-
1 mercēs
mercēs ēdis, f [2 SMAR-], price, hire, pay wages, salary, fee, reward: mercedem Coëgi, T. manuum mercede inopiam tolerare, of manual labor, S.: operae: Apollonius cum mercede doceret: mercede diurnā Conductus, H.: poscere mercedes, work for hire, Iu.: pro quā mercede pavere, etc., V.— An unrighteous reward, bribe: Baebium magnā mercede parat, S.: paciscitur magnā mercede cum principibus, ut, etc., L.: a quibus mercedem accepisti: lingua adstricta mercede, tied with a bribe.—A price, reward, wages, recompense, punishment, cost, injury, detriment, stipulation, condition: mercedem lacrimarum constituere: mercedem imponere linguae, set a price on, Iu.: mercedem solvere, make payment, Iu.: non aliā bibam Mercede, condition, H.: temeritatis, punishment, L.: non sine magnā mercede, only at great cost: Hac coëant mercede suorum, i. e. at this sacrifice of their people, V.—Prov.: unā mercede duas res adsequi, kill two birds with one stone.— Rent, revenue, income, interest: praediorum: ex fundo: mercedes habitationum annuae, house-rents, Cs.: Quinas hic capiti mercedes exsecat, takes out as discount, H.* * *pay, recompense, hire, salary, reward; rent, price; bribe -
2 mercēs
-
3 merces
1.merces, ēdis ( irreg. acc. mercem, Claud. 6; Cons. Hon. 578), f. [mereo, what is deserved or earned; hence], hire, pay, wages, salary, fee, reward, etc. (syn.: pretium, stipendium; class.).I.Lit.:B.manuum mercede inopiam tolerare,
the wages of manual labor, Sall. C. 37, 7:ne ars tanta abduceretur ad mercedem atque quaestum,
Cic. Div. 1, 41, 92:operae,
id. Verr. 2, 1, 56, § 147:veterum officiorum,
Juv. 5, 13:uti ab Arvernis Sequanisque Germani mercede arcesserentur,
Caes. B. G. 1, 31:haec merces erat dialecticorum,
fee, Cic. Ac. 2, 30, 98:Apollonius cum mercede doceret,
id. de Or. 1, 28, 126:mercedibus scenicorum recisis,
the players' salaries, Suet. Tib. 34:poscere mercedes,
to work for hire, Juv. 8, 246:sarcienda vestimenta mercede certa accipere,
Gai. Inst. 3, 205.—Prov.:dignus est operarius mercede suo,
Vulg. Luc. 10, 7.—In partic., in a bad sense, an unrighteous reward, a bribe:II.pretio atque mercede minuere majestatem rei publicae,
Cic. Verr. 2, 5, 20, § 50:magnā mercede pacisci cum aliquo, ut,
Liv. 25, 33: mercedem accipere ab aliquo, Cic. Rosc. Am. 29, 80:lingua adstricta mercede,
tied with a bribe, id. Pis. 13, 30:iniquitatis,
Vulg. 2 Pet. 2, 13.—Transf.A.A price for any thing, reward, wages; recompense, punishment; cost, injury, detriment; a stipulation, condition, etc.:B.mercedem alicujus rei constituere,
Cic. Verr. 2, 5, 51, § 134:alicui proponere,
id. Q. Fr. 3, 3, 4:alicui rei imponere,
Juv. 7, 149:exigere ab aliquo,
Cic. Lael. 21, 80:merces sanguinis atque laboris,
Juv. 14, 164; 1, 42:mercedem solvere,
to make payment, id. 7, 157:appellare,
to demand payment, id. 7, 157, v. 158.—Prov.:unā mercede duas res adsequi,
to kill two birds with one stone, Cic. Rosc. Am. 29, 80:non aliā bibam Mercede,
condition, Hor. C. 1, 27, 13:temeritatis merces,
punishment, Liv. 39, 55:qui metit mercedem accipit,
reward, Vulg. Johan. 4, 36:in molestiā gaudeo, te eam fidem cognoscere hominum non ita magnā mercede, quam ego maximo dolore cognōram,
price, cost, Cic. Fam. 1, 9, 3:non sine magnā mercede,
not except at great cost, id. Tusc. 3, 6, 12:victum illa mercede parare,
Juv. 14, 273:magnā quidem res tuas mercede colui,
to my great disadvantage, Sen. Tranq. 11, 2.—Rent, revenue, income, interest:2.mercedes Argileti et Aventini,
Cic. Att. 12, 32, 2:dotalium praediorum,
id. ib. 15, 20, 4:ex fundo,
id. Verr. 2, 3, 50, § 119:mercedes habitationum annuae,
house-rents, Caes. B. C. 3, 21:publicanos tertiā mercedum parte relevavit,
farm-rent, Suet. Caes. 20: quinas hic capiti mercedes exsecat, interest or discount on capital, Hor. S. 1, 2, 14.merces, for merx, v. h. v. -
4 merces
pay, reward, recompense, compensation. -
5 Est autem fides credere quod nondum vides; cuius fidei merces est videre quod credis
• Faith is to believe what you do not see; the reward of this faith is to see what you believe. (St. Augustine)Latin Quotes (Latin to English) > Est autem fides credere quod nondum vides; cuius fidei merces est videre quod credis
-
6 mers
merx, cis ( nom. sing. merces, Sall. Fragm. ap. Charis. p. 27 P.), f. [mereo], goods, wares, commodities, merchandise (class.):II.invendibili merce oportet ultro emptorem adducere: Proba merx facile emptorem reperit,
Plaut. Poen. 1, 2, 128:fallaces et fucosae,
Cic. Rab. Post. 14, 40:peregrina et delicata,
Plin. Ep. 4, 14, 1:femineae,
for women, Ov. M. 13, 165:esculenta,
eatables, victuals, Col. 11, 3:navem mercibus implere,
Juv. 14, 288:sarmenta quoque in merce sunt,
are an article of merchandise, Plin. 12, 25, 54, § 118:Arabiae et Indiae,
id. 19, 1, 2, § 7:mercis sordidae negotiator,
Quint. 1, 12, 17:in peculiari merce negotiari,
Gai. Inst. 4, 72.—Transf., in gen., a thing (ante-class.).A.Of persons:B.mala merx haec, et callida est,
a bad lot, Plaut. Cist. 4, 2, 61; id. Ps. 4, 1, 44; id. Pers. 2, 2, 56.— Plur.:novi ego illas malas merces,
Plaut. Cas. 3, 6, 23:o mercis malae!
id. Truc. 2, 4, 58.—Of inanim. and abstr. subjects:ut aetas mala mala'st merces tergo!
