-
1 nad
Ⅰ praep. 1. (powyżej) over, above- nad kimś/czymś [znajdować się] over a. above sb/sth- nad głównym wejściem over a. above the main entrance- łuna nad miastem a glow over the city- 1500 metrów nad poziomem morza 1,500 metres above sea level- miał siniak nad lewym okiem he had a bruise over a. above his left eye- mieszkali nad sklepem they lived over a. above the shop- rano nad miastem przeszła burza a storm broke over the city in the morning- tumany kurzu unosiły się nad drogą clouds of dust rose over the road- piłka przeleciała wysoko nad poprzeczką the ball went high over the bar- pochylić się nad kimś/czymś to lean a. bend over sb/sth- pochyliła się nad kołyską she leaned a. bent over the cot- pochylali się nad mapą they were bending over a map- nad coś [kierować się] over a. above sth- balon wzbił się nad chmury the balloon soared up above the clouds- myśliwce nadleciały nad miasto fighter planes flew over the city2. (w pobliżu) nad Wisłą/Bałtykiem on the Vistula/the Baltic- Wiedeń leży nad Dunajem Vienna lies on the Danube- kupili dom nad jeziorem they bought a house on a. by a lake- opalali się nad rzeką they were sunbathing by the river- spacer nad brzegiem rzeki/Sekwany a walk along a. by the riverside/along the Seine- nad coś [kierować się] to sth- pojechać nad morze to go to the seaside- pójść na spacer nad jezioro to take a walk to the lake- wycieczka nad Wigry a trip to Lake Wigry3. (wskazuje na podporządkowanie) over- być a. stać nad kimś to be over sb- nad sobą miał dyrektora finansowego above him he had the financial director- kontrola nad czymś control over a. of sth- mieć nadzór nad czymś to supervise sth, to have control over sth- sprawować władzę nad czymś to exercise authority a. power over sth- przewaga nad kimś/czymś superiority a. the advantage over sb/sth- opieka nad ludźmi w podeszłym wieku care of the elderly4. (wskazuje na temat) on, about (czymś sth)- dyskusja nad budżetem discussion on a. about the budget- dyskutowali nad projektem uchwały they were discussing the (draft) bill- praca nad czymś work on a. at sth- pracować nad planami budynku to work on the design of a building- rozmyślać nad czymś to ponder on a. over sth- medytować nad czymś to meditate on a. upon sth- siedzieć nad książką to pore over a book- ślęczeć nad lekcjami to slog away at one’s homework pot.5. (z określeniami wyrażającymi uczucia) at, for, over- ich zachwyt nad jego obrazami their delight over his paintings- użalić się nad kimś to feel sorry for sb, to pity sb- użalać się nad sobą a. nad własnym losem to feel sorry for oneself pot., pejor.; to bemoan one’s lot książk., żart.- znęcać się nad kimś to torment sb- zlituj się nade mną/nad nim have mercy on me/him6. (tuż przed) (just) before- nad ranem/wieczorem (just) before dawn a. daybreak/dusk a. nightfall7. książk. (bardziej niż) than- nic straszniejszego nad wojnę nothing more terrible than war- cóż piękniejszego nad miłość what can be more beautiful than love?- kochać kogoś nad życie to love sb more than life itself- nad wszystkie rozrywki uwielbiał kino of all pastimes he adored the cinema more than anything else- praca nad siły superhuman work- poeta nad poetami a towering poet- przebój nad przeboje an all-time hit- skandal nad skandale a scandal to end all scandals- łotr nad łotrami an arch-villain; a consummate villain książk.- nade wszystko above all (else), more than anything (else)- nade wszystko cenił spokój he valued peace and quiet more than anything a. above all else- była sławna, bogata, a nade wszystko urodziwa she was famous, rich, and, above all, good-lookingⅡ nad- w wyrazach złożonych (wskazujące na wyższy stopień) nadkomisarz chief superintendent GB- nadczułość hypersensitivity* * *prepnad morze/rzekę — to the seaside/river* * *prep.+ Ins.1. (= powyżej, ponad) above, over; nad głową (= w górze) overhead.2. (= na brzegu l. krawędzi, blisko) nad (samą) granicą at the (very) border, near the border; nad grobem at the graveside; przen. (= blisko śmierci) at death's door, with one foot in the grave; nad morzem at the seaside, on the sea; nad rzeką/jeziorem on the river/lake; Waszyngton leży nad Potomakiem Washington lies l. is located on the Potomac River; nad przepaścią t. przen. on the edge of a precipice; nad ranem in the early morning.3. (przedmiot uwagi l. kontroli) litować się nad kimś feel pity for sb; (= okazywać komuś miłosierdzie) have l. take pity on sb; mieć przewagę nad kimś have the advantage on l. over sb, have the upper hand over sb; opieka nad dziećmi child care; pastwić się nad kimś torment sb; płakać nad czymś cry over sth; rozpaczać nad kimś/czymś lament for sb/sth; sprawować władzę nad kimś/czymś rule sb/sth; form. have/hold dominion over sb/sth; stracić panowanie nad sobą lose one's temper; pot. blow one's top, blow a gasket, hit the ceiling.4. (temat rozważań l. dyskusji) debata nad ustawą/wnioskiem debate on a bill/motion; zastanawiać się nad czymś consider sth, pause over sth.5. (cel badań l. wysiłków) pracować nad czymś work on sth.6. lit. (podkreślenie wyjątkowości; często z archaiczną formą narzędnika) mistrz nad mistrzami l. nad mistrze master of l. over masters; Pieśń nad Pieśniami Bibl. the Song of Songs.prep.