Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

nummus

  • 1 nummus

        nummus (not nūm-), ī ( gen plur. -mūm; rarely -mōrum, T., C., H.), m, νοῦμμοσ (Doric for νόμοσ), a piece of money, coin, money: pauxillulum Nummorum, T.: adulterini, counterfeit: habet in nummis, ready money: iactabatur temporibus illis nummus, the value of money fluctuated: crescit amor nummi, Iu.—The Roman unit of account, a silver coin, sesterce: mille nummūm poscit, T.: quinque illa milia nummūm dare Apronio: hic erit tuus nummorum millibus octo, at the price of, H.: Denarius nummus, see denarius.—A trifle, mere nothing, penny: ad nummum convenit, to a farthing: hereditas, unde nummum nullum attigisset, touched no penny.
    * * *
    coin; cash; money; sesterce

    Latin-English dictionary > nummus

  • 2 nummus

    nummus (thus written in the better MSS., others nūmus), i ( gen. plur. usu. nummūm, but nummorum, Plaut. Trin. 1, 2, 115; Cic. Verr. 2, 3, 49, § 117; Hor. S. 2, 3, 149, etc.), m. [from root nemô; cf. numerus], a piece of money, a coin, money.
    I.
    In gen.:

    adulterini,

    counterfeit money, Cic. Off. 3, 23, 91:

    adulterati,

    Paul. Sent. 5, 25, 1:

    aurei,

    Cic. Phil. 12, 8, 20:

    plumbei,

    Plaut. Most. 4, 2, 11:

    argenteus,

    Vulg. 1 Reg. 2, 36:

    putat suos nummos vos comedisse,

    Cic. Att. 6, 1, 25:

    habere in nummis,

    in ready money, id. Off. 8, 10, 1; id. Verr. 2, 3, 86, § 199; cf.:

    (hominem) non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse,

    id. ib. 2, 4, 6, § 11;

    jactabatur enim temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet,

    the value of money fluctuated, id. Off. 3, 20, 80:

    asper,

    i. e. not worn smooth by use, Pers. 3, 69; cf. Sen. Ep. 19, 10: crescit amor nummi, Juv 14, 139.—
    II.
    In partic.
    A.
    A Roman silver coin, called also nummus sestertius, and simply sestertius (v. sestertius), a sesterce:

    eccos trīs nummos habes,

    Plaut. Men. 1, 4, 1:

    cogit Scandilium quinque illa milia nummum dare atque annumerare Apronio,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140; cf. id. ib. 2, 3, 61, §

    140: binis milibus nummum,

    Plin. 17, 1, 1, § 8; cf. for the gen. nummūm, Cic. Or. 46, 156, and v. Ritschl, prol. p. 89; gen. nummorum, Hor. Ep. 2, 2, 5; Suet. Aug. 46 fin.; id. Dom. 4 fin.; Plin. 8, 43, 68, § 167—With sestertius, Liv. 8, 11:

    percipere mille nongentos quinquaginta sestertios nummos,

    Col. 3, 3, 9:

    sestertiis sescentis nummis,

    id. 3, 3, 9, § 13.—
    2.
    Transf., like our farthing, cent, to denote a very small sum, a trifle, low price, etc.:

    assident, subducunt, ad nummum convenit,

    to a farthing, to a cent, Cic. Att. 5, 21, 12:

    ecquis est ex tanto populo, qui bona C. Rabirii nummo sestertio sibi addici velit?

    at a farthing's value, id. Rab. Post. 17, 45; id. Fin. 2, 17, 55:

    quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, potentia, sestertio nummo aestimanda sunt,

    Sen. Ep. 95, 59:

    damnatus... et sestertio nummo veniit,

    Liv. Epit. 55; Plaut. Most. 1, 2, 34.—
    B.
    As a Greek coin, two drachmae (only in Plaut.): illi sunt drachumis miseri;

    me nemo potest Minoris quisquam nummo, ut surgam, subigere,

    Plaut. Ps. 3, 2, 19: Me. Quibus hic pretiis porci veneunt sacres sinceri? Cy. Nummo, id. Men. 2, 2, 16; id. Ep. 1, 1, 52; id. Aul. 3, 2, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > nummus

  • 3 Nummus americanus

    Greenback. ($ US)

    Latin Quotes (Latin to English) > Nummus americanus

  • 4 centenionalis nummus

    centēnĭōnālis nummus, a small coin, Cod. Th. 9, 23, 1 and 2.

