-
121 reclivis
rē̆-clīvis, e (also - vus, a, um), adj. [clivus], leaning backwards, sloping, inclined (late Lat.):campo ad solem reclivi,
Pall. 1, 6, 15:tabulae,
id. 7, 2, 3 (al. reclines).—Form reclivus: nave reclivā, Ven. Fort. Mart. 3. -
122 reclivus
rē̆-clīvis, e (also - vus, a, um), adj. [clivus], leaning backwards, sloping, inclined (late Lat.):campo ad solem reclivi,
Pall. 1, 6, 15:tabulae,
id. 7, 2, 3 (al. reclines).—Form reclivus: nave reclivā, Ven. Fort. Mart. 3. -
123 sedulus
sēdŭlus, a, um, adj. [etym. dub.; acc. to Curt. from root hed-, to go; Gr. hodos, way; whence Lat. solum, solium; cf. tremulus, from tremo; prop. active, inclined to motion; but perh. better referred to root sed-, sid-, (Sanscr. sad-), of sedeo; Engl. sit; cf. assiduus. The derivation from sē - dolo, adopted by Don. Ter. Ad. 3, 3, 59; Serv. Verg. A. 2, 374; Non. 37, 28; and Isid. Orig. 10, 244 and 247; cf. Döderl. Syn. 1, p. 117 sq. al., is an error]; orig. sitting fast, persisting in some course of action; hence, busy, diligent, industrious, zealous, careful, unremitting, solicitous, assiduous, sedulous (mostly poet.;II.syn.: diligens, officiosus, attentus): eloquentes videbare, non sedulos velle conquirere,
orators, not those who labor at oratory, Cic. Brut. 47, 176:haec a concubitu fit sedula, tardior illa,
Ov. A. A. 1, 377:exanimat lentus spectator, sedulus inflat,
Hor. Ep. 2, 1, 178:tantum venerata virum hunc sedula curet,
Tib. 1, 5, 33; cf.puer (minister),
Hor. C. 1, 38, 6:agricola,
Plin. 17, 14, 24, § 101:olitor, Col. poët. 10, 148: apis,
Tib. 2, 1, 50; Ov. M. 13, 928:Baucis,
id. ib. 8, 640:anus,
Tib. 1, 3, 84:nutrix,
Ov. H. 21, 95; id. M. 10, 438; Hor. A. P. 116:mater,
Phaedr. 4, 5, 13:deducat juvenum sedula turba senem,
Tib. 1, 4, 80:sedula fune viri contento bracchia lassant,
Ov. F. 4, 297:labor,
Sen. Hippol. 1109:opera,
App. M. 9, p. 237:industria,
id. ib. 2, p. 128:ministerium,
id. ib. 11, p. 267:cura,
Col. 8, 1, 3 et saep.: velim te arbitrari factum. R. Sedulum est, submoventur hostes, removentur lapides, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 194 P.—With an invidious implication, officious, obtrusive:A.ne studio nostri pecces odiumque libellis Sedulus importes opera vehemente minister,
Hor. Ep. 1, 13, 5:hospes,
id. S. 1, 5, 71:nec quisquam flammae sedulus addat aquam,
Tib. 2, 4, 42:luna,
Prop. 1, 3, 32; cf.:male sedulus,
Ov. A. A. 3, 699; id. M. 10, 438.—Hence, advv.sēdŭlō, busily, diligently, industriously, eagerly, carefully, zealously, unremittingly, assiduously, solicitously, sedulously.1.In gen. (very freq. and class.;2.a favorite word of Plaut. and Ter.): nam ille amico suo sodali sedulo rem mandatam exsequitur,
Plaut. Bacch. 3, 3, 71 sq.:ut cognorant, dabimus operam sedulo,
id. Cas. prol. 16; so,operam dare,
id. Pers. 4, 7, 10; id. Men. 5, 7, 20:addere,
id. Cist. 1, 1, 54; id. Most. 1, 2, 41:comparare quae opus sunt,
Liv. 1, 41:faciam sedulo, Ut, etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 25.—Most freq. with facere; cf. Cato, R. R. 2, 2; Plaut. Ep. 2, 2, 108; id. Bacch. 4, 8, 30; id. Merc. 2, 3, 126; id. Poen. 1, 2, 144; id. Pers. 1, 1, 47 sq.; Ter. And. 3, 4, 18; 4, 1, 56; id. Eun. 2, 3, 71; id. Heaut. 1, 1, 74; 2, 4, 16; id. Ad. 1, 1, 25; 2, 2, 43; Cic. Clu. 21, 58; id. Fin. 3, 4 fin.; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 a, 2.—With fieri, Plaut. Merc. 2, 2, 31; id. Rud. 1, 4, 22; id. Trin. 1, 2, 155; Ter. Ad. 3, 3, 59; id. Phorm. 1, 4, 51; 5, 8, 12; Cic. Fam. 2, 11 fin.; cf.:sedulo id ago,
Ter. And. 3, 5, 8:agitans mecum,
id. Phorm. 4, 3, 10: ad socios nostros sedulo dispertieram, alio frumentum, alio legatos, etc., Cato ap. Charis. p. 197 P.; cf.: salutem impertit studiose et sedulo, Lucil. ap. Non. 37, 30:aliquid conservare,
Cato, R. R. 5, 8:servare,
Plaut. Capt. 2, 2, 7; id. Curc. 5, 2, 41; id. Rud. 2, 3, 52:celare,
id. Aul. 1, 2, 35:dissimulare,
Ter. Hec. 4, 2, 2; id. Phorm. 2, 3, 81:animum advertere,
Plaut. Stich. 4, 1, 40; id. Rud. 2, 2, 1; cf.:munditer se habere,
id. Poen. 1, 2, 26: Ge. Valuistine usque? Ep. Sustentatum'st sedulo, id. Stich. 3, 2, 14; 4, 2, 8:sedulo aliquid dicere,
to assert emphatically, protest, id. Capt. 4, 2, 106; cf.: ego illud sedulo Negare factum;ille instat factum,
Ter. And. 1, 1, 119; so,moneo,
id. Ad. 3, 3, 72:et moneo, et hortor,
id. Hec. 1, 1, 6:credere,
i. e. sincerely, id. Phorm. 2, 4, 13; cf.argumentari,
Cic. Att. 3, 12, 1.—In partic., with an implication of design, on purpose, designedly, intentionally (rare;B.not in Cic.): aliquid occultare,
