Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

mendācĭum

  • 121 confido

    con-fīdo, fĭsus sum, 3, v. n., to trust confidently in something, confide in, rely firmly upon, to believe, be assured of (as an enhancing of sperare, Cic. Att. 6, 9, 1; Nep. Milt. 1, 1; freq. and class. in prose and poetry); constr. with abl., acc. and inf., with dat., rarely with de, ut, or absol.
    (α).
    With abl. (in verb. finit. very rare with personal object):

    aut corporis firmitate aut fortunae stabilitate,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40:

    copiā et facultate causae,

    id. Rosc. Com. 1, 2; id. Tusc. 5, 3, 8:

    illum, quo antea confidebant, metuunt,

    id. Att. 8, 13, 2; id. Clu. 1, 1:

    naturā loci,

    Caes. B. G. 3, 9; 7, 68; id. B. C. 1, 58:

    castrorum propinquitate,

    id. ib. 1, 75 fin.; 3, 83; Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 4:

    jurejurando,

    Suet. Caes. 86; cf.:

    neque milites alio duce plus confidere aut audere,

    Liv. 21, 4, 4:

    socio Ulixe,

    Ov. M. 13, 240 (v. also under g).—So esp. with part. pass.:

    confisus, a, um: neque Caesar opus intermittit confisus praesidio legionum trium,

    Caes. B. C. 1, 42; 1, 75; 3, 106; Auct. B. Alex. 10, 5, Auct. B. G. 8, 3; 8, 15;

    Auct. B. Afr. 49: tam potenti duce confisus,

    Liv. 24, 5, 12; 28, 42, 12:

    nullā aliā urbe,

    Cic. Fam. 12, 14, 4; Lentul. ib. 12, 15, 3:

    patientiā nostrā,

    Plin. Pan. 68, 2:

    senatus consulto,

    Suet. Caes. 86.—
    (β).
    With acc. and inf. (so most freq. in all per.), Plaut. Stich. 3, 2, 1; Ter. Heaut. 1, 1, 108; id. Ad. 5, 3, 40; Cic. Verr. 2, 5, 69, § 177; id. Off. 3, 2, 5; id. Att. 1, 10, 2; 6, 7, 1; 6, 9, 1 al.; Caes. B. G. 1, 23 fin.; id. B. C. 2, 10; Sall. C. 17, 7; id. J. 26, 1; Nep. Milt. 1, 1; Liv. 4, 32, 6; 36, 40, 2; 44, 13, 7; Quint. 5, 12, 17; 11, 1, 92; Suet. Caes. 29; id. Oth. 10; Ov. M. 9, 256:

    (venti et sol) siccare prius confidunt omnia posse Quam, etc.,

    Lucr. 5, 391.—
    (γ).
    With dat. (very freq.;

    and so almost always of personal objects): me perturbasset ejus sententia, nisi vestrae virtuti constantiaeque confiderem,

    Cic. Phil. 5, 1, 2; cf. id. Att. 16, 16, A, 5;

    1, 9, 2: cui divinationi,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    his rebus magis quam causae suae,

    id. Inv. 1, 16, 22; id. Verr. 2, 2, 28, § 69; id. Sest. 64, 135; id. Mil. 23, 61; id. Fin. 1, 9, 31; Liv. 38, 48, 13:

    virtuti militum,

    Caes. B. C. 3, 24:

    cui (peditum parti) maxime confidebat,

    id. ib. 2, 40:

    equitatui,

    id. ib. 3, 94;

    Auct. B. Afr. 60: fidei Romanae,

    Liv. 21, 19, 10; 22, 18, 8; 29, 12, 1;

    40, 12, 15 al.: huic legioni Caesar confidebat maxime,

    Caes. B. G. 1, 40; 1, 42. —Esp. freq. with sibi, to rely on one's self, have confidence in one's self:

    neque illi sibi confisi ex portā prodire sunt ausi,

    Caes. B. C. 3, 7:

    dum sibi uterque confideret,

    id. ib. 3, 10; Cic. Fl. 1, 5; id. Clu. 23, 63; id. Har. Resp. 16, 35; id. Ac. 2, 11, 36; id. Fin. 3, 8, 29; id. Lael. 5, 17; 9, 30; id. Rep. 3, 13, 23; Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 6; Auct. B. Afr. 19; Sen. Tranq. 14, 2; id. Ep. 72, 2; Liv. 4, 18, 1:

    fidei legionum, Auct. B. Alex. 6, 2: suae virtuti,

    Liv. 3, 67, 5; 21, 57, 12:

    felicitati regis sui,

    Curt. 3, 14, 4:

