. [st2]2 [-] Suet. (avec acc.) qui observe.    - speculabundus ex altissima rupe signa, Suet. Tib.: du haut d'un rocher très élevé, observant les signaux.
    * * *
    spĕcŭlābundus, a, um [st2]1 [-] qui est aux aguets, qui est dans l'attente. [st2]2 [-] Suet. (avec acc.) qui observe.    - speculabundus ex altissima rupe signa, Suet. Tib.: du haut d'un rocher très élevé, observant les signaux.
    * * *
        Speculabundus. Tacit. Guettant, Espiant.
    \
        Speculabundus ex altissima rupe. Suet. Regardant, Speculant.

    Dictionarium latinogallicum > speculabundus

  • 3 observo

    ob-servo, āvī, ātum, āre, etwas beobachten, auf etwas achtgeben, passen, merken, lauern, I) im allg.: virum, den M. belauern, auf den M. aufpassen, Plaut.: motus stellarum, Cic.: aquilae volatus, Plin.: occupationem alcis observare tempusque aucupari, auf die Zeit lauern, wo jmd. beschäftigt ist (um sie sich zunutze zu machen), Cic.: sese, sehr auf sich aufmerksam sein, Cic.: obs. se ab alqa re, sich in acht nehmen vor etw., Interpr. Iren. praef. § 2. – m. folg. indir. Fragesatz, observans, quae signa ferant, Verg.: observat, quem ad modum se unus quisque vestrûm gerat in retinenda religione, Cic. – absol., non enim id agit, ut insidietur et observet, sed iam favet, Cic. or. 210. – II) insbes.: A) auf etwas achtgeben, etw. hüten, ianuam, Plaut.: greges, Ov.: draconem, Cic. poët. – B) jmdm. Ehrerbietung-, Hochachtung erweisen, jmd. ehren, verehren, schätzen, deos, Ov.: alqm ut patrem, Cic.: alqm parentis loco obs., Cic.: alqm colere atque observare, Cic.: clarissimus et nobis observandus vir, Fronto ep. ad Anton. Pium 4. p. 167, 6 N. – C) etwas beobachten, auf etw. achten, halten, etw. einhalten = sich nach etwas richten, etw. befolgen, a) v. Pers.: leges, Cic.: praeceptum, Caes.: centesimas, Cic.: vacationem, Liv.: suffragium, Liv.: commendationem alcis, Cic. – m. folg. ut u. Konj., darauf halten, darauf sehen (achten), Suet. Claud. 22: unpers., observatum est, ut etc., Liv. 2, 5, 10. observandum est, ut etc., Colum. 9, 3, 4: ebenso observare m. folg. ne u. Konj., Cic. de amic. 58. Pelagon. veterin. 25 (336 Ihm): unpers., quod ne accĭdat observari nec potest nec necesse est, Cic. or. 190: observatum est, ne quotiens introiret urbem, supplicium de quoquam sumeretur, Suet. Aug. 57, 2. – b) übtr., v. Lebl.: etesiae tempus observant, Sen. de nat. qu. 4, 2, 22.

    lateinisch-deutsches > observo

  • 4 peramanter

    per-amanter, Adv., sehr liebevoll, qui me quidem perofficiose et peramanter observant, die mir mit der größten Gefälligkeit u. Aufmerksamkeit begegnen, Cic. ep. 9, 20, 3.

    lateinisch-deutsches > peramanter

  • 5 perofficiose

    per-officiōsē, Adv., sehr gefällig, qui me quidem perofficiose et peramanter observant, die mir mit der äußersten Gefälligkeit und Aufmerksamkeit begegnen, Cic. ep. 9, 20, 3.

    lateinisch-deutsches > perofficiose

  • 6 sabbatum

    sabbatum, ī, n. (σάββατον) u. sabbata, ōrum, n. (σάββατα, vom hebr. תבש, die Ruhe), der Sabbat, der wöchentliche Ruhetag, -Feiertag der Juden, später auch von den Römern mitgefeiert (aber irrtümlich für einen Fasttag gehalten), α) Sing., oft bei den Eccl. (namentl. in der Vulg.), zB. sabbati otium, Hieron. epist. 121. c. IV. p. 1014 Migne: requies sabbati, Vulg. exod. 16, 21: dies sabbati, ibid. 20, 8 u. 10. Schol. Iuven. 6, 542: sicut quidam ieiunantes sabbatum observant, Augustin. epist. 36, 2. – β) Plur., August. b. Suet. u.a. (s. bēs. Iustin. 36, 2, 14): für Feiertag übh., Sen., Ov. u.a.: tricesima sabbata, nach einigen = der große Sabbat (das jüdische Versöhnungsfest am 10. des Monats Tisri, d.i. des Oktobers), nach anderen = der Neumond, Hor. sat. 1, 9, 69.

    lateinisch-deutsches > sabbatum

  • 7 specula [2]

