largiter

* * *

largus, a, um, adj. [perh. for lasgus; Sanscr. root lash, desire; Gr. la- in lilaiomai, lêma; cf. Lat. lascivus], abundant, copious, plentiful, large, much.

In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

pabula,

abundant, Lucr. 5, 869:

haustus,

id. 1, 412:

semen,

id. 4, 1238:

imbres,

id. 1, 282; cf.:

undae fluminis,

id. 1, 1031:

lux,

id. 2, 806; cf.:

(sol) cum terras larga luce compleverit,

Cic. N. D. 2, 19, 49:

odores,

Ov. M. 4, 758:

aër,

Lucr. 4, 894 — Comp.:

largior ignis,

Hor. S. 1, 8, 44:

largiore vino usus,

Liv. 40, 14:

largiora stipendia,

Tac. A. 1, 31:

nec potentem amicum Largiora flagito,

Hor. C. 2, 18, 13.— Sup.:

munus largissimum edere,

Suet. Tit. 7 fin.:

vena largissima ferri,

Plin. 34, 14, 43, § 149.—

With gen., abounding in any thing:

largus lacrumarum,

Plaut. As. 3, 1, 30:

opum,

Verg. A. 11, 338: fons largus aquae, Luc. 9, 608:

comae,

Sil. 7, 601:

rapinae,

id. 8, 250.—

With abl.:

audin' hunc, opera ut largus est nocturna?

Plaut. As. 3, 3, 8:

folia larga suco,

Plin. 25, 13, 102, § 161.—

In partic., giving abundantly or much, bountiful, profuse, liberal:

justus, injustus: malignus, largus,

Plaut. Bacch. 3, 2, 17:

duo sunt genera largorum, quorum alteri prodigi, alteri liberales,

Cic. Off. 2, 16, 55:

largissimus esse,

id. Verr. 2, 3, 50, § 118:

largus et exundans ingenii fons,

Juv. 10, 119:

largus animo,

of a generous disposition, Tac. H. 2, 59:

promissis,

liberal in promises, Tac. H. 3, 58:

natura,

Juv. 10, 301.— Comp.:

Quid ego concesso pedibus, linguā largior?

Plaut. As. 2, 2, 24. — Poet.:

largus animae,

prodigal of life, Stat. Th. 3, 603.—With inf.:

spes donare novas largus,

Hor. C. 4, 12, 19.—Hence, adv. in three forms.

largē (class.), abundantly, plentifully, bountifully, liberally:

large blandus,

Plaut. Aul. 2, 2, 19:

large dare,

Cic. Mur. 4, 10:

large effuseque donare,

id. Rosc. Am. 8, 23:

large et copiose aliquid comparare,

id. N. D. 2, 47, 121:

munifice et large dari,

id. ib. 3, 27, 69:

large atque honorifice promittere,

Q. Cic. Petit. Cons. 11, 44:

large liberaliterque aestimare,

Cic. Verr. 2, 3, 88, § 204:

ministrare libertatem alicui,

id. Rep. 1, 43, 66:

senatus consultum large factum,

Tac. A. 6, 15:

large florescens,

Plin. 21, 10, 31, § 56:

large frequentantibus (locum),

in great numbers, id. 5, 17, 15, § 73:

large amplecti,

widely, id. 2, 11, 8, § 50; 17, 19, 30, § 137.— Comp.:

dare largius,

Ter. Eun. 5, 9, 48:

ne potum largius aequo Rideat,

Hor. Ep. 2, 2, 215.— Sup.:

copia quam largissime facta,

Cic. Verr. 2, 1, 61, § 158 Zumpt N. cr. (Klotz, largissima), Plin. 7, 50, 51, § 167.—

largĭter, largely, in abundance, plentifully, much; greatly, far (rare in class. prose;

not used by Cic.),

Plaut. Truc. 5, 11:

peccavisti largiter,

id. Most. 2, 2, 9; cf. id. Ep. 3, 4, 49: apud finitimas civitates largiter posse, to have great weight or influence, Caes. B. G. 1, 18:

distare,

Lucr. 6, 1112:

auferre,

id. 6, 622; Hor. S. 1, 4, 132:

discrepare,

Vitr. 6, 1, 8:

largius a prisca consuetudine movere,

Varr. L. L. 10, p. 583.—

Substantively, with gen. (anteand post-class.):

credo, illic inesse auri et argenti largiter,

Plaut. Rud. 4, 4, 144; cf.:

largiter mercedis indipiscar,

id. ib. 5, 2, 28. —

largĭtus, copiously: quid lacrimas largitus? Afran. ap. Non. 514, 31 (Com. Fragm. v. 212 Rib.).

Largus, i, m., a Roman surname, esp. in the gens Scribonia, Cic. Fam. 6, 8, 1; id. de Or. 2, 59, 240:

P. Largus Caecina,

Tac. A. 11, 33.—Hence,

Largĭānus, a, um, adj., of or belonging to a Largus, Largian:

senatusconsultum,

Just. Inst. 3, 7 fin.

largus, a, um, adj. [perh. for lasgus; Sanscr. root lash, desire; Gr. la- in lilaiomai, lêma; cf. Lat. lascivus], abundant, copious, plentiful, large, much.

In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose):

pabula,

abundant, Lucr. 5, 869:

haustus,

id. 1, 412:

semen,

id. 4, 1238:

imbres,

id. 1, 282; cf.:

undae fluminis,

id. 1, 1031:

lux,

id. 2, 806; cf.:

(sol) cum terras larga luce compleverit,

Cic. N. D. 2, 19, 49:

odores,

Ov. M. 4, 758:

aër,

Lucr. 4, 894 — Comp.:

largior ignis,

Hor. S. 1, 8, 44:

largiore vino usus,

Liv. 40, 14:

largiora stipendia,

Tac. A. 1, 31:

nec potentem amicum Largiora flagito,

Hor. C. 2, 18, 13.— Sup.:

munus largissimum edere,

Suet. Tit. 7 fin.:

vena largissima ferri,

Plin. 34, 14, 43, § 149.—

With gen., abounding in any thing:

largus lacrumarum,

Plaut. As. 3, 1, 30:

opum,

Verg. A. 11, 338: fons largus aquae, Luc. 9, 608:

comae,

Sil. 7, 601:

rapinae,

id. 8, 250.—

With abl.:

audin' hunc, opera ut largus est nocturna?

Plaut. As. 3, 3, 8:

folia larga suco,

Plin. 25, 13, 102, § 161.—

In partic., giving abundantly or much, bountiful, profuse, liberal:

justus, injustus: malignus, largus,

Plaut. Bacch. 3, 2, 17:

duo sunt genera largorum, quorum alteri prodigi, alteri liberales,

Cic. Off. 2, 16, 55:

largissimus esse,

id. Verr. 2, 3, 50, § 118:

largus et exundans ingenii fons,

Juv. 10, 119:

largus animo,

of a generous disposition, Tac. H. 2, 59:

promissis,

liberal in promises, Tac. H. 3, 58:

natura,

Juv. 10, 301.— Comp.:

Quid ego concesso pedibus, linguā largior?

Plaut. As. 2, 2, 24. — Poet.:

largus animae,

prodigal of life, Stat. Th. 3, 603.—With inf.:

spes donare novas largus,

Hor. C. 4, 12, 19.—Hence, adv. in three forms.

largē (class.), abundantly, plentifully, bountifully, liberally:

large blandus,

Plaut. Aul. 2, 2, 19:

large dare,

Cic. Mur. 4, 10:

large effuseque donare,

id. Rosc. Am. 8, 23:

large et copiose aliquid comparare,

id. N. D. 2, 47, 121:

munifice et large dari,

id. ib. 3, 27, 69:

large atque honorifice promittere,

Q. Cic. Petit. Cons. 11, 44:

large liberaliterque aestimare,

Cic. Verr. 2, 3, 88, § 204:

ministrare libertatem alicui,

id. Rep. 1, 43, 66:

senatus consultum large factum,

Tac. A. 6, 15:

large florescens,

Plin. 21, 10, 31, § 56:

large frequentantibus (locum),

in great numbers, id. 5, 17, 15, § 73:

large amplecti,

widely, id. 2, 11, 8, § 50; 17, 19, 30, § 137.— Comp.:

dare largius,

Ter. Eun. 5, 9, 48:

ne potum largius aequo Rideat,

Hor. Ep. 2, 2, 215.— Sup.:

copia quam largissime facta,

Cic. Verr. 2, 1, 61, § 158 Zumpt N. cr. (Klotz, largissima), Plin. 7, 50, 51, § 167.—

largĭter, largely, in abundance, plentifully, much; greatly, far (rare in class. prose;

not used by Cic.),

Plaut. Truc. 5, 11:

peccavisti largiter,

id. Most. 2, 2, 9; cf. id. Ep. 3, 4, 49: apud finitimas civitates largiter posse, to have great weight or influence, Caes. B. G. 1, 18:

distare,

Lucr. 6, 1112:

auferre,

id. 6, 622; Hor. S. 1, 4, 132:

discrepare,

Vitr. 6, 1, 8:

largius a prisca consuetudine movere,

Varr. L. L. 10, p. 583.—

Substantively, with gen. (anteand post-class.):

credo, illic inesse auri et argenti largiter,

Plaut. Rud. 4, 4, 144; cf.:

largiter mercedis indipiscar,

id. ib. 5, 2, 28. —

largĭtus, copiously: quid lacrimas largitus? Afran. ap. Non. 514, 31 (Com. Fragm. v. 212 Rib.).

Largus, i, m., a Roman surname, esp. in the gens Scribonia, Cic. Fam. 6, 8, 1; id. de Or. 2, 59, 240:

P. Largus Caecina,

Tac. A. 11, 33.—Hence,

Largĭānus, a, um, adj., of or belonging to a Largus, Largian:

senatusconsultum,

Just. Inst. 3, 7 fin.

* * *

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

con-sĕquor, sĕcūtus (or sĕquūtus; v. sequor), 3, v. dep. a.

To follow, follow up, press upon, go after, attend, accompany, pursue any person or thing (class. in prose and poetry); constr. with acc. or absol.

Lit.

In gen. (rare).

With acc.:

consecutus est me usque ad fores,

Plaut. Cist. 1, 1, 93:

me continuo,

id. Am. 3, 1, 20:

te tam strenue,

id. Rud. 2, 6, 9:

prope nos,

id. ib. 4, 3, 11; cf.:

litteras suas prope,

Liv. 41, 10, 12:

vocem gradu,

Plaut. Rud. 1, 4, 21.—

Absol.: ita vos decet;

Consequimini,

Plaut. Mil. 3, 3, 22:

hic se conjecit intro: ego consequor,

Ter. Heaut. 2, 3, 36:

ego rectā consequor,

id. Hec. 3, 3, 12; Nep. Them. 7, 2:

comitibus non consecutis,

without attendants, Cic. Tusc. 5, 34, 97.—

In partic.

