Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

in+the+phrase

  • 101 blót-spánn

    m. divining rods or chips used at sacrifices, cp. Tacitus Germ. ch. x, and Amm. Marc. xxxi. 2. in the phrase, fella blót-spán, ramos sortidicos jactare; þá feldi hann b. ok vitraðist svá, at hann skyldi hafa dagráð at berjast, Fagrsk. 40, in the passage of Vellekla (the source of the narrative) the poet uses the word teinn lautar, qs. hlautar-teinn, the rod of the sacrificial blood, cp. the phrase, kjósa hlaut-við, Vsp. 62; and hrista teina, Hým. 1; þá feldi Önundr blótspán til, at hann skyldi verða víss …, Landn. 193; síðan var feldr blótspánn, ok gékk svá fréttin, at…, Fas. i. 526, 452 (Hervar. S.)

    Íslensk-ensk orðabók > blót-spánn

  • 102 BYRJA

    * * *
    I)
    (að), v.
    1) to originate (ór himninum byrjast öll gœzka);
    2) to beget esp. in pass., byrjast, to be begotten (á þeirri sömu nótt sem hann byrjaðist);
    3) to enter upon, begin;
    byrja ferð sína, to begin one’s journey;
    4) byrja mál es, to plead (support) one’s cause (ek skal byrja þitt mál sem ek kann);
    byrja rœðu, to deliver a speech (= flytja rœðu);
    hefir þú fram byrjat (stated) erendi þitt.
    (að), v. impers. with dat. to behove, beseem;
    sem byrja (as it behoves) hlýðnum syni;
    sem þeim byrjaði at manntali, in due proportion to their number.
    (að), v. impers., em byrjar vel (illa), one gets fair (foul) wind (byrjaði þeim vel um haustit).
    * * *
    að, [Swed. börja; lost in Dan., which has replaced it by begynde; Germ. beginnen; and probably also extinct in the mod. Norse dialects, vide Ivar Aasen, who seems not to have heard the word; it is in full use in Icel. and is a purely Scandin. word; the root is the part. pass. of bera A. II]:—to begin.
    I. in the phrase, b. mál e-s, to plead one’s cause, O. H. L. 5; ek skal byrja ( support) þitt mál, sem ek kann, Fs. 10, Fms. ii. 65; hann byrjaði hennar mál við Ólaf konung, x. 310; með einum hundraðs-höfðingja þeim er byrjaði mál hans, Post. 645. 96; hefir þú fram byrjat þitt erindi, 655 xxx. 13, Al. 159: this sense, however, is rare and obsolete.
    II. to begin; b. ferð, to begin one’s journey, to start, Edda 1, Fms. iv. 232, Eg. 106, Ld. 162; b. ræðu, to begin a speech, Sks. 238; b. e-t upp, to begin, Bs. i. 825: reflex., Rb. 210: the word is not very freq. in old writers, who prefer the word hefja, incipere, hence upphaf, beginning; in mod. writers hefja is rather archaïc, but byrja in full use, and is used both as act., impers., and reflex.; Icel. say, sagan byrjar, söguna byrjar, and sagan byrjast, all in the same sense.
    III. [bera A. II], mostly in pass. to be begotten, Lat. suscipi; Elias af hjúskap byrjaðr, Greg. 16; á þeim mánuðum er barn var byrjað, Grág. i. 340; á þeirri sömu nótt sem hann byrjaðisk, Stj. 176; sem þau hittusk á fjallinu Brynhildr ok Sigurðr ok hon (viz. the daughter Áslaug) var byrjuð, Fas. i. 257; heldr ertu bráðr að byrja þann er bein hefir engin, 250 (in a verse).
    IV. impers. with dat.:
    1. [bera C. III], to behove, beseem, be due; sem konungs-syni byrjar, Fms. i. 81; hann gefr sálu várri slíkan mátt sem henni byrjar, Hom. 157; svá byrjaði ( behoved) Christo að líða, Luke xxiv. 46; þat byrjar mér meir at hlýða Guði en mönnum, 623. 11; sem aðiljanum byrjaði, Grág. i. 394; sem þeim byrjaði at manntali, i. e. in due proportion to their number, ii. 381; sem byrjar ( as it behoves) hlýðnum syni ok eptirlátum, Sks. 12; er helzt byrjar kaupmönnum at hafa, 52.
    2. [byrr], the phrase, e-m byrjar vel, illa, one gets a fair, foul, wind; þeim byrjaði vel, Eg. 69; honum byrjaði vel, 78, Eb. 8; byrjaði þeim vel um haustið, Fms. iv. 293; þeim byrjaði illa, Eg. 158.

    Íslensk-ensk orðabók > BYRJA

  • 103 fluga

    * * *
    (gen. pl. flugna), f.
    1) fly;
    2) lure, bait; koma flugu í munn e-m, to allure, entrap one; gína (taka) við flugu, to swallow the fly, to be allured, entrapped.
    * * *
    u. f., gen. pl. flugna, a fly, gnat, moth, Stj. 23, 91, Pr. 474, Edda 70, Ver. 20; gesta-fluga, a moth; mý-f., a gnat; bý-f., a bee; randa-f., a wasp; hunangs-f., a honey-fly, a kind of Icel. bee; mel-f., a clothes-moth; þev-f., a kind of tipula: myki-f., a dung-fly: maðka-f., a maggot-fly, all three musca, etc., vide Eggert Itin. ch. 688: the phrase, eins og fluga, swift as a fly. Wizards were said to bewitch flies and send them to kill their enemies (vide galdra-fluga, gand-fluga), hence the phrase, gína við flugu, or taka flugu, to swallow the fly or to carry the fly, i. e. to be the tool of another man, esp. in a wicked and fatal business, Eb. 164; ef Hallgerðr kemr annarri flugu í munn þér, if H. puts another fly in thy mouth, i. e. makes thee to carry another lie, Nj. 64; þeir gina við þessi flugu, Al. 9; era mínligt flugu at gína, ‘tis not ‘mine-like’ to open the mouth for flies, i. e. lies and slander, Kristni S. (in a verse of the year 998); hann fær komit þeirri flugu í munn eins skiptings, Fms. xi. 445.
    COMPDS: flugumaðr, flugumannligr.

