Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

objects

  • 1 SKYN

    I)
    (pl. -jar), f. sense, knowledge, understanding; vita, kunna, hafa s. (or skynjar) á e-u, to have knowledge of, understand (Flosi kvazt eigi vita s. á, hverir lögmenn væri mestir); hann kunni allra s. í borginni, he knew all the people in the town; bera s. yfir e-t, to have knowledge of a thing, understand it; gjalda s. fyrir e-t, to give account of, account for; Loki sagði s. á öllum gripum, explained all the objects.
    n. = skyn, f. (kunna gott s.).
    * * *
    n. and f., skynjar, f. pl.; in sing. this word is mostly neut., but in old writers also fem.
    α. fem., nökkura skyn, O. H. L. 5; mesta skyn, Edda i. 174; með náttúrligri skyn, Thom. 383; slíka skyn, K. Á. 194; fulla skyn, Clar.
    β. neut., gott skyn, Lv. 43; lítið skyn, Nj. 69 (in a verse), Róm. 145; skyns ok skilningar, Cod. Arna-Magn. 234 (vellum); at skyni sjálfs sín, Eb. 248; fullt skyn, Clar. (vellum 657); nokkut skyn, Skáld 11. 63; lítið grasbíta skyn, Nj. (in a verse), and so throughout in mod. usage; the Dan. skjön is also neut.: in other instances when the word stands single in acc. and without an adjective the gender cannot be ascertained.
    2. plur., neut., lítil skyn, Fms. vi. 276: fem. skynjar, Sighvat, Fms. v. 209, Fb. i. 207, ii. 332, Sturl. ii. 22 (in a verse), but it is obsolete.
    B. Sense, perception, understanding; þessar stjörnur sagði Plato hafa lif ok skyn, Skálda 174; vita, kunna, hafa skyn á e-u. to have a sense of, understand, know; en þessir hafa svá út komit at menn hafi helzt skyn á vitað, Bs. i. 64; Flosi kvaðsk eigi vita skyn á hverir lögmenn væri mestir, Nj. 223; meðal N.N. ok N.N. sonar, sem ér vituð skyn á, Grág. ii. 167; þeir vissu litið skyn a Rómverjum, Róm. 145: líkligt at konungr myndi lítil skyn á mér kunna. Fms. vi. 276; mönnum er vér vitum eigi skyn á, xi. 323; hann kunni allra skyn í borginni, knew all the people in the town, vi. 410; vissi hón skynjar (skyn, i. 186, l. c.) á honum ok ætt hans, Fb. i. 207; gékk hann út um nætr ok sá himintungl, ok hugði at vandiiga, ok kunni þar á. gott skyn, Lv. 43; en Oðinn bar þeim mun vest þenna skaða, sem hann kunni mesta skyn ( he knew best) hversu mikil aftaka ok missa Ásunum var í fráfalli Baldrs, Edda 37, O. H. L. 5; öngar skynjar höfðu þau á heilagri trú, Fb. ii. 332; kunna mestar skynjar e-s, to understand best, Sighvat; veit ek á þvi skynjar, Sturl. ii. 22 (in a verse); bera skyn yfir e-t. to have perception of a thing, understand, perceive it, Fms. xi. 438; sagði skyn á öllum gripum, explained all the objects, Edda i. 342; gjalda skyn fyrir. to give reason for, account for, Bs. i. 198; skal þá hverr gjalda skyn fyrir sín verk ok vilja, Barl. 124; áðr Geirr góði fann þat af skyni sjálfs; síns at honum fakkuðusk skotvápnin, Eb. 248.
    II. in the phrase, í e-a skyni, with that meaning, intention; í góðu skyni, with good intent; eg; gaf þér bókina í því skyni, at þú skyldir læra hana.

    Íslensk-ensk orðabók > SKYN

  • 2 á-lag

    n. and álaga, u, f. [leggja á]; in some cases, esp. dat. pl., it is often difficult to decide to which of these two forms a case may belong; they are therefore best taken together. In the neut. pl. the notion of spell, in the fem. pl. that of tax, burden, hardship prevails. In sing. both of them are very much alike in sense.
    I. fem. pl. a tax, burden, burdensome impost; sagði at bændr vildi eigi hafa frekari álög (álögur?) af konungi en forn lög stæði til, Fms. xi. 224; undan þessum hans álögum … liggja undir slíkum álögum, tyranny, yoke, Bárð. ch. 2; gangit til ok hyggit at landsmenn, at ganga undir skattgjafar Ólafs konungs ok allar álögur, burdens, taxes, Fms. iv. 282, in the famous speech of Einar þveræing, (Ó. H. ch. 134; bað jarl vægja möunum um álögur, Fms. iv. 216; jarl hélt með freku öllum álögum, Orkn. 40; hvárt mun konungr sá ekki kunna hóf um álögur ok harðleiki við menn, Fms. vi. 37; þórstcinn kvað ekki um at leita, at Þórðr kæmist undan neinum álögum, burdens, oppressive conditions, Bjarn. 72.
    2. a law term, an additional fine; með álögum ok leigum, duties and rents, Grág. i. 260; binda álogum, to charge, 384; hálfa fimtu mörk álaga, a fine of three marks, 391.
    3. metaph. in plur. and in the phrase, í álögum, in straits, at a pinch, if needful, Vm. 18; vitr maðr ok ágætr í öllum álögum, a wise and good man in all difficulties, Fs. 120.
    4. a metric. term, addition, supplement; þat er annat leyfi háttanna at hafa í dróttkvæðum hætti eitt orð eða tvau með álögum, cp. álagsháttr below, Edda 124.
    5. theol. a visitation, scourge, Stj. 106, 647. 2 Kings xxi. 13 (answering to plummet in the Engl. transl.); sing. in both instances.
    II. neut. pl. álög, spells, imprecations. In the fairy tales of Icel. ‘vera í álögum’ is a standing phrase for being spell-bound, esp. for being transformed into the shape of animals, or even of lifeless objects; leggja a., to bind by spells, cp. Ísl. Þjóðs. by Jón Árnason; var því líkast sem í fornum sögum er sagt, þá er konunga börn urðu fyrir stjúpmæðra álögum (v. l. sköpum), Fms. viii. 18 (Fb. ii. 539): hóri lýstr til hans með úlfs hanzka ok segir at hann skyldi verða at einuni híðbirni, ok aldri skáltn or þessuni álögum fara, Fas. (Völs. S.) i. 50, 404: sing. (very rare), þat er álag mitt, at þat skip skal aldri heilt af hafi koma er hér liggr út, Landn. 250. At present always in pl., cp. forlög, örlög, ólög.
    COMPDS: álagsbœtr, álagsháttr, álögulaust.

    Íslensk-ensk orðabók > á-lag

  • 3 á-lit

    n. [líta á], prop. a view:
    I. aspect, appearance, esp that of a person’s face, gait, etc.; vænn at áliti, fair, gentle of aspect, Nj. 30; fagr álitum, Edda 5, Eluc. 35, Bær. 7: of other animate or inanimate objects, dökkr álits, black of aspect, Fms. vi. 229; eigi réttr álits, crooked, not straight (of a broken leg), Bs. i. 743; smíði fagrt áliti, Hom. 128: the whole form, shape, hvert á. sem hann hefði, Fms. xi. 433; hann hafði ymsa manna á. eða kykvenda, Post. 656 C. 26.
    II. of a mind, a view, thought, consideration, reflection; með áliti ráðsmanna, Fms. Vii. 139; með skjótu áliti, at a glance, Sks. 3: esp. in pl., þú ferr með góðum vilja en eigi með nógum álitum, inconsiderately, Lv. 38; meir með ákefð en álitum, Stj. 454. Hom. 24; gjöra e-t at álitum, to take a matter into (favourable) consideration, Nj. 3, Lv. 16.
    2. in mod. use, opinion; does not occur in old writers (H. E. i. 244 it means authority), where there is always some additional notion of reflection, consideration. Compds such as almennings-álit, n., public opinion, are of mod. date.
    β. it is now also used in the sense of reputation; vera í miklu (litlu) áliti.
    COMPDS: álitaleysi, álitalítill, álitamál.