    Lewis & Short latin dictionary > centenionalis nummus

  • 5 numus

    nummus (thus written in the better MSS., others nūmus), i ( gen. plur. usu. nummūm, but nummorum, Plaut. Trin. 1, 2, 115; Cic. Verr. 2, 3, 49, § 117; Hor. S. 2, 3, 149, etc.), m. [from root nemô; cf. numerus], a piece of money, a coin, money.
    I.
    In gen.:

    adulterini,

    counterfeit money, Cic. Off. 3, 23, 91:

    adulterati,

    Paul. Sent. 5, 25, 1:

    aurei,

    Cic. Phil. 12, 8, 20:

    plumbei,

    Plaut. Most. 4, 2, 11:

    argenteus,

    Vulg. 1 Reg. 2, 36:

    putat suos nummos vos comedisse,

    Cic. Att. 6, 1, 25:

    habere in nummis,

    in ready money, id. Off. 8, 10, 1; id. Verr. 2, 3, 86, § 199; cf.:

    (hominem) non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse,

    id. ib. 2, 4, 6, § 11;

    jactabatur enim temporibus illis nummus sic, ut nemo posset scire, quid haberet,

    the value of money fluctuated, id. Off. 3, 20, 80:

    asper,

    i. e. not worn smooth by use, Pers. 3, 69; cf. Sen. Ep. 19, 10: crescit amor nummi, Juv 14, 139.—
    II.
    In partic.
    A.
    A Roman silver coin, called also nummus sestertius, and simply sestertius (v. sestertius), a sesterce:

    eccos trīs nummos habes,

    Plaut. Men. 1, 4, 1:

    cogit Scandilium quinque illa milia nummum dare atque annumerare Apronio,

    Cic. Verr. 2, 3, 60, § 140; cf. id. ib. 2, 3, 61, §

    140: binis milibus nummum,

    Plin. 17, 1, 1, § 8; cf. for the gen. nummūm, Cic. Or. 46, 156, and v. Ritschl, prol. p. 89; gen. nummorum, Hor. Ep. 2, 2, 5; Suet. Aug. 46 fin.; id. Dom. 4 fin.; Plin. 8, 43, 68, § 167—With sestertius, Liv. 8, 11:

    percipere mille nongentos quinquaginta sestertios nummos,

    Col. 3, 3, 9:

    sestertiis sescentis nummis,

    id. 3, 3, 9, § 13.—
    2.
    Transf., like our farthing, cent, to denote a very small sum, a trifle, low price, etc.:

    assident, subducunt, ad nummum convenit,

    to a farthing, to a cent, Cic. Att. 5, 21, 12:

    ecquis est ex tanto populo, qui bona C. Rabirii nummo sestertio sibi addici velit?

    at a farthing's value, id. Rab. Post. 17, 45; id. Fin. 2, 17, 55:

    quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, potentia, sestertio nummo aestimanda sunt,

    Sen. Ep. 95, 59:

    damnatus... et sestertio nummo veniit,

    Liv. Epit. 55; Plaut. Most. 1, 2, 34.—
    B.
    As a Greek coin, two drachmae (only in Plaut.): illi sunt drachumis miseri;

    me nemo potest Minoris quisquam nummo, ut surgam, subigere,

    Plaut. Ps. 3, 2, 19: Me. Quibus hic pretiis porci veneunt sacres sinceri? Cy. Nummo, id. Men. 2, 2, 16; id. Ep. 1, 1, 52; id. Aul. 3, 2, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > numus

  • 6 לומא

    לוּמָּאm. (popular corrupt. of nummus = sestertius) sesterce (v. Sm. Ant s. v. Sestertius).Pl. לוּמֵּי. Ab. Zar.34b קיסטא דמורייס בלומא … בד׳ לומי Ar. (ed קיסתא … בלומהוכ׳; Ms. M. omits לומי) a xestos of brine sells for one nummus, while one of wine sells for four nummi.Tosef.Dem.III, 12 סלי … לימין מדה גסהוכ׳ (R. S. to ib. II, 5 לימון read: לוּמִּין or נוּמִּין = νουμμίον) as to baskets of figs or grapes and piles of vegetables, quantities sold for a nummus (and upward) are considered wholesale, those sold for less than a nummus, retail; Y. ib. II, end, 23a טמן מדה דקה מט׳ ולמעלהוכ׳ (read: נו for ט; R. S. l. c. לימון) a quantity sold for a nummus (or less) is retail, for more than a nummus is wholesale.

    Jewish literature > לומא

  • 7 לוּמָּא

    לוּמָּאm. (popular corrupt. of nummus = sestertius) sesterce (v. Sm. Ant s. v. Sestertius).Pl. לוּמֵּי. Ab. Zar.34b קיסטא דמורייס בלומא … בד׳ לומי Ar. (ed קיסתא … בלומהוכ׳; Ms. M. omits לומי) a xestos of brine sells for one nummus, while one of wine sells for four nummi.Tosef.Dem.III, 12 סלי … לימין מדה גסהוכ׳ (R. S. to ib. II, 5 לימון read: לוּמִּין or נוּמִּין = νουμμίον) as to baskets of figs or grapes and piles of vegetables, quantities sold for a nummus (and upward) are considered wholesale, those sold for less than a nummus, retail; Y. ib. II, end, 23a טמן מדה דקה מט׳ ולמעלהוכ׳ (read: נו for ט; R. S. l. c. לימון) a quantity sold for a nummus (or less) is retail, for more than a nummus is wholesale.