+ Acc.1. ( cel w przestrzeni) over, above; nad głowę above one's head; (= w górę) up; nad miasto over the town l. city.2. (= na brzeg) nad jezioro/morze/rzekę to the lake/sea/river.3. lit. ( porównanie lub wybór) than, above; cenić coś nad życie value sth above life; cóż jest (lepszego) nad wino? what (is) better than wine?; nade wszystko above all.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nad
-
2 mozolić się
(-olę, -olisz); -ól; vr mozolić się (nad czymś) — to slog (away) (at sth)* * *ipf.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > mozolić się
-
3 rozwodzić się
impf ⇒ rozwieść się* * ** * *ipf.1. (= mówić l. pisać szczegółowo) talk l. write at length, dwell, descant, expatiate (nad l. o czymś (up)on sth); linger ( nad czymś over l. on sth); rozwodzić się nad czymś labor the point, Br. labour the point; rozwodzić się nad swoim ulubionym tematem be on one's hobbyhorse.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > rozwodzić się
-
4 st|ać1
impf (stoję, stoisz) vi 1. (być w pozycji pionowej) [osoba] to stand- stać na palcach to stand on tiptoe- stać na rękach to stand on one’s hands- stać na głowie to stand on one’s head- stać okrakiem nad czymś to straddle sth- stać na baczność to stand at attention- robić coś stojąc to do sth standing up- ledwie stał na nogach ze zmęczenia he was so tired that he could hardly stand- nie może stać o własnych siłach he’s too weak to stand up on his own2. (trwać bez ruchu) to stand- stać w miejscu [osoba] to stand still- stoimy w miejscu a. projekt stoi w miejscu we’re not making headway a. any progress- stój spokojnie! stand still!- nie stój tak, zrób coś don’t just stand there, do something!- stać w korku to be stuck in a traffic jam- pociąg stoi na stacji the train is standing at the station- winda stoi między piętrami the lift is stuck between floors- statek stoi na kotwicy the ship is lying at anchor- stój! a. stać! (komenda wojskowa) halt!; (do uciekającego przestępcy) freeze!- stójcie, nie tak szybko (idźcie wolniej) slow down!; (zastanówcie się jeszcze) hold on, not so fast!- powietrze stoi the air is still3. (być umiejscowionym, być obecnym) [osoba, przedmiot] to stand- stać w szeregu to stand in a row- przy oknie stał jakiś mężczyzna some man or other was standing at the window- nie stójcie na deszczu don’t stand in the rain- szafa stojąca w kącie pokoju a wardrobe standing in the corner of the room- na półce stały książki there were some books on the shelf- sok stoi w dzbanku the juice is in the jug- dom stoi na wzgórzu the house stands on a hill- stać na solidnych fundamentach [budynek, związek, firma] to have solid foundations- stojące rzędami samochody cars standing in rows- gdzie stoisz? (samochodem) where have you parked?- stać przed/za czymś [przymiotnik, przecinek] to precede/follow sth, to go before/go after sth- na ulicy stoi woda the streets are flooded with water- stać wysoko na niebie [księżyc, słońce] to be high in the sky- stać komuś w pamięci przen. to stand out in sb’s memory- w oczach stoi mi jej postać przen. I can see her in my mind’s eye4. (wykonywać czynność, pełnić funkcję) stać na warcie to be on guard- stać przy kuchni to stand over a stove- stać na czele partii to be the leader of a party- stać na bramce to be in goal- stać przy maszynie to operate a machine- stać za ladą to stand behind the counter- stać po mięso/chleb pot. to queue GB a. line up US for meat/bread5. (znajdować się w położeniu, być w stanie) stać na skraju przepaści przen. to be on the edge of disaster- stać u progu kariery to be on the threshold of a career- stać wysoko w hierarchii to be high up in the pecking order- stać wysoko w sondażach to be riding high in the polls- stać na równi z kimś to be on an equal footing with sb- stać wyżej od kogoś na szczeblach władzy to be above sb in the ranks of power- stać ponad prawem to be above the law- stać za czymś przen. (być sprawcą) to be behind sth- kto za tym wszystkim stoi? who’s behind all this?- stać przy kimś przen. (wspierać) to stand by sb- stać nad kimś przen. (pilnować) to stand over sb- stać nad kimś, jak kat nad dobrą duszą to stand over sb like a prison guard- stać po czyjejś stronie (popierać) to be on sb’s side- stać z boku to stand to one side- stać ponad podziałami to be above petty divisions- stać w ogniu [budynek, miasto] to be in flames- stać otworem [brama, drzwi] to stand open- dom stoi pusty the house stands empty- dobrze stać finansowo [osoba, przedsiębiorstwo] to be doing well- dobrze/kiepsko stoję z matematyki pot. my maths marks are good/poor- jak stoimy z czasem? pot. how are we (doing) for time?