Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

in+a+ring

  • 101 frið-bönd

    n. pl. ‘peace-bonds,’ straps wound round the sheath and fastened to a ring in the hilt when the weapon was not in use; hence the phrase, spretta friðböndunum, to untie the ‘peace-straps,’ before drawing the sword, Sturl. iii. 186, Gísl. 55; the use of the word in Krók. 40 is undoubtedly wrong: cp. the drawings in old MSS.

    Íslensk-ensk orðabók > frið-bönd

  • 102 FRJÁLS

    * * *
    a.
    1) free, opp. to þræll (f. maðr);
    2) free, unhindered (láta e-n fara frjálsan); eiga. e-t at frjálsu, to possess freely, without restraint.
    * * *
    adj., dat. and gen. sing. fem. and gen. pl. frjálsi, frjálsar, and frjálsa in old writers, but mod. frjálsri, frjálsrar, frjálsra, inserting r, [a contracted form from fri-hals; Ulf. freihals; O. H. G. frihals; the A. S. freols is prob. Scandin., as it is not used in old poetry: frjáls therefore properly means ‘free-necked,’ a ring round the neck being a badge of servitude; but the Icel. uses the word fri only in the compound frjáls, which is lost in Dan., though it remains in Swed. frälse and ufrälse man; the mod. Dan. and Swed. fri is borrowed from the Germ. frei, and so is the Icel. frí:—Ulf. renders ἐλευθερία by freihals, but ἐλεύθερος by freis]:—free, opp. to bondsman; frjáls er hverr er frelsi er gefit, N. G. L. i. 32; ef þræll getr barn við frjálsi konu, Grág. (Kb.) i. 224; skal þik bæta sem frjálsan mann, Nj. 57: metaph. free, unhindered, láta e-n fara frjálsan, Fms. i. 15: of property, frjálst forræði, eign, yfirráð, free, full possession, D. N. passim; skógar frjálsir af ágangi konunnga ok íllræðis-manna, Fs. 20: neut., eiga … at frjálsu, to possess freely, without restraint, Fms. xi. 211, Jb. 187, Ó. H. 92; með frjálsu, unhindered, Hrafn. 24.

    Íslensk-ensk orðabók > FRJÁLS

  • 103 GJALLA

    * * *
    (gell; gall, gullum; gollit), v. to scream, shriek (ernir gjalla hátt); strengr gellr, the bow-string twangs; impers. to resound, echo (kvað Þorsteinn svá hátt, at gall í múrnum).
    * * *
    pret. gall, pl. gullu; pres. gell, pl. gjalla; pret. subj. gylli; sup. gollit; mod. infin. gella; [A. S. giellan; Engl. yell; Dan. gjalde; Swed. gälla]:— to yell:—of birds of prey, to scream, shriek, hrafnar tveir ok gullu hátt, Fms. i. 131; ernir gjalla hátt, Sighvat; fuglar sýngja, gjalla eðr klaka, Skálda 170: of a bull, to bellow, Fb. i. 545: of things, as of a bow-string, to twang, strengr gellr, Fbr. 206; strengir gullu, Arnór; gjallandi geir, Eg. (in a verse): of a man, to yell, shout, hann stökk þá upp ok gall við, Fms. vii. 171: mod. to shout out (in reply), hún er gipt dóna fyrir austan, gall einhver við af Neðri-bekkingum, Piltr og Stúlka, p. 73: of an echo, to ring, svá gall í hverjum hamri, Fms. ix. 513, v. l.; so of a blacksmith’s hammer, Eg. (in a verse).

    Íslensk-ensk orðabók > GJALLA

  • 104 GJÖF

    * * *
    (gen. gjafar, pl. gjafar and gjafir), f. gift; skipta gjöfum við e-n, to exchange gifts with one; leiða e-n út (í brott) með gjöfum, leysa e-n á brott með gjöfum, to dismiss one with gifts (at the end of a visit).
    * * *
    f., gen. gjafar, pl. gjafar, later gjafir; dat. gjöfum: [Ulf. giba; A. S. gifu, geofu; Engl. gift; Germ. gabe, whence mod. Swed. gåfua, Dan. gave, and Icel. gáfa]:—a gift, Nj. 7, 163, Eg. 33, Fms. i. 296, iv. 105, x. 47, Bs. i. 76, 143, N. G. L. i. 8, passim: in mod. usage Icel. distinguish between gjöf and gáfa, using the latter of the gifts of nature, gifts of mind, cleverness, but gjöf in a material sense. The ancients were fond of exchanging gifts, which were either a part of hospitality or tokens of friendship; the former were munificent, the latter might be small, Hm. 51: at a feast (wedding, funeral, or the like) the host used to make gifts to all his more honoured guests at departure; the technical phrase for this was, leysa menn út með gjöfum, to dismiss with gifts; vóru allir menn með gjöfum brott leystir; hence útlausnir, departure from a feast, Sturl. iii. 268: a departing friend or visitor had to be dismissed with a gift (kynnis-gjöf, Fms. vi. 358). The gifts consisted chiefly of weapons and costly clothes; but favourite gifts were a steed (Bjarn. 55, 58) or oxen of a fine breed (Sturl. i. 106), hawks, tents, sails, white bears (Ó. H. ch. 114, Fms. vi. ch. 72–75, 100, Hung. ch. 2), in short anything that was rare and costly, görsimi, metfé. Again, friends had to exchange gifts, so as to cement their friendship, cp. Hávamál passim,—vápnum ok váðum skulu vinir gleðjask; gefendr ok endrgefendr erusk lengst vinir, 40; gjalda gjöf við gjöf, 41; geði skaltú við hann (viz. the friend) blanda ok gjöfum skipta, 43; glík skulu gjöld gjöfum, 45; sýtir æ glöggr við gjöfum, 47. Gifts were obligatory, and were a token of grace and goodwill on the part of giver and receiver. A gift when received was called the ‘nautr’ of the giver, e. g. a ring or sword presented by a king was konungs-nautr. The instances in the Sagas are very many, e. g. Eg. ch. 36, 81, Ld. ch. 7, 27, 43, 45, Sturl. passim, Glúm. ch. 6, 25, Vápn. p. 19, Hrafn. 23, Lv. ch. 14, 15, Ó. H. ch. 114, Har. S. Gilla ch. 16, Hung. ch. 13, 17, Páls. S. ch. 16, and last, not least, the curious Gautr. S.; the remark of Tacit. Germ. ch. 21, gaudent muneribus, sed nec data imputant nec acceptis obligantur, is only partly true; ást-gjafar, love-gifts; vin-gjafar, friend-gifts, cp. Gr. ξένια, Ó. H. 125; hefndar-gjöf, a fatal gift; Jóla-gjöf, a Yule present, Eg. ch. 70; sumar-gjafir, summer-gifts, on the day when summer begins.
    COMPDS: gjafalaust, gjafaleysi, gjafaskipti.

