Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

nascens

  • 1 nāscēns

        nāscēns entis, adj.    [P. of nascor], arising, young, immature: nascentibus Athenis: cornu, Iu.

    Latin-English dictionary > nāscēns

  • 2 nascens

    nascens, entis, Part. and P. a., from nascor.

    Lewis & Short latin dictionary > nascens

  • 3 gnata

    nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).
    I.
    Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.
    1.
    With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):

    cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,

    Cic. de Or. 1, 40, 183:

    cujus ex filiā natus est Sestius,

    id. Fam. 13, 8, 1:

    Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,

    id. Rep. 2, 21, 37:

    ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,

    Sen. ad Helv. 16, 6:

    natam sibi ex Poppaeā filiam,

    Tac. A. 15, 23 init.:

    ex Thetide natus,

    Quint. 3, 7, 11:

    ex Urbiniā natus,

    id. 7, 2, 5:

    Alexandri filius natus ex Barsine,

    Just. 13, 2, 7; cf.:

    negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,

    Suet. Ner. 6:

    quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:

    convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,

    Ter. Heaut. 5, 4, 7:

    ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,

    Liv. 43, 3, 2;

    very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,

    Suet. Ner. 4 init.:

    Neoptolemus ex quo nata est Olympias,

    Just. 17, 3, 14:

    ex quo nasci nepotes deceat,

    Plin. Ep. 1, 14, 2:

    illum ex me natum,

    Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:

    quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,

    Juv. 9, 83.—
    2.
    With de and abl.:

    de tigride natus,

    Ov. M. 9, 612; cf.:

    de stirpe dei nasci,

    id. ib. 11, 312:

    de pellice natus,

    id. ib. 4, 422:

    natus de muliere,

    Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —
    3.
    With abl. (so usually with proper names;

    and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,

    Cic. N. D. 3, 17, 44:

    Hercules Jove natus,

    id. ib. 3, 16, 42:

    Nilo natus,

    id. ib. 3, 16, 42:

    nascetur Oedipus Lao,

    id. Fat. 13, 30:

    patre Marte,

    id. Rep. 2, 2, 4:

    Paulo,

    id. Off. 1, 33, 121:

    privignus Poppaeā natus,

    Suet. Ner. 55:

    Ascanius Creusā matre natus,

    Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:

    amplissimā familiā nati adulescentes,

    Caes. B. G. 7, 37, 1:

    honestis parentibus,

    Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:

    Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,

    Tac. A. 16, 17:

    deus deo natus,

    Liv. 1, 16, 3:

    imperioso patre,

    id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):

    patre certo nasci,

    Cic. Rosc. Am. 16, 46:

    Apolline natus,

    Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,

    natus deā,

    of Æneas, Verg. A. 1, 582:

    matre Musā natus,

    Cic. N. D. 3, 18, 45:

    nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,

    Verg. A. 1, 286.—
    4.
    With ab and abl.:

    generari et nasci a principibus,

    Tac. H. 1, 16:

    et qui nascentur ab illo,

    Verg. G. 1, 434.—
    5.
    In other constrr.:

    post homines natos,

    since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:

    post genus hominum natum,

    id. Balb. 10, 26:

    in miseriam nascimur,

    id. Tusc. 1, 5, 9:

    aves omnes in pedes nascuntur,

    with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:

    ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,

    to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:

    homo nascitur ad laborem,

    i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—
    B.
    Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:

    humi nascentia fraga,

    Verg. E. 3, 92:

    cum nata fuerint folia,

    Vulg. Marc. 13, 28:

    nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,

    is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:

    onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,

    Plin. 36, 8, 12, § 61:

    ex palude nascitur amnis,

    rises, id. 36, 26, 65, § 190:

    nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,

    rise, Verg. E. 8, 17:

    unde nigerrimus Auster Nascitur,

    id. G. 3, 278:

    nascens luna,

    Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:

    nascentia templa,

    newly built, Mart. 6, 4, 3:

    Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,

    Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):

    ab eo flumine collis nascebatur,

    Caes. B. G. 2, 18; cf.:

    nascitur altera moles,

    Sil. 3, 530. —
    II.
    Trop.
    A.
    To arise, spring forth, proceed from, be produced:

    scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,

    Cic. Fam. 16, 22, 2:

    nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,

    id. Off. 2, 5, 16:

    fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,

    id. Fam. 15, 4, 13:

    facinus natum a cupiditate,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:

    visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,

    id. Div. 2, 66, 135:

    strumae nascuntur maxime in cervice,

    Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:

    onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,

    Plin. 36, 7, 12, § 59:

    frumenta nata sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:

    ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,

    id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:

    profectio nata a timore defectionis,

    Caes. B. G. 7, 43:

    querelae verae nascuntur pectore ab imo,

    Cat. 64, 198:

    omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,

    Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:

    ex hoc nascitur ut,

    hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—
    B.
    Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):

    quod natum est ex spiritu, spiritus est,

    Vulg. Johan. 3, 6:

    nasci denuo,

    id. ib. 3, 7:

    natus ex Deo,

    id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.
    A.
    nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:

    ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,

    Cic. Brut. 7, 27:

    eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,

    Petr. 4:

    (vitulus) vexat nascenti robora cornu,

    Juv. 12, 9.—
    2.
    Subst.: nascentia, ĭum, n., organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3; 5, 8, 1.—
    B.
    nātus, a, um, P. a., born; hence,
    1.
    Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:

    caritas, quae est inter natos et parentes,

    Cic. Lael. 8, 27:

    bellum prope inter parentes natosque,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:

    cum pecore et gnatis,

    Hor. S. 2, 2, 115:

    et trepidae matres pressere ad pectora natos,

    Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:

    natam conlocare alicui,

    Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):

    si quis gnatam pro mutā devovet agnā,

    Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):

    maxima natarum Priami,

    Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):

    tamquam si natus nemo in aedibus habitet,

    Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:

    nato nemini,

    id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—
    2.
    Adj.
    a.
    Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.
    (α).
    With dat. (class.):

    me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,

    Ter. Ad. 4, 2, 6:

    non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    natus huic imperio,

    id. Cael. 24, 59:

    gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,

    id. Pis. 17, 41:

    Judaei et Syri, nationes natae servituti,

    id. Prov. Cons. 5, 10. —
    (β).
    With ad (class.):

    vir ad omnia summa natus,

    Cic. Brut. 68, 239:

    natus ad haec tempora,

    id. Phil. 12, 4, 9:

    ad dicendum natus aptusque,

    id. de Or. 1, 22, 99:

    ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,

    id. Fin. 5, 22, 63:

    ad hoc unum natus,

    id. Or. 28, 99:

    ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,

    id. Fin. 2, 13, 40:

    natus ad sacra Cithaeron,

    Ov. M. 2, 223:

    canor mulcendas natus ad aures,

    id. ib. 5, 561.—
    (γ).
    With inf. ( poet.):

    quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,

    Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—
    (δ).
    With in and acc. ( poet.):

    nati in usum laetitiae scyphi,

    Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—
    (ε).
    With propter (rare):

    apros, animal propter convivia natum,

    Juv. 1, 141.—
    b.
    Formed or constituted by nature in any manner:

    alius ager bene natus, alius male,

    Varr. R. R. 1, 6, 1:

    sarmenta male nata,

    Col. 4, 24, 7:

    ita natus locus est,

    Liv. 9, 2:

    inculti versūs et male nati,

    Hor. Ep. 2, 1, 233.—
    (β).
    Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:

    ut in his pro re natā non incommode possint esse,

    Cic. Att. 7, 14, 3:

    Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,

    id. ib. 14, 6, 1;

    7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,

    Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—
    c.
    With a specification of time, so old, of the age of, etc.:

    eques Romanus annos prope XC. natus,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:

    annos natus unum et viginti,

    id. de Or. 3, 20, 74:

    cum annos ad quinquaginta natus esset,

    id. Clu. 40, 110:

    cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,

    id. Tusc. 5, 20, 57:

    Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,

    id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;

    Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,

    Ter. Eun. 3, 3, 23:

    minor quinque et viginti annis natus,

    Nep. Han. 3, 2:

    minor triginta annis natus,

    Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

    homo annos natus major quadraginta,

    over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:

    Dionysius major annos sexaginta natus decessit,

    Nep. Reg. 2, 3:

    cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,

    Liv. 45, 32, 3:

    minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,

    Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):

    plus triginta annis natus sim,

    Plaut. Men. 3, 1, 1:

    annos sexaginta natus es aut plus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:

    non amplius novem annos natus,

    Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:

    ubi germen nascere coeperit,

    Cato, R. R. 151 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > gnata

  • 4 nascor

    nascor, nātus, nasci (ante-class., and in poets of the class. period also gnatus, v. under P. a. B.; part. fut. nasciturus, Pall. Jun. 7, § 8; Vulg. Judic. 13, 8), 3, v. dep. [from gnascor, gnatus, root gen, whence gigno; cf. Gr. gennaô], to be born, to be begotten (of or by male or female).
    I.
    Lit.; constr. with ex or de and abl., or with abl. alone; rarely with ab and abl.
    1.
    With ex and abl. (esp. with name or other appellation of the mother):

    cum ex utrāque (uxore) filius natus esset,

    Cic. de Or. 1, 40, 183:

    cujus ex filiā natus est Sestius,

    id. Fam. 13, 8, 1:

    Servius Tullius ex serva Tarquiniensi natus,

    id. Rep. 2, 21, 37:

    ex hac feminā debuit nasci, qui, etc.,

    Sen. ad Helv. 16, 6:

    natam sibi ex Poppaeā filiam,

    Tac. A. 15, 23 init.:

    ex Thetide natus,

    Quint. 3, 7, 11:

    ex Urbiniā natus,

    id. 7, 2, 5:

    Alexandri filius natus ex Barsine,

    Just. 13, 2, 7; cf.:

    negantis (Domitii) quidquam ex se et Agrippinā nisi detestabile nasci potuisse,

    Suet. Ner. 6:

    quod ex nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati nominati sunt Liber et Libera,

    Cic. N. D. 2, 24, 62; cf.:

    convinces facile ex te esse natum, nam tui similis est probe,

    Ter. Heaut. 5, 4, 7:

    ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus natos se memorantes,

    Liv. 43, 3, 2;

    very rarely with a designation of the father, and only with pronouns: ex hoc Domitius nascitur,

    Suet. Ner. 4 init.:

    Neoptolemus ex quo nata est Olympias,

    Just. 17, 3, 14:

    ex quo nasci nepotes deceat,

    Plin. Ep. 1, 14, 2:

    illum ex me natum,

    Val. Max. 5, 10 ext. 3; cf.:

    quod tibi filiolus vel filia nascitur ex me,

    Juv. 9, 83.—
    2.
    With de and abl.:

    de tigride natus,

    Ov. M. 9, 612; cf.:

    de stirpe dei nasci,

    id. ib. 11, 312:

    de pellice natus,

    id. ib. 4, 422:

    natus de muliere,

    Vulg. Job, 14, 1; 15, 14. —
    3.
    With abl. (so usually with proper names;

    and with general designations of parents, family, etc.): quos omnes Erebo et Nocte natos ferunt,

    Cic. N. D. 3, 17, 44:

    Hercules Jove natus,

    id. ib. 3, 16, 42:

    Nilo natus,

    id. ib. 3, 16, 42:

    nascetur Oedipus Lao,

    id. Fat. 13, 30:

    patre Marte,

    id. Rep. 2, 2, 4:

    Paulo,

    id. Off. 1, 33, 121:

    privignus Poppaeā natus,

    Suet. Ner. 55:

    Ascanius Creusā matre natus,

    Liv. 1, 3, 2: Junia, Vell. 2, 127, 4:

    amplissimā familiā nati adulescentes,

    Caes. B. G. 7, 37, 1:

    honestis parentibus,

    Quint. 1, 11, 85; Sen. Contr. 7, 21, 1:

    Mela quibus Gallio et Seneca parentibus natus,

    Tac. A. 16, 17:

    deus deo natus,

    Liv. 1, 16, 3:

    imperioso patre,

    id. 7, 4, 5; 9, 1, 12: Assaraco natus Capus, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 3, 35 (Ann. v. 31 Vahl.):

    patre certo nasci,

    Cic. Rosc. Am. 16, 46:

    Apolline natus,

    Ov. M. 15, 639: natus deā, son of a goddess, i. e. Achilles, id. M. 12, 86; so,

    natus deā,

    of Æneas, Verg. A. 1, 582:

    matre Musā natus,

    Cic. N. D. 3, 18, 45:

    nascetur pulcrā Trojanus origine Caesar,

    Verg. A. 1, 286.—
    4.
    With ab and abl.:

    generari et nasci a principibus,

    Tac. H. 1, 16:

    et qui nascentur ab illo,

    Verg. G. 1, 434.—
    5.
    In other constrr.:

    post homines natos,

    since men have lived, Cic. Phil. 11, 1, 1:

    post genus hominum natum,

    id. Balb. 10, 26:

    in miseriam nascimur,

    id. Tusc. 1, 5, 9:

    aves omnes in pedes nascuntur,

    with the feet foremost, Plin. 10, 53, 74, § 149:

    ad homines nascendos vim hujus numeri (septenarii) pertinere,

    to the formation of man in the womb, Gell. 3, 10, 7:

    homo nascitur ad laborem,

    i. e. it is his nature to suffer it, Vulg. Job, 5, 7.—
    B.
    Transf., to rise, take beginning, derive origin, spring forth, grow, be found: O fortunatam natam me consule Romam, Cic. ap. Quint. 11, 1, 24; and ap. Juv. 10, 122:

    humi nascentia fraga,

    Verg. E. 3, 92:

    cum nata fuerint folia,

    Vulg. Marc. 13, 28:

    nascitur ibi plumbum album in mediterraneis regionibus,

    is found, produced, Caes. B. G. 5, 12:

    onyx nascitur circa Thebas Aegyptias,

    Plin. 36, 8, 12, § 61:

    ex palude nascitur amnis,

    rises, id. 36, 26, 65, § 190:

    nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,

    rise, Verg. E. 8, 17:

    unde nigerrimus Auster Nascitur,

    id. G. 3, 278:

    nascens luna,

    Hor. C. 3, 23, 2; id. S. 2, 4, 30:

    nascentia templa,

    newly built, Mart. 6, 4, 3:

    Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea,

    Juv. 4, 140.— To rise, be formed (of a hill):

    ab eo flumine collis nascebatur,

    Caes. B. G. 2, 18; cf.:

    nascitur altera moles,

    Sil. 3, 530. —
    II.
    Trop.
    A.
    To arise, spring forth, proceed from, be produced:

    scribes ad me, ut mihi nascatur epistulae argumentum,

    Cic. Fam. 16, 22, 2:

    nulla tam detestabilis pestis est, quae non homini ab homine nascatur,

    id. Off. 2, 5, 16:

    fateor ea me studiose secutum ex quibus vera gloria nasci posset,

    id. Fam. 15, 4, 13:

    facinus natum a cupiditate,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 82; id. Font. 16, 37:

    visus ei dicitur draco... dicere quo illa loci nasceretur,

    id. Div. 2, 66, 135:

    strumae nascuntur maxime in cervice,

    Cels. 5, 28, 7; 7, 12, 1 fin.; 7, 6, 4 fin.:

    onychem in Arabiae tantum montibus nasci putavere,

    Plin. 36, 7, 12, § 59:

    frumenta nata sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 63, § 147:

    ex quo uno haec omnia nata et profecta esse concedit,

    id. Quint. 28, 85; id. Agr 2, 33, 90:

    profectio nata a timore defectionis,

    Caes. B. G. 7, 43:

    querelae verae nascuntur pectore ab imo,

    Cat. 64, 198:

    omnis obligatio vel ex contractu nascitur vel ex delicto,

    Gai. Inst. 3, 88 sq. —With ut:

    ex hoc nascitur ut,

    hence it follows that, Cic. Fin. 3, 19, 63; Sen. Ep. 74, 11.—
    B.
    Esp., of the spiritual renewal of a religious experience, to be regenerated, born again (eccl. Lat.):

    quod natum est ex spiritu, spiritus est,

    Vulg. Johan. 3, 6:

    nasci denuo,

    id. ib. 3, 7:

    natus ex Deo,

    id. 1 Johan. 3, 9, etc.—Hence, P. a.
    A.
    nascens, entis, arising, beginning, nascent, infant, immature:

    ante Periclem et Thucydidem, qui non nascentibus Athenis, sed jam adultis fuerunt, littera nulla est, etc.,

    Cic. Brut. 7, 27:

    eloquentiam pueris induunt adhuc nascentibus,

    Petr. 4:

    (vitulus) vexat nascenti robora cornu,

    Juv. 12, 9.—
    2.
    Subst.: nascentia, ĭum, n., organic bodies, esp. plants, Vitr. 5, 1, 3; 5, 8, 1.—
    B.
    nātus, a, um, P. a., born; hence,
    1.
    Subst.: nātus ( gnātus), i, m., a son; and nāta ( gnāta), ae, f. (dat. and abl. pl. natabus, where ambiguity is to be avoided, Plaut. ap. Prisc. p. 733 P.; Inscr. Orell. 7421; Phocas, p. 1707 P.; v. Neue, Formenl. 1, p. 29), a daughter; in plur.: nati (gnati), children, offspring:

    caritas, quae est inter natos et parentes,

    Cic. Lael. 8, 27:

    bellum prope inter parentes natosque,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 5, 40, 3:

    cum pecore et gnatis,

    Hor. S. 2, 2, 115:

    et trepidae matres pressere ad pectora natos,

    Verg. A. 7, 518: mihi ausculta, nate, pueros jube cremarier, Enn. [p. 1188] ap. Non. 246, 11 (Trag. v. 329 Vahl.); Hor. S. 1, 3, 43:

    natam conlocare alicui,

    Plaut. Aul. Arg. 1, 15: o gnata, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 46 Vahl.):

    si quis gnatam pro mutā devovet agnā,

    Hor. S. 2, 3, 219; cf. id. ib. 2, 3, 199: Hectoris natum de muro jactarier, Enn. ap. Varr. L. L. 10, § 70 Müll. (Trag. v. 130 Vahl.); so, Nerei natae, id. ap. Prisc. p. 733 P. (Trag. v. 135 Vahl.):

    maxima natarum Priami,

    Verg. A. 1, 654; Ov. M. 13, 661.—Esp. in the phrase natus nemo, not a human being, nobody (Plautine for nemo mortalis):

    tamquam si natus nemo in aedibus habitet,

    Plaut. Most. 2, 1, 55 Lorenz ad loc.; id. ib. 2, 2, 20:

    nato nemini,

    id. Cas. 2, 4, 15; id. Ps. 1, 3, 63.—
    2.
    Adj.
    a.
    Natus alicui rei or ad aliquam rem, born, made, destined, designed, intended, produced by nature for any thing.
    (α).
    With dat. (class.):

    me credo huic esse natum rei, ferundis miseriis,

    Ter. Ad. 4, 2, 6:

    non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, sed suis,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    natus huic imperio,

    id. Cael. 24, 59:

    gurges atque helluo natus abdomini suo, non laudi atque gloriae,

    id. Pis. 17, 41:

    Judaei et Syri, nationes natae servituti,

    id. Prov. Cons. 5, 10. —
    (β).
    With ad (class.):

    vir ad omnia summa natus,

    Cic. Brut. 68, 239:

    natus ad haec tempora,

    id. Phil. 12, 4, 9:

    ad dicendum natus aptusque,

    id. de Or. 1, 22, 99:

    ad haudem et ad decus nati, suscepti, instituti sumus,

    id. Fin. 5, 22, 63:

    ad hoc unum natus,

    id. Or. 28, 99:

    ut ad cursum equus, ad arandum bos, ad indagandum canis, sic homo ad intellegendum et agendum natus est,

    id. Fin. 2, 13, 40:

    natus ad sacra Cithaeron,

    Ov. M. 2, 223:

    canor mulcendas natus ad aures,

    id. ib. 5, 561.—
    (γ).
    With inf. ( poet.):

    quid meruere boves, animal... natum tolerare labores,

    Ov. M. 15, 120: sentes tantummodo laedere natae, id. de Nuce, 113.—
    (δ).
    With in and acc. ( poet.):

    nati in usum laetitiae scyphi,

    Hor. C. 1, 27, 1; Ov. M. 14, 99; 15, 117.—
    (ε).
    With propter (rare):

    apros, animal propter convivia natum,

    Juv. 1, 141.—
    b.
    Formed or constituted by nature in any manner:

    alius ager bene natus, alius male,

    Varr. R. R. 1, 6, 1:

    sarmenta male nata,

    Col. 4, 24, 7:

    ita natus locus est,

    Liv. 9, 2:

    inculti versūs et male nati,

    Hor. Ep. 2, 1, 233.—
    (β).
    Pro re natā, or (ante- and post-class.) e re natā, under the present circumstances, according to the state of affairs, as matters are:

    ut in his pro re natā non incommode possint esse,

    Cic. Att. 7, 14, 3:

    Antonii colloquium cum heroibus nostris pro re natā non incommodum,

    id. ib. 14, 6, 1;

    7, 8, 2: e re natā melius fieri haud potuit, quam factum est,

    Ter. Ad. 3, 1, 8; App. M. 4, p. 143, 38.—
    c.
    With a specification of time, so old, of the age of, etc.:

    eques Romanus annos prope XC. natus,

    Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62:

    annos natus unum et viginti,

    id. de Or. 3, 20, 74:

    cum annos ad quinquaginta natus esset,

    id. Clu. 40, 110:

    cum quinque et viginti natus annos dominatum occupavisset,

    id. Tusc. 5, 20, 57:

    Cato annos quinque et octoginta natus excessit e vitā,

    id. Brut. 20, 80; in inscr. ANNORVM NATVS, etc., Inscr. Mon. Scip. n. 7;

