mutam

saecŭlum ( poet., esp. Lucretian, saeclum; less correctly sēcŭlum, sēclum), i, n. dim. [etym. dub.; perh. root si- = sa-; Gr. saô, to sift; Lat. sero, satus; whence Saturnus, etc.; hence, orig.], a race, breed, generation (freq. in Lucr.; very rare in later writers; usu. in plur.):

saecla propagare,

Lucr. 1, 21; cf. id. 2, 173; 5, 850:

nec toties possent generatim saecla referre Naturam parentum,

id. 1, 597:

saecla animantum,

i. e. animals, id. 2, 78; 5, 855:

hominum,

id. 1, 467; 5, 339; 6, 722:

ferarum,

id. 2, 995; 3, 753; 4, 413; 4, 686; cf.:

silvestria ferarum,

id. 5, 967:

serpentia ferarum,

id. 6, 766:

mortalia,

id. 5, 805; 5, 982; 5, 1238:

bucera (with lanigerae pecudes),

id. 5, 866; 6, 1245; cf.:

vetusta cornicum (with corvorum greges),

id. 5, 1084:

aurea pavonum,

id. 2, 503:

totisque expectent saecula ripis,

i. e. the shades of the infernal regions, Stat. Th. 11, 592.— Sing.:

et muliebre oritur patrio de semine saeclum,

the female sex, women, Lucr. 4, 1223; so,

muliebre,

id. 5, 1020; 2, 10 sq.—

Transf.

Like genea.

The ordinary lifetime of the human species, a lifetime, generation, age (of thirty-three years; class.; esp. freq. in signif. 2. infra; cf. Schoem. ad Cic. N. D. 1, 9, 21):

cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint... tum ille vere vertens annus appellari potest: in quo vix dicere audeo, quam multa saecula hominum teneantur,

Cic. Rep. 6, 22, 24 Mos.:

cum ex hac parte saecula plura numerentur,

Liv. 9, 18:

quorum (Socratis atque Epicuri) aetates non annis sed saeculis scimus esse disjunctas,

Hier. Vit. Cler. 4, p. 262; cf. Censor. de Die Nat. 17; Auct. ap. Serv. Verg. A. 8, 508; id. E. 4, 5.—

Esp., the lifetime or reign of a ruler:

illustrari saeculum suum ejusmodi exemplo arbitrabatur,

Plin. Ep. 4, 11, 6:

digna saeculo tuo,

id. ib. 10, 1, 2.—

The human race living in a particular age, a generation, an age, the times: serit arbores quae alteri saeculo prosient, Caecil. ap. Cic. Sen. 7, 24:

in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum jam plena Graecia poëtarum esset,

Cic. Rep. 2, 10, 18 (for which:

quorum aetas cum in eorum tempora incidisset,

id. Or. 12, 39):

saeculorum reliquorum judicium,

id. Div. 1, 19, 36:

ipse fortasse in hujus saeculi errore versor,

id. Par. 6, 3, 50; cf.:

hujus saeculi insolentia,

id. Phil. 9, 6, 23; and: o [p. 1614] nostri infamia saecli, Ov. M. 8, 97; cf.

also: novi ego hoc saeculum, moribus quibus siet,

Plaut. Trin. 2, 2, 6; so,

hujus saecli mores,

id. Truc. prol. 13; and:

hoccine saeclum! o scelera! o genera sacrilega, o hominem impurum!

Ter. Ad. 3, 2, 6; cf. id. Eun. 2, 2, 15:

nec mutam repertam esse dicunt mulierem ullo in saeculo,

Plaut. Aul. 2, 1, 7:

Cato rudi saeculo litteras Graecas didicit,

Quint. 12, 11, 23; so,

rude,

id. 2, 5, 23:

grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

Hor. C. 1, 2, 6:

primo statim beatissimi saeculi ortu,

Tac. Agr. 3; so,

beatissimum,

id. ib. 44:

felix et aureum,

id. Or. 12; Quint. 8, 6, 24:

aureum,

Sen. Contr. 2, 17; Lact. 5, 6, 13; cf.:

aurea saecula,

Verg. A. 6, 792; Ov. A. A. 2, 277:

his jungendi sunt Diocletianus aurei parens saeculi, et Maximianus, ut vulgo dicitur, ferrei,