    Íslensk-ensk orðabók > fluga

  • 104 fórna

    * * *
    (að), v.
    1) to offer as a present (f. e-m e-t) to offer, bring as an offering (to God).
    * * *
    að, to offer, with acc. of the offering, dat. of the person; fórna mér reykelsi, Stj. 431; mörr er fórnaðr, 430. 1 Sam. ii. 16; þá hluti er hann vildi fórna, 410; fórna þik Guði, offer thee to God, 407: to offer as a present, Fms. ix. 450, Al. 96: in mod. usage, with dat. of the offering and the Deity, e. g. fórna Guði bænum sínum.
    2. the phrase, fórna höndum, to lift the hands to heaven as in prayer, or to wring the hands as in agony; that this phrase was also known to the ancients may be inferred from the compd, fórnar-hendr, f. pl. offering hands, uplifted hands, Magn. 514.

    Íslensk-ensk orðabók > fórna

  • 105 GÁLGI

    * * *
    m. gallows (reisa gálga).
    * * *
    a, m. [Ulf. renders σταυρός by galga; A. S. gealga; Engl. gallows; Hel. galgo; Germ. galgen; Dan.-Swed. galge]:—the gallows; in olden times they were worked by a lever, and the culprit was hauled up (spyrna gálga), Fms. vii. 13; hence also the phrase, hengja á hæsta gálga, festa upp, and the like, vide Gautr. S. ch. 7; an old Swed. allit. law phrase, á gálga ok gren, on gallows and green tree (Fr.), as trees were used for gallows (cp. the Engl. ‘gallows-tree’); reisa, höggva gálga, Orkn. 436, Ó. H. 46, Am. 37, 55, Grett. 128: in poetry (vide Lex. Poët.) the gallows are called the horse of Sigar, from the love tale of the Danish hero of that name: the cross is now and then called gálgi, e. g. Mar. S., and even in mod. eccl. writers (Vidal.), but very rarely, and only in rhetorical phrases.
    COMPDS: gálgafarmr, gálgagramr, gálgatré.

    Íslensk-ensk orðabók > GÁLGI

  • 106 HALD

    n.
    1) hold, fastening;
    2) keeping in repair (fyrir hald kirkju);
    3) support, backing (hann hefir nú hald mikit af konungi);
    hald ok traust, help and support in need;
    koma e-m at haldi, í hald, to be of use or help to one;
    hér kemr illa í hald, it does little good;
    4) custody (Ólafr konungr tók þá við haldi Hræreks konungs);
    5) esteem (vera með e-m í góðu haldi);
    6) keeping, observance (cf. jólahald, drottinsdaga hald).
    * * *
    n. (vide halda), hold:
    1. a hold, fastening; nýtr bóndi afls ok kippir vaðnum, þvíat hann hugði haldit annan veg eigi bila, Fms. xi. 442.
    2. a law phrase, withholding; gagna-hald, Grág. ii. 273; þá á hann kost hvárt er hann vill at hætta til haldsins eðr eigi, … en ef hón er login, þá verðr eigi rétt haldit, i. 312; stefna um tíundar hald, ok telja hinn sekjan um, K. Þ. K. 46.
    II. upholding, maintenance:
    1. reparation; fyrir hald á kirkju, Vm. 12; segja til halds kirkjunni ( to defray the repairs of the kirk) þann jarðar-teig, Dipl. iii. 12.
    2. a law term, possession; sögðum vér með fullum laga-órskurði Guðmundi til halds sagða jörð, Dipl. iii. 5; hafa vald eðr hald e-s hlutar, Bs. i. 720; hón á tveggja króka hald í vatnið, she (the church) has the hold ( right) of two hooks in the lake, Pm. 41.
    β. þessum fénaði beit ok hald ( bite and occupation) fyrir sunnan á, Dipl. v. 10.
    3. support, backing; við tókum okkr hald þar er Guð var, Hom. 154; hann hefir nú hald mikit af konungi, he has much support from the king, Eg. 336: so in the phrase, hald ok traust, help and support in need; hón hafði þenna mann sent honum til halds ok trausts, Ld. 46: and in the phrases, koma e-m at haldi or í hald, to prove true to one, be of use, help to one; ok má hann enn vel koma þér at haldi, Ísl. ii. 329; ílla koma honum góðir frændr í hald, Fms. x. 413, Greg. 22; eigi veit ek mér verr í hald koma úknáleik minn en þér afl þitt, Fms. vi. 203, Fs. 182; kemr oss þat lið ekki at haldi, Fms. viii. 214, xi. 31; þvíat vér höfum ærit mart (lið) ef oss kæmi þat vel at haldi, Nj. 192; hér kemr ílla í hald, this comes ill to help, is a great shame, Lv. 95.
    4. custody; Ólafr konungr tók þá við haldi Hæreks konungs, Ó. H. 73; hafa e-n í haldi, to keep one in custody, freq.: hence varð-hald, custody.
    5. entertainment; fór hann til hirðar jarls ok var með honum í góðu haldi, Bjarn. 5; hann var þar um vetrinn ok í því hærra haldi af húsfreyju sem hann var lengr, Fms. vii. 112.
    6. a course, a naut. term; ef stýrimenn vilja báðir fara, ok skilr þá um hald, Grág. ii. 398: hence áfram-hald, going on; aptr-hald, return.
    7. holding, meaning, suggestion; það er hald manna, freq. in mod. usage, but no reference to old writers has been found.
    8. keeping, tending, of cattle; góð höld á skepnum, goð skepnu-höld, freq.
    III. a holding, keeping, observance, of a feast, holiday; allra heilagra manna hald, Ver. 53; þótt et meira hald sé á dægrinu, although it be a holiday of first degree, Grág. ii. 360; var þá þegar tekinn í mikit hald hans lífláts-dagr, Fms. xi. 309; í borg þessi var Þórs-hof í miklu haldi, in high worship, Al. 19: hence hátíða-hald, keeping high holidays; Jóla-hald, Fms. i. 32; Drottins-daga-hald, Nj. 165; af-hald, upp-á-hald, esteem, ‘uphold;’ ártíða hald, B. K. 25; níu lestra-höld, reading the nine legends, Vm. 51, 64.
    IV. in plur., höld, handles; klukka lítil af höldin, Vm. 42; handar-hald, a handle; cp. also haf-ald: á-höld, utensils. halds-maðr, m. a keeper, guardian, Gþl. 258, 501, Js. 121.

