-
1 mors
mors, mortis, f. (zu Wurzel mor, wov. auch morior, verwandt mit μόρος, μοιρα, der Tod, I) eig. u. übtr.: A) eig.: acerba, Cic.: m. honesta, Nep.: celeris, Suet.: immatura, Lucr., Catull., Cic. u.a.: innoxia, Iustin.: matura, Flor. 3, 17, 9: necessaria, der natürliche, Cic.: perspicua, Cic.: alci propinqua, Cic.: repentina, Cic.: voluntaria, Cic.: mors coacta, Ggstz. fortuita, Tac.: cuius aetati mors propior erat, Sall. fr.: beata L. Crassi mors illa, quae est a multis saepe defleta, Cic.: fames, miserrima omnium mors, Sall.: fames et frigus, quae miserrima mortis genera sunt, Cic.: mors crucis, Kreuzestod, Augustin. in Ioann. tract. 124, 1. – mortis periculum, Caes.: mortis poena od. poenae, Cic.: potio mortis causā data, Ps. Quint. decl.: civium suorom vitae mortisque arbiter, Sen. – morti proximus, Fronto, Augustin. u.a.: morti vicinus, Capit., Hieron. u.a. (s. über beide Krebs-Schmalz Antib.7 Bd. 2. S. 103 u. 104 unter mors). – mors (alci) appropinquat, Cic. – obire mortem, s. obeo: mortem subire, suscipere, s. subeo, suscipio: occumbere mortem, s. occumbo: mortem oppetere, s. oppeto: voluntariam mortem petere, Gell.: cupide mortem expetere pro salute civium, Cic.: morti od. ad mortem se offerre, s. offero: mortem sibi consciscere, Cic.: mortem alci afferre, Plaut.: afferre alci causam mortis voluntariae, Cic.: alci mortem inferre u. offerre, Cic.: alqm dare ad mor-————tem, Plaut., od. morti, Hor.: alqm morti mittere, Plaut.: alqm morte afficere, Cic.: mortem proponere, Cic.: ad mortem trudi, Cic.: morte deleri, Cic.: alqm morte multare, Cic., punire, Plin. ep.: alqm morte damnare (v. der Natur), Sen.: alqm ad mortem damnare, Tac.: alci morti esse, jmdm. den Tod bringen, Cic.: ebenso mortem facere, Ov.: morte suā mori, eines natürlichen T. sterben, Sen.: ebenso suā morte defungi, Suet.: inhonestā morte mori, Tert.: vitam cum morte commutare, Sulpic. in Cic. ep.: mortem servituti anteponere, Cic.: mortem deprecari, um sein Leben bitten, Caes.: mortem alcis persequi, Cic., Caes. u. Liv.: fidenti animo ad mortem gradiri, Cic.: alqm ex media morte eripere, Cic.: mortem alcis lacerare, jmd. im Tode, Cic.: so auch alcis vitam spoliare, eius mortem ornare, Cic.: Drusum matura mors abstulit, Flor. 3, 17, 9. – in mortem (zum Todesstoß) destringere ferrum, Tac. – in morte, noch im T., noch nach dem T., Verg.: in extrema morte, an der äußersten Grenze des T., in den letzten Augenblicken, Catull. u. Verg.: so auch supremā morte, Hor. u.a. (s. Schmid Hor. ep. 2, 2, 173). – Plur. mortes, wie θάνατοι, α) v. Tode mehrerer, Tod, Todesfälle, mortes imperatoriae, Cic.: mortes quattuor, Mart.: mortes meorum, Plin. ep.: clarae mortes pro patria oppetitae, Aufopferungen für das V. durch den Tod, Cic.: quibus videmus optabiles mortes fuisse cum gloria, Auf-————opferungen durch einen rühmlichen Tod, Cic.: perdere mortes, den Tod verschwenden, d.i. unnütz Tod (unter den Feinden) verbreiten, Stat. – β) v. den verschiedenen Erscheinungen des Todes, die Todesarten, Todesgefahren, der Tod in jeder Gestalt, o hominem mille mortibus dignum! Sen.: omnes per mortes animam dare, Verg.: omni imagine mortium, Tac. – B) übtr.: 1) von Lebl., der Tod = das Absterben, Hinschwinden, hoc mors est illius, quod ante fuit, Lucr.: rerum omnium oblivio morsque memoriae, Plin. – 2) personif., die Gottheit Mors, Tochter des Erebus und der Nox, Cic. de nat. deor. 3, 44. Hyg. fab. praef. in. Verg. Aen. 11, 197. – II) meton.: 1) der Tod = der Leichnam, die Leiche, hominis, Plin.: morte campos contegi, Acc. fr.: nec sit in Attalico mors mea nixa toro, Prop. – ähnl. von einem Greise, odiosum est mortem amplexari, eine Leiche, ein Skelett, Plaut. – 2) wie φόνος, = durch Mord vergossenes Blut, Todesblut, ensem multā morte recepit, Verg. Aen. 9, 348. – 3) der, das Todbringende, der Tod, mors terrorque sociorum lictor Sextius, Cic. Verr. 5, 118. – ubi fratri suo paratam mortem (tödliche Gift) ebibit, Apul. met. 10, 5. p. 886 H.: aër fertilis in mortes, ergiebig an tödlichen Plagen, Lucan. 9, 625: u. Plur. mortes v. todbringenden Geschossen, Lucan. 7, 517. Sil. 9, 369. Stat. Theb. 6, 793. – ⇒ Archaist. Abl. morti, Lucr. 6, 1229 (1232). -
2 abstinenter
abstinenter, Adv. (abstinens), enthaltsam, uneigennützig, Cic. Sest. 37. Sen. de brev. vit. 18, 3. – Compar. abstinentius bei Augustin. de mor. Manich. 2, 13.