Lampr. Elag. 35:

ceteri, qui dii ex hominibus facti esse dicuntur, minus eruditis hominum saeculis fuerunt (with Romuli aetas),

Cic. Rep. 2, 10, 18; cf.:

res publica constituta non unā hominum vitā sed aliquot saeculis et aetatibus,

id. ib. 2, 1, 2:

perpetuā saeculorum admiratione celebrantur,

Quint. 11, 1, 13:

fecunda culpae saecula,

Hor. C. 3, 6, 17:

ferro duravit saecula,

id. Epod. 16, 65; cf.:

sic ad ferrum venistis ab auro, Saecula,

Ov. M. 15, 261.—

The spirit of the age or times: nemo illic vitia ridet;

nec corrumpere et corrumpi saeculum vocatur,

Tac. G. 19.—

The utmost lifetime of man, a period of a hundred years, a century:

saeclum spatium annorum centum vocārunt,

Varr. L. L. 6, 2, § 11 Müll.; cf. Fest. s. v. saeculares, p. 328 ib.; Censor. de Die Nat. 17:

cum (Numa) illam sapientiam constituendae civitatis duobus prope saeculis ante cognovit, quam eam Graeci natam esse senserunt,

Cic. de Or. 2, 37, 154:

saeculo festas referente luces,

Hor. C. 4, 6, 42; cf.:

multa virum durando saecula vincit,

Verg. G. 2, 295.—

For an indefinitely long period, an age; plur. (so mostly):

(Saturni stella) nihil immutat sempiternis saeculorum aetatibus, quin eadem iisdem temporibus efficiat,

Cic. N. D. 2, 20, 52:

aliquot saeculis post,

id. Verr. 2, 4, 35, § 73:

cum aliquot saecula in Italiā viguisset,

id. Univ. 1; so,

tot,

id. Verr. 2, 4, 55, § 122; id. Ac. 2, 5, 15:

quot,

Quint. 12, 11, 22:

multa,

Cic. Rep. 2, 10, 20; 6, 26, 29; id. de Or. 2, 5, 21; id. Cat. 2, 5, 11; id. Fam. 11, 14, 3:

plurima,

id. Rep. 3, 9, 14:

sexcenta,

id. Fat. 12, 27:

omnia,

id. Lael. 4, 15; id. Phil. 2, 22, 54:

ex omni saeculorum memoriā,

id. ib. 4, 1, 3:

vir saeculorum memoriā dignus,

Quint. 10, 1, 104; cf.:

ingeniorum monumenta, quae saeculis probarentur,

id. 3, 7, 18:

facto in saecula ituro,

to future ages, to posterity, Sil. 12, 312; so Plin. Pan. 55, 1:

in famam et saecula mitti,

Luc. 10, 533: tarda gelu saeclisque effeta senectus, with (many) years, Verg. A. 8, 508.— Sing.:

propemodum saeculi res in unum diem cumulavit,

Curt. 4, 16, 10:

longo putidam (anum) saeculo,

Hor. Epod. 8, 1:

ut videri possit saeculo prior,

Quint. 10, 1, 113.—Esp. (eccl. Lat.), the following phrases are used to express forever, to all eternity, endlessly, without end:

in saeculum,

Vulg. Exod. 21, 6; id. Dan. 3, 89:

in saeculum saeculi,

id. Psa. 36, 27; id. 2 Cor. 9, 9:

in saecula,

id. Ps. 77, 69; id. Rom. 1, 25:

in saecula saeculorum,

Tert. ad Uxor. 1, 1; Ambros. Hexaëm. 3, 17, 72; Vulg. Tob. 9, 11; id. Rom. 16, 27; id. Apoc. 1, 6 et saep.—

Like the biblical, aiôn, the world, worldliness (eccl. Lat.):

immaculatus ab hoc saeculo,

Vulg. Jacob. 1, 27: et servientem corpori Absolve vinclis saeculi, Prud. steph. 2, 583; so id. Cath. 5, 109; Paul. Nol. Ep. 23, 33 fin. —

Heathenism (eccl. Lat.):

saeculi exempla,

Tert. Exhort. ad Cast. 13 (al. saecularia).