Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ob-tueor

  • 1 tueor

    tŭĕor, tuĭtus, 2 ( perf. only post-Aug., Quint. 5, 13, 35; Plin. Ep. 6, 29, 10; collat. form tūtus, in the part., rare, Sall. J. 74, 3; Front. Strat. 2, 12, 13; but constantly in the P. a.; inf. parag. tuerier, Plaut. Rud. 1, 4, 35; collat. form acc. to the 3d conj. tŭor, Cat. 20, 5; Stat. Th. 3, 151:

    tuĕris,

    Plaut. Trin. 3, 2, 82:

    tuimur,

    Lucr. 1, 300; 4, 224; 4, 449;

    6, 934: tuamur,

    id. 4, 361:

    tuantur,

    id. 4, 1004; imper. tuĕre, id. 5, 318), v. dep. a. [etym. dub.], orig., to see, to look or gaze upon, to watch, view; hence, pregn., to see or look to, to defend, protect, etc.: tueri duo significat; unum ab aspectu, unde est Ennii illud: tueor te senex? pro Juppiter! (Trag. v. 225 Vahl.);

    alterum a curando ac tutela, ut cum dicimus bellum tueor et tueri villam,

    Varr. L. L. 7, § 12 Müll. sq.—Accordingly,
    I.
    To look at, gaze at, behold, watch, view, regard, consider, examine, etc. (only poet.; syn.: specto, adspicio, intueor): quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 32; 414, 3:

    e tenebris, quae sunt in luce, tuemur,

    Lucr. 4, 312:

    ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur,

    id. 4, 434:

    caeli templa,

    id. 6, 1228 al.:

    tuendo Terribiles oculos, vultum, etc.,

    Verg. A. 8, 265; cf. id. ib. 1, 713:

    talia dicentem jam dudum aversa tuetur,

    id. ib. 4, 362:

    transversa tuentibus hircis,

    id. E. 3, 8:

    acerba tuens,

    looking fiercely, Lucr. 5, 33; cf. Verg. A. 9, 794:

    torva,

    id. ib. 6, 467.—
    (β).
    With object-clause:

    quod multa in terris fieri caeloque tuentur (homines), etc.,

    Lucr. 1, 152; 6, 50; 6, 1163.—
    II.
    Pregn., to look to, care for, keep up, uphold, maintain, support, guard, preserve, defend, protect, etc. (the predom. class. signif. of the word; cf.:

    curo, conservo, tutor, protego, defendo): videte, ne... vobis turpissimum sit, id, quod accepistis, tueri et conservare non posse,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12:

    ut quisque eis rebus tuendis conservandisque praefuerat,

    id. Verr. 2, 4, 63, 140:

    omnia,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    mores et instituta vitae resque domesticas ac familiares,

    id. Tusc. 1, 1, 2:

    societatem conjunctionis humanae munifice et aeque,

    id. Fin. 5, 23, 65:

    concordiam,

    id. Att. 1, 17, 10: rem et gratiam et auctoritatem suam, id. Fam. 13, 49, 1:

    dignitatem,

    id. Tusc. 2, 21, 48:

    L. Paulus personam principis civis facile dicendo tuebatur,

    id. Brut. 20, 80:

    personam in re publicā,

    id. Phil. 8, 10, 29; cf.: tuum munus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    tueri et sustinere simulacrum pristinae dignitatis,

    Cic. Rab. Post. 15, 41:

    aedem Castoris P. Junius habuit tuendam,

    to keep in good order, id. Verr. 2, 1, 50, § 130; cf. Plin. Pan. 51, 1:

    Bassum ut incustoditum nimis et incautum,

    id. Ep. 6, 29, 10:

    libertatem,

    Tac. A. 3, 27; 14, 60:

    se, vitam corpusque tueri,

    to keep, preserve, Cic. Off. 1, 4, 11:

    antea majores copias alere poterat, nunc exiguas vix tueri potest,

    id. Deiot. 8, 22:

    se ac suos tueri,

    Liv. 5, 4, 5:

    sex legiones (re suā),

    Cic. Par. 6, 1, 45:

    armentum paleis,

    Col. 6, 3, 3:

    se ceteris armis prudentiae tueri atque defendere,

    to guard, protect, Cic. de Or. 1, 38, 172; cf.:

    tuemini castra et defendite diligenter,

    Caes. B. C. 3, 94:

    suos fines,

    id. B. G. 4, 8:

    portus,

    id. ib. 5, 8:

    oppidum unius legionis praesidio,

    id. B. C. 2, 23:

    oram maritimam,

    id. ib. 3, 34:

    impedimenta,

    to cover, protect, Hirt. B. G. 8, 2.—With ab and abl.:

    fines suos ab excursionibus et latrociniis,

    Cic. Deiot. 8, 22:

    domum a furibus,

    Phaedr. 3, 7, 10: mare ab hostibus, Auct. B. Afr. 8, 2.—With contra:

    quos non parsimoniā tueri potuit contra illius audaciam,

    Cic. Prov. Cons. 5, 11:

    liberūm nostrorum pueritiam contra inprobitatem magistratuum,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 153; Quint. 5, 13, 35; Plin. 20, 14, 54, § 152; Tac. A. 6, 47 (41).—With adversus:

    tueri se adversus Romanos,

    Liv. 25, 11, 7:

    nostra adversus vim atque injuriam,

    id. 7, 31, 3:

    adversus Philippum tueri Athenas,

    id. 31, 9, 3; 42, 46, 9; 42, 23, 6:

    arcem adversus tres cohortes tueri,

    Tac. H. 3, 78; Just. 17, 3, 22; 43, 3, 4.—In part. perf.:

    Verres fortiter et industrie tuitus contra piratas Siciliam dicitur,

    Quint. 5, 13, 35 (al. tutatus):

    Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74, 3.
    1.
    Act. form tŭĕo, ēre:

    censores vectigalia tuento,

    Cic. Leg. 3, 3, 7:

    ROGO PER SVPEROS, QVI ESTIS, OSSA MEA TVEATIS,

    Inscr. Orell. 4788.—
    2.
    tŭĕor, ēri, in pass. signif.:

    majores nostri in pace a rusticis Romanis alebantur et in bello ab his tuebantur,

    Varr. R. R. 3, 1, 4; Lucr. 4, 361:

    consilio et operā curatoris tueri debet non solum patrimonium, sed et corpus et salus furiosi,

    Dig. 27, 10, 7:

    voluntas testatoris ex bono et aequo tuebitur,

    ib. 28, 3, 17.—Hence, tūtus, a, um, P. a. (prop. well seen to or guarded; hence), safe, secure, out of danger (cf. securus, free from fear).
    A.
    Lit.
    (α).
    Absol.:

    nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta... contra tuam cupiditatem,

    Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39:

    cum victis nihil tutum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28:

    nec se satis tutum fore arbitratur,

    Hirt. B. G. 8, 27; cf.:

    me biremis praesidio scaphae Tutum per Aegaeos tumultus Aura feret,

    Hor. C. 3, 29, 63; Ov. M. 8, 368:

    tutus bos rura perambulat,

    Hor. C. 4, 5, 17:

    quis locus tam firmum habuit praesidium, ut tutus esset?

