-
1 novus
novus, a, um (νέος), (Compar. novior, novius, Varro LL. 6, 59. Gell. 6 [7], 17, 8, Superl. novissimus, Varro LL., Cic. u.a.), neu, jung (Ggstz. vetus, priscus), I) eig., v. der Entstehung, A) im allg.: aedes, Plaut.: navis, Liv.: murus (Ggstz. dirutus murus), Liv.: monumenta (Ggstz. refecta), Suet.: ver, Verg. u. Ov.: aestas, Sall. fr. u. Verg.: aetas, die frische Jugend (Ggstz. senior aetas), Ov.: senatus, Liv.: consules, Liv.: maritus, Neuvermählter, Bräutigam, nova nupta, Neuvermählte, Braut, verb. novus maritus et nova nupta, novus maritus cum nova nupta, nova nupta et novus maritus, Bräutigam u. Braut, Braut u. Bräutigam, Plaut., Varro u.a.: nova nuptula, das Bräutchen, Varro fr.: nova vitia (Ggstz. vitia antiquitus tradita), Sen.: novi rhetores (Ggstz. veteres oratores), Tac. dial.: novus homo, ein Ankömmling, Sen. rhet.: milites novi (Ggstz. veteres), Sall. u. Liv.: nova res, Neuigkeit, Cic.: res novae, Neuigkeiten, Cic.; bes. Neuerungen im Staate, Umsturz (des Bestehenden), Revolution, novis rebus studere, Caes.: Rubellium ad novas res extollere, zum Gründer eines neuen Reiches erheben, Tac.: novae leges, Umwälzung der Gesetzgebung, Liv.: frumentum, gleich nach der Ernte, Cic.: lac, junge, frische Milch, Verg.: frons, ein grüner Zweig, Hor. u. Ov. – auch verb. novus et recens, jung u. neu (wo novus das, was unlängst geschehen, recens das, was erst aufgekommen ist, bezeichnet), Ov., Plin. u.a.: exempla nova et recentia (im frischen Andenken stehende), Ggstz. remota et oblitterata, Tac.: res recens nova, das Neue, das ihm kürzlich zugefallen, Cic. ep. 11, 21, 2. – ut ad aestatem rursus novus de integro his instituendis exsudetur labor, Liv. 5, 5, 6. – subst., novum, ī, n., etwas Neues, eine Neuigkeit, num quidnam novi? Cic.: vetera novis antehabere, Tac.: nova peregrinaque omnia priscis ac patriis praeferre, Liv.: afferre aliquid novi, Komik.: iam iam diu nihil novi ad nos afferebatur, Cic., u. eine neue Erscheinung, id novum contuens, Nep.: Plur. nova, Neues (Ggstz. prisca), Liv.; u. neue Einrichtungen, multa in re militari nova afferre (einführen), Nep. – B) insbes.: a) novus homo od. homo novus, ein Neuemporgekommener (Neugeadelter), d.i. aus einer Familie, in der vor ihm noch keiner die hohen Ehrenstellen (die kurulische Ädilität, Prätur u. das Konsulat) verwaltet hat (s. Beier Cic. de off. 1, 138), Cic. Muren. 16. Cic. ep. 5, 18, 1. Liv. 4, 54, 6; 22, 34, 7. Vell. 1, 13, 2; 2, 128, 1. Auct. b. Afr. 57, 4: so auch subst. novus nemo, Sall. Iug. 63, 7: u. Plur., erant complures novi, Sall. Iug. 8, 1: plebs novos (Leute ohne Ahnen) extollebat, Sall. Iug. 65, 5. – b) novae tabulae, neue Rechnungs-, Schuldbücher, durch die bei den Alten Schuldposten getilgt wurden, was bes. bei Überschuldung der Bürger u. nach Unruhen vorkam, Cic. u.a.: dah. übtr., novae tabulae beneficiorum, gleichs. das Ausstreichen der W. aus der Schuldenliste, das Vergessen der W., Sen. de ben. 1, 4, 6. – c) Novae tabernae u. subst. bl. Novae, ārum, f., die Wechslerläden auf der Nordseite des röm. Forums (weil sie i. J. 211 v. Chr. nach einem Brande neu aufgebaut waren), im Ggstz. zu den