Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

in+each

  • 101 mar-mennill

    m., thus Landn. 76, 77; mar-mandill, Fas. ii. 31 (thrice); in popular mod. usage in Icel., mar-bendill; the Hauksbok (Landn. l. c.) spells it margmelli; whence the mod. Norse marmæle, Ivar Aasen:—prop. a ‘sea-mannikin,’ a kind ot sea goblin or sea dwarf, in the Norse fairy tales. The marmennil is now and then hooked by fishermen; being a soothsayer, he tells them what is to happen. The classical passages in oid Icel. writers are the Hálf’s S. ch. 7 and the Landn. 2, ch. 5; for mod. times see Maurer’s Volks. 31, 32, as also Ísl. Þjóðs. i. 131–134. Inseparable from these tales is the merman’s ‘laughter;’ he generally laughs thrice, e. g. the king kisses the queen, beats his dog, and stumbles over and curses the mound, at each of which the merman laughs; and being asked why, he says that he laughs at the king’s foolishness, for the queen is false, but the dog is true and will save his life, and in the mound there is a hidden treasure; hence, þá hló marbendill, then the merman laughed, has in Icel. become proverbial of a sudden, unreasonable, and spiteful fit of laughter. The coincidence with the English legend of Merlin the ‘wild man’ in the romance of Merlin, (edited by the Early Engl. Text Soc. 1869, p. 434,) is very striking; and one is tempted to suggest that the name Merlin may have been borrowed from the Norse sea goblin (who in Norwegian tales is said to be the bastard of the sea monster hafstramb and a mermaid), and tacked on to the Welsh legend: even the word has a Norse or Teutonic sound: Merlin may well be shortened from the dimin. mer-mann-lin, mer-m’lin, merlin: according to the Pref. to this Engl. romance the name is not found attached to the Welsh legend till the 12th century.
    COMPDS: marmendilssmíði, marmendilsþari.

    Íslensk-ensk orðabók > mar-mennill

  • 102 mál-drykkja

    n, f. ‘meal-drink,’ a measure of drink served for each meal; með sæmiligum kosti ok máldrykkju annat-hvárt mjöð eðr mungát, Bs. i. 848; var þat bæði vetr ok sumar, at þar var m. at dögurðar-borði, en at náttverði var úmælt drukkit, Ó. H. 29; máldrykkju-skálar, pint-cups, to measure out drink, Fms. iii. 191.

    Íslensk-ensk orðabók > mál-drykkja

  • 103 MÁNUÐR

    and mánaðr, m., mónoðr with umlaut, Íb. 376; gen. mánaðar, nom. acc. pl. mánuðr (like vetr); mod. mánuðir, acc. mánuði, which form occurs in vellums of the 15th century; thus, mánaði (acc. pl.), Bs. i. 825, 896; even mánuðu (acc. pl.), 837, Fb. i. 205: [from máni: cp. Ulf. mênoþs; A. S. mônað; Old Engl. moneth; Engl. month; O. H. G. mânod; Germ. monat; Dan. maaned; Swed. månad; Lat. mensis; Gr. μήν]:—a month; á mánaði, for a month, Hm. 73; mánuðr níu, Rm. 6, 18, 30, Hom. 127; mónoðr tólf þritög-náttar, Jb. 376; þrjá mánaðr þrjátigu nátta, K. Þ. K. 164, Fms. ix. 239; aðra tvá mánoðr, Grág. ii. 261; tveir mánaðr, i. 420; sjau mánaðr, fimm mánaðr, ii. 393: tólf mánuðr, a twelvemonth, year; á hverjum tólf mánuðum, every twelvemonth, Hom. 149; ok hann hefir tólf mánuðr at gjöldum eðr handsölum, Grág. i. 196; halda þær tólf mánaðr þaðan frá er kona var föstnuð, 378; hvárt þat var af hinum tuttugustum tólf mánuðum, the twentieth year, Grett. 173 new Ed.; kaupa þeir nú enn saman um tólf mánuðr, Fb. ii. 124. The old heathen year consisted of twelve months, each of thirty days, so that a pentad (fimmt) added to that number made the year complete. For the names of the economical months see Edda 103 (gor-m., frer-m., hrút-m., ein-m., sól-m., and sel-m., kornskurðar-m.); tví-mánaðr (q. v.), the ‘double month;’ út-mánuðir, the last months of the winter (of Þorri, Gói, Ein-mánuðr), það er komið fram á út-mánuði; see also the Icel. Almanack, where the old months are still marked. Of the Julian Calendar we have Martius mánaðar, 623. 37, Rb. passim; but that computation never came into household use in Iceland, where the old calendar (of Þorri, Gói, Ein-m., etc.) still prevails for all domestic affairs: astron., tungl-m., a lunar month; sól-m., a solar month. In popular usage, as elsewhere, a month often means four weeks, and hálfr mánuðr, half a month = a fortnight; hálfum mánaði eptir mitt sumar, Nj. 4; á hálfs mánaðar fresti, within half a month, a fortnight, Fms. x. 411; á hálfum mánaði, Grág. i. 152.
    COMPDS: mánaðarbeit, mánaðardagr, mánaðarfrest, mánaðarmata, mánaðamót, mánaðarrekstr, mánaðarró, mánaðarstefna, mánaðartal, mánaðartími.

    Íslensk-ensk orðabók > MÁNUÐR

  • 104 MEISS

    m. wooden box, basket (hann hafði mikinn meis á baki).
    * * *
    m. [O. H. G. meisa], a wooden box, a basket (in Norway of any basket of wicker-work); meis hefi ek á baki, verðrat matrinn betri, Hbl. 3; hann hafði mikinn meis á baki … rótar ofan í meisinn öllum fiskunum, þá er fullr meissinn, Grett. 137; selja mjöl í meisum, Gþl. 491; hann hafði borit í meis á baki sér Örvandil … ein tá hafði staðit ór meisinum, Edda 59; meisa síld, barrel-herrings, N. G. L. ii. 250; kola-meiss, Art., freq. in mod. usage; hey-meiss, a hay-box in which the hay is given to the cows, one meiss to each head of cattle.