- stać na wysokim/niskim poziomie [mecz, zawody] to be of high quality- stać wysoko/nisko [kultura, przemysł] to be well/poorly developed- nasze akcje nisko/wysoko stoją our shares are doing well/badly- jak stoją dolary? pot. what’s the exchange rate for the dollar?- jak sprawy stoją? what’s the situation?- stać na stanowisku, że… to be of the opinion that…- stać przed problemem/wyzwaniem/dylematem to be faced with a problem/challenge/dilemma- stać wobec groźby czegoś to face the threat of sth- stać w obliczu konieczności zrobienia czegoś to be confronted with the necessity of doing sth- stać w sprzeczności z czymś to be at odds with sth- stać w sprzeczności ze zdrowym rozsądkiem to go against common sense- nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy… there’s no reason why we/you shouldn’t…- chcę wiedzieć, na czym stoję pot. I want to know where I stand6. (nie zmarnieć) [roślina] to last- róże mogą stać i miesiąc roses can last a month cut7. (być w pionie, sterczeć do góry) to stand- stojące uszy psa a dog’s pricked-up ears- stojąca lampa a standard lamp- wieszak stojący a coat stand8. (nie działać) [fabryka] (z powodu strajku) to be on strike; (wstrzymać produkcję) to not work- mój zegarek stoi my watch has stopped- produkcja stoi the production is on hold- cały kraj stoi the entire country is on strike9. pot. (być napisanym) to say- tam stoi napisane, że… it says there that…- w dokumencie stoi, że… it says in the document that…10. książk. (opierać się) stać na czymś to be based on sth- nasza gospodarka stoi na węglu our economy is based on coal mining- Polska rolnictwem stoi the Polish economy is based on agriculture11. przest. (dbać) stać o coś to be after sth- ja nie stoję o pieniądze I’m not after money12. przest. (mieszkać, stacjonować) stać gdzieś na kwaterze to be quartered somewhere- stać gdzieś obozem [armia, wódz] to encamp somewhere- we wsi stało wojsko soldiers were stationed in the village13. przest. (wystarczyć) nie stało mu sił he ran out of strength- nie stało mu talentu he didn’t have enough talent■ umowa stoi! it’s a deal- wybiegł, jak stał he stormed out without stopping to thinkThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > st|ać1
-
5 siedzieć
(-dzę, -dzisz); imp -dź; vi( znajdować się w pozycji siedzącej) to sit; (pot: przebywać) to stay; (pot: być w więzieniu) to do time; (SZKOL: powtarzać rok) to repeatsiedzieć cicho — to sit still lub quiet
siedzieć nad czymś — (przen) to work on sth
siedzieć w czymś — (przen) to know sth inside out
* * *ipf.1. (= nie stać, nie leżeć) sit (przy l. wokół czegoś at l. around sth); (= nie wstawać z miejsca) remain seated; ( o ptakach) perch ( na czymś on sth); (na grzędzie, drucie) roost; ( o zwierzęciu) sit, sit l. rest on its haunches; siedzieć na jajach ( o drobiu) sit on eggs; siedzieć do późnej nocy sit up ( till late); siedzieć po turecku sit cross-legged; siedzieć komuś na kolanach sit on sb's lap; siedzieć na dwóch stołkach przen. straddle the fence; siedzieć bezczynnie sit on one's hands; siedzieć z założonymi rękami (= nic nie robić) sit on one's hands, twiddle one's thumbs; siedzieć jak na szpilkach be on pins and needles; siedzieć cicho be l. keep quiet, keep a low profile; siedzieć cicho jak mysz pod miotłą be as quiet as a mouse; siedzieć cicho jak trusia lie low; siedź cicho! be l. keep quiet!; siedź spokojnie! sit still!; siedzieć u szczytu stołu sit at the head of a table; siedzieć w kucki squat; siedzieć w pierwszym rzędzie sit in the front row; siedzieć na pieniądzach roll l. wade in money; siedzieć z przodu ( obok kierowcy) sit in the front; siedzieć na beczce prochu przen. (= być l. znaleźć się w bardzo niebezpiecznej sytuacji) be sitting on a powder keg; siedzieć komuś na ogonie (= ścigać drugi samochód trzymając się go bardzo blisko) tailgate.2. pot. (= przebywać) stay, remain; nie siedź długo don't be long; siedzieć za długo ( o gościu) overstay l. outstay one's welcome; siedzieć w domu stay l. be at home; siedziałem tam jak na tureckim kazaniu it was all Greek to me, I didn't get a word of it; siedzieć pod pantoflem be henpecked; siedzieć u kogoś w kieszeni przen. (= być od kogoś zależnym finansowo) be financially dependent on sb; siedzieć w długach (po uszy) be in debt up to one's eyeballs; siedzieć komuś na głowie przen. live off sb, inflict o.s. on sb.3. pot. (= mieszkać) live.4. pot. (= zajmować się czymś) do, work; (= być zaabsorbowanym) be engrossed; siedzieć w komisji sit on a committee; siedzieć nad czymś (np. nad pracą) work on sth; siedzieć w czymś przen. know sth inside out.5. pot. ( w więzieniu) do time.6. pot. (= tkwić) sit; gwóźdź dobrze siedzi the nail sits tight.7. szkoln. (= powtarzać rok) repeat.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > siedzieć
-
6 gł|owa
