Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

no+art

  • 101 hirð-mær

    f. = hirðkona, Art., Karl.

    Íslensk-ensk orðabók > hirð-mær

  • 102 HLJÓTA

    * * *
    (hlýt; hlaut, hlutum; hlotinn), v.
    1) to get by lot, to have allotted to oneself (hón hlaut at sitja hjá Björgólfi);
    2) to get (h. sigr); margir hlutu gott af hans ráðum, many benefited by his counsels;
    3) to undergo, suffer (h. högg, úför, harm);
    4) to be obliged to; svá mun nú h. at vera, it must needs be so; fara hlýtr þú með mér, thou must go with me;
    5) refl., hljótast af e-u, to result or proceed from (mun hér h. af margs manns bani); hlauzt svá til, at þá tunn átti Ingimundr, it so happened that.
    * * *
    pres. hlýt, pl. hljótum; pret. hlaut, hlauzt, hlaut, pl. hlutum; subj. hlyti; part. hlotinn, neut. hlotið: [A. S. hleôtan; O. H. G. hliuzan; mid. H. G. liuze; Ivar Aasen liota]:—to get by lot, have allotted to oneself; þeir tóku at herfangi Álöfu konu hans ok Arneiði dóttur hans, ok hlaut Hólmfastr hana, Landn. 314; hón hlaut at sitja hjá Björgölfi, Eg. 23; þeir lögðu hluti á ok hlaut Þrándr, Fær. 3; var svá til sýst at Sighvatr skáld hlaut at segja konungi, Fms. vi. 38; (Loki) hlaut blása at helgum skutli, Haustl. 4; skal sá reifa mál hans er hlýtr, who gets the lot, whom the lot falls on, Grág. i. 63.
    2. to get; vér munum hljóta þunnar fylkingar, Fms. v. 53; menn vegnir eða sárir þrír eða fleiri ok sé hlotnir í hvárn-tveggja flokk, Grág. ii. 114.
    3. to undergo, suffer, bide; hljóta högg. Fms. xi. 151; úför, 113; harm, i. 21; vel er, at þú hlautzt slíkt af konungi, Hkr. ii. 319.
    II. metaph., absol. must needs be, with infin.; svá mun nú hljóta at vera at sinni sem þú vill, Fms. i. 159; hefir margr hlotið um sárt at binda fyrir mér, Nj. 54; hér muntú vera hljóta, 129; þú munt ríða h., Fær. 48; en fara hlýtr þú með mér til Jómsborgar, Fms. i. 159; yðart atkvæði mun standa h., Fas. i. 211, passim; þar hlaut at nötra um, Sd. 169.
    III. reflex. to be allotted, fall by lot; var síðan reynt lið þeirra ok hljótask af því liði átta tigir manna, Fms. xi. 89; at þess þeirra, er ómaginn hlautsk til handa, Grág. i. 266; Kaleb fór til þeirrar borgar er honum hafði hlotisk, Stj. 361; hann hlutaði með lýðnum um stuldinn, ok hlautsk í kyn Júda, 356.
    2. metaph. to proceed or result from, esp. in a bad sense; en þó mun hér hljótask af margs manns bani, Mun nokkut hér minn bani af hljótask? Nj. 90; kann vera at af hljótisk þessu tali, sem þá verst hefir af hlotisk, Sd. 172.

    Íslensk-ensk orðabók > HLJÓTA

  • 103 HLÝJA

    * * *
    (hlý, hlýða, hlúit), v. to cover, shelter (hlýrat henni börkr né barr).
    * * *
    (mod. hlúa), pres. hlýr, pret. hløði (mod. hlúði), cp. tøði from týja; part. hlúð:—prop. to cover, shelter, with dat.; hlýrat henni börkr né barr, Hm. 49; to this belongs the poët. pret., serkir hløðut þeim = Homer’s οἱ ἤρκεσε θώρηξ, Il. xv. 529 (cp. οὐδ ἤ. θ., xiii. 371, gave them no shelter against the blow), Edda i. 418; in mod. usage, hlúa að e-m, to cover with clothes (Lat. fovere), to make one warm and snug; hér er sjór kallaðr hlér, þvíat hann hlýr allra minzt, Skálda 198; hlúðu að þér betr, þú hefr ekki hlúð vel að þér, thou art too thinly clad.

    Íslensk-ensk orðabók > HLÝJA

  • 104 HRYGGR

    I)
    (-jar, -ir), m.
    1) backbone, spine;
    2) ridge, mountain-ridge.
    (acc. -van), a. afflicted, grieved, sad; er þér hryggt í hug, art thou heavy of heart?.
    * * *
    1.
    m., gen. hryggjar, pl. hryggir, [A. S. hrycg; Engl. rigg, ridge (but only in the metaph. sense); O. H. G. hrucki; Germ. rücken; Dan. ryg; Swed. rygg]:—the back, spine, vertebrae dorsi, in men and beasts, the spine of a fish being called dálkr, q. v.; and even used of serpents, orma-h., Vsp. 44, Fms. v. 157, vii. 208, Nj. 129, 155, Gþl. 459, Karl. 426, Bs. i. 354, ii. 167, Grett. 90, 112.
    II. metaph. a ridge, Gísl. 34, Landn. 115; fjall-h., a mountain ridge; in local names, as Öldu-hryggr: the middle of a piece of stuff or cloth, opp. to jaðar ( the edge); mæla (klæði) at hrygg eða jaðri, Grág. i. 498; hryggr bréfsins, the back of a letter, D. N. i. 593, v. 839: of an edge of a stud, Þiðr. 73.
    COMPDS: hryggjarliðr, hryggjarstykki.
    2.
    adj., old acc. hryggvan, with a characteristic v; compar. hryggri, Finnb. 224, and hryggvari; superl. hryggvastr: [A. S. hreowig; Engl. rueful]:—afflicted, grieved, distressed, Ls. 31, Gkv. 3. 1, Fms. ii. 290, v. 210, 239, ix. 500, Al. 56, Stj. 520, N. T., Pass., Vídal. passim.