    Graecorum erga se benevolentiae,

    id. 4, 10, 16; 7, 7, 28; 7, 9, 1; 9, 2, 25; Tac. A. 1, 81; 14, 36; id. H. 1, 14; Sen. Ep. 4, 7.—Dub. whether dat. or abl. (cf. supra a): suis bonis. Cic. Tusc. 5, 13, 40:

    viribus,

    Caes. B. G. 1, 53:

    dis immortalibus,

    Sall. C. 52, 28:

    his amicis sociisque,

    id. ib. 16, 4; id. J. 112, 2:

    suis militibus,

    Liv. 2, 45, 4:

    quibus (rebus),

    Quint. 3, 6, 8:

    ostento,

    Suet. Tib. 19 al. —
    (δ).
    With de:

    externis auxiliis de salute urbis confidere,

    Caes. B. C. 2, 5 fin.:

    de consuetudine civitatis,

    Dig. 1, 3, 34; Nep. Milt. 1, 1.—
    (ε).
    With acc.:

    confisus avos,

    Stat. Th. 2, 573; cf. Prisc. 18, p. 1185 P.; cf.:

    nihil nimis oportet confidere,

    Cic. Tusc. 1, 32, 78.—
    (ζ).
    With ut, Plin. Ep. 2, 5, 7 (but in Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16, confido is prob. a gloss; v. Orell. N. cr.).—
    (η).
    Absol.:

    non confidit,

    Plaut. Ps. 4, 7, 107: ubi legati satis confidunt, die [p. 414] constituto, Senatus utrisque datur, Sall. J. 13, 9.—
    * II.
    Poet. with inanim. subjects:

    remis confisa minutis parvula cymba,

    Prop. 1, 11, 9.—Hence, confīdens, entis, P. a. (lit. confident, trusting to something; hence with exclusive ref. to one's self), selfconfident; in a good and (more freq.) in a bad sense (class.).
    A.
    In a good sense (perh. only ante-class.), bold, daring, undaunted:

    decet innocentem servum atque innoxium Confidentem esse,

    Plaut. Capt. 3, 5, 8:

    qui me alter est audacior homo? aut qui me confidentior?

    id. Am. 1, 1, 1:

    senex, ellum, confidens, catus,

    Ter. And. 5, 2, 14.— Comp.:

    quod est nimio confidentius,

    Gell. 10, 26, 9.—
    B.
    In a bad sense, shameless, audacious, impudent:

    qui fortis est, idem est fidens, quoniam confidens malā consuetudine loquendi in vitio ponitur, ductum verbum a confidendo, quod laudis est, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14: improbus, confidens, nequam, malus videatur, Lucil. ap. Non. p. 262, 11; Turp. ib. p. 262, 13:

    homo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 73 (cf. Cic. Caecin. 10, 27); Cic. Phil. 7, 1, 3; * Hor. S. 1, 7, 7; Quint. 9, 3, 65; Suet. Dom. 12.— Sup.:

    juvenum confidentissime,

    Verg. G. 4, 445:

    mendacium,

    App. Mag. p. 318, 27.—Hence, adv.: confīdenter.
    1.
    In a good sense, boldly, daringly:

    confidenter hominem contra colloqui,

    Plaut. Am. 1, 1, 183; 2, 2, 207; id. Capt. 3, 5, 6.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Cael. 19, 44:

    loqui,

    id. de Or. 2, 7, 28.—
    2.
    In a bad sense, audaciously, impudently, Afran. ap. Non. p. 262, 17; Ter. Heaut. 5, 3, 7.— Sup.:

    confidentissime resistens,

    Auct. Her. 2, 5, 8 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > confido