To follow after or pursue in a hostile manner:

reliquas copias Helvetiorum,

Caes. B. G. 1, 13:

reliquos,

id. ib. 1, 53:

consequuntur equites nostri, ut erat praeceptum, Auct. B. G. 8, 27: consecutis strenue hostibus,

Curt. 5, 4, 34:

fugientem (Servium),

Liv. 1, 48, 4.— Absol.:

ita mihi videntur omnia, mare, terra, caelum consequi, ut, etc.,

Plaut. Am. 5, 1, 3 Fleck. Codd. (Ussing, concoqui).—

To follow, come after, in time: hunc Cethegum consecutus est aetate Cato, Cic. Brut. 15, 61:

Sallustium (Livius, etc.),

Vell. 2, 36, 3:

has tam prosperas res consecuta est subita mutatio,

Nep. Dion, 6, 1; cf. id. Cim. 3, 2:

si haec in eum annum qui consequitur redundarint,

Cic. Mur. 39, 85; cf.:

omnes anni consequentes,

id. Sen. 6, 19:

tempus,

id. Fin. 1, 20, 67:

reliquis consecutis diebus,

id. Phil. 1, 13, 32:

ejusmodi tempora post tuam profectionem consecuta esse,

id. Fam. 1, 5, a, 1; Auct. Her. 2, 5, 8: haec cum Crassus dixisset, silentium est consecutum. Cic. de Or. 1, 35, 160; cf. id. ib. 3, 2, 6; id. Tusc. 4, 8, 19:

hominem consequitur aliquando, numquam comitatur divinitas,

i. e. after death, Curt. 8, 5, 16.—

Trop.

In gen. (rare):

minas jam decem habet a me filia... Hasce ornamentis consequentur alterae,

Ter. Heaut. 4, 7, 9:

his diebus, quae praeterita erunt superiore mense, opera consequi oportet,

to make up, Col. 11, 2, 90.—Far more freq.,

In partic.

To follow a model, copy, an authority, example, opinion, etc.; to imitate, adopt, obey, etc.:

Chrysippum Diogenes consequens partum Jovis dejungit a fabulā,

Cic. N. D. 1, 15, 41:

eum morem,

id. Leg. 2, 7, 18:

alicujus sententiam,

Plaut. As. 2, 1, 13:

necesse'st consilia consequi consimilia,

Ter. Heaut. 1, 2, 35; so,

sententias (principum),

Cic. Cat. 3, 6, 13:

suum quoddam institutum,

id. Off. 1, 32, 116:

exilitatem,

id. Brut. 82, 284:

mediam consilii viam,

Liv. 24, 45, 7.—

To follow a preceding cause as an effect, to ensue, result, to be the consequence, to arise or proceed from:

rebus ab ipsis Consequitur sensus,

Lucr. 1, 461; 3, 929; 4, 867; cf. id. 3, 477: ex quo fit ut pudorem rubor, terrorem pallor et tremor consequatur, Cic. Tusc. 4, 8, 19:

quam eorum opinionem magni errores consecuti sunt,

id. ib. 1, 16, 36:

quod dictum magna invidia consecuta est,

Nep. Dion, 6, 4:

ex quo illud naturā consequi, ut communem utilitatem nostrae anteponamus,

Cic. Fin. 3, 19, 64; Quint. 6, 3, 44; 2, 3, 2:

quia libertatem pax consequebatur,

Cic. Phil. 1, 13, 32.—

Of a logical sequence, to follow:

si quod primum in conexo est, necessarium est, fit etiam quod consequitur necessarium,

Cic. Fat. 7, 14; 5, 9; cf. under P. a.—

Meton. (causa pro effectu), by following after any person or thing, to reach, overtake, come up with, attain to, arrive at.

Lit.

With acc.:

si statim navigas, nos Leucade consequere,

Cic. Fam. 16, 1, 2:

aliquem in itinere,

id. Inv. 2, 4, 15; Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, A, §

3: fugientem,

Liv. 1, 48, 4; Curt. 4, 9, 25; Dig. 42, 8, 10, § 16; cf. Verg. A. 11, 722:

cohortes,

Suet. Caes. 31:

virum,

Ov. M. 10, 672:

rates,

id. ib. 8, 143 et saep.—

Absol.:

si adcelerare volent, ad vesperam consequentur,

Cic. Cat. 2, 4, 6:

prius quam alter, qui nec procul aberat, consequi posset,

Liv. 1, 25, 10: Fabius equites praemittit, ut... agmen morarentur dum consequeretur ipse, Auct. B. G. 8, 28 init.:

interim reliqui legati sunt consecuti,

came up, Nep. Them. 7, 2.—

Trop., to reach, overtake, obtain (cf. assequor).

Ingen.

With things as objects (so most freq.), to obtain, acquire, get, attain, reach:

ut opes quam maximas consequantur,

Cic. Off. 1, 19, 64; cf.

quaestum,

id. Imp. Pomp. 12, 34:

amplissimos honores,

id. Planc. 5, 13:

magistratum,

id. ib. 25, 60:

eam rem (i. e. regna),

Caes. B. G. 2, 1:

dum sua quisque spolia consequi studet,

Curt. 4, 9, 19.—With ab:

nec dubitat quin ego a te nutu hoc consequi possem,

Cic. Fam. 13, 1, 5: ab aliquo suum consequi, Gai Inst. 2, 55; Dig. 15, 1, 9, § 1; Cic. Planc. 23, 55.—With ex:

fructum amplissimum ex vestro judicio,

Cic. Imp. Pomp. 1, 2:

gloriosam victoriam ex rei publicae causā,

id. Cael. 7, 18:

aliquid commodi ex laboriosā exercitatione corporis,

id. Fin. 1, 10, 35; Quint. 7, 2, 42.—With per:

omnia per senatum (corresp. with adsequi per populum),

Cic. Fam. 1, 7, 10; Quint. 3, 8, 34. —With abl.:

ut omnem gloriam... omni curā atque industriā consequare,

Cic. Fam. 1, 7, 9; 1, 5, b, 2 fin.:

suis erga aliquem meritis inpunitatem,

id. Planc. 1, 3:

tantam gloriam duabus victoriis,

Nep. Them. 6, 3; id. Dat. 5, 2; id. Att. 19, 2; 21, 1; Quint. 10, 1, 8; 10, 1, 102; Ov. Tr. 5, 7, 68.—With in and abl.:

si quid in dicendo consequi possum,

Cic. Imp. Pomp. 1, 2:

in hac pernicie rei publicae... gratiam,

id. Off. 2, 22, 79:

Achillis gloriam in rebus bellicis,

Quint. 12, 11, 27; cf. Nep. Ages. 2, 5.—With ut or ne:

hoc consequi, ut ne, etc.,

Cic. Fam. 1, 2, 4:

nec legum repertores sine summā vi orandi consecutos, ut. etc.,

Quint. 2, 16, 9; 5, 10, 125; 8, 3, 70; Vell. 2, 124, 4; Cels. 7, 26, 3; vix per matrem consecutus, ut, etc., Suet Tib. 12:

per quae si consequi potuimus, ut, etc.,

Cels. 3, 19:

sicut hic Cicero consequitur, ne, etc.,

Quint. 9, 2, 62.— Absol.: quibus ex rebus largiter erat consecutus, made great profit, Auct. B. Afr. 62; cf.:

non quod minore numero militum consequi difficile factu putaret, sed ut, etc., Auct. B. Alex. 30, 3: non est turpe non consequi, dummodo sequaris,

Sen. Ben. 5, 5, 4.—With inf. as object:

vere enim illud dicitur, perverse dicere homines perverse dicendo facillime consequi,

Cic. de Or. 1, 33, 150.—

Sometimes with a personal object, and with a thing as subject (cf. capio, II.), to reach, come to, overtake:

matrem ipsam ex aegritudine hac miseram mors consecuta'st,

Ter. Phorm. 5, 1, 23:

tanta prosperitas Caesarem est consecuta. ut, etc.,

Nep. Att. 19, 3; Quint. 7, 4, 19:

si aliqua nos incommoda ex iis materiis consequentur,

id. 2, 10, 14; cf. I. B. 2, b. supra.—

In partic.

To become like or equal to a person or thing in any property or quality, to attain, come up to, to equal (cf. adsequor):

aliquem majorem,

Cic. Brut. 64, 228:

nullam partem tuorum meritorum,

id. Fam. 1, 8, 6; cf.:

ad consequendos, quos priores ducimus, accendimur,

Vell. 1, 17, 7:

verborum prope numerum sententiarum numero,

Cic. de Or. 2, 13, 56; Col. 11, 2, 90.—

To reach with the sight, to distinguish (rare): animalia [p. 430] minuta, quae non possunt oculi consequi, Varr. R. R. 1, 12, 2.—

To attain to something intellectually or by speech, to understand, perceive, learn, know:

similitudinem veri,

Cic. Univ. 3 init.:

plura,

Nep. Alcib. 2, 1: quantum conjecturā, Caes. ap. Cic. Q. Fr. 2, 10 (12), 4:

omnis illorum conatus investigare et consequi,

Cic. Verr. 1, 16, 48; id. Fam. 1, 8, 6: omnia alicujus facta aut memoriā consequi aut oratione complecti. id. Verr. 2, 4, 26, § 57:

tantam causam diligentiā consequi et memoriā complecti,

id. Div. in Caecil. 12, 39.—

Of speech or lang., to attain, be equal to, impress fully, do justice to, etc.:

vestram magnitudinem multitudinemque beneficiorum,

Cic. Red. Quir. 2, 5:

laudes ejus verbis,

id. Phil. 5, 13, 35, cf. id. Fragm. ap. Non. p. 270, 21: omnia verbis, Ov M. 15 419; cf. Cic. Dom. 50, 129.—Hence, consĕquens, entis, P. a. (acc. to I. B.).

According to reason, correspondent, suitable, fit:

in conjunctis verbis quod non est consequens vituperandum est,

Cic. Part. Or. 6, 18; cf. Quint. 4, 3, 5; 5, 10, 75.—Hence,

Consequens est = consentaneum est, it is in accordance with reason, fit, suitable, etc.; with ut or acc. and inf.:

consequens esse videtur, ut scribas, etc.,

Cic. Leg. 1, 5, 15:

consequens est, eos invitos non potuisse retineri,

Quint. 5, 10, 77; so,

dicere,

Gell. 1, 4, 7; Dig. 43, 23, 15 fin. —

That follows logically, consequent; with dat.:

assentior, eorum quae posuisti alterum alteri consequens esse,

Cic. Tusc. 5, 8, 21; cf. id. ib. 5, 7, 18.— Comp.:

quid consequentius, quam ut, etc.,

Aug. Trin. 15, 19 fin. — Sup. apparently not in use.—Hence, subst.: consĕ-quens, entis, n., a consequence:

teneamus illud necesse est, cum consequens aliquod falsum sit, illud, cujus id consequens sit, non posse esse verum,

Cic. Fin. 4, 24, 68:

consequentibus vestris sublatis, prima tolluntur,

id. ib. 4, 19, 55; id. de Or. 2, 53, 215; id. Top. 12, 53; Quint. 5, 10, 2; 6, 3, 66.— Hence, consĕquenter, adv. (post-class.).

