-
81 człowiek
Ⅰ m (V człowieku a. człowiecze) 1. (G pl ludzi, Ipl ludźmi) (istota ludzka) person, human (being)- co z niego za dziwny człowiek what a strange person he is- była dobrym człowiekiem she was a good person- na świecie żyje ponad pięć miliardów ludzi there are over five thousand million people in the world- na plaży leżało dwoje ludzi two people were lying on the beach- łabędzie przyzwyczaiły się do ludzi the swans have grown accustomed to people- Konstytucja gwarantuje przestrzeganie praw człowieka the Constitution guarantees the observance of human rights- owszem, grzeszymy, w końcu jesteśmy tylko ludźmi we sin, it’s true – after all we’re only human- nie jesteś godny miana człowieka you don’t deserve to be called human- człowiek pierwotny/cywilizowany primitive/civilized man- człowiek z ulicy the (ordinary) man in the street- święto ludzi pracy a workers’ holiday2. (G pl ludzi, Ipl ludźmi) (mężczyzna) man- stary/starszy człowiek an old/elderly man- dwóch ludzi wniosło szafę na drugie piętro two men carried the wardrobe up to the second floor- młody człowieku, ustąp miejsca give up your seat, young man, will you?3. (G pl ludzi, Ipl ludźmi) (wartościowa jednostka) man, decent person- być (prawdziwym) człowiekiem to be a (really) decent person- wyrosnąć na człowieka to grow up to be a decent person- okazać się a. pokazać się człowiekiem to prove to be a. show oneself to be a decent person- wyjść na ludzi to do well (for oneself a. in life)- zrobić z kogoś człowieka to make a man (out) of sb- wojsko zrobi z niego człowieka the army will make a man (out) of him- pokierować a. wykierować a. wyprowadzić kogoś na człowieka a. na ludzi to bring sb up to be a decent person- matka wychowała nas na ludzi mother brought us up well- będą z niego/niej ludzie he/she’ll do well in life- wielki człowiek a great man4. (G pl ludzi, Ipl ludźmi) (osoba zaufana) pot. man- znał wielu ludzi prezydenta he knew many of the president’s people a. men a. aides- zostaw ją, to nasz człowiek leave her alone, she’s one of us5. (G pl ludzi, Ipl ludźmi) pot. (pracownik) man, worker- musieliśmy wziąć paru ludzi, sami nie dawaliśmy rady we had to hire some men: we couldn’t manage on our own- przyjął człowieka do pomocy he hired a worker to help him6. sgt pot. (o sobie) you, one; (do kogoś) man- człowiek cały dzień haruje, i po co? you work like the clappers all day, and what for?- człowiek całe życie się uczy you never stop learning (in this life)- człowieku, zastanów się, co to ma być? come on, man, what are you playing at?- wytrawny rum, człowieku, co za smak dry rum, mate, there’s nothing like itⅡ ludzie plt 1. (opinia publiczna) people- ludzie mówią, że jest bardzo bogaty they a. people say he’s very rich- nie zależało mu, co ludzie powiedzą he didn’t care what people would say- na czułości nie wypada sobie pozwalać przy ludziach you shouldn’t show affection in public- u nas w firmie ludzie nie lubią żadnych zmian the people in our company don’t like change- ludzie nie pójdą na to, będzie strajk the workers/men won’t agree to that – there’ll be a strike- □ biały człowiek Antrop. Caucasian- człowiek jaskiniowy Antrop. caveman- człowiek kopalny Antrop. fossil man- człowiek neandertalski Antrop. Neanderthal (man)- człowiek śniegu (the) yeti, (the) Abominable Snowman■ człowiek czynu a man/woman of action- człowiek gór a highlander- człowiek honoru a man of honour- człowiek interesu a man of business, a business person- człowiek lasu a woodsman- człowiek renesansu a Renaissance man- człowiek z głową a smart one pot.- człowiek z krwi i kości (only) flesh and blood- ogarnij się trochę i umaluj, żebyś była podobna do ludzi tidy yourself up a bit and put some make-up on, so you look halfway human- ksiądz też człowiek, może zgrzeszyć priests are human too, and occasionally they sin- robić coś jak człowiek pot. to do sth properly- nareszcie wyspałam się jak człowiek I’ve finally had a proper night’s sleep- zachowuj się jak człowiek behave yourself (properly); try and act like a human being pot.* * *human being; ( mężczyzna) man ( bezosobowo)człowiek nie wie, co robić — one doesn't lub you don't know what to do
szary człowiek — (przen) man in the street, ordinary man
* * *mp1. antrop. human being ( Homo sapiens); człowiek pierwotny primitive man; człowiek jaskiniowy cave man; człowiek neandertalski Neanderthal man; człowiek epoki bronzu Bronze man; biały człowiek white man.2. (= osoba) person, individual; swój człowiek friend, my/our man; szary człowiek the man in the street; zwykły człowiek everyman; człowiek bez znaczenia nobody, nonentity; człowiek z ludu man of the people; dobry człowiek good person; święty człowiek holy man, man of God; człowiek gruboskórny thick-skinned person; człowiek interesu businessman; człowiek bezwartościowy no-good; człowiek czynu man of action, doer; człowiek sukcesu achiever, hot shot; człowiek śniegu Abominable Snowman, Yeti; człowiek starej daty mossback; człowiek-orkiestra one-man band; człowiek z krwi i kości flesh and blood; błąd człowieka human error; prawa człowieka human rights; upadek człowieka the Fall of Man; ani się człowiek obejrzy before one knows; być człowiekiem be human; jestem człowiekiem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce I am a human l. man and nothing that's human can be l. is alien to me; człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi man proposes, God disposes; człowiek uczy się przez całe życie you never stop learning, live and learn; góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem tak friends may meet but mountains never greet; niewłaściwy człowiek na niewłaściwym miejscu a round peg in a square hole; okazać się człowiekiem prove human; człowieku nie irytuj się don't get irritated; człowiek boże igrzysko man, the plaything of God; nie ma ludzi niezastąpionych nobody is irreplaceable; nie samym chlebem człowiek żyje man does not live on bread alone; człowiek człowiekowi wilkiem man is a wolf to (his fellow-)man, one man preys on another.3. pot. (= ja, każdy, ktokolwiek) one, you; nie dadzą człowiekowi spokoju they won't let a fellow be.4. (= dorosły) adult, grown-up.5. pot. (= robotnik, pracownik) worker; nająć człowieka do kopania studni hire a worker l. sb to dig a well.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > człowiek
-
82 jak
I 1. pron( w pytaniach) howjak dużo? — how much/many?