  • 122 conminiscor

    com-mĭniscor ( con-m-), mentus, 3, v. a. dep. [miniscor, whence also reminiscor, stem men, whence mens, memini; cf. Varr. L. L. 6, § 44] (lit. to ponder carefully, to reflect upon; hence, as a result of reflection; cf. 1. commentor, II.), to devise something by careful thought, to contrive, invent, feign.
    I.
    (Class., of something untrue;

    esp. freq. in Plaut.) Reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,

    Plaut. Mil. 2, 2, 71:

    fabricare quidvis, quidvis comminiscere,

    id. As. 1, 1, 89:

    mendacium,

    id. Ps. 2, 3, 23:

    dolum docte,

    id. ib. 4, 7, 64:

    maledicta,

    id. Bacch. 4, 9, 58:

    quid agam? aut quid comminiscar,

    Ter. Heaut. 4, 2, 7:

    nec me hoc commentum putes,

    Cic. Att. 6, 1, 8: tantum scelus, * Quint. 5, 13, 30.—With relative - clause:

    neque quo pacto celem probrum queo comminisci,

    Plaut. Aul. 1, 1, 30; 1, 1, 37:

    fac Amphitruonem ab aedibus Ut abigas quovis pacto commentus sies,

    id. Am. 3, 3, 24 (cf. infra, P. a.).—
    B.
    Of philosophic fiction (cf. commenticius), as antith. to actual, real:

    Epicurus monogrammos deos et nihil agentes commentus est,

    Cic. N. D. 2, 23, 59; so,

    occurrentia nescio quae,

    id. Fin. 4, 16, 43:

    quaedam,

    id. Fat. 3, 5.—
    II.
    In gen., to devise, invent, contrive:

    nihil adversus tale machinationis genus parare aut comminisci oppidani conabantur,

    Liv. 37, 5, 5:

    id vectigal commentum alterum ex censoribus satis credebant,

    id. 29, 37, 4:

    novas litteras,

    Suet. Claud. 41:

    novum balinearum usum,

    id. Calig. 37; Flor. 2, 6, 27:

    Phoenices, litteras et litterarum operas, aliasque etiam artes, maria navibus adire, classe confligere, etc.,

    Mel. 1, 12, 1:

    excubias nocturnas vigilesque,

    Suet. Aug. 30; id. Ner. 34; id. Vesp. 23.
    1.
    P. a.: commentus, a, um, in pass. signif., devised, invented, feigned, contrived, fictitious:

    dat gemitus fictos commentaque funera narrat,

    Ov. M. 6, 565:

    sacra,

    id. ib. 3, 558; 4, 37; id. A. A. 1, 319:

    crimen,

    Liv. 26, 27, 8:

    fraus,

    Paul. Sent. 5, 4, 8.—Hence,
    2.
    Subst.: commentum, i, n.
    A.
    (Class.) An invention, fabrication, fiction, falsehood:

    ipsis commentum placet,

    Ter. And. 1, 3, 20:

    opinionum commenta delet dies,

    Cic. N. D. 2, 2, 5 (cf. just before:

    opiniones fictas atque vanas): non sine aliquo commento miraculi,

    Liv. 1, 19, 5:

    mixta rumorum,

    Ov. M. 12, 54:

    animi,

    id. ib. 13, 38.—
    B.
    Since the Aug. per., sometimes, a contrivance, Liv. 29, 37, 6; Suet. Vesp. 18; Just. 22, 4, 3 al.—
    C.
    Nefanda, a project, plan, Just. 21, 4, 3:

    callidum,

    Dig. 27, 9, 9. —
    D.
    A stratagem, in war, Flor. 1, 11, 2.—
    E.
    A rhetorical figure, equiv. to commentatio, = enthumêma, Vitellius ap. Quint. 9, 2, 107; cf. id. ib. 5, 10, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > conminiscor

  • 123 dico

    1.
    dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].
    I.
    To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,
    II.
    Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).
    A.
    Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

    donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

    Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

    ara condita atque dicata,

    Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

    aram,

    id. 1, 7; 1, 20:

    capitolium, templum Jovis O. M.,

    id. 22, 38 fin.:

    templa,

    Ov. F. 1, 610:

    delubrum ex manubiis,

    Plin. 7, 26, 27, § 97:

    lychnuchum Apollini,

    id. 34, 3, 8, § 14:

    statuas Olympiae,

    id. 34, 4, 9, § 16:

    vehiculum,

    Tac. G. 40:

    carmen Veneri,

    Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

    cygni Apollini dicati,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73.—
    2.
    With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