Plaut. Men. 5, 2, 6 Ritschl N. cr. (in old MSS. for merx also mers is written acc. to Ritschl; v. Rhein. Mus. 10, p. 454 sq.). -
7 merx
merx, cis ( nom. sing. merces, Sall. Fragm. ap. Charis. p. 27 P.), f. [mereo], goods, wares, commodities, merchandise (class.):II.invendibili merce oportet ultro emptorem adducere: Proba merx facile emptorem reperit,
Plaut. Poen. 1, 2, 128:fallaces et fucosae,
Cic. Rab. Post. 14, 40:peregrina et delicata,
Plin. Ep. 4, 14, 1:femineae,
for women, Ov. M. 13, 165:esculenta,
eatables, victuals, Col. 11, 3:navem mercibus implere,
Juv. 14, 288:sarmenta quoque in merce sunt,
are an article of merchandise, Plin. 12, 25, 54, § 118:Arabiae et Indiae,
id. 19, 1, 2, § 7:mercis sordidae negotiator,
Quint. 1, 12, 17:in peculiari merce negotiari,
Gai. Inst. 4, 72.—Transf., in gen., a thing (ante-class.).A.Of persons:B.mala merx haec, et callida est,
a bad lot, Plaut. Cist. 4, 2, 61; id. Ps. 4, 1, 44; id. Pers. 2, 2, 56.— Plur.:novi ego illas malas merces,
Plaut. Cas. 3, 6, 23:o mercis malae!
id. Truc. 2, 4, 58.—Of inanim. and abstr. subjects:ut aetas mala mala'st merces tergo!
Plaut. Men. 5, 2, 6 Ritschl N. cr. (in old MSS. for merx also mers is written acc. to Ritschl; v. Rhein. Mus. 10, p. 454 sq.). -
8 merx
-
9 bellum
bellum (ante-class. and poet. duel-lum), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.I.Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:II.bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,
Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,
Plaut. Am. 1, 1, 35:quae domi duellique male fecisti,
id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:quique agent rem duelli,
Cic. Leg. 2, 8, 21:aes atque ferrum, duelli instrumenta,
id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):puro pioque duello quaerendas (res) censeo,
Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,
id. 22, 10, 2:victoriaque duelli populi Romani erit,
id. 23, 11, 2:si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,
id. 36, 2, 2;and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,
id. 40, 52, 5.— Poet.:hic... Pacem duello miscuit,
Hor. C. 3, 5, 38:cadum Marsi memorem duelli,
id. ib. 3, 14, 18:vacuum duellis Janum Quirini clausit,
id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]Form bellum.A.War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).1.Specifying the enemy.a.By adjj. denoting the nation:b.omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,
Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:aliquot annis ante secundum Punicum bellum,
id. Ac. 2, 5, 13:Britannicum bellum,
id. Att. 4, 16, 13:Gallicum,
id. Prov. Cons. 14, 35:Germanicum,
Caes. B. G. 3, 28:Sabinum,
Liv. 1, 26, 4:Parthicum,
Vell. 2, 46, 2;similarly: bellum piraticum,
the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:Sertorianum bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:Mithridaticum,
id. Imp. Pomp. 3, 7:Jugurthinum,
Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;similarly: bellum regium,
the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:bellum Africanum, Transalpinum,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28:Asiaticum,
id. ib. 22, 64:Africum,
Caes. B. C. 2, 32 fin.:Actiacum,
Vell. 2, 86, 3:Hispaniense,
id. 2, 55, 2.—With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:c.Venetorum,
Caes. B. G. 3, 16:Helvetiorum,
id. ib. 1, 40 fin.;1, 30: Ambiorigis,
id. ib. 6, 29, 4:Pyrrhi, Philippi,
Cic. Phil. 11, 7, 17:Samnitium,
Liv. 7, 29, 2.—With cum and abl. of the name.(α).Attributively:(β).cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,
Cic. Imp. Pomp. 20, 60:belli causa cum Samnitibus,
Liv. 7, 29, 3:hunc finem bellum cum Philippo habuit,
id. 33, 35, 12:novum cum Antiocho instabat bellum,
id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—With cum dependent on the verb:d.quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,
Plaut. Capt. prol. 59:novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,
Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—With adversus and acc. of the name.(α).Attributively:(β).bellum adversus Philippum,
Liv. 31, 1, 8:bellum populus adversus Vestinos jussit,
id. 8, 29, 6.—With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:e.ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,
id. 45, 11, 8:bellum quod rex adversus Datamem susceperat,
Nep. Dat. 8, 5.—With contra and acc.:f.cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,
Cic. Phil. 3, 1, 1:causam belli contra patriam inferendi,
id. ib. 2, 22, 53.—With in and acc. (very rare):g. h. k.Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,
Nep. Lys. 1, 1.—With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—2.With verbs.a.Referring to the beginning of the war.(α).Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:(β).summa erat observatio in bello movendo,
Cic. Off. 1, 11, 37:bellum commotum a Scapula,
id. Fam. 9, 13, 1:nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,
Sall. C. 30, 2:is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,
Liv. 1, 53, 2:insequenti anno Veiens bellum motum,
id. 4, 58, 6:dii pium movere bellum,
id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,concitare,
Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:(γ).cum tam pestiferum bellum pararet,
Cic. Att. 9, 13, 3:bellum utrimque summopere parabatur,
Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,parare alicui,
Nep. Alcib. 9, 5:bellum terra et mari comparat,
Cic. Att. 10, 4, 3:tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,
id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:bellum omnium consensu apparari coeptum,
Liv. 4, 55, 7:numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,
Sen. Vit. Beat. 26, 2.—Bellum differre, to postpone a war:(δ).nec jam poterat bellum differri,
Liv. 2, 30, 7:mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,
id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):(ε).omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,
Sall. J. 83, 1:prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,
id. ib. 20, 5:de integro bellum sumit,
id. ib. 62, 9:iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,
Liv. 38, 19, 3:sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,
Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:(ζ).bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,
Cic. Off. 1, 23, 80:suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,
id. ib. 1, 11, 35:judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,
join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):cum avertisset plebem a suscipiendo bello,
undertaking, Liv. 4, 58, 14:senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,
id. 6, 9, 5:bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,
Vell. 2, 3, 3.—Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):(η).consensit et senatus bellum,
Liv. 8, 6, 8:bellum erat consensum,
id. 1, 32, 12.—Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:(θ).sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,
id. ib.:cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?
id. Imp. Pomp. 17, 50:Camillus cui id bellum mandatum erat,
Liv. 5, 26, 3:Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,
id. 6, 22, 6:Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,
id. 7, 23, 2:quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,
Cic. Imp. Pomp. 15, 44:cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,
id. ib. 16, 49:hunc toti bello praefecerunt,
Caes. B. G. 5, 11 fin.:alicui bellum suscipiendum dare,
Cic. Imp. Pomp. 19, 58:bellum administrandum permittere,
id. ib. 21, 61.—Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:(κ).ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,
Liv. 1, 32, 13:Corinthiis bellum indicamus an non?