    Jewish literature > לוּמָּא

  • 8 sestertius

    sestertĭus, a, um, num. adj. [contr. from semis-tertius], two and a half; only in the phrases sestertius nummus and milia sestertia; v. I. A. and I. B. 1. infra.— Mostly as subst.
    I.
    sestertĭus (written also with the characters HS.; v. B. 4. infra), ii, m. (sc. nummus); also in full: sestertius nummus; gen. plur. sestertiūm; rarely sestertiorum or sestertiūm nummūm, a sesterce, a small silver coin, originally equal to two and a half asses, or one fourth of a denarius. When the as was reduced in weight, during the Punic wars, the denarius was made equal to sixteen asses, and the sestertius continued to be one fourth of the denarius. Its value, up to the time of Augustus, was twopence and half a farthing sterling, or four and one tenth cents; afterwards about one eighth less. The sestertius was the ordinary coin of the Romans, by which the largest sums were reckoned. The sestertium (1000 sestertii) was equal (up to the time of Augustus, afterwards about one eighth less) to
    8 17 s.
    1 d. sterling, or $42.94 in United States coin (v. Zumpt, Gram. § 842; Dict. of Ant. s. v. as, sestertius).
    A.
    In gen.:

    sestertius, quod duobus semis additur (dupondius enim et semis antiquus sestertius est) et veteris consuetudinis, ut retro aere dicerent, ita ut semis tertius, quartus semis pronunciarent, ab semis tertius sestertius dicitur,

    Varr. L. L. 5, § 173 Müll.: nostri quartam denarii partem, quod efficie [p. 1686] batur ex duobus assibus et tertio semisse, sestertium nominaverunt, Vitr. 3, 1 med.; Cic. Div. in Caecil. 10, 30:

    taxatio in libras sestertii singuli et in penuriā bini,

    Plin. 18, 13, 34, § 130.—Freq. joined with nummus:

    mille nongentos quinquaginta sestertios nummos,

    Col. 3, 3, 9.— Gen. plur. sestertiūm: quid verum sit, intellego;

    sed alias ita loquor, ut concessum est, ut hoc vel pro deum dico vel pro deorum, alias, ut necesse est, cum triumvirum non virorum, cum sestertiūm nummūm non nummorum, quod in his consuetudo varia non est,

    Cic. Or. 46, 56:

    sestertiūm sexagena milia nummūm,

    Varr. R. R. 3, 6, 1; cited ap. Plin. 10, 20, 23, § 45.—Rarely, sestertiorum:

    duo milia sestertiorum,

    Col. 3, 3, 13.—
    B.
    In partic.
    1.
    As adj. in neutr. plur., with milia (in Varr. and Col.):

    ut asinus venierit sestertiis milibus LX. (= sexaginta milibus sestertium),

    Varr. R. R. 2, 1, 14:

    grex centenarius facile quadragena milia sestertia ut reddat,

    id. ib. 3, 6, 6:

    hos numquam minus dena milia sestertia ex melle recipere,

    id. ib. 3, 6, 11:

    Hirrius ex aedificiis duodena milia sestertia capiebat,

    id. ib. 3, 17, 3:

    sestertiis octo milibus,

    Col. 3, 3, 8; 3, 3, 9; 3, 3, 10.—
    2.
    To express more than two complete thousands sestertia is used as plurale tantum, with distrib. numerals (rare before the Aug. per.):

    si qui vilicus ex eo fundo, qui sestertia dena meritasset... domino XX. milia nummūm pro X. miserit (= decem milia sestertiūm),

    Cic. Verr. 2, 3, 50, § 119:

    candidati apud eum HS. quingena deposuerunt (= quindecim milia sestertiūm),

    id. Att. 4, 15, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcena sestertia, ego centena ex meis,

    id. Par. 6, 3, 49:

    bis dena super sestertia nummum,

    Hor. Ep. 2, 2, 33:

    Tiberius Hortalo se respondisse ait, daturum liberis ejus ducena sestertia singulis,