    Íslensk-ensk orðabók > á-lit

  • 4 BLAÐ

    n.
    3) blade of a knife (knífsblað), of an oar (árarblað);
    4) skirt of a kirtle, shirt, cloak (kyrtilblað, skyrtublað, feldarblað).
    * * *
    n. [A. S. bläd; Germ. blatt; Hel. blad. Ulf. renders the Gr. φύλλον by laufs, Engl. leaf, Icel. lauf. The Engl. say a blade of grass or corn, a leaf of a tree; and so, in Icel., herbs or plants have blað, trees lauf]:—a leaf; blöð þess grass er … heitir, Pr. 472; blöð á lauk, Hervar. S. (in a verse): metaph. a veil, svá er mér sem hangi b. fyrir auga, Fms. iii. 126.
    2. of leaf-like objects, a leaf in a book, Germ. blatt, (never lauf, cp. blaðsiða, u, f. a page), Rb. 210, Ísl. ii. 460: of a painted diptych or the like, þar eru blöð tvau pentuð, Pm. 103.
    β. the skirt of a kirtle (skaut), Stj. 481, Eb. 226, Orkn. 474: Icel. now say kjól-laf, the skirt of a coat.
    γ. a blade, in various connections: the flat part of a thing, the blade of an oar, árar-blað, N. G. L. i. 59: of a rudder, Fms. ix. 503; knífs-bíað, the blade of a knife, Bs. i. 385: a sword’s blade is in mod. usage called ‘blað,’ but in old writers brandr; spón-blað, the mouth-piece of a spoon; herðar-blað, the shoulder-blade, etc. Botan., blaðka, u, f., e. g. horblaðka, menyanthes: hófblaðka, caltha palustris; but rjúpnalauf, dryas, Hjalt.: blaðkr, m. in eyrna-blaðkr, ear-lap.

    Íslensk-ensk orðabók > BLAÐ

  • 5 BLÓTA

    * * *
    I)
    (blœt; blét, blétum; blótinn), v.
    1) to worship, to worship with sacrifice, with acc. of that which is worshipped; blóta hof, lund, fors, heiðit goð, álfa, heiðnar vættir, lifandi menn, to worship temple, grove, waterfall, &c.; very rare with dat. (blóta goðum);
    2) to sacrifice, with dat. of the object sacrificed (blóta mönnum ok fé); absol., blóta til friðar, sigrs, langlífis, árs, byrjar, to make a sacrifice for peace, victory, long life, good season, fair wind.
    (að), v.
    1) = blóta (blœt, etc.);
    refl., blótast, to go about swearing.
    * * *
    in old use a strong (and originally a redupl.) verb, blóta—blét—blétu—blótinn; pres. blœt, and with the suffixed negative blœtka ( I worship not), Stor. 22 (the Ed. wrongly blotka, without change of vowel); this form also occurs K. Þ. K. (Kb.) ch. 7, the Ed. 1853 has wrongly blœt(a)r, but a few lines below blótar (weak), probably altered from blœtr; pret. sing. blét, Hkr. (Yngl.) 56, 269; pl. blétu, 56; subj. blétim, 623. 61; imperat. blótt, Am. 75; part. blótinn, and sup. blótið are freq., Hkr. i. 34, 35, 239, Landn. 47, Fas. i. 255: more freq. weak, blóta, að; pres. blótar, blótast, Fas. i. 87, Fbr. 78; pret. blótaði, Landn. 224, 291, 322, Bs. i. 6 (Kr. S.), Nj. 272, Gísl. 140, Fær. 272, Fas. i. 463, 531, Bret., Fms. ii. 263, Hkr. i. 34, 35, Ísl. ii. 109, Fs. 50; only the weak sup. and part. are rare in old writers; blótuð, Hom. 153 (Norse); blótað (sup.), Bs. i. 5 (paper transcript); in Yngl. S. Hkr. i. 34, 35, Unger’s Edition has the old form blét, blótið, but Cod. Fris. l. c. the later mod. form.: [Ulf. blotan (redupl. verb) = λατρεύειν, σέβεσθαι, cp. guþbloteins = παράκλησις, guþblostreis = θεοσεβής; A. S. blôtan = immolare; O. H. G. blozan; the root is probably akin to bletsian, Engl. to bless]:—gener. to worship, to worship with sacrifice; with acc. of the being worshipped, but dat. of the object sacrificed; thus b. hof, lund, fors, goð, álfa, vættir, to worship temple, grove, force, gods, elves, beings; but b. mönnum, þrælum, kvikendum, to sacrifice with men, thralls, beasts, i. e. to sacrifice, slay them: also used absol.:
    I. with acc. or absol. to worship; skal Þórólfr b. ok leita heilla þeim bræðrum, Eg. 257, 623. 61, Landn. 40, Hkr. i. 34 sqq., Fs. 41; heiðnar vættir, Nj. 272, Fær. 139, cp. Bret. 84, 94, Landn. 36, Ib. ch. 7, Bs. i. 25; b. til friðar, sigrs, langlífis, árs, byrjar, to make a sacrifice for peace, victory, long life, good season, fair wind, Hkr. i. 239, 34, 56, 11. 97, Fs. 173: of the worship of natural objects, at Giljá stóð steinn ( a stone), er (acc.) þeir frændr höfðu blótað, Bs. i. 5, Harð. S. Ísl. ii. 109; hann blótaði lundinn, he worshipped the grove (cp. Tacitus, sacrum nemus), Landn. 224; hann blótaði forsinn, 291: worship of men (rare), Gríms sonar þess er blótinn var dauðr fyrir þokkasæld ok kallaðr Kamban, 47, Fb. ii. 7; þau vóru bæði blótuð, Edda 83: b. hof, in the phrase, heiðnir menn hof b., Grág., Ísl. ii. 381; blót er oss ok kviðjat, at vér skulum eigi b. heiðit goð, né hauga né hörga, N. G. L. i. 18: worship of animals, Ögvaldr konungr blét kú eina, Hkr. i. 269, Fas. i. 255.
    β. with dat. (extremely rare); blótar hann einum gölt (sic!), prob. corrupt = einn (acc.) gölt, Fas. i. 187 a paper transcript.
    II. with dat. to sacrifice; sacrifices of men are recorded, Hkr. i. 34, 35, 56, 239, Gísl. 140, Eb. l. c., Fas. i. 452 (Hervar. S.): slaves and criminals were esp. sacrificed, thus representing the executions of modern times; heiðingjar blóta enum verstum mönnum, ok hrinda þeim fyrir björg ok hamra …; enir heiðnu menn höfðu þá stefnu, ok tóku þat ráð at b. tveim mönnum ór hverjum fjórðungi, Bs. i. (Kr. S.) 23: captives, Ó. H. ch. 131; kom þat ásamt með þeim at hafa Hallfreð til blóta, Fs. 102; b. þrælum, Fms. x. 323; b. mönnum ok fé, Fs. (Vd.) 50, Am. 75, Fms. i. 174: a sort of self-immolation is recorded Fb. ii. 72.
    III. to curse, swear, vide blót II; with dat. or absol., hann blótar hestunum, Fbr. 78; eigi kvíði ek því þótt biskup blóti mér eðr banni, Bs. i. 708; blótuð verð þú, Hom. 153: reflex, blótask, to go about swearing, Fms. viii. 294: vide Maurer, Bekehr. ii. 195 sqq.