    2. specula, ae, f. (specio), I) eine Anhöhe zum Umsehen, zum Spähen, die Warte, velut in aliqua sublimi specula constitutus, Lact.: speculas per promunturia omnia ponere, Liv.: dat signum specula Misenus ab alta, Verg.: has naves per altum ferri, cum ex specula signum datum Antenori esset, Liv.: contemplatus regium agmen ex specula quadam, Liv.: multo ante tamquam ex aliqua, specula prospexi tempestatem futuram, Cic. – bildl., homines in speculis sunt (sind od. stehen auf der Lauer), observant, Cic.: u. so regem in speculis fuisse semper, Cic.: u. diem unum in speculis fuit, Liv.: u. in speculis omnis Abydos erat, Ov.: ab illo in speculis (auf der Lauer) atque insidiis relictus, Cic.: restitit in speculis fati, Claud. – II) übtr.: a) übh. die Anhöhe, alta, Verg.: montis, Höhe, Gipfel, Verg.: e speculis clamorem tollunt, von der Stadtmauer, Verg. – b) meton., das Ausspähen, Auslugen, turris, quam speculae causā elatissimam aedificaverat, Vopisc. Prob. 21, 3.

    lateinisch-deutsches > specula [2]

  • 8 observo

    ob-servo, āvī, ātum, āre, etwas beobachten, auf etwas achtgeben, passen, merken, lauern, I) im allg.: virum, den M. belauern, auf den M. aufpassen, Plaut.: motus stellarum, Cic.: aquilae volatus, Plin.: occupationem alcis observare tempusque aucupari, auf die Zeit lauern, wo jmd. beschäftigt ist (um sie sich zunutze zu machen), Cic.: sese, sehr auf sich aufmerksam sein, Cic.: obs. se ab alqa re, sich in acht nehmen vor etw., Interpr. Iren. praef. § 2. – m. folg. indir. Fragesatz, observans, quae signa ferant, Verg.: observat, quem ad modum se unus quisque vestrûm gerat in retinenda religione, Cic. – absol., non enim id agit, ut insidietur et observet, sed iam favet, Cic. or. 210. – II) insbes.: A) auf etwas achtgeben, etw. hüten, ianuam, Plaut.: greges, Ov.: draconem, Cic. poët. – B) jmdm. Ehrerbietung-, Hochachtung erweisen, jmd. ehren, verehren, schätzen, deos, Ov.: alqm ut patrem, Cic.: alqm parentis loco obs., Cic.: alqm colere atque observare, Cic.: clarissimus et nobis observandus vir, Fronto ep. ad Anton. Pium 4. p. 167, 6 N. – C) etwas beobachten, auf etw. achten, halten, etw. einhalten = sich nach etwas richten, etw. befolgen, a) v. Pers.: leges, Cic.: praeceptum, Caes.: centesimas, Cic.: vacationem, Liv.: suffragium, Liv.: commendationem alcis, Cic. – m. folg. ut u. Konj., darauf halten, darauf sehen (achten),
    ————
    Suet. Claud. 22: unpers., observatum est, ut etc., Liv. 2, 5, 10. observandum est, ut etc., Colum. 9, 3, 4: ebenso observare m. folg. ne u. Konj., Cic. de amic. 58. Pelagon. veterin. 25 (336 Ihm): unpers., quod ne accĭdat observari nec potest nec necesse est, Cic. or. 190: observatum est, ne quotiens introiret urbem, supplicium de quoquam sumeretur, Suet. Aug. 57, 2. – b) übtr., v. Lebl.: etesiae tempus observant, Sen. de nat. qu. 4, 2, 22.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > observo

  • 9 peramanter

    per-amanter, Adv., sehr liebevoll, qui me quidem perofficiose et peramanter observant, die mir mit der größten Gefälligkeit u. Aufmerksamkeit begegnen, Cic. ep. 9, 20, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > peramanter

  • 10 perofficiose

    per-officiōsē, Adv., sehr gefällig, qui me quidem perofficiose et peramanter observant, die mir mit der äußersten Gefälligkeit und Aufmerksamkeit begegnen, Cic. ep. 9, 20, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perofficiose

  • 11 sabbatum

    sabbatum, ī, n. (σάββατον) u. sabbata, ōrum, n. (σάββατα, vom hebr. תבש, die Ruhe), der Sabbat, der wöchentliche Ruhetag, -Feiertag der Juden, später auch von den Römern mitgefeiert (aber irrtümlich für einen Fasttag gehalten), α) Sing., oft bei den Eccl. (namentl. in der Vulg.), zB. sabbati otium, Hieron. epist. 121. c. IV. p. 1014 Migne: requies sabbati, Vulg. exod. 16, 21: dies sabbati, ibid. 20, 8 u. 10. Schol. Iuven. 6, 542: sicut quidam ieiunantes sabbatum observant, Augustin. epist. 36, 2. – β) Plur., August. b. Suet. u.a. (s. bes. Iustin. 36, 2, 14): für Feiertag übh., Sen., Ov. u.a.: tricesima sabbata, nach einigen = der große Sabbat (das jüdische Versöhnungsfest am 10. des Monats Tisri, d.i. des Oktobers), nach anderen = der Neumond, Hor. sat. 1, 9, 69.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sabbatum