    Janus geminus a Numa dicatus,

    Plin. 34, 7, 16, § 34:

    inter numina dicatus Augustus,

    Tac. A. 1, 59.—
    B.
    Transf., beyond the relig. sphere.
    1.
    To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

    aurium operam tibi dico,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

    operam,

    id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

    hunc totum diem tibi,

    Cic. Leg. 2, 3, 7:

    tuum studium meae laudi,

    id. Fam. 2, 6, 4:

    genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

    id. Or. 13, 42:

    librum Maecenati,

    Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

    librum laudibus ptisanae,

    id. 18, 7, 15, § 75 al.:

    (Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

    Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

    se Crasso,

    Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

    se alii civitati,

    to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

    for which: se in aliam civitatem,

    id. ib. 12 fin.
    * 2.
    (I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

    nova signa novamque aquilam,

    Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

    loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

    Inscr. Orell. 1083.
    2.
    dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

    dixti,

    Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

    dixis,

    Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

    dixem = dixissem,

    Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

    Plaut. Am. 1, 1, 228:

    advenisse familiarem dicito,

    id. ib. 1, 1, 197:

    haec uti sunt facta ero dicam,

    id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

    signi dic quid est?

    id. ib. 1, 1, 265:

    si dixero mendacium,

    id. ib. 1, 1, 43; cf.

    opp. vera dico,

    id. ib. 1, 1, 238 al.:

    quo facto aut dicto adest opus,

    id. ib. 1, 1, 15; cf.:

    dictu opus est,

    Ter. Heaut. 5, 1, 68:

    nihil est dictu facilius,

    id. Phorm. 2, 1, 70:

    turpe dictu,

    id. Ad. 2, 4, 11:

    indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

    Plaut. Curc. 4, 2, 27:

    ille, quem dixi,

    whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

    stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

    Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

    mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—
    b.
    Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

    non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

    id. Fin. 3, 18, 60; so,

    dicitur,

    Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

    Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

    Tac. H. 4, 52; so,

    dicebatur,

    id. A. 1, 10:

    in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

    Ter. And. 4, 5, 1:

    dictum est,

    Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

    ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

    ut supra dictum est,

    Sall. J. 96, 1:

    sicut ante dictum est,

    Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—
    c.
    (See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

    ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

    Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

    dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

    Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

    illi socius esse diceris,

    Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

    qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

    Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

    quot annos nata dicitur?

    Plaut. Cist. 4, 2, 89:

    is nunc dicitur venturus peregre,

    id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—
    d.
    Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

    dictum ac factum reddidi,

    it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

    dicto citius,

    Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

    dicto prope citius,

    Liv. 23, 47, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn.
    a.
    To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

    quem esse negas, eundem esse dicis,

    Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

    dicebant, ego negabam,

    id. Fam. 3, 8, 5; and:

    quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

    id. Rab. Post. 12, 35.—
    b.
    For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

    but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

    Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

    freq. in Liv. when the negation precedes,

    id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—
    2.
    dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

    utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

    Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

    ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

    Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—
    3.
    In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.
    (α).
    With acc.:

    oratio dicta de scripto,

    Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

    sententiam de scripto,

    id. Att. 4, 3, 3:

    controversias,

    Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

    prooemium ac narrationem et argumenta,

    id. 2, 20, 10:

    exordia,

    id. 11, 3, 161:

    theses et communes locos,

    id. 2, 1, 9:

    materias,

    id. 2, 4, 41:

    versus,

    Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

    causam, of the defendant or his attorney,

    to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

    causas (said of the attorney),

    Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

    jus,

    to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—
    (β).
    With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

    ad unum judicem,

    Cic. Opt. Gen. 4, 10:

    ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—
    (γ).
    With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

    non audeo ad ista dicere,

    Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—
    (δ).
    Absol.:

    nec idem loqui, quod dicere,

    Cic. Or. 32:

    est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

    id. Off. 1, 1, 2; so,

    de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

    I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

    thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

    Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

    causam nullam or causam haud dico,

    I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—
    4.
    To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

    tibi dicere laudes,

    Tib. 1, 3, 31; so,

    laudes Phoebi et Dianae,

    Hor. C. S. 76:

    Dianam, Cynthium, Latonam,

    id. C. 1, 21, 1:

    Alciden puerosque Ledae,

    id. ib. 1, 12, 25:

    caelestes, pugilemve equumve,

    id. ib. 4, 2, 19:

    Pelidae stomachum,

    id. ib. 1, 6, 5:

    bella,

    id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

    carmen,

    Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

    modos,

    Hor. C. 3, 11, 7:

    silvestrium naturas,

    Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

    vir neque silendus neque dicendus sine cura,

    Vell. 2, 13.—
    b.
    Of prophecies, to predict, foretell:

    bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

    Hor. C. 3, 3, 58:

    sortes per carmina,

    id. A. P. 403:

    quicquid,

    id. S. 2, 5, 59:

    hoc (Delphi),

    Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—
    5.
    To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—
    6.
    To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

    Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

    Verg. A. 3, 335:

    hic ames dici pater atque princeps,

    Hor. Od. 1, 2, 50:

    uxor quondam tua dicta,

    Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

    dici beatus ante obitum nemo debet,

    Ov. M. 3, 135.—
    7.
    To name, appoint one to an office:

    ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

    Cic. Att. 9, 15, 2: so,

    dictatorem,

    Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

    consulem,

    id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

    magistrum equitum,

    id. 6, 39:

    aedilem,

    id. 9, 46:

    arbitrum bibendi,

    Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—
    8.
    To appoint, set apart. fix upon, settle:

    nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

    dotis paululum vicino suo,

    Afran. ib. 26:

    pecuniam omnem suam doti,

    Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

    diem nuptiis,

    Ter. And. 1, 1, 75:

    diem operi,

    Cic. Verr. 2, 1, 57:

    diem juris,

    Plaut. Men. 4, 2, 16:

    diem exercitui ad conveniendum Pharas,

    Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

    locum consiliis,

    id. 25, 16:

    leges pacis,

    id. 33, 12; cf.:

    leges victis,

    id. 34, 57:

    legem tibi,

    Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

    legem sibi,

    to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

    pretium muneri,

    Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

    eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

    Sall. J. 113, 6.—
    9.
    To utter, express, esp. in phrases:

    non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

    Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

    dici vix potest quanta sit vis, etc.,

    id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—
    10.
    (Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

    dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

    Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

    tibi (ego) dico,

    I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

    tibi dicimus,

    Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—
    11.
    Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.
    II.
    Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

    nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

    Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

    uxoris dico, non tuam,

    Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.
    A.
    In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

    istaec dicta dicere,

    Plaut. Trin. 1, 2, 40:

    docta,

    id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

    condocta,

    Plaut. Poen. 3, 2, 3:

    meum,

    id. As. 2, 4, 1:

    ridiculum,

    id. Capt. 3, 1, 22:

    minimum,

    Cic. Fam. 1, 9:

    ferocibus dictis rem nobilitare,

    Liv. 23, 47, 4 al.:

    ob admissum foede dictumve superbe,

    Lucr. 5, 1224; cf.

    facete,

    Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

    lepide,

    Plaut. Most. 1, 3, 103:

    absurde,

    id. Capt. 1, 1, 3:

    vere,

    Nep. Alc. 8, 4:

    ambigue,

    Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

    feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

    Plaut. Casin. 5, 4, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    A saying, maxim, proverb:

    aurea dicta,

    Lucr. 3, 12; cf.

    veridica,

    id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,
    2.
    For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—
    3.
    Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

    rerum naturam expandere dictis,

    Lucr. 1, 126; 5, 56:

    Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

    Prop. 4 (5), 1, 61.—
    4.
    A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—
    5.
    An order, command:

    dicto paruit consul,

    Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

    haec dicta dedit,

    Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—
    6.
    A promise, assurance:

    illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

    Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

    Lewis & Short latin dictionary > dico

  • 124 impudens

    impŭdens ( inp-), entis, adj. [2. in-pudens], without shame, shameless, impudent (freq. and class.; cf.:

    impudicus, inverecundus): probus improbum (fraudasse dicatur), pudens impudentem, etc.,