    Íslensk-ensk orðabók > BLÓTA

  • 6 BREGÐA

    (bregð; brá, brugðum; brugðinn), v. with dat.
    bregða sverði, knífi, to draw a sword, knife;
    bregða fingri, hendi í e-t, to put (thrust) the finger, hand, into;
    hón brá hárinu undir belti sér, she put (fastened) her hair under her belt;
    bregða kaðli um e-t, to pass a rope round a thing;
    bregða augum sundr, to open the eyes;
    bregða e-m á eintal, to take one apart;
    bregða sér sjúkum, to feign illness;
    2) to deviate from, disregard (vér höfum brugðit af ráðum þínum);
    3) to alter, change;
    bregða lit, litum, to change colour, to turn pale;
    bregða e-m í e-s líki, to turn one (by spell) into another shape (þú brátt þér í merar líki);
    4) to break up, leave off, give up;
    bregða tjöldum, to strike the tents;
    bregða boði, to countermand a feast;
    bregða sýslu, to leave off working;
    bregða svefni, blundi, to awake;
    bregða tali, to break off talking;
    bregða orrustu, kaupi, to break off a battle, bargain;
    5) to break (bregða trúnaði, heiti, sáttmáli);
    6) bregða e-m e-u, to upbraid, reproach one with a thing (Kálfr brá mér því í dag);
    7) with prepp.,
    bregða e-m á loft, to lift one aloft;
    bregða e-u á, to give out, pretend (hann brá á því, at hann mundi ríða vestr til Miðfjarðar);
    absol., bregða á e-t, to begin (suddenly) doing a thing;
    Kimbi brá á gaman, took it playfully, laughed at it;
    þeir brugðu á glímu ok á glens, they started wrestling and playing;
    hestrinn brá á leik, broke into play, ran away;
    hönd bregðr á venju, is ready for its old work;
    þá brá Ingimundr til útanferðar, I. started to go abroad;
    bregða e-u undan, to put it out of the way, to hide it;
    bregða upp hendi, höndum, to hold up the hand;
    bregða e-u við, to ward off with (bregða við skildi); fig. to put forth as an example, to praise, wonder at (þínum drengskap skal ek við bregða);
    absol., bregða við, to start off, set about a thing without delay;
    brá hann við skjótt ok fór, he started off at once and went;
    8) refl., bregðast;
    9) impers., e-u bregðr, it ceases, fails;
    veðráttu brá eigi, there was no change in the weather;
    of a sudden appearance, kláða brá á hvarmana, the eye-lids began to itch;
    þá brá ljóma af Logafjöllum, then from L. there burst flashes of light;
    ljósi bregðr fyrir, a light passes before the eye;
    with preps., bregðr af vexti hans frá öðrum selum, his shape differs from that of other seals;
    e-m bregðr í brún, one is amazed, startled (nú bregðr mönnum í brún mjök);
    e-m bregðr til e-s, one person takes after, resembles another;
    en því bregðr mér til foreldris míns, in that I am like my father;
    þat er mælt, at fjórðungi bregði til fóstrs, the fostering makes the fourth part of a man;
    e-m bregðr við e-t = e-m bregðr í brún;
    brá þeim mjök við, er þeir sá hann inn ganga, it startled them much when they saw him come in;
    en þó brá fóstru Melkorku mest við þessi tíðindi, this news most affected M.’s nurse.
    * * *
    pret. sing. brá, 2nd pers. brátt, later brást; pl. brugðu, sup. brugðit; pres. bregð; pret. subj. brygði: reflex, (sk, z, st), pret. brásk, bráz, or brást, pl. brugðusk, etc.: poët. with the neg. suff. brá-at, brásk-at, Orkn. 78, Fms. vi. 51.
    A. ACT. WITH DAT.
    I. [A. S. bregdan, brædan; Old Engl. and Scot. to brade or braid; cp. bragð throughout]:—to move swiftly:
    1. of a weapon, to draw, brandish; b. sverði, to draw the sword, Gísl. 55, Nj. 28, Ld. 222, Korm. 82 sqq., Fms. i. 44, ii. 306, vi. 313, Eg. 306, 505; sverð brugðit, a drawn sword, 746; cp. the alliterative phrase in Old Engl. Ballads, ‘the bright browne (= brugðinn) sword:’ absol., bregð (imperat.), Korm. l. c.: b. knífi, to slash with a knife, Am. 59; b. flötu sverði, to turn it round in the band, Fms. vii. 157; saxi, Bs. i. 629: even of a thrust, b. spjóti, Glúm. 344.
    2. of the limbs or parts of the body, to move quickly; b. hendi, fingri, K. Þ. K. 10, Fms. vi. 122; b. augum sundr, to open the eyes, iii. 57, cp. ‘he bradde open his eyen two,’ Engl. Ballads; b. fótum, Nj. 253; b. fæti, in wrestling; b. grönum, to draw up the lips, 199, Fms. v. 220.
    3. of other objects; b. skipi, to turn the ship (rare), Fms. viii. 145, Eb. 324; b. e-m á eintal, einmæli, to take one apart, Fms. vi. 11, Ölk. 35; b. sér sjúkum, to feign sickness, Fagrsk. ch. 51; bregða sér in mod. usage means to make a short visit, go or come for a moment; eg brá mér snöggvast til …, etc.
    4. adding prepp.; b. upp; b. upp hendi, höndum, to hold up the hand, Fms. i. 167; b. upp glófa, 206, Eb. 326: b. e-m á lopt, to lift aloft, Eg. 122, Nj. 108; b. e-u undan, to put a thing out of the way, to hide it, Fas. i. 6; undir, Sturl. ii. 221, Ld. 222, Eb. 230: b. e-u við (b. við skildi), to ward off with …, Vápn. 5; but chiefly metaph. to put forth as an example, to laud, wonder at, etc.; þínum drengskap skal ek við b., Nj. 18; þessum mun ek við b. Áslaugar órunum, Fas. i. 257; nú mun ek því við b. ( I will speak loud), at ek hefi eigi fyr náð við þik at tala, Lv. 53: b. e-u á, to give out, pretend; hann brá á því at hann mundi ríða vestr til Miðfjarðar, Sturl. iii. 197, Fms. viii. 59, x. 322. β. to deviate from, disregard; vér höfum brugðit af ráðum þínum, Fær. 50, Nj. 13, 109, Ísl. ii. 198, Grág. i. 359; b. af marki, to alter the mark, 397.
    5. to turn, alter, change; b. lit, litum, to change colour, to turn pale, etc., Fms. ii. 7, Vígl. 24; b. sér við e-t, to alter one’s mien, shew signs of pain, emotion, or the like, Nj. 116; b. e-m í (or b. á sik) e-s líki, to turn one (by spell) into another shape, Bret. 13; at þú brátt þér í merar líki, Ölk. 37; hann brá á sik ýmissa dýra líki, Edda (pref.) 149.
    II. to break up or off, leave off, give up; b. búi, to give up one’s household, Grág. i. 153, Eg. 116, 704; b. tjöldum, to break up, strike the tents, Fms. iv. 302; b. samvist, to part, leave off living together, ii. 295; b. ráðahag, to break off an engagement, esp. wedding, 11; b. boði, to countermand a feast, 194; b. kaupi, to break off a bargain, Nj. 51, Rd. 251; b. sýslu, to leave off working, Fms. vi. 349; b. svefni, blundi, to awake, Sdm. 2; smátt bregðr slíkt svefni mínum, Lv. 53; b. tali, to break off talking, Vápn. 22; b. orustu, to break off the battle, Bret.: esp. freq. in poetry, b. hungri, föstu, sulti, to break or quell the hunger (of the wolf); b. gleði; b. lífi, fjörvi, to put to death, etc., Lex. Poët.
    2. to break faith, promise, or the like; b. máli, Grág. i. 148; trúnaði, Nj. 141; brugðið var öllu sáttmáli, Hkr. ii. 121; b. heiti, Alvm. 3: absol., ef bóandi bregðr við griðmann ( breaks a bargain), Grág. i. 153.
    3. reflex., bregðask e-m (or absol.), to deceive, fail, in faith or friendship; Gunnarr kvaðsk aldri skyldu b. Njáli né sonum hans, Nj. 57; bregðsk þú oss nú eigi, do not deceive us, Fms. vi. 17; vant er þó at vita hverir mér eru trúir ef feðrnir b., ii. 11; en þeim brásk framhlaupit, i. e. they failed in the onslaught, vii. 298; þat mun eigi bregðask, that cannot fail, Fas. ii. 526, Rb. 50; fáir munu þeir, at einörð sinni haldi, er slíkir brugðusk við oss, Fms. v. 36, Grett. 26 new Ed.