f 1. (część ciała) head- pokiwać głową to nod (one’s head)- pokręcić a. potrząsnąć głową to shake one’s head- pochylać głowę to bow one’s head- podnosić głowę to raise one’s head; przen. to rebel, to revolt- ból głowy a headache- cierpieć na ból głowy to have a headache- głowa mi/jej pęka a. puchnie od hałasu/waszego gadania all the noise/your chatter is giving me/her a splitting headache- włożyć czapkę na głowę to put a cap on- chodzić z gołą a. odkrytą głową to go bareheaded- głową naprzód [upaść, skoczyć] headlong, head first- od stóp do głów from head to toe a. foot- zmierzyć kogoś wzrokiem od stóp do głów to look sb up and down, to look sb over from head to foot- ubrana na czerwono od stóp do głów dressed in red from head to toe- przerastać kogoś o głowę (być wyższym) to be a head taller than sb; przen. to be head and shoulders above sb- głowa ci/mu się kiwała (ze zmęczenia) you were/he was nodding off; (od alkoholu) you were/he was tipsy- krew uderzyła mu/jej do głowy the blood rushed to his/her head- kręciło się jej/mi w głowie she/I felt dizzy, her/my head was spinning- szumiało mu w głowie his head was spinning a. whirling- leje mi się na głowę my roof leaks- (mieć) dach nad głową (to have) a roof over one’s head2. (umysł) head, mind- z głowy (z pamięci, bez sprawdzania) from memory- chodzi mi po głowie myśl a. pomysł, żeby zmienić pracę I’ve been toying with the idea of changing jobs- siedzieć komuś w głowie [myśl, wydarzenie] to be on sb’s mind, to weigh on sb’s mind- ten problem od tygodnia siedzi mi w głowie I haven’t been able to get my mind off the problem all week- nie mieścić się komuś w głowie to be unbelievable a. incredible, to boggle sb’s mind- nie mieści mi się w głowie, jak mogłeś zapomnieć o jej urodzinach I can’t believe you forgot her birthday- nie postać komuś w głowie [myśl, pomysł] to not occur to sb, to not enter sb’s mind a. head- nawet w głowie mi nie postało, żeby się jej sprzeciwiać it never even occured to me to contradict her- nic mi nie przychodzi do głowy nothing comes to mind, I can’t think of anything- nie przyszło jej do głowy, żeby do niego zadzwonić a. że powinna do niego zadzwonić it didn’t occur to her to phone him a. that she ought to phone him- przelecieć a. przemknąć komuś przez głowę [myśl, pomysł] to cross sb’s mind- przeleciało a. przemknęło mu przez głowę, żeby do nich napisać the idea of writing to them crossed his mind- wchodzić/nie wchodzić komuś do głowy [nauka, przedmiot szkolny] to come/to not come easily to sb- daty zawsze łatwo wchodziły jej do głowy she’s always had a good head for dates- języki obce łatwo wchodzą mu do głowy he picks up foreign languages easily, foreign languages come easily to him- matematyka w ogóle nie wchodzi mi do głowy I have no head for maths- wylecieć komuś z głowy to slip sb’s mind- wszystko, czego się uczyłem, na egzaminie wyleciało mi z głowy I’d studied really hard, but during the exam my mind went blank, everything that I’d learned went out of my head during the exam- wyleciało mi z głowy, że miałam pojechać po niego na lotnisko I was supposed to pick him up at the airport but it completely slipped my mind- kłaść a. pakować coś komuś łopatą do głowy to cram sth into sb’s head- miałam/miał/miała pustkę w głowie my/his/her mind went blank- mieć mętlik w głowie to be all mixed up- moja w tym głowa, żeby… it’s up to me to…- mieć coś z głową to be off one’s head- mieć dobrze w głowie to be sensible- mieć głowę do czegoś to have a (good) head for sth [matematyki, interesów]- mieć głowę zajętą czymś/kimś to be preoccupied with sth/sb- mieć spokojną głowę to have nothing to worry about- mieć wolną głowę to have a clear head a. mind- nabić a. zaprzątnąć sobie głowę czymś to stuff one’s head with sth- nie mam teraz głowy do tego I’ve got too many other things on my mind to think about that right now- robić coś z głową/bez głowy to use/to not use one’s head a. one’s common sense when doing sth- wyjazd na wycieczkę zaplanowany z głową/zupełnie bez głowy a well-/thoughtlessly planned trip- zaświtać komuś w głowie [myśl, pomysł] to dawn on sb- już mi coś zaczęło świtać w głowie I was beginning to get the idea- rozjaśniło mi/mu się w głowie it became clearer to me/him- po rozmowie z matką rozjaśniło mi się w głowie talking to a. with my mother helped me sort it all out- tracić głowę pot. to lose one’s head3. (człowiek inteligentny) brain pot.- człowiek z głową a man/woman with a good head on his/her shoulders- mądra głowa a brain pot.