-
3 Aremoricus
Aremoricus (Armoricus), a, um (aus dem keltischen are, d.i. an, u. mor. d.i. Meer), am Meere liegend, -wohnend, civitates Aremor., die Küstenländer, d.i. einige Nordprovinzen Galliens, die Bretagne nebst einem Teile der Normandie, Caes. b. G. 5, 53, 6: dass. Arem. orae, Rutil. Namat. 1, 213: u. Arem. tractus, Sidon. carm. 7, 370: u. subst., Aremorica, ae, f., Plin. 4, 105: u. Aremoricum, ī, n., Eutr. 9, 21 H. Sidon. carm. 7, 549. – gens Aremorica, Auson. prof. (XVI) 11, 28. p. 64 Schenkl.: Arem. gentes, Oros. 6, 11: u. subst., Aremoricus, ī, m., kollektiv = Aremorici, Sidon. carm. 7, 252: Armoricus = Armoricus tractus, Ven. Fort. carm. 3, 8, 3. – Arem. pontus, das Meer von Bretagne, Auson. ep. 9, 35 p. 167 Schenkl.: Arm. cohors, Notit. dign. vol. 2. p. 106 ed. Boecking. – Dav. Armoricānus, a, um, armorikanisch, der Armoriker, tractus, Notit. dign. vol. 2. p. 106 B. – / Die Schreibung Arem. hält Glück Keltische Eigennamen S. 31 f. für die etymol. richtigere u. ursprüngliche.
-
4 articulatus
articulātus, a, um, PAdi. (v. articulo), I) mit Gelenken ( Gliedern) versehen, dei forma, Augustin. de mor. Manich. 11. – II) artikuliert, gegliedert = vernehmbar, deutlich, verständlich, verba, Solin.: vox (Ggstz. vox inarticulata), Arnob. u. Gramm.: locutio non articulata, sed confusa, Cael. Aur.: articulata verba exprimere (v. Papagei), Isid.
-
5 aspernabilis
aspernābilis, e (aspernor), verächtlich, Acc. tr. 555. Gell. 11, 3, 1; 16, 8, 16; 20, 1, 10 u. Spät.: moribus aspernabilis, Capit. Maxim. et Balb. 6, 2. – Compar., quid stercore aspernabilius, Augustin. de mor. Manich. 8. § 12.
-
6 attritio
-
7 bipedius
bipedius, a, um (bis u. pes), zweibeinig, animalia, Augustin. de mor. Manich. 9. § 17.
-
8 bipes
bipēs, pedis (bis u. pes), zweifüßig, zweibeinig (Ggstz. quadrupes), volucres, Naev. fr.: belua, Laber. fr.: deus, Cic.: animal, Quint.: equi, fischschwänzige Rosse der Meergötter, Meerpferde, Verg.: asellus, von einem einfältigen Menschen, Iuven.: Aegyptii mures bipedes ambulant, gehen auf zwei Füßen, Plin. – subst., bipedes, die »Zweifüßler« (Ggstz. quadrupedes), replevit eam (terram) bipedibus et quadrupedibus, Vulg. Baruch 3, 32: verächtl. = die Menschen, omnium non bipedum solum, sed etiam quadrupedum impurissimus, Cic.: Regulus, omnium bipedum nequissimus, Modest. b. Plin. ep. – / neutr. Plur. bipedia, Augustin. de mor. Manich. 9. § 14. – Nbf. duipēs, Naev. tr. 31; vgl. Ribbeck Coroll. ad trag. Rom. fragm. p. X II.