Plaut. Capt. 2, 2, 48:fingit causas, ne det, sedulo,
Ter. Eun. 1, 2, 58:nusquam nisi in virtute spes est, milites, et ego sedulo, ne esset, feci,
Liv. 34, 14:diem extrahere,
id. 28, 15:tempus terere,
id. 3, 46: imitari aliquem, Quint. 7, 1, 54.—sēdŭlē, busily, diligently, carefully, etc. (post-Aug. and rare):semper custos sedule circumire debet alvearia,
Col. 9, 9, 1: hoc munus implet sedule, Prud. steph. 5, 407; Vulg. 4 Reg. 4, 13. -
124 somniculosus
somnĭcŭlōsus, a, um, adj. [somnus], full of sleep, i. e.I.Pass., inclined to sleep, drowsy, dozy, sleepy, sluggish, slothful (rare [p. 1729] but class.; cf.II.sopitus): quae vitia non sunt senectutis, sed inertis, ignavae, somniculosae senectutis,
Cic. Sen. 11, 36:villicus,
Col. 11, 1, 13:genus mancipiorum (with socors),
id. 1, 8, 2:glires,
Mart. 3, 58, 36:Etesiae,
Sen. Q. N. 5, 11, 1.—Act., making sleepy, drowsy, or sluggish: aspis, i. e. causing torpor or numbness, palsying, deadly (cf. somnifer and somnificus), Cinna ap. Gell. 9, 12, 12; Laber. ap. Non. 172, 30 (Com. Fragm. 86 Rib.).— Adv.: somnĭ-cŭlōsē (acc. to I.), sleepily, lazily, sluggishly:persequi eri imperia,
Plaut. Am. 2, 1, 75:agere aliquid,
id. Capt. 2, 1, 31. -
125 tendo
tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].I. A.Lit.1.In gen.:2.suntne igitur insidiae, tendere plagas?
Cic. Off. 3, 17, 68:plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,
Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:retia (alicui),
Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:casses alicui,
Tib. 1, 6, 5:intumescit collum, nervi tenduntur,
Col. 6, 14, 4:chordam,
Plaut. Most. 3, 2, 55:arcum,
to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:sagittas Arcu,
to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:spicula cornu,
Verg. A. 9, 606:pariterque oculos telumque,
id. ib. 5, 508:barbiton,
to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:tympana tenta tonant palmis,
Lucr. 2, 618:validā lora manu,
Ov. Am. 3, 2, 72:vela (Noti),
to swell, Verg. A. 3, 268:praecipiti carbasa tenta Noto,
Ov. H. 10, 30:praetorium,
to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:conopia,
Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:cubilia,
Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:bracchia ad caelum,
Ov. M. 6, 279; 9, 293;for which: bracchia caelo,
id. ib. 2, 580;9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,
Caes. B. C. 2, 12; so,manus ad aliquem,
id. B. G. 2, 13:ad sidera palmas,
Verg. A. 1, 93:super aequora palmas,
Ov. M. 8, 849:ad aliquem orantia bracchia,
id. P. 2, 9, 65:manus supplices dis immortalibus,
Cic. Font. 17, 48; cf.:vobis supplex manus tendit patria communis,
id. Cat. 4, 9, 18; so,manus alicui,
Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:manus supinas,
Liv. 3, 50, 5:manus ripae ulterioris amore,
Verg. A. 6, 314; cf.also: Graecia tendit dexteram Italiae,
stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:(conjux) parvum patri tendebat Iulum,
reaches out, Verg. A. 2, 674:tu munera supplex Tende, petens pacem,
id. G. 4, 535:quo tendant ferrum,
aim, direct, id. A. 5, 489:qua nunc se ponti plaga caerula tendit,
stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —In partic.:B.nervum tendere, in mal. part.,
Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:II.insidias alicui,
Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:omnes insidias animis,
Cic. Leg. 1, 17, 47:animum vigilem,
to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,
i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:aestivam sermone benigno noctem,
to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:(lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,
to direct, Lucr. 5, 631:cursum ex acie in Capitolia,
Sil. 9, 216:cursum ad agmina suorum,
id. 10, 73:iter ad naves,
Verg. A. 1, 656:iter pennis,
id. ib. 6, 240:ad dominum iter,
Ov. M. 2, 547:cursum unde et quo,
Liv. 23, 34, 5:iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,
tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—Neutr.A.To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).1.Lit.:b.dubito an Venusiam tendam,
Cic. Att. 16, 5, 3:Beneventum,
Hor. S. 1, 5, 71:cursuque amens ad limina tendit,
Verg. A. 2, 321:ad castra,
Liv. 9, 37:in castra,
id. 10, 36:ad aedes,
Hor. Ep. 1, 7, 89:ad domum Bruti et Cassii,
Suet. Caes. 85:ad portus,
Ov. M. 15, 690:Ciconum ad oras,
id. ib. 10, 3:ad metam,
id. ib. 15, 453; cf.:cum alter ad alterum tenderemus,
Plin. Ep. 1, 5, 9:unde venis? et Quo tendis?
Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:quo tendere pergunt,
Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,
Ov. M. 10, 34 et saep. —Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:2.in quem locum quaeque (imago) tendat,
Lucr. 4, 179:levibus in sublime tendentibus,
Plin. 2, 5, 4, § 11:sursum tendit palmes,
Col. 5, 6, 28:simulacra viis derectis omnia tendunt,
Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:tunc aethera tendit,
Luc. 7, 477:dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,
Verg. A. 6, 541:gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,
reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:Taurus mons ad occasum tendens,
id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,
id. 6, 13, 15, § 40:seu mollis quā tendit Ionia,
Prop. 1, 6, 31.—Trop.a.In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:(β).ad reliqua alacri tendebamus animo,
Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:ad altiora et non concessa tendere,
Liv. 4, 13, 4:ad majora,
Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:ad eloquium,
Ov. Tr. 4, 10, 17:ad suum,
Liv. 4, 9, 5; cf.:ad Carthaginienses,
id. 24, 5, 8:cum alii alio tenderent,
id. 24, 28, 1:in diversum sententiae tendebant,
id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:b.(Laocoon) manibus tendit divellere nodos,
Verg. A. 2, 220:pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,
Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:quod efficere tendimus,
Quint. 9, 1, 21:fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,
Hor. C. 3, 4, 51:tendit disertus haberi,
id. Ep. 1, 19, 16:aqua tendit rumpere plumbum,
id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:miles tendere, inde ad jurgium,
insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):B.nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,
Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;vasto certamine tendunt,
id. ib. 12, 553:Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,
Sall. C. 60, 5; cf.:summā vi,
Liv. 32, 32, 7 Drak.:adversus, etc.,
id. 34, 34, 1:contra,
id. 35, 51, 6:ultra,
id. 24, 31, 4:acrius,
Tac. A. 2, 74; cf.:acrius contra, ut, etc.,
Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,
what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:nihil illi tendere contra,
Verg. A. 9, 377. —For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:qui sub vallo tenderent mercatores,
Caes. B. G. 6, 37; cf.:omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,
Luc. 7, 328:hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,
Verg. A. 2, 29:legio latis tendebat in arvis,
id. ib. 8, 605:isdem castris,
Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:isdem hibernis tendentes,
Tac. H. 1, 55:Lugduni tendentes,
id. ib. 1, 59:cum multitudo laxius tenderet,
Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:tendere in campis,
id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):rectissima linea tensa,
Quint. 3, 6, 83:collum,
id. 11, 3, 82; cf.:remissis magis quam tensis (digitis),
id. 11, 3, 99:vox tensior (opp. remissior),
id. 11, 3, 42:lacerti,
Luc. 7, 469:rudentes,
id. 2, 683:frons,
Lucr. 6, 1195:tormento citharāque tensior,
Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur. -
126 tenno
tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].I. A.Lit.1.In gen.:2.suntne igitur insidiae, tendere plagas?
Cic. Off. 3, 17, 68:plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,
Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:retia (alicui),
Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:casses alicui,
Tib. 1, 6, 5:intumescit collum, nervi tenduntur,
Col. 6, 14, 4:chordam,
Plaut. Most. 3, 2, 55:arcum,
to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:sagittas Arcu,
to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:spicula cornu,
Verg. A. 9, 606:pariterque oculos telumque,
id. ib. 5, 508:barbiton,
to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:tympana tenta tonant palmis,
Lucr. 2, 618:validā lora manu,
Ov. Am. 3, 2, 72:vela (Noti),
to swell, Verg. A. 3, 268:praecipiti carbasa tenta Noto,
Ov. H. 10, 30:praetorium,
to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:conopia,
Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:cubilia,
Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:bracchia ad caelum,
Ov. M. 6, 279; 9, 293;for which: bracchia caelo,
id. ib. 2, 580;9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,
Caes. B. C. 2, 12; so,manus ad aliquem,
id. B. G. 2, 13:ad sidera palmas,
Verg. A. 1, 93:super aequora palmas,
Ov. M. 8, 849:ad aliquem orantia bracchia,
id. P. 2, 9, 65:manus supplices dis immortalibus,
Cic. Font. 17, 48; cf.:vobis supplex manus tendit patria communis,
id. Cat. 4, 9, 18; so,manus alicui,
Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:manus supinas,
Liv. 3, 50, 5:manus ripae ulterioris amore,
Verg. A. 6, 314; cf.also: Graecia tendit dexteram Italiae,
stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:(conjux) parvum patri tendebat Iulum,
reaches out, Verg. A. 2, 674:tu munera supplex Tende, petens pacem,
id. G. 4, 535:quo tendant ferrum,
aim, direct, id. A. 5, 489:qua nunc se ponti plaga caerula tendit,
stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —In partic.:B.nervum tendere, in mal. part.,
Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:II.insidias alicui,
Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:omnes insidias animis,
Cic. Leg. 1, 17, 47:animum vigilem,
to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,
i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:aestivam sermone benigno noctem,
to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:(lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,
to direct, Lucr. 5, 631:cursum ex acie in Capitolia,
Sil. 9, 216:cursum ad agmina suorum,
id. 10, 73:iter ad naves,
Verg. A. 1, 656:iter pennis,
id. ib. 6, 240:ad dominum iter,
Ov. M. 2, 547:cursum unde et quo,
Liv. 23, 34, 5:iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,
tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—Neutr.A.To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).1.Lit.:b.dubito an Venusiam tendam,
Cic. Att. 16, 5, 3:Beneventum,
Hor. S. 1, 5, 71:cursuque amens ad limina tendit,
Verg. A. 2, 321:ad castra,
Liv. 9, 37:in castra,
id. 10, 36:ad aedes,
Hor. Ep. 1, 7, 89:ad domum Bruti et Cassii,
Suet. Caes. 85:ad portus,
Ov. M. 15, 690:Ciconum ad oras,
id. ib. 10, 3:ad metam,
id. ib. 15, 453; cf.:cum alter ad alterum tenderemus,
Plin. Ep. 1, 5, 9:unde venis? et Quo tendis?
Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:quo tendere pergunt,
Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,
Ov. M. 10, 34 et saep. —Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:2.in quem locum quaeque (imago) tendat,
Lucr. 4, 179:levibus in sublime tendentibus,
Plin. 2, 5, 4, § 11:sursum tendit palmes,
Col. 5, 6, 28:simulacra viis derectis omnia tendunt,
Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:tunc aethera tendit,
Luc. 7, 477:dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,
Verg. A. 6, 541:gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,
reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:Taurus mons ad occasum tendens,
id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,
id. 6, 13, 15, § 40:seu mollis quā tendit Ionia,
Prop. 1, 6, 31.—Trop.a.In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:(β).ad reliqua alacri tendebamus animo,
Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:ad altiora et non concessa tendere,
Liv. 4, 13, 4:ad majora,
Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:ad eloquium,
Ov. Tr. 4, 10, 17:ad suum,
Liv. 4, 9, 5; cf.:ad Carthaginienses,
id. 24, 5, 8:cum alii alio tenderent,
id. 24, 28, 1:in diversum sententiae tendebant,
id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:b.(Laocoon) manibus tendit divellere nodos,
Verg. A. 2, 220:pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,
Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:quod efficere tendimus,
Quint. 9, 1, 21:fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,
Hor. C. 3, 4, 51:tendit disertus haberi,
id. Ep. 1, 19, 16:aqua tendit rumpere plumbum,
id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:miles tendere, inde ad jurgium,
insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):B.nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,
Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;vasto certamine tendunt,
id. ib. 12, 553:Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,
Sall. C. 60, 5; cf.:summā vi,
Liv. 32, 32, 7 Drak.:adversus, etc.,
id. 34, 34, 1:contra,
id. 35, 51, 6:ultra,
id. 24, 31, 4:acrius,
Tac. A. 2, 74; cf.:acrius contra, ut, etc.,
Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,
what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:nihil illi tendere contra,
Verg. A. 9, 377. —For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:qui sub vallo tenderent mercatores,
Caes. B. G. 6, 37; cf.:omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,
Luc. 7, 328:hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,
Verg. A. 2, 29:legio latis tendebat in arvis,
id. ib. 8, 605:isdem castris,
Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:isdem hibernis tendentes,
Tac. H. 1, 55:Lugduni tendentes,
id. ib. 1, 59:cum multitudo laxius tenderet,
Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:tendere in campis,
id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):rectissima linea tensa,
Quint. 3, 6, 83:collum,
id. 11, 3, 82; cf.:remissis magis quam tensis (digitis),
id. 11, 3, 99:vox tensior (opp. remissior),
id. 11, 3, 42:lacerti,
Luc. 7, 469:rudentes,
id. 2, 683:frons,
Lucr. 6, 1195:tormento citharāque tensior,
Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur. -
127 tenta
tendo ( tenno), tĕtendi, tentum and tensum, 3, v. a. and n. [root ten-, tan, v. teneo; cf. Gr. teinô].I. A.Lit.1.In gen.:2.suntne igitur insidiae, tendere plagas?
Cic. Off. 3, 17, 68:plagam, Pac. ap. Fest. s. v. nequitum, p. 162 Müll.: quia non rete accipitri tennitur,
Ter. Phorm. 2, 2, 16 sq.; cf.:retia (alicui),
Prop. 2, 32 (3, 30), 20; Hor. Epod. 2, 33; Ov. M. 4, 513; 7, 701; 8, 331 al.:casses alicui,
Tib. 1, 6, 5:intumescit collum, nervi tenduntur,
Col. 6, 14, 4:chordam,
Plaut. Most. 3, 2, 55:arcum,
to bend, Verg. A. 7, 164; Hor. C. 2, 10, 20; Ov. M. 2, 604; 5, 55; 5, 63; Stat. S. 3, 1, 51.—Hence, poet. transf.:sagittas Arcu,
to shoot, hurl, Hor. C. 1, 29, 9; cf.:spicula cornu,
Verg. A. 9, 606:pariterque oculos telumque,
id. ib. 5, 508:barbiton,
to tune, Hor. C. 1, 1, 34; cf.:tympana tenta tonant palmis,
Lucr. 2, 618:validā lora manu,
Ov. Am. 3, 2, 72:vela (Noti),
to swell, Verg. A. 3, 268:praecipiti carbasa tenta Noto,
Ov. H. 10, 30:praetorium,
to stretch out, pitch, Caes. B. C. 3, 82: pelles in ordine tentae, Lucil. ap. Non. 181, 30:conopia,
Prop. 3, 11 (4, 10), 45: grabatos restibus, Lucil. ap. Non. 181, 29:cubilia,
Hor. Epod. 12, 12: manus ad caeli caerula templa, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 51 Vahl.); so, manus ad caelum, Caes. B. C. 2, 5; Verg. A. 3, 176:bracchia ad caelum,
Ov. M. 6, 279; 9, 293;for which: bracchia caelo,
id. ib. 2, 580;9, 210: ad legatos atque exercitum supplices manus tendunt,
Caes. B. C. 2, 12; so,manus ad aliquem,
id. B. G. 2, 13:ad sidera palmas,
Verg. A. 1, 93:super aequora palmas,
Ov. M. 8, 849:ad aliquem orantia bracchia,
id. P. 2, 9, 65:manus supplices dis immortalibus,
Cic. Font. 17, 48; cf.:vobis supplex manus tendit patria communis,
id. Cat. 4, 9, 18; so,manus alicui,
Caes. B. G. 7, 48; Ov. M. 3, 723; id. H. 10, 146:manus supinas,
Liv. 3, 50, 5:manus ripae ulterioris amore,
Verg. A. 6, 314; cf.also: Graecia tendit dexteram Italiae,
stretches forth, reaches, Cic. Phil. 10, 4, 9; id. Prov. Cons. 4, 9:(conjux) parvum patri tendebat Iulum,
reaches out, Verg. A. 2, 674:tu munera supplex Tende, petens pacem,
id. G. 4, 535:quo tendant ferrum,
aim, direct, id. A. 5, 489:qua nunc se ponti plaga caerula tendit,
stretches itself out, extends, Lucr. 5, 481. —In partic.:B.nervum tendere, in mal. part.,
Auct. Priap. 70; cf. Mart. 11, 60, 3.—Hence, tentus, a lecherous man, Mart. 11, 73, 3; Auct. Priap. 20; 27; 34 al.; and tenta, ōrum, n., = membrum virile, Cat. 80, 6.—Trop.: insidiae tenduntur alicui, are spread out, laid (qs. like nets), Cic. Rosc. Com. 16, 46:II.insidias alicui,
Sall. C. 27, 2; Suet. Caes. 35:omnes insidias animis,
Cic. Leg. 1, 17, 47:animum vigilem,
to strain, exert, Stat. Achill. 1, 543: longo tendit praecordia voto, Claud. Cons. Prob. et Ol. 66; cf.:sunt quibus in Satirā videor nimis acer et ultra Legem tendere opus,
i. e. to heighten, aggravate, Hor. S. 2, 1, 2:aestivam sermone benigno noctem,
to protract, extend, id. Ep. 1, 5, 11:(lunam) Tanto posse minus cum Signis tendere cursum,
to direct, Lucr. 5, 631:cursum ex acie in Capitolia,
Sil. 9, 216:cursum ad agmina suorum,
id. 10, 73:iter ad naves,
Verg. A. 1, 656:iter pennis,
id. ib. 6, 240:ad dominum iter,
Ov. M. 2, 547:cursum unde et quo,
Liv. 23, 34, 5:iter in Hispaniam, Auct. B. Afr. 95: cunctis civibus lucem ingenii et consilii sui porrigens atque tendens,
tendering, offering, Cic. de Or. 1, 40, 184.—Neutr.A.To direct one ' s self or one ' s course; to aim, strive, go, travel, march, tend, bend one ' s course in any direction (class.).1.Lit.:b.dubito an Venusiam tendam,
Cic. Att. 16, 5, 3:Beneventum,
Hor. S. 1, 5, 71:cursuque amens ad limina tendit,
Verg. A. 2, 321:ad castra,
Liv. 9, 37:in castra,
id. 10, 36:ad aedes,
Hor. Ep. 1, 7, 89:ad domum Bruti et Cassii,
Suet. Caes. 85:ad portus,
Ov. M. 15, 690:Ciconum ad oras,
id. ib. 10, 3:ad metam,
id. ib. 15, 453; cf.:cum alter ad alterum tenderemus,
Plin. Ep. 1, 5, 9:unde venis? et Quo tendis?