    Íslensk-ensk orðabók > GJÖF

  • 105 GLÍMA

    I)
    (-da, -t), v. to wrestle.
    * * *
    u, f. [this word occurs neither in Germ. nor in Saxon, nor yet in the mod. Scandin. tongues (of Sweden, Norway, and Denmark), and the origin is not known]:—wrestling, a favourite national sport with the Icel. people, in old as well as in modern times, answering to the Gr. πάλη: glímu-brögð, n. pl. wrestling-tricks, vide bragð II. 2: to the technical terms there mentioned, add, hnykkr, hælkrókr, sveifla, etc.: glímu-félagi, a, m. a wrestling-match, Háv. 41: glímu-færr, adj. able-bodied as a wrestler, Finnb. 328: glímu-galdr, m. a ‘wrestler-spell,’ to charm one’s legs and make them steady, Ísl. Þjóðs. i: glímu-maðr, m. a wrestler: glímumann-liga, adv. like a good wrestler, nimbly, Fas. iii. 502: glímu-völlr, m. the wrestling-ring. The earliest match recorded is that of Thor and the giantess Elli (Age),—for the tale vide Edda 33; freq. in the Sagas, Sturl. iii. 20, 268; glenz ok glímur, Fms. i. 149 sqq., 182, iii. 187, 188, Grett. and Finnb., Kjaln. passim, Eg. ch. 40; leikr ( sport) and glíma are often used synonymously, as Ld. ch. 45. The glíma was a popular game at any meeting or festival, where many young and active men met together: thus at the banquet in Reykhólar (1119) the guests amused themselves by dancing, glímur, and story-telling, Sturl. i. 23; at the parliament (alþing) there was a palaestra, Fanga-brekka (‘wrestling-brink’); in Glúm. ch. 13 a fight is recorded between the Northerners and Westerners assembled there; as also in Grett. ch. 75 (in the parliament at Hegranes); in Gunnl. ch. 11 the crew of the ships in harbour made up a glíma. The mod. Icel. bænda-glíma is just the same, as it was practiced in the college at Hólar, and later in the school at Bessastaðir, as also at fishing-stations and wherever young men came together; the young men are divided by lot into two parties, which are then drawn up in a row, each having their leader or ‘bóndi’ (whence the name); the bændr pair off their men against one another to wrestle in the arena or defile between the two ranks, one after another; if the one side was weaker in number, or the one bóndi had lost all his men, he might challenge his antagonist, and their match decided the game, Eggert Itin. ch. 518. The bænda-glíma at college and school was by far the best-played, and much stress was laid on nimble and graceful movements. ☞ In Hom. 24 scurrilitas is rendered by glíma.

