Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

make+cuts

  • 1 BÍTA

    * * *
    (að), v.
    2) bita út (útbita), with dat., to extend, distend, stretch out.
    * * *
    beit, bitu, bitið; pres. bít; imperat. bít, 2nd pers. bittú; poët. forms with the negative, beitat, Eg. (in a verse); subj. bítia, Hkv. 2. 31, [Ulf. beitan; Engl. bite; Germ. beizen]:—to bite, Lat. mordere:
    I. properly,
    1. with the teeth, Eg. 508, N. G. L. i. 351; b. menn (of a dog), Grág. ii. 119; b. skarð ór, Eg. 605: of a horse, N. G. L. i. 392: foxes killing sheep, Bs. ii. 138, N. G. L. ii. 34 (wolf):—to sting, of wasps, gnats, Landn. 146.
    2. of grazing animals; b. gras, lauf, skóg, Grág. ii. 229, (hence beit, pasture); hvar hestar þínir bitu gras, Fs. 57: absol. to graze, Karl. 71.
    3. of sharp instruments, weapons (vápnbitinn); engir vóru ósárir nema þeir er eigi bitu járn, except those whom iron could not bite, Eg. 33; sverðit beit ekki, did not cut, Nj. 45, Edda 7; ljárnir bíta, 48; fótrinn brotnaði en eigi beit, the sword did not cut but broke the leg, Bjarn. 66.
    β. e-m bítr, one’s weapon ( scythe) cuts well, bites; allt bitu honum annan veg vápnin, Eg. 93.
    4. of a ship, to cruise; hér er skip … er vér köllum bíta ( bite the wind) allra skipa bezt, the best sailer, Fs. 27: impers., beit þeim eigi fyrir Reykjanes, they could not clear cape R., Landn. 30.
    5. in fishing, to bite, take the bait; bítr vel á um daginn, the fishes did bite, Ld. 40; bíta mætti beitfiskr, q. v.
    6. bíta á vörrinni, to bite the lip as a token of pain or emotion, Nj. 68; hann hafði bitið á kampinum, had bitten the beard, 209.
    II. metaph.:
    α. of frost, cold, sickness, and the like.
    β. to bite, sting, hurt; hvat mun oss heldr b. orð hans, why should his speech sting us any more? Grett. 95 A; eigi veit ek prestr, nema orðin þín hafi bitið, thy words have bit, Fms. vii. 39.
    γ. as a law term; sekt, sök bítr, the guilt strikes the convict, when brought home to him, hence sakbitinn, guilty; pá menn er hvártveggja hafa bitið, lög, réttindi ok svá dómar, convicted in the face of law and justice, Sks. 655 B; um þau mál sem sekt bítr, i. e. unlawful cases, liable to punishment, K. Á. 148; um þat er sekt bítr, Grett. 133 A (new Ed. 1853), Sks. 655.
    δ. b. á e-n, to cut deep, affect, make an impression upon; the phrase, láta ekki á sig b., to stand proof against all; þetta lét Kjartan á sik b., K. felt pain from it, Ld. 204; láttu þetta ekki á þik b., do not mind it, id.; rennr þat öðrum opt mjök í brjóst, er á suma bítr ekki (of the conscience), 655 xi.
    ε. e-t bítr fyrir, something ‘bites off,’ i. e. is decisive, makes a thing impossible or out of question; þat annat ( the other reason) er þó bítr skjótara, which is still more decided against it, Fms. ii. 266; þeir kváðust þenna kost eigi vilja, ok kváðu þat tvennt til vera er fyrir beit, two decided obstacles, reasons against it, Sturl. iii. 47; þú ert miklu œri maðr at aldri, en svá at vér hafim her lögtekna í Jómsborg, ok bítr þat fyrir, that puts it out of question, makes it impossible, Fms. x. 93; Þorgilsi þykir nú þetta ráð mega fyrir bíta, Th. thought this would be quite sufficient,—fyrir hlíta would here be better,—Ld. 264; þeir höfðu jafnan minna hlut ór málum, þó þetta bití nú fyrir, they always got the worst of it, though this was a thorough beating, Fas. i. 144; (þat er) lögmanni ok lögréttumönnum þykir fyrir b., seems a decisive proof, cuts the case off at once, N. G. L. ii. 21; b. e-m at fullu, to prove fatal to, tell fully upon; hafa mik nú at fullu bitið hans ráð, Fs. 8; Njáls bíta ráðin, a proverb quoted by Arngrim in Brevis Comment., written A. D. 1593, denoting the sagacity of Njal’s schemes; beit þetta ráð, it was effective, Fs. 153; e-m bítr við at horfa, Band. 7 C, is no doubt a false reading, = býðr, which is the reading l. c. of the vellum MS. 2845, vide bjóða.
    III. recipr. of horse fight, Rd. 298.