    Íslensk-ensk orðabók > MEISS

  • 105 MIS

    (older form miss), adv. amiss; so as to miss;
    farast þeir hjá á mis, they pass each other without meeting.
    * * *
    adv., also á mis, the older form of which was miss, which remains in missa, missir, miss-eri, and was in the earliest times sounded so, as may be seen from such rhymes as m iss-löng, v issa, Fms. xi. 196 (in a verse of the beginning of the 11th century); [Ulf. misso = ἀλλήλων, prop. a subst. = Lat. vices]:—amiss, denoting to miss one another, pass one another without meeting: þá ríðr hann undir melinn hjá Mosvöllum er þeir bræðr ríða hit efra ok farask þeir hjá á mis, Gísl. 19; as also simply farast á mis, to pass by one another so as to miss; sverð Saul hjó aldri mis, Stj. 495, 2 Sam. ii. 22; hann ætlaði at drepa keisarann … en grípr á mis Karlamagnús, he intended to slay the emperor Charlemagne, but missed him, Karl. 151; gripu þeir á miss hins bezta ráðs, they missed their opportunity, Róm. 278; göra á miss, to do amiss, Hom. 14; leggja á mis, to lay athwart or across.
    B. In a great number of compds, denoting,
    α. alternately, Germ. wechsel, as in mis-svefni, mis-vitr, miss-eri, missöng;
    β. amiss, in a wrong way; and lastly,
    γ. wrong, evil, see the following compds.

    Íslensk-ensk orðabók > MIS

  • 106 nef-gildi

    n. [nef], a ‘nose-tax,’ poll-tax, payable to the king; en sú var orðsending konungs, at hann beiddi þess Íslendinga, at þeir skyldi við þeim lögum taka sem hann hafði sett í Noregi, en veita honum af landinu þegngildi ok nefgildi, penning fyrir hvert nef, þann er tíu væri fyrir alin vaðmáls, Ó. H. 141; nefgildis-skatta þá er Haraldr faðir hans hafði lagt á allt landit lét hann taka hit ytra með sjó ok um Þrænda-lög, ok leggja til skipa-görðar, Fagrsk. 20. This ancient ‘nose-tax’ was also imposed by the Norsemen on conquered countries, and the name gave rise to strange legends; thus, king Thorgisl, the Norse conqueror of Ireland (A. D. 830–845), is, by an Irish chronicler, said to have levied a tax of an ounce on each hearth, the penalty for defaulters being the loss of their nose. Prof. Munch, Norg. Hist. i. 440, has traced the origin of this legend to the simple fact that the king imposed a ‘nose-tax’ or poll-tax on the conquered Irish, just as Harold Fairhair afterwards did in Norway.
    B. [nefi], a weregild payable to the cognates of a person, opp. to bauggildi = the agnate weregild; þat heitir nefgildi er þeir menn taka er kvennsift eru komnir, Grág. ii. 137, N. G. L. i. 185.
    COMPDS: nefgildisfrændbót, nefgildismaðr.

    Íslensk-ensk orðabók > nef-gildi

  • 107 nefndar-maðr

    m. a man nominated as a member of the lögþing (in the Norse sense), a certain fixed number being sent from each county, Gþl. 8–18, Jb. 11 sqq.: a man named for the levy, 98.

    Íslensk-ensk orðabók > nefndar-maðr

  • 108 níund

    f. body of nine; þrennar níundir meyja, three nines of maids.
    * * *
    f. a nonad, a body of nine; þrennar níundir meyja, three bevies of maids, nine each, Hkv. Hjörv. 28 (not mundir, see Bugge l. c. in the foot-note).