    III. [A. S. brædan, to braid, braider], to ‘braid,’ knot, bind, the band, string being in dat.; hann bregðr í fiskinn öðrum enda, he braided the one end in the fish, Finnb. 220; hón brá hárinu undir belli sér, she braided her hair under her belt; (hann) brá ( untied) brókabelti sínu, Fas. i. 47; er þeir höfðu brugðið kaðli um, wound a cable round it, Fms. x. 53; hefir strengrinn brugðizk líttat af fótum honum, the rope had loosened off his feet, xi. 152: but also simply and with acc., b. bragð, to braid a braid, knit a knot, Eg. (in a verse); b. ráð, to weave a plot, (cp. Gr. ράπτειν, Lat. suere), Edda (in a verse); in the proper sense flétta and ríða, q. v., are more usual.
    2. in wrestling; b. e-m, the antagonist in dat., the trick in acc., b. e-m bragð (hæl-krók, sveiflu, etc.)
    3. recipr., of mutual strife; bregðask brögðum, to play one another tricks; b. brigzlum, to scold one another, Grág. ii. 146; b. frumhlaupum, of mutual aggression, 13, 48; bregðask um e-t, to contest a thing, 66, cp. i. 34.
    4. part., brugðinn við e-t, acquainted with a thing; munuð þit brátt brugðnir við meira, i. e. you will soon have greater matters to deal with, Fs. 84; hann er við hvárttveggja b., he is well versed in both, Gísl. 51.
    IV. metaph. to upbraid, blame, with dat. of the person and thing; fár bregðr hinu betra, ef hann veit hit verra (a proverb), Nj. 227; Þórðr blígr brá honum því ( Thord threw it in his face), á Þórsnesþingi, at …, Landn. 101; Kálfr brá mér því í dag, Fms. vi. 105; b. e-m brizglum, Nj. 227.
    B. NEUT. OR ABSOL. without a case, of swift, sudden motion.
    I. b. á e-t, as, b. á leik, gaman, etc., to start or begin sporting, playing; Kimbi brá á gaman, K. took it playfully, i. e. laughed at it, Landn. 101; b. á gamanmál, Fms. xi. 151; þeir brugðu á glímu ok á glens, they started wrestling and playing, Ld. 220; bregðr hann (viz. the horse) á leik, the horse broke into play, ran away, Fms. xi. 280; Glúmr svaraði vel en brá þó á sitt ráð, Glum gave a gentle answer, but went on in his own way, Nj. 26, Fas. i. 250: the phrase, hönd bregðr á venju, the hand is ready for its old work, Edda (Ht.) verse 26, cp. Nj. ch. 78 (in a verse).
    2. b. við, to start off, set about a thing without delay, at a moment’s notice, may in Engl. often be rendered by at once or the like; brá hann við skjótt ok fór, he started off at once and went, Fms. i. 158; þeir brugðu við skjótt, ok varð þeim mjök við felmt, i. e. they took to their heels in a great fright, Nj. 105; þeir brugðu við skjótt, ok fara þaðan, 107; bregðr hon við ok hleypr, Grett. 25 new Ed., Bjarn. 60; hrossit bregðr nú við hart, id.; en er Ólafr spurði, at Þorsteinn hafði skjótt við brugðit, ok hafði mikit fjölmenni, Ld. 228.
    β. b. til e-s, þá brá Ingimundr til utanferðar, Ingimund started to go abroad, Sturl. i. 117; b. til Grænlands ferðar, Fb. i. 430.
    II. reflex, to make a sudden motion with the body; Rútr brásk skjótt við undan högginu, Nj. 28, 129; b. við fast, to turn sharply, 58, 97; bregðsk (= bregðr) jarl nú við skjótt ok ferr, the earl started at once, Fms. xi. 11; hann brásk aldregi við ( he remained motionless) er þeir píndu hann, heldr en þeir lysti á stokk eðr stein, vii. 227.
    2. metaph. and of a circumlocutory character; eigi þætti mér ráðið, hvárt ek munda svá skjótt á boð brugðisk hafa, ef …, I am not sure whether I should have been so hasty in bidding you, if …, Ísl. ii. 156; bregðask á beina við e-n, to shew hospitality towards, Fms. viii. 59, cp. bregða sér above.
    β. b. yfir, to exceed; heyra þeir svá mikinn gný at yfir brásk, they heard an awful crash, Mag. 6; þá brásk þat þó yfir jafnan ( it surpassed) er konungr talaði, Fms. x. 322, yet these last two instances may be better read ‘barst,’ vide bera C. IV; bregðask úkunnr, reiðr … við e-t, to be startled at the novelty of a thing, v. 258; b. reiðr við, to get excited, angry at a thing, etc.
    C. IMPERS.
    I. the phrase, e-m bregðr við e-t, of strong emotions, fear, anger, or the like; brá þeim mjök við, er þau sá hann inn ganga, it startled them much, when they saw him come in, Nj. 68; Flosa brá svá við, at hann var í andliti stundum sem blóð, 177; en þó brá fóstru Melkorku mest við þessi tíðindi, i. e. this news most affected Melkorka’s nurse, Ld. 82; aldri hefi ek mannsblóð séð, ok veit ek eigi hve mér bregðr við, I wot not how it will touch me, Nj. 59; brá honum svá við, at hann gerði fölvan í andliti … ok þann veg brá honum opt síðan ( he was oft since then taken in such fits), þá er vígahugr var á honum, Glúm. 342; en við höggit brá Glæsi svá at …, Eb. 324; Þorkell spurði ef honum hefði brugðit nokkut við þessa sýslu.—Ekki sjám vér þér brugðit hafa við þetta, en þó sýndist mér þér áðr brugðit, Fms. xi. 148.
    β. bregða í brún, to be amazed, shocked, Fms. i. 214; þá brá Guðrúnu mjök í brún um atburð þenna allan saman, Ld. 326, Nj. 14; þat hlægir mik at þeim mun í brún b., 239; nú bregðr mönnum í brún mjök ( people were very much startled), því at margir höfðu áðr enga frétt af haft, Band. 7.
    II. with prepp. við, til, í, af; of appearances, kynligu, undarliga bregðr við, it has a weird look, looks uncanny, of visions, dreams, or the like; en þó bregðr nú kynligu við, undan þykir mér nú gaflaðit hvárt-tveggja undan húsinu, Ísl. ii. 352, Nj. 62, 197, Gísl. 83; nú bregðr undrum við, id., Fms. i. 292.
    III. e-m bregðr til e-s, one person turns out like another, cp. the Danish ‘at slægte en paa;’ þat er mælt at fjórðungi bregði til fóstrs, the fostering makes the fourth part of the man, Nj. 64; en því bregðr mér til foreldris míns, in that I am like my father, Hkr. iii. 223; er þat líkast, at þér bregði meir í þræla ættina en Þveræinga, it is too likely, that thou wilt show thyself rather to be kith and kin to the thrall’s house than to that of Thweræingar, Fb. i. 434; b. til bernsku, to be childish, Al. 3.
    β. bregðr af vexti hans frá öðrum selum, his shape differs from that of any other seals, Sks. 41 new Ed. (afbrigði).
    IV. to cease; e-u bregðr, it ceases; svá hart … at nyt (dat.) bregði, ( to drive the ewes) so fast that they fail ( to give milk), Grág. ii. 231; þessu tali bregðr aldri (= þetta tal bregzk aldri), this calculation can never fail, Rb. 536; veðráttu (dat.) brá eigi, there was no change in the weather, Grett. 91; skini sólar brá, the sun grew dim, Geisü 19; fjörvi feigra brá, the life of the ‘feys’ came to an end (poët.), Fms. vi. 316 (in a verse); brá föstu, hungri, úlfs, ara, the hunger of wolf and eagle was abated, is a freq. phrase with the poets.
    V. of a sudden appearance; kláða (dat.) brá á hvarmana, the eye-lids itched, Fms. v. 96: of light passing swiftly by, þá brá ljóma af Logafjöllum, Hkv. 1. 15; ljósi bregðr fyrir, a light passes before the eye; mey brá mér fyrir hvarma steina, a maid passed before my eyes, Snót 117; þar við ugg (dat.) at þrjótum brá, i. e. the rogues were taken by fear, 170.