    Íslensk-ensk orðabók > HRYGGR

  • 105 HRÖKKVA

    (also spelt hreyqua), pret. hrökk, pl. hrukku; pres. hrekk or hrökk, pl. hrökkva; subj. hrykki or hreykki; part. hrokkinn; with neg. suff. hrökkvat, Km. 23:—to fall back, recoil, be repelled, with the notion of a shrinking or reeling motion; Jarl hrökk ofan á Barðann, Fms. ii. 324; Hallvarðr hafði hrokkit fram ór lyptingunni ok á mitt skipit, viii. 388: with prep., þá gerðu þeir hríð ena þriðju ok vóru við lengi, eptir þat hrukku þeir frá, Nj. 115; kappa tvá þá er flestir urðu frá at hrökkva, Fms. v. 162: h. fyrir, to give way to a shock; gékk konungr svá hart fram, at allt hrökk fyrir honum, i. 45; ok sýndisk þegar sú fylking h. fyrir, viii. 14; ok svá ryðjask þeir nú um at allt hrökkr liðit fyrir, xi. 132: h. til, to suffice, cp. Dan. slaa til, of means, money: h. undan ( to draw back) hrukku Baglar þá undan, ix. 30: h. við, to face, stand at bay; þetta einvígi er engi hafði þort við að h., Art. 19; ok verðr Sigvaldi nú við at h., xi. 95; ok muntú ekki annat mega en h. við, Nj. 90: to start up, from fear: h. upp, to be thrown open, of a door; to start up from sleep, h. upp með andfælum.
    2. metaph., nær þótti hvert tré h. fyrir, every rafter seemed to give way, creak, Gísl. 31; at nær þótti skipit h. fyrir ok braka þótti í hverju tré, 115: til þess er hrökk undir miðdegi, till it drew nigh midday, Fas. i. 506 (where better rökk, from rökva); hrökk hræfrakki, Gísl. (in a verse).
    II. to curl, of hair; hár hans ok skegg er gull sem silki ok hrökkr sem lokar-spánn, Þiðr. 20; hann hafði gull hár ok hrökk mjök, Fms. vii. 239; dökkjarpr á hár ok hrökk mjök, Ld. 274: part. hrokkinn, curled; hrokkit hár, Sturl. iii. 122; hrokkin-hárr and hrokk-hárr, q. v.; með hrokknum ( wrinkled) kinnum, Sks. 170.

    Íslensk-ensk orðabók > HRÖKKVA

  • 106 húka

    (-ta, -t), v. to squat.
    * * *
    t, to sit on one’s hams, Sturl. ii. 220, Mag. 64, Art.; see hokra.

    Íslensk-ensk orðabók > húka

  • 107 hús-herra

    m. lord of the house, Mar., Art., Pr. 416, Mag. 150.

    Íslensk-ensk orðabók > hús-herra

  • 108 HVAR

    * * *
    adv.
    1) where, in or at what place (h. vartu í nótt, eða h. er þitt heimili?); h. skulu vit á leita? where shall we search?;
    2) where, to what place, whither (sé ek nú, h. sök horfir);
    3) anywhere; hér framarr en h. annars staðar, here more than anywhere else;
    4) in each place (urðu þrjú þing í hverjum fjórðungi ok skyldu þingnautar eiga hvar saksóknir saman); hér ok h., here and there, now here now there; víðast h., in most places, in most instances; h. sem, wherever (h. sem hann fór);
    5) ever so, very; h. fjarri, ever so far, very far Off (ek ligg einn í húsi ok kerling mín, en h. fjarri öðrum mönnum); víðara h., ever so much farther (um allt Hálogaland ok þó víðara h.); h. meiri, ever more, much more (ek skal þó h. meiri stund á leggja).
    * * *
    adv. interrog. and indef., [Ulf. hwar = που; A. S. hwær; Old Scot. qubar; Engl. where; Germ. wo; Dan. hvor]:
    I. interrog. where? direct and indirect; in endless instances indirect after the verbs vita, sjá, heyra spyrja…, hvar, to know, see, hear, ask…, Vsp. 5, 22, Hm. i, Ýt., Höfuðl. 3; kveða á, hvar koma skal, Grág. i. 46; hvar við skyldi auka, Ib. 5; þeir fundu hvar upp var rekin kista Kveldúlfs, Eg. 129 and prose passim.
    β. followed by a subj., hvar viti? hvar hafi? hvar muni? Lex. Poët.
    γ. with a prep.; hvar skulum vit á leita, where shall we go and seek? Nj. 3; greina hvar þetta heyrir til, whereto, Fms. ii. 260.
    2. with the notion of whither; eigi vitum ver hvar hann for, N. G. L. i. 218; hvar hann skyldi stefna, Fas. iii. 543; sé ek nú hvar sök horfir, Hrafn. 11.
    3. with particles; hvar fyrir? wherefore? why? Fms. iv. 47; þeir spyrja, hvar til þessi svör skulu koma, i. 3, passim; hvar kvómu feðr okkrir þess (staðar understood) at…, hvar nema alls hvergi, Ísl. ii. 236; hvar landa ertu þess faeddr, where in the world art thou born? Lat. ubi terrarum? Fas. ii. 534.
    II. indef. anywhere; allir hlutir verða bjartari á glerinu í sólskini en hvar annarstaðar, Hom. 128; hér eru vötn verri en hvar annarstadar, Stj. 609; hér framar enn hvar annarstaðar, Fb. i. 236.
    2. in each place; urðu þrjú þing í hverjum fjórðungi ok skyldu þingu-nautar eiga hvar ( in each) saksóknir saman, Íb. 9; Duná ( Danube) kemr í sjau stöðum mikil hvar (IB seven arms, each of which is great) saman í sjó, Rb.; turturar eru fair hvar saman, Hom. 65.
    3. hvar sem, hvar es, and in old MSS. and poems contracted hvars, wheresoever; hvar sem hann for, hvar sem þeir kvámu, Fms. i. 62, vii. 21: with a local genitive, hvar lands er kom, wherever he came, Ód. 8; hvar þess er ( wheresoever that) maðr hefir þann eið unninn, Grág. i. 56; hvar landa sem þú ert, Fs. 23; hvar þess er aðrir taka fyrst arf, 191; hvar helzt, id., Hom. 155.
    4. hér ok hvar, here and there, now here now there, Nj. 142, Fms. i. 136, vii. 294, 301, 324, viii. 61, ix. 362, Sks. 566; víða hvar, far and wide, in many places; víðast hvar, in most places, in most instances, Skald. H. 3. 42, freq. in mod. usage.
    5. ever so, very; hvar fjarri, ever so far, very far off; en þegar er Arnljótr laust við geislinum þá var hann hvarr fjarri þeim, Ó. H. 153; honum kastaði mjök upp or húsunum svá hátt at hvar fjarri kom niðr, Sturl. i. 161 C, Orkn. 114; hann laust hann svá mikit högg at hann kom hvar fjarri niðr, El. 100; hugr þinn er mér h. fjarri, Stj. 417, Hom. (St.) 43: with a compar., um allt Hálogaland ok þó víðara hvar, in all H. and ever so much farther, Fas. ii. 504; hvar meiri, evermore; ek skal þó hvar meiri stund ( with ever more zeal) á leggja hennar mál en ek ætlaða, Fms. x. 106.
    III. relat. only in later writers, Dipl. v. 3, Mar. passim; hvar til (whereunto, to which) Bjarni bauð ekki fremr en áðr, Dipl. iii. 11.
    B. In COMPDS, intens. = ever, mostly in poetry: hvar-brigðr, adj. ever shifty, fickle, Fms. x. (in a verse). hvar-dyggr, adj. ever true, faithful, Lex. Poët. hvar-gegn, adj. ‘ever-gain,’ straightforward, upright, Fms. xi. 314 (in a verse). hvar-góðr, adj. ever good, Lb. 13. hvar-grimmr, adj. savage, Lex. Poët. hvar-kunnr, adj. ‘ever-known,’ famous, Hallfred. hvar-kvæntr, part. polygamous, having ‘a wife in every port;’ a rendering of ‘gentern procacissimam,’ of the Vulgate, Deut. xxviii. 50, Stj. 345. hvar-leiðr, adj. ‘ever-loathed,’ detested, Hkv. i. hvar-lofaðr, adj. ever praised, Geisli 16. hvar-mikill, adj. ever great, Clem. 47.