    Cic. Imp. Pomp. 11, 31:

    mare tutum praestare,

    id. Fl. 13, 31:

    sic existimabat tutissimam fore Galliam,

    Hirt. B. G. 8, 54:

    nemus,

    Hor. C. 1, 17, 5:

    via fugae,

    Cic. Caecin. 15, 44; cf.:

    commodior ac tutior receptus,

    Caes. B. C. 1, 46:

    perfugium,

    Cic. Rep. 1, 4, 8:

    tutum iter et patens,

    Hor. C. 3, 16, 7:

    tutissima custodia,

    Liv. 31, 23, 9:

    praesidio nostro pasci genus esseque tutum,

    Lucr. 5, 874:

    vitam consistere tutam,

    id. 6, 11:

    tutiorem et opulentiorem vitam hominum reddere,

    Cic. Rep. 1, 2, 3: est et fideli tuta silentio Merces, secure, sure (diff. from certa, definite, certain), Hor. C. 3, 2, 25:

    tutior at quanto merx est in classe secundā!

    id. S. 1, 2, 47:

    non est tua tuta voluntas,

    not without danger, Ov. M. 2, 53:

    in audaces non est audacia tuta,

    id. ib. 10, 544:

    externā vi non tutus modo rex, sed invictus,

    Curt. 6, 7, 1:

    vel tutioris audentiae est,

    Quint. 12, prooem. §

    4: cogitatio tutior,

    id. 10, 7, 19:

    fuit brevitas illa tutissima,

    id. 10, 1, 39:

    regnum et diadema tutum Deferens uni,

    i. e. that cannot be taken away, Hor. C. 2, 2, 21: male tutae mentis Orestes, i. e. unsound, = male sanae, id. S. 2, 3, 137: quicquid habes, age, Depone tutis auribus, qs. carefully guarded, i. e. safe, faithful, id. C. 1, 27, 18 (cf. the opp.: auris rimosa, id. S. 2, 6, 46).— Poet., with gen.:

    (pars ratium) tuta fugae,

    Luc. 9, 346.—
    (β).
    With ab and abl.: tutus ab insidiis inimici, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2:

    ab insidiis,

    Hor. S. 2, 6, 117:

    a periculo,

    Caes. B. G. 7, 14:

    ab hoste,

    Ov. H. 11, 44:

    ab hospite,

    id. M. 1, 144:

    a conjuge,

    id. ib. 8, 316:

    a ferro,

    id. ib. 13, 498:

    a bello, id. H. (15) 16, 344: ab omni injuriā,

    Phaedr. 1, 31, 9.—
    (γ).
    With ad and acc.:

    turrim tuendam ad omnis repentinos casus tradidit,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ad id, quod ne timeatur fortuna facit, minime tuti sunt homines,

    Liv. 25, 38, 14:

    testudinem tutam ad omnes ictus video esse,

    id. 36, 32, 6.—
    (δ).
    With adversus:

    adversus venenorum pericula tutum corpus suum reddere,

    Cels. 5, 23, 3:

    quo tutiores essent adversus ictus sagittarum,

    Curt. 7, 9, 2:

    loci beneficio adversus intemperiem anni tutus est,

    Sen. Ira, 2, 12, 1:

    per quem tutior adversus casus steti,

    Val. Max. 4, 7, ext. 2:

    quorum praesidio tutus adversus hostes esse debuerat,

    Just. 10, 1, 7.—
    (ε).
    With abl.: incendio fere tuta est Alexandria, Auct. B. Alex. 1, 3.—
    b.
    Tutum est, with a subj. -clause, it is prudent or safe, it is the part of a prudent man:

    si dicere palam parum tutum est,

    Quint. 9, 2, 66; 8, 3, 47; 10, 3, 33:

    o nullis tutum credere blanditiis,

    Prop. 1, 15, 42:

    tutius esse arbitrabantur, obsessis viis, commeatu intercluso sine ullo vulnere victoriā potiri,

    Caes. B. G. 3, 24; Quint. 7, 1, 36; 11, 2, 48:

    nobis tutissimum est, auctores plurimos sequi,

    id. 3, 4, 11; 3, 6, 63.—
    2.
    As subst.: tūtum, i, n., a place of safety, a shelter, safety, security: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est, Plaut. Most. 2, 2, 42:

    tuta et parvula laudo,

    Hor. Ep. 1, 15, 42:

    trepidum et tuta petentem Trux aper insequitur,

    Ov. M. 10, 714:

    in tuto ut collocetur,

    Ter. Heaut. 4, 3, 11:

    esse in tuto,

    id. ib. 4, 3, 30:

    ut sitis in tuto,

    Cic. Fam. 12, 2, 3:

    in tutum eduxi manipulares meos,

    Plaut. Most. 5, 1, 7:

    in tutum receptus est,

    Liv. 2, 19, 6.—
    B.
    Transf., watchful, careful, cautious, prudent (rare and not ante-Aug.;

    syn.: cautus, prudens): serpit humi tutus nimium timidusque procellae,

    Hor. A. P. 28:

    tutus et intra Spem veniae cautus,

    id. ib. 266:

    non nisi vicinas tutus ararit aquas,

    Ov. Tr. 3, 12, 36:

    id suā sponte, apparebat, tuta celeribus consiliis praepositurum,

    Liv. 22, 38, 13:

    celeriora quam tutiora consilia magis placuere ducibus,

    id. 9, 32, 3.—Hence, adv. in two forms, tūtē and tūtō, safely, securely, in safety, without danger.
    a.
    Posit.
    (α).
    Form tute (very rare):

    crede huic tute,

    Plaut. Trin. 1, 2, 102:

    eum tute vivere, qui honeste vivat,

    Auct. Her. 3, 5, 9:

    tute cauteque agere,

    id. ib. 3, 7, 13.—
    (β).
    Form tuto (class. in prose and poetry):

    pervenire,

    Plaut. Mil. 2, 2, 70; Lucr. 1, 179:

    dimicare,

    Caes. B. G. 3, 24:

    tuto et libere decernere,

    id. B. C. 1, 2:

    ut tuto sim,

    in security, Cic. Fam. 14, 3, 3:

    ut tuto ab repentino hostium incursu etiam singuli commeare possent,

    Caes. B. G. 7, 36. —
    b.
    Comp.:

    ut in vadis consisterent tutius,

    Caes. B. G. 3, 13:

    tutius et facilius receptus daretur,

    id. B. C. 2, 30:

    tutius ac facilius id tractatur,

    Quint. 5, 5, 1:

    usitatis tutius utimur,

    id. 1, 5, 71:

    ut ubivis tutius quam in meo regno essem,

    Sall. J. 14, 11.—
    c.
    Sup.
    (α).
    Form tutissime: nam te hic tutissime puto fore, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—
    (β).
    Form tutissimo:

    quaerere, ubi tutissimo essem,

    Cic. Att. 8, 1, 2; cf. Charis. p. 173 P.:

    tutissimo infunduntur oboli quattuor,

    Plin. 20, 3, 8, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > tueor

  • 2 tueor

    tueor, tuitus, selten tūtus sum, tuērī, ins Auge fassen, schauen, anschauen, ansehen, betrachten, I) eig.: 1) übh.: naturam, Cic.: caelum, Lucr. – poet. mit neutr. Plur. des Adi. statt des Adv., transversa (seitwärts), Verg.: acerba, wild blicken, Verg. – mit folg. Acc. u. Infin., hāc nocte in somnis visus sum tuerier procul sedere longe a me Aesculapium, Plaut. Curc. 260 G.: quae fieri in terris caeloque tuentur mortales, Lucr. 6, 50; u. so 1, 152 u.a. – 2) insbes., betrachten = untersuchen, vulnera, Gratt. cyn. 345. – II) übtr.: A) im allg., ansehen, betrachten, quod ego perinde tuebar, ac si usus essem, Cic. ad Att. 13, 49, 1. – B) prägn., mit dem Nbbegr. der sorgfältigen Aufsicht u. Obhut: 1) auf etwas sehen = für etwas sorgen, Sorge tragen, sich einer Person od. Sache annehmen, sie unter Aufsicht od. Obhut halten, bewahren, aufrecht erhalten, sich jmds. od. einer Sache annehmen, sie in Schutz nehmen, etwas behaupten, valetudinem, Nep.: munus suum, Planc. in Cic. ep.: beneficium, dankbar im Herzen bewahren, Cic.: mores et instituta vitae melius et lautius, besser u. mit mehr Anstand wahren, Cic.: concordiam congregatam, Cic.: dignitatem suam, Cic.: paternam gloriam, Nep.: personam principis civis facile dicendo, Cic.: ut nos liberosque tueare, Cic.: Caecilium tueor, Cic. – 2) insbes.: a) verteidigend behaupten, bewah ren = schützen, verteidigen, decken, α) mit Waffen, bes. als milit. t.t.: castra, impedimenta, Caes.: suos fines, Caes.: fines, Liv.: oram maritimam, Caes.: Syriam, Tac.: oppidum unius legionis praesidio, Caes.: illum defendere, tueri praecipuum sacramentum est, Tac.: alci media acies od. media pugna tuenda traditur, jmdm. (einem Befehlshaber) wird der Auftrag, mit dem Mitteltreffen standzuhalten, Liv. (s. Fabri Liv. 22, 45, 8). – m. ab u. Abl., domum a furibus, Phaedr.: fines suos ab incursionibus et latrociniis, Cic.: mare ab hostibus, Auct. b. Afr.: salutem suam ab alqo, Curt. – m. contra od. adversus u. Akk., liberorum nostrorum pueritiam contra improbitatem magistratuum, Cic. prov. cons. 11 (vgl. Cic. II. Verr. 1, 153): contra piratas Siciliam, Quint. 5, 13, 35: quando quidem nostra tueri adversus vim atque iniuriam iustā vi non vultis, vestra certe defendetis, Liv. 7, 31, 3: ut vel sine praesidio tueri se adversus Romanos possent, Liv. 25, 11, 7. – m. ad u. Akk., turrim militibus complevit tuendamque ad omnes repentinos casus tradidit, Caes. b.c. 3, 39, 2. – β) m. Worten usw., armis prudentiae causas tueri et defendere, Cic.: alqm tueri et defendere, Tac.: diligentissime tueri ac defendere, Cic.: adulescentis miserrimi causam, Ps. Quint. decl.: reos, Ov. – γ) von lebl. Subjj., herba tuetur ab inflammationibus plagas, Plin.: lex tuetur alqm, ICt. – b) als t.t. der Geschäftssprache = ein Gebäude usw. im guten-, im baulichen Stande erhalten, aedem Castoris, Cic.: sarta tecta aedium tueri, Cic.: absol., idem tam parcus in aedificando, quam diligens in tuendo, Plin. pan. – c) erhalten, unterhalten, ernähren, se, vitam corpusque, Cic.: se ac suos, Liv.: sex legiones (re suā), Cic.: magnum comitatum non nisi vi belloque, Tac.: canem, Colum. – / Perf. tuitus sum, Plin. ep. 6, 29, 10. Ps. Quint. decl. 1, 13. Paul. dig. 50, 5, 12. Vulg. 2. regg. 23, 12. Cypr. epist. 3, 2: Partiz. tuitus, Quint. 5, 13, 35. – Perf. tutus sum, Frontin. 2, 12, 3. Apul. apol. 103. Dosith. 61, 15 K. – Parag. Infin. tuerier, Plaut. Curc. 260 G. – PAdi. tutus, s. bes. – Nbf. nach der 3. Konjug., tuor, Catull. 20, 5 (Priap. 85, 5). Stat. Theb. 3, 152: tuĕris, Plaut. trin. 708 R2.: tuitur, Gloss. II, 202, 62. Not. Tir. 25, 83: tuimur, Lucr. 1, 300; 4, 447 (449); 6, 930 (934): tuamur, Lucr. 4, 359 (361): tuantur, Lucr. 4, 997 (1004): tuĕre, Lucr. 5, 318. – Akt. Nbf. tueo u. Passiv tueor, s. oben tueo bes.

    lateinisch-deutsches > tueor

  • 3 tueor

    tŭĕor, ēri, tŭĭtus sum, (tūtus sum)    - dép. tr. [st2]1 [-] avoir sous les yeux, regarder (avec attention, longuement, fixement), considérer, observer. [st2]2 [-] avoir l'oeil à, veiller sur, garder, défendre, protéger, prendre soin de, entretenir, maintenir. [st2]3 [-] pratiquer avec soin, administrer, commander (une aile, le centre d'une armée).    - tueri (= intueri) terribiles oculos: regarder les yeux effrayants.    - tueri ad (adversus) + acc. (tueri ab + abl.): protéger contre.    - ad omnes repentinos casus turrim tueri: protéger la tour contre tous les hasards soudains.    - torva tueri, Virg. En. 6, 467 (torva: adj. neutre pris comme adv.): regarder farouchement, lancer des regards farouches.    - tueri transversa, Virg.: regarder de travers.    - sens passif, tueri: être protégé, être défendu, être maintenu.
    * * *
    tŭĕor, ēri, tŭĭtus sum, (tūtus sum)    - dép. tr. [st2]1 [-] avoir sous les yeux, regarder (avec attention, longuement, fixement), considérer, observer. [st2]2 [-] avoir l'oeil à, veiller sur, garder, défendre, protéger, prendre soin de, entretenir, maintenir. [st2]3 [-] pratiquer avec soin, administrer, commander (une aile, le centre d'une armée).    - tueri (= intueri) terribiles oculos: regarder les yeux effrayants.    - tueri ad (adversus) + acc. (tueri ab + abl.): protéger contre.    - ad omnes repentinos casus turrim tueri: protéger la tour contre tous les hasards soudains.    - torva tueri, Virg. En. 6, 467 (torva: adj. neutre pris comme adv.): regarder farouchement, lancer des regards farouches.    - tueri transversa, Virg.: regarder de travers.    - sens passif, tueri: être protégé, être défendu, être maintenu.
    * * *
        Tueor, tueris, tutus vel tuitus sum, tueri, penul. prod. Cic. Garder, Defendre, Regarder.
    \
        Tuendam habere aedem. Cic. L'avoir en sa garde.
    \
        AEdificia tueri. Varro. Entretenir.
    \
        Amicitias tueri. Cic. Garder, Conserver, Entretenir.
    \
        Fines suos ab excursionibus hostium tueri. Cic. Preserver, Garantir.
    \
        Mediocritatem tueri. Cic. Garder moyen.
    \
        Munus suum tueri. Plancus ad Ciceronem. Continuer tousjours à faire son debvoir.
    \
        Patrocinia tueri. Vatinius ad Ciceronem. Maintenir ceuls qu'on a autresfois defendu.
    \
        Tueri se. Scaeuola. S'entretenir, Se nourrir.