jak się masz? — how are you? (BRIT), how are you doing? (US)
jak wyglądam? — świetnie! — how do I look? — great!
jak się robi omlet? — how do you lub how does one make an omelette?
jak mu tam? — what-d'you-call-him?, what's-his-name? ( w zdaniach względnych)
zrobiłem, jak chciałeś — I did as you wanted
nie wiem, jak to zrobić — I don't know how to do it
2. conjnie wiem, jak ona wygląda — I don't know what she looks like ( w jakim stopniu)
( w porównaniach) astak jak... — (just) like...
jak go zobaczysz, pozdrów go — when you see him, say hello from me
widziałem (ją), jak wychodziła z biura — I saw her leave lub leaving the office
minęły już dwa lata, jak wyjechał — two years have passed since he left, ( jeśli) if, when
jak nie chcesz jechać, możesz zostać z nami — you can stay with us if you don't want to go
3. partjak nie dziś, to jutro — if not today then tomorrow
jak najlepiej/najszybciej — as well/soon as possible
II - ka; -ki; instr sg - kiem; m; ZOOLjak gdyby — as if, as though
* * *I.jak1adv. i conj.1. ( w pytaniach) how; jak dawno? how long ago?; jak daleko? how far?; jak długo? how long?; jak mu tam? what was his name?, what's his name?; jak ona wygląda? what does she look like?; jak się czujesz? how are you feeling; jak to? how so?, how do you mean?2. ( w pytaniach o instrukcje) how do I..., how does one...; jak dojść do dworca? how do I get to the station?; jak po niemiecku powiedzieć „dziękuję”? how do you say “thank you” in German?; jak się robi bigos? how do you make bigos?; jak to włączyć? how do you turn this thing on?; jak jej o czymś takim powiedzieć? how does/should one tell her about something like this?3. ( w zdaniach podrzędnych) how, as; wiem, jak to działa I know how this works; jest (akurat) takie, jak lubisz it's just the way you like it; nie wiem, jak wam podziękować I don't know how I can (ever) thank you.4. ( w wykrzyknieniach) how; jak tu cicho! how quiet (this place is)!; jak pięknie śpiewasz! how beautifully you sing!, what a great singer you are!5. (= kiedy, w chwili gdy) when; dam ci znać, jak przyjdzie/zadzwoni I'll let you know when she comes/calls; jak tylko... as soon as..., directly...6. (= jeśli) if; jak nie if not, unless; jak nie przestaniesz, (to)... if you don't stop..., unless you stop...; kto, jak nie ja/ty/my/on/ona who, if not me/you/ |us/him/her; jak nie teraz, to kiedy? if not now, when?7. (= dopóki) as long as; jak świat światem as long as the world keeps turning; jak żyję, nie widziałem czegoś takiego I've never seen brzydki jak noc (as) ugly as sin, butt ugly; (niezłe) jak na niego (not bad) for him; zimny jak lód (as) cold as ice; serce jak kamień heart of stone.9. (= dokąd) as far as; jak okiem sięgnąć as far as the eye can see.10. (z przymiotnikiem l. przysłówkiem w stopniu najwyższym) as... as possible; jak najprędzej/najszybciej/najlepiej as soon/fast/well as possible; jak najwięcej ( z rzeczownikiem w liczbie pojedynczej) as much as possible; ( z rzeczownikiem w liczbie mnogiej) as many as possible.11. jak gdyby as if, as though, like; patrzył tylko, jak gdyby nie rozumiał he just stared as if he didn't understand.13. byle jak (= niestarannie) crudely, anything like it.8. ( przy porównaniach) as, for; any old way, any which way; (= słabo, źle) badly, poorly.14. ( w innych zwrotach) czuć się jak u siebie w domu feel at home; jak amen w pacierzu sure as death; jak Boga kocham! I swear to God!, honest to God!; jak cię widzą, tak cię piszą fine feathers make fine birds; jak jeden mąż as one (man); with one accord; (wszystko) idzie jak z płatka everything is coming up roses; jak po maśle smoothly; nie ma jak w domu (there's) no place like home; home sweet home; tak jak zawsze same as usual.II.jak2mazool. yak ( Bos grunniens).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > jak
-
83 dać
* * *pf.1. (= przekazać) give; dać coś komuś give sth to sb, give sb sth; dać coś pod zastaw pawn sth; dać coś lekką ręką give sth away freely; dać coś na procent ( pieniądze) put sth in a savings account; dać coś komuś na słowo let sb have sth on trust, give sb sth on trust; dać coś komuś na kredyt handl. sell sb sth on credit; kto daje i odbiera, ten się w piekle poniewiera give a thing, and take a thing, to wear the devil's gold ring; kto szybko daje, ten dwa razy daje he gives twice who gives quickly; (there's) no rush to pay; dużo bym dał za to I'd give a lot/anything/the world/my right arm for that; dałbym nie wiem co I'd give anything.2. (= umożliwić) dać zgodę na coś agree to sth, give consent to sth; dać komuś ślub (o księdzu, urzędniku) marry sb; dać komuś rozwód (o urzędniku, sądzie) grant a divorce to sb; ( o małżonku) agree to divorce sb; dać do wyboru offer a choice; dać okazję do czegoś create an opportunity for sth; dać komuś wolną rękę (w czymś) give sb a free hand/blank check (to do sth).4. (= zapewnić) dać komuś wykształcenie/utrzymanie educate/feed sb; dać komuś pracę employ sb.5. (= pozwolić) let; dam sobie rękę uciąć przen. I'll bet you anything; daj, ja to zrobię let me do it; nie daj mu odejść/uciec don't let him go/get away; nie daj się prosić don't make me/us etc. get down on my/our etc. knees; nie dać innym dojść do głosu hold the stage; nie dał mi dojść do głosu I couldn't get a word in edgeways.6. (= zlecić) dać komputer do naprawy get one's computer fixed/serviced; dać ogłoszenie place an ad.7. przest. l. dial. (= położyć) put; daj to na półkę put it on the shelf.8. przest. l. dial. (= nastawić) turn (over), switch; daj telewizor na jedynkę turn l. switch the TV to (channel) one; daj to głośno play it loud; daj trochę głośniej/ciszej turn l. crank it up/down a bit.9. ( w zwrotach) dać komuś błogosławieństwo zwł. kośc. give sb a blessing, bless sb; daj Boże let's hope (to God), would to God; nie daj Boże/Bóg! God forbid!; dać komuś cynk pot. tip sb off, tip sb the wink; dać czadu pot. (= szybko jechać) floor it, step on it, put