    Íslensk-ensk orðabók > HVAR

  • 109 HVÁRR

    pron.
    1) which (of the two) in pl. of two parties, hvárir sigrast, which of both (hosts) will gain the day;
    2) each (of the two); h. við annan, each to the other; sinn veg h., each his own way;
    3) at hváru, yet, nevertheless, however.
    * * *
    pron. interrog. and indef., contr. from hvaðarr, which is obsolete, but occurs thrice in poets of the 10th century, Kormak, Fas. i. 297 (in a verse), Hkr. i. 205 (in a verse): mod. form hvorr, still so proncd. in the south of Icel.: [Goth. hwaþar; A. S. hwæðer, cp. Engl. whether; Hel. hweðar, cp. Germ. weder]:
    I. interrog. direct and indirect, whether, which of two, Lat. uter, in a dual sense, distinguished from hverr in plur.: in plur., like Lat. utri, of two parties, hvárir sigrask, either, which of both (hosts) will gain the day, Nj. 198, Fms. x. 199; hvárir ná máli annarra, Nj. 8: in sing., hvárr þeirra, each of them, both, Grág. i. 120: with a possess. pron., hvárr okkar, Nj. 202: hvárr—annarr, oneanother, either … the other; hvárr sem ( either) annars frændkonu á, Grág. i. 29; hvárr við annan, Fms. ii. 366; hvárr okkarr við annan, one to another, Fær. 174; annarr hvarr (q. v.), either.
    II. indef., each of two; hvárir við aðra, Fms. x. 299, Grág. i. 70; hvarir til annarra, Eg. 126; selja grið hvárir öðrum, Grág. ii. 20; tveggja (gen.) hvárr, either of the twain, 623. 24, Blas. 40, Fms. vii. 157; hvárt … eða, either … or; hvárt er þú vill, láta okkr lifa eðr deyja, Fms. i. 205; á hvára hlið, Rm.; sextigu barna, jafnmart hvárt, syni ok dætr, Stj. 408; hætt er þeirra hvárt, Hm. 87; sinn dag hvárir, Fbr.; sinn veg hvárr, Róm. 347; á sínum stól hvárr þeirra, Stj. 602; mánaðar mat hvars, N. G. L. i. 67, 98, 99; hann kastaði á öxl sér hvárum tveimr, two on each shoulder, Grett. 134 A.
    2. adverbial, at hváru, yet, nevertheless, however, often spelt at-vóru, Hom. 116, 119, cp. Hkr. iii. 288; att varu, Al. 30, 137, Hom. 158; sár mun gramr at hváru, but however that may be …, Hallfred; þó at hváru, yet, N. G. L. i. 48; þá á hinn þó at hváru at skuldfesta hann, Grág. i. 233; en hinn selr þó at hváru, yet nevertheless, ii. 253; þót hváru (= þó at h.), 313; þá freistum attvóru, Al. 137, this phrase is now obsolete, and is rare even in old writers.
    B. Neut. hvárt, interrog. adverb, whether, direct and indirect; commonly in the first of two correlative clauses, hvárt …, eða or eðr …, whether …, or …, Lat. utrum …, an …, Nj. 205, etc., passim; hvat? … hvárt mægð eðr frændsemi, what? … whether is it affinity or kin? Fb. i. 328; hvárt (better hvat) segi þér til? hvárt skal ek fara eðr eigi, whether shall I go or not? Stj. 602; fæ ek nú varliga séð, hvárt Hrærekr mun fá nauðgat mik til eða eigi at ek láta drepa hann? Ó. H. 74:—but the latter of the two clauses is often dropped; hvárt grætr þú, whether dost thou weep (or not)? what! art thou weeping? Nj. 202; hvárt er rétt, bóndi, whether is it true (or not)? 79; eld kveyki þér nú sveinar, eða hvárt skal nú búa til seyðis? 199; hvárt er Flosi svá nær, at hann megi heyra mál mitt? 200; hvárt er nú engi kona sú er þér er eigandi? Stj. 411, 602; hvat sagðir þú? hvárt eigi þetta? Þiðr. 59; hann vildi vita hvárt hann var í brynju, Ó. H. 74.
    2. with adv. er (es, sem), either … or; hvártz sem (sic) maðr verðr sekr at sátt eða á várþingi, Grág. i. 121; hvárt er Hákon Gamli vill eðr eigi, Fms. i. 74; hvárt sem þat er at lögbergi eða í lögréttu, whether it be at the bill of laws or in the legislative chamber? Grág. i. II; hvárt sem þat var í löndum eða í lausa-aurum? Íb. 16; hvárt er friðr er betri eða verri? Ó. H. 208, Fms. iv. 79; hvárt sem þat er heldr í þessarri eðr annarri bók, Stj.