-
9 caroenum
caroenum, ī, n. (κάροινον), süßer eingekochter Wein, Pallad. 14, 8, 2. Augustin. de mor. Manich. 13. § 29. Apic. 4, 121: car. Maeonium, süßer asiatischer, Edict. Diocl. 2, 13. – / Verschieden ist garoenum, w. s.
-
10 compressio
compressio, ōnis, f. (comprimo), I) das Zusammendrücken, -pressen, musculorum, Scrib.: ventris, Gell.: labiorom, Lact. – absol., Vitr. 7, 8, 4. Oros. 7, 6. – Insbes.: a) die Umarmung der Verliebten, compressiones artae amantum conparum, Plaut. Pseud. 66. – b) der Beischlaf, Hyg. u.a. – II) übtr.: a) die Unterdrückung, bellorum civilium, Oros. 7, 6: corporalium cupiditatum, Ambros. in psalm. 48. serm. 19. § 19: libidinis refrenatio compressioque, Augustin. de mor. Manich. 2, 19, 73. – b) das Zusammendrängen des Inhalts, compressione rerum breves, Cic. Brut. 29.
-
11 conditius
condītius, Adv. compar. (condītus, gewürzt), würzhafter, Augustin, de mor. Manich. 43.
-
12 congelasco
con-gelāsco, ere, völlig gefrieren, Gell. 17, 8 lemm. u. 17, 8. § 8 u. 10. Porph. Hor. ep. 1, 3, 3. Macr. sat. 7, 12, 32. Amm. 22, 15, 5. Ambros. in Luc. 10. § 135. Augustin. de mor. eccl. cath. 1, 27, 54 in. u.a.
-
13 conscissio
cōnscissio, ōnis, f. (conscindo), die Zerreißung, Augustin. mor. eccil. cath. 1, 34. § 74 u. ep. 51, 3.
-
14 consuetudinarius
cōnsuētūdinārius, a, um (consuetudo), gewöhnlich, Ps. Sen. de mor. no. 122. Sulp. Sev. dial. 1, 14, 2. Sidon. epist. 7, 11, 1 u.a. Spät.
-
15 contractus [1]
1. contractus, a, um, PAdi. m. Compar. (contraho no. II), zusammengezogen = eingezogen, I) eig.: tanto contractioribus ultimis digitis, quanto priores descenderunt, Quint. 11, 3, 95. – II) übtr., eingezogen = beengt, beschränkt, eng, schmal, knapp, a) v. Örtl. usw.: locus exiguus atque c., Verg.: c. vestigia vatum, bei schmale (u. dah. schwierige) Pfad, Hor.: introitus contractiores, Cic.: Nilus contractior et exilior, Plin. pan.: ignis contractior, Lucr. – b) v. der Zeit, beschränkt = kürzer geworden, his iam contractioribus noctibus, Cic. parad. prooem. § 5. – c) v. der Stimme, v. Tone, gepreßt, summissā atque contractā voce (Ggstz. erectā et concitatā voce), Quint.: contractum genus vocis (Ggstz. diffusum, gedehnte), Cic. – d) v. der Rede, gedrängt, knapp zugeschnitten (Ggstz. latus, dilatatus), dialectica quasi c. et astricta eloquentia putanda est (Ggstz. eloquentia dialectica dilatata est), Cic.: haec ratio dicendi (ars rhetorica) latior est, illa loquendi (dialectica) contractior, Cic.: ut Stoicorum astrictior est oratio aliquantoque contractior, quam aures populi requirunt, sic illorum (Academicorum) liberior et latior, quam patitur consuetudo iudiciorum et fori, Cic. – e) v. Zuständen, sowohl äußeren als inneren, knapp, beschränkt, c. paupertas, Hor. ep. 1, 5, 20. – quae studia (Neigungen) in his iam aetatibus nostris contractiora esse debent, sich mehr beschränken müssen, Cic. Cael. 76. – u. insbes., knickerig, parcissimum tamen hominem vocamus pusilli animi et contracti, Sen. de ben. 2, 34, 4. – f) v. Pers.: α) eingezogen = still, ruhig, durch nichts gestört, contractus leget, Hor. ep. 1, 7, 12 (vgl. Krüger u. Döderlein z. St.). – β) eingeschränkt, sich einschränkend im Haushalte, quis enim contractior illo est? Ps. Verg. mor. 79 (77).