the pedal to the metal; (= głośno odtwarzać) pump up the volume, play l. hit it up; (o zespole = głośno grać) kick out the jams, cook; dać komuś do myślenia make sb (stop and) think; dać coś komuś do zrozumienia make sth clear to sb; dać komuś do zrozumienia, że... make it clear to sb (that)..., give sb to understand (that)...; dać komuś dowód miłości prove one's love to sb; dać drapaka/chodu pot. cut and run, take to one's heels; dać dupy wulg. obelż. pot. (= uprawiać seks) put out ( komuś for sb); wulg. pot. uj. (= spartaczyć robotę) screw (the job) up; daj głos! ( do psa) speak!; nie dam za to głowy I wouldn't swear to that; dać gwarancję guarantee, give/offer a guarantee; dać komuś kosza przest. pot. turn sb down, spurn sb, give sb the bounce; dać komuś krzyżyk na drogę bid sb good riddance; dajmy na to, że... pot. let's say that...; dać na tacę kośc. put (some) money on the (collection) plate; dać sobie na wstrzymanie pot. let it go; dać na zapowiedzi kośc. have one's/the banns published, publish the banns; dać komuś coś odczuć make sb feel sth; dać ognia fire; dać komuś po buzi/w twarz slap sb's face, slap sb across the face; dać komuś po nosie rap sb over the knuckles; ktoś nie dał po sobie poznać czegoś (uczuć, strachu) sb did not let sth show; dać komuś popalić/wycisk/do wiwatu pot. kick/whip sb's butt/ass, give sb a rough ride; dać słowo give one's word, make a promise; dać słowo honoru promise solemnly; dać komuś święty spokój leave sb alone; coś komuś nie daje spokoju sth gnaws/is gnawing at sb, sth eats away/is eating away at sb, sth haunts sb; dać czemuś radę manage sth; dać komuś radę take sb on; dać rozkaz give an order l. a command; dać komuś w kość pot. poop/wear sb out; dać komuś w czapę (= zabić) sl. waste sb; dać wiarę (czemuś) believe (sth); dać wyraz czemuś give expression to sth; dać z siebie wszystko do/give one's best; dać za wygraną give up; dać komuś znać let sb know; dam ci znać I'll let you know; to nic nie da that's no good.pf.1. tylko 3 os. sing. l. nieos. (= być realnym) tego nie da się zrobić it can't be done; ile się da as much as possible; na/o ile się da as far as possible; jak l. czym się da by any means possible/whatsoever.2. dać się poznać jako ktoś prove o.s. to be sb; dać się ponieść (emocjom/nerwom) get carried away; dać się nabrać be taken in; dać się nabrać na coś fall for sth; dawać się komuś we znaki give sb a hard time.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dać
-
84 nawet
part. 1. (zresztą) even- mógł nawet nie wiedzieć o tym he might even not have known about that- nie chcę nawet o tym słyszeć I don’t even want to hear about it, I won’t hear of it- odjechał nie pożegnawszy się nawet he left without even saying goodbye a. without so much as saying goodbye- nawet nie przeszło mi to przez myśl it never even crossed my mind- to nie było trudne, nawet dla mnie it wasn’t difficult, (not) even for me- jest chora, nawet bardzo she’s ill, even seriously ill- dostał czego chciał, a nawet więcej he got what he wanted and more besides- dzień był gorący, nawet upalny the day was hot, in fact it was scorching- okazał się nawet miły he turned out to be surprisingly nice2. (choćby) even- nawet jeśli mnie zaproszą, nie pójdę even if they do invite me, I won’t go- nawet gdyby mnie błagał, nie ustąpię even if he begged me, I wouldn’t give in- nawet gdyby tak było, to co? even if that were the case, so what?- nie mogę nic zrobić, nawet gdybym chciał I can’t do anything, even if I wanted to- nawet mi nie mów don’t even tell me- nie mam nawet chwili czasu I don’t even have a minute- nawet, nawet pot. quite something, (really) something- ona jest nawet, nawet she’s (really) something a. quite something- film był nawet, nawet the film was pretty cool* * *adv* * *adv.even; nawet, nawet not bad at all; nawet o tym nie wspominaj! don't (you) even mention it!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nawet
-
85 serc|e
n 1. Anat., Med. heart- atak/choroba serca a heart attack/disease- bicie jego serca the beat a. beating of his heart, his heartbeat- operacja na otwartym sercu open-heart surgery- przeszczep serca Med. (operacja) a heart transplant- wrodzona wada serca a congenital heart defect- mieć słabe/chore serce to have a weak/bad heart- umrzeć na serce to die of heart failure- on ma serce jak dzwon he has a healthy a. strong heart- od lat jest chory na serce he’s had a heart condition for years- serce waliło mu jak młotem his heart was thumping away like a drum2. sgt (pierś) heart, breast- tulić kogoś do serca to hug sb to one’s breast- upadł, łapiąc się za serce he fell pressing his hand to his heart- złożył przysięgę, kładąc rękę na sercu he took an oath with his hand on his heart3. (usposobienie) heart- człowiek wielkiego serca a. o wielkim sercu a big-hearted a. generous-hearted person- być człowiekiem małego serca a. o małym sercu to be a faint-hearted a. pigeon-hearted person- mieć dobre/miękkie/zimne/nieczułe serce to have a good/soft/cold/hard heart- serce jak kamień a. serce z kamienia a heart of stone- potrzeba nam gorących/ofiarnych serc we need enthustiastic/dedicated people4. książk. (siedlisko uczuć) heart- sekrety jej serca the secrets of her innermost soul- kochać/nienawidzić kogoś całym sercem a. z całego serca to love/hate sb with all one’s heart a. with one’s whole heart- mam serce przepełnione radością/smutkiem my heart brims over with joy/sadness- napełniasz nasze serca dumą/szczęściem you fill our hearts with pride/happiness- myśli, które napełniają serca rodziców strachem thoughts that strike fear in the hearts of parents- on jest bliski/drogi memu sercu he is close/dear to my heart- ta wiadomość uraduje twoje serce the news will gladden your heart- sercem jestem przy was a. z wami my heart goes to you a. is with you- zjednała sobie serce publiczności she won the hearts of the audience- zawsze okazywał nam serce he was always