-
1 institor
īnstitor, ōris m. [ insto ]1) (тж. i. mercis L, Dig) мелкий торговец, торговый приказчик, разносчик H, L etc.2) прислуживающий за столом Sen, Dig3) выставляющий на показ, бахвал (i. eloquentiae Q) -
2 institor
тот, кто от имени собственника промышленного заведения, принципала ведет дела и вступает с посторонними лицами в разные сделки; заведующий, представитель, фактор или агент крупных торговцев. Ответственность господина, принципала осуществлялась иском, который назывался actшo institoria (§ 2 J. 4, 7. tit. D. 14, 3. C. 4, 25. - 1. 3 D. cit. cf. 1. 5 pr. § 1 seq. L 18. 19 § 1. 1. 20 eod. 1. 8 D. 14, 5. 1. 19 § 3 D. 5, 1. 1. 37 § 1 D. 26, 7. 1. 15 § 5 D. 4, 9. 1. 13 pr. 15 pr. D. 33, 7. Gai. IV. 71);quasi s. utilis instit. actio, exemplo s. ad exemplum institoriae actio (1. 31 pr. D. 3, 5. 1. 5 § 8. 1. 12. 16. 19. pr. D. h. 1. 1. 13 § 25 D. 19, 1. 1 5. 6 C. h. t).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > institor
-
3 institorium
īnstitōrium, ī n. [ institor ] -
4 pigmentarius
торговец красками и мазями C, Dig -
5 dominicus
1) господский, касающийся собственника, особ господина раба;quod servus separatum a ratione domin. habet (1 5 § 4 D. 15, 1); (1. 4 § 5 eod.), ex domin. causa (противоп. ex peculio) solvere (1. 19 D. 46, 1);
2) Божий, Господний, dies solis, quos domincos rite dixere maiores (1. 7 C. 3, 12). 3) императорский, государственный, ne rei dom. vindicatio temporis praescriptione summoveatur (rubr. C. 7, 38);negotium domin. gerere (1. 35 D. 46, 3), institor dominicue mercis (1. 11 § 7 D. 14, 3); (1. 13 § 2 eod.); (1. 1 § 1 D. 7, 2 cf. 1. 67 D. 29, 2); (1. 40 § 3 D. 39, 2); (1. 13 § 8 D. 7,1. 1. 3 pr. D. 33, 9).
domin coloni et patrimoniales;
coloni, emphyteuticarii dominici iuris (1. 2 eod. 1. 7 C. 3, 26).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > dominicus
-
6 exercere
1) приводить в движение: ex. consilium, руководить (1. 2 pr. D. 1, 21): побуждать, заставлять (1. 8 pr. D. 33, 7); гонять: ex. feras (l. 62 § 1 D. 7, 1). 2) упражняться: fabrilibus operibus exerceri (1. 12 § 1 D. 49, 66);se exercere, об атлетах (1. 5 pr. D. 22, 2);
3) исполнять: а) оказывать: ex. liberalitatem, munificentiam (1. 1 pr. D. 39, 5), misericordiam (1. 7 pr. D. 16, 3);inter se exerceri, сражаться (1. 7 § 4 D. 9,2).
b) применять закон, придавать обязательную силу: ex. ius (1. 17 § 11 D. 21, 1. 1. 41 § 4 D. 29, 1). potestatem (1. 1 D. 1, 16. 1. 4 D. 20, 5), privilegium, beneficium (1. 8 D 16 3. 1. 8. D. 37, 6. 1. 37 D. 49, 14), Falcidiam (l. 18. 22 § 1 D. 35, 1), legem commissoriam (1. 3. 4 § 2. 1. 6 § 2. D. 18, 3), obligationem (1. 2 C. 8, 38), exceptionem (1. 29 pr. D. 17, 1), causas excusationis (1. 45 § 1 D. 27, 1);
c) о судебных действиях при осуществлении права: ex. actionem (l. 1 § 3 D. 2, 10. 1. 60 D. 3, 3. 1. 32 D. 4, 3. 1. 20 D. 5, 3), iudicium noxale, comm. divid. etc. (1. 42 D. 9, 4. 1. 7 § 2 D. 10, 3. 1. 42 D. 19, 2), litem (1. 32 § 9 D. 4, 8);
iudicio causam ex. (1. 30 pr. D. 12, 2); (1. 2 § 3 D. 5, 1. 1. 6 § 6. 1. 10 C 7, 62), cognitionem, произвести судебное следствие (1. 1 D. 40, 14);
accusationem, crimen, подавать жалобу на кого (1. 18 C. 9, 1. 1. 7 C. 9, 9); (1. 28 § 12 D. 48, 19);
4) обрабатывать, заниматься чем, выручать (1. 12 pr. D. 33, 7);iudicium publice exerc. (1. 10 pr. D. 48, 6); (1. 8 D. 48, 1).