    Íslensk-ensk orðabók > HALD

  • 107 HAMALT

    a. n., only in the phrase, fylkja hamalt, to draw up in a wedge shaped column (= svínfylkja).
    * * *
    n. adj., only in the old phrase, fylkja hamalt, synonymous with svínfylkja, to draw up a wedge-shaped column in the form of a hog’s snout; thus defined, hann hefir svínfylkt her sínum—Hverr man Hringi hafa kennt hamalt at fylkja? ( who has taught king Ring to draw up the phalanx of hamalt?) … Hringr hafði svínfylkt öllu liði sínu, þá þótti þó svá þykk fylkingin yfir at sjá, at rani var í brjósti, Ring had drawn all his troops up in a hog-shaped column, so that the ranks looked all the deeper for the snout-formed shape of the front, Fas. i. 380; hildingr fylkti hamalt, a paraphrase from hann fylkti liði sínu svá, at rani var framan á fylkingar-brjóstinu, Fms. xi. 304: used of a column of ships in a sea-fight, vi. 314 (in a verse), cp. also Skv. 2. 23, Fas. ii. 40 (in a verse); a description of the cuneiform column is given in Sks. 384; in Skjöld. S. its invention is attributed to Odin himself, and it was a favourite battle array with the men of old.

    Íslensk-ensk orðabók > HAMALT

  • 108 LÚÐR

    (gen. -rs), m.
    1) trumpet (blása í lúðr);
    2) the stand of a hand-mill (þær at lúðri leiddar vóru).
    * * *
    m., the r radical, [cp. Dan. lur, Shetl. looder-horn], a trumpet, Edda 17; þeir höfðu lúðr ok blésu, Orkn. 300; lát taka lúðra ok lát blása um alla borgina, Sks. 748; blása í lúðr, Fms. iv. 300; þeyta lúðr, Al. 35, Stj. 392; kvóðu við lúðrar, Fms. vi. 16; við hinn síðasta lúðr-þyt, því lúðrinn mun gella, 1 Cor. xv. 52, passim.
    COMPDS: lúðrblástr, lúðragangr, lúðrshljóð, lúðrmaðr, lúðrsveinn, lúðraþytr, lúðrþeytari.
    B. A flour-bin; þær at lúðri leiddar vóru, Gs. 2; leggjum lúðra, 3; steinar rifna, stökkr lúðr fyrir, þótt lúðr þrumi, Hkv. 2. 2, 3; þat ek fyrst of man er sá inn fróði jötunn | á var lúðr of lagiðr, Vþm. 35 (referring to some ancient lost myth). The word is still preserved in the south-east of Iceland,—hleypr mjölit um kring kvernina út á lúðrinn, Fél. ii. 155 (of the year 1782): poët. the sea is called ey-lúðr, island-flour-bin, Edda (in a verse); see the remarks to amlóði:—the phrase, ganga e-m í lúðr, to fall into one’s bin, metaph. phrase, to fall to one’s lot, Gs. 11.