kind-hearted towards us5. sgt (miłość) heart- oddać komuś serce to give one’s heart to sb- zabrać a. skraść komuś serce to steal sb’s heart- zdobyć/podbić czyjeś serce to win/capture sb’s heart- złamać komuś serce to break sb’s heart6. sgt (męstwo) heart- wojownik o lwim sercu a lionhearted warrior- nawoływał towarzyszy, by nie tracili serca he appealed to his companions not to lose heart7. (przedmiot, symbol) heart- serce z piernika/czekolady heart-shaped gingerbread/chocolate- wisiorek w kształcie serca a pendant in the shape of a heart8. (środek) heart- w sercu dżungli/miasta in the heart of a jungle/city9. (w dzwonie) clapper, tongue- □ Serce Jezusa Relig. the Sacred Heart- sztuczne serce Med. artificial a. mechanical heart- Ryszard Lwie Serce Richard of the Lion’s Heart■ do głębi serca [przejąć się, wzruszyć] deeply- jak a. co serce (komuś) dyktuje [mówić, pisać] from the a. one’s heart- od serca [rozmowa, wyznanie, słowa] heart-to-heart; [bić brawo, pomagać] wholeheartedly- przyjaciel/przyjaciółka od serca a bosom friend- w głębi serca [zazdrościć, myśleć, odczuwać] in one’s heart of hearts, deep in one’s heart- w prostocie serca [wierzyć, zwierzać się] naively; [postępować] artlessly- w sercu [uważać, czuć] privately- z biciem a. drżeniem serca a. z bijącym sercem (z niepokojem, niepewnością) with one’s heart in one’s mouth; (ze wzruszeniem) with a lump in one’s throat- z bólem serca with an aching heart- z ciężkim sercem with a heavy heart- z dobrego a. z dobroci serca [pomagać, ofiarować] out of the goodness of one’s heart- ze szczerego serca [wspomagać, poświęcać się] kind-heartedly- z głębi serca [uczucia, życzenia] from the bottom of one’s heart- z otwartym sercem [przyjąć, witać, odnosić się] with an open heart- brać (sobie) coś do serca to take sth to heart- być bez serca a. nie mieć serca to have no heart- chwytać kogoś za serce to tug at sb’s heartstrings- czytać w czyimś sercu to read sb’s thoughts- kamień spadł mi z serca that is a weight off my mind- leży mi na sercu twoje zdrowie/szczęście I have your health/happiness at heart- tyle kłopotów leży mi na sercu I have so many troubles to worry about- mieć gołębie serce to be gentle at heart- mieć serce dla kogoś/do czegoś to be fond of sb/sth- mieć serce jak głaz a. z kamienia, mieć kamienne serce to have a heart of stone- mieć serce na dłoni to have one’s heart in the right place- on co ma w sercu, to w gębie pot. a. na języku he is a person of candour- mieć zajęcze serce to be chicken-hearted a. chicken-livered- mieć złote serce to have a heart of gold- miękko mi się robi koło serca my heart melts- nie mieć serca czegoś zrobić to not have the heart to do sth- nie mam serca powiedzieć jej prawdy I haven’t (got) the heart to tell her the truth- nie mieć serca dla a. do kogoś to dislike sb- nie mam już dla niej serca I don’t like her any more- nie mieć serca do czegoś (nie mieć ochoty) to be lukewarm about sth- on nie ma serca do sportu his heart’s not in sport- nosić a. chować kogoś/coś w sercu to have sb/sth engraved upon one’s heart- otworzyć serce komuś a. przed kimś to open one’s heart to sb, to pour out one’s heart to sb- pójść za głosem serca to follow one’s heart- idź za głosem swojego serca let your heart rule your head- przypaść komuś do serca to take a. catch sb’s fancy- przypadł mi do serca I took an instant liking to him- przypadłeś jej do serca she took a shine to you pot.- serce kraje się a. pęka mi na widok… it breaks my heart to see…- serce o mało nie pękło mu z żalu/tęsknoty his heart almost burst with grief/longing- serce mi krwawi pain rends my heart- serce staje mu w gardle a. podchodzi a. skacze mu do gardła (z niepokoju, obawy) he has his heart in his mouth a. throat; (z podniecenia, wzruszenia) his heart leaps- serce rosło na widok jej zdrowych dzieci it was a joy to see her healthy kids- serce wyrywa się mu do kogoś/czegoś he feels a yearning for sb/sth- serce zamiera mu w piersi his heart skips a. misses a beat- serce zamarło jej z zachwytu she was speechless with delight- trafić a. przemówić do czyjegoś serca to touch sb’s heart- jednym uśmiechem potrafi ująć ją za serce his smile is enough to melt her heart- ukłuć kogoś w serce to pierce sb’s heart (like a dagger)- wkładać w coś (całe) serce to put one’s heart and soul into sth- wkraść się do czyjegoś serca to gain a place in sb’s affections- wyrzucić kogoś z serca to wipe sb out of one’s memory- zdjąć komuś kamień z serca to take a load off sb’s mind- zrzucić kamień z serca to get it off one’s chest pot.- serce nie sługa przysł. the heart knows no masterThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > serc|e
-
86 moment
moment przełomowy — turning point; ( decydujący) decisive moment
w tym momencie — ( teraz) at the moment; ( wtedy) at that moment, ( w tej sytuacji) at this point lub juncture
w momencie gdy — ( w czasie gdy) while; ( skoro tylko) the moment, the instant
* * *mi1. (= chwila) moment, instant, second; moment! just a moment l. second l. minute!; chwila, moment! wait a minute l. second l. moment!; czekać na odpowiedni moment (żeby coś zrobić) wait for the most opportune moment (to do sth); czekać na właściwy moment bide one's time; decydujący moment decisive moment; moment kulminacyjny climax, culmination; moment przełomowy turning point; dobry l. świetny moment sobie wybrałeś żeby... iron. it's not exactly the best moment to...; dobrze wybrać moment choose the right time l. moment, choose the most opportune moment; lada moment l. chwila (at) any moment; moment krytyczny crunch, critical moment; na l. przez moment for a while l. moment; pokonać krytyczny moment l. punkt turn the corner; trudno o gorszy moment na robienie komentarzy there could scarcely be a worse moment to make a comment; wybrać zły moment na coś choose a bad l. the wrong l. the most inopportune moment for sth; mieć dobre momenty have one's moments; to nie jest odpowiedni