    Íslensk-ensk orðabók > GLÍMA

  • 106 GULL

    * * *
    n.
    1) gold;
    2) = fingrgull.
    * * *
    n., in the oldest MSS. spelt goll, Eluc., Hom., and this is the rhyming sound in old poets; hollan, golli, Sighvat; fingr-goll, trollum, Kormak; golls and þolli, id.: [Ulf. gulþ; A. S., Engl., Germ. gold; Dan. guld; Swed. and Norse gull]:—gold; var hár hans golli keypt, Eluc. 48; ór silfri eða ór golli, Hom. 138, Al. 116; it gjalla gull, Fm. 20, Vsp. 8: gold as payment, told by weight, Fms. i. 15, ii. 76, vii. 235, xi. 77; rautt gull, red gold; bleikt gull, yellow gold, v. 346; gull brennt, refined gold, Dipl. iii. 4; skírt gull, hreint gull, pure gold, Stj. 563: allit., gull ok gimsteina, Al. 170, Bs. i. 134; gull ok gersemar (freq.); in the saying, það er ekki allt gull sem glóir, ‘tis not all gold that glitters: gulls-litr, m. gold colour, Fms. vi. 143, Magn. 514:—as to the value or course of gold, átta merkr gangsilfrs er mörk gulls, þrem tigum sinna skal blásilfr vega móti gulli, tíu sinnum skírt silfr móti gulli, 732. 16, Fs. 8–10, passim: metaph., grípa gulli á við e-n (vide grípa): = fingr-gull, Ulf. fingra-golþ, a finger ring, Stj. 254, Bs. i. 877, Nj. 16, 146:—in plur. jewels, pretiosa, cp. gull-hús, a jewel chest, Sturl. ii. 108: barna-gull, playthings:—in metaph. phrases, mikit gull ertu, what a jewel thou art! sá grét ekki fyrir gull sem ekki átti, Vídal. i. 284.
    COMPDS: gullaldr, gullari, gullauðigr, gullauðr, gullaugu, gullband, gullbaugr, gullbeinar, gullberg, gullberi, gullbitlaðr, gullbitull, gullbjartr, gullborði, gullbóka, gullbóla, gullbrá, Gullbrárskáld, gullbrynja, gullbúinn, gullböllr, gulldálkr, gulldreifar, gulldropi, gullepli, gullfalligr, gullfaxi, gullfágaðr, gullfestr, gullfingr, gullfjallaðr, gullfjöðr, gullfugl, gullgóðr, gullgörð, gullgörr, gullhagr, gullhamrar, gullhálsar, gullhárr, gullheimr, gullhella, gullhirzla, gullhjalt, gullhjálmr, gullhlað, gullhlaðinn, gullhnot, gullhringr, gullhús, gullhyrndr, gullhöttr, gullkalekr, gullkambr, gullkálfr, gullker, gullkista, gullkitni, gullknappr, gullknappaðr, gullknútr, gullknöttr, gullkóróna, gullkranz, gullkroppr, gullkross, gullleggja, gullligr, gullmál, gullmálmr, gullmen, gullmerktr, gullmunnr, gullnagli, gullnisti, gullofinn, gullormr, gullpenningr, gullrekendi, gullrekinn, gullrendr, gullreyfi, gullritinn, gullroðinn, gullsandr, gullsaumaðr, gullsettr, gullskál, gullskeggr, gullskillingr, gullskotinn, gullskór, gullskrift, gullskrín, gullsmeittr, gullsmeltr, gullsmiðr, gullsmíð, gullsmíðligr, gullspánn, gullspori, gullsproti, gullspuni, gullspöng, gullstafaðr, gullstafr, gullstaup, gullsteindr, gullstóll, gullstúka, gullstöng, gullsylgja, gulltafla, gulltanni, gullteinn, gulltoppr, gullvafðr, Gullvarta, gullveggr, Gullveig, gullviðjur, gullvippaðr, gullvægr, gullvöndr, gullþráðr.

    Íslensk-ensk orðabók > GULL

  • 107 gull-baugr

    m. a gold ring, Edda 72, 75, Gullþ. 23, Fas. iii. 44.

    Íslensk-ensk orðabók > gull-baugr

  • 108 gull-hringr

    m. a gold ring, Nj. 10, 35, Fms. i. 51, Boll. 356, passim.

    Íslensk-ensk orðabók > gull-hringr

  • 109 himin-hringr

    adj., poët. the ‘ring’ of heaven, Jónas 53.

    Íslensk-ensk orðabók > himin-hringr

  • 110 HOLR

    a. hollow;
    holr innan, hollow within (þetta guð er holt innan).
    * * *
    adj. [A. S. hol; O. H. G. holi; Engl. hollow; Dan. huul; Swed. hol; Gr. κοιλός]:—hollow; var leikit undan bökkunum svá at holt var með landinu, Grett. 131 A; holr steinn, Str. 32; holr innan, hollow within, Ó. H. 108, Njarð. 378; klappa eigi holan baug um e-t, not to hammer a hollow ring, i. e. to be quite in earnest, Fb. iii. 404; cp. hulda.

    Íslensk-ensk orðabók > HOLR

  • 111 hringja

    * * *
    I)
    (-da, -t), v. to ring bells.
    (-da, -dr), v. to encircle, surround; h. e-u um e-n, to encircle with (cf. kringja um, urnkringja).
    f. buckle.
    * * *
    1.
    u, f. a buckle, Fas. i. 319, 331, Landn. 87, Fb. i. 354.
    2.
    d, [hringr], to encircle, surround; also kringja (q. v.), Fms. v. 53; hrinctu mik, imperat. surround me! a dub. reading, Gkv. 3. 5.