    Íslensk-ensk orðabók > níund

  • 109 NJÓTA

    * * *
    (nýt; naut, nutum; notit), v.
    1) to have the use or benefit of, to enjoy (þú skalt njóta kvikfjár þíns ok verða í brottu frá Helgafelli); skal hann njóta draums síns, he shall have his dream out; njót þú heill handa, good luck go with your hands;
    2) to derive benefit from, profit by; Egils nauztu at því, föður þíns, you had your father Egil to thank for that; lítt lætr þú mik njóta frændsemi frá þér, you let me have little profit of kinship with you; nauzt þú nú þess, at ek var eigi við búinn, it was your good fortune that I was not ready for you; njóta e-s við, to receive help at one’s hands; mun ek yðvar verða við at njóta, I shall have need of your help; njóta af e-u, to consume (naut vóru œrin, nutum af stórum);
    3) impers., ekki nýtr sólar, there is no sun; naut at því mest hans forellris, at, it was chiefly due to his forefathers that; þess naut mjök við í Þrándheimi ( it helped greatly), at menn áttu þar mikil forn korn;
    4) recipr., njótast, to enjoy each other (Þorveig seiddi til þess, at þau skyldi eigi njóta mega).
    * * *
    pres. nýt; pret. naut, nauzt, naut, pl. nutu; subj. nyti; imperat. njót: [Ulf. niûtan and ga-niutan = ἀγρεύεν, συλλαμβάνειν, but also = ὀνίνασθαι, Philem. 20; as also nuta = ἁλιεύς, ὁ ζωγρων; it may be that net, nót (= a net) are derived from the same root, and that the primitive sense of this word was to catch, hunt, whence metaph. to use, enjoy; A. S. niotan; O. H. G. niozan; Germ. nützen, geniessen; Dan. nyde.]
    B. To use, enjoy, with gen.; neyta eðr njóta vættis, Nj. 238, Grág. ii. 79; njóta yndis, Vsp. 63; ættir jóku, aldrs nutu, Rm. 37, Fs. 39; vel keypts litar hefi ek vel notið, Hm. 107; nýtr manngi nás, 70; knáka ek þess njóta, Am. 52; njóta Guðs miskunnar, Hom. 43, O. H. L. 88; skal hann n. draums síns, he shall enjoy his dream undisturbed, Nj. 94; ef hann hefði eigi notið hans ráða ok vizku, Fb. ii. 80; njóti sá er nam, Hm. 165; njóttú ef þú namt, Sdm.; niout kubls! see kuml; njóttú heill handa, blessed be thy hands! an exclamation, Nj. 60, Gísl. 87; svá njóta ek trú minnar, at …, upon my faith! upon my word! Edda i. 130.
    II. to derive benefit from or through the virtue of another person; Sigríðr. kona þin, er þess van at þit njótið hennar bæði nú ok síðarr, Fms. ii. 18; naut hann drottningar at því, v. 348; Egils nauztú at því föður þíns, Ísl. ii. 215; at hann mundi njóta föður sins en gjalda, Gísl. 73; heldr geldr Leifr Þrándar en nýtr frá mér, Fms. ii. 116 (see gjalda II. 2):—to get advantage from, nauztú nú þess (it saved thee, helped thee) at ek var eigi við búinn, Nj. 58; vér skulum þess n. at vér erum fleiri, 64; n. liðsmunar, to avail oneself of one’s greater strength:—n. e-s við, to receive help at one’s hands; fyrir löngu værir þú af lífi tekinn ef eigi nytir þú vár við, Fb. ii. 130; því at þér nutuð mín við, Ó. H. 136; mun ek yðar þurfa við at n. ef ek fæ rétt af, Nj. 6:—n. af e-u, to consume; naut vóru ærin nutum af stórum, Am. 92.
    2. impers., þess naut mjök við í Þrándheimi ( it availed much) at menn áttu þar mikil forn korn, Ó. H. 102; naut at því mest forellris, Fms. viii. 11: in the phrase, það nýtr sólar, the sun is seen; ekki nýtr þar sólar, there is little sun, Edda 40.
    III. recipr. to enjoy one another; Þorveig seiddi til þess at þau skyldi eigi njótask mega, Korm. 54; þó höfum vit bæði breytni til þess at vit mættim njótask, Nj. 13; ok þótti fýsiligt at þau nytisk, that they should marry, O. T. 32.

    Íslensk-ensk orðabók > NJÓTA

  • 110 NÝTA

    * * *
    (-tta, -ttr), v.
    1) to make use of; ek ætla, at þú nýtir eigi boga minn, thou canst not wield my bow; absol., hann spurði síðan, hvárt þá mætti svá nýta, if that would do (be valid); nýta af e-u, to derive benefit (pleasure) from (sjá má, at ekki nýtir þú hér af); eigi munu þit lengr nýta hvárt af öðru, enjoy each other;
    2) to eat, consume (n. svín);
    3) fig., to bear, endure (hvárgi þóttist nýta mega, at þeir væri eigi á samt);
    4) refl., nýtast, to be of use, avail; þetta verk má eigi nýta, it will not succeed, it is in vain.
    * * *
    t, [njóta], to make use of; ek ætla at þú nýtir eigi boga minn, thou canst not wield my bow, Fms. vii. 120: absol., ok frétti Þorstein, hvárt þá mætti svá nýta, he asked Th. if that would do, Ísl. ii. 207; skulu vér bræðr búnir ok boðnir til slíks sem þér vilit okkr til nýta, Eg. 50; ekki nýtir þú hér af, Edda 32; eigi munu þit lengr nýta hvárt af öðru, enjoy one another, Sturl. i. 96; þau Sigríðr nýttu eigi af samförum, lived unhappily together, 116; vóru þau í Reykjaholti lengstum, þvíat ekki nýtti af henni um samvistir ef þau vóru eigi þar, ii. 48.
    2. to eat, consume; þat er rétt at nýta svín, K. Þ. K.; nú nýtir hann sér nyt fjár þess, Grág. i. 428; ef hann nýtir sér fuglinn, ii. 346; nýta fæzlu, Anecd., N. G. L. i. 342.
    II. metaph. to use, bear, endure; údaunn svá mikill at menn þóttusk varla mega nýta at sitja yfir henni, Bs. i. 178; þóttusk menninir eigi nýta at vera hjá honum, Hom. (St.), of Job; jaxlinn varð svá sárr, at hann þóttisk eigi nýta mega at láta tunguna við koma, Bs. i. 195; ú-nýta, to destroy, N. G. L. i. 342.
    III. reflex. to avail; þetta má eigi nýtask, Sturl. i. 148; en þetta eitt mál nýttisk ( succeeded) þat er í dóm var lagt, 31.
    β. = nytjask, to yield milk; ok er konur hafa mjólkat, segja þær aldrei jafnílla nýzk (nytjask?) hafa, Ísl. ii. 181.
    2. part. nýtandi. fit to be used, Fms. vi. 422, Fb. i. 168: worthy, nýtandi menn = nýtir menn, xi. 80: eatable, N. G. L. i. 341:—part. pass., hafið þér enn framar nýttar en gefnar vóru, Fms. x. 7.