    Cic. Rosc. Com. 7, 21: arioli, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 356 Vahl.):

    statuite exemplum impudenti, date pudori praemium,

    Plaut. Rud. 3, 2, 6; id. Men. 5, 1, 10:

    quid illac impudente audacius?

    id. Am. 2, 2, 186:

    ut cum impudens fuisset in facto, tum impudentior videretur, si negaret,

    Cic. Verr. 2, 2, 78, § 191; id. Fam. 5, 12, 3:

    impudens liqui patrios Penates, Impudens Qrcum moror,

    Hor. C. 3, 27, 49 sq. — Transf., of things:

    o hominis impudentem audaciam!

    Plaut. Men. 5, 1, 13; Ter. Heaut. 2, 3, 72:

    cum aspicias, os inpudens videtur,

    id. Eun. 5, 1, 22; 3, 5, 49:

    mendacium!

    Cic. Clu. 60, 168:

    actio,

    Quint. 11, 1, 29:

    te quidem edepol nihil est impudentius,

    Plaut. As. 3, 1, 39:

    impudentissima oratio,

    Ter. And. 4, 1, 10: impudentissimum nomen, Cic. Fragm. ap. Non. 327, 6:

    ante Bibuli impudentissimas litteras,

    id. Att. 7, 2, 6.— Adv.: impŭdenter, shamelessly, impudently:

    nimio haec impudenter negas,

    Plaut. Men. 5, 2, 69; id. Rud. 4, 3, 38; Ter. And. 4, 4, 16; Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134; id. Lael. 22, 82; id. Fam. 5, 12, 2 al.— Comp.: batuit, impudenter (dicitur);

    depsit, multo impudentius,

    Cic. Fam. 9, 22, 4.— Sup.:

    ut homo impudentissime mentiretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 7, § 16.

    Lewis & Short latin dictionary > impudens

  • 125 infacetus

    in-făcētus ( infĭc-), a, um, adj., coarse, blunt, rude, unmannerly, not witty, stupid (class.).
    I.
    Of persons:

    inficetus (homo),

    Plaut. Truc. 2, 4, 4:

    Canius nec infacetus, et satis litteratus,

    Cic. Off. 3, 14, 58:

    saeclum (with insipiens),

    Cat. 43, 8.—
    II.
    Of things:

    non inficetum mendacium,

    Cic. Cael. 29, 69:

    dictum,

    Suet. Gramm. 23; Mart. 5, 78, 30.— Adv.: infăcētē ( infĭc-), coarsely, rudely, unwittily, stupidly (not in Cic. or Cæs.):

    quem haud infacete Pompeius Xerxem togatum vocare assueverat,

    Vell. 2, 33 fin.; Suet. Vesp. 20.— Sup.:

    pictus inficetissime Gallus,

    Plin. 35, 4, 8, § 25.

    Lewis & Short latin dictionary > infacetus

  • 126 inficetus

    in-făcētus ( infĭc-), a, um, adj., coarse, blunt, rude, unmannerly, not witty, stupid (class.).
    I.
    Of persons:

    inficetus (homo),

    Plaut. Truc. 2, 4, 4:

    Canius nec infacetus, et satis litteratus,

    Cic. Off. 3, 14, 58:

    saeclum (with insipiens),

    Cat. 43, 8.—
    II.
    Of things:

    non inficetum mendacium,

    Cic. Cael. 29, 69:

    dictum,

    Suet. Gramm. 23; Mart. 5, 78, 30.— Adv.: infăcētē ( infĭc-), coarsely, rudely, unwittily, stupidly (not in Cic. or Cæs.):

    quem haud infacete Pompeius Xerxem togatum vocare assueverat,

    Vell. 2, 33 fin.; Suet. Vesp. 20.— Sup.:

    pictus inficetissime Gallus,

    Plin. 35, 4, 8, § 25.