    Íslensk-ensk orðabók > BÍTA

  • 2 HÖGGVA

    * * *
    (høgg; hjó, hjoggum or hjuggum; höggvinn and högginn), v.
    1) to strike, smite (with a sharp weapon);
    høggr sá, er hlífa skyldi, he strikes who ought to shield;
    höggva sverði (or með sverði), to strike with a sword;
    höggva e-n bana-högg, to give one his deathblow;
    2) to cut down, destroy (þeir hjoggu drekann mjök);
    3) to put to death, behead (suma lét hann hengja eða höggva);
    to kill, slaughter (höggva hest, búfé, kýr, naut);
    4) to fell trees (hann hefir höggvit í skógi mínum);
    5) to strike, bite (of a snake, boar);
    ormrinn hjó hann til bana, the snake struck him dead;
    6) with preps.:
    höggva e-t af, to hew or cut off (höggva af kampa ok skegg);
    höggva e-t af sér, to ward of;
    höggva eptir e-m, to cut at one, = höggva til e-s (hjá eptir honum með sverði);
    höggva í höfuð e-m, to give one a blow on the head;
    höggva e-t niðr, to cut down (var merki hans niðr höggvit);
    to kill, butcher (I. hefir áðr niðr höggvit brœðr sína tvá);
    höggva e-t ór, to cut out;
    fig. to make even, smooth (láta konung ok erkibisup ór höggva slíkar greinir);
    höggva e-t í sundr, to hew asunder;
    höggva til e-s, to strike (cut) at one, = höggva eptir e-m;
    höggva upp tré, to cut down a tree;
    höggva upp skip, to break a ship up;
    7) refl. to be cut, hacked (hjást skjöldr Helga);
    þótti honum nú taka mjök um at höggvast, things looked hard;
    recipr., to exchange blows, fight (þeir hjuggust nökkura stund).
    * * *
    also spelt heyggva, Sæm. (Kb.); pres. höggr, mod. also heggr; pl. höggum, mod. höggvum; pret. hjó, hjótt, hjó, mod. hjó, hjóst, hjó; pl. hjoggum and hjuggum, mod. only the latter form; a Norse pret. hjoggi = hjó, D. N. ii. 331; pret. subj. hjöggi and heyggi, mod. hjyggi; part. högginn, mod. but less correct, höggvinn, which also is freq. in the Editions; but in the MSS. usually abbreviated, högḡ, höggͭ, = högginn, höggit: [not recorded in Ulf.; A. S. heawan; Engl. hew, hack; Hel. hauwan; O. H. G. houwan; Germ. hauen; Dan. hugge; Swed. hugga]:—höggva denotes to strike with an edged tool, slá and drepa with a blunt one:
    1. to strike, smite with a sharp weapon; höggr sá er hlífa skyldi, he strikes who ought to shield, a saying: to deal blows with a weapon, hann görði ymist hjó eða lagði, Nj. 8; hann hjó títt ok hart, passim; höggva báðum höndum, 29; h. sverði, öxi, strike with, i. e. to brandish, a sword, axe, Fms. v. 168, Gs. 6; h. til e-s, to deal a blow to one, smite, Grág. ii. 7, Al. 78; h. e-n bana-högg, to smite with a deathblow, Eg. 220: to cut down, destroy, þeir hjuggu drekann mjök, Fms. vii. 249: to maim, ef maðr höggr hund eða björn til háðungar manni, Grág. ii. 121; h. rauf á hjálmi, Al. 78: the phrases, h. sik í lends manns rétt, Fms. ix. 399: spec. phrases, höggðú allra manna armastr, nú hjóttu Noreg ór hendi mér! Ek þóttumk nú Noreg í hönd þér höggva, Ó. H. 184.
    2. to put to death, behead, Fms. vii. 250, 251, xi. 148–152: to kill, högg þú hestinn, Nj. 92: to kill cattle, slaughter, h. bú, búfé, kýr, geitr, naut, Landn. 293, Eg. 532, Fms. vi. 95, xi. 123, Fb. i. 186: höggva strandhögg, Eg. 81.
    3. to fell trees; höggva skög, Grág. ii. 294; h. keyrivönd, id.: absol., hann hefir höggit í skógi mínum, Nj. 98, passim: to cut grass (rarely), ef maðr höggr hey á hlut annars manns, N. G. L. ii. 112; upp höggvit gras, cut grass, Dipl. iv. 9, Jm. 7, (else always slá of mowing.)
    4. to bite, of snakes (högg-ormr); Miðgarðsormr hjó hann til bana, Edda 155; naðran hjó fyrir flagbrjóskat, 76: of a wound from a boar’s tusk, ef svín höggr mann, Gþl. 190: the phrase, h. hest sporum, to prick a horse with the spur, Mag. 9.
    II. with prepp.; höggva af, to hew or cut off; h. af kampa ok skegg, to cut off the beard, K. Þ. K.; h. af lim, Sks. 555; to kill, slaughter, h. af fé, Ld. 64; höggva af sér, to parry off, Fms. v. 13:—h. niðr, to cut down, i. 38; to kill, butcher, vii. 261, Orkn. 120; hjuggu þeir niðr mungát sitt (by cutting casks to pieces), Fms. vii. 249:—h. upp, to cut down a tree, Greg. 48, Matth. iii. 10; h. upp skip, to break a ship up, Fms. iii. 228, ix. 381; h. upp hús, to break a house up, viii. 166:—h. ór, to cut out, metaph. to make even; vóru margar greinir þær er ór þurfti at h. milli biskups ok leikmanna, Bs. i. 751; láta konung ok erkibiskup ór h. ( smooth) sagðar greinir, 773.
    III. reflex. to be cut, hacked; hjósk skjöldr Helga, Dropl. 24.
    2. recipr. to exchange blows, fight; þeir hjuggusk nokkura stund, Háv. 56; þeir h. til í ákafa, Bret. 74.
    3. metaph., höggvask í mitt mál, to begin abruptly, in the middle of a sentence; taka heldr at upphafi til, en höggvask í mitt mál, Landn. 275, v. l.; ef enn höggsk nokkurr í ok mælir svá, cuts in, objects, Skálda 168: þótti honum nú taka mjök um at höggvask, things looked hard, Grett. 142; þótti honum hart um höggvask, Bs. i. 423.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖGGVA

  • 3 NEMA

    * * *
    I)
    conj.
    1) except, save, but;
    þoriga ek segja nema þér einum, I dare not tell any one save thee alone;
    engi … nema, no … but, no (not any) other than (Grani vildi undir øngum manni ganga nema Sigurði);
    2) with subj. unless;
    engir þóttu lögligir dómar dœmdir, nema hann væri við, unless he had a hand in them;
    nema ek hálsaða herjans stilli einu sinni, save that I once fell on the king’s neck;
    4) veit ek eigi nema, hverr veit nema, I don’t know, (who knows) but that;
    may be, perhaps (hverr veit nema ek verða víða frægr um síðir);
    5) því at eins, nema, only in the case, if;
    ráðit þér því at eins á þá nema þér séð allir sem øruggastir, do not attack them unless you are all most steadfast and dauntless;
    6) nema heldr, but rather (eigi má þat menn kalla, nema heldr hunda);
    7) nor, = né, hvárki sverð nema øxi, neither sword nor axe.
    (nem; nam, námum; numinn), v.
    1) to take, take in use, take possession of (ef þú nemr þér jörð á Íslandi);
    nema land, to take possession of land, as a settler (hann nam Eyjafjörð allan);
    nema konu, to carry off, abduct a woman;
    nema stað or staðar, stop, halt (hér munum vér stað or staðar nema);
    nema yndi, to find rest in a place (hvárki nam hann yndi á Íslandi né í Noregi);
    2) nema e-n e-u, to bereave one of a thing (nema e-n höfði, aldri, fjörvi);
    3) to reach, touch (pilzit var svá sítt, at nam hæl);
    hvárt nam þik eða eigi, did it touch thee or not? þótt þik nótt um nemi, though the night overtake thee;
    4) to amount to, be equivalent to (honum þótti landauðn nema);
    5) as an auxiliary verb, with infin.;
    hann nam at vaxa ok vel dafna, he grew apace and throve well;
    inn nam at ganga, he stepped in;
    6) to percieve, catch, hear, of sound;
    varð þá svá mikit úhljóð, at engi nam annars mál, that no one could hear the other’s voice;
    eigi skulu vér þat mál svá nema, we shall not understand it so;
    7) to learn (nema lög, fjölkyngi);
    to learn by heart (vísur þessar námu margir);
    nema e-t at (or af) e-m, to learn, get information, about a thing from one (Glúmr hafði numit þenna atburð at þeim manni, er hét Arnór);
    8) with preps. and advs.:
    nema e-t af, to abolish (var sú heiðni af numin sem önnur);
    nema brott konu, to carry off a woman;
    nema eptir e-u, to imitate;
    nema e-t frá, to except (nema konur eða þeir menn, er hann næmi frá);
    nema e-t upp, to pick up (nam ek upp rúnar);
    nema við, to resist, make a stand (hann vill enn við nema, þótt liðsmunr væri mikill);
    to stop, halt (þar námu þeir Hrafn við í nesinu);
    nema við e-u, to touch (gaddhjaltit nam við borðinu);
    to be a hindrance to (ef þat nemr við förinni, at þú þykkist hafa fé of lítit);
    impers., nemr við e-u, there is an obstacle, or stop (en er þeir kómu at kirkjudurum, þá nam þar við);
    9) refl., nemast e-t, to refuse, withhold from doing;
    nemast förina, to refuse to go;
    nemast orðsendingar hans, to disregard his messages;