    Íslensk-ensk orðabók > hringja

  • 112 HUGR

    (-ar, -ir), m.
    1) mind;
    í hug eða verki, in mind or act;
    vera í hug e-m, to be in one’s mind;
    koma e-m í hug, to come into one’s mind, occur to one;
    leiða e-t hugum, to consider;
    ganga (líða, hverfa) e-m ór hug, to pass out of one’s memory, to be forgotten;
    snúa hug sínum eptir (at, frá) e-u, to turn one’s mind after (to, from);
    mæla um hug sér, to feign, dissemble;
    orka tveggja huga um e-t, to be of two minds about a thing;
    orkast hugar á e-t, to resolve;
    ef þér lér nökkut tveggja huga um þetta, if thou be of two minds about the matter;
    2) mood, heart, temper, feeling;
    góðr hugr, kind heart;
    illr hugr, ill temper, spite;
    heill hugr, sincerity;
    reynast hugi við, to make close acquaintance;
    hugir þeirra fóru saman, they loved each other;
    3) desire, wish;
    leggja hug á e-t, to lay to heart, take interest in;
    leggja lítinn hug á e-t, to mind little, neglect;
    leggja hug á konu, to fall in love with a woman;
    mér leikr hugr á e-u, I long (wish) for a thing;
    e-m rennr hugr til e-s, to have affection for one;
    mér er engi hugr á at selja hann, I have no mind to sell him;
    svá segir mér hugr um, I forebode;
    hann kvað sér illa hug sagt hafa ( he had evil forebodings) um hennar gjaforð;
    mér býðr hugr um e-t, I anticipate (eptir gekk mér þat, er mér bauð hugr um);
    mér býðr e-t í hug, it enters my mind, I think;
    gøra sér í hug, to imagine;
    hugr ræðr hálfum sigri, a stout heart is half the battle;
    herða huginn (hug sinn), to take heart, exert oneself.
    * * *
    m., gen. hugar, dat. hugi and hug, pl. hugir; an older form hogr occurs in very old MSS., e. g. hog-gði, 655 xxv. 2, and still remains in the compds hog-vrr etc., see p. 280: [Ulf. hugs = νους, but only once, in Ephes. iv. 17, whereas he usually renders νους etc. by other words, as fraþi, aha, muns; A. S. hyge; Hel. hugi; O. H. G. hugu; Dan. hu; Swed. håg; hyggja, hugga, hyggð, -úð (q. v.) are all kindred words and point to a double final]:—mind, with the notion of thought, answering to Germ. gedanke; hugr er býr hjarta nær, Hm. 94; engi hugr má hyggja, Fms. v. 241; enn er eptir efi í hug mínum, 623. 26; í hug eða verki, in mind or act, Fms. vi. 9; koma e-m í hug, to come into one’s mind, to bethink one, iv. 117, Fb. ii. 120, 325; vera í hug e-m, to be in one’s mind; þat mun þér ekki í hug, thou art not in earnest, Nj. 46, Fms. iv. 143; hafa e-t í hug, to have a thing in mind, intend; renna hug sínum, to run in one’s mind, consider, vii. 19; renna hug or hugum til e-s, Hom. 114; koma hug á e-t, to call to mind, remember, 623. 16; leiða e-t hugum, to consider, Sks. 623; leiða at huga, Skv. 1; ganga, líða, hverfa e-m ór hug, to forget, Ó. H. 157, Fms. vi. 272; snúa hug sínum eptir (at, frá) e-u, to turn one’s mind after (to, from) a thing, iv. 87, Eb. 204; mæla um hug sér, to feign, dissimulate, Fær. 33 new Ed., Hkv. 2. 15, Am. 70; orka tveggja huga um e-t, to be of two minds about a thing, Þjal. 31; orkask hugar á e-t, to resolve, Grett. 207 new Ed.; ef þér lér nokkut tveggja huga um þetta mál, if thou be of two minds about the matter, Odd. 112 new Ed.; ok ljær mér þess hugar (thus emend.) at né einn fái fang af honum, I ween that none will be a match for him, Fms. xi. 96.
    II. denoting mood, heart, temper, feeling, affection; góðr h., a good, kind heart, Hm. 118; íllr h., ill temper, spite, id.; heill h., sincerity, Sól. 4; horskr h., Hm. 90; í góðum hug, in a good mood, Fms. vi. 110, ix. 500 (v. l.), Stj. 453; in plur., vera í hugum góðum, Fas. i. 441 (in a verse); or simply, í hugum, ‘in one’s mind,’ cheerful, Hkm. 9, Hým. 11; bæði reiðr ok í hugum, both when angry and when glad, Post. 168; í reiðum hug, in angry mood, Fms. vi. 4; í hörðum hug, in hard ( sad) mood, distressed, 655 xii. 3; í íllum hug, in evil mood; af öllum hug, from all one’s heart, 686 B. 2 (Matth. xxii. 37), cp. Hm. 125: and adverb., alls hugar, from all one’s heart, Hom. 68; all hugar feginn, Hom. (St.): reynask hugi við, to try one another’s mind, make close acquaintance, Fb. iii. 446; því at hón vildi reynask hugum við hann ( examine him), Fs. 128; hugir þeirra fóru saman, their minds went together, they loved one another, 138.