    Íslensk-ensk orðabók > NÝTA

  • 111 OKKARR

    poss. pron. our, in dual; hvárrgi o., neither of us two.
    * * *
    adj. pron., f. okkur, n. okkat and okkort, gen. pl. okkarra; contr. forms okkrir, okkrar, okkrum: [a Goth. uggqvar is supposed, answering to iggqvis; A. S. uncer = Gr. νωϊτερος]:—our, in dual; okkarr mestr vinr, Fms. ii. 221; tal okkat, Sks. 12 B; okkat viðtal, Fs. 8; vætti okkat, Nj. 233; okkart félag, Fms. v. 254; vápn okkur, Al. 138; okkarri sameign, Fs. 7; feðra, hesta, búa okkarra, Ld. 40, Fms. ii. 8, 105, Eg. 95; vættis-burð okkrum, Nj. 233; okkru liði, Eg. 283; skyldleika okkra, Ld. 40; fund okkarn, Nj. 8; okkarn glæp, Fms. x. 261; dauda okkars, i. 216, and passim:—adding a genitive; skip okkat Özurar, the ship of O. and myself, Nj. 8; frændsemi okkra Magnúss, Fms. vi. 178:—used as a subst., hvára-tveggi okkar, both of us, Nj. 55; hvárrgi okkarr, Eg. 195; sér hvárt okkart, each of us separately, Fms. vi. 104; hvártki okkat, neither of us, Nj. 10; hvárs tveggja okkars, Fms. i. 216, x. 270; hvárrgi okkarr Geirs, neither of us, G. nor I, Nj. 80. ☞ In mod. usage the possessive okkarr is superseded by an indeclinable okkar (gen.)

    Íslensk-ensk orðabók > OKKARR

  • 112 ORÐ

    n.
    1) word;
    ef maðr mælir nökkuru orði í mót, if a man speaks a word against it;
    taka til orða, to begin to speak;
    kveða at orði, to say, utter;
    hafa við orð, to hint at;
    vel orði farinn, well-spoken, eloquent;
    fornkveðit orð, an old saw;
    2) word, repute, report (gott, illt orð);
    leggja e-t til orðs, to talk about;
    þótt okkr sé þat til orðs lagit, although we are blamed for it;
    3) message (senda, gøra e-m orð).
    * * *
    n. [Ulf. waurd = λόγος, ρημα; a word common to all Teut. languages, old and mod.; cp. also Lat. verbum]:—a word. In the earliest usage, as in Old Engl., every sentence, clause, or saw is called a word, cp. Germ. sprüch-wort; an address or a reply is ‘a word,’ cp. Germ. ant-wort; the grammatical notion (Lat. vox, verbum) is later and derived; hann skyldi hafa þau þrjú orð í framburði sínum, þat it fyrsta orð, ‘at allir menn skyldu Kristnir vera;’ þat annat ‘at úheilög skyldi vera hof öll ok skurðgoð;’ þat var it þriðja orð, ‘at fjörbaugsgarð skyldi varða blót öll, ef váttnæm yrði,’ Fms. ii. 237; þau eru orð þrjú er skóggang varða öll, ef maðr kallar mann ragan eðr stroðinn eðr sorðinn, enda á maðr vígt í gegn þeim orðum þremr, Grág. ii. 147; orð mér af orði orðs leitaði verk mér af verki verks leitaði, Hm. 142: the saw, ferr orð ef um munn líðr, Þorst. Síðu H., Vápn. 15; ef maðr mælir nokkuru orði í mót, if he says a word against it, Nj. 216; trúa öngu orði því er ek segi, 265; vil eg eiga leiðrétting orða minna, 132; cp. the saying, allir eiga leiðrétting orða sinna: satt orð, Fms. vii. (in a verse); sinna þrimr orðum við e-n, to exchange three words with a person, Hm. 126; mæla mörgum orðum, 104; skilin orð, 135; spyrja einu orði, Fms. vi. (in a verse); fá orð, a few words; góð orð good words; íll orð, bad language; hálft orð, in the phrase, eg vildi tala hálft orð við þig (half a word, i. e. a few words), lofa e-n í hverju orði; lasta hann í hverju orði; í einu orði, in one word; segja í sínu orði hvárt, to say one thing in one breath and another in the next, Nj. 261; auka tekið orð; orð eptir orð, word for word, Dipl. iii. 11; taka til orða orðs, to begin to speak, Nj. 122, 230; kveða at orði, to say, utter, 233, 238; hafa við orð, to hint at, 160; hafa þat orð á, to give out, Fms. vii. 285; göra orð á e-u, to notice, Nj. 197; vel orði farinn, well spoken, eloquent, Fms. xi. 193, Ld. 122; varð þeim mjök at orðum, they came to high words, Nj. 27 (sundr-orða, and-orða):—allit., orð ok verk (orig. vord ok verk), words and work, Grág. i. 162, ii. 336; fullréttis-orð, 147; fornkveðit orð, an old saw, Eg. 520; Heilög orð, holy words, Grág. i. 76; fá sér e-ð til orða, to notice, to resent; eg vil ekki fá mér það til orða, Vídal. ii. 41.
    2. vísu-orð, a verse line, the eighth part of a strophe, Edda (Ht.); átta menn yrki alla vísu, ok yrki eitt orð hverr þeirra, if eight persons make a strophe, each of them making a ‘word,’ of a libel, Grág. ii. 152; ef maðr yrkir tvau orð en annarr önnur tvau ok ráða þeir báðir samt um ok varðar skóggang hvárum-tveggja, 148 (of a libel); síðan kváðu þær vísu þessa, ok kvað sitt orð hver, Sturl. ii. 9.
    3. gramm. a word, verb; sögn er inn minnsti hluti samansetts máls, sú sögn er af alþyðu kölluð orð, Skálda 180; nafn ok orð, noun and verb, id.; viðr-orð, adverb, id.; þóat þat orð sé í tvau samstöfur deilt, 164.
    II. metaph. and special usages:
    1. word, fame, report; gott orð, good report, Fs. 17, Nj. 16; þar féll hann fyrir Barða, ok hafði gott orð, Ísl. ii. 366; íllt orð, evil report, Fms. vii. 59; lék hit sama orð á, Fs. 75; er þat hætt við orði, it will give rise to evil report. Band. 12 new Ed.; fyrir orðs sakir, for report’s sake, because of what people say, Nj. 6; þótt okkr sé þat til orðs lagit, although we are blamed for it, 246; þat lagði Skamkell mér til orðs, 85; aðrir leggja þeim þetta til orðs, Gísl. 84; en mér er þat lítt at skapi at hón hljóti af þér nökkut orð, Fbr. 30 new Ed.
    2. a message; senda, göra e-m orð, Eg. 19, 26, 742, Nj. 163: a word, reply, sendimaðr sagði honum orð Úlfs, 160: a request, entreaty, ef þú vill ekki göra fyrir mín orð, 88; hann hefr upp orð sin ok biðr hennar, Eg. 26 (bónorð).
    3. as a law phrase, an indictment, summons; enda á hann orði at ráða við hinn er við tekr, the receiver has the right of indictment or summoning, Grág. i. 334; hann á kost at sækja þann er hann vill um ok ráða sjálfr orði, 401; ok á sá orði um at ráða er eggver á, ii. 307; ok á þá hinn orði at ráða um við hann er fé þat átti, 309: orð ok særi, words and oaths, Vsp. 30:—a word, verdict, vote, or the like, kveðja búa allra þeirra orða, er hann skylda lög til um at skilja, Grág. i. 369, Nj. 238; sækja orð (vote) lögréttumanns til búðar, Grág. 1. 9; þá skal sækjandi bera fram vætti þat er nefnt var at orðum biskups, þá er hann lofaði fjár-heimting, 377.
    III. bón-orð, wooing; heit-orð, lof-orð, a promise; dóms-orð, a sentence; vátt-orð, testimony; urðar-orð, the ‘weird’s word,’ fate, Fsm. May there not be some etymological connection between ‘word’ and ‘weird,’ Icel. orð and urðr, qs. word, wurðr? the notion of weird, doom prevails in compds, as ban-orð, dauða-orð, = death-weird, fate; other compds denote state, condition, as in leg-orð, vit-orð, = Ulf. wit-ods; goð-orð, priesthood; met-orð, rank; gjaf-orð, marriage, being given away.
    B. COMPDS: orðaatvik, orðaákast, orðabelgr, orðabók, orðadráttr, orðafar, orðafjöldi, orðaframburðr, orðaframkast, orðafullting, orðfyndni, orðaglæsur, orðagnótt, orðagrein, orðahagr, orðahald, orðahendingar, orðheppinn, orðahjaldr, orðahnippingar, orðhof, orðskviðr, orðskviðaháttr, orðakvöð, orðalag, orðlagðr, orðalauss, orðaleiðing, orðalengd, orðlengja, orðamaðr, orðreyrr, orðarómr, orðræmðr, orðasafn, orðasamr, orðasemi, orðaskak, orðaskil, orðaskipan, orðaskipti, orðaskortr, orðaskrap, orðaskrum, orðastaðr, orðstafir, orðasveimr, orðsvif, orðatiltekja, orðatiltæki, orðstírr.