Veteres auf der Südseite (die vom Brande verschont geblieben waren), Liv. 26, 27, 2: sub Novis, Cic. de or. 2, 266. – d) Nova via, die Neue Straße, führte im Bogen an dem Nordwestabhange des Palatinus hin, von der Höhe (summa Nova via), wo Romulus dem Jupiter Stator einen Tempel gelobt, zur Tiefe des Forums sich senkend, Liv. 1, 41, 4. Vgl. Varro LL. 6, 59. Fest. 174 (a), 13. – II) übtr.: 1) von der Bekanntschaft mit etw., neu, unerfahren, unbekannt, equus, Cic.: ferre novae nares taurorum terga recusant, eine an diesen Geruch nicht gewöhnte Nase, Ov.: rudis ad partus et nova miles eram, Anfängerin, unerfahren, Ov.: m. Dat., novus delictis hostium, ganz unbekannt mit den Vergehen der Feinde, Tac.: dolori, Sil.: m. folg. Infin., nova ferre iugum cervix, nicht gewohnt zu tragen, Sil. 16, 331. – 2) von der Art u. Beschaffenheit, neu, sonderbar, außerordentlich, ungewöhnlich, ungewohnt, unerhört usw., navis (Schiff Argo), Ov.: consilium, Entschluß, Nep.: flagitium, Ter.: genus dicendi, Cic.: ars, Nep.: nova erumpit acies inaudita ante id tempus invisitata que, Liv. 4, 33, 1. – novum est m. folg. ut, Cic. Verr. 5, 13: m. 2. Supin., novum auditu, Val. Max. 5, 2, 2: novum dictu, Pacat. pan. 21 extr. – 3) vom Äußeren, im Ggstz. zum inneren Wesen = alter, alius, ein neuer, anderer, zweiter, novus Hannibal, Cic.: novus Camillus, Liv.: novus Liber pater, Vell.: novus Decius, ein zweiter D. (= ein Ehrenmann voll opferfreudiger Vaterlandsliebe), Hor. Vgl. Ruhnken Vell. 2, 18 u. 82. – 4) von der Reihenfolge u. dem Grade, nur Superl. novissimus, a, um, a) der äußerste, letzte, histrio, Cic.: acies, Hintertreffen, Liv.: agmen, Nachtrab, Caes.: tempus, Nep.: cauda, der äußerste Teil, das Ende des Schw., Ov.: so auch crura, Ov.: luna, Plin.: mare, Tac.: subst., novissimi, die Nachhut, Caes. u. Auct. b. Alex. – b) der äußerste, größte, ärgste, casus, Tac.: exempla, Strafen, Tac. – neutr. pl. subst., a (nach) summa spe novissima exspectabat, Tac. ann. 6, 50.
-
2 novus
novus, a, um (νέος), (Compar. novior, novius, Varro LL. 6, 59. Gell. 6 [7], 17, 8, Superl. novissimus, Varro LL., Cic. u.a.), neu, jung (Ggstz. vetus, priscus), I) eig., v. der Entstehung, A) im allg.: aedes, Plaut.: navis, Liv.: murus (Ggstz. dirutus murus), Liv.: monumenta (Ggstz. refecta), Suet.: ver, Verg. u. Ov.: aestas, Sall. fr. u. Verg.: aetas, die frische Jugend (Ggstz. senior aetas), Ov.: senatus, Liv.: consules, Liv.: maritus, Neuvermählter, Bräutigam, nova nupta, Neuvermählte, Braut, verb. novus maritus et nova nupta, novus maritus cum nova nupta, nova nupta et novus maritus, Bräutigam u. Braut, Braut u. Bräutigam, Plaut., Varro u.a.: nova nuptula, das Bräutchen, Varro fr.: nova vitia (Ggstz. vitia antiquitus tradita), Sen.: novi rhetores (Ggstz. veteres oratores), Tac. dial.: novus homo, ein Ankömmling, Sen. rhet.: milites novi (Ggstz. veteres), Sall. u. Liv.: nova res, Neuigkeit, Cic.: res novae, Neuigkeiten, Cic.; bes. Neuerungen im Staate, Umsturz (des Bestehenden), Revolution, novis rebus studere, Caes.: Rubellium ad novas res extollere, zum Gründer eines neuen Reiches erheben, Tac.: novae leges, Umwälzung der