    Íslensk-ensk orðabók > LÚÐR

  • 109 REISA

    * * *
    (-ta, -tr), v.
    1) to raise (lét hann r. viðuna ok draga seglit); r. e-n upp, to raise up; r. e-n upp af dauða, to raise up from the dead; r. upp lög, to restore the laws;
    2) to raise, erect, build, of ships and houses (r. bœ, kirkju, hof, skip); r. upp hús, to restore of rebuild houses;
    3) to raise, start, begin; r. úfrið, to make a rising; r. ferð, to start on a journey; r. bú or búnað, to set up house.
    * * *
    t, a causal to rísa; pret. reisði or raisþi is freq. in the older Runic stones, see Rafn; [Goth. raisjan; Engl. raise, etc.]:—to raise; takit nú ok reisit viðuna, Fms. vii. 310; þá lét hann reisa viduna ok draga seglit, Ó. H. 170; r. niðstöng, Fs. 54; r. af dauða, Rb. 82:—reisa e-n upp, to raise up, Fms. i. 10; hann reisti hann upp ok kyssti, 148; r. upp af dauða, to raise up from the dead, 623. 22 (upp-risa, resurrection): to raise up, put up, Fms. x. 411; reisti hann upp ( restored) lög í landinu, xi. 296; upp mun Guð r. spámann mikinn, 655 xiii. B. 4:—r. dýr, to spring a deer, a hunting term, Gþl. 447: r. net, to lay a net, of a bird-net, Barl. 55.
    2. to raise, erect, build, of ships and houses; Ólafr enn Helgi reisti kaupstaðinn, Ó. H. (pref.); reisa bæ, Ld. 96, Fs. 19; r. kirkju, O. H. L. 23, Bs. i. 20, MS. 63. 14; r. hof, Gullþ. 55; r. stein, to raise a stone, set up a monumsnt, is a standing phrase on the Runic stones,—N.M. raisþi, or lét raisa stain þansi, Baut.; er þeir höfðu reistan laup kirkjunnar, Fms. ii. 234: r. skip, lét hann reisa skip inn undir Hlað-hömrum … Þorbergr var höfuðsmiðr at reisa, 217, 218; lét Olafr konungr r. langskip mikit á Eyrunum við ána Níð. 50; um vetrinn reisti Þórðr ferju niðr við Miðfjarðar-ós, Þórð. 10 new Ed.: r. upp hús …, to restore, Ó. H. 37.
    3. to raise, start, begin; hvernok r. skal frá upphafi þessa ráða-görð, Ó. H. 32; reisa úfrið. to raise a rebellion, make a rising, Fms. i. 84; r. ferð, to start on a journey, ix. 344; reisa bú or búnað, to set up a household, Sturl. iii. 166, Bb. 2. 19; þau vóru með freku reist, they were roused, startled by violence, Sturl. i. 105; þeim málum, er Haraldr hafði með freku reist, Fms. x. 409.
    4. the phrase, reisa rönd við e-m, to raise the shield against, to withstand, Eg. 587, Al. 7, Fms. xi. 318 (in a verse).
    II. reflex. to arise, be raised, or raise oneself; hón (the river) reisisk á þá leið, Stj. 69; þá reistisk hann upp, Fas. i. 346; þann er upp vildi reisask á móti honum, Sks. 681; r. móti konungi, to rebel, H. E. i. 469 (upp-reist = uprising, rebellion); reistisk hann þá upp ór rekkjunni, MS. 4. 12.

    Íslensk-ensk orðabók > REISA

  • 110 SÍÐ

    I)
    adv.
    1) late (var heldr síð gengit til hámessu);
    with gen., síð aptans, sumars, vetrar, late in the evening, summer, winter;
    síð um haustit, kveldit, late in the autumn, evening;
    2) compar. síðarr;
    3) superl. síðarst or síðast;
    f., only in the phrase, um síð, at last (þó varð hann um síð ofrliði borinn);
    more commonly in pl., um (of) síðir (þó vaknaði hann um síðir).
    * * *
    adv., compar. síðr (q. v.), superl. sízt = least, last; but síðarr, síðast in a temp. sense: [Ulf. seiþu = ὀψία, compar. seiþs; O. H. G. sîd; Germ. seit; Old Engl. sith]:—late; sonr er betri þótt sé síð um alinn, Hm. 71; til síð, too late, 65; síð (i. e. never) muntu ráða hríngum, Hkv. Hjörv. 6; síð (i.e, never) léttir mér stríða, Edda (in a verse); ok varð heldr síð gengit til hámessu, Ó. H. 118; ef hann spyrr svá síð, so late, Grág. i. 109; ef sökin kemr svá síð upp, 373; þeim er svá síð fregna, 96; spurði, hví hann hefði svá síð komit, Eg. 150: phrases, síð ok snemma, early and late, perpetually, Stj. 462, Fms. x. 277, Gísl. 128, Þiðr. 57; ár ok síð, id.:—with gen., síð dags, late in the day, Fs. 84, Fms. i. 69, Eg. 600; síð aptans, late in the evening, Stj. 6, Hkr. i. 103; síð aptans biðr óframs sök, Sighvat; síð sumars, late in the summer, Eg. 185; síð vetrar, or síð um haustið, late in the autumn, Fær. 128; síð um kveldit, Eg. 149, 600, Fs. 85.
    2. compar. síðarr, later; þau svik er siðarr kómu fram, Fms. i. 59; Ásdísi átti síðarr Skúli, i. e. S. was her second husband, Landn. 88; eigi síðarr en nú var talit, Grág. i. 18; síðarr meirr, ‘later-more,’ still later, H. E. i. 414; löngu síðarr, Stj. 6; litlu síðarr, a little later, Fms. vi. 93, Nj. 4, 21; fám vetrum síðarr, a few years later, Landn. 12; tiíu vetrum síðarr en Styrbjörn fóll, Fms. i. 6l; hvárt ek dey stundu fyrr eða síðarr, ii. 158.
    3. superl. síðast, last; spurðisk þat síðast til hans, Nj. 121; mæltu þat síðast, svá at menn heyrðu, 201; ek ætla þessa veizlu síðast at búa, Ld. 14; orð þau er hann mælti síðast. Eg. 356; þá, skulu þeir síðast fram segja, Grág. i. 38; þessi hólmganga hefir síðast framin verit, Ísl. ii. 259; sá er síðast gengr inn, Fms. i. 16.
    II. the word remains as subst. in the phrase, um síð or um síðir, at last; þó varð hann um síð ofrliði borinn, Fms. i. 79, ii. 41; þeir kómu of síðir til þess innis, 623. 39; skal sitt hafa hverr of síðir, Grág. ii. 219; görðisk svá til of síðir, Fms. x. 392; at svá færi um síðir, Eg. 701, Ísl. ii. 268; þó kom svá um síðir, Nj. 267; þó at staðar nemi um síðir, Ld. 306; þó vaknaði hann um síðir, Fms. i. 216;—passim in mod. usage.