    also with infin. (hann bað hann eigi nemast með öllu at gøra sem bœndr vildu).
    * * *
    1.
    conj. [compounded of the negative particle ne, and the adverb if or ef (q. v.) in an older dissyllabic form ifa; for the change of f into m see the introduction; cp. Ulf. nibai; A. S. nemne, nimne; O. H. G. nibu, nibi, nubi; Hel. nebu; early Swed. num; cp. Lat. ni-si, see Grimm’s Gramm. iii. 724.]
    B. Except, save, but; manngi, nema einn Agnarr, Gm. 2; nema þér einum, Vkv. 24; allra nema einna, 26, Ls. 11; nema við þat lík at lifa, Hm. 96; nema sá einn Áss, Ls. 11; hvar kómu feðr várir þess, … hvar nema alls hvergi? Ísl. ii. 236; öngu nema lífinu, Nj. 7; öllu gózi nema búinu, Fms. ix. 470; engi nema þú einn, Barl. 207; engi nema Bergþórr, Fms. vii. 141; kom viðrinn á kirkju-sand, nema tvau tré kómu á Raufarnes, save that two trees came to R., Landn. 51, v. l.; Ólafr hafði mörg sár ok flest smá, nema tvau vóru nökkvi mest, Fb. i. 501; nema ek hélt, Óg. 23; þeir blandask eyvitar við aðra ísa nema sér einum heldr hann, Sks. 176 B; vætki of sýti’k nema hræðumk helvíti, Hallfred; lét Koðran skíra sik ok hjú hans öll, nema Ormr vildi eigi við trú taka, Bs. i. 5.
    II. with subj. unless; aldrei, nema okkr væri báðum borit, Ls 9; nema þú hánum vísir … eða mey nemir, Hkv. 1. 19; nema ek dauðr sjá’k, 20; nema geðs viti, Hm. 19; nema hann mæli til mart, 26; nema haldendr eigi, 28; nema til kynnis komi, 32; nema reisi niðr at nið, 71; nema einir viti, 97; nema ek þik hafa, Hkv. Hjörv. 7; nema sjálfr ali, Stor. 16; nema þeir felldi hann, Edda 36; öngir þóttu lögligir dómar nema hann væri í, Nj. 1; nema maðr verði sjúkr eða sárr, Grág. i. 141; nema lands-fólkit kristnaðisk, Hkr. i. 248; nema mér banni hel, Fb. ii. 59; hann heyrði eigi nema æpt væri at honum, Fms. iv. 204, and in countless instances in old and mod. usage.
    2. in phrases such as ‘veit ek eigi nema …,’ like Lat. nescio an, implying an affirmation; þú veizt eigi nema sá verði fégjarn, Sks. 28; nú veit ek eigi nema nökkurr verði virðing af at hafa þessu máli, Band. 34 new Ed.; hverr veit nema ek verða víða frægr um síðir, who can tell but that I shall be a widely known man some day? Fms. vi. (in a verse); nú veit ek eigi nema yðr þykki minna vega mín reiði en Sigurðar konungs, now know I not if, vii. 141; eigi veit ek nema þetta væri ráðligt, en eigi má ek þat vita …, viii. 95:—with indic., kveðkat ek dul nema hún hefir, there is no doubt but that she has, Ýt. 7; hver sé if nema rögn stýra, who can doubt that? Vellekla.
    III. irreg. usages; ef nokkurr maðr ferr á jörðu, nema (in the case that, supposing that) sá vili á búa, sem fé á í jörðu, þá rænir sá hann, Gþl. 357: því at eins, nema, only in that case, if ( but not else); ráðit þér því at eins á þá nema pér sét allir sem öruggastir, only in the case if, i. e. do not attack them unless, Nj. 228; því at eins mun hann sættask vilja, nema hann gjaldi ekki, 254; skal hann því at eins í braut hafa þann hval, nema hann láti bera vitni, Jb. 326: þat man því at eins, nema ek nái ráða-hag við Melkorku, Ld. 70; því at eins ferjanda, nema fjörbaugr komi fram, Nj. 240; oss þykkir þú því at eins veita skylda þjónustu konungi, nema þú leggir af tignar-klæðin, Fms. ix. 432.