Cic. Inv. 1, 12, 17:ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,
id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:bellum indici posse existimabat,
Liv. 1, 22, 4:ni reddantur (res) bellum indicere jussos,
id. 1, 22, 6:ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,
id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:(λ).Denseletis nefarium bellum intulisti,
Cic. Pis. 34, 84:ei civitati bellum indici atque inferri solere,
id. Verr. 2, 1, 31, § 79:qui sibi Galliaeque bellum intulissent,
Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?
Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:bellum patriae faciet,
id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,
Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;3, 29: constituit bellum facere,
Sall. C. 26, 5; 24, 2:occupant bellum facere,
they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:ut bellum cum Priscis Latinis fieret,
id. 1, 32, 13:populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,
id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:urbs quae bellum facere atque instruere possit,
Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—Bellum oritur or exoritur, a war begins:subito bellum in Gallia ex, ortum est,
Caes. B. G. 3, 7:aliud multo propius bellum ortum,
Liv. 1, 14, 4:Veiens bellum exortum,
id. 2, 53, 1.—(ante-class. and poet. ), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.I.Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:II.bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,
Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,
Plaut. Am. 1, 1, 35:quae domi duellique male fecisti,
id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:quique agent rem duelli,
Cic. Leg. 2, 8, 21:aes atque ferrum, duelli instrumenta,
id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):puro pioque duello quaerendas (res) censeo,
Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,
id. 22, 10, 2:victoriaque duelli populi Romani erit,
id. 23, 11, 2:si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,
id. 36, 2, 2;and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,
id. 40, 52, 5.— Poet.:hic... Pacem duello miscuit,
Hor. C. 3, 5, 38:cadum Marsi memorem duelli,
id. ib. 3, 14, 18:vacuum duellis Janum Quirini clausit,
id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]Form bellum.A.War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).1.Specifying the enemy.a.By adjj. denoting the nation:b.omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,
Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:aliquot annis ante secundum Punicum bellum,
id. Ac. 2, 5, 13:Britannicum bellum,
id. Att. 4, 16, 13:Gallicum,
id. Prov. Cons. 14, 35:Germanicum,
Caes. B. G. 3, 28:Sabinum,
Liv. 1, 26, 4:Parthicum,
Vell. 2, 46, 2;similarly: bellum piraticum,
the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:Sertorianum bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:Mithridaticum,
id. Imp. Pomp. 3, 7:Jugurthinum,
Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;similarly: bellum regium,
the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:bellum Africanum, Transalpinum,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28:Asiaticum,
id. ib. 22, 64:Africum,
Caes. B. C. 2, 32 fin.:Actiacum,
Vell. 2, 86, 3:Hispaniense,
id. 2, 55, 2.—With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:c.Venetorum,
Caes. B. G. 3, 16:Helvetiorum,
id. ib. 1, 40 fin.;1, 30: Ambiorigis,
id. ib. 6, 29, 4:Pyrrhi, Philippi,
Cic. Phil. 11, 7, 17:Samnitium,
Liv. 7, 29, 2.—With cum and abl. of the name.(α).Attributively:(β).cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,
Cic. Imp. Pomp. 20, 60:belli causa cum Samnitibus,
Liv. 7, 29, 3:hunc finem bellum cum Philippo habuit,
id. 33, 35, 12:novum cum Antiocho instabat bellum,
id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—With cum dependent on the verb:d.quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,
Plaut. Capt. prol. 59:novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,
Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—With adversus and acc. of the name.(α).Attributively:(β).bellum adversus Philippum,
Liv. 31, 1, 8:bellum populus adversus Vestinos jussit,
id. 8, 29, 6.—With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:e.ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,
id. 45, 11, 8:bellum quod rex adversus Datamem susceperat,
Nep. Dat. 8, 5.—With contra and acc.:f.cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,
Cic. Phil. 3, 1, 1:causam belli contra patriam inferendi,
id. ib. 2, 22, 53.—With in and acc. (very rare):g. h. k.Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,
Nep. Lys. 1, 1.—With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—2.With verbs.a.Referring to the beginning of the war.(α).Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:(β).summa erat observatio in bello movendo,
Cic. Off. 1, 11, 37:bellum commotum a Scapula,
id. Fam. 9, 13, 1:nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,
Sall. C. 30, 2:is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,
Liv. 1, 53, 2:insequenti anno Veiens bellum motum,
id. 4, 58, 6:dii pium movere bellum,
id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,concitare,
Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:(γ).cum tam pestiferum bellum pararet,
Cic. Att. 9, 13, 3:bellum utrimque summopere parabatur,
Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,parare alicui,
Nep. Alcib. 9, 5:bellum terra et mari comparat,
Cic. Att. 10, 4, 3:tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,
id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:bellum omnium consensu apparari coeptum,
Liv. 4, 55, 7:numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,
Sen. Vit. Beat. 26, 2.—Bellum differre, to postpone a war:(δ).nec jam poterat bellum differri,
Liv. 2, 30, 7:mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,
id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):(ε).omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,
Sall. J. 83, 1:prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,
id. ib. 20, 5:de integro bellum sumit,
id. ib. 62, 9:iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,
Liv. 38, 19, 3:sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,
Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:(ζ).bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,
Cic. Off. 1, 23, 80:suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,
id. ib. 1, 11, 35:judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,
join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):cum avertisset plebem a suscipiendo bello,
undertaking, Liv. 4, 58, 14:senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,
id. 6, 9, 5:bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,
Vell. 2, 3, 3.—Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):(η).consensit et senatus bellum,
Liv. 8, 6, 8:bellum erat consensum,
id. 1, 32, 12.—Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:(θ).sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,
id. ib.:cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?
id. Imp. Pomp. 17, 50:Camillus cui id bellum mandatum erat,
Liv. 5, 26, 3:Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,
id. 6, 22, 6:Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,
id. 7, 23, 2:quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,
Cic. Imp. Pomp. 15, 44:cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,
id. ib. 16, 49:hunc toti bello praefecerunt,
Caes. B. G. 5, 11 fin.:alicui bellum suscipiendum dare,
Cic. Imp. Pomp. 19, 58:bellum administrandum permittere,
id. ib. 21, 61.—Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:(κ).ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,
Liv. 1, 32, 13:Corinthiis bellum indicamus an non?