    III. denoting desire, wish; leggja hug á e-t, to lay to heart, take interest in, Nj. 46; leggja mikinn hug á um e-t, Eg. 42; leggja allan hug á e-t, Ó. H. 44, 55; leggja lítinn hug á e-t, to mind little, Fms. x. 61; to neglect, 96; leggja hug á konu, to love a woman, Fs. 137, Fb. i. 303; leika hugr á e-u, to long, wish for a thing, hón er svá af konum at mér leikr helzt hugr á, Fms. vii. 103, Rd. 254; hugir þínir standa til þess mjök, Hom. 53; e-m rennr hugr til e-s, to have affection for one, Fb. i. 279; e-m er hugr á e-u, to have a mind for a thing, be eager for, have at heart; mér er engi hugr á at selja hann, I have no mind to sell him, Fms. i. 80, iv. 30, vii. 276; er þér nú jammikill hugr á at heyra draum minn sem í nótt? Dropl. 22, Nj. ii.
    2. in plur., personified, almost like fylgja or hamingja, q. v., a person’s ill-will or good-will being fancied as wandering abroad and pursuing their object; for this belief see the Sagas passim, esp. in dreams; þá vakti Torfi mik, ok veit ek víst, at þetta eru manna hugir, Háv. 55; þetta eru íllra manna hugir til þín, Þórð. 65; hvárt syfjar þik, Járnskjöldr faðir? Eigi er, Járndís dóttir, liggja á mér hugir stórra manna, art thou sleepy, father? Not so, daughter, but the minds of mighty men weigh upon me, Fb. i. 258: popular sayings referring to the travelling of the mind, e. g. fljótr sem hugr manns, swift as thought (Germ. gedankenschnell), cp. the tale of the race of Hugi and Thjalfi, Edda, and of Odin’s ravens Hugin and Munin.
    IV. with the notion of foreboding; svá segir mér hugr um, ‘so says my mind to me,’ I forebode, Fs. 127; kveðsk svá hugr um segja, sem konungr myndi úmjúklega taka því, Ó. H. 51; kvað sér ílla hug sagt hafa um hennar gjaforð, her wedlock had boded him evil, Ísl. ii. 19; en kvaðsk þó úvíst hugr um segja, hver …, i. e. he had little hope, how …, Fb. i. 360; e-m býðr e-t í hug, it bodes one, Ísl. ii. 32; bauð konungi þat helzt í hug, at …, Ó. H. 195, Eg. 21 (see bjóða IV); göra sér í hug, to imagine, Fms. viii. 338; telja sér í hug, id., Fb. ii. 322, Eb. 204.
    V. denoting courage; hugr ræðr hálfum sigri, a stout heart is half the battle, a saying, Fms. vi. 429 (in a verse); hugr ok áræði, Stj. 71; með hálfum hug, half-heartedly, faintly; með öruggum hug, fearlessly; herða huginn, Eg. 407, Ó. H. 241; engi er hugr í Dönum, Hkr. i. 338; treysta hug sínum, Odd. 112 new Ed.; hugar eigandi, bold, Fas. i. 522 (in a verse), Korm. 200; bregðask at hug, Þórð. 48; þat segi þér, at mér fylgi engi hugr, Fms. vii. 297; engi hugr mun í vera, Glúm. 356, passim.
    VI. COMPDS: hugarangr, hugarbeiskleikr, hugarbót, hugarburðr, hugarekki, hugarfar, hugarfýst, hugarglöggr, hugargóðr, hugarhræring, hugarhvarf, hugarkraptr, hugarlátliga, hugarlund, hugarótti, hugarreikan, hugarspeki, hugarstyrkr, hugarstyrkt, hugarválað, hugarvíl, hugaræði.
    B. COMPDS: hugást, hugblauðr, hugbleyði, hugblíðr, hugboð, hugboðit, hugborð, hugborg, hugbót, hugbrigðr, hugdirfð, hugdirfl, hugdjarfr, hugdyggr, hugfallast, hugfastliga, hugfastr, hugfár, hugfeldr, hugfesta, hugfróun, hugfró, hugfullr, huggóðr, huggæði, hughraustr, hughreysta, hughreysti, hughryggr, hughvarf, hughægr, hugkvæmi, hugkvæmiligr, hugkvæmr, huglauss, hugleggja, hugleiða, hugleiðing, huglétt, hugléttir, hugleikit, hugleysa, hugleysi, huglítill, hugljúfi, hugljúfr, hugmaðr, hugmannliga, hugmóðr, hugmynd, hugprúðr, hugprýði, hugrakkr, hugraun, hugreifr, hugrekki, hugrenning, hugreynandi, hugró, hugrúnar, hugsjó, hugsjón, hugsjúkr, hugskot, hugsnjallr, hugsótt, hugspakligr, hugspakr, hugspeki, hugspæi, hugsteinn, hugsterkr, hugstiginn, hugstoltr, hugstórr, hugstyrkr, hugstæðr, hugsvala, hugsvalan, hugsvinnr, Hugsvinnsmál, hugsýki, hugsýkja, hugtregi, hugtrúr, hugveikr, hugvekja, hugvit, hugvitr, hugvitsmaðr, hugværr, hugþekkliga, hugþekkr, hugþokkaðr, hugþokkan, hugþokki, hugþótti, hugþungt.
    II. in pl. in a few words, mostly poëtical: hugum-prúðr, adj. = hugprúðr; Hjálmarr inn h., a nickname, Fas. hugum-sterkr, -stórr, -strangr, adj. = hugstórr, etc., Hkv. 1. 1, Korm., Jd. 38, Fas. i. 418.