    Íslensk-ensk orðabók > HVÁRR

  • 110 HVIKA

    (að), v. to quail, shrink, waver (= h. undan); impers., hví hvikar þér svá? why art thou so slow?.
    * * *
    að, mod. hika (a strong pret. hvak occurs in Fms. x. (Ágrip) 383):—to quail, shrink, waver; ok hvikaði (Ed. hinkaði wrongly) hestrinn undir honum, Fs. 159: of ranks in battle, Karl. 364; hvika undan, io quail; konungrinn hvak undan lítt þat, shrank from the blow, Fms. x. 383; hefir þú jafnan undan hvikat, Korm. 202; þat er nú ráð at h. eigi undan, Vígl. 72 new Ed.; hvikit ér allir, Nj. 78, Bs. ii. 229; Sigmundr kvað nú ekki göra at h. um þetta, Fb. i. 148: impers., hví hvikar þér svá, why quakest thou thus? Nj. 143.

    Íslensk-ensk orðabók > HVIKA

  • 111 hæveskr

    adj., also spelt heyveskr, Str. 75, or heyskr, Art.:—well-mannered, polite, Fms. ii. 133, vi. 1, Sks. 246, 276, 277; h. siðir, polite manners, Sks. 8.

    Íslensk-ensk orðabók > hæveskr

  • 112 höfuð-gull

    n. ‘head-jewels,’ Stj. 396, Bs. ii. 142, Art., Mar.

    Íslensk-ensk orðabók > höfuð-gull

  • 113 höfuð-íþrótt

    f. a principal art, Mar.

    Íslensk-ensk orðabók > höfuð-íþrótt

  • 114 höfuð-ærr

    adj. insane, Mar., Art.