    2. nema heldr, but rather; eigi má þat menn kalla, nema heldr hunda, not men, but rather dogs, Bær. 9; sver ek eigi at eins fyrir mik, nema heldr fyrir allra þeirra sálir, Gþl. 69; hón hafði eigi hreinlífi at eins, nema heldr ok alla gæzku, Hom. 128; nema enn, but on the contrary; at glæpask eigi lengr í félags-skap við Philistim, nema enn skulu þér …, Stj. 412, 428, 442: eigi at eins óttaðisk hann um sjálfs síns líf, nema jamvel um alla aðra sína frændr, but also, Barl. 73: fyrr nema = fyrr enn, fyrr skal dólga dynr, nema ek dauðr sják (= fyrr en ek sé dauðr), Hkv. 1. 20:—hefi ek vist sét þat gull, at öngum mun er verra, nema betra sé, which is not worse, if it is not even better, Fb. i. 348.
    2.
    pres. nem; pret. nam, namt, nam, pl. námu; subj. næmi; part. numinn, older nominn, N. G. L. i. 200, Hom. 100; with neg., suff. nam-a, Hkv. 2. 15; a pret. numdi in mod. usage, formed from the part. numinn, as if from a verb nymja; örvaðist geð á allan hátt er eg numdi sjónum föður-landið heldr hátt hafít upp úr sjónum, Eggert: [Ulf. niman = λαμβάνειν; A. S. neman; Germ. nehmen; freq. in Early Engl.; in mod. Engl., where it is superseded by the Scandin. taka, it survives in nimble and numb = A. S. be-numen = lcel. numinn.]
    A. To take; the use of the word in this, its proper sense, is limited, for taka (q. v.) is the general word, whereas nema remains in special usages; nema upp, to pick up, Hm. 140; nema e-n ór nauðum, Fsm.; þar er gull numit upp í söndum, Rb. 350; at hann nemr hann ór kviðnum, ok kveða á hvert hann nemr hann ór sínu órnámi, eða annars manns, Grág. i. 51; reifa mál þeirra er ór dóminum eru numnir, 79; hann á kost at nema þá upp alla senn, 51:—nema af, to abolish; þessi heiðni var af numin á fára vetra fresti, Nj. 165, Íb. 4:—nema frá, to except; nema konur eða þeir menn er hann næmi frá, 5; á þeim tíðum er uú eru frá numnar, Grág. i. 325:—upp numinn, taken up into heaven; Enoch var upp numinn, Stj. 41.
    2. to take by force, seize upon; þá menn er konu hafa numit ( carried off), Grág. i. 354; hann nam sér konu af Grikklandi, Rb. 404; Jupiter þá er hann nam Europam, 732. 17; Björn nam Þóru á brott, Eg. 155; ek nam konu þessa er hér er hjá mér, Nj. 131; hann segir hann hafa numit sik í burt af Grænlandi undan Sólar-fjöllum, Bárð. 32 new Ed.: nema nes-nám, Danir ok Svíar herjuðu mjök í Vestr-víking ok kómu þá opt í Eyjarnar er þeir fóru vestr eða vestan, ok námu þar nesnám, Fms. iv. 229, (see nesnám, landnám):—in a lawful sense, nema land, to take possession of a land, as a settler (landnám II); hann nam Eyjafjörð allan.