moment (na robienie czegoś) this is hardly the time (to do sth); dokładnie w tym momencie (at) this very moment, as we speak; nie zareagować w odpowiednim momencie miss one's cue; przeszkodzić komuś w najbardziej nieodpowiednim momencie interrupt sb at the most inopportune moment; w danym momencie at a given moment; w każdym l. dowolnym momencie at any time; w krytycznym momencie when the crunch comes; w momencie gdy (= w czasie gdy) while; (= skoro tylko) the (very) moment; w ostatnim momencie at the last moment, in the nick of time; w tym momencie (= teraz) at the moment; (= wtedy) at that moment; (= w tej sytuacji) at this point l. juncture; w tym samym momencie at the same time; w złym l. nieodpowiednim momencie untimely, at the most inopportune moment; zaskoczyć kogoś w najmniej odpowiednim momencie catch sb with their pants down; zrobić coś w odpowiednim momencie time sth well; doprowadzić coś do momentu rozstrzygającego bring sth to a head; od tego momentu from this moment on.2. fiz., mech., mat. moment; moment magnetyczny fiz. magnetic moment; moment bezwładności fiz. moment of inertia; moment siły fiz. moment of force; moment bezwzględny mat. absolute moment; moment spinowy fiz. spin; moment odśrodkowy (układu materialnego) mech. product of inertia, moment of deviation; moment obrotowy mech. torque; moment pędu mech. angular momentum, moment of momentum.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > moment
-
87 myśleć
(-ę, -isz); pt; -ał, -eli; vimyśleć o myśleć — ( rozmyślać o) to think about; (rozważać, zamierzać) to think of; ( troszczyć się) to think of
myślę, że tak — I think so
myślę, że nie — I don't think so
niewiele myśląc — without much thought, not thinking much
* * *ipf.- ę -isz1. (= rozumować) think, reason; o czym myślisz? what are you thinking about?; co o tym myślisz l. sądzisz? what do you think about it?; myśleć rozsądnie be sensible; myśleć logicznie think logically; zawsze mówi to, co myśli he always speaks his mind; myśleć głośno think aloud, think out loud; niewiele myśląc without much thought, not thinking much, on the spur of the moment; i kto by pomyślał, że... and who would have thought that...; myśleć o niebieskich migdałach żart., iron. daydream, indulge in daydreams.2. (= troszczyć się o kogoś/coś) think of, care for; on myśli tylko o sobie he thinks of nobody but himself; muszę myśleć o przyszłości mojej rodziny I must have the future of my family in mind, I have got to think of my family's future.3. (= mieć zamiar coś zrobić) intend, be going to, think of; myślę o wycieczce do Hiszpanii w lipcu I am thinking of going on a trip to Spain in l. this July; ani myślę o wyjeździe do Warszawy I have no intention to go to Warsaw, I am not going to go to Warsaw; czy ty myślisz o niej poważnie? are you serious about her?; co ty sobie myślisz?! what do you think you are doing?!; myślę, że tak I think so; myślę, że nie I don't think so.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > myśleć
-
88 postanawiać
impf ⇒ postanowić* * *1. -am, -asz, postanowić; perf; vt 2.postanowić coś zrobić — to decide to do lub on doing sth
postanowić, że... — to decide that...; PRAWO to rule that...
* * *ipf.postanowić pf. decide on; postanawiać o czymś decide on l. about sth, take l. make one's decision on l. about sth; postanowić coś zrobić decide to do sth l. on doing sth; postanowić czegoś nie robić decide against doing sth; postanowić, że... decide that...The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > postanawiać
-
89 stan
w dobrym/złym stanie — in good/poor condition
stan zdrowia — (state of) health, condition
* * *mi1. ( sytuacja) state; (= kondycja) condition; stan cywilny marital status; stan konta fin. balance of account; stan nieważkości fiz. state of weightlessness; stan podgorączkowy med. subfebrile body temperature; stan rzeczy state of affairs; stan skupienia chem., fiz. state of matter, phase; zmiana stanu skupienia chem., fiz. phase transition; stan wody meteor. water level; stan wojenny prawn. martial law; stan wyjątkowy prawn. state of emergency; w ciężkim stanie in critical condition; w dobrym/złym stanie ( zdrowia) in good/poor condition; w stanie surowym ( o domu) in the rough; urząd stanu cywilnego registry office; być w stanie (coś zrobić) be able (to do sth), be capable (of doing sth); niestety, nie będę w stanie ci pomóc unfortunately, I won't be able to help you; być stanu wolnego be single; być w stanie wskazującym na spożycie pot. be under the influence; być w poważnym l. odmiennym stanie ( o kobiecie) be expecting, be in the family way; przejść w stan spoczynku retire from active service l. duty; generał w stanie spoczynku retired general; mieć coś na stanie pot. have sth in stock; postawić kogoś w stan oskarżenia (pod zarzutem morderstwa) prawn. indict sb (on murder charges); żyć ponad stan live beyond one's means.2. ( nastrój) state; stan ducha frame of mind; stan lękowy psych. anxiety state; być w stanie apatii/podniecenia/depresji be apathetic/excited/depressed.3. (= talia) waist.4. ( część sukni) bodice.5. kraj, prowincja state; stan Oregon the state of Oregon; Stany Zjednoczone (Ameryki) the United States (of America), pot. the US; mieszkać w Stanach pot. live in the States, live in the US.6. (= warstwa społeczna) estate, estate of the realm; class; stan średni middle class; stan ziemiański gentry; trzeci stan hist. third estate.7. lit. (= zawód) occupation; stan nauczycielski/wojskowy teaching/military profession.8. polit. state; mąż stanu statesman; podsekretarz stanu undersecretary of State; racja stanu raison d'état, reasons of State; sekretarz stanu secretary of State; więzień stanu political prisoner; zamach stanu coup d'état, coup; zdrada stanu high treason.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > stan
-
90 widzieć
(-dzę, -dzisz); vt/viźle/dobrze widzę — I see poorly/well
widzę, że... — I can see (that)...