    Íslensk-ensk orðabók > SÍÐ

  • 111 TEFLA

    (-da, -dr), v.
    1) to play at tables, chess, draughts, etc. (sumir tefldu skáktafl eða hneftafl eða kvátru);
    2) tefla í uppnám, to expose the pieces, so that they can be taken (vildi S. bera aptr riddara, er hann hafði teflt í uppnám);
    * * *
    d, [tafl], to play at tables or draughts; tefldu í túni teitir vóru, Vsp., Hkr. iii. 320; menn skolu ok eigi t. svá at þeir leggi fé við, Grág. ii. 198; konungr sat ok teflði hnettafl, Fms. vi. 29; sumir tefldu skáktafl eða hnettafl eða kvátru, Konr.; tveir menn vóru á heystáli ok tefldu, brann þar ljós, Ísl. ii. 69; t. kvátru, Sturl. ii. 184; þá skildi á um tafl, vildi Sámr bera aptr riddara er hann hafði telft í uppnám, iii. 123: metaph. in the phrase, t. e-n upp, to take one up, beat in a game of draughts; þann veg máttú mér mest upp tefla, Ld. 42; hann hefir ykkr upp teflt um fjárreiður, Bjarn. 40; ekr hart at mönnum ok eru margir þá upp tefldir, Ísl. ii. 132; en sá er tefldr verðr til eyris, gjaldi konungi tólf aura, ok svá sá er af honum teflir, Js. 128.
    2. the word is also used of dice; the early passion of the Teutons for the dice is attested by Tacit. Germ. ch. 24, cp. the story in Magn. S. ch. 49 (Orkn. 200 referring to England), as also the Icel. phrase, um lífið er að tefla, life is on the die, metaph. of a great emergency.
    II. to weave checks (= byrða borða), of ladies’ work; hón saumaði, teflði, eða vann aðrar hannyrðir, Bs. i. 341.

    Íslensk-ensk orðabók > TEFLA

  • 112 TÍÐ

    (pl. -ir), f.
    1) time;
    langa (skamma) tíð, for a long (short) while;
    also as masc. in phr., í þann (or þenna) tíð;
    2) hour (á níundu tíð dags);
    3) pl. divine service, prayers (syngja tíðir);
    fylgja tíðum, fara (sœkja) til tíða, to attend divine service.
    * * *
    f.; the curious phrase í þann tíð is prob. not to be explained as an old masc., but rather by þan = þá, ‘þan’ being an obsolete pron. form with a final n, cp. þansi on the Runic stones: [A. S. tîd; Engl. tide; Dan.-Swed. tid; Germ. zeit]:—tide, time; langa tíð, a long while, Íb. 12; skamma tíð, a short while; alla tíð, all times, ever; Ísland bygðisk í þann tíð es …, Jb. 4; í þann tíð árs, Anal. 291; í þann tið var úfriðr, Blas. 43, Hkr. ii. 211 (þenna tíð, Ó. H. l. c.), Grág. i. 500; þeirrar tíðar, then and there, Fms. vi. (in a verse); skamrar tiðar ríki, 656; nökkuri tíð, once upon a time, Fms. iv. 46; á þeim tíðum, Ver. 7; áðr á tíðum, in days of yore, Hallgr.
    2. the season; hin bezta tíð mun koma yfir Egiptaland, Stj.; góðrar tíðar, in a happy hour, Fms, x. 432 (in a verse); sá er borinn var beztrar tíðar, id., vi. (in a verse); hæstrar tíðar, ix. (in a verse); íllrar tíðar, in an evil hour, Hallfred, Stor. 8 (allrar tíðar Cod.): freq. in mod. usage of the weather, season, það er góð tíð, bezta tíð til lands og sjóar; ó-tið, a bad season, bad time, bad weather; Páskar eru helgari enn aðrar tíðir, Anal. 291; at hann hafi haft þrjár tíðir á sínum dögum, Fms. x. 276; skal vanda tíð at eiðfæra úmaga … eigi skal færa um Langaföstu né löghelgar tíðir, Grág. i. 245; konur skal taka á tíðum ( in season) en eigi á útíðum (cp. Dan. i utide = out of season), N. G. L. i. 16; á helgum tíðum, on sacred days, 10: the phrase, á öllum árs tíðum.
    3. an hour;á níundu tíð dags, Stj.; leið eigi helmingr einnar tíðar, áðr …, Fms. x. 347; þriðjung tíðar, hálfa fimtu tíð, Rb. 480, 524; á enni fyrstu tíð nætrinnar, 623. 32; sem leið at þriðju tíð nætr, Al. 168.
    4. service-time, bora canonica in the eccl. law; miðs-morguns tíð, dagmála tíð, miðs dags tíð, eykðar tíð, aptan-söngs tíð, Hom. (St.): esp. in plur., syngja tíðir, Fb. ii. 295; flytja tíðir, Stat. 267; syngja yfir líki þær tíðir er til byrjar, N. G. L. i. 14; kaupa tíðir, 12; til kirkju þeirrar er hann kaupir tíðir at, 19; var þat lengi at hann mátti eigi syngja tíðirnar, Nj. 279; sækja tíðir, fylgja tíðum, etc., passim; Máríu-tíðir, Þorláks-tíðir, the service, chant to the Virgin Mary, St. Thorlac, Bs. i. 847.
    5. gramm., Skálda 179, 185, Edda 124.
    COMPDS: tíðabók, tíðafærr, tíðaför, tíðagata, tíðagörð, tíðahald, tíðakaup, tíðalauss, tíðamaðr, tíðaoffr, tíðarenta, tíðaskrá, tíðasókn, tíðasöngr, tíðaveizla.