Gesetzgebung, Liv.: frumentum, gleich nach der Ernte, Cic.: lac, junge, frische Milch, Verg.: frons, ein grüner Zweig, Hor. u. Ov. – auch verb. novus et recens, jung u. neu (wo novus das,————was unlängst geschehen, recens das, was erst aufgekommen ist, bezeichnet), Ov., Plin. u.a.: exempla nova et recentia (im frischen Andenken stehende), Ggstz. remota et oblitterata, Tac.: res recens nova, das Neue, das ihm kürzlich zugefallen, Cic. ep. 11, 21, 2. – ut ad aestatem rursus novus de integro his instituendis exsudetur labor, Liv. 5, 5, 6. – subst., novum, ī, n., etwas Neues, eine Neuigkeit, num quidnam novi? Cic.: vetera novis antehabere, Tac.: nova peregrinaque omnia priscis ac patriis praeferre, Liv.: afferre aliquid novi, Komik.: iam iam diu nihil novi ad nos afferebatur, Cic., u. eine neue Erscheinung, id novum contuens, Nep.: Plur. nova, Neues (Ggstz. prisca), Liv.; u. neue Einrichtungen, multa in re militari nova afferre (einführen), Nep. – B) insbes.: a) novus homo od. homo novus, ein Neuemporgekommener (Neugeadelter), d.i. aus einer Familie, in der vor ihm noch keiner die hohen Ehrenstellen (die kurulische Ädilität, Prätur u. das Konsulat) verwaltet hat (s. Beier Cic. de off. 1, 138), Cic. Muren. 16. Cic. ep. 5, 18, 1. Liv. 4, 54, 6; 22, 34, 7. Vell. 1, 13, 2; 2, 128, 1. Auct. b. Afr. 57, 4: so auch subst. novus nemo, Sall. Iug. 63, 7: u. Plur., erant complures novi, Sall. Iug. 8, 1: plebs novos (Leute ohne Ahnen) extollebat, Sall. Iug. 65, 5. – b) novae tabulae, neue Rechnungs-, Schuldbücher, durch die bei den Alten Schuldposten getilgt wurden, was bes. bei————Überschuldung der Bürger u. nach Unruhen vorkam, Cic. u.a.: dah. übtr., novae tabulae beneficiorum, gleichs. das Ausstreichen der W. aus der Schuldenliste, das Vergessen der W., Sen. de ben. 1, 4, 6. – c) Novae tabernae u. subst. bl. Novae, ārum, f., die Wechslerläden auf der Nordseite des röm. Forums (weil sie i. J. 211 v. Chr. nach einem Brande neu aufgebaut waren), im Ggstz. zu den Veteres auf der Südseite (die vom Brande verschont geblieben waren), Liv. 26, 27, 2: sub Novis, Cic. de or. 2, 266. – d) Nova via, die Neue Straße, führte im Bogen an dem Nordwestabhange des Palatinus hin, von der Höhe (summa Nova via), wo Romulus dem Jupiter Stator einen Tempel gelobt, zur Tiefe des Forums sich senkend, Liv. 1, 41, 4. Vgl. Varro LL. 6, 59. Fest. 174 (a), 13. – II) übtr.: 1) von der Bekanntschaft mit etw., neu, unerfahren, unbekannt, equus, Cic.: ferre novae nares taurorum terga recusant, eine an diesen Geruch nicht gewöhnte Nase, Ov.: rudis ad partus et nova miles eram, Anfängerin, unerfahren, Ov.: m. Dat., novus delictis hostium, ganz unbekannt mit den Vergehen der Feinde, Tac.: dolori, Sil.: m. folg. Infin., nova ferre iugum cervix, nicht gewohnt zu tragen, Sil. 16, 331. – 2) von der Art u. Beschaffenheit, neu, sonderbar, außerordentlich, ungewöhnlich, ungewohnt, unerhört usw., navis (Schiff Argo), Ov.: consilium, Entschluß, Nep.: flagi-————tium, Ter.: genus dicendi, Cic.: ars, Nep.: nova erumpit acies inaudita ante id tempus invisitata que, Liv. 4, 33, 1. – novum est m. folg. ut, Cic. Verr. 5, 13: m. 2. Supin., novum