In an accordant, suitable manner, suitably, conformably; with dat.:

prioribus dicere,

Dig. 35, 2, 11; so ib. 10, 2, 18; App. M. 11, p. 257.— Absol., Hier. Ep. 22, n. 13.—

In consequence, consequently, App. M. 10 init. — Comp. and sup. not in use.

► Pass.: quae vix ab hominibus consequi possunt anuesthai, Orbilius ap. Prisc. p. 791 P.

indĭpiscor, deptus, 3, v. dep. a. [indu = in-apiscor], to obtain, attain, reach.

Lit. (mostly ante- and post-class.):

largiter mercedis indipiscar,

Plaut. Rud. 5, 2, 28:

divitias magnas indeptum,

id. Ep. 3, 4, 15:

navem,

Liv. 26, 39, 12; 28, 30, 12:

multum in cogitando dolorem,

Plaut. Trin. 2, 1, 2:

simulatque hominem leti secura quies est indepta,

Lucr. 3, 212:

senex voluit indipisci de cibo,

Plaut. Stich. 4, 1, 57:

animo,

i. e. to retain, Gell. 17, 2, 1.—

Transf., to begin, commence:

pugnam,

Gell. 1, 11, 8.

► Act. collat. form: indĭpisco, ĕre:

(occasionem) quadrigis albis,

Plaut. As. 2, 2, 13.—

Part. perf.: indeptus, a, um; pass., Cod. Th. 9, 42, 13; 12, 1, 74; and prob. also in Plin. H. N. praef. 9: honoribus indeptis, v. Sillig. N. cr.

ŏpus, ĕris, n. [Sanscr. ap-as, work; whence apuas, gain; v. ops; cf. also Germ. üben].

Lit.

In gen., work, labor (cf.:

labor, ars, opera): quod in opere faciundo operae consumis tuae,

in doing your work, Ter. Heaut. 1, 1, 21:

menses octo continuos opus hic non defuit, cum vas nullum fieret, nisi aureum,

Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54:

oratio in causarum contentionibus magnum est quoddam opus, atque haud sciam, an de humanisoperibus longe maximum,

id. de Or. 2, 17, 71.—

Esp.

Work, art, workmanship:

naturā et opere munitus,

Caes. B. G. 5, 21.—

Of agricultural labor:

opus faciam, ut defatiger usque,

Ter. Eun. 2, 1, 14; Cic. Sen. 7, 24:

grave Martis opus,

Verg. A. 8, 515.—

Of honey-making: foris [p. 1274] pascuntur (apes), intus opus faciunt, Varr. R. R. 3, 16.—

Of literary labor:

(Graeci) opus quaerunt,

seek employment, Cic. Tusc. 3, 34, 81; cf. Liv. 5, 3.—

In mal. part., Plaut. As. 5, 2, 23.—

Transf., a work that has been done or made.

A military work, either a defensive work, fortification, or a work of besiegers, a siege-engine, machine, etc.:

nondum opere castrorum perfecto,

Caes. B. C. 2, 26; so,

opere perfecto,

id. B. G. 1, 8; Nep. Them. 7, 1:

Mutinam operibus munitionibusque saepsit,

Cic. Phil. 13, 9, 20:

operibus Toletum cepit,

Liv. 35, 22; 37, 5.—

Any result of labor.

Of public works, esp. buildings:

aedium sacrarum, publicorumque operum depopulatio,

Cic. Verr. 1, 4, 12; Liv. 1, 56, 2; 1, 57, 1; Quint. 3, 11, 13:

de exstruendis reficiendisve operibus,

Suet. Tib. 30:

opera, templum theatrumque,

id. Calig. 21; cf.

of an aqueduct, etc.,

id. Claud. 20:

in titulis operum,

in public inscriptions, id. ib. 41 fin. —

Of writings, a work, book:

habeo opus magnum in manibus,

Cic. Ac. 1, 1, 3:

an pangis aliquid Sophocleum? Fac opus appareat,

id. Fam. 16, 18, 3:

quod Homerus atque Vergilius operum suorum principiis faciunt,

Quint. 4, 1, 34; 3, 6, 64; 10, 1, 83.—

Of a work of art:

quorum iste non opere delectabatur, sed pondere,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124:

hydria Boëthi manu facta praeclaro opere,

of admirable workmanship, id. ib. 2, 4, 14, §

32: haec omnia antiquo opere,

id. ib. 2, 4, 21, § 46.—

In gen., a deed, action, performance, business:

miserum'st opus,

Plaut. Most. 2, 1, 2:

ut si mures corroserint aliquid, quorum est opus hoc unum, monstrum putemus,

Cic. Div. 2, 27, 59:

opus meae hastae,

Ov. M. 12, 112.—For magno opere, tanto opere, quanto opere (and, joined in one word, magnopere, tantopere, quantopere), lit., with great, such, or what labor, v. h. vv.—

Esp. (eccl. Lat.).

A work of superhuman power, a miracle, Vulg. Joh. 5, 36; 7, 21; 14, 10.—

Bona opera, = kala erga, good works, deeds wrought by grace, Cypr. Ep. 18, 2; Lact. 3, 9, 15; 6, 18, 9; Vulg. Matt. 5, 16.—

Transf., abstr. in nom. and acc., need, necessity; hence,

Opus est, it is needful, wanting; there is need of, use for: opus est mihi, tibi, etc., I ( thou, etc.) have need of, need, want. It is contrasted with necesse est: emas non quod opus est, sed quod necesse est. Quod non opus est, asse carum est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28. Also with indigere:

ait (Chrysippus) sapien. tem nullā re indigere, et tamen multis illi rebus opus esse, contra stulto nullā re opus est, nullā re enim uti scit, sed omnibus eget,

Sen. Ep. 9, 12. The person who needs any thing is put in the dat., and the thing needed in the nom. or abl. (prop. abl. instrum.: opus est mihi, I have work with, i. e. I need), rarely in the gen., acc., inf., acc. and inf., or with ut.

With the nom. of the thing needed as subject:

materiem, et quae opus sunt, dominus praebebit,

Cato, R. R. 14, 3:

minus multi opus sunt boves,

Varr. R. R. 1, 18, 4:

maritumi milites opus sunt tibi,

Plaut. Capt. 1, 2, 61:

dux nobis et auctor opus est,

Cic. Fam. 2, 6, 1:

hujus nobis exempla permulta opus sunt,

id. Inv. 2, 19, 57:

ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,

id. Fam. 16, 4, 2:

si quid opus erit in sumptum,

id. Att. 5, 8, 2:

parari, quae ad transitum Hellesponti opus essent,

Liv. 37, 18, 10:

quae curando vulneri opus sunt,

id. 1, 41, 1; cf.:

ferociora utraque quam quietis opus est consiliis,

id. 30, 30, 11; cf. with esse: nil sibi divitias opus esse, Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 15.—

With abl.:

magistratibus opus est,

there is need of, they are needed, Cic. Leg. 3, 2, 5:

viro et gubernatore opus est,

Liv. 24, 8:

opus est auctoritate tuā,

Cic. Fam. 9, 25, 3:

non longis opus est ambagibus,

Ov. M. 4, 475:

nunc opus est leviore lyrā,

id. ib. 10, 152.—With pers. subj. (very rare):

responderunt regem discordiis opus esse,

Just. 11, 7, 10.— So with abl. of the part. perf.:

maturato opus est,

there is need of haste, it is necessary to act speedily, Liv. 8, 13; cf.:

erat nihil cur properato opus esset,

of haste, Cic. Mil. 19, 49 (cf. Zumpt, Gram. § 464, A, 1).— With abl. of the sup.:

ita dictu opus est,

it is necessary to say, I must say. Ter. Heaut. 5, 1, 68:

quod scitu opus est,

Cic. Inv. 1, 20, 28.—

With gen.:

ad consilium pensandum temporis opus esse,

Liv. 22, 51:

quanti argenti opus fuit,

id. 23, 31.—

With acc. (ante-class.):

puero opus est cibum,

Plaut. Truc. 5, 10; 1, 1, 71: opus est modium unum (calcis), Cato, R. R. 15.—

With inf.:

quid opus est de Dionysio tam valde affirmare?

Cic. Att. 7, 8, 1.—Ellipt.:

quid opus est plura? (sc. proferre),

Cic. Sen. 1, 3.—

With acc. and inf.:

nunc opus est te animo valere,

Cic. Fam. 16, 4, 2.—

With ut:

opus nutrici autem, utrem ut habeat veteris vini largiter,

Plaut. Truc. 5, 11; Tac. Dial. 31 init.; Vulg. Johan. 2, 25; 16, 30.—

With subj. alone:

non est opus affingas aliquid,

Plin. Ep. 9, 33, 11.—

Absol.:

sic opus est,

Ov. M. 1, 279.—

Sometimes opus est is employed without the notion of strict necessity, as i. q. expedit, juvat, conducit, it is good, useful, serviceable, beneficial:

atque haud sciam, an ne opus sit quidem, nihil umquam omnino deesse amicis,

Cic. Lael. 14, 51; id. Off. 3, 11, 49; id. ib. 3, 32, 114; Hor. S. 1, 9, 27; 2, 6, 116.—

Opus habere, to have need of (very rare); with abl., Col. 9, 1, 5: opus habere ut, Ambros. de Fide, 5, 17, 213; cf.:

non dicimus opus habeo, sed opus est mihi,

Diom. 301 P.

Ŏpūs, ūntis, f., = Opous, a town of Locris, in Greece, now Kardhenitza, Liv. 28, 7; Ov. P. 1, 3, 73.—Hence,

Ŏpūn-tĭus, a, um, adj., Opuntian:

sinus,

Mel. 2, 3, 6; Plin. 4, 7, 12, § 27:

Philodamus,

of Opus, Cic. Verr. 2, 2, 44, § 109.—In plur.: Ŏpūntĭi, ōrum, m., the inhabitants of Opus, the Opuntians, Liv. 28, 6 fin.

ŏpus, ĕris, n. [Sanscr. ap-as, work; whence apuas, gain; v. ops; cf. also Germ. üben].

Lit.

In gen., work, labor (cf.:

labor, ars, opera): quod in opere faciundo operae consumis tuae,

in doing your work, Ter. Heaut. 1, 1, 21:

menses octo continuos opus hic non defuit, cum vas nullum fieret, nisi aureum,

Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54:

oratio in causarum contentionibus magnum est quoddam opus, atque haud sciam, an de humanisoperibus longe maximum,

id. de Or. 2, 17, 71.—

Esp.

Work, art, workmanship:

naturā et opere munitus,

Caes. B. G. 5, 21.—

Of agricultural labor:

opus faciam, ut defatiger usque,

Ter. Eun. 2, 1, 14; Cic. Sen. 7, 24:

grave Martis opus,

Verg. A. 8, 515.—

Of honey-making: foris [p. 1274] pascuntur (apes), intus opus faciunt, Varr. R. R. 3, 16.—

Of literary labor:

(Graeci) opus quaerunt,

seek employment, Cic. Tusc. 3, 34, 81; cf. Liv. 5, 3.—

In mal. part., Plaut. As. 5, 2, 23.—

Transf., a work that has been done or made.