  • 12 specula

    1. spēcula, ae, f. (Demin. v. spes), die kleine Hoffnung, der Strahl (Schimmer) von Hoffnung, ecquid in te speculaest? Plaut. Pers. 310 Sch.: specula etiam in sortitust mihi, Plaut. Cas. 306 Sch.: qui aliquid ex eius sermone speculae degustarat, Cic. Clu. 72: in communibus miseriis hāc tamen oblectabar speculā Dolabellam meum fore ab iis molestiis, quas liberalitate suā contraxerat, liberum, Cic. ep. 2, 16, 5: cassae speculae renuntias fortiter, Apul met. 6, 5: tenui speculā sclabar clades ultimas, Apul. met. 10, 29.
    ————————
    2. specula, ae, f. (specio), I) eine Anhöhe zum Umsehen, zum Spähen, die Warte, velut in aliqua sublimi specula constitutus, Lact.: speculas per promunturia omnia ponere, Liv.: dat signum specula Misenus ab alta, Verg.: has naves per altum ferri, cum ex specula signum datum Antenori esset, Liv.: contemplatus regium agmen ex specula quadam, Liv.: multo ante tamquam ex aliqua, specula prospexi tempestatem futuram, Cic. – bildl., homines in speculis sunt (sind od. stehen auf der Lauer), observant, Cic.: u. so regem in speculis fuisse semper, Cic.: u. diem unum in speculis fuit, Liv.: u. in speculis omnis Abydos erat, Ov.: ab illo in speculis (auf der Lauer) atque insidiis relictus, Cic.: restitit in speculis fati, Claud. – II) übtr.: a) übh. die Anhöhe, alta, Verg.: montis, Höhe, Gipfel, Verg.: e speculis clamorem tollunt, von der Stadtmauer, Verg. – b) meton., das Ausspähen, Auslugen, turris, quam speculae causā elatissimam aedificaverat, Vopisc. Prob. 21, 3.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > specula

  • 13 ob-servō

        ob-servō āvī, ātus, āre,    to watch, note, heed, observe, take notice of, attend to: filium, Quid agat, T.: fetūs, watch for, V.: occupationem eius: tempus epistulae tibi reddendae, watch for: sese, keep a close watch over: observant quem ad modum sese gerat, etc.—To watch, guard, keep: greges, O.— To observe, take care, see, provide: ne plus reddat quam acceperit: quod ne accidat observari nec potest, etc.—To observe, respect, regard, attend to, heed, keep, comply with: neque signa neque ordines, S.: leges: praeceptum diligentissime, Cs.: centesimas, adhere to: commendationes, regard: post illum observatum, ut, etc., i. e. it was the rec ognized rule, L.—To pay attention to, respect, regard, esteem, honor: talem hunc virum, S.: tribules suos: regem, V.: me ut patrem.

    Latin-English dictionary > ob-servō

  • 14 per-amanter

        per-amanter adv.    [peramens], very lovingly: me observant.

    Latin-English dictionary > per-amanter

  • 15 perspicāx

        perspicāx ācis, adj.    [per+SPEC-], sharpsighted, penetrating, acute, perspicacious: prudentia: homo, T.: ad has res, T.: alqd naturā.
    * * *
    perspicacis (gen.), perspicacior -or -us, perspicacissimus -a -um ADJ
    observant, attentive to what is going on; having keen/penetrating sight/vision

    Latin-English dictionary > perspicāx

  • 16 retinēns

        retinēns entis, adj.    [P. of retineo], holding fast, tenacious, observant: libertatis: sui iuris, O.: moris, Ta.

    Latin-English dictionary > retinēns

  • 17 (servāns)

        (servāns) antis, adj.    [P. of servo], keeping, observant.—Only sup: servantissimus aequi, V.

    Latin-English dictionary > (servāns)

  • 18 dies

    dĭes (dīes, Liv. Andron. Fragm. Odys. 7), ēi ([etilde]ī, Verg. A. 4, 156; Hor. S. 1, 8, 35 et saep.;

    dissyl.: di-ei,

    Ter. Eun. 4, 7, 31; also gen. dies, die, and dii—dies, as in acies, facies, pernicies, etc., Enn. ap. Gell. 9, 14; Ann. v. 401 Vahl.; Cic. Sest. 12, 28 ap. Gell. l. l.:

    die,

    Prisc. p. 780 P.; even in Verg. G. 1, 208, where Gellius reads dies, v. Wagner ad loc., nearly all MSS. have die; cf. Rib. and Forbig. ad loc.; so,

    die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 59; id. Capt. 4, 2, 20; Caes. B. G. 7, 11, 5; id. B. C. 1, 14, 3; 3, 76, 2; Just. 2, 11, 17; cf. Oud. ad B. G. 2, 23, 1. Die appears to be certain in Sall. J. 52, 3; 97, 3. Also in Cic. Sest. 12, 28, Gellius reads dies, where our MSS., except the Cod. Lamb., have diei;

    perh. those words do not belong to Cicero himself. Form dii,

    Verg. A. 1, 636, Rib. and Forbig. after Serv. and Gell. l. l.— Dat., diēī, saep. die, Plaut. Am. 1, 1, 120, acc. to Serv. Verg. G. 1, 208; Plaut. Am. 1, 3, 48; id. Capt. 3, 1, 4; id. Trin. 4, 2, 1;