-
16 diffamo
dif-fāmo, āvī, ātum, āre (dis u. fama), unter die Leute bringen, I) im üblen Sinne, etwas ruchbar machen, jmd. verschreien, verlästern, verunglimpfen, verleumden, adulterium, Ov.: prava, üble Gerüchte verbreiten, Tac.: alqm procacibus scriptis, Tac.: alqm probris, Apul.: homo quispiam turpitudine pristinae vitae diffamatissimus (höchst verschrien, verrufen), Gell. 18, 3, 3. (Hertz defamatissimus). – diffamat (er verbreitet das üble Gerücht) m. folg. Acc. u. Infin., Apul. met. 4, 10. – II) im guten Sinne, a) übh.: sermonem, Vulg. Marc. 1, 45. – b) preisen, feiern, deus diffamatur, Augustin. de mor. ecl. 14: diffamatā et praevalescente religione Christianā, Augustin. de civ. dei 2, 21: venator studiis popularibus diffamatus, Augustin. conf. 4, 14.
-
17 dissero [1]
1. dis-sero, sēvī, situm, ere, I) auseinander-, in Distanzen säen, aussäen, Varro LL., Col. u.a. – II) übtr., in Abständen in die Erde setzen, taleas, Caes. b. G. 7, 73, 9. – / Perf. disseruere, Suei poët. mor. 8 M. (bei Macr. sat. 3, 18, 12). Vgl. 2. consero a. E.
-
18 doctrix
-
19 dormitatio
dormītātio, ōnis, f. (dormito), das Schlafen, Vulg. psalm. 131,4 u. prov. 23, 21. – übtr., dorm. animi, Augustin. de mor. eccl. cath. 1, 24, 45.
-
20 edax
edāx, ācis (edo), I) gefräßig, homo, Ter. u. Cic.: hospes, Cic.: dominus, Hor.: turdus, Hor.: vultur, Ov. – animalia edaciora, Augustin. de mor. Manich. 9. – animalia edacissima, Sen. ep. 60, 3. – Plur. edācēs, subst., die Gefräßigen, die Fresser, Sen. ep. 108, 15. – II) übtr., nagend, verzehrend, vernichtend, imber. Hor.: umor, Cael. Aur.: cibi acres atque edaces, Cael. Aur.: edaces curae, Hor.: mit Genet., tempus edax rerum, Ov. met. 15, 234. – / Abl. edācī, Cic. ep. 9, 20, 2. Val. Flacc. 6, 420.
См. также в других словарях:
MOR — or MOR may refer to: In publications: Mathematics of Operations Research, a quarterly publication on the mathematics of operations research. In mechanics: Modulus of rupture, the material s ability to resist deformation under load. In media: MOR… … Wikipedia
Mor — Mór Hilfe zu Wappen … Deutsch Wikipedia
Mór — Mór … Deutsch Wikipedia
mor — interj. (De obicei repetat) Cuvânt care redă mormăitul ursului. – Onomatopee. Trimis de ana zecheru, 03.06.2004. Sursa: DEX 98 mor/mor mór interj. Trimis de siveco, 10.08.2004. Sursa: Dicţionar ortografic MOR interj. (se foloseşte, de obicei… … Dicționar Român
Mór — Administration … Wikipédia en Français
Mōr — *Mōr germ., Maskulinum: nhd. Mohr; ne. Moor; Rekontruktionsbasis: anfrk., as., ahd.; Interferenz: Lehnwort lat. Maurus; Etymologie: s. lat … Germanisches Wörterbuch
mor´al|iz´er — mor|al|ize «MR uh lyz, MOR », verb, ized, iz|ing. –v.i. to think, talk, or write about questions of right and wrong: »... no one can moralize better after a misfortune has taken place (Washington Irving). –v.t. 1. to point out the lesson or inner … Useful english dictionary
MOR — steht als Abkürzung für: Masters of Rap, Berliner Rapgruppe; Medizinaloberrat; Mittelozeanischer Rücken; Middle of the Road, eine schottische Popband; Monsters of Rock, eine Rockmusik Festivalreihe bzw. eine gleichnamige Musikfernsehsendung. Mor… … Deutsch Wikipedia
mor — ● mor nom masculin (danois mor) Type d humus brut très acide, dont la matière organique reste peu transformée, par suite d un défaut d activité biologique (climat trop froid ou roche mère trop acide). [À ce type d humus, dont la terre de bruyère… … Encyclopédie Universelle
mor — |ó| adj. 1. Maior. 2. Que é chefe de (ex.: monteiro mor, chefe dos monteiros). ‣ Etimologia: redução de maior mor |ô| s. m. 1. [Informal] Amor. 2. por mor de: por causa de. ‣ Etimologia: redução de amor … Dicionário da Língua Portuguesa
mor|ro — «MOR oh; Spanish MR roh», noun, plural mor|ros «MOR ohz; Spanish. MR rohs». a round hill, hillock, or promontory. ╂[< Spanish morro round object] … Useful english dictionary