    Íslensk-ensk orðabók > BREGÐA

  • 7 fordæðu-skapr

    m. witchcraft, sorcery, Hom. 86, Bs. ii. 97, N. G. L. i. 182, defined K. Þ. K. 76:—objects used for sorcery, N. G. L. i. 351.

    Íslensk-ensk orðabók > fordæðu-skapr

  • 8 HÖGGVA

    * * *
    (høgg; hjó, hjoggum or hjuggum; höggvinn and högginn), v.
    1) to strike, smite (with a sharp weapon);
    høggr sá, er hlífa skyldi, he strikes who ought to shield;
    höggva sverði (or með sverði), to strike with a sword;
    höggva e-n bana-högg, to give one his deathblow;
    2) to cut down, destroy (þeir hjoggu drekann mjök);
    3) to put to death, behead (suma lét hann hengja eða höggva);
    to kill, slaughter (höggva hest, búfé, kýr, naut);
    4) to fell trees (hann hefir höggvit í skógi mínum);
    5) to strike, bite (of a snake, boar);
    ormrinn hjó hann til bana, the snake struck him dead;
    6) with preps.:
    höggva e-t af, to hew or cut off (höggva af kampa ok skegg);
    höggva e-t af sér, to ward of;
    höggva eptir e-m, to cut at one, = höggva til e-s (hjá eptir honum með sverði);
    höggva í höfuð e-m, to give one a blow on the head;
    höggva e-t niðr, to cut down (var merki hans niðr höggvit);
    to kill, butcher (I. hefir áðr niðr höggvit brœðr sína tvá);
    höggva e-t ór, to cut out;
    fig. to make even, smooth (láta konung ok erkibisup ór höggva slíkar greinir);
    höggva e-t í sundr, to hew asunder;
    höggva til e-s, to strike (cut) at one, = höggva eptir e-m;
    höggva upp tré, to cut down a tree;
    höggva upp skip, to break a ship up;
    7) refl. to be cut, hacked (hjást skjöldr Helga);
    þótti honum nú taka mjök um at höggvast, things looked hard;
    recipr., to exchange blows, fight (þeir hjuggust nökkura stund).
    * * *
    also spelt heyggva, Sæm. (Kb.); pres. höggr, mod. also heggr; pl. höggum, mod. höggvum; pret. hjó, hjótt, hjó, mod. hjó, hjóst, hjó; pl. hjoggum and hjuggum, mod. only the latter form; a Norse pret. hjoggi = hjó, D. N. ii. 331; pret. subj. hjöggi and heyggi, mod. hjyggi; part. högginn, mod. but less correct, höggvinn, which also is freq. in the Editions; but in the MSS. usually abbreviated, högḡ, höggͭ, = högginn, höggit: [not recorded in Ulf.; A. S. heawan; Engl. hew, hack; Hel. hauwan; O. H. G. houwan; Germ. hauen; Dan. hugge; Swed. hugga]:—höggva denotes to strike with an edged tool, slá and drepa with a blunt one:
    1. to strike, smite with a sharp weapon; höggr sá er hlífa skyldi, he strikes who ought to shield, a saying: to deal blows with a weapon, hann görði ymist hjó eða lagði, Nj. 8; hann hjó títt ok hart, passim; höggva báðum höndum, 29; h. sverði, öxi, strike with, i. e. to brandish, a sword, axe, Fms. v. 168, Gs. 6; h. til e-s, to deal a blow to one, smite, Grág. ii. 7, Al. 78; h. e-n bana-högg, to smite with a deathblow, Eg. 220: to cut down, destroy, þeir hjuggu drekann mjök, Fms. vii. 249: to maim, ef maðr höggr hund eða björn til háðungar manni, Grág. ii. 121; h. rauf á hjálmi, Al. 78: the phrases, h. sik í lends manns rétt, Fms. ix. 399: spec. phrases, höggðú allra manna armastr, nú hjóttu Noreg ór hendi mér! Ek þóttumk nú Noreg í hönd þér höggva, Ó. H. 184.
    2. to put to death, behead, Fms. vii. 250, 251, xi. 148–152: to kill, högg þú hestinn, Nj. 92: to kill cattle, slaughter, h. bú, búfé, kýr, geitr, naut, Landn. 293, Eg. 532, Fms. vi. 95, xi. 123, Fb. i. 186: höggva strandhögg, Eg. 81.
    3. to fell trees; höggva skög, Grág. ii. 294; h. keyrivönd, id.: absol., hann hefir höggit í skógi mínum, Nj. 98, passim: to cut grass (rarely), ef maðr höggr hey á hlut annars manns, N. G. L. ii. 112; upp höggvit gras, cut grass, Dipl. iv. 9, Jm. 7, (else always slá of mowing.)
    4. to bite, of snakes (högg-ormr); Miðgarðsormr hjó hann til bana, Edda 155; naðran hjó fyrir flagbrjóskat, 76: of a wound from a boar’s tusk, ef svín höggr mann, Gþl. 190: the phrase, h. hest sporum, to prick a horse with the spur, Mag. 9.
    II. with prepp.; höggva af, to hew or cut off; h. af kampa ok skegg, to cut off the beard, K. Þ. K.; h. af lim, Sks. 555; to kill, slaughter, h. af fé, Ld. 64; höggva af sér, to parry off, Fms. v. 13:—h. niðr, to cut down, i. 38; to kill, butcher, vii. 261, Orkn. 120; hjuggu þeir niðr mungát sitt (by cutting casks to pieces), Fms. vii. 249:—h. upp, to cut down a tree, Greg. 48, Matth. iii. 10; h. upp skip, to break a ship up, Fms. iii. 228, ix. 381; h. upp hús, to break a house up, viii. 166:—h. ór, to cut out, metaph. to make even; vóru margar greinir þær er ór þurfti at h. milli biskups ok leikmanna, Bs. i. 751; láta konung ok erkibiskup ór h. ( smooth) sagðar greinir, 773.
    III. reflex. to be cut, hacked; hjósk skjöldr Helga, Dropl. 24.
    2. recipr. to exchange blows, fight; þeir hjuggusk nokkura stund, Háv. 56; þeir h. til í ákafa, Bret. 74.
    3. metaph., höggvask í mitt mál, to begin abruptly, in the middle of a sentence; taka heldr at upphafi til, en höggvask í mitt mál, Landn. 275, v. l.; ef enn höggsk nokkurr í ok mælir svá, cuts in, objects, Skálda 168: þótti honum nú taka mjök um at höggvask, things looked hard, Grett. 142; þótti honum hart um höggvask, Bs. i. 423.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖGGVA

  • 9 MUNR

    I)
    (-ar, -ir), m.
    1) mind; e-m leikr í mun, one has a mind to, feels inclined to (= leikr e-m í skapi); munar stríð, heart’s grief;
    2) mind, longing, delight; at mínum munum, to my mind; gráta at mun, to weep heartily; at mannskis munum, to please anybody; leita e-m munar, to comfort one;
    3) love; sá inn máttki m., all-powerful love; vættak míns munar, I waited for my love; komast á muni við e-n, to insinuate oneself, become intimate, with one.
    (-ar, -ir), m.
    1) difference (hví gørir þú svá mikinn mun barnanna); er þess, mikill m., hvárt, it makes a great difference, whether;
    2) moment, importance; e-m er m. undir e-u, it is of importance to one (at hann skyldi segja honum þá hluti, er honum væri m. undir at vita); e-m er m. at e-u, it is of some moment (ok mætti þér verða munr at, at þeir væri þér heldr sinnaðir en í móti); meta muninn, to hesitate (Hrólfr mat eigi munin eptir þeim at fara); Grímr gørði ok þann mun allan, er hann mátti, G. strained every nerve;
    3) the dat. ‘muni’ or ‘mun’ before a compar., somewhat (= nökkuru), considerably, a good deal; ljóstu mun kyrrara, strike somewhat more gently; með muni minna liði, with consideralby less force; adding a pronoun, þeim mun (before a compar.) = því; þeim mun betr, so much the better; engum mun = engu; engum mun verr, no worse;
    4) what is wanted, required; er mikilla muna vant or á vant, much is wanting (þótti honum mikilla muna á vant, at vel væri); E. hafði eigi skaplyndi til at biðja konung hér neinna muna um, E. was too proud to beg anything in this case;
    5) adverbial phrases, fyrir hvern mun, by all means; fyrir engan mun, by no means;
    6) means, things; at eigi munið ér alla yðra muni til leggja, that you will not contribute all your means, strain every nerve; biskup las fyrst smám ok smám munina fyrir þeim, expounded all the details for them.
    * * *
    1.
    m., older form monr, Hom. (St.) 21, gen. munar, dat. mun, pl. munir; [Dan. mon]:—prop. the moment or turn of the balance; this sense, however, only occurs in phrases more or less derived or metaphorical, as in the phrase, vera mikilla (lítilla) muna (gen. pl.) vant, to be in want of much ( little); man yðr eigi svá mikilla muna ávant, at þér munið eigi vilja upp hefjask ok rekask af hendi frænda-skömm þessa, ye are not in want of so much, that …, you are not so deficient, that …, the metaphor from under-weight, Ó. H. 32, cp. Fms. iv. 79; hann spurði eptir vendiliga hvernig Kristinn dómr væri haldinn á Íslandi, ok þótti honum mikilla muna ávant at vel væri 44; lítilla muna vant, lacking but little; hygg ek at mér verði meiri muna vant en Þórolfi, Eg. 113; ok er mér mikilla muna vant at ek halda réttu máli, ef ek skal heldr láta lausar eignir mínir aflaga fyrir þér en berjask við þik, 504; en ef við annan þeirra verðr muna vant, Grág. i. 120:—sjá fyrir mun (munum) um e-t, to foresee how a thing will turn, what turn it will take; eigi þykkjumk ek þar sjá fyrir munum, hvárt …, Fb. i. 529; Erlingr fékk sér eigi skaplyndi til at biðja hér neinna muna um, E. was too proud to beg anything in this case, Ó. H. 47.
    2. temp. the nick of time; hann bað Hallverð ganga út til sin um litla muni, for a little while, Fms. ii. 71.
    II. the difference; hví görir þú svá mikinn mun barnanna? Sd. 141; er þess mikill munr, hvárt …, it makes a great difference, whether …, Fms. vii. 132; ef fé er verra, ok skulu þeir virða þann mun, ok skal hann gjalda honum þann, make good the balance, Grág. i. 428; ok vænta þess at mála-efna munr muni skipta, Sturl. iii. 241, Fb. i. 20, passim in old and mod. usage.
    2. moment, importance; vil ek bjóða honum mitt lið, því at eigi er þat við hváriga muni, for it will tell something in the balance, Fs. 16; at hann skyldi segja honum þá hluti er honum væri munr undir at vita, Sturl. ii. 151; mun hverjum vitrum manni þykkja mikill munr undir því vera, at …, every wise man will think it of great moment, that …, Sks. 269; e-m er munr at e-u, it is of some moment; ok mætti þér konungr verða munr at, at þeir væri þér heldr sinnaðir en í mót, Fms. i. 297; munr er at manns liði, a man’s help is always something, Bs. i; Grimr görði ok þann mun allan er hann mátti, G. strained every nerve, Eg. 188.
    III. the dat. muni or mun before a comparative, by a little, as also considerably, a good deal; ljóstú mun kyrrara, strike somewhat more gently, Hkr. iii. 365; ef þú vilt lögum at fylgja, þá er þat mun réttligast at Sigurðr njóti vitna sinna, 257; með muni minna liði, with considerably less forces, Fagrsk. 172; muni síðar, a little later, Geisli 23; hón sagði mun fleira, a good deal more. Am. 45; stundum með mjúklyndi, en stundum muni harðari, Barl. 176; muni hægri, a good deal easier, Orkn. (in a verse): gen. muns, með muns minni rás, muns tómlegari ok seinna … muns mjúkari, Barl. 72.
    2. adding a pronoun; þeim mun skírlegri, Fs. 121; ek sá at þeim mun er betr, it fares so much the better. Fms. xi. 228; þeim mun fleiri gildrur, all the more traps, Barl. 24; þeim mun lengr, 101; en svá miklum mun sem sól er ljósari en náttmyrkr, svá myklu er ok meiri …, by so much as the sun is brighter than night-mirk, so much greater …, 116; engum mun verr en áðr, nothing less than before, Ó. H. 69; engum mun betr, not a bit better, 222; öngum mun betri, 113; ok var sá öngum mun fegri, 75.
    IV. the adverb. phrase, fyrir alla muni, by all means; fyrir hvern mun, id., Gullþ. 7, Grett. 193 new Ed., Fms. i. 157; fyrir öngan mun, by no means, Edda 57, Nj. 200, 201, Fms. i. 9, Gþl. 531.
    V. plur. means, things, objects, property; en hann á þat er et fyrra várit var í þeim munum, Grág. ii. 338; at eigi monið or alla yðra muni til leggja, to contribute all one’s means, strain every nerve, Ó. H. 32; hefir þú, faðir, þar marga þína muni til gefna, Ld. 102; ok vildi, at allir landsmenn legði sína muni til at biskups-stóll væri efldr, Fb. iii. 446.
    2. biskup talaði hér um mjúkliga, las fyrst smám ok smám munina fyrir þeim. expounded all the details for them, Fms. ix. 52; slíkt sem hann fékk munum á komit, such that he could manage all that he could get (metaphor from counting or balancing), Játv. 40; fé-munir, means; vits-munir, ‘wit-means,’ reason; geðs-munir, skaps-munir, temper; gagns-munir, useful things.
    2.
    m., gen. munar and muns, pl. munir, [Ulf. muns = νόημα; A. S. myn = love, mind; Engl. mind; mid. H. G. minni; Germ. minne-sang]:—the mind, Edda (Gl.); af munar grunni, Höfuðl. 19; ór munar öngum, the mind’s straits, Kormak; munar myrkr, Líkn. 4; munar stríð, the mind’s distress, Skv. 3. 38; missa munar ok landa, to lose life and land, Hkv. 2. 44.
    II. a mind, longing, delight; at mínum, þínum munum, to my, thy mind, i. e. as I like, as thou likest, Skm. 35; þvíat álfröðull lýsir of alla daga ok þeygi at mínum munum, for the sun shines all day long, and yet not to my mind, Íb. 5, in the words of the love-sick god Frey, which call to mind Hamlet’s words (this most excellent canopy, the air, etc.); at mannskis munum, to please anybody, Skm. 20, 24; þíns eða míns munar, 43; leita e-m munar, to comfort one, Gkv. 1. 8; at mun banda, according to the will of the gods, Hkr. i. (in a verse); at mun sínum, to one’s heart’s content, Fms. i. 27 (in a verse); hverr lifði at sínum mun, Bjarn. (in a verse), Og. 34; í mun e-m, to one’s mind or liking. Korm. (in a verse): at þú görir eptir mínum mun, Fb. i. 21: the phrase, e-m leikr munr á e-u, to have a mind for; tak sjálfr við þeim ef þú þykkisk of gefit hafa eðr þér leikr munr at, Ld. 318, v. l.; lék mér meirr í mun, I longed more for, Skv. 3. 39; as also, leika at muni, Gsp.; gráta at muni, to weep heartily, Vtkv. (in a verse); land-munir, q. v.: and in mod. usage, mér er það í mun, I have a mind for that.
    2. love; sá inn máttki munr, Hm. 93; vættak mins munar, I waited far my heart’s delight, 95: the phrase, komask á muni við e-n, to insinuate oneself, vita ef ek get komisk á muni við Ólöfu konu hans, Vígl. 58 new Ed.
    COMPDS: munafullr, munarheimr, munarlauss, munligr, munráð, munströnd, munstærandi, muntún, munvegar.