    Tac. A. 2, 38:

    princeps capiendis pecuniis posuit modum usque ad dena sestertia,

    id. ib. 11, 7.—Rarely with card. numerals:

    sestertia centum,

    Sall. C. 30, 6:

    septem donat sestertia,

    Hor. Ep. 1, 7, 80:

    centum sestertia,

    Mart. 6, 20, 1:

    sex sestertia,

    id. 6, 30, 1; cf.:

    ne cui jus esset nisi qui... HS. CCCC. census fuisset,

    Plin. 33, 2, 8, § 32.—
    3.
    Millions of sesterces were expressed in three ways:
    a.
    By the words centena (or centum) milia sestertiūm, preceded by a numeral adverb (rare): miliens centena milia sestertium, a hundred millions, etc., Plin. 12, 18, 41, § 84.—
    b.
    With ellips. of the words centena milia, the gen. plur. sestertiūm being preceded by the numeral adv. (rare;

    once in Cic.): HS. (i. e. sestertium) quater decies P. Tadio numerata Athenis... planum faciam (i.e. sestertiūm quater decies centena milia, = 1,400,000 sesterces),

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 (where B. and K. after Orell. read. ex conj., sestertium; v. Kühner, Gram. § 229, 5 b.).—
    c.
    With sestertium, declined as subst. neutr., and the numeral adverbs from decies upward (also with ellips. of centena or centum milia; sestertium here = centum milia sestertiūm. The origin of this usage, which became general, has been much disputed, and it is usual to explain it, after Non. p. 495 (cf. Quint. 1, 6, 18), as a grammatical blunder, by which the gen. plur. sestertium has been mistaken for a neutr. sing., Zumpt, Gram. § 873; but it more probably grew out of the adj. use of sestertium with mille, supra; v. Fischer, Gram. 2, p. 269; cf. Neue, Formenl. 1, p. 116; Kühner, Gram. § 209).
    (α).
    Nom. and acc.:

    quom ei testamento sestertium milies relinquatur,

    Cic. Off. 3, 24, 93:

    nonne sestertium centies et octogies... Romae in quaestu reliquisti?

    id. Pis. 35, 86:

    sestertium sexagies, quod advexerat Domitius,

    Caes. B. C. 1, 23, 4:

    sestertium quadringenties aerario illatum est,

    Tac. A. 13, 31:

    sestertium deciens numeratum esse,

    Cic. Verr. 2, 2, 7, § 20; 2, 3, 70, § 163:

    quadringenties sestertium, quod debuisti,

    id. Phil. 2, 37, 93; id. Off. 3, 24, 93; Nep. Att. 14, 2:

    sestertium ducenties ex eā praedā redactum esse,

    Liv. 45, 43, 8; Val. Max. 9, 1, 6:

    sestertium milies in culinam congerere,

    Sen. Cons. ad Helv. 10, 3:

    quater milies sestertium suum vidit,

    id. Ben. 2, 27, 1; Plin. 18, 6, 7, § 37; Tac. A. 6, 45; 12, 22; 12, 53; 13, 31; id. H. 4, 47; Suet. Calig. 37; id. Galb. 5.—Sometimes with ellips. of sestertium:

    dissipatio, per quam Antonius septies miliens avertit,

    Cic. Phil. 5, 4, 11.—
    (β).
    Gen.:

    syngrapha sestertii centies per legatos facta,

    Cic. Phil. 2, 37, 95:

    argenti ad summam sestertii decies in aerarium rettulit,

    Liv. 45, 4, 1:

    sestertii milies servus,

    Sen. Q. N. 1, 16, 1:

    liberalitas decies sestertii,

    Tac. A. 2, 37; 2, 86:

    centies sestertii largitio,

    id. ib. 12, 58; 12, 53; Plin. Ep. 10, 3 (5), 2.—
    (γ).
    Abl.:

    quadragies sestertio villam venisse,

    Varr. R. R. 3, 17, 3:

    sexagies sestertio, tricies sestertio,

    Val. Max. 9, 1, 4:

    centies sestertio cenavit uno die,

    Sen. Cons. ad Helv. 9, 11:

    pantomimae decies sestertio nubunt,

    id. ib. 12, 5; id. Ben. 4, 36, 1; Plin. 8, 48, 74, § 196:

    accepto quinquagies sestertio,

    Tac. A. 3, 17; 6, 17; 16, 13; id. H. 4, 42; Plin. Ep. 3, 19, 7; Suet. Caes. 50; id. Tib. 48; id. Calig. 38, 4.—The sign HS., i.e. II. and semis, stands for sestertius, sestertia, and sestertium, in all the uses described above; when it is necessary, to avoid ambiguity, its meanings are distinguished thus: HS. XX. stands for sestertii viginti; HS. X̅X̅., with a line over the numeral, = sestertia vicena, or 20,000 sesterces; H̅S̅. X̅X̅., with lines over both signs, = sestertium vicies, or 2,000,000 sesterces (Kühner, Gram. § 229 Anm. 1). But in recent edd. the numerals are usu. written in full, when the meaning would otherwise be doubtful.—
    C.
    Transf., in gen.
    a.
    Nummo sestertio or sestertio nummo, for a small sum, for a trifle (good prose):

    ecquis est, qui bona C. Rabirii Postumi nummo sestertio sibi addici velit? Tua, Postume, nummo sestertio a me addicuntur,