A military work, either a defensive work, fortification, or a work of besiegers, a siege-engine, machine, etc.:

nondum opere castrorum perfecto,

Caes. B. C. 2, 26; so,

opere perfecto,

id. B. G. 1, 8; Nep. Them. 7, 1:

Mutinam operibus munitionibusque saepsit,

Cic. Phil. 13, 9, 20:

operibus Toletum cepit,

Liv. 35, 22; 37, 5.—

Any result of labor.

Of public works, esp. buildings:

aedium sacrarum, publicorumque operum depopulatio,

Cic. Verr. 1, 4, 12; Liv. 1, 56, 2; 1, 57, 1; Quint. 3, 11, 13:

de exstruendis reficiendisve operibus,

Suet. Tib. 30:

opera, templum theatrumque,

id. Calig. 21; cf.

of an aqueduct, etc.,

id. Claud. 20:

in titulis operum,

in public inscriptions, id. ib. 41 fin. —

Of writings, a work, book:

habeo opus magnum in manibus,

Cic. Ac. 1, 1, 3:

an pangis aliquid Sophocleum? Fac opus appareat,

id. Fam. 16, 18, 3:

quod Homerus atque Vergilius operum suorum principiis faciunt,

Quint. 4, 1, 34; 3, 6, 64; 10, 1, 83.—

Of a work of art:

quorum iste non opere delectabatur, sed pondere,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124:

hydria Boëthi manu facta praeclaro opere,

of admirable workmanship, id. ib. 2, 4, 14, §

32: haec omnia antiquo opere,

id. ib. 2, 4, 21, § 46.—

In gen., a deed, action, performance, business:

miserum'st opus,

Plaut. Most. 2, 1, 2:

ut si mures corroserint aliquid, quorum est opus hoc unum, monstrum putemus,

Cic. Div. 2, 27, 59:

opus meae hastae,

Ov. M. 12, 112.—For magno opere, tanto opere, quanto opere (and, joined in one word, magnopere, tantopere, quantopere), lit., with great, such, or what labor, v. h. vv.—

Esp. (eccl. Lat.).

A work of superhuman power, a miracle, Vulg. Joh. 5, 36; 7, 21; 14, 10.—

Bona opera, = kala erga, good works, deeds wrought by grace, Cypr. Ep. 18, 2; Lact. 3, 9, 15; 6, 18, 9; Vulg. Matt. 5, 16.—

Transf., abstr. in nom. and acc., need, necessity; hence,

Opus est, it is needful, wanting; there is need of, use for: opus est mihi, tibi, etc., I ( thou, etc.) have need of, need, want. It is contrasted with necesse est: emas non quod opus est, sed quod necesse est. Quod non opus est, asse carum est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28. Also with indigere:

ait (Chrysippus) sapien. tem nullā re indigere, et tamen multis illi rebus opus esse, contra stulto nullā re opus est, nullā re enim uti scit, sed omnibus eget,

Sen. Ep. 9, 12. The person who needs any thing is put in the dat., and the thing needed in the nom. or abl. (prop. abl. instrum.: opus est mihi, I have work with, i. e. I need), rarely in the gen., acc., inf., acc. and inf., or with ut.

With the nom. of the thing needed as subject:

materiem, et quae opus sunt, dominus praebebit,

Cato, R. R. 14, 3:

minus multi opus sunt boves,

Varr. R. R. 1, 18, 4:

maritumi milites opus sunt tibi,

Plaut. Capt. 1, 2, 61:

dux nobis et auctor opus est,

Cic. Fam. 2, 6, 1:

hujus nobis exempla permulta opus sunt,

id. Inv. 2, 19, 57:

ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,

id. Fam. 16, 4, 2:

si quid opus erit in sumptum,

id. Att. 5, 8, 2:

parari, quae ad transitum Hellesponti opus essent,

Liv. 37, 18, 10:

quae curando vulneri opus sunt,

id. 1, 41, 1; cf.:

ferociora utraque quam quietis opus est consiliis,

id. 30, 30, 11; cf. with esse: nil sibi divitias opus esse, Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 15.—

With abl.:

magistratibus opus est,

there is need of, they are needed, Cic. Leg. 3, 2, 5:

viro et gubernatore opus est,

Liv. 24, 8:

opus est auctoritate tuā,

Cic. Fam. 9, 25, 3:

non longis opus est ambagibus,

Ov. M. 4, 475:

nunc opus est leviore lyrā,

id. ib. 10, 152.—With pers. subj. (very rare):

responderunt regem discordiis opus esse,

Just. 11, 7, 10.— So with abl. of the part. perf.:

maturato opus est,

there is need of haste, it is necessary to act speedily, Liv. 8, 13; cf.:

erat nihil cur properato opus esset,

of haste, Cic. Mil. 19, 49 (cf. Zumpt, Gram. § 464, A, 1).— With abl. of the sup.:

ita dictu opus est,

it is necessary to say, I must say. Ter. Heaut. 5, 1, 68:

quod scitu opus est,

Cic. Inv. 1, 20, 28.—

With gen.:

ad consilium pensandum temporis opus esse,

Liv. 22, 51:

quanti argenti opus fuit,

id. 23, 31.—

With acc. (ante-class.):

puero opus est cibum,

Plaut. Truc. 5, 10; 1, 1, 71: opus est modium unum (calcis), Cato, R. R. 15.—

With inf.:

quid opus est de Dionysio tam valde affirmare?

Cic. Att. 7, 8, 1.—Ellipt.:

quid opus est plura? (sc. proferre),

Cic. Sen. 1, 3.—

With acc. and inf.:

nunc opus est te animo valere,

Cic. Fam. 16, 4, 2.—

With ut:

opus nutrici autem, utrem ut habeat veteris vini largiter,

Plaut. Truc. 5, 11; Tac. Dial. 31 init.; Vulg. Johan. 2, 25; 16, 30.—

With subj. alone:

non est opus affingas aliquid,

Plin. Ep. 9, 33, 11.—

Absol.:

sic opus est,

Ov. M. 1, 279.—

Sometimes opus est is employed without the notion of strict necessity, as i. q. expedit, juvat, conducit, it is good, useful, serviceable, beneficial:

atque haud sciam, an ne opus sit quidem, nihil umquam omnino deesse amicis,

Cic. Lael. 14, 51; id. Off. 3, 11, 49; id. ib. 3, 32, 114; Hor. S. 1, 9, 27; 2, 6, 116.—

Opus habere, to have need of (very rare); with abl., Col. 9, 1, 5: opus habere ut, Ambros. de Fide, 5, 17, 213; cf.:

non dicimus opus habeo, sed opus est mihi,

Diom. 301 P.

Ŏpūs, ūntis, f., = Opous, a town of Locris, in Greece, now Kardhenitza, Liv. 28, 7; Ov. P. 1, 3, 73.—Hence,

Ŏpūn-tĭus, a, um, adj., Opuntian:

sinus,

Mel. 2, 3, 6; Plin. 4, 7, 12, § 27:

Philodamus,

of Opus, Cic. Verr. 2, 2, 44, § 109.—In plur.: Ŏpūntĭi, ōrum, m., the inhabitants of Opus, the Opuntians, Liv. 28, 6 fin.

ŏpus, ĕris, n. [Sanscr. ap-as, work; whence apuas, gain; v. ops; cf. also Germ. üben].

Lit.

In gen., work, labor (cf.:

labor, ars, opera): quod in opere faciundo operae consumis tuae,

in doing your work, Ter. Heaut. 1, 1, 21:

menses octo continuos opus hic non defuit, cum vas nullum fieret, nisi aureum,

Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54:

oratio in causarum contentionibus magnum est quoddam opus, atque haud sciam, an de humanisoperibus longe maximum,

id. de Or. 2, 17, 71.—

Esp.

Work, art, workmanship:

naturā et opere munitus,

Caes. B. G. 5, 21.—

Of agricultural labor:

opus faciam, ut defatiger usque,

Ter. Eun. 2, 1, 14; Cic. Sen. 7, 24:

grave Martis opus,

Verg. A. 8, 515.—

Of honey-making: foris [p. 1274] pascuntur (apes), intus opus faciunt, Varr. R. R. 3, 16.—

Of literary labor:

(Graeci) opus quaerunt,

seek employment, Cic. Tusc. 3, 34, 81; cf. Liv. 5, 3.—

In mal. part., Plaut. As. 5, 2, 23.—

Transf., a work that has been done or made.

A military work, either a defensive work, fortification, or a work of besiegers, a siege-engine, machine, etc.:

nondum opere castrorum perfecto,

Caes. B. C. 2, 26; so,

opere perfecto,

id. B. G. 1, 8; Nep. Them. 7, 1:

Mutinam operibus munitionibusque saepsit,

Cic. Phil. 13, 9, 20:

operibus Toletum cepit,

Liv. 35, 22; 37, 5.—

Any result of labor.

Of public works, esp. buildings:

aedium sacrarum, publicorumque operum depopulatio,

Cic. Verr. 1, 4, 12; Liv. 1, 56, 2; 1, 57, 1; Quint. 3, 11, 13:

de exstruendis reficiendisve operibus,

Suet. Tib. 30:

opera, templum theatrumque,

id. Calig. 21; cf.

of an aqueduct, etc.,

id. Claud. 20:

in titulis operum,

in public inscriptions, id. ib. 41 fin. —

Of writings, a work, book:

habeo opus magnum in manibus,

Cic. Ac. 1, 1, 3:

an pangis aliquid Sophocleum? Fac opus appareat,

id. Fam. 16, 18, 3:

quod Homerus atque Vergilius operum suorum principiis faciunt,

Quint. 4, 1, 34; 3, 6, 64; 10, 1, 83.—

Of a work of art:

quorum iste non opere delectabatur, sed pondere,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124:

hydria Boëthi manu facta praeclaro opere,

of admirable workmanship, id. ib. 2, 4, 14, §

32: haec omnia antiquo opere,

id. ib. 2, 4, 21, § 46.—

In gen., a deed, action, performance, business:

miserum'st opus,

Plaut. Most. 2, 1, 2:

ut si mures corroserint aliquid, quorum est opus hoc unum, monstrum putemus,

Cic. Div. 2, 27, 59:

opus meae hastae,

Ov. M. 12, 112.—For magno opere, tanto opere, quanto opere (and, joined in one word, magnopere, tantopere, quantopere), lit., with great, such, or what labor, v. h. vv.—

Esp. (eccl. Lat.).

A work of superhuman power, a miracle, Vulg. Joh. 5, 36; 7, 21; 14, 10.—

Bona opera, = kala erga, good works, deeds wrought by grace, Cypr. Ep. 18, 2; Lact. 3, 9, 15; 6, 18, 9; Vulg. Matt. 5, 16.—

Transf., abstr. in nom. and acc., need, necessity; hence,

Opus est, it is needful, wanting; there is need of, use for: opus est mihi, tibi, etc., I ( thou, etc.) have need of, need, want. It is contrasted with necesse est: emas non quod opus est, sed quod necesse est. Quod non opus est, asse carum est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28. Also with indigere:

ait (Chrysippus) sapien. tem nullā re indigere, et tamen multis illi rebus opus esse, contra stulto nullā re opus est, nullā re enim uti scit, sed omnibus eget,

Sen. Ep. 9, 12. The person who needs any thing is put in the dat., and the thing needed in the nom. or abl. (prop. abl. instrum.: opus est mihi, I have work with, i. e. I need), rarely in the gen., acc., inf., acc. and inf., or with ut.