    Íslensk-ensk orðabók > höfuð-ærr

  • 115 HÖND

    * * *
    (gen. handar, dat. hendi; pl. hendr), f.
    1) hand;
    taka hendi á e-u, to touch with the hand;
    hafa e-t í hendi, to hold in the hand;
    drepa hendi við e-u, to refuse;
    halda hendi yfir e-m, to protect one;
    taka e-n höndum, to seize, capture;
    bera hönd fyrir höfuð sér, to defend oneself;
    eiga hendr sínar at verja, to act in self defence;
    láta e-t hendi firr, to let go out of one’s hands, to lose;
    taka í hönd e-m, to join hands with one;
    eiga e-t jöfnum höndum, to own in equal shares;
    sverja sér af hendi, to forswear;
    af hendi e-s, on one’s behalf, on the part of (af hendi landsmanna);
    at hendi, as adv. in turn;
    hverr at hendi, each in turn;
    felast á hendi e-m, to be under one’s protection;
    hvat er þér á höndum, what hast thou in hand?;
    ef honum væri ekki á höndum, if he had nothing in hand, if his hands were free;
    eiga e-t fyrir hendi (höndum), to have in hand (duty, business, engagement);
    vera í hendi, to be at hand, at one’s disposal;
    hafa vel (illa) í höndum, to behave well (badly);
    hafa e-t með höndum, to have in hand, manage, discharge;
    hljóta e-t undan hendi e-s, from one, at one’s hand;
    á hönd, á hendr, against (lýsa vígi á hönd e-m);
    snúa vanda á hendr e-m, to throw the responsibility on one;
    fœrast e-t á hendr, to undertake;
    ganga (drífa) á hönd e-m, to submit to one;
    bjargast á sínar hendr, by one’s own handiwork;
    selja, gefa, fá e-t í hönd (hendr) e-m, to give into one’s hands, hand over;
    búa e-t í hendr e-m, to make it ready for one;
    þá sömu nótt, er fór í hönd, the following night;
    veðr óx í hönd, the wind rose higher and higher;
    vera hœgt um hönd, to be easy in hand;
    til handa e-m, into one’s hands;
    ganga til handa e-m, to put oneself in another’s hands, submit to him;
    ef þat berr þér til handa, if it befalls thee;
    þá skömrn kýs ek mér eigi til handa, I will not have that shame at my door;
    biðja konu til handa e-m, on one’s behalf, for him;
    2) the arm and hand, the arm (höndin gekk af axlarliðnum; hann hefir á hœgri hendi hring fyrir ofan ölnboga);
    var eigi djúpara en þeim tók undir hendr, the water just reached to their armpits;
    3) hand, side;
    á hœgri (vinstri) hönd, on the right (left) hand, side;
    á hvára hönd, on either hand;
    minnar (yðvarrar) handar, for my (your) part;
    4) kind, sort;
    allra handa árgœzka, great abundance of all things.
    * * *
    f., gen. handar, dat. hendi, acc. hönd, pl. hendr, mod. proncd. höndur, gen. handa; [Goth. handus; A. S. and Engl. hand; O. H. G. hant; Germ. hand; Dan. haand; Swed. hand]:—a hand; beit höndina þar er nú heitir úlfliðr, Edda 17; armleggir, handleggir ok hendr, Anecd. 6; kné eðr hendi, Grág. ii. 8; ganga á höndum, Fms. vi. 5; með hendi sinni, K. Þ. K. 5 new Ed.; taka hendi á e-u, to touch with the hand, Fms. x. 110; taka höndum um háls e-m, Nj. 10; hvítri hendi, Hallfred; hafa e-t í hendi, to hold in hand, wield, Eg. 297, Nj. 84, 97, 255; hrjóta ór hendi e-m, Fms. xi. 141; hafa fingrgull á hendi, Nj. 146; handar-högg, Fms. xi. 126, Fas. ii. 459; sjá ekki handa sinna skil (deili), not to be able to see one’s hands, of a dense fog.
    2. the arm and hand, the arm, like Gr. χείρ, Nj. 160, 253; á hendi heitir alnbogi, Edda 110; hendr til axla, Fas. i. 160; leggir handa ok fóta, Magn. 532; hönd fyrir ofan úlnlið, Nj. 84; hafa hring á hendi, of an arm-ring, Nj. 131; hring á hægri hendi fyrir ofan ölnboga, Fms. iv. 383:—the arm and arm-pit, ná, taka undir hönd ( arm-pit) e-m, Gþl. 380; var eigi djúpara en þeim tók undir hendr, the water reached to their arm-pits, Ld. 78; taka undir hönd sér, to take hold under one’s arms, Eg. 237, Nj. 200; sjá undir hönd e-m, Fas. ii. 558; renna undir hendr e-m, to backspan one, Háv. 40, 41; þykkr undir hönd, stout, Ld. 272.
    3. metaph. handwriting, hand; rita góða hönd, to write a good hand; snar-hönd, running hand, italics.
    II. the hand, side; hægri hönd, the right hand; vinstri hönd, the left hand; á hvára hönd, on either hand, each side, Landn. 215; á vinstri hönd, Nj. 196; á hægri hönd; á tvær hendr, on both hands or sides, Ísl. ii. 368, Fas. i. 384; á báðar hendr, Grág.; hvat sem á aðra hönd ber, whatsoever may happen; á aðra hönd … en á aðra, Ld. 46; til hvárigrar handara, Fms. x. 313; til annarrar handar, Nj. 50, 97; til sinnar handar hvárr, 140; til beggja handa, Eg. 65; til ýmsa handa, Bs. i. 750; þver-hönd, a hand’s breadth; örv-hönd.
    III. sayings and phrases referring to the hand:
    1. sayings; sjálfs hönd er hollust, one’s own hand is best, i. e. if you want to have a thing well done, do it yourself, Glúm. 332, Ó. H. 157; blíð er bætandi hönd, blessed is the mending hand; gjörn er hönd á venju, Grett. 150, Nj. (in a verse), and Edda (Ht. 26); margar hendr vinna létt verk; fiplar hönd á feigu tafli; betri ein kráka í hendi en tvær á skógi, Ld. 96; skamma stund verðr hönd höggvi fegin, see högg.
    2. phrases; drepa hendi við, to refuse, Nj. 71; halda hendi yfir e-m, to hold one’s hand over, protect, 266, Fbr. 22, Anecd. 14; taka e-n höndum, to take hold with the hands, seize, capture, Fms. x. 314, Nj. 265, passim; eiga hendr sínar at verja, to act in self-defence, 84, 223; hefja handa, to lift the hands, stir for action, 65, Ld. 262; bera hönd fyrir höfuð sér, to put one’s hand before one’s head, stand on one’s guard, defend oneself; vera í hers höndum, óvina höndum, to be in a state of war, exposed to rapine; vera í góðum höndum, vina-höndum, góðra manna höndum, to be in good hands, among friends.