    Cic. Rab. Post. 17, 45; Val. Max. 5, 2, 10:

    C. Matienus damnatus sestertio nummo veniit,

    Liv. Epit. 55:

    quae maxima inter vos habentur, divitiae, gratia, potentia, sestertio nummo aestiman da sunt,

    Sen. Ep. 95, 59; Val. Max. 8, 2, 3.—
    * b.
    Money, a sum of money:

    sestertio amplo comparare,

    for a large sum, Sol. 27 (40) fin.
    D.
    In the times of the emperors, also, a copper coin, worth four asses, Plin. 34, 2, 2, § 4; cf. Eckhel. Doctr. Num. 6, p. 283.—
    * II.
    ses-tertĭum, ii, n., in econom. lang., as a measure of dimension, two and a half feet deep:

    ipsum agrum sat erit bipalio vertere: quod vocant rustici sestertium,

    Col. Arb. 1, 5 (for which:

    siccus ager bipalio subigi debet, quae est altitudo pastinationis, cum in duos pedes et semissem convertitur humus,

    id. ib. 3, 5, 3).

    Lewis & Short latin dictionary > sestertius

  • 9 perscribo

    per-scrībo, psi, ptum, 3, v. a.
    I.
    Lit., to write in full or at length, to write out, to write without abbreviations (cf.: conscribo, compono): verbo non perscripto, not being written in full, Tiro Tullius ap. Gell. 10, 1, 7:

    in M. Catonis quartā Origine ita perscriptum est,

    written out, written in full, Gell. 10, 1, 10:

    notata, non perscripta erat summa,

    Suet. Galb. 5:

    est circa perscribendas vel paucioribus litteris notandas voces studium necessarium,

    Val. Prob. Not. Sign. 1.—
    II.
    Transf.
    A.
    To write a full description of, to write in full or at length, to write out:

    nunc velim mihi plane perscribas, quid videas,

    Cic. Att. 3, 13, 2:

    de meis rebus ad Lollium perscripsi,

    id. Fam. 5, 3, 2:

    hoc perscriptum in monumentis veteribus reperietis, ut, etc.,

    id. Agr. 2, 32, 88: res populi Romani a primordio urbis, Liv. praef. init.:

    versum puris verbis,

    Hor. S. 1, 4, 54. —
    B.
    To write or note down; to enter, register, Caes. B. C. 1, 6:

    quoniam nondum perscriptum est senatūs consultum, ex memoriā vobis, quid senatus censuerit exponam,

    Cic. Cat. 3, 6, 13:

    in tabulas publicas ad aerarium perscribenda curavit,

    id. Verr. 1, 21, 57; 2, 1, 35, § 89.—Hence, tabulae ubi aera perscribantur usuraria, i. e. inscribed, but never paid out, Plaut. Truc. 1, 1, 53.—Esp., of entering in an account-book:

    falsum nomen,

    Cic. Rosc. Com. 1, 1.—
    C.
    To write a full account of to any one, to announce, relate, or describe in writing or by letter:

    rem gestam in Eburonibus perscribit,

    Caes. B. G. 5, 47; id. B. C. 1, 53:

    perscribit in litteris hostes ab se discessisse,

    id. B. G. 5, 49:

    orationem alicui,

    Cic. Fam. 5, 4, 2:

    omnia,

    id. ib. 14, 5, 1.—
    D.
    To make over in writing, to assign any thing to any one:

    argentum perscripsi illis, quibus debui,

    Ter. Phorm. 5, 7, 30:

    pecuniam,

    Cic. Fl. 19, 44; cf. id. Att. 16, 2, 1:

    si quid usurae nomine numeratum aut perscriptum fuisset,

    Suet. Caes. 42; cf. Liv. 24, 18.—
    E.
    To draw a line across, to cross a written character = diagraphein (post-class.):

    as nummus est libralis et per I perscriptam notatur †: dupondius nummus est bilibris per duas II perscriptas H, etc.... denarius quoque decem librarum nummus per X perscriptam notatur *,

    Prisc. de Ponder. p. 1347 P.