auditu, Val. Max. 5, 2, 2: novum dictu, Pacat. pan. 21 extr. – 3) vom Äußeren, im Ggstz. zum inneren Wesen = alter, alius, ein neuer, anderer, zweiter, novus Hannibal, Cic.: novus Camillus, Liv.: novus Liber pater, Vell.: novus Decius, ein zweiter D. (= ein Ehrenmann voll opferfreudiger Vaterlandsliebe), Hor. Vgl. Ruhnken Vell. 2, 18 u. 82. – 4) von der Reihenfolge u. dem Grade, nur Superl. novissimus, a, um, a) der äußerste, letzte, histrio, Cic.: acies, Hintertreffen, Liv.: agmen, Nachtrab, Caes.: tempus, Nep.: cauda, der äußerste Teil, das Ende des Schw., Ov.: so auch crura, Ov.: luna, Plin.: mare, Tac.: subst., novissimi, die Nachhut, Caes. u. Auct. b. Alex. – b) der äußerste, größte, ärgste, casus, Tac.: exempla, Strafen, Tac. – neutr. pl. subst., a (nach) summa spe novissima exspectabat, Tac. ann. 6, 50. -
3 novus
nŏvus, a, um, adj. [Sanscr. navas; Gr. neos, i. e. neWos; cf.: noverca, nuntius, denuo, nuper; Germ. neu; Engl. new], new, not old, young, fresh, recent, etc. (v. antiquus init.; cf.: recens, novellus).I.Lit.A.In gen.:1.civitates condere novas,
Cic. Rep. 1, 7, 12:nova et a nobis inventa ratio,
id. ib. 1, 8, 13; cf.:nihil novi vobis afferam neque quod a me sit cogitatum aut inventum,
id. ib. 1, 14, 21:novus veteri exercitus jungitur,
Liv. 7, 7; cf.miles,
Sall. J. 87, 2:imperator,
id. ib. 44, 2:novum de integro proelium,
Liv. 24, 16:Camillus,
id. 22, 14:consules,
Suet. Caes. 15:serpens,
which has cast its old skin, Ov. M. 9, 266:caro,
fresh meat, Juv. 11, 85.—Special phrases.Novae tabernae, or simply Novae (sub Novis), the new shops; many of the shops of the money-changers in the Forum were burned down A. U. C. 543, and those built on their sites were called Novae, those which remained standing Veteres (v. vetus), Liv. 26, 27; 3, 48:2.sub Novis,
Cic. de Or. 2, 66, 266; cf.: sub Novis dicta pars in foro aedificiorum, quod vocabulum ei pervetustum, Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Novae tabulae, new account-books, by making which old debts were cancelled, Cic. Off. 2, 23, 84; id. Phil. 6, 4, 11; id. Att. 5, 21, 13; 14, 21, 4; Caes. B. C. 3, 1; 3, 21:3.tum Catilina polliceri tabulas novas, proscriptionem locupletium,
Sall. C. 21, 2.—Hence, trop.:beneficiorum novae tabulae,
i. e. forgetfulness of benefits, Sen. Ben. 1, 4, 6.—Novus homo, or homo novus, the first of his family who obtained a curule office, a man newly ennobled, an upstart, Cic. Off. 1, 39, 138:4.adeptus es, quod non multi homines novi,
Cic. Fam. 5, 18, 1; cf.:in Q. Pompeio, novo homine et fortissimo viro,
id. Mur. 7, 16 sq.:M. Catoni, homini ignoto et novo,
id. Rep. 1, 1, 1; cf.:hic novus Arpinas, ignobilis, et modo Romae Municipalis eques,
Juv. 8, 237:nova nupta,
a bride, Juv. 2, 120.— Plur. subst.: nŏvi, ōrum, m., recent writers: est et quod appellatur a novis noêma, Quint. 8, 5, 12:novorum lectio,
id. 2, 5, 26; 5, 4, 1.—Novae res, new things, novelties:B.nihil te ad me postea scripsisse demiror, praesertim tam novis rebus,
Cic. Fam. 7, 18, 4.—Also subst.: nŏvum, i, n., a new thing, a novelty; news:novum attulerint, quod fit nusquam gentium,
Plaut. Cas. prol. 70:num quidnam inquit novi?