    Íslensk-ensk orðabók > HUGR

  • 113 hurðar-hringr

    m. a door-ring, Ísl. ii. 158, Pm. 113, El. 26.

    Íslensk-ensk orðabók > hurðar-hringr

  • 114 HVIRFILI

    m., dat. hvirfli; [Engl. whirl, whorl; Germ. wirbel; Dan. hvirvel]:—prop. a circle, ring, = hvirfingr; þeir ráku saman í einn hvirfil heiðingja, Karl. 360: but esp.,
    II. the crown of the head, where the hair turns all ways as from a centre, Lat. vertex, Germ. wirbel, (cp. Icel. sveipr); frá iljum til hvirfils, Sks. 159; milli hæls ok hvirfils, Stj. 617; frá hvirfli til ilja, Job ii. 7; lýstr ofan í miðjan hvirfil, Edda 30; dreyrði or hvirflinum, Fms. ii. 272, Fb. iii. 406, Ísl. ii. 343, Bs. i. 190; fyll skóinn af blóði ok set í hvirfil mér, 229.
    2. a top, summit, Sks. 728; hvirflar heimsins, the poles, Pr. 476; h. fjallsins, Stj. 306, Mar.

    Íslensk-ensk orðabók > HVIRFILI

  • 115 HÆÐ

    f.
    1) height; hann hljóp meirr en h. sína, he could leap more his own height;
    2) height, eminence, hill (gengu þeir upp á h. nökkura).
    * * *
    f. [Ulf. hauiþa = υψος and τα υψηλά; A. S. heahðo; Engl. height; Dan. höjde; Germ. höhe; Swed. höjd]:—height; hlaupa hæð sína, Nj. 29; hæð trjánna, Stj. 74; breidd, lengd, þykt, hæð, Alg. 372, passim; manns-hæð, a man’s height; fjalis-hæð: of hair = lengd, Fms. x. 177, etc.
    2. a height, hill; hæðir þær er nú heita Hallbjarnar-vörður, Landn. 152; þeir fóru á hæðina, í ena syðri hæðina, því eru þrjár vörður á þeirri hæðinni, 153; sat Ljótr á hæð einni, 147; gengu þeir upp á hæð nokkura, Nj. 267; dalr ok hæð, Fms. ix. 490; hæðir eða haugar, Ó. H. 67; er þeir ganga ofan ór hæð, Stj. 444; skaltú ganga upp á hæð með mér, 443; hólar, hæðir, Núm. 2. 100; leiti né hæðir, Grág. i. 433.
    β. a top, summit, Stj. 66; í hæð borgarinnar: of the heaven, Hom. 90; hæðir himna, Hólabók; Faðir á himna hæð, id.; níu eru himnar á hæð talðir, Edda (Gl.); hæða blót, fórnfæring, göfgan, hof, sacrifice, worship, a temple on the high places, Stj. 635, 640, 641.
    II. metaph. highness, shrill tone, of the voice, Skálda 175; tala í hæð eða í leynd, to speak aloud or secretly, Sks. 365.
    2. amount, of price; kaupa með sama hæð, Dipl. v. 21; upp-hæð, amount: highness, exaltation, Hom., Mar.

    Íslensk-ensk orðabók > HÆÐ

  • 116 höfuð-baugr

    m. the head-ring, in weregild. see baugr, a law term in Grág. ii. 171.