    Dictionarium latinogallicum > tueor

  • 4 tueor

    tueor, tuitus, selten tūtus sum, tuērī, ins Auge fassen, schauen, anschauen, ansehen, betrachten, I) eig.: 1) übh.: naturam, Cic.: caelum, Lucr. – poet. mit neutr. Plur. des Adi. statt des Adv., transversa (seitwärts), Verg.: acerba, wild blicken, Verg. – mit folg. Acc. u. Infin., hāc nocte in somnis visus sum tuerier procul sedere longe a me Aesculapium, Plaut. Curc. 260 G.: quae fieri in terris caeloque tuentur mortales, Lucr. 6, 50; u. so 1, 152 u.a. – 2) insbes., betrachten = untersuchen, vulnera, Gratt. cyn. 345. – II) übtr.: A) im allg., ansehen, betrachten, quod ego perinde tuebar, ac si usus essem, Cic. ad Att. 13, 49, 1. – B) prägn., mit dem Nbbegr. der sorgfältigen Aufsicht u. Obhut: 1) auf etwas sehen = für etwas sorgen, Sorge tragen, sich einer Person od. Sache annehmen, sie unter Aufsicht od. Obhut halten, bewahren, aufrecht erhalten, sich jmds. od. einer Sache annehmen, sie in Schutz nehmen, etwas behaupten, valetudinem, Nep.: munus suum, Planc. in Cic. ep.: beneficium, dankbar im Herzen bewahren, Cic.: mores et instituta vitae melius et lautius, besser u. mit mehr Anstand wahren, Cic.: concordiam congregatam, Cic.: dignitatem suam, Cic.: paternam gloriam, Nep.: personam principis civis facile dicendo, Cic.: ut nos liberosque tueare, Cic.: Caecilium tueor, Cic. – 2) insbes.: a) verteidigend behaupten, bewah-
    ————
    ren = schützen, verteidigen, decken, α) mit Waffen, bes. als milit. t.t.: castra, impedimenta, Caes.: suos fines, Caes.: fines, Liv.: oram maritimam, Caes.: Syriam, Tac.: oppidum unius legionis praesidio, Caes.: illum defendere, tueri praecipuum sacramentum est, Tac.: alci media acies od. media pugna tuenda traditur, jmdm. (einem Befehlshaber) wird der Auftrag, mit dem Mitteltreffen standzuhalten, Liv. (s. Fabri Liv. 22, 45, 8). – m. ab u. Abl., domum a furibus, Phaedr.: fines suos ab incursionibus et latrociniis, Cic.: mare ab hostibus, Auct. b. Afr.: salutem suam ab alqo, Curt. – m. contra od. adversus u. Akk., liberorum nostrorum pueritiam contra improbitatem magistratuum, Cic. prov. cons. 11 (vgl. Cic. II. Verr. 1, 153): contra piratas Siciliam, Quint. 5, 13, 35: quando quidem nostra tueri adversus vim atque iniuriam iustā vi non vultis, vestra certe defendetis, Liv. 7, 31, 3: ut vel sine praesidio tueri se adversus Romanos possent, Liv. 25, 11, 7. – m. ad u. Akk., turrim militibus complevit tuendamque ad omnes repentinos casus tradidit, Caes. b.c. 3, 39, 2. – β) m. Worten usw., armis prudentiae causas tueri et defendere, Cic.: alqm tueri et defendere, Tac.: diligentissime tueri ac defendere, Cic.: adulescentis miserrimi causam, Ps. Quint. decl.: reos, Ov. – γ) von lebl. Subjj., herba tuetur ab inflammationibus plagas, Plin.: lex tuetur alqm, ICt. – b) als t.t. der Geschäftssprache = ein Gebäu-
    ————
    de usw. im guten-, im baulichen Stande erhalten, aedem Castoris, Cic.: sarta tecta aedium tueri, Cic.: absol., idem tam parcus in aedificando, quam diligens in tuendo, Plin. pan. – c) erhalten, unterhalten, ernähren, se, vitam corpusque, Cic.: se ac suos, Liv.: sex legiones (re suā), Cic.: magnum comitatum non nisi vi belloque, Tac.: canem, Colum. – Perf. tuitus sum, Plin. ep. 6, 29, 10. Ps. Quint. decl. 1, 13. Paul. dig. 50, 5, 12. Vulg. 2. regg. 23, 12. Cypr. epist. 3, 2: Partiz. tuitus, Quint. 5, 13, 35. – Perf. tutus sum, Frontin. 2, 12, 3. Apul. apol. 103. Dosith. 61, 15 K. – Parag. Infin. tuerier, Plaut. Curc. 260 G. – PAdi. tutus, s. bes. – Nbf. nach der 3. Konjug., tuor, Catull. 20, 5 (Priap. 85, 5). Stat. Theb. 3, 152: tuĕris, Plaut. trin. 708 R2.: tuitur, Gloss. II, 202, 62. Not. Tir. 25, 83: tuimur, Lucr. 1, 300; 4, 447 (449); 6, 930 (934): tuamur, Lucr. 4, 359 (361): tuantur, Lucr. 4, 997 (1004): tuĕre, Lucr. 5, 318. – Akt. Nbf. tueo u. Passiv tueor, s. oben tueo bes.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tueor

  • 5 tueor

    tueor tueor, tuitus sum, tueri охранять, оберегать

    Латинско-русский словарь > tueor

  • 6 tueor

    tueor tueor, tuitus sum, tueri заботиться

    Латинско-русский словарь > tueor

  • 7 tueor

    tueor tueor, tuitus sum, tueri защищать

    Латинско-русский словарь > tueor

  • 8 tueor

        tueor tūtus, ērī, dep.,    to look at, gaze upon, behold, watch, view, regard, consider, examine: tuendo Terribilīs oculos, voltum, etc., V.: Talia dicentem iam dudum aversa tuetur, V.—Fig., to keep in mind, regard: quod ego tuebar ac si usus essem. —To look to, care for, watch over, keep up, uphold, maintain, support, guard, preserve, defend, protect: id, quod accepistis, tueri et conservare non posse: eis rebus tuendis conservandisque praeesse: personam in re p.: simulacrum pristinae dignitatis: aedem Castoris habuere tuendam, to maintain: Servilio media pugna tuenda data, L.: copias: castra, Cs.: oram maritimam, Cs.: finīs ab excursionibus: A furibus domum, Ph.: alquos contra illius audaciam: se adversus Romanos, L.: turris tuenda ad omnīs repentinos casūs, Cs.: Numidas in proeliis magis pedes quam arma tuta sunt, S.
    * * *
    I
    tueri, tuitus sum V DEP
    see, look at; protect, watch; uphold
    II
    tueri, tutus sum V DEP
    see, look at; protect, watch; uphold

    Latin-English dictionary > tueor

  • 9 tueor

    tuitus (tūtus и tūtatus) sum, ērī depon.
    1)
    а) смотреть, глядеть, взирать ( caelum atque terras C); наблюдать, созерцать, видеть ( multa fieri Lcr)
    acerba t. V — иметь свирепый вид, бросать злые взгляды
    2) иметь наблюдение, заботиться, оберегать ( vitam corpusque C)
    3) охранять (fines suos ab incursionibus C; ferrum tuetur aliquem SenT); защищать, оборонять ( urbem ferro VM)
    4)
    а) хранить, беречь (dignitatem C; valetudinem suam Nep)
    parta t. Oсм. pario I, 3.
    5) соблюдать ( legem C); выполнять ( officium Pt)
    6) содержать, разводить ( oves V)
    8) содержать, кормить ( se suosque L)

    Латинско-русский словарь > tueor

  • 10 tueor

    ,tuitus(tutus) sum, eri
    охранять, оберегать

    Латинский для медиков > tueor

  • 11 tueor

    ,tuitus(tutus) sum, eri
    охранять, оберегать

    Latin-Russian dictionary > tueor

  • 12 tueor

    , tuitus sum, tueri 2
      заботиться, защищать, иметь попечение; созерцать; соблюдать

    Dictionary Latin-Russian new > tueor

  • 13 con-tueor

        con-tueor uitus, ērī, dep.,    to look on, gaze upon, behold, survey: contuemini os, look him in the face: alqm oculis: id novum contuens, observing this novelty, N.—Fig., to contemplate, regard: a contuendis malis avocare aliquem.