With the nom. of the thing needed as subject:

materiem, et quae opus sunt, dominus praebebit,

Cato, R. R. 14, 3:

minus multi opus sunt boves,

Varr. R. R. 1, 18, 4:

maritumi milites opus sunt tibi,

Plaut. Capt. 1, 2, 61:

dux nobis et auctor opus est,

Cic. Fam. 2, 6, 1:

hujus nobis exempla permulta opus sunt,

id. Inv. 2, 19, 57:

ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,

id. Fam. 16, 4, 2:

si quid opus erit in sumptum,

id. Att. 5, 8, 2:

parari, quae ad transitum Hellesponti opus essent,

Liv. 37, 18, 10:

quae curando vulneri opus sunt,

id. 1, 41, 1; cf.:

ferociora utraque quam quietis opus est consiliis,

id. 30, 30, 11; cf. with esse: nil sibi divitias opus esse, Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 15.—

With abl.:

magistratibus opus est,

there is need of, they are needed, Cic. Leg. 3, 2, 5:

viro et gubernatore opus est,

Liv. 24, 8:

opus est auctoritate tuā,

Cic. Fam. 9, 25, 3:

non longis opus est ambagibus,

Ov. M. 4, 475:

nunc opus est leviore lyrā,

id. ib. 10, 152.—With pers. subj. (very rare):

responderunt regem discordiis opus esse,

Just. 11, 7, 10.— So with abl. of the part. perf.:

maturato opus est,

there is need of haste, it is necessary to act speedily, Liv. 8, 13; cf.:

erat nihil cur properato opus esset,

of haste, Cic. Mil. 19, 49 (cf. Zumpt, Gram. § 464, A, 1).— With abl. of the sup.:

ita dictu opus est,

it is necessary to say, I must say. Ter. Heaut. 5, 1, 68:

quod scitu opus est,

Cic. Inv. 1, 20, 28.—

With gen.:

ad consilium pensandum temporis opus esse,

Liv. 22, 51:

quanti argenti opus fuit,

id. 23, 31.—

With acc. (ante-class.):

puero opus est cibum,

Plaut. Truc. 5, 10; 1, 1, 71: opus est modium unum (calcis), Cato, R. R. 15.—

With inf.:

quid opus est de Dionysio tam valde affirmare?

Cic. Att. 7, 8, 1.—Ellipt.:

quid opus est plura? (sc. proferre),

Cic. Sen. 1, 3.—

With acc. and inf.:

nunc opus est te animo valere,

Cic. Fam. 16, 4, 2.—

With ut:

opus nutrici autem, utrem ut habeat veteris vini largiter,

Plaut. Truc. 5, 11; Tac. Dial. 31 init.; Vulg. Johan. 2, 25; 16, 30.—

With subj. alone:

non est opus affingas aliquid,

Plin. Ep. 9, 33, 11.—

Absol.:

sic opus est,

Ov. M. 1, 279.—

Sometimes opus est is employed without the notion of strict necessity, as i. q. expedit, juvat, conducit, it is good, useful, serviceable, beneficial:

atque haud sciam, an ne opus sit quidem, nihil umquam omnino deesse amicis,

Cic. Lael. 14, 51; id. Off. 3, 11, 49; id. ib. 3, 32, 114; Hor. S. 1, 9, 27; 2, 6, 116.—

Opus habere, to have need of (very rare); with abl., Col. 9, 1, 5: opus habere ut, Ambros. de Fide, 5, 17, 213; cf.:

non dicimus opus habeo, sed opus est mihi,

Diom. 301 P.

Ŏpūs, ūntis, f., = Opous, a town of Locris, in Greece, now Kardhenitza, Liv. 28, 7; Ov. P. 1, 3, 73.—Hence,

Ŏpūn-tĭus, a, um, adj., Opuntian:

sinus,

Mel. 2, 3, 6; Plin. 4, 7, 12, § 27:

Philodamus,

of Opus, Cic. Verr. 2, 2, 44, § 109.—In plur.: Ŏpūntĭi, ōrum, m., the inhabitants of Opus, the Opuntians, Liv. 28, 6 fin.

pecco, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [often referred to Sanscr. pāpa, pāpaka, wicked; but better to root pik-, to be angry; cf.: piget, pigeo, and Fick, Vergl. Wört. 632], to miss or mistake any thing; to do amiss, to transgress, to commit a fault, to offend, sin:

peccare est tamquam transilire lineas,

Cic. Par. 3, 1, 20:

alius magis alio vel peccat vel recte facit,

id. Fin. 3, 14, 48; id. Or. 47, 157:

peccare largiter,

to make a great mistake, Plaut. Most. 2, 2, 8; id. Ep. 3, 4, 53.—With acc.:

si unam peccavisses syllabam,

Plaut. Bacch. 3, 3, 29: aliquid, to offend in any respect:

plura in aliquā re,

Ter. Ad. 1, 2, 44:

Empedocles multa alia peccat,

Cic. N. D. 1, 12, 29:

eadem fere,

id. ib. 1, 12, 31:

talia peccandi jam mihi finis erit,

Ov. P. 3, 7, 10.—With in and acc.:

si quid in te peccavi... in me ipsum peccavi vehementius,

Cic. Att. 3, 15, 4:

in rem publicam,

id. ib. 7, 1, 3 (al. in re publicā).—With erga aliquem, Plaut. Aul. 4, 10, 62.— In aliquo or in aliquā re:

quod in eo (Valerio) peccandi Germanis causa non esset,

Caes. B. G. 1, 47:

in servo necando semel peccatur,

Cic. Par. 3, 2, 25:

in hoc eodem peccat Hieronymus,

id. Fin. 2, 10, 32:

non modo in vitā sed saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur,

id. Or. 21, 70.—With abl. alone:

et pecuniā et mollibus consultis,

Tac. A. 1, 40:

libidine,

Juv. 6, 135.—With dat. of person (late Lat.):

Domino,

Vulg. Deut. 1, 41; id. 2 Reg. 12, 13.— De aliquă re, Caecil. ap. Gell. 2, 23, 13.—

In partic., of sexual sin:

quid inter-Est in matronā, ancillā, peccesve togatā?

Hor. S. 1, 2, 63; Ov. H. 16, 295; Mart. 1, 35, 2.—

Transf., of animals and inanim. things, to fail, miscarry:

ne Peccet (equus) ad extremum ridendus,

Hor. Ep. 1, 1, 9:

unus de toto peccaverat orbe comarum Anulus,

Mart. 2, 66, 1:

si senseris vina peccatura,

Pall. 11, 14.—Hence, peccans, antis, P. a., sinful, full of sin:

unus dies bene actus peccanti immortalitati anteponendus,

Cic. Tusc. 5, 2, 5.— Comp.:

peccantius,

more faulty, worse, Cael. Aur. Acut. 3, 8, 88.—

As subst.: peccans, antis, comm., an offender, sinner: non prodest latere peccantibus. Sen. Ep. 97, 13:

peccantium poena,

id. ib. 97, 14:

ad officium peccantes redire cogeret,

Nep. Ages. 5, 3.— Adv.: peccanter, wrongly, incorrectly, falsely, Cael. Aur. Acut. 2, 9, 40:

definire aliquid,

id. ib. 3, 1, 5.

tam, adv. [orig. acc. fem. of the demonstrative root ta-; cf.: tum, tamen], correlative of quam, so, so much, as.

As comparative adverb, demonstrative with correlative quam, introducing comparative clauses of like intensity.

As adjunct of adjectives or participles the intensity of which is expressed by a comparative clause, tam... quam = as... as; negatively, non (neque, nihil, etc.) tam... quam = not so... as.

In comparison between two adjj.:

tam esse clemens tyrannus quam rex importunus potest,

a tyrant may be as mild as a king may be harsh, Cic. Rep. 1, 33, 50 (B. and K. bracket rex):

non tam solido quam splendido nomine,

id. Fin. 1, 18, 61:

tam culpae hostium justus existimator quam gloriosus victor,

Val. Max. 3, 8, 1:

adjuro, tam me tibi vera referre Quam veri majora fide,

things as true as they are beyond belief, Ov. M. 3, 659:

quorum vires quam repentinae tam breves,

Sen. Q. N. 6, 7, 2.—Negatively:

non enim tam praeclarum est scire Latine quam turpe nescire,

Cic. Brut. 37, 140:

ut illa... non tam mirabilia sunt, quam conjecta belle,

id. Div. 2, 31, 66; 2, 36, 76: nec tam Turpe fuit vinci [p. 1836] quam contendisse decorum est, Ov. M. 9, 5. —Tam preceded by comp. clause:

maximeque eam pestilentiam insignem mors quam matura tam acerba M. Furi fecit,

Liv. 7, 1, 8:

quam magni nominis bellum est, tam difficilem existimaritis victoriam fore,

id. 21, 43, 11:

donec quam felices seditiones, tam honorati seditionum auctores essent,

id. 4, 2, 4. —

In a comparison between degrees of intensity, etc., of the same adjective.

As in relative clauses, the adjective repeated (so esp. in Plaut.;

not repeated in English): tam liquidus est quam liquida tempestas esse solet,

as serene as the weather is wont to be, Plaut. Most. 3, 2, 64:

quam placida'st aqua,

id. ib. 3, 2, 165:

tam frictum ego illum reddam quam frictum est cicer,

id. Bacch. 4, 4, 7.—Negatively:

nemo orator tam multa scripsit quam multa sunt nostra,

Cic. Or. 30, 168:

tametsi non tam multum in istis rebus intellego quam multa vidi,

id. Verr. 2, 4, 43, § 94.—

The adjective not repeated.