    Lewis & Short latin dictionary > inficetus

  • 127 inpudens

    impŭdens ( inp-), entis, adj. [2. in-pudens], without shame, shameless, impudent (freq. and class.; cf.:

    impudicus, inverecundus): probus improbum (fraudasse dicatur), pudens impudentem, etc.,

    Cic. Rosc. Com. 7, 21: arioli, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 356 Vahl.):

    statuite exemplum impudenti, date pudori praemium,

    Plaut. Rud. 3, 2, 6; id. Men. 5, 1, 10:

    quid illac impudente audacius?

    id. Am. 2, 2, 186:

    ut cum impudens fuisset in facto, tum impudentior videretur, si negaret,

    Cic. Verr. 2, 2, 78, § 191; id. Fam. 5, 12, 3:

    impudens liqui patrios Penates, Impudens Qrcum moror,

    Hor. C. 3, 27, 49 sq. — Transf., of things:

    o hominis impudentem audaciam!

    Plaut. Men. 5, 1, 13; Ter. Heaut. 2, 3, 72:

    cum aspicias, os inpudens videtur,

    id. Eun. 5, 1, 22; 3, 5, 49:

    mendacium!

    Cic. Clu. 60, 168:

    actio,

    Quint. 11, 1, 29:

    te quidem edepol nihil est impudentius,

    Plaut. As. 3, 1, 39:

    impudentissima oratio,

    Ter. And. 4, 1, 10: impudentissimum nomen, Cic. Fragm. ap. Non. 327, 6:

    ante Bibuli impudentissimas litteras,

    id. Att. 7, 2, 6.— Adv.: impŭdenter, shamelessly, impudently:

    nimio haec impudenter negas,

    Plaut. Men. 5, 2, 69; id. Rud. 4, 3, 38; Ter. And. 4, 4, 16; Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134; id. Lael. 22, 82; id. Fam. 5, 12, 2 al.— Comp.: batuit, impudenter (dicitur);

    depsit, multo impudentius,

    Cic. Fam. 9, 22, 4.— Sup.:

    ut homo impudentissime mentiretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 7, § 16.

    Lewis & Short latin dictionary > inpudens

  • 128 Limo

    1.
    līmō, adv., v. 1. limus fin.
    2.
    līmo, āvi, ātum (arch. limassis, for limaveris, Caecil. Com. 140), 1, v. a. [lima], to file.
    I.
    Lit.:

    gemmis scalpendis atque limandis,

    Plin. 36, 7, 10, § 54.—
    B.
    Transf.
    1.
    To file off:

    plumbum limatum,

    lead-filings, Plin. 34, 18, 50, § 168:

    limata scobs,

    id. ib.:

    cornum limatum lima lignaria,

    Scrib. 141:

    acumen ossis,

    Cels. 8, 10, 7.—
    2.
    To rub, whet:

    cornu ad saxa limato,

    Plin. 8, 20, 29, § 71;

    hence, limare caput cum aliquo,

    to kiss, Plaut. Merc. 3, 1, 40; id. Poen. 1, 2, 82.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to file, polish, finish:

    quaedam institui, quae limantur a me politius,

    Cic. Ac. 1, 1, 2:

    stilus hoc maxime ornat ac limat,

    id. de Or. 3, 49, 190:

    ut ars aliquid limare non possit,

    id. ib. 1, 25, 115:

    vir nostrorum hominum urbanitate limatus,

    id. N. D. 2, 29, 74.—
    B.
    In partic.
    1.
    To investigate accurately, to clear of every thing superfluous:

    veritas ipsa limatur in disputatione,

    Cic. Off. 2, 10, 35:

    subtiliter mendacium,

    Phaedr. 3, 10, 49. —
    2.
    Cum se ipse consulto ad minutarum causarum genera limaverit, has prepared one's self thoroughly for, Cic. Opt. Gen. Or. 3, 9.—
    3.
    To file off, take away from, diminish:

    tantum alteri affinxit, de altero limavit,

    Cic. de Or. 3, 9, 36:

    de tua prolixa beneficaque natura limavit aliquid posterior annus,

    id. Fam. 3, 8, 8:

    commoda alicujus,

    Hor. Ep. 1, 14, 38:

    multum inde decoquent anni, multum ratio limabit,

    Quint. 2, 4, 7. —Hence, līmātus, a, um, P. a., polished, refined, elegant, fine, accurate:

    vir oratione maxime limatus,

    Cic. de Or. 1, 39, 180:

    jure madens, varioque togae limatus in usu,

    Mart. 7, 51, 5:

    pressum limatumque genus dicendi,

    Quint. 2, 8, 4; 11, 1, 3:

    Attici,

    id. 12, 10, 17.— Comp.:

    limatius dicendi genus,

    Cic. Brut. 24, 93:

    comis et urbanus fuerit limatior idem,

    Hor. S. 1, 10, 65:

    limatius ingenium,

    Plin. Ep. 1, 20, 21.—Hence, adv.: līmātē, finely, elegantly, accurately; comp.:

    limatius scriptum,

    Cic. Fin. 5, 5, 12:

    limatius quaerere,

    Amm. 15, 13, 2.
    3.
    līmo, āre, v. a. [2. limus], to bemire, besmirch (in double sense, v. 2. limo, I. 2.):

    caput alicui,

    Plaut. Poen. 1, 2, 82.
    4.
    Līmo, ōnis, m., = leimôn, the Meadow, the name of a writing of Cicero, Suet. Vit. Ter.—
    II.
    A Roman surname: C. Apronius Limo, Ascon. ap. Cic. Or. pro Scauro.

    Lewis & Short latin dictionary > Limo

См. также в других словарях:

  • mendacium — index falsehood, lie, misstatement, story (falsehood) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • lex punit mendacium — /leks pyuwnat mandeys(h)(i)yam/ The law punishes falsehood …   Black's law dictionary

  • lex punit mendacium — /leks pyuwnat mandeys(h)(i)yam/ The law punishes falsehood …   Black's law dictionary

  • Lex punit mendacium — The law punishes falsehood or mendacity …   Ballentine's law dictionary

  • Lüge — 1. Af a Lug ghead a Wadschn. (Steiermark.) – Firmenich, II, 766, 61. 2. Alle Lügen ersticken in der Wiegen. Lat.: Mendacium non senescit. (Binder I, 1833; Schreger, 12.) 3. Alle Lügen sind krumm, grad ist keine, wie die Schlange auch. – Sailer,… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • menterie — Menterie, Mendacium, Vanitas, Sycophantia, Mentitio. Joyeuse menterie, Cauillatio. Petite menterie, Mendaciunculum. Les menteries d aujourd huy sont excessives, Nullus hodie mentiendi modus. C est menterie, Fabulae. Ce ne sont que menteries,… …   Thresor de la langue françoyse

  • Prisciliano — Saltar a navegación, búsqueda Prisciliano enseñó que los nombres de los Patriarcas corresponden a las partes del alma, y de modo paralelo, los signos del Zodíaco se corresponden con partes del cuerpo . Cita de Orosio, en su Communitorium de… …   Wikipedia Español

  • Àngel Brunet i Las — Àngel O. Brunet i Las (Tarragona). Es escritor, técnico en Dirección y Guion y Master en lenguaje literario y audiovisual. Autor de diversos cortometrajes ha sido galardonado, entre otros, con el premio de guion Serra i Moret (1988). En el campo… …   Wikipedia Español

  • falsehood — I noun canard, commentum, deception, dissimulation, distortion, distortion of truth, equivocation, evasion, fabrication, false assertion, false statement, falsification, falsity, falsum, fiction, flam, fraud, fraudulence, inaccuracy, intentional… …   Law dictionary

  • mendacio — (del lat. «mendacĭum»; ant.) m. *Mentira, *embuste o *equivocación. * * * mendacio. (Del lat. mendacĭum). m. mentira (ǁ errata en escritos o impresos). || 2. ant. mentira (ǁ expresión contraria a lo que se sabe) …   Enciclopedia Universal

  • Lügner — 1. An Lügnern gewinnt man nichts, denn dass man jhn zunächst destoweniger glaubt. – Lehmann, II, 28, 52. Frz.: Le mensonge a besoin qu on le croie. – Mentir a mestier à la fiée. (Leroux, II, 261.) 2. Auch einem Lügner entwischt manchmal eine… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»