    Íslensk-ensk orðabók > MUNR

  • 10 ÞING

    n.
    1) assembly, meeting;
    esp. for purposes of legislation, a parliament;
    slíta þingi, segja þing laust, to dissolve a meeting;
    2) parish;
    3) district, county, shire;
    vera í þingi goða, to be in the district of such and such a goði, to be his liegeman, in his jurisdiction;
    4) interview, of lovers;
    vera í þingum við konu, to have a love intrigue with a woman (þat var talat, at Þorbjórn væri í þingum við Þórdísi);
    5) in pl. things articles, valuables (síðan tók hón þing sín, en Þorsteinn tók hornin).
    * * *
    n. [no Goth. þigg is recorded; A. S. and Hel. þing; Engl. thing; O. H. G., Germ., and Dutch ding; Dan.-Swed. ting.]
    A. A thing, Lat. res. In the Icel. this sense of the word is almost unknown, although in full use in mod. Dan.-Swed. ting, where it may come from a later Germ. influence.
    II. in plur. articles, objects, things, esp. with the notion of costly articles: þeir rannsaka allan hans reiðing ok allan hans klæðnað ok þing, articles, Sturl. iii. 295; þau þing (articles, inventories) er hann keypti kirkjunni innan sik, Vm. 20; þessi þing gaf Herra Vilkin kirkjunni í Klofa,—messu-klæði, kaleik, etc., 26.
    2. valuables, jewels (esp. of a married lady), the law often speaks of the ‘þing’ and the ‘heimanfylgja;’ ef maðr fær konu at lands-lögum réttum … þá skulu lúkask henni þing sín ok heimanfylgja, Gþl. 231; hann hafði ór undir-heimum þau þing at eigi munu slík í Noregi, Fms. iii. 178; siðan tók hón þing sín, 195; eptir samkvámu ( marriage) þeirra þá veitti Sveinn konungr áhald þingum þeim er ját vóru ok skilat með systur hans, x. 394; maðr skal skilja þing með frændkonu sinni ok svá heiman-fylgju, N. G. L. ii; skal Ólafr lúka Geirlaugu þing sín, svá mikil sem hón fær löglig vitni til, D. N. i. 108; þinga-veð, a security for a lady’s paraphernalia, D. N. passim.
    B. As a law phrase [see Þingvöllr]:
    I. an assembly, meeting, a general term for any public meeting, esp. for purposes of legislation, a parliament, including courts of law; in this sense þing is a standard word throughout all Scandinavian countries (cp. the Tyn-wald, or meeting-place of the Manx parliament): technical phrases, blása til þings, kveðja þings, stefna þing, setja þing, kenna þing (N. G. L. i. 63); helga þing, heyja þing, eiga þing; slíta þingi, segja þing laust, to dissolve a meeting, see the verbs: so also a þing ‘er fast’ when sitting, ‘er laust’ when dissolved (fastr I. γ, lauss II. 7); Dróttins-dag hinn fyrra í þingi, ríða af þingi, ríða á þing, til þings, vera um nótt af þingi, öndvert þing, ofanvert þing, Grág. i. 24, 25; nú eru þar þing ( parliaments) tvau á einum þingvelli, ok skulu þeir þá fara um þau þing bæði (in local sense), 127; um várit tóku bændr af þingit ok vildu eigi hafa, Vápn. 22; hann hafði tekit af Vöðla-þing, skyldi þar eigi sóknar-þing heita, Sturl. i. 141: in countless instances in the Sagas and the Grág., esp. the Nj. passim, Íb. ch. 7, Gísl. 54–57, Glúm. ch. 24, 27, Eb. ch. 9, 10, 56, Lv. ch. 4, 15–17: other kinds of assemblies in Icel. were Leiðar-þing, also called Þriðja-þing, Grág. i. 148; or Leið, q. v.; hreppstjórnar-þing (see p. 284); manntals-þing; in Norway, bygða-þing, D. N. ii. 330; hús-þing, vápna-þing, refsi-þing, v. sub vocc.:—eccl. a council, H. E. i. 457, Ann. 1274; þing í Nicea, 415. 14.
    2. a parish (opp. to a benefice); in Iceland this word is still used of those parishes whose priest does not reside by the church, no manse being appointed as his fixed residence; such a parish is called þing or þinga-brauð (and he is called þinga-prestr, q. v.), as opp. to a ‘beneficium,’ Grág. i. 471, K. Þ. K. 30, 70, K. Á. passim; bóndi er skyldr at ala presti hest til allra nauðsynja í þingin, Vm. 73; tíundir af hverjum bónda í þingunum, 96, Bs. i. 330, H. E. ii. 48, 85, 128.
    3. an interview, of lovers, H. E. i. 244; þat var talat at Þorbjörn væri í þingum við Þórdísi, Gísl. 5; nær þú á þingi mant nenna Njarðar syni, Skm. 38; man-þing, laun-þing.
    II. loc. a district, county, shire, a þing-community, like lög (sec p. 369, col. 2, B. II); a ‘þing’ was the political division of a country; hence the law phrase, vera í þingi með goða, to be in the district of such and such a godi, to be his liegeman, cp. þingfesti; or, segjask or þingi, see the Grág., Nj., and Sagas, passim; full goðorð ok forn þing, Grág. i. 15; í því þingi eðr um þau þing, 85. In later times Icel. was politically divided into twelve or thirteen counties. In old days every community or ‘law’ had its own assembly or parliament, whence the double sense of ‘lög’ as well as of ‘þing.’
    C. HISTORICAL REMARKS.—In Norway the later political division and constitution of the country dates from king Hacon the Good and his counsellors Thorleif the Wise and earl Sigurd. As king Harold Fairhair was the conqueror of Norway, so was his son Hacon her legislator as also the founder of her constitution, and of her political division into ‘þings;’ for this is the true meaning of the classical passage,—hann (king Hacon) lasgði mikinn hug á laga-setning í Noregi, hann setti Gulaþings-lög ok Frostaþings-lög, ok Heiðsævis-lög fyrst at upphafi, en áðr höfðu sér hverir fylkis-menn lög, Ó. H. 9; in Hkr. l. c. the passage runs thus—hann setti Gulaþings-lög með ráði Þorleifs spaka, ok hann setti Frostaþings-lög með ráði Sigurðar jarls ok annara Þrænda þeirra er vitrastir vóru, en Heiðsævis-lög hafði sett Hálfdan svarti, sem fyrr er ritað, Hkr. 349 new Ed.; the account in Eg. ch. 57, therefore, although no doubt true in substance, is, as is so often the case in the Sagas, an anachronism; for in the reign of Eric ‘Bloodaxe,’ there were only isolated fylkis-þing, and no Gula-þing. In later times St. Olave added a fourth þing, Borgar-þing, to the three old ones of king Hacon (those of Gula, Frosta, and Heiðsævi); and as he became a saint, he got the name of legislator in the popular tradition, the credit of it was taken from Hacon, the right man; yet Sighvat the poet speaks, in his Bersöglis-vísur, of the laws of king Hacon the foster-son of Athelstan. Distinction is therefore to be made between the ancient ‘county’ þing and the later ‘united’ þing, called lög-þing (Maurer’s ‘ding-bund’); also almennilegt þing or almanna-þing, D. N. ii. 265, iii. 277; fjórðunga þing, ii. 282; alþingi, alls-herjar-þing. The former in Norway was called fylkis-þing, or county þing; in Icel. vár-þing, héraðs-þing, fjórðungs-þing (cp. A. S. scîrgemot, a shiremote). Many of the old pre-Haconian fylkis-þing or shiremotes seem to have continued long afterwards, at least in name, although their importance was much reduced; such we believe were the Hauga-þing (the old fylkis-þing of the county Westfold), Fms. viii. 245, Fb. ii. 446, iii. 24; as also Þróndarness-þing, Arnarheims-þing, Kefleyjar-þing, Mork. 179.
    II. in Iceland the united þing or parliament was called Al-þingi; for its connection with the legislation of king Hacon, see Íb. ch. 2–5 (the chronology seems to be confused): again, the earlier Icel. spring þings (vár-þing), also called héraðs-þing ( county þing) or fjórðunga-þing ( quarter þing), answer to the Norse fylkis-þing; such were the Þórness-þing, Eb., Landn., Gísl., Sturl.; Kjalarness-þing, Landn. (App.); Þverár-þing, Íb.; also called Þingness-þing, Sturl. ii. 94; Húnavatns-þing, Vd.; Vöðla-þing, Lv., Band.; Skaptafells-þing, Nj.; Árness-þing, Flóam. S.; þingskála-þing, Nj.; Hegraness-þing, Glúm., Lv., Grett.; Múla-þing (two of that name), Jb. (begin.), cp. Grág. i. 127; Þorskafjarðar-þing, Gísl., Landn.; Þingeyjar-þing, Jb.; further, Krakalækjar-þing, Dropl. (vellum, see Ny Fél. xxi. 125); Sunnudals-þing, Vápn.; þing við Vallna-laug, Lv.; þing í Straumfirði, Eb.; Hvalseyrar-þing, Gísl.; or þing í Dýrafirði, Sturl.; Fjósatungu-þing, Lv.
    III. in Sweden the chief þings named were Uppsala-þing, Ó. H.; and Mora-þing (wrongly called Múla-þing, Ó. H. l. c., in all the numerous vellum MSS. of this Saga; the Icelandic chronicler or the transcriber probably had in mind the Icel. þing of that name).
    IV. in Denmark, Vebjarga-þing, Knytl. S.; Íseyrar-þing, Jómsv. S.
    V. in the Faroe Islands, the þing in Þórshöfn, Fær.: in Greenland, the þing in Garðar, Fbr.
    VI. freq. in Icel. local names, Þing-völlr, Þing-vellir (plur.) = Tingwall, in Shetland; Þing-nes, Þing-eyrar, Þing-ey, Þing-eyri (sing.); Þing-múli, Þing-skálar, etc., Landn., map of Icel.; Þing-holt (near Reykjavik).
    D. COMPDS: þingsafglöpun, þingsboð, þingabrauð, þingadeild, þingadómr, þingakvöð, þingaprestr, þingasaga, þingatollr, þingaþáttr.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞING

  • 11 ÞYKKR

    I)
    m. thwack, hurt.
    (acc. -van), a. thick, = þjokkr( garðr fimm feta þykkr); þykkt veðr, thick weather; þykkr skógr, dense forest; þykkt hár, thick hair.
    * * *
    1.
    m. [cp. A. S. þaccian; Old Engl. (Chaucer) thack; Engl. thwack = to strike; see also þjökka and þjaka]:—a thwack, thump, blow, a hurt; hann görði meyjunni þann þykk, at hón grét þegar, eu sveininn lék hann miklu harðara, Sd. 141; verðr nú við hann skapfátt ok veitir honum áverka svá næsta mikinn, at honum var þat gildr þykkr ( a severe hurt) ok eigi banvænligr, Ísl. ii. 321 (Heiðarv. S.); þykkjar verðr, worthy of a thwack, Eg. (in a verse); fékk Gunnarr mikinn þykk af eins manns spjóti, Dropl. (major), cp. Njarð. 378.
    2.
    adj. [the older form in ancient vellums is þjokkr or þjökkr, or even, esp. in Norse vellums, þjukkr, whence is derived the mod. Swed. and Norweg. tjok or kjok, but Dan. tyk; a v follows kk before a vowel, but even there is often dropped; compar. þykkvari, þykkvastr, or contr. þykkri, þykkastr: A. S. þicc; Engl. thick; Germ. dick: on the other hand, Germ. dicht, Engl. tight answer to Icel. þóttr.]
    A. Thick, stout, in substance; skjöld víðan ok þykkvan, Eg. 285; þykk spöng, Fms. ii. 310; öx þykk ok hvöss, vi. 29; eirskjöld þykkan ok víðan, Stj. 461; þjukkar brynhosur … þjukkr ok þolinn, Þiðr. 97; garðr svá þjukkr, N. G. L. ii. 122; hann hefir skó þjökkvan, Edda 17; víðr ok þjokkr, 58; garðr fimm feta þjokkr, Grág. ii. 262; þjukkan (þykkvan) skugga, Sks. 11 (new Ed. v. l. 7), 405 B; þykkum bylgjum, id.; fjogurra álna þykkvir, 40 new Ed.; húð góð ok þykk til reipa, 41; þjökkva leggi, Jd. 33; þykkr í andliti, Sturl. iii. 111: þykkara lopt, Stj. 17; veðr var þjökkt, Bs. i. 442; þykkt veðr ok regn, Eb. 204; veðr var þykkt ok drífa, Fms. v. 341; þykk þoka, viii. 83, v. l.; þjukkr mjörkvi, Sks. 47 new Ed.
    II. thick, thronged, of a number of objects, e. g. trees; í skoginum þar sem þjukkastr var, Barl. 9; í skóginn þar sem þykkvastr var, Fms. i. 72; þykkr skógr, 136, Ó. H. 36; skógr mikill ok þjokkr, Nj. 130, v. l.; þykkt hár, Eg. 305; þar var þykkost fylking, Mork. 113, v. l.: neut, svá stóðu þjökkt spjót á Aroni, Bs. i. 528; féilu Varbelgir þar svá þykkt, at …, Fms. ix. 522; hann bað menn sína fylgjask vel ok standa þykkt, Eg. 288; hann hopaði aptr þar til er liðit stóð þykkra, 296 (þykkvast, v. l.); var þar þykkt fylkt en þynnst við díkit, Fms. vi. 406; ef þrír menn ganga þjukt ok eigi fleiri, Gþl. 108; ef þjukkara er gengit en nú er sagt, 109 (of the thickness of a rank of men); menn hljópu svá þykkt yfir hann, at hann mátti eigi upp standa … meðan menn hljópu þykkast yfir hann, Fms. viii. 75; ok fylkja á skipinu allt á millum stafna ok svá þykkt, at allt var skarat skjöldum, Ld. 78; skipa skjöldum þjokkt við stafna, Mork. 180.
    III. in local names, Þykkvi-bær, -skógr, Landn.
    B. COMPDS: þykkbyrt, þykkbýlt, þykkfarit, þykkleitr, þykkröggvaðr, þykksettr, þykkskipat, þykkskýjaðr, þykkvarraðr, þykkvaxinn.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞYKKR

См. также в других словарях:

  • objects — [plural] ► COMMERCE the purpose of a business and the products or services it says it provides: »What are the organization s stated objects? Main Entry: ↑object …   Financial and business terms

  • objects — index commodities Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Objects in Space — Firefly episode River holding the object Episode no. Season 1 Episode 14 …   Wikipedia

  • Objects in the Rear View Mirror May Appear Closer than They Are — Single by Meat Loaf from the album Bat Out of Hell II: Back into Hell Released 1994 …   Wikipedia

  • Objects in Motion — Babylon 5 episode Episode no. Season 5 Episode 20 Directed by Jesus Treviño Written by …   Wikipedia

  • Objects at Rest — Babylon 5 episode Episode no. Season 5 Episode 21 Directed by John Copeland Written by …   Wikipedia

  • Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear — may refer to: Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear (Confrontation Camp album), 2000 Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear (Nancy Moran album), 1993 See also Objects in mirror are closer than they appear, a safety warning …   Wikipedia

  • objects clause — ➔ clause * * * objects clause UK US noun [C] UK LAW ► a part of a company s memorandum of association (= a legal document describing a new company) that states the aims of the company and the powers of the company directors: »The amendment of any …   Financial and business terms

  • Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear (Confrontation Camp album) — Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear Studio album by Confrontation Camp Released July 25, 2000 …   Wikipedia

  • Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear (Nancy Moran album) — Objects in the Mirror Are Closer Than They Appear Studio album by Nancy Moran Released 1993 Genre Contemporary folk Length …   Wikipedia

  • objects clause — a clause or clauses in the memorandum of a company setting out the objects of the company. It is important in relation to what the company can and cannot do both as regard to the world and in relation to its shareholders. See ultra vires. Collins …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»