    Íslensk-ensk orðabók > ORÐ

  • 113 ost-tollr

    m. = ostgjald; þangat liggr osttollr millum Botnsár ok Hvítskeggs-hvamms af skatt-mönnum ok búprestum, Vm. 59; for a duty payable in cheese see Vm. 28 (each farm having to pay a cheese), D.I. i. 248.

    Íslensk-ensk orðabók > ost-tollr

  • 114 prófastr

    (-s, -ar), m. provost.
    * * *
    m. [Engl. provost; Germ. probst;—all from the eccl. Lat. praepositus]:—a provost; in the later Roman Catholic times the provost was a kind of church-steward, a ‘biskups ármaðr,’ and the diocese was divided into provostships, answering to the secular sýsla and sýslu-maðr; the provost might therefore be a layman; eptir ráði biskups eðr prófasts, Vm. 117, Dipl. v. 18, Fms. ix. 452, Bs. i. 841; this division of the provostship appears in Icel. at the beginning of the 14th century, cp. esp. Laur. S. and the Annals.
    2. in Norway the provost or dean of a collegiate church; prófastr í Túnsbergi, Fms. ix. 284; Ketill p. er varðveitti Máríu-kirkju, Hkr. iii. 349.
    II. after the Reformation the office underwent some change, and the prófastdæmi (Germ. probstie) became the eccl. division throughout the whole of the land; each provostship consists of several parishes, and one of the parish priests is called prófastr, answering closely to the Engl. archdeacon; he is nominated by the bishop, and is the head and overseer of his fellow-priests in the district, has to visit the churches, look after the instruction of the young, etc., and is a kind of bishop’s vicar, is unpaid, and holds his office for life.