- jej siostra to tęga a. mądra głowa her sister is a real brain- z tego matematyka to nie lada głowa this mathematician is a real brain4. (fryzura) hair(cut), hairstyle- modnie uczesana głowa a fashionable hairstyle- miała głowę prosto od fryzjera she’d just had her hair done- zrób coś z tą głową, wyglądasz jak czupiradło do something with your hair, you look a fright5. (w wyliczeniach) na głowę a. od głowy each, per person- do zapłacenia jest 100 zł na głowę a. od głowy it costs 100 zlotys each a. per person- dochód na głowę mieszkańca per capita income- spożycie alkoholu na głowę mieszkańca per capita alcohol consumption6. (przywódca) head- głowa rodziny the head of the family- koronowane głowy crowned heads- głowa państwa Polit. the head of state- głowa kościoła anglikańskiego/(rzymsko)katolickiego Relig. the head of the Anglican/(Roman) Catholic church- łamać sobie głowę nad czymś pot. to puzzle over sth, to chew sth over- łamać sobie głowę czymś to (w)rack a. cudgel one’s brain(s) about sth, to chew sth over- mieć na tyle oleju w głowie, żeby… pot. to have the wit(s) a. the brains a. the sense to… pot.- zawracać komuś głowę to bug sb pot.; to bother a. pester sb- suszyć komuś głowę to nag sb- przewracać komuś w głowie [zaszczyty, pochlebstwa, sukcesy] to go to sb’s head- mieć coś/kogoś z głowy pot. (pozbyć się) to get rid of sb/sth; (załatwić sprawę) to get sth out of the way a. over (and done) with pot.- wybij sobie z głowy wakacje za granicą you can just forget about going abroad for the holidays pot.- wybić coś komuś z głowy pot. to put sb off sth- muszę mu wybić z głowy ten pomysł I have to put him off that idea- wziąć sobie kogoś/coś na głowę pot. to take sb/sth on one’s shoulders- siedzieć komuś na głowie pot. to stay with sb- rodzina z Kanady siedzi mi na głowie od miesiąca I’ve had relatives from Canada on my hands all month pot.- zwalić się komuś na głowę pot. to descend on sb- mieć z kimś/czymś urwanie głowy pot. to have one’s hands full with sb/sth pot.- w domu było urwanie głowy there was bedlam in the house- zachodzę w głowę, gdzie mogłam wsadzić paszport/zostawić teczkę I’m going nuts trying to figure out where I could’ve put my passport/left my briefcase- mieć głowę na karku a. nie od parady to have one’s head screwed on right a. screwed the right way, to have a good head on one’s shoulders- przewyższać kogoś o głowę to be head and shoulders above sb- (po)bić kogoś na głowę to outdo sb; to run a. make rings (a)round sb pot.- konkurencja bije nas na głowę pod względem liczby sprzedanych egzemplarzy/kontroli jakości the competition is running rings around us in terms of sales/quality control- mieć mocną/słabą głowę to have/to not have a strong head (for alcohol), to hold/to not hold (one’s) liquor well- iść a. uderzać komuś do głowy [alkohol] to go (straight) to sb’s head- kurzyło mu się z głowy he was drunk- dać głowę (stracić życie) to lose one’s life- głowę dam, że… I’m positive a. absolutely certain (that)…- skrócić kogoś o głowę a. uciąć komuś głowę to behead sb- nadstawiać głowy a. głowę to risk one’s neck- odpowiadać a. ręczyć głową za kogoś/coś to stick one’s neck out for sb/sth- naznaczyć cenę na czyjąś głowę to put a price on sb’s head- chodzić z głową w chmurach to have one’s head in the clouds- chować głowę w piasek to bury one’s head in the sand- wisieć (komuś) nad głową to be hanging over sb a. over sb’s head- nosić głowę wysoko to hold up one’s head a. to hold one’s head (up) high- rwać a. drzeć włosy z głowy to tear one’s hair out- schylać a. pochylać głowę przed kimś to bow (down) before sb- stawać na głowie (żeby coś zrobić) pot. to bend over backwards (to do sth), to break one’s neck (to do sth)- tłuc a. walić głową o mur to beat a. bang one’s head against the wall a. against a brick wall- ukręcić czemuś głowę pot. to hush sth up [sprawie, aferze]; to nip sth in the bud [plotce]- wchodzić komuś na głowę pot. to walk all over sb- wylać komuś kubeł zimnej wody na głowę pot. to bring sb (back) down to earth- wziąć kogoś za głowę pot. to take sb in hand- włos ci/mu z głowy nie spadnie it won’t harm a hair on your/his head- włos się mi/jej na głowie jeży (od czegoś) sth makes my/her hair stand on end, sth makes my/her hair curl- życie a. los nie głaszcze go/jej po głowie he/she doesn’t have an easy life- spokojna głowa not to worry pot.; don’t worry- spokojna głowa, zdążymy don’t worry, we’ll be on time- niech cię o to głowa nie boli that’s not your problem, don’t worry about it- głowa do góry! chin up!, cheer up!- marzenie ściętej głowy a pipe dream- czapki z głów! hats off!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > gł|owa
-
7 dumać
(-am, -asz); vi* * *ipf.muse ( nad czymś about l. over l. upon sth); ponder ( nad czymś on l. over l. upon sth); meditate ( nad czymś on l. upon sth); dumać nad przeszłością muse about the past; dumać nad swym losem muse over one's own fate.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dumać
-
8 dominacj|a
f sgt 1. (przewaga) (cech, zjawisk) dominance, predominance (nad czymś over sth)- dominacja kina amerykańskiego nad europejskim the dominance of American cinema over European cinema2. (panowanie) domination (nad kimś/czymś of sb/sth); dominion (nad kimś/czymś over sb/sth)- dominacja nad światem world domination- dominacja Japonii w tej części świata the dominance a. domination of Japan in this part of the worldThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dominacj|a