Hor. S. 1, 9, 63; id. Ep. 1, 15, 11; id. C. 3, 3, 70:quo tendere pergunt,
Verg. A. 6, 198; Nep. Milt. 1, 6:tendimus huc (sc. in Orcum) omnes,
Ov. M. 10, 34 et saep. —Of things concrete or abstract, to go, proceed, extend, stretch, etc.:2.in quem locum quaeque (imago) tendat,
Lucr. 4, 179:levibus in sublime tendentibus,
Plin. 2, 5, 4, § 11:sursum tendit palmes,
Col. 5, 6, 28:simulacra viis derectis omnia tendunt,
Lucr. 4, 609.— Poet., with acc. of direction:tunc aethera tendit,
Luc. 7, 477:dextera (via), quae Ditis magni sub moenia tendit,
Verg. A. 6, 541:gula tendit ad stomachum, is ad ventrem,
reaches, extends, Plin. 11, 37, 66, § 176:Taurus mons ad occasum tendens,
id. 5, 27, 27, § 97; so id. 5, 5, 5, § 35; 16, 30, 53, § 122; cf.:Portae Caspiae, quae per Iberiam in Sarmatas tendunt,
id. 6, 13, 15, § 40:seu mollis quā tendit Ionia,
Prop. 1, 6, 31.—Trop.a.In gen., to aim, strive, be directed or inclined, to tend in any direction:(β).ad reliqua alacri tendebamus animo,
Cic. Div. 2, 2, 4; cf.:ad altiora et non concessa tendere,
Liv. 4, 13, 4:ad majora,
Quint. 2, 4, 20; 12, 2, 27:ad eloquium,
Ov. Tr. 4, 10, 17:ad suum,
Liv. 4, 9, 5; cf.:ad Carthaginienses,
id. 24, 5, 8:cum alii alio tenderent,
id. 24, 28, 1:in diversum sententiae tendebant,
id. 36, 10, 7: tenes, quorsum haec tendant, quae loquor, tend, look, = spectent, Plaut. Ps. 1, 2, 81; Hor. S. 2, 7, 21. —To exert one ' s self, to strive, endeavor (mostly poet.); with inf.:b.(Laocoon) manibus tendit divellere nodos,
Verg. A. 2, 220:pasta (nitedula) rursus Ire foras pleno tendebat corpore frustra,
Hor. Ep. 1, 7, 31: captae [p. 1853] civitati leges imponere, Liv. 6, 38, 7; 24, 35; 10, 1:quod efficere tendimus,
Quint. 9, 1, 21:fratresque tendentes opaco Pelion imposuisse Olympo,
Hor. C. 3, 4, 51:tendit disertus haberi,
id. Ep. 1, 19, 16:aqua tendit rumpere plumbum,
id. ib. 1, 10, 20; Pers. 5, 139; Juv. 10, 154. — Absol.:miles tendere, inde ad jurgium,
insists, persists, Ter. Eun. 4, 1, 12. —In partic., to exert one ' s self in opposition, to strive, try, endeavor, contend (class. but not freq. till the Aug. per.):B.nec nos obniti contra nec tendere tantum Sufficimus,
Verg. A. 5, 21; cf.: nec mora nec requies;vasto certamine tendunt,
id. ib. 12, 553:Petreius ubi videt Catilinam contra ac ratus erat magnā vi tendere,
Sall. C. 60, 5; cf.:summā vi,
Liv. 32, 32, 7 Drak.:adversus, etc.,
id. 34, 34, 1:contra,
id. 35, 51, 6:ultra,
id. 24, 31, 4:acrius,
Tac. A. 2, 74; cf.:acrius contra, ut, etc.,
Liv. 3, 15, 2; so with ut, id. 4, 7, 8; with ne, id. 4, 8, 6:quid tendit? cum efficere non possit, ut, etc.,
what does he strive for? to what do his efforts tend? Cic. Fin. 2, 5, 16; cf.:nihil illi tendere contra,
Verg. A. 9, 377. —For tentoria tendere, to set up tents, to be under tents, be encamped, to encamp:qui sub vallo tenderent mercatores,
Caes. B. G. 6, 37; cf.:omnibus extra vallum jussis tendere, Frontin. Strat. 4, 1, 18: vallo tendetis in illo,
Luc. 7, 328:hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles,
Verg. A. 2, 29:legio latis tendebat in arvis,
id. ib. 8, 605:isdem castris,
Liv. 44, 13, 12; 27, 46; 44, 5; Suet. Galb. 12; 19; cf.:isdem hibernis tendentes,
Tac. H. 1, 55:Lugduni tendentes,
id. ib. 1, 59:cum multitudo laxius tenderet,
Curt. 3, 8, 18; 5, 7, 6; 7, 2, 37:tendere in campis,
id. 10, 7, 20. — Hence, tensus, a, um, P. a., stretched out, drawn tight, strained, tense (rare):rectissima linea tensa,
Quint. 3, 6, 83:collum,
id. 11, 3, 82; cf.:remissis magis quam tensis (digitis),