    Íslensk-ensk orðabók > prófastr

  • 115 REIFA

    (-ða, ðr), v.
    1) to enrich, present with (hringum rauðum reifði hón húskarla);
    2) to mention, disclose (r. engan hlut eðr kvittu í konungshöll);
    3) r. mál, to sum up a case;
    4) to end or result in (r. illu); þat mun eigi góðu r., that will bear no good.
    * * *
    ð, prop. to swaddle; r. barn, passim in mod. usage.
    II. to enrich, present with; reifa e-n e-u, to bestow upon one; r. e-n rauðum hringum, Akv. 39; r. e-n gulli, Am. 13, Gkv. 2. 1; höppum reifðr, enriched with bliss, Pd. 15; mjök eru reifðir (not röyfðir?) rógbirtingar, Fagrsk. 4 (in a verse); en er Þorgerðr fór heim, reifði Egill hana góðum gjöfum, Eg. 644; ek skal reifa þik gjöfum, Fas. ii. 508, Al. 161; konungr var reifðr mörgum gjöfum, Jómsv. S. 5.
    2. to gladden, cheer; örnu reifir Óláfr, Edda (in a verse), Fms. xi. 187 (in a verse); hann (Christ) reifði fjölda lýðs af tvennum fiskum, Leiðarv. 27: reflex. to be gladdened, cheered, Fagrsk. 4 (or perh. hreyfðisk).
    3. the phrase, reifa íllu, to come to a bad end, to end ill; sagði þat íllu r. mundu, it would end ill, Valla L. 214; ok þeim hefði at íllu reift, Fms. xi. 294; mun þer þetta íllu r., Boll. 336; þat mun eigi góðu r., Grett. 153; ok varir mik at þér reifi íllu ef þú ferr, Krók. 55.
    B. [Prob. a different word], prop. to rip up, disclose; hvárt þetta skal fyrst fara í hljóði, ok reifa þetta fyrir nokkurum vitrum mönnum, Fms. iv. 79; at r. engan hlut eðr kvittu í konungs-höll, v. 320.
    2. as a law term; in the phrase, reifa mál, to sum up a case, similar to the custom of Engl. courts of the present day; þá varð engi til at r. málit, fyrr en Þorbjörn, hann settisk í dóminn ok reifði málit. Bs. i. 17; var farit at öllum málum sem á þinga-dómum, vórn þar kviðir bornir, reifð mál ok dæmd, Eb. 280; þá stóð sá upp er sökin hafði yfir höfði verit fram sögð ok reifði málit, Nj. 243, Grág. passim. In the old Icel. court each party (plaintiff and defendant) nominated a member of the court to sum up his case, and such delegated persons were called reifingar-menn, Grág. Þingsk þ. ch. 21; hence reifa mál bæði til sóknar ok til varnar, Grág. i. 79; svá skal sá mæla er sókn reifði, … svá skal sá mæla er vörn reifði. 71: sókn skal fyrr reifa hvers máls en vörn, 65.

    Íslensk-ensk orðabók > REIFA

  • 116 REYNA

    * * *
    (-da, -dr), v.
    1) to try, prove (lengi skal manninn r.); hann lét Gunnar r. ymsar íþróttir við menn sína, he let G. essay divers feats against his men; ef við Þorsteinn skulum r. með okkr, if Thorstein and I shall make trial of each other; r. eptir e-u, to search, pry, inquire into (hann reyndi eptir mörgum hlutum); r. til, to make trial (Bróðir reyndi til með forneskju, hversu ganga mundi orrostan);
    2) to experience (reynt hefi ek brattara); hefi ek þik reynt at góðum drengi, I have proved (found) thee to be a good fellow; r. e-t af e-m, to meet with (hann hafði reynt af Böðvari vináttu mikla);
    3) refl., reynast, to turn out, prove to be (reyndist Gunnlaugr hinn hraustasti); þat mun þó síðar r., but this will be put to the proof by and by; also with dat., ef mér reynist Þórólfr jamnvel mannaðr, if I find Thorolf as well accomplished.
    * * *
    d, [raun; Norse röyna; for the etymology see rún]:—to try; hann lét Gunnar reyna ýmsar íþróttir við sína menn, Nj. 46: segir sik vera búinn at þeir reyni þat, Fms. i. 59; menn eru við beygarð þinn, ok reyna desjarnar, Boll. 348; ef þat þarf at reyna inn skipti vár sona Eireks, Eg. 524:—with the notion of ‘trial,’ danger, spurði hvar hann hefði þess verit at hann hefði mest reynt sik, Eg. 687; ef vit skulum reyna með okkr, 715:—to experience, Hm. 95, 101; sannyndum ok einurð, er hann mun reyna at mér, Eg. 63; þykkir mér undarligt ef konungr ætlar mik nú annan mann en þá reyndi hann mik, 65: the saying, sá veit görst er reynir.
    2. to examine; reynit (rønit) ef ér elskið Guð sannliga, Greg. 18: to explore, fjöld ek reynda regin, Vþm.: as a law term, to challenge, síðan skolu þeir reyna dóminn, Grág. i. 165; reyna sekð í dómi, 488.
    3. reyna eptir, to search, pry, enquire into; hann hét þó at fara sjálfr ok reyna eptir honum, Nj. 131, v. l.: esp of a person endowed with second sight or power of working charms, Þorkell spakr bjó í Njarðvík, hann reyndi eptir mörgum hlutum, Dropl. 34; engan bíðr minn líka í fræði ok framsýni, at reyna eptir því sem stolit er, Stj. 218:—reyna til, id.; Bróðir reyndi til með forneskju hversu ganga mundi orrostan, Nj. 273 (eptir-reyning).
    II. reflex. to be proved or shewn, turn out by experience; þat mun síðar reynask, Nj. 18; e-m reynisk e-t, it proves; ef mér reynisk Þórólfr jamnvel mannadr, Eg. 28; þá skal svá fara um arfekjur sem þat reynisk, according to the evidence, Grág. i. 219; ok er þegar rétt at stefna um, er reynisk för úmaga, 258; hann deildi við Karla um oxa, ok reyndisk svá, at Karli átti, Landn. 165; hann bar fé undir höfðingja sem síðan reyndisk. Fms. x. 397:—part. reyndr, nú em ek at nokkuru reyndr, put on my trial, Nj. 46: tried, afflicted: experienced.