Cic. de Or. 2, 3, 13:si quid novi vel sero invenissem,
Quint. 2, 5, 3.— Plur.:novorum interpositione priora confundere,
Quint. 10, 3, 32; 8, 3, 60.—But, in gen., novae res signifies political innovations, a revolution:Q. Servilius Ahala Sp. Maelium novis rebus studentem manu suā occidit,
Cic. Cat. 1, 1, 3:rerum novarum causam quaerere,
id. Agr. 2, 33, 91:plebes novarum rerum cupida,
Sall. C. 28, 4:cuncta plebes novarum rerum studio Catilinae incepta probabat,
id. ib. 37, 1:novarum rerum avidi,
id. J. 19, 1.—In a double sense: Segulium neglegamus, qui res novas quaerit: non quo veterem comederit—nullam enim habuit—sed hanc ipsam recentem novam devorārit, innovations and new wealth, Cic. Fam. 11, 21, 2.—In partic.1.New, novel, strange, singular, unusual, unheard of:2.flagitia ingentia, nova, capitalia,
Ter. Ad. 4, 7, 3:nihil dicam aut inauditum vobis aut cuiquam novum,
Cic. de Or. 1, 31, 137; cf.:novum crimen et ante hunc diem inauditum,
id. Lig. 1, 1:nova tibi haec sunt et inopinata?
id. Verr. 2, 2, 8, § 24; id. Att. 6, 1, 5:novam in feminā virtutem novo genere honoris donavere,
Liv. 2, 13; Verg. A. 3, 591:nova monstra,
Hor. C. 1, 2, 6:si res agi videtur nova, magna, atrox,
Quint. 4, 1, 33.—New in any thing, unused, unaccustomed, inexperienced ( poet. and in post-Aug. prose):(β).et rudis ad partus et nova miles oram,
Ov. H. 11, 48.—With dat.:* (γ).novus dolori,
Sil. 6, 254; Tac. Agr. 16.—With inf.:3.nova ferre jugum cervix,
Sil. 16, 332.—Nova Via structa esse dicitur regnante Ser. Tullio, Paul. ex Fest. p. 174 Mull.; v. Müll. ib. p. 389, a; cf.:4.vocabulum pervetustum ut Novae viae, quae via jam diu vetus,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.—Recent:C.tu cognovisti omnia, novissima et antiqua,
Vulg. Psa. 138, 5.—In eccl. Lat., renewed by grace:II.nova creatura,
Vulg. 2 Cor. 5, 17:induite novum hominem,
ib. Eph. 4, 24.—Transf., in the sup.: nŏvissĭmus, a, um, the latest, last, hindermost, extreme (syn.:2.extremus, proximus, recentissimus): a quo (sc. novo) etiam extremum novissimum quoque dici coeptum vulgo, quod meā memoriā ut Aelius sic senes aliquot, nimium novum verbum quod esset, vitabant,
Varr. L. L. 6, § 59 Müll.:histriones,
Cic. Rosc. Com. 11, 30; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 3; Cass. ib. 12, 13, 1:qui ex iis novissimus venit, necatur,
Caes. B. G. 5, 56:novissimum agmen,
the rear, id. ib. 1, 15; 7, 68. —So as subst.: nŏvissĭmi, ōrum, the rear of an army, the soldiers in the last line:novissimis praesidio esse,
Caes. B. G. 1, 20:novissimos adorti magnam multitudinem conciderunt,
id. ib. 2, 11:dixitque novissima verba,
Verg. A. 4, 650:novissima cauda,
i. e. the end of, Ov. M. 3, 681; 13, 963:luna,
Plin. 2, 13, 10, § 56.—Like Engl. last, extreme, highest:B.exempla,
the extreme penalty, the penalty of death, Tac. A. 12, 20; 15, 44; and absol.:a summā spe, novissima exspectabat,
id. ib. 6, 50:novissimum casum experitur,
id. ib. 12, 33.—Esp. in eccl. Lat.1.Youngest:2.liberorum,
Vulg. Jos. 6, 26.—Lowest in rank or fortune:3.de novissimis populi,
Vulg. 3 Reg. 13, 33.—As subst.a. (α). (β).Of time:b.habent spem in novissimo,
Vulg. Prov. 23, 18.—Plur.: nŏvissĭma, ōrum, n.(α).Of place, the bottom, depths:(β).abyssi,
Vulg. Job. 38, 16.—Of time:(α).habebis in novissimis spem,
Vulg. Prov. 24, 14; cf.:novissima hominis illius,
the end, id. Luc. 11, 26.—Hence, adv. (not in Cic.) in two forms.Form nŏvē, newly, in a new or unusual manner:(β).ornata ut lepide! ut concinne! ut nove!