    Latin-English dictionary > con-tueor

  • 14 in-tueor

        in-tueor itus, ērī, dep.,    to look upon, look closely at, gaze at: imagines, S.: capite demisso terram, Cs.: solem: ornamenta rei p.: huc atque illuc: ora omnium atque oculos: me, H.: faciem alicuius, N.: nutum illius diligenter, watch: in te intuens.—Fig., to regard, observe, contemplate, consider, give attention to: totā mente Crassum: voluntatem eorum: potius, quid se facere par esset, intuebatur, quam, etc., had more regard for, N.: tempestatem impendentem: quo intuens: tu in ea intuens te continebis: ad finiendum bellum, L.— Pass: non tam veteranos intuendos nobis.— To regard with admiration, admire, wonder at: te: sicut aliquem de caelo delapsum.

    Latin-English dictionary > in-tueor

  • 15 tutum

    tŭĕor, tuĭtus, 2 ( perf. only post-Aug., Quint. 5, 13, 35; Plin. Ep. 6, 29, 10; collat. form tūtus, in the part., rare, Sall. J. 74, 3; Front. Strat. 2, 12, 13; but constantly in the P. a.; inf. parag. tuerier, Plaut. Rud. 1, 4, 35; collat. form acc. to the 3d conj. tŭor, Cat. 20, 5; Stat. Th. 3, 151:

    tuĕris,

    Plaut. Trin. 3, 2, 82:

    tuimur,

    Lucr. 1, 300; 4, 224; 4, 449;

    6, 934: tuamur,

    id. 4, 361:

    tuantur,

    id. 4, 1004; imper. tuĕre, id. 5, 318), v. dep. a. [etym. dub.], orig., to see, to look or gaze upon, to watch, view; hence, pregn., to see or look to, to defend, protect, etc.: tueri duo significat; unum ab aspectu, unde est Ennii illud: tueor te senex? pro Juppiter! (Trag. v. 225 Vahl.);

    alterum a curando ac tutela, ut cum dicimus bellum tueor et tueri villam,

    Varr. L. L. 7, § 12 Müll. sq.—Accordingly,
    I.
    To look at, gaze at, behold, watch, view, regard, consider, examine, etc. (only poet.; syn.: specto, adspicio, intueor): quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 32; 414, 3:

    e tenebris, quae sunt in luce, tuemur,

    Lucr. 4, 312:

    ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur,

    id. 4, 434:

    caeli templa,

    id. 6, 1228 al.:

    tuendo Terribiles oculos, vultum, etc.,

    Verg. A. 8, 265; cf. id. ib. 1, 713:

    talia dicentem jam dudum aversa tuetur,

    id. ib. 4, 362:

    transversa tuentibus hircis,

    id. E. 3, 8:

    acerba tuens,

    looking fiercely, Lucr. 5, 33; cf. Verg. A. 9, 794:

    torva,

    id. ib. 6, 467.—
    (β).
    With object-clause:

    quod multa in terris fieri caeloque tuentur (homines), etc.,

    Lucr. 1, 152; 6, 50; 6, 1163.—
    II.
    Pregn., to look to, care for, keep up, uphold, maintain, support, guard, preserve, defend, protect, etc. (the predom. class. signif. of the word; cf.:

    curo, conservo, tutor, protego, defendo): videte, ne... vobis turpissimum sit, id, quod accepistis, tueri et conservare non posse,

    Cic. Imp. Pomp. 5, 12:

    ut quisque eis rebus tuendis conservandisque praefuerat,

    id. Verr. 2, 4, 63, 140:

    omnia,

    id. N. D. 2, 23, 60:

    mores et instituta vitae resque domesticas ac familiares,

    id. Tusc. 1, 1, 2:

    societatem conjunctionis humanae munifice et aeque,

    id. Fin. 5, 23, 65:

    concordiam,

    id. Att. 1, 17, 10: rem et gratiam et auctoritatem suam, id. Fam. 13, 49, 1:

    dignitatem,

    id. Tusc. 2, 21, 48:

    L. Paulus personam principis civis facile dicendo tuebatur,

    id. Brut. 20, 80:

    personam in re publicā,

    id. Phil. 8, 10, 29; cf.: tuum munus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 11, 1:

    tueri et sustinere simulacrum pristinae dignitatis,

    Cic. Rab. Post. 15, 41:

    aedem Castoris P. Junius habuit tuendam,

    to keep in good order, id. Verr. 2, 1, 50, § 130; cf. Plin. Pan. 51, 1:

    Bassum ut incustoditum nimis et incautum,

    id. Ep. 6, 29, 10:

    libertatem,

    Tac. A. 3, 27; 14, 60:

    se, vitam corpusque tueri,

    to keep, preserve, Cic. Off. 1, 4, 11:

    antea majores copias alere poterat, nunc exiguas vix tueri potest,

    id. Deiot. 8, 22:

    se ac suos tueri,

    Liv. 5, 4, 5:

    sex legiones (re suā),

    Cic. Par. 6, 1, 45:

    armentum paleis,

    Col. 6, 3, 3:

    se ceteris armis prudentiae tueri atque defendere,

    to guard, protect, Cic. de Or. 1, 38, 172; cf.:

    tuemini castra et defendite diligenter,

    Caes. B. C. 3, 94:

    suos fines,

    id. B. G. 4, 8:

    portus,

    id. ib. 5, 8:

    oppidum unius legionis praesidio,

    id. B. C. 2, 23:

    oram maritimam,

    id. ib. 3, 34:

    impedimenta,

    to cover, protect, Hirt. B. G. 8, 2.—With ab and abl.:

    fines suos ab excursionibus et latrociniis,

    Cic. Deiot. 8, 22:

    domum a furibus,

    Phaedr. 3, 7, 10: mare ab hostibus, Auct. B. Afr. 8, 2.—With contra:

    quos non parsimoniā tueri potuit contra illius audaciam,

    Cic. Prov. Cons. 5, 11:

    liberūm nostrorum pueritiam contra inprobitatem magistratuum,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 153; Quint. 5, 13, 35; Plin. 20, 14, 54, § 152; Tac. A. 6, 47 (41).—With adversus:

    tueri se adversus Romanos,

    Liv. 25, 11, 7:

    nostra adversus vim atque injuriam,

    id. 7, 31, 3:

    adversus Philippum tueri Athenas,

    id. 31, 9, 3; 42, 46, 9; 42, 23, 6:

    arcem adversus tres cohortes tueri,

    Tac. H. 3, 78; Just. 17, 3, 22; 43, 3, 4.—In part. perf.:

    Verres fortiter et industrie tuitus contra piratas Siciliam dicitur,

    Quint. 5, 13, 35 (al. tutatus):

    Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74, 3.
    1.
    Act. form tŭĕo, ēre:

    censores vectigalia tuento,

    Cic. Leg. 3, 3, 7:

    ROGO PER SVPEROS, QVI ESTIS, OSSA MEA TVEATIS,

    Inscr. Orell. 4788.—
    2.
    tŭĕor, ēri, in pass. signif.:

    majores nostri in pace a rusticis Romanis alebantur et in bello ab his tuebantur,

    Varr. R. R. 3, 1, 4; Lucr. 4, 361:

    consilio et operā curatoris tueri debet non solum patrimonium, sed et corpus et salus furiosi,

    Dig. 27, 10, 7:

    voluntas testatoris ex bono et aequo tuebitur,

    ib. 28, 3, 17.—Hence, tūtus, a, um, P. a. (prop. well seen to or guarded; hence), safe, secure, out of danger (cf. securus, free from fear).
    A.
    Lit.
    (α).
    Absol.:

    nullius res tuta, nullius domus clausa, nullius vita saepta... contra tuam cupiditatem,

    Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39:

    cum victis nihil tutum arbitrarentur,

    Caes. B. G. 2, 28:

    nec se satis tutum fore arbitratur,

    Hirt. B. G. 8, 27; cf.:

    me biremis praesidio scaphae Tutum per Aegaeos tumultus Aura feret,

    Hor. C. 3, 29, 63; Ov. M. 8, 368:

    tutus bos rura perambulat,

    Hor. C. 4, 5, 17:

    quis locus tam firmum habuit praesidium, ut tutus esset?