    Íslensk-ensk orðabók > TÍÐ

  • 113 BRUM

    * * *
    n.
    1) bud;
    2) point of time (í þetta brum).
    * * *
    I. neut. a bud, Lat. gemma; þá hit fyrsta tók brum at þrútna um várit á öllum aldinviði til laufs, Sks. 105; af bruminu, Bs. ii. 165; birki-brum, a birch-bud, Eyvind (in a verse), Lex. Poët.
    II. metaph. and masc. spring, only in the phrase, öndverðan brum (acc.), in the early spring time, Sighvat (in a verse); í öndverðan brum þinna daga, Bs. ii. 7.
    β. a moment, in the phrase, í þenna (sama) brum; í þenna brum kom Hringr Dagsson, in the description of the battle at Stiklastað, Ó. H. 218, cp. Fms. v. 81 (where v. l. tíma); ‘í þessu bruni,’ Fms. ix. 24. is certainly a misspelling for ‘í þenna brum:’ cp. also the compd word nýa-brum, novelty, newfangledness.

    Íslensk-ensk orðabók > BRUM

  • 114 forátta

    f. pretext; finna e-t til foráttu, to plead as one’s excuse.
    * * *
    u, f., an older form forurtir, contr. foróttir, f. pl. occurs,—forutta-laust, Grág. i. 329, 377 (Kb. ii. 42 forótta-laust), 468; forátta-laust, Kb. i. 133, 136; but forátta, Nj. 15, Eb. 40: [Ulf. fra-waurhts = ἁμαρτιά; the etymology of the word seems to be ‘for’ in a privative sense, and ‘verk,’ cp. A. S. forwyrht = peccatum; in the Icel. it is used as a law term]:—a cause of forfeiture, an act whereby the other party has ‘forfeited’ his right, but it is not used in a criminal sense = Germ. verbrechen; ef honum þykkja forurtir til þess, Grág. l. c.: the phrase, forótta-laust or forurta-laust (foryfta-laust, N. G. L. i. 29, is a false reading), sine causa legali, Grág. l. c.: chiefly in divorce cases, the phrase, finna til foráttu, to plead as an excuse, Nj., Eb. l. c.
    II. in mod. usage = forað; foráttu-brim, foráttu-veðr, n. a heavy surf, strong gale, etc.

    Íslensk-ensk orðabók > forátta

  • 115 lok

    * * *
    I)
    n.
    1) bolt (of a door); láta l. frá hurðu, to unbolt a door;
    2) lock (en lyklar vóru settir í lokin);
    3) cover, lid (ok l. yfir kerinu);
    4) locker or bench in the stern of a boat, = stafnlok (gekk biskup fram í lokit);
    5) in pl. lockers; gullhringr hvarf frá husfreyju ór lokum; out of the lockers;
    6) fig. in pl. end, conclusion; þat fylgir ljóða lokum, this is the end of my lay; fœra e-t til loka, to put an end to; liða undir l., to die, perish; at lokum, at last, = loks; til loks, to an end; completely, altogether.
    n. a kind of fern or weed; ganga sem l. yfir akr, to spread like weeds over a field.
    * * *
    n. [Ivar Aasen lok; Dan. laag; the word remains in Engl. hem-lock], a kind of fern or weed; in the phrase, ganga sem lok yfir akr, to spread like weeds over a field; menn hans gengu sem lok yfir akra, Orkn. 4; gengu þeir einir yfir allt sem lok yfir akra, Fbr. 24 new Ed.; the mod. sem logi yfir akra is a corruption of the old phrase.

    Íslensk-ensk orðabók > lok

  • 116 óska-stund

    f. the ‘wish-hour,’ for in the popular belief there is a point of time as short as the twinkling of an eye, recurring, some say, every day, others every week, or every year; and whatsoever one wishes at that moment comes to pass: hence the phrase, þú hefir hitt óskastundina, thou hast hit on the ‘wish-hour,’ when a person has a piece of luck. Akin to this is the legend of three wishes granted to one by some good fairy; hence the phrase, eiga sér ósk, to own a wish; eina vildi eg eiga mér óskina svó góða, a ditty, Maurer’s Volksagen.

    Íslensk-ensk orðabók > óska-stund

  • 117 past

    * * *
    n. [Lat. pastus; Fr. pâte?], a feast; in the phrase, liggja á pasti, of a wild beast, to be sucking the blood out of the prey; the Landn. 235 has liggja á fasti, see fastr: gleðinnar past, Lil. 90; hyggju past, Krosskv.
    II. pastr, n. animal vigour; það er ekkert pastr í honum, there is no pith in him. pastrs-lauss, adj. pithless, feeble, e. g. of children suffering from atrophy.