    3. nema e-n e-u, to bereave one of a thing; nema e-n höfði, aldri, fjörvi, Gkv. 2. 31, 42; verða ek á fitjum þeim er mik Niðaðar námu rekkar, Vkv.; hví namtú hann sigri þá? Em. 6; sigri numnir, Fms. xi. 306 (in a verse); numinn máli, bereft of speech, Geisli 34; fjörvi numna, life-bereft, Eb. (in a verse); hann lá þar lami ok öllu megni numinn, Hom. 116; þar til er lands-menn námu þá ráðum, used force, coerced them, Bs. i. 24; ríkir menn verða þá ráðum nomnir, Hom. 100; ef hann vill eigi nema trúa því, if he will not believe it, N. G. L. i. 88.
    4. to reach, touch, hit; í hvítu pilzi, þat var svá sítt at þat nam hæl, Fas. ii. 343; nema hjöltin við neðra gómi, Edda 20; allir þeir sem oddrinn nam, Skíða R. 183; hvárt nam þik eðr eigi! Nj. 97; ok nema hann þar nauðsynjar, at hann má eigi lík færa, and if he is held back by necessity, N. G. L. i. 14, K. Á. 70; þótt þik nótt um nemi, if the night overtake thee, Sdm. 26: hence the saying, láta þar nótt sem nemr, to leave it to the night as it takes one = to take no care of the morrow:—nema stað, to take up one’s position, halt, Nj. 133, 197, Fms. i. 167, vii. 68, Eg. 237.
    5. spec. phrases; Kolskeggr nam þar eigi yndi, Nj. 121; ef hann vildi þar staðfestask ok nema yndi, Fms. i. 103:—nema staðar = nema stað, Nj. 54, 205, 265, Ld. 104, Stj. 486, Fms. i. 206: of a weapon, hefi ek þat sverð er hvergi nemr í höggi stað, I have so keen a sword that it never stops in its stroke, i. e. it cuts clean through anything, Fas. ii. 535; oddrinn nam í brynjunni staðar, Al. 76; svá at staðar nam (naf Cod. Reg.) höndin við sporðinn, Edda 40; nema hvíld, to take rest, Alm. 1; nema veiðar, to take the prey, to hunt, Hým. 1.
    6. to amount to, be equivalent to; ef eigi nemr kúgildi, Grág. ii. 233; honum þótti landauðn nema, Íb. 4; það nemr öngu, litlu, miklu, it is of no, of small, of great importance; bríkr þær er greyping hefir numit, Gþl. 345.
    7. nema við, to strike against so as to stop, come no further; nam þar við ok gékk eigi lengra, Fms. xi. 278; en gadd-hjaltið nam við borðinu, Eb. 36.
    8. metaph. to stop, halt; hér munu vér við nema, Finnb. 236; þar námu þeir Hrafn við í nesinu, Ísl. ii. 266; hann býsk við, ok vill enn við nema, þótt liðs-munr væri mikill, Bjarn. 54; konungr verðr glaðr við er hann skal fyrir hafa funnit þá menn er eigi spara viðr at nema, Al. 46; en ef þat nemr við förinni, at þú þykisk hafa fé oflítið, þá …, Ld. 70; er þat úvizka at bera eigi slíkt, ok mun þat eigi við nema, Glúm. 327; at konungr mundi fátt láta við nema, at sættir tækisk, i. e. that he would do anything for the sake of peace, Eg. 210.
    II. as an auxiliary verb, emphatic, like Engl. do, did, with infin.; Höðr nam skjóta (H. did shoot) … sá nam einnættr vega, Vsp. 37; þá nam at vaxa, Hkv. 1. 9; hann nam at vaxa (he ‘took to growing’) ok vel dafna, Rm. 19; inn nam at ganga, 2; lind nam at skelfa, 9, 35; nam hón sér Högna heita at rúnum, Skv. 3. 14; róa námu ríki, they did row mightily, Am. 35; nam hann vittugri valgaldr kveða, Vtkv. 4; nama Högna mær of hug mæla, Hkv. 2. 15; þat nam at mæla, Og. 9: seldom in prose, ek nam eigi trúa á þat er hann sagði, Post.; Falka hestr Þiðreks nemr þetta at sjá, Þiðr. 117.
    B. Metaph. to take in a mental sense or by the senses, to perceive, like Lat. apprehendere, comprehendere, freq. in old and mod. usage:
    I. to perceive, catch, hear, of sound; en svá mikill ákafi var at hvassleik veðrsins þá er konungr tók at mæla, at varla námu þeir er næstir vóru, Fms. viii. 55; sem þeir vóru langt brottu komnir, svá at þó mátti nema kail milli þeirra ok manna Saul, Stj. 486; þeir skulu svá nær sitjask, at hvárirtveggju nemi orð annarra, Grág. i. 69; engi nam mál annars, Nj. 164; mál nam í milli þeirra, Fms. v. 31; eigi skulu vér þat mál svá nema, we shall not understand it so, Hom. 156.
    II. to learn; klök nam fugla, Rm.; hann hafði numit svá lög, at hann var enn þriðr mestr laga-maðr á Íslandi, Nj. 164; inir hæstu turnar hafa numit honum at hníga, Al. 90; nú var Þórir þar ok nam þar fjölkyngi, Fb. iii. 245; Óðinn var göfgastr, ok at honum námu þeir allir íþróttirnar, Hkr. i; nema nám, to take in, acquire learning, Bs. i. 92, 127; see nám:—to ‘catch,’ learn by heart, þær kváðu vísur þessar en hann nam, Nj. 275; vísur þessar námu menn þegar, Ó. H. 207; en hinn nemi, er heyrir á, Darrl.; Þórdís nam þegar vísuna, Gísl. 33:—to learn from, þvar namtu þessi hnæfilegu orð? nam ek at mönnum …, Hbl.; nema ráð, Hm.; menn nemi mál mín ! Ó. H. (in a verse):—nema e-t at e-m, to learn something, derive information from one, ek hefi hér verit at nema kunnustu at Finnum, Fms. i. 8; hann nam lögspeki at Þorsteini, Ísl. ii. 205; hann nam kunnáttu at Geirríði, Eb. 44; Glúmr hafði numit þenna atburð at þeim manni er hét Arnórr, Fms. i. 266; en Oddr nam at Þorgeiri afráðs-koll …, Ari nam ok marga fræði at Þuríði Snorra dóttur Goða … hann hafði numit af gömlum mönnum ok vitrum, … eptir því sem vér höfum numit af fróðum mönnum, … þótt hverr maðr hafi síðan numit at öðrum, … ok hafa menn síðan at þeim numit, Ó. H. (pref.); nemi þér af mér, Fms. viii. 55.
    C. Reflex., prop. to take, seize for oneself:
    1. to take by force; ef maðr nemsk konu, ok samþykkjask þau síðan, þá …, H. E. i. 247.
    β. to stop; ok hafða ek þat sverð, sem aldri hefir í höggi stað numisk (= numit), Fas. ii. 208; friðr namsk, ceased.
    γ. to refuse, withhold from doing; hann bað hann eigi nemask með öllu at göra sem bændr vildu, Hkr. i. 142; hverr bóndi er þat nemsk ( who makes default), gjaldi …, K. Á. 40; þar var kominn fjöldi liðs ór Austr-löndum til móts við hann, ok námusk förina ( refused to go) ef hann kæmi eigi, Fb. ii. 71; en ef maðr nemsk leiðangrs-görð, eðr leiðangrs-ferð, þá hafi ármaðr sótt þat fyrr en skip komi á hlunn, … at hann hafi leiðangr görvan ok eigi fyrir nomisk, N. G. L. i. 200; en þó vil ek eigi fyrir minn dauða at nemask ( disregard) hans orðsendingar, O. H. L. 29.
    2. to learn; láttú nemask þat, learn, take heed that, Skv. 1, passim; eptir þetta nemask af aptrgöngur hans, Ld. 54.
    II. part. numinn, as adj. numb, seized, palsied; hann var allr numinn öðrum megin, ok mátti eigi mæla hálfum munni, Ann.; þá varð ek sem ek væra numinn, Mar.; vera frá sér numinn, to be beside oneself, from joy, astonishment, or the like, cp. the references above (A. 3).