    Inscr. Marini Atti, p. 564.— Sometimes, in order to specify the age more exactly, major or minor, without or with quam, is added: annos nata est sedecim non major,

    Ter. Eun. 3, 3, 23:

    minor quinque et viginti annis natus,

    Nep. Han. 3, 2:

    minor triginta annis natus,

    Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

    homo annos natus major quadraginta,

    over forty years old, Cic. Rosc. Am. 14, 49:

    Dionysius major annos sexaginta natus decessit,

    Nep. Reg. 2, 3:

    cum liberis majoribus quam quindecim annos natis,

    Liv. 45, 32, 3:

    minorem quam annos sex, majorem quam annos decem natam, negarunt capi fas esse,

    Gell. 1, 12, 1.—For major, minor, sometimes with plus, minus (ante-class.):

    plus triginta annis natus sim,

    Plaut. Men. 3, 1, 1:

    annos sexaginta natus es aut plus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 11; cf.:

    non amplius novem annos natus,

    Nep. Han. 2, 3.— Act. collat. form: nasco, ĕre, to be born, etc.:

    ubi germen nascere coeperit,

    Cato, R. R. 151 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > nascor

  • 5 состояние в момент выделения

    Универсальный русско-английский словарь > состояние в момент выделения

  • 6 nāscor

        nāscor nātus (gnātus), ī, dep.    [GEN-], to be born, begin life, be produced, proceed, be begotten: uxorem duxit, nati filii Duo, T.: post homines natos, since men have lived: nascendi incerta condicio: sine sensu: huic rei p. natus hostis Antonius: cum ex utrāque (uxore) filius natus esset: ex militibus Romanis et Hispanis mulieribus nati, L.: Quod tibi filia nascitur ex me, Iu.: de tigride natus, O.: de stirpe dei, O.: Erebo et Nocte nati: nascetur Oedipus Laio: Ascanius Creüsā matre natus, L.: amplissimā familiā nati adulescentes, Cs.: natus deā, son of a goddess, O.: et qui nascentur ab illo, V.— To rise, begin, be produced, derive origin, spring forth, start, proceed, grow, be found: humi nascentia fraga, V.: nascitur ibi plumbum album, is found, Cs.: Nascere Lucifer, rise, V.: nascens luna, H.: Circaeis nata forent an Lucrinum ad saxum... ostrea, Iu.: ab eo flumine collis nascebatur, rose, Cs.—Fig., to arise, spring forth, proceed, be produced: quā ex re factiones nascuntur, Cs.: facinus natum a cupiditate: frumenta nata sunt: ex hoc nascitur ut, hence it follows that.
    * * *
    nasci, natus sum V DEP
    be produced spontaneously, come into existance/being; spring forth, grow; live; be born/begotten/formed/destined; rise (stars), dawn; start, originate; arise

    Latin-English dictionary > nāscor

  • 7 состояние в момент выделения

    Русско-английский словарь по химии > состояние в момент выделения

  • 8 adtingo

    at-tingo (not adt-), tĭgi, tactum, 3, v. a. [tango] (ante-class. form attĭgo, ĕre, v. infra; attinge = attingam, acc. to Paul. ex Fest. p. 26 Müll.; v. Müll. ad h. l.; concerning attigo, āre, v. fin.), to touch, come in contact with; constr. with the acc.; poet. with ad.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: mento summam aquam, vet. poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10: vestem, Att. ap. Non. p. 75, 32:

    Egone Argivum imperium attingam,

    id. Trag. Rel. p. 166 Rib.:

    suaviter (omnia) attingunt,

    Lucr. 4, 623:

    nec enim ullum hoc frigidius flumen attigi,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    prius quam aries murum attigisset,

    Caes. B. G. 2, 32:

    pedibus terram,

    Nep. Eum. 5, 5:

    quisquis (vas) attigerit,

    Vulg. Lev. 15, 23:

    nos nihil tuorum attigimus,

    id. Gen. 26, 29:

    (medicus) pulsum venarum attigit,

    Tac. A. 6, 50:

    se esse possessorem soli, quod primum Divus Augustus nascens attigisset,

    Suet. Aug. 5 (cf. Ov. Tr. 4, 3, 46: Tactaque nascenti corpus haberet humus, acc. to the practice of laying new-born children upon the ground; v. tollo).— Poet.: (Callisto) miles erat Phoebes, nec Maenalon attigit ( nor did there touch, set foot on) ulla Gratior hac Triviae, Ov. M. 2, 415:

    usque ad caelum attingebat stans in terrā,

    Vulg. Sap. 18, 16.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To touch by striking, to strike; rarely in a hostile manner, to attack, assault:

    ne me attingas,

    Plaut. As. 2, 2, 106;

    ne attigas me,

    id. Truc. 2, 2, 21:

    ne attigas puerum istac caussā,

    id. Bacch. 3, 3, 41 (quoted by Non. p. 75, 33):

    Si tu illam attigeris secus quam dignumst liberam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 91.—Of lightning: ICTV. FVLMINIS. ARBORES. ATTACTAE. ARDVERINT., Fragm. Fratr. Arval. Inscr. Orell. 961; cf.

    Fest. s. v. scribonianum, p. 333 Müll., and s. v. obstitum, p. 193: si Vestinus attingeretur, i. e. ei bellum indiceretur,

    Liv. 8, 29; so Suet. Ner. 38.—
    2.
    In mal. part., aliquam, to touch:

    virginem,

    Ter. Hec. 1, 2, 61; Cat. 67, 20.—
    3.
    To touch in eating, to taste, crop:

    nulla neque amnem Libavit quadrupes, nec graminis attigit herbam,

    Verg. E. 5, 26.—
    4.
    Of local relations, to come to a place, to approach, reach, arrive at (class.;

    esp. freq. in the histt.): aedīs ne attigatis,

    Plaut. Most. 2, 2, 37:

    ut primum Asiam attigisti,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 8:

    cum primis navibus Britanniam attigit,

    Caes. B. G. 4, 23:

    Siciliam,

    Nep. Dion, 5, 3:

    Syriam ac legiones,

    Tac. A. 2, 55:

    saltuosos locos,

    id. ib. 4, 45:

    Urbem,

    id. Or. 7 fin.:

    In paucis diebus quam Capreus attigit etc.,

    Suet. Tib. 60; id. Calig. 44; id. Vesp. 4 al.—
    5.
    Transf., to touch, lie near, border upon, be contiguous to:

    Theseus... Attigit injusti regis Gortynia tecta,

    Cat. 64, 75:

    Cappadociae regio, quae Ciliciam attingeret,

    Cic. Fam. 15, 4, 4; id. Pis. 16 fin.:

    (stomachus) utrāque ex parte tonsillas attingens, etc.,

    id. N. D. 2, 54, 135:

    eorum fines Nervii attingebant,

    Caes. B. G. 2, 15:

    ITEM. COLLEGIA. QVAE. ATTINGVNT. EIDEM. FORO,

    Inscr. Orell. 3314:

    attingere parietem,

    Vulg. Ezech. 41, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, affect, reach:

    nec desiderium nos attigit,

    Lucr. 3, 922 ( adficit, Lachm.):

    ante quam voluptas aut dolor attigerit,

    Cic. Fin. 3, 5, 16:

    nimirum me alia quoque causa delectat, quae te non attingit,

    id. Leg. 2, 1, 3:

    quo studio providit, ne qua me illius temporis invidia attingeret,

    id. Fam. 3, 10, 10:

    si qua de Pompeio nostro tuendo... cura te attingit,

    id. Att. 9, 11, A:

    erant perpauci, quos ea infamia attingeret, Liv 27, 11, 6: cupidus attingere gaudia,

    to feel, Prop. 1, 19, 9:

    vox, sonus, attigit aures,

    Val. Fl. 2, 452; Claud. B. Get: 412; Manil. 1, 326.—
    B.
    Esp.
    1.
    To touch upon in speaking, etc., to mention slightly:

    paucis rem,

    Plaut. Truc. 4, 4, 11:

    summatim attingere,

    Lucr. 3, 261:

    ut meos quoque attingam,

    Cat. 39, 13:

    quod perquam breviter perstrinxi atque attigi,

    Cic. de Or. 2, 49, 201; id. Fam. 2, 4 fin.:

    si tantummodo summas attigero,

    Nep. Pelop. 1, 1:

    invitus ea, tamquam vulnera, attingo, sed nisi tacta tractataque sanari non possunt,

    Liv. 28, 27:

    ut seditionem attigit,

    Tac. A. 1, 35:

    familiae (Galbae) breviter attingam,

    Suet. Galb. 3 al. —
    2.
    To touch, i. e. to undertake, enter upon some course of action (esp. mental), to apply one's self to, be occupied with, engage in, to take in hand, manage:

    quae isti rhetores ne primoribus quidem labris attigissent,

    Cic. de Or. 1, 19, 87; cf. id. Cael. 12; id. Arch. 8:

    egomet, qui sero ac leviter Graecas litteras attigissem,

    id. de Or. 1, 18, 82:

    orationes,

    id. Or. 13, 41:

    poëticen,

    Nep. Att. 18, 5; so Suet. Aug. 85:

    liberales disciplinas omnes,

    id. Ner. 52:

    studia,

    id. Gram. 9:

    ut primum forum attigi, i. e. accessi, adii,

    applied myself to public affairs, Cic. Fam. 5, 8, 3:

    arma,

    Liv. 3, 19:

    militiam resque bellicas,

    Suet. Calig. 43:

    curam rei publicae,

    id. Tib. 13:

    ad Venerem seram,

    Ov. A. A. 2, 701.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To arrive somewhere:

    quod ab illo attigisset nuntius,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 19 (cf. id. ib. 3, 5, 3: si a me tetigit nuntius).—
    4.
    (Acc. to I. B. 5.) To come near to in quality, to be similar; or to belong to, appertain to, to concern, relate to:

    quae nihil attingunt ad rem nec sunt usui,

    Plaut. Merc. 1, 1, 32:

    haec quemque attigit,

    id. ib. 1, 1, 20:

    attingit animi naturam corporis similitudo,

    Cic. Tusc. 4, 13, 30; id. Fam. 13, 7, 4; id. ad Q. Fr. 1, 1, 1:

    quae non magis legis nomen attingunt, quam si latrones aliqua sanxerint,

    id. Leg. 2, 5:

    Segestana, Centuripina civitas, quae cum officiis, fide, vetustate, tum etiam cognatione populi Romani nomen attingunt,

    id. Verr. 2, 5, 32:

    (labor) non attingit deum,

    id. N. D. 1, 9, 22:

    primus ille (locus), qui in veri cognitione consistit, maxime naturam attingit humanam,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Tusc. 5, 33, 93; id. Fin. 5, 9.—
    * 5.
    Si quid eam humanitus attigisset (for the usu. euphemism, accidisset), if any misfortune had happened to her, App. Mag. p. 337.
    Ne me attiga atque aufer manum, Turp.
    ap. Non. p. 75, 30 dub. (Rib. here reads attigas, Com. Rel. p. 98): custodite istunc, ne attigat, Pac., Trag. Rel. p. 105 Rib.

    Lewis & Short latin dictionary > adtingo

  • 9 attingo

    at-tingo (not adt-), tĭgi, tactum, 3, v. a. [tango] (ante-class. form attĭgo, ĕre, v. infra; attinge = attingam, acc. to Paul. ex Fest. p. 26 Müll.; v. Müll. ad h. l.; concerning attigo, āre, v. fin.), to touch, come in contact with; constr. with the acc.; poet. with ad.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: mento summam aquam, vet. poët. ap. Cic. Tusc. 1, 5, 10: vestem, Att. ap. Non. p. 75, 32:

    Egone Argivum imperium attingam,

    id. Trag. Rel. p. 166 Rib.:

    suaviter (omnia) attingunt,

    Lucr. 4, 623:

    nec enim ullum hoc frigidius flumen attigi,

    Cic. Leg. 2, 3, 6:

    prius quam aries murum attigisset,

    Caes. B. G. 2, 32:

    pedibus terram,

    Nep. Eum. 5, 5:

    quisquis (vas) attigerit,

    Vulg. Lev. 15, 23:

    nos nihil tuorum attigimus,

    id. Gen. 26, 29:

    (medicus) pulsum venarum attigit,

    Tac. A. 6, 50:

    se esse possessorem soli, quod primum Divus Augustus nascens attigisset,

    Suet. Aug. 5 (cf. Ov. Tr. 4, 3, 46: Tactaque nascenti corpus haberet humus, acc. to the practice of laying new-born children upon the ground; v. tollo).— Poet.: (Callisto) miles erat Phoebes, nec Maenalon attigit ( nor did there touch, set foot on) ulla Gratior hac Triviae, Ov. M. 2, 415:

    usque ad caelum attingebat stans in terrā,

    Vulg. Sap. 18, 16.—
    B.
    With partic. access. ideas.
    1.
    To touch by striking, to strike; rarely in a hostile manner, to attack, assault:

    ne me attingas,

    Plaut. As. 2, 2, 106;

    ne attigas me,

    id. Truc. 2, 2, 21:

    ne attigas puerum istac caussā,

    id. Bacch. 3, 3, 41 (quoted by Non. p. 75, 33):

    Si tu illam attigeris secus quam dignumst liberam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 91.—Of lightning: ICTV. FVLMINIS. ARBORES. ATTACTAE. ARDVERINT., Fragm. Fratr. Arval. Inscr. Orell. 961; cf.