    Lewis & Short latin dictionary > perscribo

  • 10 aureus

        aureus (poet. aureā, aureō, aureīs, disyl.), adj.    [aurum], of gold, golden: imber, T.: corona (a military distinction), L.: vis, of turning into gold, O.: nummus, a gold coin, piece (worth $5.10 or £1 1s.). — As subst m. (sc. nummus), L., Cu.— Golden, ornamented with gold, gilded: sella: cingula, V.: cuspis, O.: Pactolus, with golden sand, V. — Fig., glittering like gold, golden: color, O.: Venus, with golden hair, V.: luna, O.: caesaries, V. —Beautiful, golden, magnificent, excellent: aether, O.: mores, H.: mediocritas, the golden mean, H.: genus: aetas, the golden age, O.: tempus, H.: saecula, V.
    * * *
    I
    aurea, aureum ADJ
    of gold, golden; gilded; gold bearing; gleaming like gold; beautiful, splendid
    II
    gold coin (equivalent to 25 silver denarii at Rome) (120 grains/0.25 oz.)

    Latin-English dictionary > aureus

  • 11 dēnārius

        dēnārius ( gen plur. -iūm; rarely -iōrum), adj.    [deni], containing ten each ; hence, worth ten (asses): nummus, a silver coin, originally of ten, afterwards of sixteen asses (about 8 d., $0.16): pendere denarios nummos quadringenos, L.—As subst. (sc. nummus): denarii trecenti: ad denarios L in singulos modios annona pervenerat, Cs.: ad denarium solvere, to pay in silver: spes denarii, of money.
    * * *
    I
    denaria, denarium ADJ
    containing/related to the number ten; worth a denarius (Roman silver coin)
    II
    denarius (silver coin=10/16/18 asses); (denarius aureus=25 silver denarius); drachma weight

    Latin-English dictionary > dēnārius

  • 12 sēstertius or HS

        sēstertius or HS (i. e. II semis), adj. num.    [for * semis-tertius], two and a half.—As subst m. (sc. nummus; gen plur. sestertiūm), a sesterce (a small silver coin, originally two and a half asses, worth twopence and half a farthing sterling, or four and one tenth cents): cum esset tritici modius sestertiis duobus: cum HS XXX scripta essent pro HS CCC: praedia pluris sestertiūm XXX milium habere, L.— Plur n. as subst., with ellipse of milia, thousands of sesterces.—Usu. with num distr.: fundus, qui sestertia dena meritasset: HS quingena (i. e. quindecim milia sestertiūm).— Rarely with num card.: sestertia centum, S.: septem donat sestertia, H.—With ellipse of centena milia: HS quater deciens (i. e. sestertiūm quater deciens centena milia, or 1,400,000 sesterces).—For the phrase, centena milia sestertiūm, the word sestertium was commonly used, and declined as subst n., with the numeral adverbs from deciens upward: quom ei testamento sestertium milies relinquatur: sestertium centiens et octogiens: HS LX, quod advexerat Domitius, Cs.: sestertium deciens numeratum esse: argenti ad summam sestertii deciens in aerarium rettulit, L.: in sestertio centiens adfluentius vivere, N.—With nummus, in abl. of price, at an insignificant sum, for a trifle: bona nummo sestertio sibi addici velle: si amplius HS nummo petisti.

    Latin-English dictionary > sēstertius or HS

  • 13 aureus

    aurĕus, a, um, adj. [id.].
    I.
    Lit.
    A.
    Of gold, golden (syn.:

    aureolus, auratus, aurifer): patera,

    Plaut. Am. 1, 1, 104 and 263:

    vasa,

    Vulg. Exod. 12, 35; ib. 2 Tim. 2, 20:

    torulus,

    Plaut. Am. prol. 144:

    imber,

    Ter. Eun. 3, 5, 37:

    funis,

    Lucr. 2, 1154: torques. Vulg. Gen. 41, 42:

    simulacra,

    Lucr. 2, 24:

    mala Hesperidum,

    id. 5, 33:

    aurea mala,

    Varr. R. R. 2, 1, 6:

    pelles,

    id. ib.:

    corona (a gift for distinction in war),

    Liv. 7, 37, 1; Inscr. Orell. 363; 3453; 3475:

    corona,

    Vulg. Exod. 25, 11:

    candelabra,

    ib. Apoc. 1, 12: nummus, and absol.: aurĕus, i, m., the standard gold coin of Rome, a gold piece (first struck in the second Punic war), of the value of 25 denarii or 100 sestertii (weighing about 120 grains, and being about equal to £1, 1 s. 1 d. or $5.10), Cic. Phil. 12, 8: si (tibi) contigit aureus unus. Juv. 7, 122;

    fully, aureus nummus,

    Plin. 33, 3, 13, § 47; Suet. Calig. 42; id. Claud. 21; id. Vit. 16; id. Oth. 4; id. Dom. 7 al.—Of the Hebrew shekels (eccl. Lat.), Vulg. 4 Reg. 5, 5; ib. 2 Par. 9, 15; 9, 16.— Poet.:

    vis aurea tinxit Flumen,

    i. e. the power of changing every thing to gold, Ov. M. 11, 142.—
    B.
    Furnished with gold, wrought, interwoven, or ornamented with gold, gilded:

    victimam auream polcram immolabat,

    i. e. with gilded horns, Naev. 1, 12 (cf. Hom. Od. 3, 426):

    sella,

    Cic. Phil. 2, 34, and Prop. 5, 10, 28:

    cingula,

    Verg. A. 1, 492:

    Capitolia,

    id. ib. 8, 347. templa, Prop. 5, 1, 5:

    cuspis,

    Ov. M. 7, 673:

    Pactolus,

    whose waters flowed with gold, id. ib. 11, 87; cf: Lucr 5, 911 sq.—
    C.
    Of the color of gold, glittering like gold, golden:

    liquidi color aureus ignis,

    Lucr. 6, 205:

    Barba erat incipiens, barbae color aureus,

    Ov. M. 12, 395; Plin. 37, 5, 20, § 76; Gell. 2, 26, 5; Pall. Mart. 13, 4:

    lumina solis,

    Lucr. 5, 461; so,

    aurea Phoebe,

    Verg. G. 1, 431; Ov. M. 2, 723:

    luna,

    id. ib. 10, 448; Hor. Epod 17, 41:

    aureus sol,

    Verg. G 1, 232; 4, 51; so Ov. M. 7, 663: sidera, Verg A. 2, 488;

    11, 832: caesaries,

    golden locks, id. ib. 8, 659:

    coma,

    Cat. 61, 95, and Ov. M. 12, 395:

    aurea mala,

    Verg. E. 3, 71, and 8, 52: Aurea pavonum ridenti imbuta lepore Saecla, the golden species of peacock, full of laughing beauty, Lucr 2, 502.—
    II.
    Trop., of physical and mental excellences or attractions, golden, beautiful, splendid:

    aurea Venus,

    Verg. A. 10, 16; Ov M. 10, 277;

    15, 761: Amor,

    id. Am. 2, 18, 36:

    Copia,

    Hor. Ep. 1, 12, 28:

    Aurea Phoebi porticus,

    Prop. 3, 29, 1:

    litus,

    Mart. 11, 80:

    aether,

    Ov. M. 13, 587:

    medicamentum,

    Col. 6, 14, 5 al.:

    dicta, vita,

    Lucr. 3, 12 and 13:

    mores,

    Hor. C 4, 2, 23:

    Qui nunc te fruitur credulus aureā,

    id. ib. 1, 5, 9:

    tua mater Me movet atque iras aurea vincit anus,

    Tib. 1, 6, 58:

    mediocritas,

    the golden mean, Hor. C. 2, 10, 5:

    aetas,

    the golden age, Ov. M. 1, 89:

    tempus,

    Hor. Epod. 16, 64.—Hence, Virgo = Astraea, Albin. 2, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > aureus

  • 14 multinummus

    multĭ-nummus ( multĭnūmus), a, um, adj. [multus-nummus], that costs much money, dear, expensive (ante-class.):

    asini,

    Varr. R. R. 3, 17, 6: piscis, id. ap. Non. 3, 152.

    Lewis & Short latin dictionary > multinummus

  • 15 multinumus

    multĭ-nummus ( multĭnūmus), a, um, adj. [multus-nummus], that costs much money, dear, expensive (ante-class.):

    asini,

    Varr. R. R. 3, 17, 6: piscis, id. ap. Non. 3, 152.

    Lewis & Short latin dictionary > multinumus

  • 16 σηστερτίων

    σηστέρτιον
    sestertius nummus: neut gen pl

    Morphologia Graeca > σηστερτίων

  • 17 abstrūsus

        abstrūsus adj. with comp.    [P. of abstrudo], hidden, concealed, secret: nummus: dolor: terra, O.: homo, reserved, Ta.: disputatio abstrusior, more profound.
    * * *
    abstrusa -um, abstrusior -or -us, abstrusissimus -a -um ADJ
    secret, reserved; concealed, hidden; remote, secluded; abstruse, recondite

    Latin-English dictionary > abstrūsus

  • 18 adulterīnus

        adulterīnus adj.    [adulter], false, forged, counterfeit: nummus: signa, a false seal.
    * * *
    adulterina, adulterinum ADJ
    counterfeit, forged, false; impure, mixed, crossbred; adulterous, illicit

    Latin-English dictionary > adulterīnus

  • 19 Germānicus

        Germānicus adj.,    of the Germans, German: bellum, with the Germans, Cs., Ta.—As subst m. (sc. nummus), a gold coin of Domitian, Iu.
    * * *
    I
    Germanica, Germanicum ADJ
    II