    Íslensk-ensk orðabók > REYNA

  • 117 saman

    * * *
    adv. together, in common (Engey skulum við eiga báðir s.); allr s., whole, entire (bœndr urðu hræddir við þenna atburð allan s.); allir s., all together; þrír, fjórir s., three, four together; einn s., one alone; smám s., by degrees; köflum s., piecemeal; mörgum mönnum s., in groups; with a gen. form, til samans = saman.
    * * *
    adv. [samr], but with a gen. form in til samans:—together; lífa, koma, vera, búa, hafa, eiga … saman, to live, come, be., dwell, have, own … together, passim: nokkurir s., Eg. 593; allir s., all together, 11, Grág. i. 143, Ó. H. 40; allt s., the whole; báðir s., both together, Hom, 111; helmingr s., half each, Grág. ii. 152; fleiri s., the majority, i. 57; einn s., one alone, Eg. 755; honum einum s., Nj. 265; hana eina s., 129; þrír, fjórir … saman, three, four … together, Fms. viii. 34, Vígl. 22 new Ed.; smá-saman, by degrees, Háv. 45; kötlum s., piecemeal, Þórð. 62; mörgum mönnum s., in groups, Fb. ii. 185; riðlum s., in small groups, Fms. viii. 124, v. l.; faðm s., Grág. ii. 336, Jb. 212; til samans, together, Bs. i. 68, Sks. 367, passim in mod. usage.
    COMPDS: samanballaðr, samanblandning, samanburðr, samandraga, samandráttr, samaneiga, samanhlaðning, samanlesa, samanlestr, samanlíming, samanlostning, samanneyta, samansafna, samansafnanligr, samansamnaðr, samansetning, samanskrifa.

    Íslensk-ensk orðabók > saman

  • 118 sannaðr

    m., in sannaðar-maðr, m. [cp. Dan. sande-mænd, ‘veridici’]:—a law term, a ‘sooth-man,’ ‘oath-helper,’ in court; e. g. in the Fifth Court, each party had to be backed by two ‘sooth-men,’ who on oath testified to the truth of the evidence and the pleadings; it is defined in Grág. Þingsk. þ. ch. 46, 47 (Kb.); sannaðar-menn skulu eiða vinna …, skal svá sannaðarmann vanda at frændsemi við aðilja at þeir sé firnari en næsta bræðra, Grág. (St.) i. 31; ef hann hefir eigi sannaðarmenn, þá skal hann kveðja heimilis-búa sína fimm, hvárt sá væri þar veginn eðr eigi, Kb. i. 189; hann skal hafa sannaðarmenn tvá, þeir skolu þat leggja undir þegnskap sinn, at sú er frændsemis tala rétt ok sönn, ii. 11. sannaðar-vitni, n. the witness of a ‘sooth-man,’ N. G. L. i. 87.

    Íslensk-ensk orðabók > sannaðr

  • 119 sannr

    I)
    (sónn, satt), a.
    1) true (sónn saga); hón sagði þór satt frá Geirróði, she told Thor the truth about G.; nú skal ek segja þér it sanna, now I will tell thee the truth; hafa e-t fyrir satt, to be sure (convinced) of; hafa sannara, to be in the right (skal konungr um segja, hvárir sannara hafi); gøra e-t satt, to make good, prove (hvern veg gørir þú þat satt); s. sem dagr, true as day, clear as noonday (= dagsannr); sönnu sagðr, justly charged; með sönnu, at sönnu, in truth, truly; til sanns, certainly, for certain (vita e-t til sanns);
    2) meet, proper (væri þat sannara, at þú værir drepinn);
    3) s. at e-u, convicted of, (proved) guilty of (s. at sökinni).
    m.
    1) truth (vita sann á e-u); fœra e-m heim sanninn, to tell one the bitter truth;
    2) fairness; e-t er nær sanni, is fair or reasonable; ástir þeirra vóru at góðum sanni, they loved each other fittingly;
    3) estimation; bœtta e-t við góðra manna sann, according to the estimate of good men.
    * * *
    m. (saðr, Am. 6). justice, equity, as also evidence, proof; kenn mér engan sann, do not teach me any lessons, Fms. iii. 85; færa e-m heim sanninn, to tell one the bitter truth or the real state of things, Lv. 20; e-t er nær sanni, near the truth, fair, reasonable, moderate, Fb. iii. 451, Fms. vii. 238 (x. 420); ástir þeirra vóru at góðum sanni, they loved one another fairly, Bjarn. 12; vil ek bæta þat með sann ( estimation) góðra manna, Sturl. iii. 139, Fbr. 43 new Ed.; skulu þeir göra þér sæmðir við várn sann, as we may deem fair, Sturl. iii. 151; Þorgils skyldi sæma Halldór nokkuru eptir því sem sannr hans (i. e. Th.’s) væri til, 168; eigi vitu vér sann á því, we know not the truth thereof, have no proof of it, Fms. vii. 275; mjök þykki mér hann bera sinn sann á þetta, Fs. 46; hón kvaðsk hafa sinn sann við (for sitt satt), 170.