    β. læknis-hendr, ‘leech hands,’ healing hands; pains and sickness were believed to give way to the magical touch of a person gifted with such hands, Sdm. 4, Magn. S. Góða ch. 36 (Fms. vi. 73), cp. Rafns S. ch. 2; hönd full, a handful, Fms. ii. 302, vi. 38, viii. 306; fullar hendr fjár, hands full of gold:—kasta hendinni til e-s, to huddle a thing up; með harðri hendi, with hard hand, harshly, rudely; með hangandi hendi, with drooping hand, slothfully; fegins hendi, with glad hand, joyfully; sitja auðum höndum, to sit with empty hands, sit idle; but með tómar hendr, empty-handed, portionless, Thom.:—láta hendr standa fram úr ermum, to work briskly; víkja hendi til e-s (handar-vik), to move the hand to do a thing; það er ekki í tveim höndum að hafa við e-n, of double handed (i. e. faltering) half measures, when the one hand undoes what the other has done; kann ek þat sjá at ekki má í tveim höndum hafa við slíka menn, Band. 3; láta hönd selja hendi, of a ready bargain; láta e-t ganga hendi firr, to let go out of one’s hands, lose, Ld. 202; ok lét sér eigi hendi firr ganga, and never lost sight of him, 656 ii. 4; e-m fallask hendr, to be discomfited, lose one’s head (see falla); leggja görva hönd á allt, to be a ready hand, adept in everything, Thom. 300 (see göra F. 2); taka í hönd e-m, to join hands, Nj. 3; takask í hendr, to join, shake hands, Grág. ii. 80; leggja hendr saman, id., Gþl. 18,—of shaking hands as symbolical of a bargain, see the compds hand-lag, hand-festi, handa-band; eiga, taka, jöfnum höndum, to own, take with even hands, i. e. in equal shares, Grág. i. 171, ii. 66, Hkr. i. 318; vinna jöfnum höndum, to work even-handed, to help one another; e-m eru mislagðar hendr, one’s hands are amiss, when bad work is done by one from whom better was expected; honum hafa verið mislagðar hendr, etc.
    B. Metaph. usages:
    I. dat., sverja sér af hendi, to forswear, Fms. vii. 176; færa af höndum sér, to dismiss, Grág. i. 248; hefjask af höndum e-m, Fms. xi. 59:—af hendi e-s, on one’s behalf, part, Landn. 154; af hendi Hákonar, Fms. i. 20, iv. 118; af hendi landsmanna, ix. 359; af sinni hendi, of one’s own hand, for one’s own part, Grág. i. 392; reiða, greiða, gjalda, inna af hendi or höndum, to discharge, pay off, Fms. vii. 230, Nj. 146, 190, 232, 239, 257, 281, Grág. i. 82, ii. 374; selja, láta af hendi (höndum), to part with, dismiss, Nj. 186, 231, Fms. vii. 173, Rb. 12; líða af hendi, to pass, of time, Ísl. ii. 144, Fms. iv. 83: koma, bera at hendi, to happen, Nj. 71, 177: at hendi, as adv. in turn; hvern at hendi, each in turn, Fms. i. 150: þar næst Gunnarr, þá Loðinn, þá hverr at hendi, Nj. 140; hverr segir at hendi þat er frá honum hefir stolit verit, Mar.: felask á hendi e-m, to be under one’s charge, protection, Nj. 201, Bs. i. 167, 173. vera e-m á hendi, id., Fms. vii. 243; vera bundinn á hendi e-m, Sturl. i. 57: hafa e-t á höndum (hendi), to have a thing in hand, of duty, business to be done, Grág. i. 38; eiga ferð á höndum, Ld. 72; hvat er þér á höndum, what hast thou in hand? for what art thou concerned, distressed? Nj. 133, Ld. 270; ella eru þér stórir hlutir á höndum, Fms. vii. 30; ef honum væri ekki á höndum, if he had nothing in hand, if his hands were free, Ld. 42: eiga e-t fyrir hendi (höndum), to have in hand (duty, business, engagement), Fas. ii. 557; farvegr langr fyrir hendi, Fms. xi. 316; tveir kostir fyrir höndum, Nj. 264, Grág. i. 279; hafa sýslu fyrir höndum, Ísl. ii. 344; eiga vandræði fyrir höndum, Ld. 4; eiga gott fyrir höndum, Hkr. iii. 254: vera í hendi, to be at hand, within reach, at one’s disposal, in one’s power; hann er eigi í hendi, Fms. vi. 213; þat er eigi í hendi, ‘tis no easy matter, v. l.; hafa raun ( evidence) í hendi, Bs. i. 708; hafa ráð e-s í hendi sér, Ld. 174, Fas. i. 260; hafa vel, ílla í höndum, to behave well, badly, Ísl. ii. 387, Eg. 158; varð honum þat vel í höndum, 50: hafa e-t með höndum (fé, auðæfi, embætti, etc.), to have in hand, manage, discharge, Grág. ii. 389, Greg. 25, Stj. 248, Hkr. iii. 131; to design, hafa ráð, stórræði með höndum, 623. 51: hljóta undan hendi e-s, from one, at one’s hands, Fas. i. 365: undir höndum, eigi lítill undir höndum, not a small man to handle, Fms. vii. 17; vera undir höndum e-m, to be under or in one’s hands, under one’s protection, in one’s power, Sks. 337, Fms. i. 7, 13; sitja undir hendi e-m, Hkr. i. 166,—um hendr, Fms. iv. 71, is prob. an error = undir hendi.
    2. absol., annarri hendi, on the other hand, Fms. vii. 158; en annarri hendi vildu þeir gjarna veita konungi hlýðni, ix. 258.