    once dii,

    id. Merc. 1, Prol. 13; cf. Roby, Gram. 1, 121 sq.); m. (in sing. sometimes f., esp. in the signif. no. I. B. 1.) [root Sanscr. dī, gleam: dinas, day; Gr. dios, heavenly; cf. Lat. Jovis (Diovis), Diana, deus, dīvus, etc. Old form, dius (for divus); cf.: nudius, diu, etc. The word also appears in composition in many particles, as pridem, hodie, diu, etc., v. Corss. Auspr. 2, 855 sq.], a day (cf.: tempus, tempestas, aetas, aevum, spatium, intervallum).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., the civil day of twenty-four hours.
    (α).
    Masc.:

    dies primus est veris in Aquario... dies tertius... dies civiles nostros, etc.,

    Varr. R. R. 1, 28, 1; cf. Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3; Gell. 3, 2: REBVS IVRE IVDICATIS TRIGINTA DIES IVSTI SVNTO, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; and 15, 13 fin.; for which;

    per dies continuos XXX., etc.,

    Gai. Inst. 3, 78: multa dies in bello conficit unus, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 297 ed. Vahl.); cf.:

    non uno absolvam die,

    Plaut. Capt. 3, 5, 73:

    hic dies,

    id. Aul. 4, 9, 11:

    hic ille est dies,

    id. Capt. 3, 3, 3:

    ante hunc diem,

    id. ib. 3, 4, 101:

    illo die impransus fui,

    id. Am. 1, 1, 98; cf.:

    eo die,

    Caes. B. G. 1, 22 fin.; 2, 6; 2, 32 fin.; 4, 11, 4; 5, 15 fin. et saep.:

    postero die,

    id. ib. 1, 15, 1; 3, 6, 3 et saep.; Cic. Verr. 2, 2, 17; Sall. J. 29, 5; 38, 9 et saep.:

    in posterum diem,

    Caes. B. G. 7, 41 fin.; id. B. C. 1, 65 fin. et saep.:

    diem scito esse nullum, quo die non dicam pro reo,

    Cic. Q. Fr. 3, 3:

    domi sedet totos dies,

    Plaut. Aul. 1, 1, 34:

    paucos dies ibi morati,

    Caes. B. G. 7, 5, 4:

    dies continuos XXX. sub bruma esse noctem,

    id. ib. 5, 13, 3:

    hosce aliquot dies,

    Ter. Heaut. 4, 5, 4; cf. id. Eun. 1, 2, 71 et saep.:

    festo die si quid prodegeris,

    Plaut. Aul. 2, 8, 10; so,

    festus,

    id. Cas. 1, 49; id. Poen. 3, 5, 13; 4, 2, 26 et saep.—
    (β).
    Fem. (freq. in poetry metri gratiā; rare in prose), postrema, Enn. ap. Gell. 9, 14:

    omnia ademit Una dies,

    Lucr. 3, 912; cf. id. 3, 921; 5, 96 and 998: homines, qui ex media nocte ad proximam mediam noctem in his horis XXIV. nati sunt, una die nati dicuntur, Varr. ap. Gell. 3, 2, 2 (uno die, Macr. S. 1, 3):

    quibus effectis armatisque diebus XXX., a qua die materia caesa est,

    Caes. B. C. 1, 36 fin.:

    Varronem profiteri, se altera die ad colloquium venturum,

    id. ib. 3, 19, 4 (for which, shortly before: quo cum esset postero die ventum); cf.:

    postera die,

    Sall. J. 68, 2 (for which, in the same author, more freq.:

    postero die): pulchra,

    Hor. Od. 1, 36, 10:

    suprema,

    id. ib. 1, 13, 20:

    atra,

    Verg. A. 6, 429:

    tarda,

    Ov. M. 15, 868 et saep.—(But Caes. B. C. 3, 26, 1; 3, 37, 1, read altero, tertio.)—
    b.
    Connections:

    postridie ejus diei, a favorite expression of Caesar,

    Caes. B. G. 1, 23, 1: 1, 47, 2; 1, 48, 2 et saep., v. postridie;

    and cf.: post diem tertium ejus diei,

    Cic. Att. 3, 7; Sulpic. ap. Cic. Fam. 4, 12, 2; Liv. 27, 35:

    diem ex die exspectabam,

    from day to day, id. ib. 7, 26 fin.; cf.:

    diem ex die ducere,

    Caes. B. G. 1, 16, 5; for which also: diem de die prospectans, Liv. 5, 48; and: diem de die differre, id. 25, 25: LIBRAS FARRIS ENDO DIES DATO, for every day, day by day, daily, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf.:

    affatim est hominum, in dies qui singulas escas edunt,

    Plaut. Men. 3, 1, 10; so,

    in dies,

    every day, Cic. Top. 16, 62; Caes. B. G. 3, 23, 7; 5, 58, 1; 7, 30, 4; Vell. 2, 52, 2; Liv. 21, 11 Drak.; 34, 11 al.; less freq. in sing.:

    nihil usquam sui videt: in diem rapto vivit,

    Liv. 22, 39; cf.:

    mutabilibus in diem causis (opp. natura perpetua),

    id. 31, 29 (in another signif. v. the foll., no. II. A. 3); and: cui licet in diem ( = singulis diebus, daily) dixisse Vixi, etc., Hor. Od. 3, 29, 42. And still more rarely: ad diem, Treb. Gallien. 17; Vop. Firm. 4:

    ante diem, v. ante.—Die = quotidie or in diem,

    daily, Verg. E. 2, 42; 3, 34:

    quos mille die victor sub Tartara misi,

    id. A. 11, 397:

    paucissimos die composuisse versus,

    Quint. 10, 3, 8:

    saepius die,

    Plin. 15, 6, 6, § 22: die crastini, noni, pristini, quinti, for die crastino, nono, etc., v. h. vv. crastinus, nonus, etc.; and cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    A set day, appointed time, term in the widest sense of the word (for appearing before court, in the army, making a payment, etc.).
    (α).
    Masc.: MORBVS SONTICVS... STATVS DIES CVM HOSTE... QVID HORVM FVIT VNVM IVDICI ARBITROVE REOVE DIES DIFFISVS ESTO, XII. Tab. ap. Cic. Off. 1, 12; Fest. p. 273, 26 Müll.; for which: STATVS CONDICTVSVE DIES CVM HOSTE, acc. to Cincius ap. Gell. 16, 4, 4;

    and with comic reference to the words of this law,

    Plaut. Curc. 1, 1, 5 (found also in Macr. S. 1, 16);

    and freq.: status dies,

    Plin. Ep. 9, 39, 1; Suet. Claud. 1; Flor. 1, 13, 16 et saep.:

    hic nuptiis dictus est dies,

    Ter. And. 1, 1, 75; cf.:

    dies colloquio dictus est ex eo die quintus,

    Caes. B. G. 1, 42, 4; so,

    dictus,

    id. ib. 5, 27, 5:

    iis certum diem conveniendi dicit,

    id. ib. 5, 57, 2:

    die certo,

    Sall. J. 79, 4; cf.

    constituto,

    id. ib. 13 fin.:

    decretus colloquio,

    id. ib. 113, 3:

    praestitutus,

    Liv. 3, 22:

    praefinitus,

    Plin. 35, 10, 36, § 109; Gell. 16, 4, 3:

    ascriptus,

    Phaedr. 4, 11, 8 et saep.:

    quoniam advesperascit, dabis diem nobis aliquem, ut contra ista dicamus,

    Cic. N. D. 3, 40; Caes. B. G. 1, 16, 5; id. B. C. 1, 11, 2; Sall. J. 109, 3; Liv. 35, 35 et saep.:

    dies ater,

    an unlucky day, Sen. Vit. Beat. 25.—
    (β).
    Fem. (so commonly in this sense in class. prose, but only in sing., v. Mützell ad Curt. 3, 1, 8):

    ut quasi dies si dicta sit,

    Plaut. As. 5, 1, 11; so,

    dicta,

    Cic. Fam. 16, 10 fin.; cf.:

    edicta ad conveniendum,

    Liv. 41, 10 fin.:

    praestituta,

    Plaut. Ps. 1, 3, 140; 2, 2, 28; Ter. Ph. 3, 2, 38; Cic. Verr. 2, 3, 14 fin.; id. Vatin. 15, 37; id. Tusc. 1, 39; Liv. 45, 11 et saep.; cf.

    constituta,

    Cic. Caecin. 11, 32; Caes. B. G. 1, 4, 2; 1, 8, 3: certa eius rei constituta, id. B. C. 3, 33, 1:

    pacta et constituta,

    Cic. Cat. 1, 9, 24:

    statuta,

    Liv. 31, 29:

    stata,

    id. 27, 23 fin.:

    certa,

    Caes. B. G. 1, 30, 4, 5, 1, 8; id. B. C. 1, 2, 6; Nep. Chabr. 3 et saep.:

    annua,

    Cic. Fam. 7, 23; id. Att. 12, 3 fin.; cf.

    longa,

    Plaut. Ep. 4, 1, 18:

    die caecā emere, oculatā vendere,

    i. e. to buy on credit and sell for cash, id. Ps. 1, 3, 67, v. caecus, no. II. B.:

    haec dies summa hodie est, mea amica sitne libera, an, etc.,

    id. Pers. 1, 1, 34:

    puto fore istam etiam a praecone diem,

    Cic. Att. 13, 3:

    ubi ea dies venit (preceded by tempore ejus rei constituto),

    Caes. B. G. 7, 3:

    praeterita die, qua suorum auxilia exspectaverant,

    id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 6, 33, 4:

    esse in lege, quam ad diem proscriptiones fiant,

    Cic. Rosc. Am. 44, 128 et saep.—
    (γ).
    Both genders together:

    diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant: is dies erat a. d. V. Kal. Apr., etc.,

    Caes. B. G. 1, 6 fin.; Cic. Att. 2, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3; Liv. 34, 35 al.—
    b.
    Hence: dicere diem alicui, to impeach, lay an accusation against:

    diem mihi, credo, dixerat,

    Cic. Mil. 14, 36:

    Domitium Silano diem dixisse scimus,

    id. Div. in Caec. 20, 67.—
    2.
    A natural day, a day, as opp. to night: ut vel, quia est aliquid, aliud non sit, ut Dies est, nox non est; vel, quia est aliquid, et aliud sit: Sol est super terram, dies est, Quint. 5, 8, 7: pro di immortales, quis hic illuxit dies, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 4, 76:

    credibile non est, quantum scribam die, quin etiam noctibus,

    in the daytime, id. Att. 13, 26:

    negat ullum esse cibum tam gravem, quin is die et nocte concoquatur,

    in a single day and night, id. N. D. 2, 9, 24; cf.

    in this signif.: die ac nocte,

    Plin. 29, 6, 36, § 113:

    nocte et die,

    Liv. 25, 39;

    and simply die,

    Hor. S. 2, 1, 4; Quint. 10, 3, 8; cf.

    also: currus rogat ille paternos, Inque diem alipedum jus et moderamen equorum,

    Ov. M. 2, 48; and, connected with nox:

    (Themistocles) diem noctemque procul ab insula in salo navem tenuit in ancoris,

    Nep. Them. 8 fin.; cf. Cic. Div. 2, 27, 59; Liv. 22, 1 fin. —But more freq.: diem noctemque, like our day and night, i. q. without ceasing, uninterruptedly; Caes. B. G. 7, 77, 11; 7, 42 fin.; id. B. C. 1, 62;

    for which less freq.: diem et noctem,

    Hirt. B. Hisp. 38, 1;

    diem ac noctem,

    Liv. 27, 4 and 45:

    noctemque diemque,

    Verg. A. 8, 94; cf. Quint. 9, 4, 23:

    continuate nocte ac die itinere,

    Caes. B. C. 3, 11, 1; 3, 36, 8; and in plur.:

    dies noctesque,

    Plaut. Rud. 2, 3, 49; Ter. Eun. 1, 2, 113; Cic. Att. 7, 9 fin.; Nep. Dat. 4, 4 et saep.; also, reversing the order: noctesque diesque, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 338 ed. Vahl.); Hor. S. 1, 1, 76:

    noctesque et dies,

    Ter. And. 4, 1, 52; id. Eun. 5, 8, 49:

    noctes atque dies,

    Lucr. 2, 12; 3, 62; Cic. Fin. 1, 16, 51; Verg. A. 6, 127 al.:

    noctes diesque,

    id. ib. 9, 488:

    noctes ac dies,

    Cic. Arch. 11, 29:

    noctes et dies,

    id. Brut. 90, 308; id. de Or. 1, 61, 260; id. Tusc. 5, 25 and 39; Ter. Eun. 5, 8, 49; cf.

    also: neque noctem neque diem intermittit,

    Caes. B. G. 5, 38:

    Galli dies... sic observant, ut noctem dies subsequatur,

    id. ib. 6, 18, 2 Herz ad loc. So, too, in gen.:

    qui nocte dieque frequentat Limina,

    Mart. 10, 58, 11:

    cum die,

    at break of day, Ov. M. 13, 677:

    orto die ( = orta luce),

    Tac. A. 1, 20; 1, 68; id. H. 2, 21:

    ante diem ( = ante lucem),

    Hor. Ep. 1, 2, 35:

    dies fit, late Lat. for lucescit,

    Vulg. Luc. 22, 66: de die, in open day, broad day; v. de.—
    3.
    Dies alicujus (like the Heb. ; v. Gesen. Lex. s. h. v.).
    a.
    I. q. dies natalis, a birthday:

    diem meum scis esse III. Non. Jan. Aderis igitur,

    Cic. Att. 13, 42, 2; cf.

    in full: natali die tuo,

    id. ib. 9, 5 al. So the anniversary day of the foundation of a city is, dies natalis urbis, Cic. Div. 2, 47, 98.—
    b.
    I. q. dies mortis, dying-day:

    quandocumque fatalis et meus dies veniet statuarque tumulo,

    Tac. Or. 13 fin. Called, also: supremus dies. Suet. Aug. 99; id. Tib. 67; cf.:

    supremus vitae dies,

    Cic. de Sen. 21, 78; Suet. Aug. 61. Hence:

    diem suum obire,

    to die, Sulp. in Cic. Fam. 4, 12, 2;

    and in the same sense: obire diem supremum,

    Nep. Milt. 7 fin.; id. Dion. 2 fin.; Suet. Claud. 1:

    exigere diem supremum,

    Tac. A. 3, 16:

    explere supremum diem,

    id. ib. 1, 6; 3, 76;

    and simply: obire diem,

    Plin. 2, 109, 112, § 248; Suet. Tib. 4; id. Vesp. 1; id. Gr. 3; cf.