ex. fundum (1. 7 C. 11, 58), fodinas (1. 13 § 5 D. 7, 1), figlinas (1. 6 pr. D. 8, 3);
exerc. pecuniam (foenebrem), foenus, деньги отдавать в рост (1. 33. 34 pr. D. 12, 1. 1. 10 § 3 D. 17, 1. 1. 26 D. 33, 8. 1. 18 § 23 D. 50, 4); (1. 49 D. 26, 7); (1. 7 § 2 D, 16, 3);
pecunias exerc. ituras et redituras (l. 35 § 4 D. 28, 5);
exerc. calendarium (см.);
ex. improbum foenus, взимать лихвенные проценты с капитала (1. 20 C. 2. 12);
adulterinam monetam, заниматься подделкою монет (1. 6 § 1 D. 48. 13), vitam venaliciariam. торговать рабами (1. 73 § 4 D. 32);
lenocinium in uxore exerc. (1. 29 § 3 D. 48, 5);
ex. (corpore) quaestum;
ex. artem ludicram (1. 4 § 1. 2 D. 3. 2. 1. 42 § 1. 1. 43 D. 23, 2), coenaculariam (1. 5 § 1 D. 9, 3), argentariam (1. 4 § 2 D. 2, 13), neqotiationem, negotium (1. 11 § 3. 1. 19 § 1 D. 14, 3. 1. 58 pr. D. 20, 7);
institor exercens mercem (1. 17 § 3 D. 14. 3);
ex. Tabernam, иметь, содержать продажную лавку (1. 13 § 2. eod.), mensam nummalarium (1. 20 eod.), navem, cauponam, stabulum, содержать корабль etc.;
exercitor navis, хозяин корабля, = nauta;
exerc. cauponae = caupo (содержатель гостиниц);
exerc. stabuli - stabularius (содержатель постоялых дворов (§ 2 J. 4, 7. Gai. IV. 71. 1. 1 § 2. 3. 5. 1. 7 § 6 D. 4. 9. 1. 1 § 15 seq. D. 14, 1. 1. 5 § 6 D. 44, 7. 1. 1 pr. D. 47, 5);
exercitor ratis, хозянн плота (1. 1 § 4 D. 4, 9);
5) собирать, ex. vectigal (1. 9 § 6 D. 39, 4. 1. 12 D. 48, 6. 1. 6 § 2 D. 50, 2. 1. 13 § 1 D. 50, 12).exercitoria actio, иск против хозяина корабля (exercitor navis) no поводу юридических сделок, заключенных правителем корабля (magister navis) и третьими лицами, вступившими с этим последним в сделку (§ 2 J. cit. tit. D. 14. 1. 1. 4 C. 4. 25).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > exercere
-
7 praeponere
1) ставить впереди (1. 2 § 38 D. 1, 2);2) предпочитать (1. 52 pr. D. 15, 1. 1. 2 D. 42, 8. 1. 104 D, 50, 17). 3) сделать кого начальником, поручать кому начальство или надзор над чем;praepositio, прибавление, положение впереди чего: diei et consulis praep. (1. 6 § 6 D. 2, 13); тк. в грамм. предлог (1. 3 § 2 D. 3, 1-(quibus pro praepositio accedere solet) (1. 1 pr. D. 16, 3).