id. 11, 3, 99:vox tensior (opp. remissior),
id. 11, 3, 42:lacerti,
Luc. 7, 469:rudentes,
id. 2, 683:frons,
Lucr. 6, 1195:tormento citharāque tensior,
Auct. Priap. 6 and 70.— Sup. and adv. do not occur. -
128 verto
verto ( vorto), ti, sum, 3 ( inf. vortier, Plaut. Rud. 3, 6, 48; Lucr. 1, 710; 2, 927; 5, 1199 al.), v. a. and n. [Sanscr. root vart-, to apply one's self, turn; cf. vart-ukas, round].I. A.Lit.:B.(luna) eam partem, quaecumque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis,
Lucr. 5, 724:speciem quo,
id. 4, 242:ora huc et huc,
Hor. Epod. 4, 9:terga,
Ov. Tr. 3, 5, 6:gradu discedere verso,
id. M. 4, 338:verso pede,
id. ib. 8, 869:pennas,
i. e. to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6):cardinem,
Ov. M. 14, 782:fores tacito cardine,
Tib. 1, 6, 12: cadum, to turn or tip up, Hor. C. 3, 29, 2:versā pulvis inscribitur hastā,
inverted, Verg. A. 1, 478:verte hac te, puere,
Plaut. Ps. 1, 3, 29; cf.:verti me a Minturnis Arpinum versus,
Cic. Att. 16, 10, 1:cum haesisset descendenti (virgini) stola, vertit se et recollegit,
Plin. Ep. 4, 11, 9:ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,
Prop. 1, 16, 43:Pompeiani se verterunt et loco cesserunt,
turned about, wheeled about, fled, Caes. B. C. 3, 51; cf.:vertere terga,
to turn one's back, run away, betake one's self to flight, id. B. G. 1, 53; 3, 21; id. B. C. 1, 47; 3, 63 fin.; Liv. 1, 14, 9; cf.also: hostem in fugam,
to put to flight, rout, id. 30, 33, 16;Auct. B. Afr. 17: iter retro,
Liv. 28, 3, 1:hiems (piscis) ad hoc mare,
Hor. Epod. 2, 52: fenestrae in viam versae, turned or directed towards, looking towards, Liv. 1, 41, 4; cf.:mare ad occidentem versum,
id. 36, 15, 9:Scytharum gens ab oriente ad septentrionem se vertit,
Curt. 7, 7, 3:(Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus,
Ov. M. 8, 165: terram aratro, to turn up or over, to plough, etc., Hor. S. 1, 1, 28:ferro terram,
Verg. G. 1, 147:glaebas (aratra),
Ov. M. 1, 425; 5, 477:solum bidentibus,
Col. 4, 5:agros bove,
Prop. 3, 7, 43 (4, 6, 43):collem,
Col. 3, 13, 8:freta lacertis (in rowing),
Verg. A. 5, 141:ex illā pecuniā magnam partem ad se vortit,
Cic. Div. in Caecil. 17, 57.—Mid.: vertier ad lapidem, to turn or incline one's self towards, Lucr. 5, 1199:congressi... ad caedem vertuntur,
Liv. 1, 7, 2; so,versi in fugam hostes,
Tac. H. 2, 26; cf.:Philippis versa acies retro,
Hor. C. 3, 4, 26:sinit hic violentis omnia verti Turbinibus,
to whirl themselves about, Lucr. 5, 503:magnus caeli si vortitur orbis,
id. 5, 510:vertitur interea caelum,
revolves, Verg. A. 2, 250:squamarum serie a caudā ad caput versā,
reaching, Plin. 28, 8, 30, § 119.—Trop.1.In gen., to turn:2.ne ea, quae reipublicae causa egerit, in suam contumeliam vertat,
Caes. B. C. 1, 8:in suam rem litem vertendo,
Liv. 3, 72, 2:usum ejus (olei) ad luxuriam vertere Graeci,
Plin. 15, 4, 5, § 19; cf.:aliquid in rem vertere,
turn to account, make profitable, Dig. 15, 3, 1 sqq.:edocere, quo sese vertant sortes,
Enn. Trag. v. 64 Vahl.; Verg. A. 1, 671:ne sibi vitio verterent, quod abesset a patriā,
Cic. Fam. 7, 6, 1:idque omen in Macedonum metum verterunt Tyrii,
Curt. 4, 2, 13:in religionem vertentes comitia biennic habita,
making a matter of religious scruple, Liv. 5, 14, 2:aquarum insolita magnitudo in religionem versa,
id. 30, 38, 10; cf. id. 26, 11, 3:id ipsum quod iter belli esset obstructum, in prodigium et omen imminentium cladium vertebatur,
Tac. H. 1, 86 fin.:vertere in se Cotyi data,
to appropriate, id. A. 2, 64:perii! quid agam? quo me vertam?