Cic. Inv. 1, 12, 17:ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,
id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:bellum indici posse existimabat,
Liv. 1, 22, 4:ni reddantur (res) bellum indicere jussos,
id. 1, 22, 6:ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,
id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:(λ).Denseletis nefarium bellum intulisti,
Cic. Pis. 34, 84:ei civitati bellum indici atque inferri solere,
id. Verr. 2, 1, 31, § 79:qui sibi Galliaeque bellum intulissent,
Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?
Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:bellum patriae faciet,
id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,
Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;3, 29: constituit bellum facere,
Sall. C. 26, 5; 24, 2:occupant bellum facere,
they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:ut bellum cum Priscis Latinis fieret,
id. 1, 32, 13:populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,
id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:urbs quae bellum facere atque instruere possit,
Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—Bellum oritur or exoritur, a war begins:b.subito bellum in Gallia ex, ortum est,
Caes. B. G. 3, 7:aliud multo propius bellum ortum,
Liv. 1, 14, 4:Veiens bellum exortum,
id. 2, 53, 1.—Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:(β).bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,
Cic. Sen. 6, 18:cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,
id. Off. 1, 12, 38:cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,
id. Div. 1, 46, 103:erant hae difficultates belli gerendi,
Caes. B. G. 3, 10:bellum cum Germanis gerere constituit,
id. ib. 4, 6:Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,
Sall. C. 16, 5:bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,
Liv. 21, 1, 1:alter consul in Sabinis bellum gessit,
id. 2, 62, 3:de exercitibus per quos id bellum gereretur,
id. 23, 25, 5:Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,
Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):bellum bellare,
Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);in the same sense: bellum agere,
Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:bello persequi aliquem,
Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—Trahere or ducere bellum, to protract a war:(γ).necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,
Cic. Att. 10, 8, 2:bellum trahi non posse,
Sall. J. 23, 2:belli trahendi causa,
Liv. 5, 11, 8:morae qua trahebant bellum paenitebat,
id. 9, 27, 5:suadere institui ut bellum duceret,
Cic. Fam. 7, 3, 2:bellum enim ducetur,
id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?
Liv. 5, 5, 1.—Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:c.bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32:quod bellum non intulerit sed defenderit,
Caes. B. G. 1, 44:Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,
Liv. 8, 37, 5.—Referring to the end of a war.(α).Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:(β).in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,
Cic. Leg. 2, 14, 34:(bellum) cum deponi victores velint,
Sall. J. 83, 1:bellum decem ferme annis ante depositum erat,
Liv. 31, 1, 8:nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,
id. 31, 31, 19:dicit posse condicionibus bellum poni,
Sall. J. 112, 1:bellum grave cum Etruria positum est,
id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:velut posito bello,
Liv. 1, 53, 5:manere bellum quod positum simuletur,
id. 1, 53, 7:posito ubique bello,
Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,
Liv. 2, 14, 5.—Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:(γ).timerent ne bellum componeretur,
Cic. Fam. 10, 33, 3:si bellum compositum foret,
Sall. J. 97, 2:belli componendi licentiam,
id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;similarly: bellum sedare,
Nep. Dat. 8, 5.—Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:d.is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,
Cic. Fam. 11, 12, 2:bellumque maximum conficies,
id. Rep. 6, 11, 11:confecto Mithridatico bello,
id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:quo proelio... bellum Venetorum confectum est,
Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,
Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,
Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;36, 2, 3: bello perfecto,
Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),
id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,
Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—Less usual connections:3.bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,
Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:alere ac fovere bellum,
Liv. 42, 11, 5:bellum navare alicui,
Tac. H. 5, 25:spargere,
id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:serere,
Liv. 21, 10, 4:circumferre,
Tac. A. 13, 37:exercere,
id. ib. 6, 31:quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),
Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:bellum ascendit in rupes,
id. 4, 12, 4:bellum serpit in proximos,
id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:bella narrare,
Cic. Or. 9, 30:canere bella,
Quint. 10, 1, 91:bella legere,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—As object denoting place or time.a.Proficisci ad bellum, to depart for the war.(α).Of the commander:(β).consul sortitu ad bellum profectus,
Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:ipse ad bellum Ambiorigis profectus,
Caes. B. G. 6, 29, 4:ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,
Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:in bellum,
Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—Of persons partaking in a war:b.si proficiscerer ad bellum,
Cic. Fam. 7, 3, 1. —Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—c.In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:d.in bella sequi,
id. ib. 8, 547.—Of time.(α).In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):(β).valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,
Plaut. Capt. prol. 68; so,domi duellique,
id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,
Cic. Off. 2, 24, 85:paucorum arbitrio belli domique agitabatur,
Sall. J. 41, 7:animus belli ingens, domi modicus,
id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:bello domique,
id. 1, 34, 12:domi belloque,
id. 9, 26, 21; and:neque bello, neque domi,
id. 4, 35, 3.—Without domi:simul rem et gloriam armis belli repperi,
Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,
Cic. Rep. 2, 32, 86.—In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:(γ).ad haec quae in civili bello fecerit,
Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:in ipso bello eadem sensi,
id. Marcell. 5, 14:in Volsco bello virtus enituit,
Liv. 2, 24, 8:in eo bello,
id. 23, 46, 6:in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,
id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:ut fit in bello, capitur alter filius,
Plaut. Capt. prol. 25:qui in bello occiderunt,
Cic. Fam. 9, 5, 2:quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,
Sall. C. 9, 4:non in bello solum, sed etiam in pace,
Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:in bello parta,
Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:(δ).bello Italico,
id. Pis. 36, 87:Veienti bello,
id. Div. 1, 44, 100:domestico bello,
id. Planc. 29, 70:qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,
Liv. 23, 12, 11:victor tot intra paucos dies bellis,