    Íslensk-ensk orðabók > höfuð-baugr

  • 117 HÖND

    * * *
    (gen. handar, dat. hendi; pl. hendr), f.
    1) hand;
    taka hendi á e-u, to touch with the hand;
    hafa e-t í hendi, to hold in the hand;
    drepa hendi við e-u, to refuse;
    halda hendi yfir e-m, to protect one;
    taka e-n höndum, to seize, capture;
    bera hönd fyrir höfuð sér, to defend oneself;
    eiga hendr sínar at verja, to act in self defence;
    láta e-t hendi firr, to let go out of one’s hands, to lose;
    taka í hönd e-m, to join hands with one;
    eiga e-t jöfnum höndum, to own in equal shares;
    sverja sér af hendi, to forswear;
    af hendi e-s, on one’s behalf, on the part of (af hendi landsmanna);
    at hendi, as adv. in turn;
    hverr at hendi, each in turn;
    felast á hendi e-m, to be under one’s protection;
    hvat er þér á höndum, what hast thou in hand?;
    ef honum væri ekki á höndum, if he had nothing in hand, if his hands were free;
    eiga e-t fyrir hendi (höndum), to have in hand (duty, business, engagement);
    vera í hendi, to be at hand, at one’s disposal;
    hafa vel (illa) í höndum, to behave well (badly);
    hafa e-t með höndum, to have in hand, manage, discharge;
    hljóta e-t undan hendi e-s, from one, at one’s hand;
    á hönd, á hendr, against (lýsa vígi á hönd e-m);
    snúa vanda á hendr e-m, to throw the responsibility on one;
    fœrast e-t á hendr, to undertake;
    ganga (drífa) á hönd e-m, to submit to one;
    bjargast á sínar hendr, by one’s own handiwork;
    selja, gefa, fá e-t í hönd (hendr) e-m, to give into one’s hands, hand over;
    búa e-t í hendr e-m, to make it ready for one;
    þá sömu nótt, er fór í hönd, the following night;
    veðr óx í hönd, the wind rose higher and higher;
    vera hœgt um hönd, to be easy in hand;
    til handa e-m, into one’s hands;
    ganga til handa e-m, to put oneself in another’s hands, submit to him;
    ef þat berr þér til handa, if it befalls thee;
    þá skömrn kýs ek mér eigi til handa, I will not have that shame at my door;
    biðja konu til handa e-m, on one’s behalf, for him;
    2) the arm and hand, the arm (höndin gekk af axlarliðnum; hann hefir á hœgri hendi hring fyrir ofan ölnboga);
    var eigi djúpara en þeim tók undir hendr, the water just reached to their armpits;
    3) hand, side;
    á hœgri (vinstri) hönd, on the right (left) hand, side;
    á hvára hönd, on either hand;
    minnar (yðvarrar) handar, for my (your) part;
    4) kind, sort;
    allra handa árgœzka, great abundance of all things.
    * * *
    f., gen. handar, dat. hendi, acc. hönd, pl. hendr, mod. proncd. höndur, gen. handa; [Goth. handus; A. S. and Engl. hand; O. H. G. hant; Germ. hand; Dan. haand; Swed. hand]:—a hand; beit höndina þar er nú heitir úlfliðr, Edda 17; armleggir, handleggir ok hendr, Anecd. 6; kné eðr hendi, Grág. ii. 8; ganga á höndum, Fms. vi. 5; með hendi sinni, K. Þ. K. 5 new Ed.; taka hendi á e-u, to touch with the hand, Fms. x. 110; taka höndum um háls e-m, Nj. 10; hvítri hendi, Hallfred; hafa e-t í hendi, to hold in hand, wield, Eg. 297, Nj. 84, 97, 255; hrjóta ór hendi e-m, Fms. xi. 141; hafa fingrgull á hendi, Nj. 146; handar-högg, Fms. xi. 126, Fas. ii. 459; sjá ekki handa sinna skil (deili), not to be able to see one’s hands, of a dense fog.
    2. the arm and hand, the arm, like Gr. χείρ, Nj. 160, 253; á hendi heitir alnbogi, Edda 110; hendr til axla, Fas. i. 160; leggir handa ok fóta, Magn. 532; hönd fyrir ofan úlnlið, Nj. 84; hafa hring á hendi, of an arm-ring, Nj. 131; hring á hægri hendi fyrir ofan ölnboga, Fms. iv. 383:—the arm and arm-pit, ná, taka undir hönd ( arm-pit) e-m, Gþl. 380; var eigi djúpara en þeim tók undir hendr, the water reached to their arm-pits, Ld. 78; taka undir hönd sér, to take hold under one’s arms, Eg. 237, Nj. 200; sjá undir hönd e-m, Fas. ii. 558; renna undir hendr e-m, to backspan one, Háv. 40, 41; þykkr undir hönd, stout, Ld. 272.
    3. metaph. handwriting, hand; rita góða hönd, to write a good hand; snar-hönd, running hand, italics.
    II. the hand, side; hægri hönd, the right hand; vinstri hönd, the left hand; á hvára hönd, on either hand, each side, Landn. 215; á vinstri hönd, Nj. 196; á hægri hönd; á tvær hendr, on both hands or sides, Ísl. ii. 368, Fas. i. 384; á báðar hendr, Grág.; hvat sem á aðra hönd ber, whatsoever may happen; á aðra hönd … en á aðra, Ld. 46; til hvárigrar handara, Fms. x. 313; til annarrar handar, Nj. 50, 97; til sinnar handar hvárr, 140; til beggja handa, Eg. 65; til ýmsa handa, Bs. i. 750; þver-hönd, a hand’s breadth; örv-hönd.
    III. sayings and phrases referring to the hand:
    1. sayings; sjálfs hönd er hollust, one’s own hand is best, i. e. if you want to have a thing well done, do it yourself, Glúm. 332, Ó. H. 157; blíð er bætandi hönd, blessed is the mending hand; gjörn er hönd á venju, Grett. 150, Nj. (in a verse), and Edda (Ht. 26); margar hendr vinna létt verk; fiplar hönd á feigu tafli; betri ein kráka í hendi en tvær á skógi, Ld. 96; skamma stund verðr hönd höggvi fegin, see högg.