    Íslensk-ensk orðabók > past

  • 118 RAMR

    a. hoarse (háss ok rámr).
    * * *
    adj., röm, ramt; rammr is a less correct form, as shewn by the passage, ramr er sterkr en rámr enn hási, Skálda (Thorodd) 163: and by the rhymes, gramr, rami Hallfred; sömum, römum, Ht. 38; but we also have gamma, ramma, Vellekla; römm, skömmu, Cod. Fris. 255: mod. usage distinguishes between ramr, strong, and rammr, bitter, whence remma, bitterness: [North. E. ram]:—strong, stark, mighty, of bodily strength, ramr at afli, Nj. 219, Eb. 182, Ld. 26, Eg. 52, 596, Fs. 3, 54; kvaðat mann raman, Hým. 28: the phrase, setja ramar skorður við e-u, af nokkurum römmum ribbalda, Stj. 65, and passim: the allit. phrase, við raman er reip at draga, to pull a rope with the strong, to struggle against what is fated, Nj. 10, Fs. 75, Fms. ii. 107:—strong, mighty, with the notion of fatal or charmed power; ramt tré, Hm. 137; þau blót verða römust er lifandi menn eru blótaðir, Fms. ii. 77; atkvæði ramra hluta, Fs. 23: römm ummæli, Grett. 177 new Ed.; röm ragna rök, Vsp. 40; röm róg, Sdm. 37; ramt mein, Edda (in a verse); sá er goðin ætti ramari, Fms v. 319; ramar fylgjur, Fs. 50; rammar vættir, Fms. ii. 150; raman ok röskvan Ríg, Rm. 1; svá ríkt eðr ramt, Edda 27; gala ramt (adverb.), Og 6; fátt er ramara en forneskjan, a saying, Grett. 144:—vehement, röm ást, strong love, Korm.; ramr harmr, Fms. iv. (in a verse); röm víg. fiery slaughter, vi. (in a verse):—as a nickname, hann var mikill maðr ok sterkr ok kallaðr Þórarinn rammi, Korm. 140; Finnbogi rammi, Landn.
    II. bitter, biting, opp. to sweet; ramr reykr, Merl. 1. 12: vatn þat er þrysvar ramt, … en gott ávalt þess á milli, Rb. 354; römm reyksvæla, Hkr. Cod. Fris. 255 (in a verse); ramt gras, Eluc. 141; rammar súrur, Hom. 119; ramr drykkr, Hom. (St.)
    III. in poët. compds, ram-dýr, of ships; -blik, the strong beam = gold; -glygg, a strong gale; -þing, a meeting = battle, Lex. Poët.

    Íslensk-ensk orðabók > RAMR

  • 119 RATA

    (að), v.
    1) to travel, roam; r. viða, to travel far (vits er þörf, þeim er víða ratar); fig., r. í e-t, to fall into (misfortune); ek hefi ratat í vandræði míkit, I have fallen into a great strait;
    2) to meet wilh find, with acc. (laxa skulu vér veiða, ef vér rötum eigi sauðina); to find the way (ok ratar hann harðla stóra fjallvegu);
    3) to collapise, fall down (grjótbjörg gnata, en gífr rata).
    * * *
    að, originally vrata, [Ulf. wraton = πορεύεσθαι], to travel, fare, journey: in the old allit. phrase, rata víða (prop. allit. vrata víða), to fare widely; sá einn veit, er víða ratar | ok hefir fjöld um farit, Hm. 17; vits er þörf þeim er víða ratar, 5; Vingþórr ek heiti, ek hefi víða ratað, Am. 6: with acc. to find the way, ok ratar hann harðla stóra fjallvegu, Fas. ii. 258: to hit, find, þat varð stundum, at menn viltusk á mörkum, at menn rötuðu þá til þeirra heimkynna, iii. 4: allvel hefir þetta til borit, Þorgils, er ek hefi þik hér ratað, Ld. 176; þat skip hafði ratað í hafinu várkulda ok aðrar raunir, Bs. ii. 439.
    2. in mod. usage absol. to find the way; eg rata ekki, I do not know the way.
    3. metaph. to fall into, of misfortune; ek hefi ratað í vandræði mikit, Nj. 98; er þú skalt ratað hafa í svá mikla úhamingju, Ó. H. 115; rata í mikla heimsku, Andr. 71; rata í ólukku, Fb. ii. 74; rata í stór áfelli, Al. 83; þessir stórhlutir, er vér höfum í ratað (hratað Ed.), Fms. i. 295:—reflex. in the phrase, opt ratask kjöptugum satt á munn, even a gabbler may by chance speak a true word.
    II. to reel, collapse; gífr rata, Vsp. 52; ratar görliga ( collapses) ráð Sigurðar, Skv. 1. 36, (rare.)