    Cic. Imp. Pomp. 11, 31:

    mare tutum praestare,

    id. Fl. 13, 31:

    sic existimabat tutissimam fore Galliam,

    Hirt. B. G. 8, 54:

    nemus,

    Hor. C. 1, 17, 5:

    via fugae,

    Cic. Caecin. 15, 44; cf.:

    commodior ac tutior receptus,

    Caes. B. C. 1, 46:

    perfugium,

    Cic. Rep. 1, 4, 8:

    tutum iter et patens,

    Hor. C. 3, 16, 7:

    tutissima custodia,

    Liv. 31, 23, 9:

    praesidio nostro pasci genus esseque tutum,

    Lucr. 5, 874:

    vitam consistere tutam,

    id. 6, 11:

    tutiorem et opulentiorem vitam hominum reddere,

    Cic. Rep. 1, 2, 3: est et fideli tuta silentio Merces, secure, sure (diff. from certa, definite, certain), Hor. C. 3, 2, 25:

    tutior at quanto merx est in classe secundā!

    id. S. 1, 2, 47:

    non est tua tuta voluntas,

    not without danger, Ov. M. 2, 53:

    in audaces non est audacia tuta,

    id. ib. 10, 544:

    externā vi non tutus modo rex, sed invictus,

    Curt. 6, 7, 1:

    vel tutioris audentiae est,

    Quint. 12, prooem. §

    4: cogitatio tutior,

    id. 10, 7, 19:

    fuit brevitas illa tutissima,

    id. 10, 1, 39:

    regnum et diadema tutum Deferens uni,

    i. e. that cannot be taken away, Hor. C. 2, 2, 21: male tutae mentis Orestes, i. e. unsound, = male sanae, id. S. 2, 3, 137: quicquid habes, age, Depone tutis auribus, qs. carefully guarded, i. e. safe, faithful, id. C. 1, 27, 18 (cf. the opp.: auris rimosa, id. S. 2, 6, 46).— Poet., with gen.:

    (pars ratium) tuta fugae,

    Luc. 9, 346.—
    (β).
    With ab and abl.: tutus ab insidiis inimici, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2:

    ab insidiis,

    Hor. S. 2, 6, 117:

    a periculo,

    Caes. B. G. 7, 14:

    ab hoste,

    Ov. H. 11, 44:

    ab hospite,

    id. M. 1, 144:

    a conjuge,

    id. ib. 8, 316:

    a ferro,

    id. ib. 13, 498:

    a bello, id. H. (15) 16, 344: ab omni injuriā,

    Phaedr. 1, 31, 9.—
    (γ).
    With ad and acc.:

    turrim tuendam ad omnis repentinos casus tradidit,

    Caes. B. C. 3, 39:

    ad id, quod ne timeatur fortuna facit, minime tuti sunt homines,

    Liv. 25, 38, 14:

    testudinem tutam ad omnes ictus video esse,

    id. 36, 32, 6.—
    (δ).
    With adversus:

    adversus venenorum pericula tutum corpus suum reddere,

    Cels. 5, 23, 3:

    quo tutiores essent adversus ictus sagittarum,

    Curt. 7, 9, 2:

    loci beneficio adversus intemperiem anni tutus est,

    Sen. Ira, 2, 12, 1:

    per quem tutior adversus casus steti,

    Val. Max. 4, 7, ext. 2:

    quorum praesidio tutus adversus hostes esse debuerat,

    Just. 10, 1, 7.—
    (ε).
    With abl.: incendio fere tuta est Alexandria, Auct. B. Alex. 1, 3.—
    b.
    Tutum est, with a subj. -clause, it is prudent or safe, it is the part of a prudent man:

    si dicere palam parum tutum est,

    Quint. 9, 2, 66; 8, 3, 47; 10, 3, 33:

    o nullis tutum credere blanditiis,

    Prop. 1, 15, 42:

    tutius esse arbitrabantur, obsessis viis, commeatu intercluso sine ullo vulnere victoriā potiri,

    Caes. B. G. 3, 24; Quint. 7, 1, 36; 11, 2, 48:

    nobis tutissimum est, auctores plurimos sequi,

    id. 3, 4, 11; 3, 6, 63.—
    2.
    As subst.: tūtum, i, n., a place of safety, a shelter, safety, security: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est, Plaut. Most. 2, 2, 42:

    tuta et parvula laudo,

    Hor. Ep. 1, 15, 42:

    trepidum et tuta petentem Trux aper insequitur,

    Ov. M. 10, 714:

    in tuto ut collocetur,

    Ter. Heaut. 4, 3, 11:

    esse in tuto,

    id. ib. 4, 3, 30:

    ut sitis in tuto,

    Cic. Fam. 12, 2, 3:

    in tutum eduxi manipulares meos,

    Plaut. Most. 5, 1, 7:

    in tutum receptus est,

    Liv. 2, 19, 6.—
    B.
    Transf., watchful, careful, cautious, prudent (rare and not ante-Aug.;

    syn.: cautus, prudens): serpit humi tutus nimium timidusque procellae,

    Hor. A. P. 28:

    tutus et intra Spem veniae cautus,

    id. ib. 266:

    non nisi vicinas tutus ararit aquas,

    Ov. Tr. 3, 12, 36:

    id suā sponte, apparebat, tuta celeribus consiliis praepositurum,

    Liv. 22, 38, 13:

    celeriora quam tutiora consilia magis placuere ducibus,

    id. 9, 32, 3.—Hence, adv. in two forms, tūtē and tūtō, safely, securely, in safety, without danger.
    a.
    Posit.
    (α).
    Form tute (very rare):

    crede huic tute,

    Plaut. Trin. 1, 2, 102:

    eum tute vivere, qui honeste vivat,

    Auct. Her. 3, 5, 9:

    tute cauteque agere,

    id. ib. 3, 7, 13.—
    (β).
    Form tuto (class. in prose and poetry):

    pervenire,

    Plaut. Mil. 2, 2, 70; Lucr. 1, 179:

    dimicare,

    Caes. B. G. 3, 24:

    tuto et libere decernere,

    id. B. C. 1, 2:

    ut tuto sim,

    in security, Cic. Fam. 14, 3, 3:

    ut tuto ab repentino hostium incursu etiam singuli commeare possent,

    Caes. B. G. 7, 36. —
    b.
    Comp.:

    ut in vadis consisterent tutius,

    Caes. B. G. 3, 13:

    tutius et facilius receptus daretur,

    id. B. C. 2, 30:

    tutius ac facilius id tractatur,

    Quint. 5, 5, 1:

    usitatis tutius utimur,

    id. 1, 5, 71:

    ut ubivis tutius quam in meo regno essem,

    Sall. J. 14, 11.—
    c.
    Sup.
    (α).
    Form tutissime: nam te hic tutissime puto fore, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—
    (β).
    Form tutissimo:

    quaerere, ubi tutissimo essem,

    Cic. Att. 8, 1, 2; cf. Charis. p. 173 P.:

    tutissimo infunduntur oboli quattuor,

    Plin. 20, 3, 8, § 14.