    Íslensk-ensk orðabók > sannr

  • 120 SANNR

    I)
    (sónn, satt), a.
    1) true (sónn saga); hón sagði þór satt frá Geirróði, she told Thor the truth about G.; nú skal ek segja þér it sanna, now I will tell thee the truth; hafa e-t fyrir satt, to be sure (convinced) of; hafa sannara, to be in the right (skal konungr um segja, hvárir sannara hafi); gøra e-t satt, to make good, prove (hvern veg gørir þú þat satt); s. sem dagr, true as day, clear as noonday (= dagsannr); sönnu sagðr, justly charged; með sönnu, at sönnu, in truth, truly; til sanns, certainly, for certain (vita e-t til sanns);
    2) meet, proper (væri þat sannara, at þú værir drepinn);
    3) s. at e-u, convicted of, (proved) guilty of (s. at sökinni).
    m.
    1) truth (vita sann á e-u); fœra e-m heim sanninn, to tell one the bitter truth;
    2) fairness; e-t er nær sanni, is fair or reasonable; ástir þeirra vóru at góðum sanni, they loved each other fittingly;
    3) estimation; bœtta e-t við góðra manna sann, according to the estimate of good men.
    * * *
    adj., fem. sönn, neut. satt for sannt, Dan. sandt; an older form saðr, as also saðrar, saðri, see introduction to letter N; cp. sannari, sannastr: with suffix satt-na, Bs. i. 469, v. l.: [Goth. sunis is assumed from Ulf. sunjeins = ἀληθής, sunja = ἀλήθεια; A. S. and Hel. sôð; Engl.sooth; O. H. G. sunnis; old Frank, sone; cp. Germ. ver-söhnen, all with a radical u sound, whereas Swed.-Dan. sann, sand; Lat. -sons, -sontis, is the same word; the old Norse law term, sannr at sök, or ú-sannr, eigi sannr at sök, exactly answers to the Lat. law term ‘in-sons’; thus Lat. injuriae insons is literally rendered in Icel. by ‘ú-sannr at sök.’]:—sooth, true; allit., vitni salt ok sært, D. N. ii. 140; sönn saga, Ld. 52; sönn sök, Hm. 119; sannar jarteinir, Eg. 476; segja satt, to say sooth, Vþm. 43, Ld. 194, Eb. 47 new Ed.; hafa e-t fyrir satt, to believe to be true, be convinced of, Nj. 10; eigi er þat satt, Fs. 97; þat er satt, ‘tis true, Bs. i. 469; hverir sannara hafa, Fas. i. 317, N. G. L. i. 40; hann kveðsk sagt hafa sem hann vissi sannast, Ld. 194; it sannasta, Vþm. 42; mála sannast, Ísl. ii. 125:—at sönnu. forsooth, Sks. 491 B, MS. 655 xiii. A. 2, 633. 31: in mod. used as Germ. zwar (‘tis true enough …, but); með sönnu, Ld. 76; til sanns. forsooth, Fms. vi. 41, 128, Gþl. 315, Eg. 458, 568; vera, verða sannr at e-n, to be convicted of, be guilty of; þeir báru Gunnar sannan at sökinni, Nj. 87, Eb. 22 new Ed.; þeir er sannir urðu at á verkum við Sigurð konung, Fms. vii. 248; er áðr hefir kuðr ok saðr orðinn at þjófskap, Grág. ii. 189, Fs. 97, 159; er hann sönnu sagðr, is he justly charged? Bret. 12; þá þykkir þú bleyði borinn eða sönnu sagðr, Sdm. 25.
    2. sincere; með sönnu hugskoti, Mar.: due, meet, væri þat sannara at þú værir drepinn, Gísl. 50.

    Íslensk-ensk orðabók > SANNR

См. также в других словарях:

  • each — W1S1 [i:tʃ] determiner, pron, adv [: Old English; Origin: Alc] 1.) every one of two or more things or people, considered separately →↑every ▪ She had a bottle in each hand. ▪ Grill the fish for five minutes on each side. ▪ Each member of the team …   Dictionary of contemporary English

  • each — [ itʃ ] function word, quantifier *** Each can be used in the following ways: as a determiner (followed by a singular countable noun): in each corner of the room as a pronoun: three windows, with a different view from each (followed by of ): I… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • each — 1. singular or plural. Each is treated as singular when it stands by itself as a pronoun, when it comes before a singular noun (each house), and when it is followed by of and a plural noun (each of the houses): • Each group is responsible for its …   Modern English usage

  • Each — ([=e]ch), a. or a. pron. [OE. eche, [ae]lc, elk, ilk, AS. [ae]lc; [=a] always + gel[=i]c like; akin to OD. iegelik, OHG. [=e]ogil[=i]h, MHG. iegel[=i]ch, G. jeglich. [root]209. See 3d {Aye}, {Like}, and cf. {Either}, {Every}, {Ilk}.] 1. Every one …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Each Uisge — Das Each Uisge ist im schottischen Volksglauben eine gestaltwechselnde Kreatur des Feenreiches (engl: Fairy Court, Unseelie Court, The Slaugh; (schottisch gälisch: Each uisge). Das auch als Wasserpferd bekannte Wesen soll der Sage nach die… …   Deutsch Wikipedia

  • each — adj every, *all each adv Each, apiece, severally, individually, respectivelyare comparable when they refer to every one of the many or several persons or things comprising a group. All imply distribution. Each and apiece usually connote equality… …   New Dictionary of Synonyms

  • Each way — Saltar a navegación, búsqueda Una apuesta de caballos Each Way es una posibilidad ofrecida por las casas de apuesta en Inglaterra para realizar dos apuestas separadas de una sola vez, una es una apuesta a ganador y la segunda es una apuesta placé …   Wikipedia Español

  • each other — each the other; one another (used as a compound reciprocal pronoun): to strike at each other; to hold each other s hands; to love each other. [bef. 1000; ME; OE. See EACH, OTHER] Usage. Although some insist that EACH OTHER be used only in… …   Universalium

  • each — [ēch] adj., pron. [ME ech, elc, each, every < OE ælc < * agilic, akin to OHG iogilith (Ger jeglich) < PGmc * aiw galic: see AYE1 & ALIKE] every one of two or more considered separately [each (one) of you will be notified] adv. apiece… …   English World dictionary

  • each other — pronoun ** 1. ) used for saying that each person or thing does something to the other or others: The women looked around at each other and smiled. They talk to each other on the phone every night. 2. ) used for saying that each person or thing is …   Usage of the words and phrases in modern English

  • each other — W1S1 pron [not used as the subject of a sentence] used to show that each of two or more people does something to the other or others →↑one another ▪ Susan and Robert kissed each other passionately. ▪ The girls looked at each other. ▪ They enjoy… …   Dictionary of contemporary English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»