Plaut. Ep. 2, 2, 38: ne quid ambigue, ne quid nove dicamus, * Auct. Her. 1, 9, 15:verba nove aut insigniter dicta,
Gell. 19, 7, 2; cf. id. 17, 2, 13; Sen. Contr. 1, 4 fin. —Form nŏvĭter, newly:a.BASILICA IVLIA A SE NOVITER REPARATA,
Inscr. Orell. 24 (A. D. 377):amor noviter venit,
Fulg. Myth. 3, 1 med. — Sup.: nŏvissĭmē.Of time, recently, lately, a short time ago: mater cum novissime aegrotāsset, Val. Antias. ap. Charis. p. 186 P.:b.quod novissime nobiscum foedus fecissent,
id. ib.:novissime, memoriā nostrā, argentum aere solutum est,
Sall. C. 33, 2:liber quem novissime tibi misi,
Plin. Ep. 8, 3, 1:eloquendi rationem novissime repertam,
Quint. 12 praef. § 3.—Of succession, lastly, last of all, finally:dicam primum... deinde... novissime,
Sen. Ira, 3, 5, 2:primum... post haec... novissime,
Quint. 3, 6, 24; cf.:primum... post haec... novissime,
id. 11, 2, 41:vel... vel... vel novissime,
id. 7, 1, 37:et... et... et novissime,
id. 2, 4, 10:cum plura interrogāsset... novissime id inferebat,
id. 5, 11, 3:novissime cum, etc. (= postremo),
in the last fight, Hirt. B. G. 8, 48, 3. -
4 novus
novus adj. [1 NV-], new, not old, young, fresh, recent: civitates condere novas: nobilitas, S.: ut rursus novus de integro exsudetur labor, a new task... all over again, L.: imperator, S.: novum de integro proelium, L.: hanc ipsam novam (rem) devoravit, his latest windfall: flores, new-blown, H.: serpens, which has cast its old skin, O.: caro, fresh, Iu.— Plur m. as subst, the moderns, our contemporaries: Quae veteres factitarunt si faciant novi, T.— Sing n. as subst: num quidnam esset novi? any news? —With tabernae, the new shops (of money-changers in the Forum): tabernae argentariae, quae nunc novae appellantur, arsere, L.: sub novis (sc. tabernis): Nova via, New street (skirting the north-western slope of the Palatine hill), L.—With tabulae, new account-books, a new account (cancelling old debts): quid enim exspectas? bellum?... an tabulas novas? i. e. an abolition of debts: polliceri tabulas novas, S.—With homo, the first of a family to obtain a curule office, one newly ennobled, an upstart, self-made man: me hominem novum consulem fecistis: hominibus novis honores mandare.—As subst.. Hic novus Arpinas, ignobilis, Iu.: pauci consules facti sunt, novus ante me nemo: plebes novos extollebat, men without ancestors, S.—With res, a new thing, news, novelty, innovation, revolution: rem ullam novam adlatam esse: Maelius novis rebus studens, a revolution: cupidus rerum novarum, Cs.: plebes novarum rerum cupida, S.: novarum rerum avidi, S.— New, novel, strange, singular, unusual, unheard of: em nova res ortast, T.: genus pugnae, Cs.: nova tibi haec sunt et inopinata?: Ignoti nova forma viri, V.: monstra, H.: nova acies inaudita ante id tempus, L.— Sing n. as subst: ne quid novi fiat.— New, unused, unaccustomed, inexperienced: maritus, T.: Et rudis ad partūs et nova miles eram, O.: delictis hostium novus, Ta.—Of order, only sup, latest, last, hindermost, extreme: novissimi histriones: novissimum agmen, rear, Cs.: verba, parting, V.: <*>auda, i. e. end, O.— Plur m. as subst, the rear, last line: novissimis praesidio esse, Cs.: novissimos adorti, Cs.* * *nova -um, novior -or -us, novissimus -a -um ADJnew, fresh, young; unusual, extraordinary; (novae res, f. pl. = revolution) -
5 novus
novus novus, a, um новый, необычный -
6 novus
novus novus, a, um молодой -
7 novus
Novus, nuevos.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > novus
-
8 novus