    Fest. s. v. scribonianum, p. 333 Müll., and s. v. obstitum, p. 193: si Vestinus attingeretur, i. e. ei bellum indiceretur,

    Liv. 8, 29; so Suet. Ner. 38.—
    2.
    In mal. part., aliquam, to touch:

    virginem,

    Ter. Hec. 1, 2, 61; Cat. 67, 20.—
    3.
    To touch in eating, to taste, crop:

    nulla neque amnem Libavit quadrupes, nec graminis attigit herbam,

    Verg. E. 5, 26.—
    4.
    Of local relations, to come to a place, to approach, reach, arrive at (class.;

    esp. freq. in the histt.): aedīs ne attigatis,

    Plaut. Most. 2, 2, 37:

    ut primum Asiam attigisti,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 8:

    cum primis navibus Britanniam attigit,

    Caes. B. G. 4, 23:

    Siciliam,

    Nep. Dion, 5, 3:

    Syriam ac legiones,

    Tac. A. 2, 55:

    saltuosos locos,

    id. ib. 4, 45:

    Urbem,

    id. Or. 7 fin.:

    In paucis diebus quam Capreus attigit etc.,

    Suet. Tib. 60; id. Calig. 44; id. Vesp. 4 al.—
    5.
    Transf., to touch, lie near, border upon, be contiguous to:

    Theseus... Attigit injusti regis Gortynia tecta,

    Cat. 64, 75:

    Cappadociae regio, quae Ciliciam attingeret,

    Cic. Fam. 15, 4, 4; id. Pis. 16 fin.:

    (stomachus) utrāque ex parte tonsillas attingens, etc.,

    id. N. D. 2, 54, 135:

    eorum fines Nervii attingebant,

    Caes. B. G. 2, 15:

    ITEM. COLLEGIA. QVAE. ATTINGVNT. EIDEM. FORO,

    Inscr. Orell. 3314:

    attingere parietem,

    Vulg. Ezech. 41, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to touch, affect, reach:

    nec desiderium nos attigit,

    Lucr. 3, 922 ( adficit, Lachm.):

    ante quam voluptas aut dolor attigerit,

    Cic. Fin. 3, 5, 16:

    nimirum me alia quoque causa delectat, quae te non attingit,

    id. Leg. 2, 1, 3:

    quo studio providit, ne qua me illius temporis invidia attingeret,

    id. Fam. 3, 10, 10:

    si qua de Pompeio nostro tuendo... cura te attingit,

    id. Att. 9, 11, A:

    erant perpauci, quos ea infamia attingeret, Liv 27, 11, 6: cupidus attingere gaudia,

    to feel, Prop. 1, 19, 9:

    vox, sonus, attigit aures,

    Val. Fl. 2, 452; Claud. B. Get: 412; Manil. 1, 326.—
    B.
    Esp.
    1.
    To touch upon in speaking, etc., to mention slightly:

    paucis rem,

    Plaut. Truc. 4, 4, 11:

    summatim attingere,

    Lucr. 3, 261:

    ut meos quoque attingam,

    Cat. 39, 13:

    quod perquam breviter perstrinxi atque attigi,

    Cic. de Or. 2, 49, 201; id. Fam. 2, 4 fin.:

    si tantummodo summas attigero,

    Nep. Pelop. 1, 1:

    invitus ea, tamquam vulnera, attingo, sed nisi tacta tractataque sanari non possunt,

    Liv. 28, 27:

    ut seditionem attigit,

    Tac. A. 1, 35:

    familiae (Galbae) breviter attingam,

    Suet. Galb. 3 al. —
    2.
    To touch, i. e. to undertake, enter upon some course of action (esp. mental), to apply one's self to, be occupied with, engage in, to take in hand, manage:

    quae isti rhetores ne primoribus quidem labris attigissent,

    Cic. de Or. 1, 19, 87; cf. id. Cael. 12; id. Arch. 8:

    egomet, qui sero ac leviter Graecas litteras attigissem,

    id. de Or. 1, 18, 82:

    orationes,

    id. Or. 13, 41:

    poëticen,

    Nep. Att. 18, 5; so Suet. Aug. 85:

    liberales disciplinas omnes,

    id. Ner. 52:

    studia,

    id. Gram. 9:

    ut primum forum attigi, i. e. accessi, adii,

    applied myself to public affairs, Cic. Fam. 5, 8, 3:

    arma,

    Liv. 3, 19:

    militiam resque bellicas,

    Suet. Calig. 43:

    curam rei publicae,

    id. Tib. 13:

    ad Venerem seram,

    Ov. A. A. 2, 701.—
    3.
    (Acc. to I. B. 4.) To arrive somewhere:

    quod ab illo attigisset nuntius,

    Plaut. Bacch. 2, 2, 19 (cf. id. ib. 3, 5, 3: si a me tetigit nuntius).—
    4.
    (Acc. to I. B. 5.) To come near to in quality, to be similar; or to belong to, appertain to, to concern, relate to:

    quae nihil attingunt ad rem nec sunt usui,

    Plaut. Merc. 1, 1, 32:

    haec quemque attigit,

    id. ib. 1, 1, 20:

    attingit animi naturam corporis similitudo,

    Cic. Tusc. 4, 13, 30; id. Fam. 13, 7, 4; id. ad Q. Fr. 1, 1, 1:

    quae non magis legis nomen attingunt, quam si latrones aliqua sanxerint,

    id. Leg. 2, 5:

    Segestana, Centuripina civitas, quae cum officiis, fide, vetustate, tum etiam cognatione populi Romani nomen attingunt,

    id. Verr. 2, 5, 32:

    (labor) non attingit deum,

    id. N. D. 1, 9, 22:

    primus ille (locus), qui in veri cognitione consistit, maxime naturam attingit humanam,

    id. Off. 1, 6, 18; id. Tusc. 5, 33, 93; id. Fin. 5, 9.—
    * 5.
    Si quid eam humanitus attigisset (for the usu. euphemism, accidisset), if any misfortune had happened to her, App. Mag. p. 337.
    Ne me attiga atque aufer manum, Turp.
    ap. Non. p. 75, 30 dub. (Rib. here reads attigas, Com. Rel. p. 98): custodite istunc, ne attigat, Pac., Trag. Rel. p. 105 Rib.

    Lewis & Short latin dictionary > attingo

  • 10 circumnascens

    circum-nascens, entis, Part. [nascor], growing up around:

    absinthium,

    Plin. 2, 103, 106, § 232.

    Lewis & Short latin dictionary > circumnascens

  • 11 duplico

    dū̆plĭco, āvi, ātum, 1 (u long, Verg. E. 2, 67), v. a. [duplex], to double (class.)
    I.
    Lit.:

    numerum dierum,

    Cic. N. D. 1, 22; so,

    numerum,

    id. Rep. 2, 20 (twice); Caes. B. G. 4, 36, 2; Tac. H. 2, 30:

    modum hastae,

    Nep. Iphicr. 1 fin.:

    exercitum,

    Cic. Att. 5, 18, 2; cf.

    copias,

    Liv. 7, 7:

    fructum,

    Varr. R. R. 1, 69, 1; cf.:

    reditum pretio,

    Col. 12, 52, 2:

    rem,

    Pers. 6, 78:

    stipendium legionibus in perpetuum,

    Suet. Caes. 26:

    tributa,

    id. Vesp. 16:

    verba,

    i. e. to repeat, Cic. Or. 39, 135 (with iterare); id. Part. 6, 20 sq.; also, to form a bipartite word, to compound (e. g. androgynus):

    faciliore ad duplicanda verba Graeco sermone,

    Liv. 27, 11.—
    II.
    Transf.
    A.
    (Acc. to duplex, I. B. 3.), to double, i. e. to enlarge, augment, increase:

    mobilitas duplicatur,

    Lucr. 6, 337:

    duplicato ejus diei itinere,

    Caes. B. C. 3, 76 fin.; cf.

    cursu,

    id. ib. 3, 92, 2:

    et sol crescentes decedens duplicat umbras,

    Verg. E. 2, 67; cf. Ov. M. 11, 550:

    duplicata nimbo flumina,

    id. Am. 1, 9, 11:

    ut in dies magis magisque haec nascens de me duplicetur opinio,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2: curam, Sall. Or. Cottae, p. 245 ed. Gerl.; cf. sollicitudines, Lucei. in Cic. Fam. 5, 14, 2: bellum, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. E. 2, 67.—
    B.
    In poets and in post-Aug. prose meton. (effectu pro causa), to double up, to bow, bend a person or thing: nos duplicat timos, Naev. ap. Non. p. 487 (Trag. v. 45 Rib.):

    duplicato poplite,

    Verg. A. 12, 927:

    corpus frigore,

    Val. Max. 5, 1, 1 ext.:

    virum dolore,

    Verg. A. 11, 645; Ov. M. 6, 293; Stat. Th. 3, 89; 6, 859.—
    C.
    To double by dividing, to split in two, tear apart, tear (late Lat.):

    capillum,

    Cels. 7, 7, 8:

    vesicam,

    id. 7, 26, 2 fin. al.—Hence, * dū̆plĭcāto, adv., twice as much:

    degredi,

    Plin. 2, 17, 14, § 76.