Ter. Hec. 4, 1, 1:quo se verteret, non habebat,
Cic. Phil. 2, 29, 74; id. Div. 2, 72, 149:Philippus totus in Persea versus,
inclined towards him, Liv. 40, 5, 9:toti in impetum atque iram versi,
id. 25, 16, 19:si bellum omne eo vertat,
id. 26, 12, 13:di vortant bene, Quod agas,
cause to turn out well, prosper, Ter. Hec. 1, 2, 121; cf. infra, II. B.; so,in melius somnia,
Tib. 3, 4, 95.—In partic.a.To turn, i. e. to change, aller, transform (syn. muto):b.Juppiter In Amphitruonis vortit sese imaginem,
Plaut. Am. prol. 121:in anginam ego nunc me velim vorti,
id. Most. 1. 3, 61:omnes natura cibos in corpora viva Vertit,
Lucr. 2, 880: vertunt se fluvii frondes et pabula laeta In pecudes; vertunt pecudes [p. 1978] in corpora nostra Naturam, id. 2, 875 sq.; cf.:cum terra in aquam se vertit,
Cic. N. D. 3, 12, 31:verte omnis tete in facies,
Verg. A. 12, 891:ego, quae memet in omnia verti,
id. ib. 7, 309:tot sese vertit in ora,
id. ib. 7, 328:inque deum de bove versus erat,
Ov. F. 5, 616:Auster in Africum se vertit,
Caes. B. C. 3, 26 fin.; cf. Liv. 30, 24, 7:semina malorum in contrarias partes se vertere,
Cic. Div. 2, 14, 33:omnia versa et mutata in pejorem partem,
id. Rosc. Am. 36, 103:cur nunc tua quisquam Vertere jussa potest,
Verg. A. 10, 35:hic continentiam et moderationem in superbiam ac lasciviam vertit,
Curt. 6, 6, 1; cf.:fortuna hoc militiae probrum vertit in gloriam,
id. 9, 10, 28:versus civitatis status,
Tac. A. 1, 4:versis ad prospera fatis,
Ov. H. 16, 89: solum, to change one's country, i. e. to emigrate or go into exile, Cic. Balb. 11, 28; Amm. 15, 3, 11 et saep.; v. solum. —With abl. (rare and poet.):nullā tamen alite verti Dignatur,
Ov. M. 10, 157; cf.muto.—Prov.: in fumum et cinerem vertere,
to turn into smoke, dissipate, Hor. Ep. 1, 15, 39.—Mid.:omnia vertuntur: certe vertuntur amores,
Prop. 2, 8, 7 (9):saevus apertam In rabiem coepit verti jocus,
Hor. Ep. 2, 1, 149.—To exchange, interchange: nos divitem istum meminimus adque iste pauperes nos;c.vorterunt sese memoriae,
Plaut. Truc. 2, 1, 11; cf.:vorsis gladiis depugnarier,
id. Cas. 2, 5, 36.—Of literary productions, to turn into another language, to translate (syn.:d. e.transfero, interpretor, reddo): Philemo scripsit, Plautus vortit barbare,
Plaut. Trin. prol. 19:si sic verterem Platonem, ut verteruntnostri poëtae fabulas,
Cic. Fin. 1, 3, 7:verti etiam multa de Graecis,
id. Tusc. 2, 11, 26:annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit,
Liv. 25, 39, 12.—In partic., like our to turn upside down, i. e. to overturn, overthrow, subvert, destroy (= everto):f.Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia,
Cic. Off. 1, 24, 84:agerent, verterent cuncta,
Tac. H. 1, 2; id. A. 2, 42; 3, 36:Cycnum Vi multā,
Ov. M. 12, 139:fluxas Phrygiae res fundo,
Verg. A. 10, 88; 1, 20; 2, 652:vertere ab imo moenia Trojae,
id. ib. 5, 810:Ilion fatalis incestusque judex... vertit in pulverem,
Hor. C. 3, 3, 20:proceras fraxinos,
id. ib. 3, 25, 16:ab imo regna,
Sen. Hippol. 562:Penates,
id. Troad. 91:puppem,
Luc. 3, 650:fortunas,
Amm. 28, 3, 1.—Mid., from the idea of turning round in a place, to be engaged in, to be in a place or condition; also to turn, rest, or depend upon a thing:g.jam homo in mercaturā vortitur,
Plaut. Most. 3, 1, 109:res in periculo vortitur,
id. Merc. 1, 2, 12; Phaedr. 2, 8, 19; so,res vertitur in majore discrimine,
Liv. 6, 36, 7:ipse catervis Vertitur in mediis,
Verg. A. 11, 683:omnia in unius potestate ac moderatione vertentur,
Cic. Verr. 1, 7, 20; so,spes civitatis in dictatore,
Liv. 4, 31, 4:totum id in voluntate Philippi,
id. 37, 7, 8:causa in jure,
Cic. Brut. 39, 145:hic victoria,
Verg. A. 10, 529:cum circa hanc consultationem disceptatio omnis verteretur,
Liv. 36, 7, 1:puncto saepe temporis maximarum rerum momenta verti,
id. 3, 27, 7.— Impers.:vertebatur, utrum manerent in Achaico concilio Lacedaemonii, an, etc.,
Liv. 39, 48, 3.—To ascribe, refer:h.quae fuerunt populis magis exitio quam fames morbique, quaeque alia in deum iras velut ultima malorum vertunt,
Liv. 4, 9, 3 Weissenb. ad loc.:cum omnium secundorum adversorumque in deos verterent,
id. 28, 11, 1.—= considero; exercitum majorum more vortere, Sall. ap. Serv. ad Verg. A. 5, 408 dub. (Sall. H. inc. 51 Dietsch ad loc.).II. A.Lit.:B.depulsi aemulatione alio vertunt,
Tac. A. 1, 18:eoque audaciae provectum ut verteret, etc.,
id. ib. 4, 10:utinam mea vocula dominae vertat in auriculas!