id. 2, 27, 1:nullo bello, multis tamen proeliis victus,
id. 9, 18, 9:bello civili,
Quint. 11, 1, 36.—With gen.:praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,
Cic. N. D. 2, 2, 6:suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,
Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,
Cic. Sest. 26, 57:res pace belloque gestas,
Liv. 2, 1, 1:egregieque rebus bello gestis,
id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:ludi bello voti,
id. 4, 35. 3:princeps pace belloque,
id. 7, 1, 9:Cotyn bello juvisse Persea,
id. 45, 42, 7:bello parta,
Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—Inter bellum (rare):4.cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,
Liv. 2, 14, 2:inter haec bella consules... facti,
id. 2, 63, 1.—Bellum in attributive connection.a.Justum bellum.(α).A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):(β).justum piumque bellum,
Liv. 1, 23, 4:non loquor apud recusantem justa bella populum,
id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—A regular war (opp. a raid, etc.):b.in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,
Liv. 1, 15, 1.—For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—c.Belli eventus or exitus, the result of a war:d.quicunque belli eventus fuisset,
Cic. Marcell. 8, 24:haud sane alio animo belli eventum exspectabant,
Sall. C. 37, 9:eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,
Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:exitus hujus calamitosissimi belli,
Cic. Fam. 6, 21, 1:cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,
id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:Britannici belli exitus exspectatur,
id. Att. 4, 16, 13:cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,
Liv. 5, 16, 8.—Fortuna belli, the chances of war:e.adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,
Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—Belli artes, military skill:f.cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,
Liv. 1, 35, 1:haud ignotas belli artes,
id. 21, 1, 2:temperata et belli et pacis artibus erat civitas,
id. 1, 21, 6.—Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:g.in re publica maxime servanda sunt jura belli,
Cic. Off. 1, 11, 34:sunt et belli sicut pacis jura,
Liv. 5, 27, 6:jure belli res vindicatur,
Gai. Inst. 3, 94.—Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:h.trium simul bellorum victor,
a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:victor tot bellis,
id. 2, 27, 1). —Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—B.Transf.1.Of things concr. and abstr.:2.qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,
Cic. Dom. 23, 60:bellum contra aras et focos,
id. Phil. 3, 1, 1:miror cur philosophiae... bellum indixeris,
id. Or. 2, 37, 155:ventri Indico bellum,
Hor. S. 1, 5, 8.—Of animals:3.milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,
Cic. N. D. 2, 49, 125:hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,
Ov. M. 6, 92.—With individuals:4.quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,
Plaut. Stich. 1, 2, 14:nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,
Cic. Lael. 21, 77:cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,
id. Sull. 9, 28:hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,
Liv. 2, 12, 11:falsum testem justo ac pio bello persequebatur,
id. 3, 25, 3:tribunicium domi bellum patres territat,
id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,
Cic. Cael. 28, 67.—In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—5.Personified as god of war ( = Janus):6.tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,
Plin. 35, 4, 10, § 27:sunt geminae Belli portae, etc.,
Verg. A. 7, 607:mortiferumque averso in limine Bellum,
id. ib. 6, 279.—Plur.: bella, army ( poet.):7.permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),
Ov. M. 12, 24:sed victae fera bella deae vexere per aequora,
Sil. 7, 472:quid faciat bellis obsessus et undis?
Stat. Th. 9, 490.—Battle, = proelium:8.rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,
Varr. L. L. 7, 3, 92:quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,
Sall. C. 9, 4:praecipua laus ejus belli penes consules fuit,
Liv. 8, 10, 7:commisso statim bello,
Front. Strat. 1, 11, 2:Actia bella,
Verg. A. 8, 675:ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,
id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —Bellum = liber de bello:b.quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!
Cic. Sen. 14, 50.Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:(β).bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,
Cic. Sen. 6, 18:cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,
id. Off. 1, 12, 38:cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,
id. Div. 1, 46, 103:erant hae difficultates belli gerendi,
Caes. B. G. 3, 10:bellum cum Germanis gerere constituit,
id. ib. 4, 6:Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,
Sall. C. 16, 5:bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,
Liv. 21, 1, 1:alter consul in Sabinis bellum gessit,
id. 2, 62, 3:de exercitibus per quos id bellum gereretur,
id. 23, 25, 5:Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,
Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):bellum bellare,
Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);in the same sense: bellum agere,
Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:bello persequi aliquem,
Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—Trahere or ducere bellum, to protract a war:(γ).necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,
Cic. Att. 10, 8, 2:bellum trahi non posse,
Sall. J. 23, 2:belli trahendi causa,
Liv. 5, 11, 8:morae qua trahebant bellum paenitebat,
id. 9, 27, 5:suadere institui ut bellum duceret,
Cic. Fam. 7, 3, 2:bellum enim ducetur,
id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?
Liv. 5, 5, 1.—Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:c.bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32:quod bellum non intulerit sed defenderit,
Caes. B. G. 1, 44:Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,
Liv. 8, 37, 5.—Referring to the end of a war.(α).Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:(β).in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,
Cic. Leg. 2, 14, 34:(bellum) cum deponi victores velint,
Sall. J. 83, 1:bellum decem ferme annis ante depositum erat,
Liv. 31, 1, 8:nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,
id. 31, 31, 19:dicit posse condicionibus bellum poni,
Sall. J. 112, 1:bellum grave cum Etruria positum est,
id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:velut posito bello,
Liv. 1, 53, 5:manere bellum quod positum simuletur,
id. 1, 53, 7:posito ubique bello,
Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,
Liv. 2, 14, 5.—Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:(γ).timerent ne bellum componeretur,
Cic. Fam. 10, 33, 3:si bellum compositum foret,
Sall. J. 97, 2:belli componendi licentiam,
id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;similarly: bellum sedare,
Nep. Dat. 8, 5.—Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:d.is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,
Cic. Fam. 11, 12, 2:bellumque maximum conficies,
id. Rep. 6, 11, 11:confecto Mithridatico bello,
id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:quo proelio... bellum Venetorum confectum est,
Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,
Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,
Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;36, 2, 3: bello perfecto,
Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),
id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,
Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—Less usual connections:3.bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,
Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:alere ac fovere bellum,
Liv. 42, 11, 5:bellum navare alicui,
Tac. H. 5, 25:spargere,
id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:serere,
Liv. 21, 10, 4:circumferre,
Tac. A. 13, 37:exercere,
id. ib. 6, 31:quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),
Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:bellum ascendit in rupes,
id. 4, 12, 4:bellum serpit in proximos,
id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:bella narrare,
Cic. Or. 9, 30:canere bella,
Quint. 10, 1, 91:bella legere,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—As object denoting place or time.a.Proficisci ad bellum, to depart for the war.(α).Of the commander:(β).consul sortitu ad bellum profectus,
Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:ipse ad bellum Ambiorigis profectus,
Caes. B. G. 6, 29, 4:ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,
Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:in bellum,
Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—Of persons partaking in a war:b.si proficiscerer ad bellum,
Cic. Fam. 7, 3, 1. —Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—c.In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:d.in bella sequi,
id. ib. 8, 547.—Of time.(α).In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):(β).valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,
Plaut. Capt. prol. 68; so,domi duellique,
id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,
Cic. Off. 2, 24, 85:paucorum arbitrio belli domique agitabatur,
Sall. J. 41, 7:animus belli ingens, domi modicus,
id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:bello domique,
id. 1, 34, 12:domi belloque,
id. 9, 26, 21; and:neque bello, neque domi,
id. 4, 35, 3.—Without domi:simul rem et gloriam armis belli repperi,
Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,
Cic. Rep. 2, 32, 86.—In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:(γ).ad haec quae in civili bello fecerit,
Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:in ipso bello eadem sensi,
id. Marcell. 5, 14:in Volsco bello virtus enituit,
Liv. 2, 24, 8:in eo bello,
id. 23, 46, 6:in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,
id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:ut fit in bello, capitur alter filius,
Plaut. Capt. prol. 25:qui in bello occiderunt,
Cic. Fam. 9, 5, 2:quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,
Sall. C. 9, 4:non in bello solum, sed etiam in pace,
Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:in bello parta,
Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:(δ).bello Italico,
id. Pis. 36, 87:Veienti bello,
id. Div. 1, 44, 100:domestico bello,
id. Planc. 29, 70:qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,
Liv. 23, 12, 11:victor tot intra paucos dies bellis,
id. 2, 27, 1:nullo bello, multis tamen proeliis victus,
id. 9, 18, 9:bello civili,
Quint. 11, 1, 36.—With gen.:praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,
Cic. N. D. 2, 2, 6:suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,
Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,
Cic. Sest. 26, 57:res pace belloque gestas,
Liv. 2, 1, 1:egregieque rebus bello gestis,
id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:ludi bello voti,
id. 4, 35. 3:princeps pace belloque,
id. 7, 1, 9:Cotyn bello juvisse Persea,
id. 45, 42, 7:bello parta,
Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—Inter bellum (rare):4.cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,
Liv. 2, 14, 2:inter haec bella consules... facti,
id. 2, 63, 1.—Bellum in attributive connection.a.Justum bellum.(α).A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):(β).justum piumque bellum,
Liv. 1, 23, 4:non loquor apud recusantem justa bella populum,
id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—A regular war (opp. a raid, etc.):b.in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,
Liv. 1, 15, 1.—For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—c.Belli eventus or exitus, the result of a war:d.quicunque belli eventus fuisset,
Cic. Marcell. 8, 24:haud sane alio animo belli eventum exspectabant,
Sall. C. 37, 9:eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,
Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:exitus hujus calamitosissimi belli,
Cic. Fam. 6, 21, 1:cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,
id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:Britannici belli exitus exspectatur,
id. Att. 4, 16, 13:cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,
Liv. 5, 16, 8.—Fortuna belli, the chances of war:e.adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,
Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—Belli artes, military skill:f.cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,
Liv. 1, 35, 1:haud ignotas belli artes,
id. 21, 1, 2:temperata et belli et pacis artibus erat civitas,
id. 1, 21, 6.—Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:g.in re publica maxime servanda sunt jura belli,
Cic. Off. 1, 11, 34:sunt et belli sicut pacis jura,
Liv. 5, 27, 6:jure belli res vindicatur,
Gai. Inst. 3, 94.—Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:h.trium simul bellorum victor,
a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:victor tot bellis,
id. 2, 27, 1). —Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—B.Transf.1.Of things concr. and abstr.:2.qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,
Cic. Dom. 23, 60:bellum contra aras et focos,
id. Phil. 3, 1, 1:miror cur philosophiae... bellum indixeris,
id. Or. 2, 37, 155:ventri Indico bellum,
Hor. S. 1, 5, 8.—Of animals:3.milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,
Cic. N. D. 2, 49, 125:hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,
Ov. M. 6, 92.—With individuals:4.quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,
Plaut. Stich. 1, 2, 14:nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,
Cic. Lael. 21, 77:cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,
id. Sull. 9, 28:hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,
Liv. 2, 12, 11:falsum testem justo ac pio bello persequebatur,
id. 3, 25, 3:tribunicium domi bellum patres territat,
id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,
Cic. Cael. 28, 67.—In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—5.Personified as god of war ( = Janus):6.tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,
Plin. 35, 4, 10, § 27:sunt geminae Belli portae, etc.,
Verg. A. 7, 607:mortiferumque averso in limine Bellum,
id. ib. 6, 279.—Plur.: bella, army ( poet.):7.permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),
Ov. M. 12, 24:sed victae fera bella deae vexere per aequora,
Sil. 7, 472:quid faciat bellis obsessus et undis?
Stat. Th. 9, 490.—Battle, = proelium:8.rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,
Varr. L. L. 7, 3, 92:quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,
Sall. C. 9, 4:praecipua laus ejus belli penes consules fuit,
Liv. 8, 10, 7:commisso statim bello,
Front. Strat. 1, 11, 2:Actia bella,
Verg. A. 8, 675:ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,
id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —Bellum = liber de bello:quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!