a, um1) новый ( navis L); ранний (aestas Sl, V); вновь сформированный, только что набранный ( legio C); вновь избранный ( consul L); молодой ( arbor Col); юный ( aetas O); недавно сжатый ( frumentum C); свежий ( lac V)n. marītus Pl, Vr etc. — новобрачныйn. (miles) Sl, L etc. — новобранецres novae C etc. — нововведения, новшества, тж. перемены, переворотrebus novis studere C, Cs (novas res moliri VP) — замышлять переворотhomo n. C, Sl etc. — человек без роду и племени, незнатного происхождения, выскочка или первый в семье, занявший курульную должность2) небывалый, неслыханный, невиданный, беспримерный (crimen C, V; monstra H); необычный ( genus pugnae Cs); редкий, редкостный (immanitas, exemplum C)3)а) неопытный; не привыкший, непривычный (aliquā re, alicui rei или ad aliquid)n. dolori Sil — никогда не испытывавший болиnova ferre jugum cervix Sil — шея, непривычная к ярмуб) необъезженный (equus C, O)4) второй, другойn. Decius H — второй Деций (т. е. такой же самоотверженный патриот)5) superl. novissimus крайний, последний или тыловой, заднийnovissimum agmen или novissimi Cs etc. — арьергард -
9 novus
, a, umновый -
10 novus
-a/um adj Anouveau -
11 novus
новый; свежий, a) прот. старый, vinum n. pro vetere reddere (1. 3 D. 12, 1. cf. 1. 11 D. 33, 6);n. charta прот. deleticia (1. 4 D. 37, 11);
n. vestimenta, против. trita, interpola (1. 6 D. 6, 1. 1. 45 D. 18, 1. 1. 1 § 11 cf. § 13 D. 39, 1);
opus n. nunciare, denunciare (см.) (1. 10 § 1 D. 7, 4. 1. 7 D. 33, 7. 1. 44 D. 7, 1. 1. 14 pr. D. 8, 5. 1. 27 D. 44, 2);
n. hereditates vel ex lege vel ex SCto delatae, прот. vetus hered., quae lege XII tab. defertur;
hereditates, quae ex legibus novis aut ex SCtis veniunt (1. 11 D. 38, 16. 1. 1 § 8 D. 38, 17. cf. 1. 7 pr. D. 4, 5. 1. 1. 3 D. 5, 3. 1. un. D. 13, 2. 1. 5 D. 34, 7);
n. edictum (1. 3 D. 37, 8. 1. 1 § 13 D. 37, 9. 1. 1 § 1 D. 2, 2. 1. 12 D. 36, 1. 1. 12 pr. D. 2, 11. 1. 11 D. 3, 5);
n. negotia inchoare (1. 21 § 2 eod.);
n. voluntate aliud aggredi (1. 16 eod.);
n. voluntas testatoris (1. 15 D. 34, 4);
n. matrimonium (1. 34 § 2 D. 23, 2. 1. 33 § 3 D. 29, 1. 1. 2 § 1 D. 50, 2. 1. 27 § 1 D. 34, 4);
b) небывалый, неслыханный (1. 135 D. 50, 16);
n. rem desiderare (1. 15 § 5 D. 19, 2. 1. 1 pr. D. 25, 4);
c) novissimus, последний, noviss. loco scribere heredem (1. 20 pr. D. 28, 5. 1. 36 pr. D. 28, 6. 1. 8 § 3 D. 26, 2. 1. 51 pr. D. 35, 1. 1. 49 eod. 1. 6 D. 44, 7. 1. 5 D. 28, 5. 1. 7 § 12 D. 2, 44. 1. 56 D. 40, 5. 1. 12 C. 2, 3. 1. 6 D. 34, 4. 1. 12 § 3 D. 30. cf. 1. 16 pr. D. 28, 6. 1. 9 C. 6, 20. 1. 3 C. 6, 32. 1. 2 § 9 D. 37, 11);
noviss. heres (1. 18 § 1 D. 34, 1. 1. 25. 37. 41 § 7. 1. 42 D. 28, 6. cf. 1. 34 pr. D. 33, 2. 1. 12 D. 34, 5);
novissime (adv.) наконец, divisio noviss. a parte facta (1. 30 § 3 D. 34, 4. 1. 1 § 1 D. 28, 4. 1. 11 D. 42, 1. 1. 3 § 5 D. 4, 9. 1. 8 § 2 D. 13, 1. 1. 1 pr. D. 44, 4).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > novus
-
12 novus
I.new, fresh, young, inexperienced, revived, refreshed.II.novel, unusual, extraordinary / news, novelty, a new thing -
13 novus
, a, umновый -
14 novus
, nova, novum (m,f,n)новый; молодой; свежий -
15 Novus ab integro nascitur ordo
Снова рождается новый порядок.Неточная цитата из Вергилия, "Буколики", IV, 5: Mágnus ab íntegró saeclórum náscitur órdo "Снова рождается великий ряд веков" - об окончании так называемого "великого года", за которым, согласно представлениям, получившим развитие преимущественно в натурфилософии стоической школы, должно последовать начало новой эпохи мировой истории (см. Magnum aevi spatuim)Лакордер философствует в соборе, и Лерминье - коверкает имена Гегеля, Шлегеля и Канта: словом, во всей богословской и интеллектуальной Франции - novus ab integro nascitur ordo. (А. И. Тургенев, Хроника русского в Париже.)Novus ab integro nascitur ordo! Везде пробивается зелень конституционного порядка. Она выживает гниль самовластия и в самой закоснелой почве. (Он же -П. А. Вяземскому, 16.II 1821.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Novus ab integro nascitur ordo