    Lewis & Short latin dictionary > tutum

  • 16 tutor

    [st1]1 [-] tūtor, āri, ātus sum [tueor]: - tr. - [abcl][b]a - veiller sur, garder, garantir, sauvegarder, mettre en sûreté, défendre, protéger. - [abcl]b - se protéger contre, se préserver de, s'assurer contre. - [abcl]c - chercher à écarter, écarter, éloigner (de soi). - [abcl]d - sustenter, soutenir, subvenir à. - [abcl]e - remplir, jouer (un rôle).[/b]    - tutari domum, Plaut.: garder la maison.    - ab aliqua re (adversus aliquid, contra aliquid) tutari: protéger contre qqch.    - tutari rempublicam, Cic.: veiller à la sûreté de l'Etat. [st1]2 [-] tūtŏr, ōris, m. [tueor]: - [abcl][b]a - défenseur, protecteur. - [abcl]b - tuteur.[/b]    - tutorem esse alicui (alicujus): être le tuteur de qqn.
    * * *
    [st1]1 [-] tūtor, āri, ātus sum [tueor]: - tr. - [abcl][b]a - veiller sur, garder, garantir, sauvegarder, mettre en sûreté, défendre, protéger. - [abcl]b - se protéger contre, se préserver de, s'assurer contre. - [abcl]c - chercher à écarter, écarter, éloigner (de soi). - [abcl]d - sustenter, soutenir, subvenir à. - [abcl]e - remplir, jouer (un rôle).[/b]    - tutari domum, Plaut.: garder la maison.    - ab aliqua re (adversus aliquid, contra aliquid) tutari: protéger contre qqch.    - tutari rempublicam, Cic.: veiller à la sûreté de l'Etat. [st1]2 [-] tūtŏr, ōris, m. [tueor]: - [abcl][b]a - défenseur, protecteur. - [abcl]b - tuteur.[/b]    - tutorem esse alicui (alicujus): être le tuteur de qqn.
    * * *
        Tutor, tutaris, pen. prod. Frequentatiuum. Cic. Garder et defendre diligemment, Preserver.
    \
        Tutor, tutoris, m. g. Cic. Tuteur.
    \
        Abiicere tutorem. Vlpian. Luy oster la tutelle.
    \
        Durat adhuc tutor. Vlp. Il est encore tuteur.
    \
        Manet tutor. Vlpian. Il demeure tuteur.
    \
        Perseuerant tutores. Paulus iuriscon. Ils demeurent tousjours tuteurs.
    \
        Remanet tutor. Vlpian. Il demeure tuteur.
    \
        Scribere tutorem. Vlpian. Ordonner par testament aucun pour estre tuteur.
    \
        Tutor finium. Horat. Defenseur, Protecteur.
    \
        Foeminae tutores dari non possunt: quia id munus est masculorum. Neratius. Les femmes ne peuvent estre ordonnees tutrices.

    Dictionarium latinogallicum > tutor

  • 17 tuor

    [st1]1 [-] tŭor: c. tueor. [st1]2 [-] tŭŏr, ōris, m.: le sens de la vue, la vue.
    * * *
    [st1]1 [-] tŭor: c. tueor. [st1]2 [-] tŭŏr, ōris, m.: le sens de la vue, la vue.
    * * *
        Tuor, tueris, pen. cor. tutum vel tuitum, tui, quod non est in vsu nisi in compositis. Tueri autem sumit mutuo a Tueor. Virgil. Regarder.
    \
        Transuersa tueri. Virgil. Regarder de travers.

    Dictionarium latinogallicum > tuor

  • 18 Tutor

    1.
    tūtor, ōris, m. [tueor], a watcher, protector, defender.
    I.
    In gen. (so very rare; not in Cic.;

    syn. defensor): et te, pater Silvane, tutor finium,

    Hor. Epod. 2, 22:

    tutorem imperii agere,

    Suet. Tit. 6:

    Bacchi, i. e. Priapus,

    Petr. 133.—
    II.
    In partic.
    A.
    Jurid. t. t., a guardian, tutor, of minors, women, insane persons, etc. (prop. of the person; cf.

    curator, of the estate),

    Just. Inst. 1, 14, 4; Dig. 26, 1, 18 sq.; 26, 2, 12, § 14.—With esse and dat.:

    tutor sum liberis (Triarii),

    Cic. Att. 12, 28, 3: a pupillo Heio, [p. 1921] cui C. Marcellus tutor est, id. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    nemo illum tutorem umquam liberis suis scripsit,

    id. Clu. 14, 41.—With gen.:

    cum pupilli Malleoli tutor esset,

    Cic. Verr. 2, 1, 36, § 90:

    is casu pupilli Junii tutor erat,

    id. ib. 2, 1, 50, § 132; 2, 1, 51, § 135;

    2, 1, 53, § 139: qui tutor Philippi erat,

    Liv. 40, 54, 4; cf. also Cic. Caecin. 25, 72; id. de Or. 1, 53, 228; id. Mur. 12, 27; Plaut. Aul. 3, 2, 16; 3, 5, 14; Liv. 39, 9, 7.— Trop.:

    orbae eloquentiae quasi tutores relicti sumus,

    Cic. Brut. 96, 330; cf.:

    quasi tutor et procurator rei publicae,

    id. Rep. 2, 29, 51; Ov. Tr. 3, 14, 16.—
    B.
    Tūtor, the title of a mimic play, Cic. de Or. 2, 64, 259.
    2.
    tūtor, ātus ( inf. parag. tutarier, Plaut. Mil. 2, 3, 41), 1, v. dep. a. [tueor], to watch, guard, keep, protect, defend.
    I.
    Lit. (class.;

    syn. tueor): tutatus est domum,

    Plaut. Am. 1, 1, 196:

    rem eri (servus),

    id. Men. 5, 6, 4:

    rem parentum,

    id. Merc. 5, 1, 6:

    res Italas armis,

    Hor. Ep. 2, 1, 2:

    genae ab inferiore parte tutantur (oculos),

    Cic. N. D. 2, 57, 143:

    egregiis muris situque naturali urbem tutantes,

    Liv. 5, 2, 6:

    cum Volsci vallo se tutarentur,

    id. 3, 22, 5:

    religione sese tutabatur,

    Tac. A. 1, 39:

    rem publicam,

    Cic. Rep. 6, 13, 13; id. Phil. 4, 1, 2:

    provincias,

    id. Imp. Pomp. 6, 14:

    serves Tuterisque tuo fidentem praesidio,

    Hor. Ep. 1, 18, 81; 2, 1, 171:

    quas (spes) necesse est et virtute et innocentiā tutari,

    Sall. J. 85, 4:

    natura arbores cortice a frigoribus et calore tutata est,

    Plin. 7, praef. §

    2: quibus (viribus) ab irā Romanorum vestra tutaremini,

    Liv. 6, 26, 1: a proximorum insidiis salutem, Val. Ant. ap. Gell. 3, 8, 3:

    locorum ingenio sese contra imbelles regis copias tutabatur,

    Tac. A. 6, 41:

    adversus multitudinem hostium,

    Liv. 21, 25, 14:

    ut suae quisque partis tutandae reus sit,

    responsible for its safety, id. 25, 30, 5.—
    * II.
    Transf., to ward off, avert an evil:

    ipse praesentem inopiam quibus poterat subsidiis tutabatur,

    Caes. B. C. 1, 52.
    Act. collat. form tūto, āre, to watch, defend, guard, etc.: tuos qui celsos terminos tutant, Naev. ap. Non. 476, 10; Pac. ib. 13; Pompon. ib. 12; Plaut. Merc. 5, 2, 24.—
    2.
    tūtor, āri, in pass. signif.:

    patria et prognati tutantur et servantur,

    Plaut. Am. 2, 2, 20:

    hunc per vos tutari conservarique cupiunt,

    Cic. Sull. 21, 61:

    tutata possessio,

    Symm. Ep. 9, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > Tutor

  • 19 tutor

    1.
    tūtor, ōris, m. [tueor], a watcher, protector, defender.
    I.
    In gen. (so very rare; not in Cic.;

    syn. defensor): et te, pater Silvane, tutor finium,

    Hor. Epod. 2, 22:

    tutorem imperii agere,

    Suet. Tit. 6:

    Bacchi, i. e. Priapus,

    Petr. 133.—
    II.
    In partic.
    A.
    Jurid. t. t., a guardian, tutor, of minors, women, insane persons, etc. (prop. of the person; cf.

    curator, of the estate),

    Just. Inst. 1, 14, 4; Dig. 26, 1, 18 sq.; 26, 2, 12, § 14.—With esse and dat.:

    tutor sum liberis (Triarii),

    Cic. Att. 12, 28, 3: a pupillo Heio, [p. 1921] cui C. Marcellus tutor est, id. Verr. 2, 4, 17, § 37:

    nemo illum tutorem umquam liberis suis scripsit,

    id. Clu. 14, 41.—With gen.:

    cum pupilli Malleoli tutor esset,

    Cic. Verr. 2, 1, 36, § 90:

    is casu pupilli Junii tutor erat,

    id. ib. 2, 1, 50, § 132; 2, 1, 51, § 135;

    2, 1, 53, § 139: qui tutor Philippi erat,

    Liv. 40, 54, 4; cf. also Cic. Caecin. 25, 72; id. de Or. 1, 53, 228; id. Mur. 12, 27; Plaut. Aul. 3, 2, 16; 3, 5, 14; Liv. 39, 9, 7.— Trop.:

    orbae eloquentiae quasi tutores relicti sumus,

    Cic. Brut. 96, 330; cf.:

    quasi tutor et procurator rei publicae,

    id. Rep. 2, 29, 51; Ov. Tr. 3, 14, 16.—
    B.
    Tūtor, the title of a mimic play, Cic. de Or. 2, 64, 259.
    2.
    tūtor, ātus ( inf. parag. tutarier, Plaut. Mil. 2, 3, 41), 1, v. dep. a. [tueor], to watch, guard, keep, protect, defend.
    I.
    Lit. (class.;

    syn. tueor): tutatus est domum,

    Plaut. Am. 1, 1, 196:

    rem eri (servus),

    id. Men. 5, 6, 4:

    rem parentum,

    id. Merc. 5, 1, 6:

    res Italas armis,

    Hor. Ep. 2, 1, 2:

    genae ab inferiore parte tutantur (oculos),

    Cic. N. D. 2, 57, 143:

    egregiis muris situque naturali urbem tutantes,

    Liv. 5, 2, 6:

    cum Volsci vallo se tutarentur,

    id. 3, 22, 5:

    religione sese tutabatur,

    Tac. A. 1, 39:

    rem publicam,

    Cic. Rep. 6, 13, 13; id. Phil. 4, 1, 2:

    provincias,

    id. Imp. Pomp. 6, 14:

    serves Tuterisque tuo fidentem praesidio,

    Hor. Ep. 1, 18, 81; 2, 1, 171:

    quas (spes) necesse est et virtute et innocentiā tutari,

    Sall. J. 85, 4:

    natura arbores cortice a frigoribus et calore tutata est,

    Plin. 7, praef. §

    2: quibus (viribus) ab irā Romanorum vestra tutaremini,

    Liv. 6, 26, 1: a proximorum insidiis salutem, Val. Ant. ap. Gell. 3, 8, 3:

    locorum ingenio sese contra imbelles regis copias tutabatur,

    Tac. A. 6, 41:

    adversus multitudinem hostium,

    Liv. 21, 25, 14:

    ut suae quisque partis tutandae reus sit,

    responsible for its safety, id. 25, 30, 5.—
    * II.
    Transf., to ward off, avert an evil:

    ipse praesentem inopiam quibus poterat subsidiis tutabatur,

    Caes. B. C. 1, 52.
    Act. collat. form tūto, āre, to watch, defend, guard, etc.: tuos qui celsos terminos tutant, Naev. ap. Non. 476, 10; Pac. ib. 13; Pompon. ib. 12; Plaut. Merc. 5, 2, 24.—
    2.
    tūtor, āri, in pass. signif.:

    patria et prognati tutantur et servantur,

    Plaut. Am. 2, 2, 20:

    hunc per vos tutari conservarique cupiunt,

    Cic. Sull. 21, 61:

    tutata possessio,

    Symm. Ep. 9, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > tutor

  • 20 tuor

    I —, tuī depon. Pl, Lcr, Ctl = tueor II tuor, ōris m. [ tuor I = tueor\]

    Латинско-русский словарь > tuor

См. также в других словарях:

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Ludgerus-Dom — Basisdaten Ort: Billerbeck Bauzeit: 1892–1898 Architekt …   Deutsch Wikipedia

  • Scotland in the Early Middle Ages — The Early Middle Ages, a period which corresponds in part with Early Historic Scotland and the Later Iron Age, is that era of Scottish pre history and history which extends over the last three quarters of the first millennium AD. Peripheral to… …   Wikipedia

  • ЦИЦЕРОН — МАРК ТУЛЛИЙ (Marcus Tullius Cicero) (106 43 до н.э.), римский оратор и философ. МАРК ТУЛЛИЙ ЦИЦЕРОН ЖИЗНЬ Цицерон родился в Арпине, небольшом городе примерно в 100 км к востоку от Рима, 3 января 106 до н.э., в зажиточной семье местного всадника.… …   Энциклопедия Кольера

  • Propsteikirche St. Ludgerus (Billerbeck) — Basisdaten Ort: Billerbeck Bauzeit: 1892–1898 …   Deutsch Wikipedia

  • ТЬЮТОР — [англ. tutor < лат. tutor защитник, опекун] в англосаксонских странах: куратор, опекун, воспитатель в учебном заведении; индивидуальный научный руководитель студента. Словарь иностранных слов. Комлев Н.Г., 2006. тьютор а, м., одуш. (англ. tutor …   Словарь иностранных слов русского языка

  • опека — одна из правовых форм защиты личных и имущественных прав и интересов граждан. Регулируется гражданским и брачно семейным законодательством (последним в части воспитания малолетних). Согласно ст. 32 ГК РФ О. устанавливается над малолетними, а… …   Большой юридический словарь

  • Lucius Minucius Basilus — (* ca. 85 v. Chr.; † 43 v. Chr.) war ein römischer Politiker und Soldat in den Kriegen der ausgehenden Republik. Er gehörte zu der Gruppe der Caesarmörder. Minucius Basilus war ein Legat Gaius Iulius Caesars während der Eroberung Galliens und… …   Deutsch Wikipedia

  • Radolin (Adelsgeschlecht) — Stammwappen derer von Radolin Radolin, auch Radolinski oder Radolin Radolinski, ist der Name eines alten polnischen Adelsgeschlechts, dessen Zweige zum Teil bis heute bestehen. Inhaltsverzeichnis …   Deutsch Wikipedia

  • porter — 1. (por té) v. a. 1°   Soutenir comme on soutient une charge, un faix. 2°   Porter, en termes de manége. 3°   Avoir dans son sein, en parlant des femmes et des femelles ; produire ; porter intérêt. 4°   Transporter d un lieu en un autre.… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • УНИВЕРСИТЕТЫ — (от лат. universitas целость, совокупность, общность), высшие учебно научные учреждения, готовящие специалистов, а также ведущие науч. исследования по разл. областям знания; университетское образование сочетает обучение и науч. деятельность… …   Российская педагогическая энциклопедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»