    Latin-English dictionary > Germānicus

  • 20 iactō

        iactō āvī, ātus, āre, freq.    [iacio], to throw, cast, hurl: semina per undas, scatter, O.: hastas: de muro vestem, Cs.: cinerem per agros, V.: Saxa saxis (i. e. in saxa), O.—To throw about, toss about, shake, flourish: diu iactato bracchio, Cs.: tinnula manu, O.: cerviculam: homines febri iactantur: corpus in suo sanguine, wallow, O.: bidentes, swing, V.: a facie manūs, throw kisses, Iu.: basia, Iu.: lumina, O.: iugum, i. e. be rebellious, Iu.—To drive hither and thither, drive about, toss: tempestate in alto iactari: te in alto, H.: hiems iactat viros, O.: iactor in turbā.— To throw away: passim arma, L.: Iactatur rerum utilium pars, thrown overboard, Iu.—To throw out, emit, spread: odorem, V.: voces per umbram, V.—Fig., to torment, disquiet, disturb, stir: morbo iactari eodem, H.: clamore et convicio: inrita iurgia, stir up, V.: iactabatur nummus sic, ut, etc., i. e. fluctuated in value.—To consider, examine, discuss: eas res iactari nolebat, Cs.: multa variis iactata sermonibus erant, i. e. talked about, L.: pectore curas, V.—To throw out, make prominent, pronounce, utter, speak, say: querimoniae ultro citroque iactatae, L.: te beatum, H.: Talia iactanti, etc., V.: hanc autem iactari magis causam quam veram esse, is made a pretext, L.: minas: haec incondita Montibus, V. —With prae se, utter confidently, V.—To boast of, vaunt, plume oneself upon: gratiam, Cs.: et genus et nomen, H.: Romam vos expugnaturos iactabatis, L.: lucus, quo se plus iactet Apollo, delights, V.—With se, to exhibit oneself, show off, make a display, boast, take pride: intolerantius se: iactantibus se opinionibus inconstanter, conflicting: te maritae, O.: legatis regis eum se iactasse, i. e. impose on the legates, L.: se in pecuniis, make a prodigal display: se de Calidio: Ullo se alumno, V.: se formosum, Ph.—To be officious, be active in, devote oneself to: se in causis: nostrum hoc tempus aetatis forensi labore iactari: tribuniciis se actionibus, L.

    Latin-English dictionary > iactō

См. также в других словарях:

  • Nummus — (Numus, lat.), 1) Münze, s.d., z.B. Nummi missĭles, so v.w. Missilia 1). Daher Nummariae leges, römische Gesetze, welche auf das Münzwesen Bezug hatten, so Cornelia nummaria lex, gegen das Verfälschen der Münzen; u. Nummularii in den Münzstätten… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Nummus — (Numus, lat.), Geld, Münze; insbes. soviel wie Sestertius (s. d.) …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Nummus — (lat.), Geldmünze, insbes. der Sestertius (s.d.) …   Kleines Konversations-Lexikon

  • nummus — index money Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Nummus — Nummi de la fin du règne d Anastase Ier : une pièce de 40 nummi (ou follis) et une pièce de 5 nummi ( ou pentanummium). Nummus (pluriel nummi) est un mot latin signifiant « pièce d …   Wikipédia en Français

  • Nummus — Nummi coins of the late reign of Anastasius I: in the right a 40 nummi coin (follis) and in the left a 5 nummi coin (pentanummium) Nummus (Greek: νουμμίον, noummion), plural nummi (νοῦμμοι) is a Latin term meaning …   Wikipedia

  • TERNARIUS Nummus — seu Ternio, nummus aureus ternos simplices pendens, sub Heliogabalo in usu fuit. Ael. Lamprid. in Alex. Severo, c. 39. Formas binarias, ternartas etc. quas Heliogabalus invenerat, resolvi praecepit, neque in usu cuiusquam verari. Vide Notas… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Quinarius nummus — Quinarius mit Wertzahl V Der Quinarius nummus (Silberquinar) war eine Römische Münze. 211 v. Chr. wurde er als zweite Münze neben dem Denar eingeführt. Der Wert eines Silberquinars mit der Wertzahl V betrug 1/2 Denar bzw. 5 Asse und nach der… …   Deutsch Wikipedia

  • Uncialis nummus — Uncialis nummus, so v.w. Dickgroschen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Centenionālis nummus — (röm. Ant.), nach Ein. unter Heliogabalus Abgabe, die ein Centenarios gibt, nach And. Goldmünze von 100 Pfund …   Pierer's Universal-Lexikon

  • AEREOLUS Nummus — vide infra Chalcus. it. Obolus …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»