    also: fungi diem,

    Just. 19, 1, 1.—
    c.
    I. q. dies febris, fever-day: etsi Non. Mart., [p. 574] die tuo, ut opinor, exspectabam epistolam a te longiorem, Cic. Att. 9, 2 init.; 7, 8, 2 al.
    II.
    Transf.
    A.
    In gen. (from no. I. A.).
    1.
    A day, for that which is done in it (cf. the Hebr., the Gr. eleutheron êmar, etc.):

    is dies honestissimus nobis fuerat in senatu,

    Cic. Fam. 1, 2, 3:

    non tam dirus ille dies Sullanus C. Mario,

    id. Att. 10, 8, 7:

    equites Romanos daturos illius diei poenas,

    id. Sest. 12, 28:

    hic dies et Romanis refecit animos et Persea perculit,

    Liv. 42, 67 Drak.; cf. id. 9, 39 fin.; Vell. 2, 35 Ruhnk.; 2, 86; Just. 9, 3 fin.; Flor. 2, 6, 58 Duker.:

    imponite quinquaginta annis magnum diem,

    Tac. Agr. 34:

    quid pulchrius hac consuetudine excutiendi totum diem?... totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior, etc., Sen. de Ira, 3, 36: dies Alliensis, i. q. pugna Alliensis,

    Liv. 6, 1; Suet. Vit. 11:

    Cannensis,

    Flor. 4, 12, 35 al. And so even of one's state of mind on any particular day:

    qualem diem Tiberius induisset,

    what humor, temper, Tac. A. 6, 20. —
    2.
    A day's journey:

    hanc regionem, dierum plus triginta in longitudinem, decem inter duo maria in latitudinem patentem,

    Liv. 38, 59; Just. 36, 2, 14 al.—
    3.
    In gen. (like, hêmera, and our day, for) time, space of time, period:

    diem tempusque forsitan ipsum leniturum iras,

    Liv. 2, 45;

    so with tempus,

    id. 22, 39; 42, 50: amorem intercapedine ipse lenivit dies, Turp. ap. Non. 522, 7;

    so in the masc. gender: longus,

    Stat. Th. 1, 638; Luc. 3, 139;

    but also longa,

    Plaut. Epid. 4, 1, 18; Plin. Ep. 8, 5 fin.; cf.

    perexigua,

    a brief respite, Cic. Verr. 1, 2 fin.:

    nulla,

    Ov. M. 4, 372 al.:

    ex ea die ad hanc diem quae fecisti, in judicium voco,

    Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:

    ut infringatur hominum improbitas ipsa die, quae debilitat cogitationes, etc.,

    id. Fam. 1, 6; cf. id. ib. 7, 28 fin.; id. Tusc. 3, 22, 53 al.: indutiae inde, non pax facta;

    quarum et dies exierat, et ante diem rebellaverant,

    i. e. the term of the truce, Liv. 4, 30 fin.; 30, 24; 42, 47 fin. (for which: quia tempus indutiarum cum Veienti populo exierat, id. 4, 58).—Prov.:

    dies adimit aegritudinem,

    Ter. Heaut. 3, 1, 13: dies festus, festival-time, festival:—diem festum Dianae per triduum agi, Liv. 25, 23 et saep.:

    die lanam et agnos vendat,

    at the right time, Cato R. R. 150, 2:

    praesens quod fuerat malum, in diem abiit,

    to a future time, Ter. Ph. 5, 2, 16; so in diem, opp. statim, Q. Cic. Pet. cons. 12, 48;

    and simply in diem,

    Plaut. Mil. 3, 2, 48; Ter. Eun. 5, 7, 19; Cic. Cael. 24.—Esp. freq. in diem vivere, to live on from day to day, regardless of the future, Cic. de Or. 2, 40, 169; id. Tusc. 5, 11, 33; Plin. Ep. 5, 5, 4 et saep; cf. the equivoque with de die, under de.—
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2— poet., and in postAug. prose).
    1.
    Light of day, daylight:

    contraque diem radiosque micantes Obliquantem oculos,

    Ov. M. 7, 411; 5, 444; 13, 602:

    multis mensibus non cernitur dies,

    Plin. 33, 4, 21, § 70; Plin. Ep. 6, 20, 6; 9, 36, 2 al.; also of the eyesight, Stat. Th. 1, 237;

    and trop. of the conscience: saeva dies animi scelerumque in pectore Dirae,

    id. ib. 1, 52.—
    2.
    For caelum, the sky, the heavens:

    sub quocumque die, quocumque est sidere mundi,

    Luc. 7, 189; 1, 153:

    incendere diem nubes oriente remotae,

    id. 4, 68; 8, 217; Stat. Th. 1, 201.—Hence, like caelum,
    b.
    The weather:

    totumque per annum Durat aprica dies,

    Val. Fl. 1, 845:

    tranquillus,

    Plin. 2, 45, 44, § 115:

    mitis,

    id. 11, 10, 10, § 20:

    pestilens,

    id. 22, 23, 49, § 104.—
    3.
    The air:

    nigrique volumina fumi Infecere diem,

    Ov. M. 13, 600:

    cupio flatu violare diem,

    Claud. in Ruf. 1, 63.
    III.
    Dies personified.
    A.
    I. q. Sol, opp. Luna, Plaut. Bacch. 2, 3, 21;

    coupled with Mensis and Annus,

    Ov. M. 2, 25.—
    B.
    As fem., the daughter of Chaos, and mother of Heaven and Earth, Hyg. Fab. praef.; of the first Venus, Cic. N. D. 3, 23, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > dies