-
9 ubolewać
(-am, -asz); vito grieve, to lamentubolewać nad czymś — ( żałować) to lament sth; ( potępiać) to deplore sth
ubolewać nad kimś — to feel sorry for sb, to deplore sb
* * *ipf.lit. regret ( nad czymś sth); deplore (nad kimś/czymś sb/sth).The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ubolewać
-
10 czuwa|ć
impf Ⅰ vi 1. (być czujnym) to be on the alert, to be on the lookout 2. (pilnować) to watch (nad kimś (over) sth); to oversee, to supervise (nad czymś sth) [badaniami]; to stand guard, to keep watch (przy czymś at a. over sth) [bramie, sterze]- czuwać przy chorym a. nad chorym to watch over a. nurse a sick person- wojsko czuwa nad bezpieczeństwem kraju the army is responsible for national security- psy czuwały przy domu dogs guarded the house- czuwał nad każdym swoim słowem, aby nikogo nie urazić he was watching every word, so as not to offend anyone- gospodarz czuwa, żeby wszyscy mieli pełne kieliszki the host makes sure everyone has a full glass- do obowiązków rodziców należy czuwanie nad bezpieczeństwem dzieci one of the responsibilities of parents is looking after a. to look after their children’s safety3. (nie spać) to stay awake; (czytając, pracując) to stay up- chciał czuwać do rana, ale zasnął he wanted to stay awake until morning, but he dropped off- okresy czuwania i snu periods of waking and sleepingⅡ czuwaj! inter. form of greeting and farewell used by Polish boy scouts and girl guidesThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > czuwa|ć
-
11 prac|ować
impf vi 1. (trudnić się) to work; (ciężko) to labour, to toil; (być zajętym) to be busy- pracować fizycznie/umysłowo to do physical/intellectual work- pracować zawodowo/zarobkowo to have a career/a paid job- pracować społecznie to do voluntary work- pracuję zawodowo od dwudziestu lat I’ve been working for twenty years- pracować sezonowo/dorywczo to do seasonal work/odd jobs- pracować jako tymczasowo zatrudniony to temp, to work as a temp- nie mógł znaleźć stałej pracy, więc pracował dorywczo he couldn’t find a permanent job, so he was temping a. doing odd jobs- pracować bez wytchnienia/ze wszystkich sił/od świtu do nocy to work without respite/as hard as one can/from dawn to dusk- pracował w pocie czoła, aby wyżywić liczną rodzinę he worked his fingers to the bone to provide for his large family- pracować jak wół to work like a Trojan- pracować w godzinach nadliczbowych to work overtime- pracować na akord/na dniówkę to be on piecework/be paid on a daily basis- pracować na czyjeś utrzymanie a. na kogoś to work to support sb- pracuję na samochód/nowe mieszkanie I’m working to get enough money to buy a car/a new flat- bogate kraje długo pracowały na swój dobrobyt it took rich countries many years of hard work to become prosperous- pracować dla kogoś/czegoś to work for sb/sth- pracuję od lat dla ich firmy I’ve been working for their company for years- pracować nad kimś to work on sb- dużo pracował nad sobą, żeby wyćwiczyć pamięć he had to work hard to train his memory- pracować nad czymś to work at a. on sth- pisarz pracował nad nową książką the author was working on a new book- komisja sejmowa pracuje nad ustawą budżetową/o ubezpieczeniach społecznych a parliamentary committee is working on the budget bill/the social insurance bill- musisz pracować nad backhandem you must practise your backhand2. (zarobkować) to work- pracować jako nauczyciel/listonosz to work as a teacher/a postman- pracować w fabryce/w szpitalu to work at a factory/hospital- pracować w przemyśle/reklamie/ubezpieczeniach to work in industry/advertising/insurance- pracować na budowie to work as a builder a. on a building site- pracować etatowo/na pół etatu to have a full-time/part-time job- pracować w systemie zmianowym to work shifts- pracować na dziennej/nocnej zmianie to work days/nights- pracować przy sortowaniu listów to have a job sorting letters- pracować na komputerze/tokarce to work at the computer/lathe- pracować zawodowo przy domowym terminalu to telecommute- pracować głową to do intellectual work- pracować piórem to live by the pen- pracować łopatą to be a labourer- kobieta pracująca a working woman- pracujące matki working mothers3. (współpracować) to work, to cooperate (z kimś/czymś with sb/sth)- dobrze mi się z nim pracuje I like working with him- komisja pracuje z zespołem doradców the commission cooperates with a team of advisers- pracować z młodzieżą to work with young people4. (funkcjonować) [serce, płuca, nerki] to work; [biuro, sklep] to work; [maszyna, silnik] to work, to operate, to run- serce pracuje prawidłowo the heart is functioning normally- podczas pływania pracują wszystkie mięśnie when you swim, all your muscles work- jego umysł pracował sprawnie he was of sound mind- poczta dzisiaj nie pracuje the post office is closed today- sądy pracują opieszale the courts are slow in dealing with the business in hand- szpitale pracują bez przerwy hospitals work non-stop- sklepy pracują do dwudziestej shops stay open till 8 p.m.