    Íslensk-ensk orðabók > RATA

  • 120 reiða

    I)
    (-dda, -ddr), v.
    1) to cary on horseback; hverr reiddi yðr yfir Markarfljót, who put you across M.?;
    2) reiða e-t um (of) öxl, to carry a thing (poised) on one’s shoulder (heinn hafði hann fyrir vápn ok reiddi of öxl);
    3) to make one rock, shake, push (reiðit hana af baki, svá at hún falli í lœkinn ofan);
    4) to toss, of wind and waves (bátinn undir honum reiddi vindr ok straumr norðr með landi); impers. to be tossed about (reiddi þá ymsa vega); tók þá at r. saman skipin, the ships began to drive against one another; e-u reiðir e-n veg af, it ends (turns out) in a certain way (vóru þá margir hræddir um, hversu af mundi r.);
    5) to carry about, spread abroad (kann vera, at þeir menn reiði orð mín úvitrlig fyrir alþýðu);
    6) to brandish, swing, raise in the air (hann greip øxina ok reiddi upp);
    7) to weigh in a balance (r. silfr, fé);
    8) to pay (r. fé af hendi, r. verð fyrir e-t).
    f.
    1) attendance, service (vist ok öll r.); vinna e-m reiðu, to serve, attend;
    2) accomodation (á þeim skógi var svá hörð reiðan þeirra, at ekki var at eta, nema börk af viði);
    3) vera til reiðu, to be ready at hand (til reiðu er yðr hér vetrvist); konungr lét þat þegar til reiðu, the king granted that at once;
    4) henda reiður á e-u, to notice, heed (jarl spurði, hvert hann fœri þaðan; þeir kváðust eigi reiður hafa á hent).
    * * *
    u, f. implements, an outfit; kveðja matar ok allrar reiðu er hann skal hafa á þingi, Grág. i. 133, ii. 54, 55; hafi hann þá reiðu með sér, er barn megi skúa, K. Þ. K. 6; Eyjarskeggjar fengu skipverjum þá reiðu sem þeir þurftu at hafa til brautferðar, Post. 656 C. 23; var svá hörð reiðan þeirra, at ekki var at eta nema börkr af viði ok safi. Fms. viii. 32; vistin ok reiðan, 440, v. l.; skip-r., berserkja-r., Hornklofi: allit., róð ok reiðu, rudder and rigging, of a ship; hence, rá ok reiði, Fms. ix. 36.
    2. attendance, service; vist ok öll reiða, Edda 69; vinna e-m reiðu, to serve, attend, Blas. 54; hón reis upp ór rekkju ok vann at nekkverju til reiðu sér, Bs. i. 353; hann lá þrjár nætr í sárum, ok fékk alla reiðu (= þjónustu), ok andaðisk, Sturl. i. 140.
    3. wages; þá hefir prestr fyrir-farit reiðu sinni þá tólf mánaðr, N. G. L. i. 135; krefja reiðu biskups, 7, 13 (prest-reiða).
    4. the phrase, til reiðu, ready on hand; konungr lét þat þegar til reiðu, the king gave it (paid it, had it ready) at once, Fms. i. 98, Stj. 131; þeir sögðu at þat var allt til reiðu með þeim sem hón þurfti at hafa. Fms. x. 103.
    5. affairs; sú (kona) er hann hefir engar reiður við áttar, Grág. i. 332.
    6. the phrase, henda reiður á e-u, to notice, heed; jarl spurði hvert hann færi þaðan, þeir kváðusk eigi reiður hafa á hent, Nj. 133, Fms. iii. 530; það er ekki að henda reiður á því, ‘tis untrustworthy, mere gossip.
    COMPDS: reiðubúinn, reiðugipt, reiðuliga, reiðuligr, reiðumaðr, reiðupenningar, reiðustóll.

    Íslensk-ensk orðabók > reiða

Страницы

См. также в других словарях:

  • The Phrase That Pays — Infobox Single Name = The Phrase That Pays Artist = The Academy Is... from Album = Almost Here Released = February 8, 2005 Recorded = Genre = Emo, Pop punk Length = 3:17 Label = Fueled by Ramen Writer = William Beckett, Michael Carden Producer =… …   Wikipedia

  • coined the phrase — invented the saying, created the phrase …   English contemporary dictionary

  • The Cantos — by Ezra Pound is a long, incomplete poem in 120 sections, each of which is a canto . Most of it was written between 1915 and 1962, although much of the early work was abandoned and the early cantos, as finally published, date from 1922 onwards.… …   Wikipedia

  • Phrase completions — Phrase completion scales are a type of psychometric scale used in questionnaires. Developed in response to the problems associated with Likert scales, Phrase completions are concise, unidimensional measures that tap ordinal level data in a manner …   Wikipedia

  • phrase — phrase, idiom, expression, locution mean a group of words which, taken together, express a notion and may be used as a part of a sentence. Phrase may apply to a group of words which for one reason or another recurs frequently (as in the language… …   New Dictionary of Synonyms

  • The beatings will continue until morale improves — is a famous quote of questionable origin. It describes how morale, possibly in a military unit, will be kept high through the use of physical violence.OriginThe origin of the phrase is largely unknown, causing some to speculate that it is… …   Wikipedia

  • The Constitution is not a suicide pact — is a phrase in American political and legal discourse. The phrase expresses the belief that constitutional restrictions on governmental power must be balanced against the need for survival of the state and its people. It is most often attributed… …   Wikipedia

  • The Syro-Aramaic Reading of the Koran —   …   Wikipedia

  • The Dan Patrick Show — Genre Sports talk Created by Dan Patrick Starring Dan Patrick Paul Paulie Pabst Patrick Seton O Connor Todd Fritzy Fritz Andrew McLovin Perloff Country of origin Unite …   Wikipedia

  • The Blessed Virgin Mary —     The Blessed Virgin Mary     † Catholic Encyclopedia ► The Blessed Virgin Mary     The Blessed Virgin Mary is the mother of Jesus Christ, the mother of God.     In general, the theology and history of Mary the Mother of God follow the… …   Catholic encyclopedia

  • The Real Presence of Christ in the Eucharist —     The Real Presence of Christ in the Eucharist     † Catholic Encyclopedia ► The Real Presence of Christ in the Eucharist     In this article we shall consider:     ♦ the fact of the Real Presence, which is, indeed, the central dogma;     ♦ the …   Catholic encyclopedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»