  • 19 inofficiosus

    ĭn-offĭcĭōsus, a, um, adj., undutiful, inofficious.
    I.
    In gen.
    A.
    Not observant of his duty, undutiful:

    humana gens inofficiosa dei,

    Tert. Apol. 40:

    libertus inofficiosus patrono,

    Dig. 37, 14, 1.—
    B.
    Contrary to one ' s duty:

    testamentum, i. e. one in which nothing is left to one's nearest relatives, children, etc.,

    Cic. Verr. 1, 42, 107; cf. Dig. 5, 2.—
    II.
    In partic., not obliging, disobliging:

    in aliquem,

    Cic. Att. 13, 27, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > inofficiosus

  • 20 inopinatum

    I.
    Adj.:

    cum hoc illi improvisum atque inopinatum accidisset,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

    nova tibi haec sunt et inopinata?

    id. ib. 2, 2, 8, §

    24: neque novum neque inopinatum mihi sit,

    Liv. 6, 40, 3:

    nec hoc tam re est, quam dictu inopinatum atque mirabile,

    Cic. Par. 5, 1, § 35:

    malum,

    Caes. B. C. 2, 12:

    finis vitae,

    Suet. Caes. 87:

    fraus,

    Sil. 7, 133:

    id quoque scriptum est, quod volgo inopinatum est,

    contrary to the common belief, Gell. 11, 18, 13.— Sup.:

    inopinatissim us sensus,

    Aug. Trin. 7, 1.—
    II.
    Subst.: ĭnŏpīnātum, i, n., something unexpected:

    nihil inopinati accidit,

    Cic. Tusc. 3, 31, 76.—Hence, ex inopinato, adverbially, unexpectedly:

    aliae ut ex inopinato observant,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    repente ex inopinato prope cuncta turbata sunt,

    Suet. Galb. 10.— Adv. in two forms.
    1.
    ĭnŏpīnātē, unexpectedly:

    aliquem inopinate occupare,

    Sen. ad Helv. 5.—
    2.
    ĭnŏpīnātō, unexpectedly:

    in castra irrumpere,

    Liv. 26, 6, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > inopinatum

См. также в других словарях:

  • Observant — Ob*serv ant, a. [L. observans, anits, p. pr. of observare: cf. F. observant. See {Observe}.] 1. Taking notice; viewing or noticing attentively; watchful; carefully attentive; as, an observant spectator; observant habits. [1913 Webster] Wandering… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • observant — ⇒OBSERVANT, ANTE, part. prés., adj. et subst. I. Part. prés. de observer. II. Adjectif A. Qui est fidèle à l observance religieuse. Elle était d ailleurs devenue assez insensible, un peu inflexible, avec cette vie toute spirituelle qui s ajoutait …   Encyclopédie Universelle

  • Observant — or observance may refer to: Making an observation Having observance of a holiday (public, religious, etc.) religious law or spiritual practice (worship, diet, taboo, etc.) Observant, Franciscan friar The Observants, one eyed ghosts in Danny… …   Wikipedia

  • observant — (adj.) c.1600, from Fr. observant, pp. of observer (see OBSERVANCE (Cf. observance)). In reference to Judaism, from 1902. As a noun from late 15c. Related: Observantly; observantness …   Etymology dictionary

  • observant — [əb zʉrv′ənt] adj. [Fr, prp. of observer,OBSERVE] 1. strict in observing, or keeping, a law, custom, duty, rule, etc.: often with of [observant of the rules of etiquette] 2. paying careful attention; keenly watchful 3. perceptive or alert 4.… …   English World dictionary

  • Observant — Ob*serv ant, n. 1. One who observes forms and rules. [Obs.] Hooker. [1913 Webster] 2. A sycophantic servant. [Obs.] [1913 Webster] Silly ducking observants, That stretch their duties nicely. Shak. [1913 Webster] 3. (R. C. Ch.) An Observantine.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • observant — index alert (vigilant), circumspect, conscientious, conscious (aware), law abiding, obedient …   Law dictionary

  • observant — [adj] alert, watchful advertent, alive, attentive, bright, clear sighted*, comprehending, considering, contemplating, correct, deducing, detecting, discerning, discovering, discriminating, eager, eagle eyed*, heedful, intelligent, intentive,… …   New thesaurus

  • observant — ► ADJECTIVE 1) quick to notice things. 2) observing the rules of a religion …   English terms dictionary

  • observant — [[t]əbzɜ͟ː(r)v(ə)nt[/t]] 1) ADJ GRADED Someone who is observant pays a lot of attention to things and notices more about them than most people do. That s a marvellous description, Mrs Drummond. You re unusually observant... An observant doctor… …   English dictionary

  • observant — ob|ser|vant [əbˈzə:vənt US ə:r ] adj 1.) good or quick at noticing things ▪ a quiet and observant person ▪ Supervisors are trained to be observant. ▪ the writer s observant eye for detail 2.) obeying laws, religious rules etc ▪ observant Jews …   Dictionary of contemporary English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»