- wytwórnia pracuje na eksport/na rynek wewnętrzny the plant manufactures for export/for the home market- maszyna pracuje bez zarzutu the machine is running smoothly- tylko dwa z czterech silników pracują only two of the four engines work a. are working- pracować na zwolnionych obrotach to work a. be working at a slow pace- pracować za dwóch a. trzech to work like nobody’s business pot., to do the work of two a. three (men) pot.- czas pracuje dla niego a. na jego korzyść/przeciw niemu a. na jego niekorzyść time is on his side/against him- kto nie pracuje, ten nie je przysł. if you don’t work you shan’t eat przysł.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > prac|ować
-
12 zastan|owić
pf — zastan|awiać impf Ⅰ vt [wydarzenie, zagadnienie] to puzzle [osobę]- zastanowiło mnie, że… it puzzled me that…- zastanawia mnie, dlaczego… I wonder why…Ⅱ zastanowić się — zastanawiać się to think- zastanawiać się nad czymś to ponder over sth- zastanowić się nad czymś to give some thought to sth- zastanowić się nad sobą to think about one’s life- zastanawiam się, dlaczego… I wonder why…- zastanów się think about it- muszę się nad tym zastanowić I have to think about it- nie zastanawiając się specjalnie without stopping to think- nigdy się nad tym nie zastanawiałem I’ve never given it much thought- należało się nad tym lepiej zastanowić more thought should have been given to it- „przyjdziesz?” – „zastanawiam się” ‘are you coming?’ – ‘I’m not sure’The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zastan|owić
-
13 zadumać się
The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > zadumać się
-
14 płakać
-czę, -czesz; vito cry, to weeppłakać się chce pot — this is pathetic (pot)
* * *ipf.1. (= ronić łzy) cry (nad czymś l. z jakiegoś powodu over/about sth); weep; nie warto płakać it's no use crying; płakać jak bóbr cry like a baby l. child; płakać krokodylimi łzami shed crocodile tears; płakać z bólu/ze złości cry with pain/anger; płakać z radości cry for joy.2. (= lamentować) mourn; płakać nad swoim smutnym losem bemoan one's fate, bewail one's lot; płakać mi się chce, gdy pomyślę... I feel like crying when I think...; siąść i płakać sit and weep.3. (= skarżyć się) complain; płakać na męża pijaka complain of one's heavy- l. hard-drinking husband.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > płakać
-
15 ślęczeć
(-ę, -ysz); viślęczeć nad czymś — (aktami, książką) to pore over sth; ( szyciem) to labour (BRIT) lub labor (US) over sth
* * *ipf.- ę -ysz (nad aktami, książką) pore over; ( nad szyciem) labor over; Br. labour over; ślęczeć nad czymś po nocach burn the midnight oil.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ślęczeć
-
16 komen|da
f Wojsk. 1. (rozkaz) command- wydać komuś komendę to give a. issue a command to sb- na moją komendę... on my command...2. (dowodzenie) command C/U- komenda nad kimś/czymś command of a. over sb/sth- komenda nad oddziałem command of the unit- objąć komendę nad czymś to take (over) a. assume (the) command of sth- objąć komendę nad batalionem to take command of the battalion- pod czyjąś komendą under sb’s command- sierżant miał pod komendą 15 żołnierzy the sergeant had 15 soldiers under his command3. (siedziba) headquarters pl- komenda policji/straży pożarnej/garnizonu the police/fire brigade/garrison headquarters- pracować w komendzie policji to work at (the) police headquarters■ jak na komendę in unison, all at once a. at the same instant- jak na komendę spojrzeliśmy w niebo we all looked at the sky at the same instantThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > komen|da
-
17 medyt|ować
impf vi 1. książk. (zastanawiać się) to meditate (nad czymś (up)on sth); to ruminate (nad czymś on a. about sth)- medytowała nad najlepszym rozwiązaniem sporu she meditated about a. pondered how best to resolve the dispute- nie ma nad czym medytować, trzeba podjąć decyzję there’s no point in thinking it over: a decision must be taken2. (o sprawach religijnych) to meditateThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > medyt|ować
-
18 ubolewa|ć
impf vi książk. (żałować) to regret, to lament; to bemoan książk. (nad czymś sth); (potępiać) to deplore (nad czymś sth)- ubolewał nad swoim/naszym losem he lamented his/our fate- nad poziomem jego pisarstwa można tylko ubolewać the quality of his writing is lamentable- ubolewamy, że doznał pan rozczarowania we regret that you are disappointed- ubolewam, że nie mogę was odwiedzić I regret that I won’t be able to visit you- „uczniowie wiedzą więcej o Unii niż nauczyciele,” ubolewał ‘the pupils know more about the EU than the teachers do’, he lamented a. he said ruefullyThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ubolewa|ć