Cic. Sen. 14, 50. -
10 abortiō
abortiō ōnis, f the procuring of an untimely birth, abortion: merces abortionis.* * *Iabortion, miscarriage; premature delivery; procuring an abortionIIabortire, -, - V INTRANS -
11 an
an conj. I. Prop., in a disjunctive question introducing the latter clause; in Engl. represented by or and the interrog. form of the clause.—After utrum, in direct questions: utrum has corporis an Pythagorae tibi malis viris ingeni dari?: utrum superbiam prius commemorem an crudelitatem?: utrumne iussi persequemur otium, an, etc., H.—In indirect questions, whether... or: intellegere utrum pudor an timor valeret, Cs.: quaero, utrum clemens an inhumanissimus videatur: agitamus utrumne... an, etc., H.—After enclitic -ne in direct questions: vosne Domitium an vos Domitius deseruit? Cs.: uter... isne, qui... an ille, qui? etc.—Annon (an non) in the latter clause simply negatives the former: hocine agis an non? T.—Indirect, whether... or: agitur liberine vivamus an mortem obeamus: quaeso sitne aliqua actio an nulla.—Rarely annon: Roga velitne an non uxorem, T. — After a clause without correl. interrog. particle, in direct questions: ipse percussit an aliis occidendum dedit?: eloquar an sileam? V.—So with -ne pleonast.: obtrectatum esse, Gabinio dicam anne Pompeio, an utrique?—By ellips. of verb, an becomes simply disjunctive between two words: cum Simonides an quis alius polliceretur: cum id constaret, iure an iniuriā eripiendos esse reos, L.—Indirect: vivat an mortuus sit, quis curat?: hoc quaeramus, verum sit an falsum?— With ellips. of verb: neque, recte an perperam (sc. fiat), interpretor, L.; cf. discrimine recte an perperam facti confuso, L.—The former interrog. clause is often implied in a previous affirmation, and the clause with an expects a negative answer: quid enim actum est? an litteris pepercisti? (was it as I have said?), or did you, etc., i. e. you surely did not, etc.: at Pompeii voluntatem a me abalienabat oratio mea. An ille quemquam plus dilexit? or rather: sive vetabat, ‘an hoc inhonestum... necne sit addubites?’ (where an addubites asks a direct question, and hoc... sit an indirect question dependent on it), H.: quas Kalendas Iunias expectasti? an eas, ad quas, etc.?: an Scipio Gracchum interfecit, Catilinam... nos perferemus? or (if what I have said be questioned) while Scipio slew... are we to tolerate Catiline?—After a question, with num, an introduces a new question, correcting or denying the former, or rather: num iniquom postulo? an ne hoc quidem ego adipiscar...? or rather am I not even to get, etc., T.: num Homerum coegit obmutescere senectus? an studiorum agitatio vitae aequalis fuit? or was not rather? etc.—Sometimes the former interrog. clause, to be supplied, expects a negative answer, and the clause with an is an implied affirmation: a rebus gerendis senectus abstrahit? Quibus? an iis, etc.: unde ordiar? an eadem attingam, quae, etc.—So often annon? or is it not so? hem quo fretus sim... annon dixi, etc., T.: annon sensistis triumphatum hodie de vobis esse? or have you not? etc., L. — Ellipt.: cuium pecus? an Meliboei? Meliboeus's, I suppose, V.— II. Meton., without disjunctive force.—With expressions of doubt, ignorance, uncertainty, the former interrog. clause is regularly omitted, the latter with an expressing the belief or opinion of the speaker, I know not but, I incline to think, I suspect, perhaps, probably: hau scio an quae dixit sint vera, T.: res nescio an maxima, L.: dubito an Apronio data sit merces: haud sciam an ne opus sit quidem, etc., possibly it may not be desirable: is mortuus est, nescio an antequam, etc.: Qui scis, an, quae iubeam, sine vi faciat, T.—In indirect questions, whether: quaesivi an misisset: quae in discrimine fuerunt, an ulla post hanc diem essent, L.—With an repeated: animo nunc huc nunc fluctuat illuc, an sese mucrone... Induat... Fluctibus an iaciat, V.: temptare an sit Corpus an illud ebur, O.* * *can it be that (introduces question expecting negative answer/further question); whether; (utrum... an = whether... or); or; either -
12 contineō
contineō tinuī, tentus, ēre [com-+teneo], to hold together, bound, limit, comprise, enclose, surround, environ: ut trabes artē contineantur, Cs.: oppidum pons continebat, made a connection with, Cs.: hiberna milibus passuum C continebantur, were comprised within, Cs.: loci naturā continentur, are shut in, Cs.: artes inter se continentur, hang together: Zonarum trium contentus fine, O. —To keep together, keep in a body: uno in loco legiones, Cs.: navīs ibi, Cs.: exercitum, L.—To shut in, hem in, surround, hold: munitionibus contineri, Cs.: angustissime Pompeium, Cs.—To hold fast, keep, hold in place, retain: quod recepit: merces (opp. partiri): (naves) copulis continebantur, Cs.: parta a maioribus, Ta.—To keep, detain, shut in, hold, restrain, repress: manūs, keep hands off, T.: unde manum continuit? H.: sub pellibus milites, Cs.: nostros in castris, Cs.: ora frenis, Ph.: ventos carcere, O.: animam in dicendo: se domi, to stay: suo se loco, Cs.: agricolam si continet imber, keeps in doors, V.: suis intra munitionem, Cs.: alqm dextrā prehensum, V.: deprensum hostem, O.: gradum, to halt, V. — To comprise, contain, comprehend: in se vim caloris: genitalia corpora mundus, O.—Fig., to hold together, keep, retain: rem p.: Belgas in officio, Cs.: ceteros in armis, L.: eius hospitio contineri, N.—To hold back, detain, repress, check, curb, stay, stop, subdue: adpetitiones animi: insolentiam suam: Etruriam terrore, L.: animum a consuetā libidine, S.: hos flumina continebant, Cs.: manum iuventus Metu deorum, H.: se male, O.: vix me contineo, quin, etc., T.: non posse milites contineri, quin, etc., Cs.: vix contineor, refrain, T.: Quae vera audivi, keep to myself, T.: libros, keep back: odia tacitis nunc discordiis continentur, are confined within the limits of.—To comprehend, embrace, include, comprise: liber continet res gestas regum, N.: (comitia) rem militarem continent (i. e. in their jurisdiction), L.: fabula continet aestūs, H.: quo more caerimonia continetur, consists, Cs.: quae maxime rem continerent, the principal points, L.: forum, in quo aequitas continetur.* * *continere, continui, contentus V TRANSsecure, maintain, sustain; fasten/hold in position; retain, keep safe, preserve; hinder, contain/shut in/confine; stay; restrain/hold back; comprise/form basis; keep/hold/hang together/fast; surround, enclose, contain, limit; concentrate -
13 dē-fluō