kto to widział! — pot well, I never!
sam widzisz — there you are lub go
* * *ipf.1. (= spostrzegać) see (że... (that)...); notice (że... that...); catch sight of (sb l. sth); arch. espy; widzę jak przez mgłę I see as if through a mist; widzieć kogoś/coś kątem oka see sb/sth out of the corner of one's eye; widziałem już ten film I've seen this film before; widziałem jakiś błysk w ciemnościach I saw l. caught sight of a flash in the dark; nie chcę cię więcej widzieć na oczy! I don't want to set eyes on you again; nikogo tam nie widziałem I didn't see l. notice anyone there; widziałem to na własne oczy I saw it with my own eyes; widzieć coś jak na dłoni see sth plainly; widzieć coś w ciemnych barwach see sth in dark colors; jak widzę, posprzątaliście pokój I can see you've tidied up the room; nic nie widzę I can't see anything; nie widzieć na jedno oko I'm blind in one eye; on świata poza nią nie widzi he only has eyes for her; to oszust, jakiego świat nie widział he's a crook whose like the world hasn't seen; tyle go widzieli that was the last they saw of him; co widzę! what do I see?; kogóż to widzę! is it you I see?; kto widział takie rzeczy! who ever saw such a thing?; sam widzisz you can see for youself.2. (= spotykać) see (sb) ( w sprawie czegoś about sth); miło mi znów cię widzieć (it's) nice to see you again; szef chce cię widzieć w sprawie tej umowy the boss wants to see you about that contract.3. (= wyobrażać sobie) see, visualize; nie widzę siebie w roli ojca I can't visualize myself as a father.4. widzieć w kimś coś l. widzieć kogoś jako coś view sb as sth; look on l. upon sb as sth; wszyscy widzą w nim bohatera they all look on him as a hero.5. (= pojmować, rozumieć) see, understand; a widzisz! there you are!; nie widzę w tym nic śmiesznego I fail to see the funny side of it; czy nie widzisz, że miałem rację? can't you see I was right?; wreszcie widzę, co masz na myśli at last I see what you mean.ipf.1. (= oglądać siebie samego) see o.s.; widzę się w lustrze I see myself in the mirror.2. (= dostrzegać się nawzajem) see one another l. each other.3. (= wyobrażać sobie coś na własny temat) see o.s., fancy o.s. (czymś l. jako coś as sth); widział się laureatem Nagrody Nobla he fancied himself as a Nobel Prize winner.4. (= dostrzegać się nawzajem) see one another l. each other; nie widzieli się w tłumie they couldn't see each other in the crowd.5. pot. (= podobać się) like; jak ci się widzi moja marynarka? how do you like my jacket?6. (= spotkać się) see, meet ( z kimś sb) ( w sprawie czegoś about sth) ( żeby coś zrobić in order to do sth); muszę się widzieć w tej sprawie z moim prawnikiem I have to see my lawyer about it.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > widzieć
-
91 zdążać
(-am, -asz); perf -yć; vi( przybywać na czas) to be lub make it in time; ( dotrzymywać kroku) to keep pacezdążać do... — książk to head for...
* * *ipf.zdążyć pf.1. (= nadążać) keep pace, keep up (za kimś/czymś with sb/sth).2. (= być na czas) be in time ( na coś for sth).3. (= zrobić coś w wyznaczonym czasie) finish on time, meet the deadline; zdążymy przed zmierzchem we'll make it before dusk.4. tylko ipf. lit. (= podążać) head ( ku czemuś for l. toward sth); zdążać donikąd be getting nowhere.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zdążać
-
92 dać
глаг.• воздать• выдавать• давать• дарить• дать• доставлять• задавать• издавать• испускать• надавать• отдавать• отдать• подавать• подать• предоставить• предоставлять• преподать• уделить• уделять* * *dadzą, dany сов. дать;\dać do prania отдать в стирку; \dać na bagaż сдать в багаж; \dać па odczepne дать, чтобы отвязаться; \dać zysk дать (принести) прибыль; \dać zgodę согласиться; \dać do zrozumienia дать понять; \dać do myślenia заставить задуматься;
daj spokój! оставь меня в покое!;daj mi powiedzieć! дай мне сказать!; ● to się da zrobić это можно будет сделать;nie \dać znać po sobie не показать виду;
\dać sobie radę z kimś, czymś справиться с кем-л., чём-л.;\dać przykład показать пример; \dać drapaka, \dać nogę разг. удрать, дать стрекача (стречка); \dać za wygraną отступиться, признать себя побеждённым;
dajmy na to допустим, положим* * *dadzą, dany сов.dać do prania — отда́ть в сти́рку
dać na bagaż — сдать в бага́ж
dać na odczepne — дать, что́бы отвяза́ться
dać zgodę — согласи́ться
dać do zrozumienia — дать поня́ть
dać do myślenia — заста́вить заду́маться
daj spokój! — оста́вь меня́ в поко́е!
- dać drapakadaj mi powiedzieć! — дай мне сказа́ть!