Prop. 1, 16, 28:versuros extemplo in fugam omnes ratus,
Liv. 38, 26, 8 (but in Lucr. 5, 617 the correct read. is cancri se ut vortat).—Trop., to turn, change, etc.:b.jam verterat fortuna,
Liv. 5, 49, 5:libertatem aliorum in suam vertisse servitutem conquerebantur,
id. 2, 3, 3:totae solidam in glaciem vertere lacunae,
Verg. G. 3, 365: verterat pernicies in accusatorem, Tac. A. 11, 37:quod si esset factum, detrimentum in bonum verteret,
Caes. B. C. 3, 73 fin.:ea ludificatio veri in verum vertit,
Liv. 26, 6, 16: talia incepta, ni in consultorem vertissent, reipublicae pestem factura, against, Sall. H. inc. 89 Dietsch:neque inmerito suum ipsorum exemplum in eos versurum,
Liv. 7, 38, 6:si malus est, male res vortunt, quas agit,
turn out badly, Plaut. Pers. 4, 1, 5; so,quae res tibi vertat male,
Ter. Ad. 2, 1, 37:quod bene vertat, castra Albanos Romanis castris jungere jubet (= cum bonis omnibus),
Liv. 1, 28, 1; 3, 62, 5; 3, 35, 8:quod bene verteret,
Curt. 5, 4, 12; 7, 11, 14:hos illi (quod nec vertat bene), mittimus haedos,
Verg. E. 9, 6.—Annus, mensis vertens, the course or space of a year, of a month:(β).anno vertente sine controversiā (petisses),
Cic. Quint. 12, 40; so,anno vertente,
id. N. D. 2, 20, 53; Nep. Ages. 4, 4; cf.:apparuisse numen deorum intra finem anni vertentis,
Cic. Phil. 13, 10, 22:tu si hanc emeris, Numquam hercle hunc mensem vortentem, credo, servibit tibi,
Plaut. Pers. 4, 4, 76; Macr. S. 1, 14.—Pregn.: annus vertens, the great year or cycle of the celestial bodies (a space of 15,000 solar years), Cic. Rep. 6, 22, 24.—Hence, ver-sus ( vors-), or (much less freq.) ver-sum ( vors-), adv., turned in the direction of, towards a thing; usu. after the name of a place to which motion is directed (orig. a part., turned towards, facing, etc., and so always in Livy; cf. Liv. 1, 18, 6 Weissenb. ad loc.; 1, 41, 4; 9, 2, 15).A.Form versus (vors-).1.After ad and acc.:2.T. Labienum ad Oceanum versus... proficisci jubet,
Caes. B. G. 6, 33: ad Alpes versus, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 15, 2:ad Cercinam insulam versus, Auct. B. Afr. 8, 3: ad Cordubam versus, Auct. B. Hisp. 11: modo ad Urbem, modo in Galliam versus,
Sall. C. 56, 4. —After in and acc.:3.in agrum versus,
Varr. R. R. 3, 5, 10:in forum versus,
Cic. Lael. 25, 96:in Arvernos versus,
Caes. B. G. 7, 8: si in urbem versus venturi erunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78 (82), 3.—After acc. alone (class. only with names of towns and small islands):4.verti me a Minturnis Arpinum versus,
Cic. Att. 16, 10, 1:Brundisium versus,
id. Fam. 11, 27, 3:Ambraciam versus,
Caes. B. C. 3, 36:Massiliam versus,
id. ib. 2, 3:Narbonem versus,
id. B. G. 7, 7.—After other advv.:B.deorsum versus,
Cato, R. R. 156, 4:sursum versus,
Cic. Or. 39, 135:dimittit quoquo versus legationes,
Caes. B. G. 7, 4:ut quaedam vocabula utroque versus dicantur,
Gell. 5, 12, 10; cf. the adverbs deorsum, sursum, etc.—Form versum (vors-).1.After ad and acc.:2.animadvertit fugam ad se versum fieri,
Sall. J. 58, 4.—After other advv.:► Versus is said by many lexicons to be also a prep.cunas rursum vorsum trahere,
Plaut. Am. 5, 1, 60 (63):lumbis deorsum versum pressis,
Varr. R. R. 2, 7, 5:vineam sursum vorsum semper ducito,
Cato, R. R. 33, 1:cum undique versum circumfluat,
Gell. 12, 13, 20:utroque vorsum rectum est ingenium meum,
Plaut. Capt. 2, 3, 8., but no ancient authority can be safely cited for this use. The true readings are:in Italiam versus,
Cic. Fam. 4, 12, 1:adversus aedem,
Liv. 8, 20, 8:in forum versus,
Plin. 10, 43, 60, § 121; and perh. in oppidum, Auct. B. Hisp. 21.
См. также в других словарях:
Inclined — In*clined , p. p. & a. 1. Having a leaning or tendency towards, or away from, a thing; disposed or moved by wish, desire, or judgment; as, a man inclined to virtue. Each pensively inclined. Cowper. [1913 Webster] 2. (Math.) Making an angle with… … The Collaborative International Dictionary of English
inclined — I adjective acquiescent, affected, agreeable, amenable, apt, assenting, bent, consenting, content, delighted, desirous, disposed, dispositioned, eager, favorable, glad, happy, leaning, liable, moved, partial to, pleased, predisposed, prepared,… … Law dictionary
inclined — [adj] having a preference apt, bent on, disposed, given, in the mood, likely, predisposed, prone, tending, willing; concept 542 … New thesaurus
inclined — [in klīnd′] adj. 1. having an inclination; specif., a) at or on a slant; sloping; leaning b) disposed; willing; tending 2. forming an angle with another line, plane, or body … English World dictionary
inclined — in|clined [ ın klaınd ] adjective * 1. ) never before noun feeling that you want to do something: inclined to do something: Karen didn t feel inclined to help. if someone is so inclined (=if someone wants to do something): A full fitness suite is … Usage of the words and phrases in modern English
inclined */ — UK [ɪnˈklaɪnd] / US adjective 1) [never before noun] feeling that you want to do something inclined to do something: Karen didn t feel inclined to help. if someone is so inclined (= if someone wants to do something): A full fitness suite is… … English dictionary
inclined — adj. 1 wanting to do sth VERBS ▪ be, feel, seem ▪ I only write when I feel inclined to. ▪ There s time for a swim if you feel so inclined. ADVERB … Collocations dictionary
inclined — in|clined S3 [ınˈklaınd] adj 1.) be inclined to agree/think/believe etc to hold a particular opinion, but not very strongly ▪ Arthur has some strange ideas, but on this occasion I m inclined to agree with him. 2.) be inclined to do sth/inclined… … Dictionary of contemporary English
inclined — [[t]ɪnkla͟ɪnd[/t]] 1) ADJ GRADED: v link ADJ, ADJ to inf, ADJ to n, so ADJ If you are inclined to behave in a particular way, you often behave in that way, or you want to do so. Nobody felt inclined to argue with Smith... He was inclined to self… … English dictionary
inclined — Synonyms and related words: aching for, acquiescent, actuated, agreeable, alacritous, amenable, animated, apt, apt to, ardent, aslant, aslope, atilt, bearing, bending, bent, bent on, bevel, beveled, bias, biased, calculated to, canting, careening … Moby Thesaurus
inclined — adj. (cannot stand alone) inclined to + inf. (I am inclined to agree) * * * [ɪn klaɪnd] (cannot stand alone) inclined to + inf. (I am inclined to agree) … Combinatory dictionary