The terms of comparison being nouns or pronouns:

tam ego fui ante liber quam gnatus tuus ( = quam liber gnatus tuus est),

Plaut. Capt. 2, 2, 60:

fieret corium tam maculosum quam est nutricis pallium,

id. Bacch. 3, 3, 30:

tam mihi mea vita quam tua Tibi cara est,

id. Cas. 3, 6, 43:

ni illam mihi tam tranquillam facis quam mare est,

id. Poen. 1, 2, 145:

tam crebri ad terram decidebant quam pira,

id. ib. 2, 38:

tam excoctam reddam atque atram quam carbo'st,

Ter. Ad. 5, 3, 63:

quom fervit maxume, tam placidum (eum) quam ovem reddo,

id. ib. 4, 1, 18:

tam sum misericors quam vos, tam mitis quam qui lenissimus,

Cic. Sull. 31, 87:

tam gratum mihi id erit quam quod gratissimum,

id. Fam. 13, 3:

nulla ingenia tam prona ad invidiam sunt quam eorum qui genus ac fortunam suam animis non aequant,

Liv. 45, 22:

nihil est tam violentum quam magna vis aquae,

Sen. Q. N. 3, 30, 6:

(cum sit) tam aurum et argentum quam aes Corinthium ( = cum aurum et argentum tam sit Corinthium quam aes),

Quint. 8, 2, 8:

(ira) tam inutilis animi minister est quam miles qui signum receptui neglegit,

Sen. Ira, 1, 9, 2.—

Negatively: neque opes nostrae tam sunt validae quam tuae,

Plaut. Cist. 2, 1, 20:

nihil esse tam detestabile tamque pestiferum quam voluptatem,

Cic. Sen. 12, 41:

neque tam condenso corpore nubes esse queunt quam sunt lapides, neque autem tam tenues quam nebulae,

Lucr. 6, 101.—Virtually negative:

quod enim tam infidum mare quam blanditiae principum? ( = nullum tam infidum mare, etc.),

Plin. Pan. 66. — With comp. pregn. (very rare): istam dextram non tam in bellis et proeliis quam in promissis et fide firmiorem, i. e. whose superior trustworthiness is not so much in wars, etc., Cic. Deiot. 3, 8:

vectigal ex agro eorum capimus, quod nobis non tam fructu jucundius est, quam ultione,

Liv. 28, 39, 13. —

With quam in subst.-clause:

quicquid mali hic Pisistratus non fecerit, tam gratum est quam si alium facere prohibuerit,

Cic. Att. 8, 16, 2.—Negatively:

juris interpretatio, quae non tam mihi molesta sit propter laborem quam quod dicendi cogitationem auferat,

Cic. Leg. 1, 4, 12. —

Virtually negative: quid autem tam exiguum quam est munus hoc eorum qui consuluntur?

Cic. Leg. 1, 4, 14.—

With quam in adverb.-clause:

cupam facito tam crassam quam modioli postulant,

Cato, R. R. 21, 1:

si era mea sciat tam socordem esse quam sum,

Plaut. Cist. 4, 2, 5:

tua est imago: tam consimili'st quam potest,

id. Men. 5, 9, 4:

sororem tam similem quam lacte lacti est,

id. Mil. 2, 2, 87.—

Tam with advv.: tam... quam = as ( so)... as; negatively = not so... as.

Comparing an adv. with another adv. or adverb. clause: satin' istuc mihi exquisitum est...? Ar. Tam satis quam numquam hoc invenies secus, with as full certainty as that you will never find this otherwise, Plaut. Capt. 3, 4, 106.—Virtually negative:

quis umquam obeundi negotii studio tam brevi tempore tot loca adire potuit, quam celeriter Cn. Pompejo duce tanti belli impetus navigavit?

Cic. Imp. Pomp. 12, 34. —After quam:

nam dictaturam quam pertinaciter ei deferebat populus, tam constanter repulit,

Vell. 2, 89, 5 (the repetition of the adverb is especially frequent in tam diu... quam diu; v. tamdiu).—

The adverb understood after quam: sed tu novisti fidicinam? Tr. Tam facile quam me (quam facile me novi), Plaut. Ep. 3, 4, 72:

tam facile vinces quam pirum volpes comest,

id. Most. 3, 1, 26:

tam hercle certe quam ego ted, ac tu me vides,

id. Merc. 1, 2, 77:

tam audacter (ibis intro) quam domum ad te,

id. Truc. 1, 2, 109:

tam facile quam tu arbitraris,

Cic. Div. 1, 6, 10:

tam cito evertetur quam navis, etc.,

id. Rep. 1, 34, 51:

nihil tam cito redditur quam a speculo imago,

Sen. Q. N. 1, 4, 2. —

Negatively: (ira) quia non tam cito in alium quam vult erumpit,

Sen. Ira, 1, 19, 4.—Virtually negative (very freq.):

quasi vero quidquam sit tam valde, quam nihil sapere, vulgare,

Cic. Div. 2, 39, 81. — With sup. adv.: quam potes tam verba confer maxime ad compendium = as much as you can (hence the idiomatic expression: quam maxime = as much as possible), Plaut. Mil. 3, 1, 184. —

With verbs: tam... quam = as much... as, as well... as; negatively: non tam... quam, not so much... as.

One verb compared with another:

nam quod edit tam duim quam perduim,

for what he can eat I would give as much as lose, Plaut. Aul. 4, 6, 6:

vellem tam domestica ferre possem quam ista contemnere,

Cic. Att. 13, 20, 4:

utinam tam non pigeat ista facere quam non displicebit,

Quint. 2, 5, 17:

Tyrus et ipsa tam movetur quam diluitur,

Sen. Q. N. 6, 26, 5.—Negatively:

fit quoque enim interdum ut non tam concurrere nubes frontibus adversis possint quam de latere ire,

Lucr. 6, 115.—

The same verb repeated or understood after quam; the compared terms being,

Nouns or pronouns: tam mihi quam illi libertatem hostilis eripuit manus;

tam ille apud nos servit quam ego hic apud te servio,

Plaut. Capt. 2, 2, 61:

tam hic scit me habere (pecuniam) quam egomet (i. e. scio),

id. Aul. 3, 6, 12:

quam tu filium tuum, tam me pater me meus desiderat,

id. Capt. 2, 2, 6:

tam huic loqui licere oportet quam isti,

id. Cas. 2, 6, 58:

tam tibi istuc credo quam mihi,

id. Ep. 1, 2, 25:

haec tibi tam sunt defendenda quam moenia,

Cic. Ac. 2, 44, 137:

tam moveor quam tu, Luculle,

id. ib. 2, 46, 141:

tamque id... tuendum conservandumque nobis est quam illud, etc.,

id. Off. 3, 4, 17: amurcam periti agricolae tam in doliis condunt quam oleum aut vinum ( as well as), Varr. R. R. 1, 61:

tam natura putarem vitam hominis sustentari quam vitis, quam arboris,

Cic. Tusc. 1, 24, 56:

sicut pueris, qui tam parentibus amissis flebunt quam nucibus,

Sen. Ira. 1, 12, 4:

meliorque tam sibi quam aliis faciendus (est),

id. ib. 1, 15, 1:

tam solstitium quam aequinoctium suos dies rettulit (i. e. solstitium tam rettulit dies quam rettulit aequinoctium),

id. Q. N. 3, 16, 3:

quoniam orationis tam ornatus quam perspicuitas aut in singulis verbis est aut in pluribus positus (i. e. ornatus tam positus est quam perspicuitas),

Quint. 8, 3, 15. — This construction passes into mere co - ordination: tam vera quam falsa cernimus, as well... as, almost = both... and, Cic. Ac. 2, 34, 111: repentina res, quia quam causam nullam tam ne fidem quidem habebat ( = ut causam nullam, sic ne fidem quidem; cf.

sic),

Liv. 8, 27, 10; so Sall. J. 31, 16; id. H. 1, 41, 24 Dietsch; cf. Liv. 33, 17, 9; Sen. Q. N. 4, 13, 4. —

Negatively: non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

nihil est quod tam obtundat elevetque aegritudinem... quam meditatio condicionis humanae,

Cic. Tusc. 3, 16, 34:

quae compararat non tam suae delectationis causa quam ad invitationes adventusque nostrorum hominum,

id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

cujus me facti paenituit non tam propter periculum meum quam propter vitia multa quae,

id. Fam. 7, 3, 2:

qua nulla in re tam utor quam in hac civili et publica,

id. Att. 2, 17, 2:

neque eos tam istius hominis perditi subita laetitia quam hominis amplissimi nova gratulatio movebat,

id. Verr. 1, 8, 21:

Iliensibus Rhoeteum addiderunt, non tam ob recentia ulla merita quam originum memoria,

Liv. 38, 39, 10.—

Object-inff.:

qualis est istorum oratio qui omnia non tam esse quam videri volunt,

Cic. Ac. 2, 14, 44:

quid enim tam pugnat, quam non modo miserum, sed omnino quidquam esse qui non sit,

id. Tusc. 1, 7, 13:

virtute ipsa non tam multi praediti esse quam videri volunt,

id. Lael. 26, 98.—

Subject-inff. or dependent clauses:

ego illud argentum tam paratum filio Scio esse, quam me hunc scipionem contui ( = tam scio, argentum paratum esse, quam scio me, etc.),

Plaut. As. 1, 1, 109:

Parmenonis tam scio esse hanc techinam quam me vivere,

Ter. Eun. 4, 4, 51:

tam teneor dono quam si dimittar onustus,

Hor. Ep. 1, 7, 18:

Acrisium Tam violasse deum quam non agnosse nepotem Paenitet,

Ov. M. 4, 613:

tam perdis operam cum illi irasceris, quam cum illum alteri precaris iratum,

Sen. Ira, 2, 30, 2.—Negatively (so most freq.):

nihil est quod tam deceat quam in omni re gerenda servare constantiam,

Cic. Off. 1, 34, 125:

eundum igitur est, nec tam ut belli quam ut fugae socii simus,

id. Att. 9, 2, a, 3:

nec tam quaerendum est, dolor malumne sit, quam firmandus animus ad dolorem ferendum,

id. Tusc. 2, 12, 28:

non tam ut prosim causis elaborare soleo, quam ut ne quid obsim,

id. Or. 2, 72, 295:

cum ego te non tam vitandi laboris mei causa quam quia tua id interesse arbitrarer, hortatus essem,

id. Top. 1, 2:

auxilia convenerant non tam Vejentium gratia concitata, quam quod in spem ventum erat, etc.,

Liv. 2, 44, 7:

Boji defecerunt, nec tam ob veteres in populum Romanum iras, quam quod, etc.,

id. 21, 25, 2. — So with causal clauses, Cic. Div. in Caecil. 7, 24; id. Or. 3, 30, 119; id. Sest. 64, 135; Liv. 8, 19, 3. —

With quam in adverb.-clause:

tam confido quam poti'st,

Plaut. Stich. 3, 2, 1; and in Cicero's epistolary style, tam esse with predicative force (like ita esse, sic esse;

v. sic): atque ego haec tam esse quam audio non puto ( = tam male esse),

Cic. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9.—

Tam with a neg. is sometimes followed by sed with an independent clause, instead of a comp. clause:

quidam autem non tam id reprehendunt, si remissius agatur, sed tantum studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrantur,

Cic. Fin. 1, 1, 1 Madv. ad loc.; cf.:

quae (suaviloquentia) quidem non tam est in plerisque... sed est ea laus eloquentiae certe maxima,

id. Brut. 15, 58.—

With esse and predic. noun:

tam ea est quam poti'st nostra erilis concubina,

Plaut. Mil. 2, 5, 47:

equidem tam sum servos quam tu,

id. Capt. 3, 4, 11:

tam ego homo sum quam tu,

id. As. 2, 4, 83:

nam id nobis tam flagitium'st quam illa Non facere,

Ter. Ad. 3, 3, 68:

tam es tu judex quam ego senator,

Cic. Rab. Post. 7, 17:

tam sum amicus rei publicae quam qui maxime,

id. Fam. 5, 2, 6.—With prep. and its case as predicate:

tam hoc quidem tibi in proclivi quam imber quando pluit,

Plaut. Capt. 2, 2, 86:

qui non defendit, nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio quam si parentes, etc., deserat,