- dać nogę -
93 kupa
сущ.• ворох• груда• кипа• купа• куча• масса• множество• накопление• толпа* * *1) posp. kupa (odchody) кака, какашка, куча2) pot. kupa (grupa ludzi) гурьба, скоп3) kupa (sterta) купа (ворох)kępa купа (кустов)* * *kup|a♀ 1. куча;\kupa śmieci куча мусора; \kupa pieniędzy уйма денег; \kupa kamieni куча (груда) камней; mam \kupaę spraw do załatwienia у меня куча дел;
2. прост. куча (кала), испражнения lm.;zrobić \kupaę наделать (навалить) кучу, испражниться; ● wziąć się w \kupaę разг. взять себя в руки, собраться, подтянуться; mieszkać na \kupaie разг. жить всем скопом;
coś nie trzyma się \kupay разг. ни ладу ни складу нет в чём-л., полная бессмыслица;trzymać się \kupay a) (o kimś) держаться вместе;
б) (о czymś) составлять (логическое) целое* * *ж1) ку́чаkupa śmieci — ку́ча му́сора
kupa pieniędzy — у́йма де́нег
kupa kamieni — ку́ча (гру́да) камне́й
mam kupę spraw do załatwienia — у меня́ ку́ча дел
2) прост. ку́ча (ка́ла), испражне́ния lmzrobić kupę — наде́лать (навали́ть) ку́чу, испражни́ться
•- mieszkać na kupie
- coś nie trzyma się kupy
- trzymać się kupy -
94 potrafić
глаг.• мочь• суметь• уметь• ухитриться* * *potraf|ićсов. несов. 1. суметь/уметь; смочь/ мочь;nie \potrafići czytać он не умеет читать; pokazać со się \potrafići показать (проявить) себя;
2. быть способным (на что-л.);\potrafići zrobić niespodziankę он способен на неожиданность, от него можно ожидать сюрприза
* * *сов. несов.1) суме́ть / уме́ть; смочь / мочьnie potrafi czytać — он не уме́ет чита́ть
pokazać co się potrafi — показа́ть (прояви́ть) себя́
2) быть спосо́бным (на что-л.)potrafi zrobić niespodziankę — он спосо́бен на неожи́данность, от него́ мо́жно ожида́ть сюрпри́за
-
95 potrzeba
сущ.• бедность• недостаток• необходимость• нищета• нужда• потребность• предпосылка• требование* * *potrzeb|a%1 ♀ необходимость, нужда, потребность;\potrzebaу kulturalne культурные потребности (запросы); zaspokajać \potrzebay удовлетворять потребности; artykuły pierwszej \potrzebaу товары первой необходимости; w miarę \potrzebay по мере надобности
więcej niż \potrzeba больше чем нужно (надо);nie \potrzeba не нужно, не надо;
\potrzeba coś zrobić надо (необходимо) что-л. сделать+* * *I жнеобходи́мость, нужда́, потре́бностьpotrzeby kulturalne — культу́рные потре́бности (запро́сы)
zaspokajać potrzeby — удовлетворя́ть потре́бности
artykuły pierwszej potrzeby — това́ры пе́рвой необходи́мости
II в знач. сказ. безл.w miarę potrzeby — по ме́ре на́добности
ну́жно, на́доnie potrzeba — не ну́жно, не на́до
więcej niż potrzeba — бо́льше чем ну́жно (на́до)
potrzeba coś zrobić — на́до (необходи́мо) что́-л. сде́лать
Syn: -
96 spróbować
глаг.• испытывать• попробовать• попытать• попытаться• пробовать• пытать• пытаться• силиться* * *spróbowa|ć\spróbowaćny сов. попробовать;\spróbować wszystkiego po trochu попробовать (отведать) всего понемножку;
\spróbować coś zrobić попробовать (попытаться) что-л. сделать;● \spróbować szczęścia (sił) попытать счастья; \spróbować nie zaszkodzi погов. попытка — не пытка
* * *spróbowany сов.попро́боватьspróbować wszystkiego po trochu — попро́бовать (отве́дать) всего́ понемно́жку
- spróbować siłspróbować coś zrobić — попро́бовать (попыта́ться) что́-л. сде́лать
- spróbować nie zaszkodzi -
97 else
[ɛls]advor else — ( otherwise) bo inaczej; ( threatening) bo jak nie
something else — coś innego, coś jeszcze
is there anything else I can do? — czy jest jeszcze coś, co mogę zrobić?
* * *[els]adjective, adverb(besides; other than that already mentioned: What else can I do? Can we go anywhere else?; He took someone else's pencil.) jeszcze, poza tym- or else -
98 dawać się
vrThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dawać się
-
99 dor|obić
pf — dor|abiać impf Ⅰ vt 1. (zrobić więcej) to make (some) more [kanapek, naleśników] 2. (zrobić coś brakującego) to make- dorobić półkę do regału to make an additional shelf for the bookcase- dorobić kołnierz do swetra to add a collar to a jumper- dorobić klucze to make duplicate keys- dorobić nowe zakończenie powieści to make up a new ending for a novel- dorobić ideologię do czegoś przen. to come up with a justification for sth- dorabiał części samochodowe he made a. manufactured spare parts for cars- uzasadnienie dorobiono potem they came up with the justification after the fact a. event- dorabiać szyciem/korepetycjami/tłumaczeniami na utrzymanie to do some sewing/tutoring/translations to make ends meet- dorabiać nadgodzinami (do pensji) to earn (some) extra money by working overtime- dorabiać sobie na boku to earn money on the side pot.- dorobić (sobie) parę złotych na drobne wydatki to earn a bit of pin money pot.- dorabiać do stypendium/renty to supplement one’s scholarship/pension- dorabiała jako kelnerka/barmanka she earned extra money moonlighting as a waitress/barmaid a. bartender US- ile można dorobić nie tracąc prawa do emerytury/zasiłku? how much are you allowed to earn before you lose your (retirement) pension/(unemployment) benefits?Ⅲ dorobić się — dorabiać się pot. 1. (wzbogacić się) to make a fortune; to make a pile pot.- dorobić się majątku to make a fortune- imigranci dorabiali się, budowali piękne domy the immigrants were getting rich and building themselves fine houses- powoli dorabiali się ciężką pracą they gradually made money by working hard- dorobił się na piwie/handlu he made a fortune on beer/trade2. (osiągnąć) to acquire [przezwiska]- powoli dorabiałem się pokaźnej biblioteki I was gradually building up an impressive library- miasto dorobiło się nowej sali kinowej the town finally has a. boasts a new cinema3. (nabawić się) to catch, to come down with [kataru, grypy, zapalenia płuc]; to develop [reumatyzmu]- życiem w stresie dorobił się wrzodów żołądka his stressful lifestyle gave him ulcers- z takim katarem nie chodź do pracy, bo się dorobisz don’t go to work with that head cold, because you’ll come down with something worseThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dor|obić
-
100 porząd|ek