dē-fluō fluxī, fluxus, ere, to flow down: (Rhenus) in plurīs defluit partīs, Cs.: Defluit saxis umor, H.: in Tiberim Orontes, Iu. — To glide down, slide, fall, descend: iam ipsae defluebant coronae: pedes vestis defluxit ad imos, V.: toga defluit male laxus, hangs carelessly, H.: secundo amni, to swim down, V.: cohors relictis Ad terram defluxit equis, dismounted, V.: in latus a dextro armo, O.—Fig., to flow, come, pass gradually: a necessariis artificiis ad elegantiora: ad levīs amicitias defluxit oratio: ne quid in terram defluat, be lost: multaque merces tibi defluat aequo Ab Iove, flow to thee in abundance, H.—To flow out, run dry: Rusticus exspectat dum defluat amnis, H.—Fig., to cease, vanish, pass away, disappear, be lost: ex novem tribunis unus defluxit, has deserted: ubi per socordiam vires defluxere, S.: nullus defluat inde color, Tb.: Defluxit numerus Saturnius, become obsolete, H.: tibi vacuo exanimo, to be forgotten, Pr.: comae, O. -
14 ex-trūdō
ex-trūdō sī, sus, ere, to thrust out, push forth, drive out, drive away: me foras, T.: Pollucem, get rid of: extrudi a senatu in Macedoniam: extruso mari aggere, shut out, Cs.: merces, to sell off, H. -
15 fūcōsus
fūcōsus adj. [1 fucus], painted, colored, beautified, counterfeit, spurious: merces: vicinitas: amicitiae.* * *fucosa, fucosum ADJsham, bogus -
16 mercēdula
mercēdula ae, f dim. [1 merces], small wages, poor pay: mercedulā adducti: constituere mercedulas praediorum, paltry revenues.* * * -
17 mercennārius (mercēnā-)
mercennārius (mercēnā-) adj. [1 merces], serving for pay, hired, earning wages, paid, mercenary: comes: miles, L.: testes, bribed: arma, L.: liberalitas: vincla, i. e. imperative business engagements, H.—As subst m., a hireling, hired servant: a villā, T.: quaestūs mercennariorum. -
18 mūtō
mūtō āvī, ātus, āre, freq. [moveo].—Of motion, to move, move away, remove: se Non habitu mutatve loco, quit her dress or her dwelling, H.: coactus civitate mutari, be forced to leave: hinc dum muter, if I can only get away, O.: haec mutata, transplanted, V.—Of alteration, to alter, change, transform, vary, modify: sententiam paucis mutatis rebus sequi, with trifling modifications, Cs.: consilium meum: consuetudinem dicendi: testamentum: tabulas, one's will, Iu.: cum illo ut mutet fidem, T.: natura nescia mutari, incapable of change, Iu.: Mutati fremunt venti, shifted, V.: faciem mutatus, transformed in appearance, V.: facies locorum cum ventis simul mutatur, S.: mutatis ad misericordiam animis, turned, L.: quantum mutatus ab illo Hectore, V.: acetum, Quod vitio mutaverit uvam, by fermentation has turned, H.: (lupum) marmore, into marble, O.— To suffer change, alter, change: de uxore nihil mutat, T.: quantum mores mutaverint, L.: annona ex ante convectā copiā nihil mutavit, L.—Of style, to vary, change, diversify: an ego poetis concederem, ut crebro mutarent?: genus eloquendi... mutatum: mutata (verba), used figuratively.—To change in color, color, dye: aries iam croceo mutabit vellera luto, V.— To change, make better, improve: Placet tibi factum, Micio? Mi. non si queam mutare, T.— To change for the worse, spoil, turn: mutatum vinum, H.—Of substitution, to change, replace, make a change in: mutatis ad celeritatem iumentis, Cs.: calceos et vestimenta: arma ornatumque, S.: tegumenta capitis, L.: vestitum, put on mourning: mutatā Veste (Fortuna), assuming a squalid garb, H.—Of place, to change, shift, alter: mutari finibus, to be removed, L.: solum, i. e. go into exile: caelum, non animum, H.: calores (i. e. amores), Pr.—Of exchange, to interchange, exchange: cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare: ut vestem cum eo mutem, T.: mutata secum fortuna, L.: incerta pro certis, S.: mutatos pro Macedonibus Romanos dominos, L.: pace bellum, S.: victoriae possessionem pace incertā, L.: mitibus Mutare tristia, H. — To exchange, barter, sell: Hic mutat merces surgente a sole, etc., H.: mutandi copia, S.: uvam Furtivā strigili, H.: quamvis Milesia magno Vellera mutentur, are sold dear, V.: eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio, S.: res inter se, S.— To forsake: principem, Ta.* * *Imutare, mutavi, mutatus Vmove, change, shift, alter, exchange, substitute (for); modifyIIpenis; (rude) -
19 pactus
-
20 parvus
parvus adj. (for comp. and sup., see minor, minimus) [PAV-].—Of magnitude, little, small, petty, puny, inconsiderable: argenti pondus, S.: pisciculi: haec parva et infirma sunt: parva componere magnis, V.—Of stature, small, short, little, young: liberi, S.: salutaria appetant parvi, the little ones: soror, T.: virgo, Ct.: operosa parvus Carmina fingo, a little man, H.: a parvis didicimus, etc., in childhood: puer in domo a parvo eductus, from infancy, L.—Of time, short, brief: parvae consuetudinis Causa, T.—Of extent or importance, little, insignificant, trifling, small, petty, unimportant: causa, T.: res: merces, H.: detrimentum, Cs.: pericula, Ta.: onus parvis animis et parvo corpore maius, H.: hoc studium parvi properemus et ampli, both small and great, H.— Of value or price, little, small, low, mean, vile: opera parvi preti, T.: Nil parvom loquar, H.: pretio parvo vendere.—As subst n., a little, trifle: parvo contentus, with little: vivitur parvo bene, H.: ita ut parvo admodum plures caperentur, a very little more, L.—Esp., in gen. or abl. of price: Sed parvi pendo, little I care, T.: parvi sunt foris arma, of little value: parvi refert abs te ius dici diligenter, nisi, etc., it matters little: quia parvi id duceret, cared little for: quanti emptus? parvo, H.* * *parva -um, minor -or -us, minimus -a -um ADJsmall, little, cheap; unimportant; (SUPER) smallest, least
См. также в других словарях:
Mercês — can refer to: Mercês (Minas Gerais), a place in Brazil Mercês (Lisbon), a place in Portugal Merces (Goa), a locality besides Panaji, Tiswadi in Goa, India This disambiguation page lists articles associated with the same title. If an … Wikipedia
Merces — Mercês Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Brésil Mercês, municipalité située dans l État de Minas Gerais … Wikipédia en Français
merces — index fee (charge), pay, recompense, rent, wage Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Mercês — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. Brésil Mercês, municipalité située dans l État du Minas Gerais … Wikipédia en Français
Merces — Admin ASC 2 Code Orig. name Mercês Country and Admin Code BR.15.3141603 BR … World countries Adminstrative division ASC I-II
Mercês (Lissabon) — Mercês Wappen Karte … Deutsch Wikipedia
Mercês (Lisboa) — Mercês Freguesia de Portugal Entidad Freguesia • País … Wikipedia Español
Mercês (Lisbon) — Mercês is a Portuguese parish (freguesia) in the municipality of Lisbon. It has a total area of 0.30 km² and total population of 5,093 inhabitants (2001); density: 16,808.6 hab/km². Main sites Príncipe Real Garden External links Mercês… … Wikipedia
merces mutare — index barter Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
merces vetitae — index contraband Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Merces Baronets — The Merces Baronetcy, of France, was a title in the Baronetage of England. It was created on 2 April 1660 for Anthony de Merces, a French gentleman. However, nothing further is known of him or any possible descendants. Merces Baronets, of France… … Wikipedia