    II. acc., with prepp.; á hönd, á hendr, against; höfða sök, lýsa vígi (etc.) á hönd e-m, to make a suit … against, Grág. i. 19, Nj. 86, 87, 98, 99, 101, 110, 120, 230; hyggja e-t á hendr e-m, to lay a thing to a person’s charge, Hom. 115; reynask á hendr e-m, to have a charge brought home to one, Fms. xi. 76; snúa vanda á hendr e-m, to throw the responsibility upon …, Nj. 215; færa, segja stríð á hendr e-m, to wage, declare war against one; fara geystr á hendr e-m, to rage against, Fms. vii. 230; færask e-t á hendr, to undertake, Nj. 126; ganga á hönd e-m, to vex one, 625. 33; sótt elnar á hendr e-m, Eg. 126; leggja e-t á hendr e-m, to lay ( a burden) on one’s hands, Fms. xi. 98; in a good sense, ganga á hönd, to pay homage to, submit, Ó. H. 184; dreif allt fólk á hönd honum, submitted to him, filled his ranks, Fms. i. 21; bjargask á sínar hendr, by one’s own handwork, Vápn. 28; (for at hönd, Grág. i. 135, read á hönd): selja, fá, gefa e-t í hönd, hendr e-m, to give into one’s hands, hand over; selja sök í hönd e-m (handsöl), Grág. ii. 80, Nj. 4, 98, 112, 186; so, halda e-u í hönd e-m, Ísl. ii. 232, Fms. vii. 274; búa í hendr e-m, to make it ready for one, Ld. 130; veiði berr í hendr e-m, Nj. 252; kalla til e-s í hendr e-m, to lay claim to a thing at the hands of another, Ld. 300, Eg. 350, Fms. iv. 222, ix. 424; þegar í hönd, offhand, immediately, Bs. i; þá sömu nótt er fór í hönd, the following night, Fms. viii. 397, Glúm. 341; gjalda í hönd, to pay in cash, Vm. 16; veðr óx í hönd, the wind rose higher and higher, Fb. i. 432: undir jafna hönd, equally, Sturl. iii. 243; standa óbrigðiliga undir jafna hönd, Dipl. v. 26: væra hægt um hönd, to be easy in hand, Nj. 25; þegar eg vil er hægt um hönd, heima á Fróni að vera, Núm. 1. 10; but mér er e-t um hönd, it is awkward, costs trouble: hafa við hönd sér, to keep at hand, Fms. x. 264; tóku konur manna ok dætr ok höfðu við hönd sér viku, Grett. 97; hafa e-t við höndina, to have it at hand.
    III. gen., with prepp.; til handa e-m, into one’s hands; fara Guði til handa, to go into God’s hands, Blas. 51; ganga til handa e-m, to put oneself in another’s hands, submit to him, Rb. 404, Eg. 12, Fms. vii. 234, Fas. ii. 522; ef þat berr þér til handa, if it befalls thee, i. 135; þá skömm kýs ek mér eigi til handa, I will not have that shame at my door, Nj. 191: for one, on one’s behalf, biðja konu til handa e-m, 120, 180, Grág. i. 353; í þeirri bæn er hann orti oss til handa, for its, for our use, our sake, 655 i. 2; hann hélt fénu til handa Þrándi, Landn. 214, Nj. 151; safnar konungr liði (til) handa Oddi, Fas. ii. 553; til handa Þorkatli, Fs.
    β. dropping the prep. til; mikit fé handa honum, Rd. 195 (late MSS.): whence, handa has become an adverb with dat., handa e-m, for one, Lat. alicui, which is freq. in mod. usage.
    2. adverbial; allra handa, Dan. allehaande, of every kind; allra handa árgæzka, Edda (pref.); allra handa ganganda fé, Þórð. 51 new Ed.; fjögurra handa, of a fourfold kind, H. E. i. 525.
    3. absol., minnar handar, for my part, Ísl. ii. 356; yðvarrar handar, for your part, Fms. ix. 498; hvárrar-tveggju handar, on either hand, Skálda 164; innan handar, within one’s hands, easy, Ld. 112; þótti þeim innan handar falla at taka land þetta hjá sér sjálfum, 210.
    C. COMPDS:
    I. plur., handa-afl, n., Edda, = handafl, p. 237. handa-band, n. a joining or shaking of hands, as a law term = handlag, Dipl. i. 11, iv. 2, Vígl. 23; in plur., Bs. (Laur. S.); heilsa, kveðja með handabandi. handa-festi, f. a hold for the hands, Fms. ii. 276. handa-gangr, m. grasping after a thing with all hands, Fas. iii. 345. handa-görvi, f. ‘hand-gear,’ gloves, Sd. 143, Fbr. 139. handa-hóf, n., in the phrase, af handahófi, at random. handa-kenning, f. hand touching, Eluc. 20. handa-klapp, n. a clapping of hands, Skálda 174. handa-læti, n. pl. gestures with the arms, Sks. 116. handar-mál, n., in the phrase, at handarmáli, in heaps; var þá drepit lið hans at handarmáli, Fas. i. 41. handa-saumr, m. tight gloves, Bs. ii. 10. handa-síðr, adj. = handsíðr. handa-skil, n. pl., in the phrase, sjá ekki h., not to see one’s own hands, as in the dark, in a dense fog. handa-skol, n. pl. maladroitness; það er allt í handaskolum. handa-skömm, f. shameful work, a scandal; það er mesta h.! handa-staðr, m. the print of the hands. Fas. i. 285. handa-tak, n., -tekt, f., -tekja, u, f. a taking of hands, as a bargain, Háv. 42, H. E. ii. 194, D. N. i. 398. handa-tæki, n. pl. a laying hold, a fight, Bs. i. (Laur. S.): a pledging of hands, Dipl. ii. 6, D. N. passim. handa-upphald, n. a lifting the arms, Stj. 296. handa-verk, n. pl. one’s handiwork, doings, N. G. L. i. 76, Fms. vii. 295, Stj. 198; í handaverkum eða bókfræði, 46; handaverk manna, men’s handiwork, Blas. 47; Guðs h.; ek em þín h., Sks. 610; hans h., Fms. viii. 406.
    II. sing., handar-bak, n. the back of the hand, Sdm. 7. handar-gagn, n. a being ready to the hand; leggja e-t til handargagns, to lay it so as to be ready at hand, Hkr. ii, 158, 249. handar-grip, n. a measure, = spönn, Karl. 481. handar-hald, proncd. handarald, n. a handle, Fas. ii. 355. handar-jaðarr, m. the hand’s edge; in the phrase, vera undir handar-jaðri e-s, to be in one’s hands, in one’s power, Fær. 201. handar-kriki, a, m. ‘hand’s-creek,’ the arm-pit, Eg. 396, Fms. vi. 348, Sturl. ii. 37. handar-mein, n. a sore in the hand, Bs. i. 115, 187, Sturl. ii. 177. handar-stúfr, m. a ‘hand-stump,’ stump of the arm, the hand being hacked off, Fms. x. 258, xi. 119. handar-vani, a, m. maimed in hand, Hm. 70, Matth. xviii. 8. handar-veif, n., í handarveifi, in a ‘wave of the hand,’ in a moment. handar-vik, n. the hands’ reach, movement, work; lítið handarvik, a small work. handar-væni, a, m. want of hands (?), Hm. 72.
    ☞ For the compds in hand- see pp. 237, 238.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖND

  • 116 in

    temp. adv., pleonast. before a compar., hélt-a in lengr rúmi, he kept not his place longer, he ran away; mann in harðara = harðara mann, a hardier man; nema þú in snotrari sér, unless thou art wiser; né in heldr, neither; né hests in heldr, nor of his horse either; eigi in heldr ætla ek þat, neither do I think that.
    * * *
    part., see en, the temp. adv. (2. β), pp. 127, 128.

    Íslensk-ensk orðabók > in

  • 117 INN

    * * *
    I)
    (compar. innarr, superl. innst), adv.
    1) in, into; ganga inn í búðina, to go into the booth; ganga inn, to go indoors (Njáll gekk ýmist út eða inn); kasta e-m (setja e-n) inn, to cast into prison; var þar glaumr mikill inn ( in the house) at heyra; inn eptir firði, inwards along the firth;
    2) denoting the situation of a place, = inni( varð Hálfdán bráðdauðr inn í þrándheimi);
    3) innarr, more inward, farther in; innst, most inward, farthest in.
    (in, it), def. art. the = hinn (hin, hit).
    * * *
    1.
    adv., compar. innar, superl. innst, [Ulf. inna; A. S. in; Engl. in; Germ. ein; Dan. ind; Swed. in; Lat. intus]:—into, in, denoting motion towards the place; ganga inn í búðina, Nj. 3; ganga inn, to go in-doors, Rm. 2; í búð inn, Grág. i. 31; út ok inn, Nj. 104, Vkv. 4; setja inn, to shut in, Grág. i. 418, 436; hafa e-n inn, to take a person in, give him lodging, Grág. i. 229 new Ed.; kasta inn, to cast into prison, Fms. x. 155; leggja inn skipi, to berth a ship, xi. 323.
    II. with prepp., inn at, inn á, inn eptir, inn um, etc., denoting direction; hann nam land, … alt hit ytra, inn, öðru-megin, at Þernunesi, Fb. i. 250, cp. Landn. 253; land inn til Leirulækjar, Eg. 140; hann sigldi inn á Borgarfjörð, ok inn í Langá, he stood into Borgfirth, id.; inn á meginland, Fas. ii. 517; bergsnös þá er vissi til lands inn, snúa e-u inn á land. Eg. 389; miklar bygðir vóru inn á landit, Fms. i. 226; var þar glaumr mikill inn at heyra, i. e. into the house, ii. 30; inn í Þrándheimi, i. 55; inn í Naumudal, Eg. 53; inn við sjá, Ld. 130; inn við Vágsbotn, Fms. x. 30; ríða inn til Borgar, Eg. 394; inn til Veradals, Anal. 91; inn eptir firði, inwards along, Eb. 254; inn um, in through, Vsp. 44; inn undir, in and under (as in North. E.), Njarð. 378; inn undir virkit, Fms. xi. 34; inn yfir, to pass inwards, over, through; inn yfir háls, fjörur, heiði; út ok inn með ( along) hverjum firði, Eg. 48; fram ok innar, out and in-doors, Bs. i. 343:— innar [Old Engl. ynnere], more inward, farther in; innar af (frá) seti, Ísl. ii. 262, Bs. i. 523; innar í húsinu, 342; innar frá, farther in, Nj. 50; innar í bæinn, Fms. ii. 71:— innst [Old Engl. ynneste], innermost, inmost; innst sat Auðunn, Eg. 27; innst í vökinni, Hkr. iii. 140.
    2.
    the article, see hinn.

    Íslensk-ensk orðabók > INN

  • 118 ÍGULL

    * * *
    m. [Gr. εχινος; Lat. echinus; A. S. îl; Germ. igel], a sea-urchin, echinus esculentus, Eggert Itin. 612: also called ígul-ker, n. from its ball-formed shape. ígul-köttr, m. a hedgehog, Art.: a kind of war engine, Sks. 418.

    Íslensk-ensk orðabók > ÍGULL

  • 119 kíf

    n. [O. H. G. kip; Germ. keib; Dutch kijf; Swed. kif]:—a quarrel, strife, Art.

    Íslensk-ensk orðabók > kíf

  • 120 klandan

    f. = kland.
    * * *
    f. calumny, Stj. 163, ( calumnia of the Vulgate); ver frjáls af allri k. minni, Art.

    Íslensk-ensk orðabók > klandan

См. также в других словарях:

  • Art history — is the academic study of objects of art in their historical development and stylistic contexts, i.e. genre, design, format, and look. [ [http://wordnet.princeton.edu/perl/webwn?s=art%20history Art History] . WordNet Search 3.0, princeton.edu]… …   Wikipedia

  • Art Contemporain — Cet article fait partie de la série Art contemporain Artistes …   Wikipédia en Français

  • Art Contemporain Africain — L’Art contemporain africain est très dynamique. Il s inspire aussi bien des traditions du continent que, et c est de plus en plus le cas, des réalités urbaines contemporaines d une Afrique en mutation, qui se cherche encore une identité. Les… …   Wikipédia en Français

  • Art Médiéval — Les mosaïques des églises monumentales ont été le couronnement de l art byzantin. Une des mosaïques les plus célèbres subsistant est dans l Église de la Sainte Sagesse dans l ancienne Constantinople l image du Christ sur les murs de la galerie… …   Wikipédia en Français

  • Art Sacré Médiéval — Art médiéval Les mosaïques des églises monumentales ont été le couronnement de l art byzantin. Une des mosaïques les plus célèbres subsistant est dans l Église de la Sainte Sagesse dans l ancienne Constantinople l image du Christ sur les murs de… …   Wikipédia en Français

  • Art athée — Art contemporain Cet article fait partie de la série Art contemporain Artistes …   Wikipédia en Français

  • Art medieval — Art médiéval Les mosaïques des églises monumentales ont été le couronnement de l art byzantin. Une des mosaïques les plus célèbres subsistant est dans l Église de la Sainte Sagesse dans l ancienne Constantinople l image du Christ sur les murs de… …   Wikipédia en Français

  • Art sacre medieval — Art médiéval Les mosaïques des églises monumentales ont été le couronnement de l art byzantin. Une des mosaïques les plus célèbres subsistant est dans l Église de la Sainte Sagesse dans l ancienne Constantinople l image du Christ sur les murs de… …   Wikipédia en Français

  • Art sacré médiéval — Art médiéval Les mosaïques des églises monumentales ont été le couronnement de l art byzantin. Une des mosaïques les plus célèbres subsistant est dans l Église de la Sainte Sagesse dans l ancienne Constantinople l image du Christ sur les murs de… …   Wikipédia en Français

  • art — [ ar ] n. m. • Xe, d ab. « science, savoir », puis « moyen, méthode »; lat. ars, artis; souv. fém. jusqu au XVIe I ♦ Ensemble de moyens, de procédés réglés qui tendent à une fin. 1 ♦ (1160) Vx Moyen d obtenir un résultat (par l effet d aptitudes… …   Encyclopédie Universelle

  • Art theft — is the theft of art. This is usually done for the purpose of resale or ransom; occasionally thieves are also commissioned by dedicated private collectors. Stolen art is also often used between criminals in an underworld banking system as… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»