Cic. Off. 1, 7, 23. —

Negatively: nihil est tam contra naturam quam turpitudo,

Cic. Off. 3, 8, 35. —

With quasi in place of quam:

tam a me pudica est quasi soror mea sit,

Plaut. Curc. 1, 1, 51. —

Quam... tam with compp. = quanto... tanto or quo... eo (ante-class. and poet.): quam magis aerumna urget, tam magis ad malefaciendum viget, Enn. ap. Quint. 9, 3, 15 (Trag. Rel. v. 303 Vahl.):

quam magis adspecto, tam magis est nimbata,

Plaut. Poen. 1, 2, 138:

magis quam id reputo, tam magis uror quae meus filius turbavit,

id. Bacch. 5, 1, 5:

quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,

id. As. 1, 3, 6:

quo quaeque magis sunt aspera semina eorum, Tam magis in somnis eadem saevire necessust,

Lucr. 4, 999:

quae quanto magis inter se perplexa coibant, Tam magis expressa ea quae mare... efficerent,

id. 5, 453:

tam magis illa fremens et tristibus effera flammis, Quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,

Verg. A. 7, 787.—With quanto for quam:

quanto magis aetheris aestus cogebant terram, Tam magis, etc.,

Lucr. 5, 484. —With rel. adv. for quam:

verum ubicumque magis denso sunt agmine nubes, tam magis hinc... fremitus fit,

Lucr. 6, 99. — Ellips. of tam:

quam magis specto. minus placet mihi hominis facies,

Plaut. Trin. 4, 2, 19.—

Quam... tam with superll. = quanto... tanto or quo... eo (mostly anteclass.; cf.

the class.: ut quisque maxime... ita maxime): quam citissime conficies, tam maxime expediet,

Cato, R. R. 64 (65):

oleum quam diutissime in amurca erit, tam deterrimum erit,

id. ib. 64 (65):

quam acerbissima olea oleum facies, tam oleum optumum erit,

id. ib. 65 (66): quam plurimum [p. 1837] erit, tam citissime canus fiet, id. ib. 157 (158) med.:

quam ad probos propinquitate proxume te adjunxeris, tam optumum est,

Plaut. Aul. 2, 2, 59:

quam maxime huic vana haec suspicio erit, tam facillime patris pacem in leges conficiet suas,

Ter. Heaut. 5, 2, 44:

quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, fortunati, nobiles: tam maxime vos aequo animo aequa noscere Oportet,

id. Ad. 3, 4, 56:

quam paucissimos reliqueris, tam optimi fiunt in alendo,

Varr. R. R. 2, 9:

quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est,

Sall. J. 31, 14. —

With quam in immediate succession (to be distinguished from the conj. tamquam, as if):

nam, si a mare abstinuissem, tam quam hoc uterer ( = tam illo uterer quam hoc),

Plaut. Mil. 4, 7, 26:

tam quam proserpens bestia (iste) est bilinguis et scelestus ( = tam bilinguis quam, etc.),

id. Fers. 2, 4, 28: esne tu huic amicus? To. Tam quam di omnes qui caelum colunt, id. ib. 4, 4, 32: vide, homo ut hominem noveris. Sy. Tam quam me, id. Trin. 4, 2, 68: nostine? Da. Tam quam te, Ter. Phorm. 1, 2, 15 (for tam diu, with or without quam, quam diu, etc., v. tamdiu).

With a comp. clause understood.

With a comp. clause to be supplied from a preceding sentence:

quae faciliora sunt philosophis... quia tam graviter cadere non possunt (sc. quam alii),

Cic. Off. 1, 21, 73:

cur corporis curandi causa quaesita sit ars, animi autem medicina nec tam desiderata sit..., nec tam culta (i. e. quam corporis medicina),

id. Tusc. 3, 1, 1:

nihil umquam tam eleganter explicabunt (i. e. quam Plato),

id. ib. 1, 23, 55:

non conturbat me expectatio tua, etsi nihil est eis, qui placere volunt, tam adversarium,

id. Ac. 2, 4, 10:

sed ea (plebs) nequaquam tam laeta Quinctium vidit (i. e. quam ejus amici),

Liv. 3, 26, 12: nec minora consequi potuit (Maecenas);

sed non tam concupivit (sc. quam Agrippa),

Vell. 2, 88, 2: nec tibi tam longis opus est ambagibus usquam, nec me tam multam hic operam consumere par est (i. e. quam consumere opus sit, si haec tractare velim), Lucr 6, 1079; so, tam gratia est (colloq.) = non accipio, sed tam gratia est quam esset si acciperem, I thank you just as much; no, thank you:

bene vocas (ad prandium): tam gratia'st,

Plaut. Men. 2, 3, 36: cenabis apud me. Ep. Locata'st opera nunc quidem:

tam gratia'st,

id. Stich. 3, 2, 18: quin tu, quidquid opus'st, audacter imperas? Ps. Tam gratia'st. Bene est tibi;

nolo tibi molestos esse nos,

id. Ps. 2, 4, 23 (in this formula, however, tam is explained by some as a shortened form for tamen; cf. Brix ad Plaut. Men. 386, and v. IV. infra).—

With a general comp. clause understood ( = sic, ita), so ( so much) as I do, as you do, as he did, as I said before, as he is, as you are, etc.

With adjj.: ut vos servem sedulo, quos tam grandi sim mercatus pecunia, have bought you at so high a price, i. e. as I have, Plaut. Capt. 2, 2, 8: qui nummi exciderunt quod terram sic obtuere? quid vos maestos tam tristisque conspicor? (sc. as I do, as you are), id. Bacch. 4, 4, 17:

equidem miror, tam catam, tam doctam te et bene eductam, non scire stulte facere,

id. Most. 1, 3, 29:

ordine cum videas tam certo multa creari,

Lucr. 5, 735:

deus ille fuit qui ista in tam tranquillo et tam clara luce locavit,

id. 5, 12:

quorsum igitur tam multa de voluptate?

Cic. Sen. 12, 44:

ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit innocens damnatus esse videatur,

id. Tusc. 1, 42, 100:

inter ista tam magnifica verba tamque praeclara,

id. Fin. 2, 23, 77:

quis est qui complet aures meas tantus et tam dulcis sonus?

as I hear, id. Rep. 6, 18, 18:

tollite hanc: nullam tam pravae sententiae causam reperietis,

id. Phil. 14, 1, 3: et tamen veremur ut hoc quod a tam multis perferatur natura patiatur? ( as it is, sc. suffered), id. Tusc. 2, 20, 46:

ut tam in praecipitem locum non debeat se sapiens committere,

id. Ac. 2, 21, 68:

tam necessario tempore, tam propinquis hostibus,

at so urgent a time as this, Caes. B. G. 1, 16, 6:

supra triginta quinque milia hostium fuerant, ex quibus tam exigua pars pugnae superfuit,

Liv. 39, 31, 14:

tam constantem defensionem Scipionis universus senatus comprobavit,

Val. Max. 3, 7, 1: ceterum... ne tam praeclara lex... oblitteraretur, id. 2, 8, 1:

qui tam crudelem tyrannum occideret,

id. 3, 1, 2:

ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore civitas nostra virtutis suae oblita est,

id. 3, 2, 7:

tam contraria est pestis,

Plin. 8, 38, 57, § 136:

tam parvo distat ibi tanta rerum naturae diversitas,

id. 5, 11, 12, § 65; so, tamne (cf. sicine):

tamne indignus videar?

Plaut. Merc. 1, 2, 77.—And with sup.:

nondum erat vestris tam gravissimis tamque multis judiciis concisus,

of so great weight, Cic. Phil. 12, 5, 11.—

With advv.:

alienus quom ejus incommodum tam aegre feras, quid me patrem par facere est?

Plaut. Capt. 1, 2, 37:

quid est negotii quod tu tam subito domo abeas?

id. Am. 1, 3, 4:

unde ego nunc tam subito huic argentum inveniam miser?

Ter. Phorm. 3, 3, 1:

quia (anima cum corpore) tam conjuncta atque leniter apta'st,

Lucr. 5, 559:

jam mallem Cerberum metueres quam ista tam inconsiderata diceres,

Cic. Tusc. 1, 6, 12:

ista tam aperte et per versa et falsa,

id. Ac. 2, 18, 60:

cum ex co quaereretur cur tam diu vellet esse in vita,

id. Sen. 5, 13:

me pudet tam cito de sententia esse dejectum,

id. Tusc. 2, 5, 14:

etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

id. Fin. 5, 11, 31:

an melius fuerit rationem non dari omnino, quam tam munifice et tam largiter,

as I have shown, id. N. D. 3, 27, 69:

nam quod jus civile tam vehementer amplexus es,

id. Or. 1, 55, 274:

quid tu, inquit, tam mane?

id. Rep. 1, 9, 14: cur hunc tam temere ( as mentioned before) quisquam ab officio discessurum judicaret? Caes. B. G. 1, 40:

quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

id. ib. 1, 14:

cum tam procul a finibus Macedoniae absint,

Liv. 39, 27, 6: non digna exempla quae tam breviter ( as I am going to do) nisi majoribus urgerer, referrentur, Val. Max. 2, 7, 5:

qualis esset quem tam diu tamque valde timuissent,

Nep. Eum. 11, 2; and with sup.: tam maturrime comparavisse, Cato ap. Charis. p. 184 P.—With adverb. abl.: tam crepusculo fere ut amant, Plaut. Fragm. ap. Varr. L. L. 7, 77; cf.:

tam vesperi,

Ter. Heaut. 1, 1, 15; v. III. B. 3. infra.—

With verbs:

ut, ni meum gnatum tam amem, tua jam virgis latera lacerentur probe,

Plaut. Bacch. 4, 5, 10:

quid, cedo, te, obsecro, tam abhorret hilaritudo?

id. Cist. 1, 1, 55:

quid tam properas?

id. Pers. 4, 6, 11:

cum te video nostrae familiae Tam ex animo factum velle ( = te tam velle nostrae familiae ex animo factum),

Ter. Ad. 5, 7, 21:

age, quaeso, ne tam obfirma te, Chreme,

id. Heaut. 5, 5, 8:

non pol temere'st quod tu tam times,

id. Phorm. 5, 8 (9), 9: Sy. Eamus, namque hic properat in Cyprum. Sa. Ne tam quidem, implying a corresponding gesture, id. Ad. 2, 4, 14:

quam si explicavisset, non tam haesitaret,

i. e. as he does, Cic. Fin. 2, 6, 18.—Sometimes with an adv. to be supplied:

quid ergo hanc, quaeso, tractas tam ( = tam male, or implying a corresponding gesture),

Plaut. Cas. 4, 4, 31:

Graecos in eo reprehendit quod mare tam secuti sunt ( = tam vulgo. or tam temere),

Cic. Att. 6, 2, 3; cf. id. Q. Fr. 1, 2, 3, § 9; v. I. C. 2. d, supra. — With esse and predic. noun:

numquam ego te tam esse matulam credidi,

Plaut. Pers. 4, 3, 72.—

Preceded and strengthened by a demonstrative adjective (order: 1. demonstr., 2. tam, 3. adjective, 4. noun; or, 1. demonstr., 2. noun, 3. tam, 4. adjective).