    Lewis & Short latin dictionary > duplico

  • 12 elegea

    ĕlĕgīa ( ĕlĕgēa, in Ov. ĕlĕgēĭă), ae, f., = elegeia.
    I.
    An elegy:

    form elegia,

    Quint. 10, 1, 58; 93; Stat. S. 1, 2, 7; Mart. 5, 30, 4; Aus. Parent. 7, 1;

    form elegea,

    Quint. 1, 8, 6;

    form elegeia,

    Ov. Am. 3, 1, 7; 3, 9, 3; id. R. Am. 379.—
    II.
    A kind of reed:

    est et obliqua harundo, non in excelsitatem nascens, sed juxta terram fruticis modo se spargens, suavissima in teneritate animalibus: vocatur a quibusdam elegia,

    Plin. 16, 36, 66, § 167.

    Lewis & Short latin dictionary > elegea

  • 13 elegeia

    ĕlĕgīa ( ĕlĕgēa, in Ov. ĕlĕgēĭă), ae, f., = elegeia.
    I.
    An elegy:

    form elegia,

    Quint. 10, 1, 58; 93; Stat. S. 1, 2, 7; Mart. 5, 30, 4; Aus. Parent. 7, 1;

    form elegea,

    Quint. 1, 8, 6;

    form elegeia,

    Ov. Am. 3, 1, 7; 3, 9, 3; id. R. Am. 379.—
    II.
    A kind of reed:

    est et obliqua harundo, non in excelsitatem nascens, sed juxta terram fruticis modo se spargens, suavissima in teneritate animalibus: vocatur a quibusdam elegia,

    Plin. 16, 36, 66, § 167.

    Lewis & Short latin dictionary > elegeia

  • 14 elegia

    ĕlĕgīa ( ĕlĕgēa, in Ov. ĕlĕgēĭă), ae, f., = elegeia.
    I.
    An elegy:

    form elegia,

    Quint. 10, 1, 58; 93; Stat. S. 1, 2, 7; Mart. 5, 30, 4; Aus. Parent. 7, 1;

    form elegea,

    Quint. 1, 8, 6;

    form elegeia,

    Ov. Am. 3, 1, 7; 3, 9, 3; id. R. Am. 379.—
    II.
    A kind of reed:

    est et obliqua harundo, non in excelsitatem nascens, sed juxta terram fruticis modo se spargens, suavissima in teneritate animalibus: vocatur a quibusdam elegia,

    Plin. 16, 36, 66, § 167.

    Lewis & Short latin dictionary > elegia

  • 15 maceria

    mācĕrĭa, ae (post-class. form, mācĕ-rĭes, only nom. and acc., Afran. ap. Non. 138; Varr. R. R. 3, 5, 11; Prud. Hamart. 227; Inscr. Grut. 611, 13; Inscr. Orell. 4057), f. [from macero, to soften; orig. a wall built of soft clay; cf. Gr. massô], an enclosure, a wall (class.):

    maceriam sine calce ex caementis et silice altam pedes quinque facito,

    Cato, R. R. 15; cf. Varr. R. R. 1, 14, 4; 3, 5, 12:

    quid maceria illa ait in horto, quaest quae in noctes singulas latere fit minor?

    Plaut. Truc. 2, 2, 49:

    hanc in horto maceriam jube dirui,

    Ter. Ad. 5, 7, 10:

    herba in maceriis nascens,

    Plin. 25, 5, 19, § 43:

    nulla maceria, nulla casa,

    Cic. Fam. 16, 18, 2: post villarum macerias, Sisenn. ap. Non. 141, 23:

    fossam et maceriam sex in altitudinem pedum praeduxerant,

    Caes. B. G. 7, 69; 7, 70:

    maceria ab laeva semitae paulum exstans a fundamenta,

    Liv. 42, 15.—
    II.
    Affliction: facere illi satis vis, quanta illius mors sit maceries tibi? Afran. ap. Non. 138, 13 (Com. Rel. v. 150 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > maceria

  • 16 obatratus

    ŏb-ātrātus, a, um, adj., obscured, black, blackish: nascens luna si cornu superiore obatrato surget, pluvias decrescens dabit, Varr. ap. Plin. 18, 35, 79, § 349 Sillig. N. cr. (al. obatro).

    Lewis & Short latin dictionary > obatratus

  • 17 saxosa

    saxōsus (collat. form saxŭōsus, Sicul. Fl. p. 11 Goes.), a, um, adj. [saxum], full of rocks or stones, rocky, stony:

    montes,

    Verg. G. 2, 111:

    valles,

    id. E. 5, 84:

    loca,

    Col. Arb. 21, 1:

    mare,

    id. ib. 8, 16, 8:

    Hypanis,

    Verg. G. 4, 370:

    Euphrates,

    Plin. 5, 24, 20, § 84:

    frutex,

    growing among stones, id. 15, 7, 7:

    Phlegethon saxosa incendia torquet,

    Sil. 13, 565.—As subst.: saxōsa, ōrum, n., rocky or stony places:

    piscium genera alia planis gaudent, alia saxosis,

    Quint. 5, 10, 21 (cf.:

    saxatiles pisces, under saxatilis): herba in saxosis nascens,

    Plin. 21, 29, 103, § 175.

    Lewis & Short latin dictionary > saxosa

  • 18 saxosus

    saxōsus (collat. form saxŭōsus, Sicul. Fl. p. 11 Goes.), a, um, adj. [saxum], full of rocks or stones, rocky, stony:

    montes,

    Verg. G. 2, 111:

    valles,

    id. E. 5, 84:

    loca,

    Col. Arb. 21, 1:

    mare,

    id. ib. 8, 16, 8:

    Hypanis,

    Verg. G. 4, 370:

    Euphrates,

    Plin. 5, 24, 20, § 84:

    frutex,

    growing among stones, id. 15, 7, 7:

    Phlegethon saxosa incendia torquet,

    Sil. 13, 565.—As subst.: saxōsa, ōrum, n., rocky or stony places:

    piscium genera alia planis gaudent, alia saxosis,

    Quint. 5, 10, 21 (cf.:

    saxatiles pisces, under saxatilis): herba in saxosis nascens,

    Plin. 21, 29, 103, § 175.