praepositio, назначение, напр. т. н. magister navis, institor (1. 1 § 12 D. 14, 1. 1. 11 § 2. 5 D. 14, 3);
qui navi praepositus est = magister navis (1. 6 § 3 D. 9, 3. 1. 1 § 2. 4. 5. 12 D. 14, 1. 1. 1 pr. eod. 1. 3. 5 pr. § 1 seq. D. 14, 3. 1. 18 eod. 1. 16 eod.);
debitis exigendis (1. 37 § 1 D. 26, 7);
calendario praep. servum (1. 41 D. 12, 1. 1 23 § 1 D. 17, 2. 1. 7 § 1 D. 1, 16. 1. 4 D. 15, 4);
procurator (Caesaris) exactioni praepos. (1. 21 § 1 D. 20, 4);
tributis exigendis praepos. (1. 5 § 2 D. 50, 15);
praepositus (subst.) начальник, = praefectus, особ. военный начальник (1. 3 § 6. 22. 1. 6 § 1. 8 D. 49, 16. 1. 7 C. 3, 26);
laborum (см. labarum), sacri cubiculi (см.), scholarum (1. un. C. 12, 11);
agentium in rebus (rubr. C. 12, 21);
thesaurorum (1. 1 C. 10, 23. 1. 14 C. 11, 7);
praepositura, должность т. н. praepositus, напр.praepos. castrorum (1. 1 C. 1, 30);
castri ac militum (1. 1 C. 12, 60);
horreorum et pagorum (1. 2 C. 10, 70);
annonarum (1. 2 C. Th. 11, 5).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > praeponere
См. также в других словарях:
INSTITOR — Paulo et Ulpiano, l. 18. et 3. ff. de Institor act. ist est, qui tabernae, locove ad emendum vendendumve praeponitur. Meminêrunt autem VEtt. tabernarum, casiariae, cauponariae, cretariae, diversoriae, fultomae, lamoniae, pellesuinae, pistoriae,… … Hofmann J. Lexicon universale
institor — (Del lat. instĭtor, ōris). m. Entre comerciantes, factor … Diccionario de la lengua española
Institor — Institor, Heinrich, Dominicaner, wurde mit Jakob Springer im 15. Jahrh. von Innocenz VIII. zum Generalinquisitor in Deutschland ernannt, um die Hexen auszurotten; er ist Mitverfasser des Malleus maleficorum, Lyon 1484 … Pierer's Universal-Lexikon
Instĭtor — (lat.), 1) in Rom Kleinhändler; 2) so v.w. Disponent 2) … Pierer's Universal-Lexikon
Instĭtor — (lat.), bei den Römern Bezeichnung desjenigen, der von dem Inhaber eines Gewerbes als Geschäftsführer im allgemeinen oder in einem bestimmten Geschäftszweig angestellt worden war. Meist wurden hierzu Sklaven, Freigelassene oder Haussöhne… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Institor — Instĭtor (lat.), im röm. Recht der von einem Gewerbtreibenden seinem Geschäft oder einem einzelnen Zweige desselben als Geschäftsführer Vorgesetzte … Kleines Konversations-Lexikon
Institor — Institor, lat., Geschäftsverwalter, Handlungsdiener, gewöhnlich in Kost und Lohn des Principalen, der mit der institoria actio für jenen von Dritten belangt werden kann … Herders Conversations-Lexikon
institor — |ô| s. m. Pessoa nomeada para dirigir um estabelecimento comercial ou industrial … Dicionário da Língua Portuguesa
institor — (Del lat. institor.) ► sustantivo masculino COMERCIO Factor o apoderado mercantil en una empresa por cuenta de otra persona. * * * institor (del lat. «instĭtor, ōris») m. Entre comerciantes, *apoderado. * * * institor. (Del lat. instĭtor, ōris).… … Enciclopedia Universal
INSTITOR Johannes — Vide Iohannes … Hofmann J. Lexicon universale
institor — n. (Civil Law) store clerk; agent … English contemporary dictionary