-
16 Novus homo
см. Homo novusДворянская гордость заставляла его несколько пренебрежительно относиться к этому novus homo, этому Гилберту Глоссину, недавно еще писцу в***, который посмел вдруг обзавестись таким экипажем. (Вальтер Скотт, Гай Мэннеринг.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Novus homo
-
17 novus actus interveniens
Юридический термин: привходящая причина (In tort or criminal law, an act which breaks the chain of causation. Often simply referred to as a novus actus.)Универсальный англо-русский словарь > novus actus interveniens
-
18 Novus Ordo Seclorum
лат."Новая гряда столетий" (девиз на обратной стороне Большой Государственной Печати США)The seal's designer, Charles Thomson, wrote that the words "Novus Ordo Seclorum" "signify the beginnings of the New American Era."
Англо-русский универсальный дополнительный практический переводческий словарь И. Мостицкого > Novus Ordo Seclorum
-
19 novus rex, novus lex
New king, new law. Новый царь, новый закон.English-Russian mini useful dictionary > novus rex, novus lex
-
20 Novus Imperium
Latin: NI
См. также в других словарях:
novus — index eccentric, extraordinary, novel, unprecedented Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
NOVUS — pro insolito, et inaudito, apud Prosperum Aquit. in B. Augustini Sententiis, Insolitum si quid labentia tempora promunt, Hoc mirum mundus dicit habetque novum. Vide Casp. Barthium ad Claudian. Adeoque monstroso, apud Statium Theb. l. 2. v. 268.… … Hofmann J. Lexicon universale
Novus — The word novus means new in Latin. Novus may also refer to: Companies Novus, former credit card partner of the Discover Card Novus Biologicals, a biotech company based in Littleton, Colorado, USA Novus Consulting, an Information Technology… … Wikipedia
Novus, S. — S. Novus wird in der Landschaft Guercy verehrt … Vollständiges Heiligen-Lexikon
Novus Magnificat — CD reissue cover since 1987 Studio album by Constance Demby Relea … Wikipedia
Novus International — Novus International, Inc. Founded St. Louis, Missouri (1991) Headquarters St. Charles, Missouri, USA Website www.novusint.com Novus International, Inc … Wikipedia
Novus Entertainment — Inc. Type Corporation Industry telecommunications Founded 1996 Headquarters Vancouver, British Colum … Wikipedia
Novus Consulting — is an Information Technology (IT) company, based in Victoria, British Columbia, Canada. The company specializes in the maintenance, planning, and security of computer network infrastructures for business and government. Contents 1 History … Wikipedia
Novus Records — (later Arista Novus and RCA Novus was a United States jazz and contemporary jazz record label. It was an Arista Records imprint focused on then contemporary jazz artists. During the 1980s it became an imprint of RCA Records. Artists who released… … Wikipedia
Novus Biologicals — is a biotech company based in Littleton, Colorado, USA with international offices in Oakville, ON, Canada and the Cambridge Science Park in Cambridge, UK.[1] The company develops, licenses and markets research materials to scientists in academic … Wikipedia
Novus (ftth carrier) — Novus is a Fiber to the premises (FTTP) provider in parts of downtown Vancouver, currently the only one of its kind in Canada.Novus provides up to 50Mbit/s Ethernet (full duplex) for $$179.95/mth 320GB limit, stepping down to 30Mbit/s for… … Wikipedia