    Íslensk-ensk orðabók > NEMA

См. также в других словарях:

  • Cuts Like a Knife (song) — Cuts Like a Knife US 7 single cover Single by Bryan Adams from the album Cuts Like a Knif …   Wikipedia

  • Cuts Both Ways (song) — Cuts Both Ways Single by Gloria Estefan from the album Cuts Both Ways Released May 17, 1990 (1990 05 17) (see Release history) …   Wikipedia

  • Make Love (song) — Make Love Single by Keri Hilson from the album In a Perfect World... Released June 23, 2009 (2009 06 23) Recorded No Ex …   Wikipedia

  • Make Mine Music — Original theatrical release poster Directed by Jack Kinney Clyde Geronimi Hamilton Luske Joshua Meador …   Wikipedia

  • Cuts — For other uses, see Cut (disambiguation). Cuts Format Situation comedy Created by Eunetta T. Boone Bennie R. Richburg Jr …   Wikipedia

  • cuts — kÊŒt n. incision; wound; slice; reduction v. make an incision; trim, clip; reduce; carve; make an audio recording (i.e. of music, etc.); weaken a solution by mixing in another substance; be absent from; disqualify someone from participating; stop …   English contemporary dictionary

  • Member organisations of Make Poverty History (UK) — Make Poverty History banner in front of Trades Union Congress. Make Poverty History was an anti poverty campaign, a coalition of charities, religious groups, trade unions and campaigning groups. Members of its British and Irish group were …   Wikipedia

  • Bush tax cuts — Part of a series of articles on Unit …   Wikipedia

  • Deep Cuts (The Knife album) — Deep Cuts Studio album by The Knife Released 17 January 2003 ( …   Wikipedia

  • 2011 London anti-cuts protest — Not to be confused with 2011 England riots. March for the Alternative Part of 2011 United Kingdom anti austerity protests March fo …   Wikipedia

  • Zack and Miri Make a Porno — U.S. theatrical release poster Directed by Kevin Smith …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»