-
19 biedzić się
ipf.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > biedzić się
-
20 łamać
(-mię, -miesz); perf z-; vt(gałąź, obietnicę, prawo) to break; ( opór) to break (down)* * *ipf.- ę -esz1. (= kruszyć) break, smash, crack; łamać sobie język na czymś twist one's tongue trying to pronounce sth; łamać sobie głowę nad czymś puzzle one's head over sth, rack one's brains, beat out l. cudgel one's brains; łamie mnie w krzyżu pot. my back is killing me, I have shooting pains in my back; łamać (pierwsze) lody break the ice.2. (opór, przeszkody) (= przezwyciężać) break (down), overcome.3. (= naruszać) break, violate, transgress, infringe; ( umowę) breach; ( zasady) flout; ( obietnicę) break, go back on; łamać prawo break the law, infringe upon the law; łamać tradycję fly in the face l. teeth of tradition.4. (= zaprzepaszczać) ruin, spoil; łamać sobie karierę ruin l. spoil one's career, bring one's career to an end.5. druk. make up.ipf.1. (= dzielić się) share; łamać się opłatkiem share the wafer.2. (= być łamanym) break; głos się komuś łamie sb's voice falters.3. przen. (o fali, świetle) refract, be refracted.4. przen. (= załamywać się) break down, get depressed, go to pieces.5. ( o falach) (= rozpryskiwać się) break.6. (= wahać się) waver, be in two minds.7. pot. (= zamartwiać się) eat one's heart out, fret; nie łam się, wszystko będzie dobrze don't worry, it's going to be fine l. all right.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > łamać
См. также в других словарях:
nad podziw — {{/stl 13}}{{stl 8}}przysł. {{/stl 8}}{{stl 7}} o czymś dobrym, pozytywnym: nadspodziewanie, stanowiąc pewne zaskoczenie, zadziwiająco, niezwykle : {{/stl 7}}{{stl 10}}Nad podziw mądry, rozwinięty. Działać nad podziw sprawnie. Jabłka obrodziły… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
gromadzić się — Nad kimś, nad czymś gromadzą się (ciemne, czarne) chmury «komuś, czemuś grozi jakieś niebezpieczeństwo»: Jednak nad zaplanowanymi badaniami gromadzą się ciemne chmury. Potrzebne są kamery, małe i tanie lasery, skomplikowane urządzenia… … Słownik frazeologiczny
głowa — 1. Alkohol, wino, piwo itp. szumi komuś w głowie «ktoś jest oszołomiony po wypiciu alkoholu, wina, piwa itp.»: Długo nie mogę zasnąć, w głowie szumi mi piwo, pocałunki puchną na wargach, a policzek pali ze wstydu. Z. Kruszyński, Na lądach. 2.… … Słownik frazeologiczny
wziąć — dk Xc, wezmę, weźmiesz, weź, wziął, wzięła, wzięli, wzięty, wziąwszy 1. «ująć, chwycić, objąć (kogoś, coś) ręką, rękami lub innym narządem chwytnym (np. u zwierząt) albo narzędziem; przystosować do trzymania, niesienia» Wziąć książkę, zeszyt,… … Słownik języka polskiego
głowa — ż IV, CMs. głowawie; lm D. głów 1. «część ciała zawierająca mózg i narządy zmysłów, u człowieka i niektórych małp wysunięta ku górze, u zwierząt ku przodowi» Mała, duża, kształtna głowa. Ludzka, rybia, psia głowa. Głowa ptaka, psa, ryby. Ból… … Słownik języka polskiego
postawić — dk VIa, postawićwię, postawićwisz, postawićstaw, postawićwił, postawićwiony 1. «stawiając umieścić gdzieś jakąś rzecz (rzadziej osobę) we właściwej dla niej pozycji; ustawić» Postawić wazon z kwiatami na stole. Postawić laskę w kącie. Postawić… … Słownik języka polskiego
stać — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Xa, stoję, stoi, stój {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} o ludziach: utrzymywać ciało w pozycji pionowej, opierając się na stopach : {{/stl 7}}{{stl 10}}Stać na palcach. Ledwo stoję na… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
trząść — ndk XI, trzęsę, trzęsiesz, trzęś a. trząś, trzęście a. trząście, trząsł, trzęsła, trzęśli, trzęsiony 1. «poruszać czymś, kimś raz po raz energicznie, gwałtownie, wywołując chwianie się; szamotać» Trząść głową. Koń trzęsie łbem, grzywą. Wichura… … Słownik języka polskiego
pomyśleć — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. dk VIb, pomyślećślę, pomyślećśli, pomyślećlał, pomyślećleli, pomyślećany {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} skupić się jakiś czas na myśleniu o czymś, dobrze zastanowić się nad czymś;… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
myśl — ż V, DCMs. myślli; lm MD. myślli 1. «czynność, funkcja, praca umysłu, zdolność myślenia; proces poznawczy, myślenie; władza psychiczna poznawcza, rozum, umysł; świadomość, pamięć» Bieg, tok, nurt myśli. Zaprzątać czymś myśl. Coś nie może wyjść z… … Słownik języka polskiego
wisieć — 1. pot. Coś wisi na kimś jak na kołku, jak na kiju, jak na wieszaku, jak worek «jakieś ubranie jest dla kogoś zbyt luźne, za obszerne, niedopasowane»: (...) siedział w chałupie około tygodnia. Nie był ciekaw świata. Dopiero w niedzielę, ubrany w… … Słownik frazeologiczny