After hic:

etiamne haec tam parva civitas, tam procul a manibus tuis remota, praedae tibi et quaestui fuit?

Cic. Verr. 2, 3, 37, § 85:

hunc hominem tam crudelem, tam sceleratum, tam nefarium nolunt judicare,

id. ib. 2, 2, 31, §

77: hunc tamen hominem tam audacem, tam nefarium, tam nocentem,

id. Clu. 14, 42:

haec mea oratio tam longa aut tam alte repetita,

id. Sest. 13, 31:

in hoc tam exiguo vitae curriculo,

id. Arch. 11, 28:

hanc tam taetram, tam horribilem tamque infestam rei publicae pestem,

id. Cat. 1, 5, 11:

in hac tam clara re publica natus,

id. Rep. 1, 19, 31:

hanc rem publicam tam praeclare fundatam,

id. Par. 1, 2, 10:

haec tam crebra Etruriae concilia,

Liv. 5, 5, 8:

in his tam parvis atque tam nullis,

Plin. 11, 2, 1, § 2:

quorsum haec tam putida tendant,

Hor. S. 2, 7, 21:

hac tam prospera pugna nuntiata,

Curt. 3, 11, 16.—

After ille:

ille homo tam locuples, tam honestus,

Cic. Verr. 2, 4, 6, § 11: illud argentum tam praeclarum ac tam nobile, id. ib. 2, 4, 20, §

44: illud tam grave bellum,

Val. Max. 5, 6, ext. 1:

ne illo quidem tam misero tamque luctuoso tempore,

id. 3, 2, 7.—

After iste:

tamenne ista tam absurda defendes?

Cic. N. D. 1, 29, 81:

ista admonitio tua tam accurata,

id. Att. 6, 1, 20:

quae est ista tam infesta ira?

Liv. 7, 30, 15:

iste tam justus hostis, tam misericors victor,

Curt. 4, 10, 34.—

After id ipsum:

id ipsum tam mite ac tam moderatum imperium,

Liv. 1, 48, 9.—

After tot:

jacere necesse sit tot tam nobiles disciplinas,

Cic. Ac. 2, 48, 147:

tot tam valida oppida,

Liv. 5, 54, 5:

tot tam opulenti tyranni regesque,

id. 25, 24, 13:

inter tot tam effrenatarum gentium arma,

id. 21, 9, 3:

tot tam praeclaris imperatoribus uno bello absumptis,

id. 28, 28, 12; 25, 27, 13; 26, 13, 17; cf.:

cum tot ac tam validae eluctandae manus essent,

id. 24, 26, 13; 8, 12, 4.—

After hic talis:

da operam ut hunc talem, tam jucundum, tam excellentem virum videas,

Cic. Fam. 16, 21, 3.

As demonstr. adv. of intensity, correlative with ut, that, and its equivalents (qui, quin); so only with adjj. and advv. (not with verbs).

Without a negation ( = ita, adeo;

rare before the Aug. period): ni erit tam sincerum (tergum), ut quivis dicat ampullarius Optumum esse operi faciundo corium et sincerissimum,

Plaut. Rud. 3, 4, 51:

quae (maturitas) mihi tam jucunda est ut, quo propius ad mortem accedam, quasi terram videre videar,

Cic. Sen. 19, 71. de qua tam variae sunt doctissimorum hominum sententiae, ut magno argumento esse debeat, etc., id. N. D. 1, 1, 1:

ad eum pervenit tam opportuno tempore, ut simul Domitiani exercitus pulvis cerneretur, et primi antecursores Scipionis viderentur,

Caes. B. C. 3, 36:

tam parandus ad dimicandum animus, ut, etc.,

id. B. G. 2, 21:

tamen tam evidens numen rebus adfuit Romanis, ut putem, etc.,

Liv. 5, 51, 4: infimam plebem natura ipsa tam abjecto tamque imo loco collocavit ut nulla ratione erigi aut sublevari possit, Ps.-Cic. Cons. 6, 22:

tam multa sunt, tamque misera quae perferunt ut nemo sit quin mori saepissime cupiat,

id. ib. 16, 59:

quem constat tam certa acie luminum usum esse ut a Lilybaeo portu Carthaginienses egredientes classes intueretur,

Val. Max. 1, 8, ext. 14:

tam alacri animo suos ad id proelium cohortatus est ut diceret: Sic prandete, etc.,

id. 3, 2, ext. 3:

in Theophrasto tam est loquendi nitor ille divinus ( = tam divinus est) ut ex eo nomen quoque traxisse videatur,

Quint. 10, 1, 83:

(Scipio) bellum in Africam transtulit, tam lentus ut opinionem luxuriae segnitiaeque malignis daret,

Sen. Ira, 1, 11, 6; id. Q. N. 1, 15, 5:

3, 21, 1: tam parvulis in faucibus... ut non sit dubium, etc.,

Plin. 10, 29, 43, § 82:

ipsum Macedonem tam graviter palma percussit ut paene concideret,

Plin. Ep. 3, 14, 7.—

With a negation, or in a question implying a negation.

Before ut (very freq. in the class. period; cf. adeo, poet., e.g. Hor. Ep. 1, 1, 39):

numquam tam dices commode ut tergum meum Tuam in fidem committam,

Ter. Hec. 1, 2, 33:

non tam viva tamen, calidus queat ut fieri fons,

Lucr. 6, 887:

quis umquam praedo fuit tam nefarius, quis pirata tam barbarus ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 50, 146:

non sum tam stultus, ut te usura falsi gaudii frui velim,

id. Fam. 6, 12, 1:

nec, cum id faciebamus tam eramus amentes ut explorata nobis esset victoria,

id. ib. 6, 1, 3:

non essem tam inurbanus ac paene inhumanus uti in eo gravarer quod vos cupere sentirem,

id. Or. 2, 90, 365:

non puto tam expeditum negotium futurum ut non habeat aliquid morae,

id. Att. 13, 31, 1:

nec vero eram tam indoctus ignarusque rerum ut frangerer animo propter, etc.,

id. Phil. 2, 15, 37:

quis tam demens ut sua voluntate maereat?

id. Tusc. 3, 29, 71; so id. Off. 3, 20, 82; id. Tusc. 1, 1, 2; id. Phil. 3, 4, 10:

non enim proferremus vino oppressos... tam absurde, ut tum diceremus, etc.,

id. Ac. 2, 17, 53:

non se tam barbarum ut non sciret, etc.,

Caes. B. G. 1, 44, 17:

nulli sunt tam feri et sui juris affectus ut non disciplina perdomentur,

Sen. Ira, 2, 12, 3:

nemo tam divos habuit faventes, crastinum ut posset sibi polliceri,

id. Thyest. 619.—

With a negation (esp. nemo), followed by qui ( = ut is; class. and freq.); nec quisquam sit tam opulentus qui mihi obsistat in via, [p. 1838] Plaut. Curc. 2, 3, 5:

generi lenonio Numquam deus ullus tam benignus fuit, qui fuerit propitius,

id. Pers. 4, 4, 34:

an ille tam esset stultus qui mihi mille nummum crederet?

id. Trin. 4, 2, 42:

nemo inventus est tam amens, qui illud argentum tam praeclarum ac tam nobile eriperet, nemo tam audax qui posceret, nemo tam impudens qui postularet ut venderet,

Cic. Verr. 2, 4, 20, § 44:

nemo Agrigenti neque aetate tam affecta neque viribus tam infirmis fuit, qui non illa nocte surrexerit,

id. ib. 2, 4, 43, §

95: nemo est tam senex qui se annum non putet posse vivere,

id. Sen. 7, 24:

nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philosophorum,

id. Div. 2, 58, 119:

nulla gens tam immanis umquam fuit in qua tam crudelis hostis patriae sit inventus,

id. Sull. 27, 76:

quae est anus tam delira quae timeat ista?

id. Tusc. 1, 21, 48:

ecquem tam amentem esse putas qui illud quo vescatur deum esse credat?

id. N. D. 3, 16, 41:

sed neque tam docti tum erant, ad quorum judicium elaboraret, et sunt, etc.,

id. Fin. 1, 3, 7; so id. Sen. 19, 67; id. Lael. 7, 23; id. Tusc. 1, 6, 11; 1, 15, 33; 2, 17, 41; id. Sest. 14, 32; id. Fin. 2, 20, 63; id. Fam. 9, 2, 2; id. Off. 2, 5, 16:

neque tam remisso animo quisquam fuit qui ea nocte conquierit,

Caes. B. C. 1, 21:

in bello nihil tam leve est quod non magnae interdum rei momentum faciat,

Liv. 25, 18, 3:

ut nemo tam humilis esset cui non aditus ad eum pateret,

Nep. Milt. 8, 4:

ecquid esse tam saevum potest quod superet illum?

Sen. Thyest. 196. —

With a negation, followed by quin ( = ut is non;

class. and freq.): nec sacrum nec tam profanum quidquam est quin ibi ilico adsit,

Plaut. Merc. 2, 3, 27:

nihil mihi tam parvi est quin me id pigeat perdere,

id. Pers. 4, 6, 8:

nec quisquam est tam ingenio duro, neque tam firmo pectore quin sibi faciat bene,

id. As. 5, 2, 94:

numquam tam mane egredior, neque tam vesperi Domum revortor, quin te... conspicer Fodere,

Ter. Heaut. 1, 1, 15:

nil tam difficile'st quin quaerendo investigari possiet,

id. ib. 4, 2, 8:

ut nullus umquam dies tam magna tempestate fuerit, quin... solem homines viderint,

Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26:

numquam tam male est Siculis quin aliquid facete et commode dicant,

id. ib. 2, 4, 43, §

95: nemo est tam afflictus quin possit navare aliquid et efficere,

id. Fam. 6, 1, 7:

ut nemo tam ferus fuerit, quin ejus causam lacrimarit,

Nep. Alcib. 6, 4.

Tam, ante-class., sometimes = tamen:

antiqui tam etiam pro tamen usi sunt,

Fest. p. 360: bene cum facimus, tam male cupimus...; quamquam estis nihili, tam ecastor simul vobis consului, Titin. ap. Fest. l. l.; so,

etsi illi aliter nos faciant quam aequom sit, tam pol noxiae nequid magis sit... nostrum officium meminisse decet,

Plaut. Stich. 1, 1, 44 Fleck., Ritschl:

tam si nihil usus esset, jam non dicerem,

id. Merc. 4, 3, 32 Ritschl; v. Prol. Trin. p. 14 ib.; Brix ad Plaut. Men. 2, 3, 36; Curt. in Rhein. Mus. 6, 84; 6, 93; but cf. contra, Corss. Beitr. p. 272 sqq.

In the dialect of Praeneste: tam modo, just now ( = modo): ilico hic ante ostium;

Tam modo, inquit Praenestinus,

Plaut. Trin. 3, 1, 8 Brix ad loc.; cf. Fest. s. v. tammodo, p. 359; Ritschl, opusc. 2, 372.