    Lewis & Short latin dictionary > saxosus

  • 19 umidum

    ūmĭdus (less correctly hū-), a, um, adj. [umeo].
    I.
    Prop., moist, humid, damp, dank, wet (freq. and class.):

    simplex est natura animantis, ut vel terrena sit vel ignea vel animalis vel umida,

    Cic. N. D. 3, 14, 34; cf.:

    terrena et umida,

    id. Tusc. 1, 17, 40:

    tellus,

    Lucr. 2, 873; so,

    terra,

    id. 6, 1100:

    ignem ex lignis viridibus atque umidis facere,

    Cic. Verr. 2, 1, 16, § 45; cf.:

    (naves) factae subito ex umidā materiā,

    Caes. B. C. 1, 58:

    saxa,

    Lucr. 5, 948 sq.:

    linguaï templa,

    id. 4, 622:

    lumina,

    Ov. M. 9, 536:

    creta,

    Hor. Epod. 12, 10:

    quanto umidius est solum,

    Col. 4, 19, 2:

    ager uliginosus umidissimus,

    Varr. L. L. 5, 5, 9, § 44:

    umidissimum cerebrum,

    Plin. 11, 37, 49, § 133: subices, Enn. ap. Gell. 4, 17, 14:

    nox,

    Verg. A. 2, 8:

    dies,

    Quint. 11, 3, 27:

    nulla dies adeo est australibus umida nimbis,

    Ov. P. 4, 4, 1:

    solstitia,

    Verg. G. 1, 100:

    regna,

    i. e. of the river, id. ib. 4, 363: caedunt securibus umida vina, i. e. formerly liquid (now frozen), id. ib. 3, 364 Heyn.:

    caligo, quam circa umidi effuderant montes,

    Curt. 4, 12, 20:

    maria,

    Verg. A. 5, 594:

    mella,

    id. ib. 4, 486:

    umidiora et aquosa,

    App. Dogm. Plat. 1, p. 9.—As subst.: ūmĭdum, i, n. (sc. solum), a moist, wet, or damp place:

    castra in umido locare,

    Curt. 8, 4, 13:

    pontes et aggeres umido paludum imponere,

    Tac. A. 1, 61:

    herba in umidis nascens,

    Plin. 24, 11, 63, § 104:

    Sirius alto Defluit ab caelo mersumque per umida quaerit,

    i. e. the ocean, Avien. Arat. 755; cf. Cels. praef. 1.—
    II.
    Fig., watery, weak:

    verba,

    Gell. 1, 15, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > umidum

  • 20 umidus

    ūmĭdus (less correctly hū-), a, um, adj. [umeo].
    I.
    Prop., moist, humid, damp, dank, wet (freq. and class.):

    simplex est natura animantis, ut vel terrena sit vel ignea vel animalis vel umida,

    Cic. N. D. 3, 14, 34; cf.:

    terrena et umida,

    id. Tusc. 1, 17, 40:

    tellus,

    Lucr. 2, 873; so,

    terra,

    id. 6, 1100:

    ignem ex lignis viridibus atque umidis facere,

    Cic. Verr. 2, 1, 16, § 45; cf.:

    (naves) factae subito ex umidā materiā,

    Caes. B. C. 1, 58:

    saxa,

    Lucr. 5, 948 sq.:

    linguaï templa,

    id. 4, 622:

    lumina,

    Ov. M. 9, 536:

    creta,

    Hor. Epod. 12, 10:

    quanto umidius est solum,

    Col. 4, 19, 2:

    ager uliginosus umidissimus,

    Varr. L. L. 5, 5, 9, § 44:

    umidissimum cerebrum,

    Plin. 11, 37, 49, § 133: subices, Enn. ap. Gell. 4, 17, 14:

    nox,

    Verg. A. 2, 8:

    dies,

    Quint. 11, 3, 27:

    nulla dies adeo est australibus umida nimbis,

    Ov. P. 4, 4, 1:

    solstitia,

    Verg. G. 1, 100:

    regna,

    i. e. of the river, id. ib. 4, 363: caedunt securibus umida vina, i. e. formerly liquid (now frozen), id. ib. 3, 364 Heyn.:

    caligo, quam circa umidi effuderant montes,

    Curt. 4, 12, 20:

    maria,

    Verg. A. 5, 594:

    mella,

    id. ib. 4, 486:

    umidiora et aquosa,

    App. Dogm. Plat. 1, p. 9.—As subst.: ūmĭdum, i, n. (sc. solum), a moist, wet, or damp place:

    castra in umido locare,

    Curt. 8, 4, 13:

    pontes et aggeres umido paludum imponere,

    Tac. A. 1, 61:

    herba in umidis nascens,

    Plin. 24, 11, 63, § 104:

    Sirius alto Defluit ab caelo mersumque per umida quaerit,

    i. e. the ocean, Avien. Arat. 755; cf. Cels. praef. 1.—
    II.
    Fig., watery, weak:

    verba,

    Gell. 1, 15, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > umidus

См. также в других словарях:

  • nascens — vgl. naszierend …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

  • Hymenocephalus nascens —   Hymenocephalus nascens Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Verbum Supernum Prodiens — El himno Verbum Supernum Prodiens (trad. Verbo que baja de lo alto ) es uno de los cinco himnos escritos por Tomás de Aquino a petición del Papa Urbano IV para la liturgia de la solemnidad de Corpus Christi. El Aquinate compuso este himno para… …   Wikipedia Español

  • nascent — 1. Beginning; being born or produced. 2. Denoting the state of a chemical element at the moment it is set free from one of its compounds. [L. nascor, pres. p. nascens, to be born] * * * na·scent nas ənt, nās adj 1) coming or having recently come… …   Medical dictionary

  • naciente — ► adjetivo 1 Que nace: ■ la planta ya tiene flores nacientes. 2 Que es muy reciente o empieza a manifestarse: ■ hay que cuidar bien la naciente amistad. SINÓNIMO nuevo 3 HERÁLDICA Se aplica al animal que asoma cabeza, cuello y patas por encima de …   Enciclopedia Universal

  • naistre — Naistre, neutr. penac. dissyllab. Exoriri, Nasci, Enasci, Innasci, Ingredi, vel introire in vitam, Prouenire. Naistre en ce monde, Aspicere lucem, Edi in lucem nascendo. Naistre apres le testament du pere fait, Agnasci. Naistre d avantage,… …   Thresor de la langue françoyse

  • Connascence — Con*nas cence, Connascency Con*nas cen*cy, n. [L. con + nascentia birth, fr. nascens, p. pr. of nasci to be born.] 1. The common birth of two or more at the same tome; production of two or more together. Johnson. [1913 Webster] 2. That which is… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Connascency — Connascence Con*nas cence, Connascency Con*nas cen*cy, n. [L. con + nascentia birth, fr. nascens, p. pr. of nasci to be born.] 1. The common birth of two or more at the same tome; production of two or more together. Johnson. [1913 Webster] 2.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Nascent — Nas cent, a. [L. nascens, entis, p. pr. nasci to be born. See {Nation}, and cf. {Naissant}.] 1. Commencing, or in process of development; beginning to exist or to grow; coming into being; as, a nascent germ. [1913 Webster] Nascent passions and… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Nascent state — Nascent Nas cent, a. [L. nascens, entis, p. pr. nasci to be born. See {Nation}, and cf. {Naissant}.] 1. Commencing, or in process of development; beginning to exist or to grow; coming into being; as, a nascent germ. [1913 Webster] Nascent… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • nascent — adjective Etymology: Latin nascent , nascens, present participle of nasci to be born more at nation Date: circa 1624 coming or having recently come into existence < a nascent middle class > < her nascent singing career > …   New Collegiate Dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»