Ⅰ m (G porządku) 1. (ład) order U, tidiness U- dbać o porządek w domu/kuchni to keep the house/kitchen neat a. tidy a. orderly- robić porządek w papierach to organize one’s documents a. papers, to put one’s documents a. papers in order- utrzymywać wzorowy porządek w biurze/pracowni to keep one’s office/studio a. atelier in perfect order- w pokoju panował idealny porządek the room was (as) neat as a pin a. in perfect order- kiedy wreszcie doprowadzisz garaż/ogródek do porządku? when are you going to tidy up the garage/garden?- doprowadź się do porządku, zanim przyjdą goście tidy yourself up before the guests arrive2. sgt (kolejność) order- w porządku alfabetycznym/chronologicznym in alphabetical/chronological order- porządek prac parlamentu the parliamentary order of the day a. schedule- porządek prac rolnych the agricultural cycle- porządek obrad the agenda, the order of the day- postawić coś na porządku dziennym to put sth on the agenda3. sgt (system) order- porządek publiczny public order- ład i porządek law and order- zakłócić/przywrócić porządek to disturb the peace/to restore order- porządek prawny (w państwie) the law (of a country)- zrobić porządek z parkowaniem na chodnikach to take measures against parking on the pavements- zrobić porządek z wagarowiczami to take measures to stop truancy- porządek społeczny/ekonomiczny the social/economic order- ustalony porządek społeczny the status quo- boski porządek wszechświata the divine order of the universe- uległ odwróceniu naturalny porządek rzeczy the natural order of things has been reversed4. Archit. order- porządek dorycki/joński/koryncki/toskański/kompozytowy the Doric/Ionic/Corinthian/Tuscan/composite order5. Wyś. Kon. (joint a. co-)favourites pl GB, (joint a. co-)favorites pl US Ⅱ porządki plt 1. (sprzątanie) cleaning sg- gruntowne porządki a thorough cleaning- świąteczne porządki a holiday cleaning- wiosenne porządki a spring cleaning2. (reguły) order sg- zaprowadzić nowe porządki to impose a new order- nowy szef, nowe porządki a new broom a. brush sweeps clean przysł.■ w dużych miastach kradzieże samochodów/włamania do mieszkań są na porządku dziennym in big cities car thefts/burglaries occur on a daily basis- on/ona jest w porządku pot. he’s/she’s OK pot.- on/ona jest zawsze wobec mnie w porządku pot. he’s/she’s always been nice a. decent to me- coś tu nie jest w porządku pot. something’s not (quite) right here- wszystko było w porządku pot. everything was fine a. all right- coś jest z nim nie w porządku pot. there’s something wrong with him, there’s something the matter with him- „mogę wpaść wieczorem?” – „w porządku” pot. ‘can I stop by tonight?’ – ‘sure’ a. ‘okay’ pot.- dla porządku for form’s sake, as a formality- przejść nad czymś do porządku dziennego to wave sth asideThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > porząd|ek
См. также в других словарях:
nie powiedzieć marnego słowa — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie odezwać się do kogoś, nie powiedzieć komuś czegoś; także: nie zrobić komuś wymówki : {{/stl 7}}{{stl 10}}Podwiózłbym go, ale on nie powiedział nawet marnego słowa, że jedzie do miasta. Popatrzyła na ten bałagan, ale nie… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie tknąć [nie ruszyć] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{kogoś} {{/stl 8}}palcem {{/stl 13}}{{stl 7}} nie zrobić komuś nic złego, nie wyrządzić komuś żadnej krzywdy : {{/stl 7}}{{stl 10}}Wysoki sądzie, nie tknąłem go nawet palcem! {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie kiwnąć palcem (w bucie) — {{/stl 13}}{{stl 7}} mając możliwości, nie zrobić nic w jakiejś sprawie, być obojętnym i bezczynnym : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie kiwnął palcem w bucie, aby pomóc bratu. Nie kiwnę palcem w tej sprawie. Nie kiwnął palcem, kiedy żona malowała… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie kiwnąć palcem, aby... — nie kiwnąć palcem, aby... {{/stl 13}}{{stl 7}} nie zrobić nic, aby... : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie kiwnął palcem, żeby znaleźć sobie jakąś robotę. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
zrobić — 1. Coś zrobiło swoje «coś dało spodziewany rezultat»: Pochlebstwo zrobiło swoje. Z oczu gospodyni znikła nieufność, a na jej wargach pojawił się niedowarzony uśmiech. A. Bahdaj, Wakacje. 2. Ktoś dużo, tyle itp. dla kogoś zrobił «ktoś okazał komuś … Słownik frazeologiczny
zrobić — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}robić I{{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}co z tym fantem zrobić; nie mieć co ze sobą zrobić; nie (umieć, potrafić) zrobić kroku; nie wiedzieć, co zrobić z rękami; sam diabeł {{/stl 7}}{{stl … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie wiedzieć, co zrobić z rękami — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie wiedzieć, jak się zachować, być całkowicie skonsternowanym, zbitym z tropu; okazywać takie uczucia lub brak panowania nad sobą nerwowymi ruchami rąk : {{/stl 7}}{{stl 10}}Kiedy odzwyczajał się od papierosów, nie wiedział … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie mieć co ze sobą zrobić — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie wiedzieć, czym się zająć, nie mieć żadnego zajęcia, żadnej pracy; nudzić się; nie mieć się gdzie podziać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie miałem co ze sobą zrobić, więc wyszedłem na spacer. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie (umieć, potrafić) zrobić kroku — {{/stl 13}}{{stl 8}}{bez kogoś} {{/stl 8}}{{stl 7}} być całkowicie uzależnionym od kogoś, nie mieć własnej woli : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie potrafił zrobić kroku bez matki. Kroku nie zrobił bez pomocy kolegów. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie wadzi [nie zawadzi, nie wadziłoby] — {{/stl 13}}{{stl 8}}{coś (zrobić) } {{/stl 8}}{{stl 7}} byłoby dobrze, trzeba by, nie zaszkodzi (coś zrobić) : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nie zawadzi zapytać o drogę, sprawdzić. Nie wadzi trochę wyżej ustawić rusztowanie. Szklaneczka przed snem nie… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
nie ma — nie było, nie będzie forma nieosobowa zaprzeczona czasownika być 1. «w połączeniu z rzeczownikami (lub odpowiednikami rzeczowników) zwykle w dopełniaczu tworzy zwroty oznaczające nieistnienie, brak czegoś, nieznajdowanie się w określonym miejscu … Słownik języka polskiego