    2. phrases; drepa hendi við, to refuse, Nj. 71; halda hendi yfir e-m, to hold one’s hand over, protect, 266, Fbr. 22, Anecd. 14; taka e-n höndum, to take hold with the hands, seize, capture, Fms. x. 314, Nj. 265, passim; eiga hendr sínar at verja, to act in self-defence, 84, 223; hefja handa, to lift the hands, stir for action, 65, Ld. 262; bera hönd fyrir höfuð sér, to put one’s hand before one’s head, stand on one’s guard, defend oneself; vera í hers höndum, óvina höndum, to be in a state of war, exposed to rapine; vera í góðum höndum, vina-höndum, góðra manna höndum, to be in good hands, among friends.
    β. læknis-hendr, ‘leech hands,’ healing hands; pains and sickness were believed to give way to the magical touch of a person gifted with such hands, Sdm. 4, Magn. S. Góða ch. 36 (Fms. vi. 73), cp. Rafns S. ch. 2; hönd full, a handful, Fms. ii. 302, vi. 38, viii. 306; fullar hendr fjár, hands full of gold:—kasta hendinni til e-s, to huddle a thing up; með harðri hendi, with hard hand, harshly, rudely; með hangandi hendi, with drooping hand, slothfully; fegins hendi, with glad hand, joyfully; sitja auðum höndum, to sit with empty hands, sit idle; but með tómar hendr, empty-handed, portionless, Thom.:—láta hendr standa fram úr ermum, to work briskly; víkja hendi til e-s (handar-vik), to move the hand to do a thing; það er ekki í tveim höndum að hafa við e-n, of double handed (i. e. faltering) half measures, when the one hand undoes what the other has done; kann ek þat sjá at ekki má í tveim höndum hafa við slíka menn, Band. 3; láta hönd selja hendi, of a ready bargain; láta e-t ganga hendi firr, to let go out of one’s hands, lose, Ld. 202; ok lét sér eigi hendi firr ganga, and never lost sight of him, 656 ii. 4; e-m fallask hendr, to be discomfited, lose one’s head (see falla); leggja görva hönd á allt, to be a ready hand, adept in everything, Thom. 300 (see göra F. 2); taka í hönd e-m, to join hands, Nj. 3; takask í hendr, to join, shake hands, Grág. ii. 80; leggja hendr saman, id., Gþl. 18,—of shaking hands as symbolical of a bargain, see the compds hand-lag, hand-festi, handa-band; eiga, taka, jöfnum höndum, to own, take with even hands, i. e. in equal shares, Grág. i. 171, ii. 66, Hkr. i. 318; vinna jöfnum höndum, to work even-handed, to help one another; e-m eru mislagðar hendr, one’s hands are amiss, when bad work is done by one from whom better was expected; honum hafa verið mislagðar hendr, etc.
    B. Metaph. usages:
    I. dat., sverja sér af hendi, to forswear, Fms. vii. 176; færa af höndum sér, to dismiss, Grág. i. 248; hefjask af höndum e-m, Fms. xi. 59:—af hendi e-s, on one’s behalf, part, Landn. 154; af hendi Hákonar, Fms. i. 20, iv. 118; af hendi landsmanna, ix. 359; af sinni hendi, of one’s own hand, for one’s own part, Grág. i. 392; reiða, greiða, gjalda, inna af hendi or höndum, to discharge, pay off, Fms. vii. 230, Nj. 146, 190, 232, 239, 257, 281, Grág. i. 82, ii. 374; selja, láta af hendi (höndum), to part with, dismiss, Nj. 186, 231, Fms. vii. 173, Rb. 12; líða af hendi, to pass, of time, Ísl. ii. 144, Fms. iv. 83: koma, bera at hendi, to happen, Nj. 71, 177: at hendi, as adv. in turn; hvern at hendi, each in turn, Fms. i. 150: þar næst Gunnarr, þá Loðinn, þá hverr at hendi, Nj. 140; hverr segir at hendi þat er frá honum hefir stolit verit, Mar.: felask á hendi e-m, to be under one’s charge, protection, Nj. 201, Bs. i. 167, 173. vera e-m á hendi, id., Fms. vii. 243; vera bundinn á hendi e-m, Sturl. i. 57: hafa e-t á höndum (hendi), to have a thing in hand, of duty, business to be done, Grág. i. 38; eiga ferð á höndum, Ld. 72; hvat er þér á höndum, what hast thou in hand? for what art thou concerned, distressed? Nj. 133, Ld. 270; ella eru þér stórir hlutir á höndum, Fms. vii. 30; ef honum væri ekki á höndum, if he had nothing in hand, if his hands were free, Ld. 42: eiga e-t fyrir hendi (höndum), to have in hand (duty, business, engagement), Fas. ii. 557; farvegr langr fyrir hendi, Fms. xi. 316; tveir kostir fyrir höndum, Nj. 264, Grág. i. 279; hafa sýslu fyrir höndum, Ísl. ii. 344; eiga vandræði fyrir höndum, Ld. 4; eiga gott fyrir höndum, Hkr. iii. 254: vera í hendi, to be at hand, within reach, at one’s disposal, in one’s power; hann er eigi í hendi, Fms. vi. 213; þat er eigi í hendi, ‘tis no easy matter, v. l.; hafa raun ( evidence) í hendi, Bs. i. 708; hafa ráð e-s í hendi sér, Ld. 174, Fas. i. 260; hafa vel, ílla í höndum, to behave well, badly, Ísl. ii. 387, Eg. 158; varð honum þat vel í höndum, 50: hafa e-t með höndum (fé, auðæfi, embætti, etc.), to have in hand, manage, discharge, Grág. ii. 389, Greg. 25, Stj. 248, Hkr. iii. 131; to design, hafa ráð, stórræði með höndum, 623. 51: hljóta undan hendi e-s, from one, at one’s hands, Fas. i. 365: undir höndum, eigi lítill undir höndum, not a small man to handle, Fms. vii. 17; vera undir höndum e-m, to be under or in one’s hands, under one’s protection, in one’s power, Sks. 337, Fms. i. 7, 13; sitja undir hendi e-m, Hkr. i. 166,—um hendr, Fms. iv. 71, is prob. an error = undir hendi.
    2. absol., annarri hendi, on the other hand, Fms. vii. 158; en annarri hendi vildu þeir gjarna veita konungi hlýðni, ix. 258.
    II. acc., with prepp.; á hönd, á hendr, against; höfða sök, lýsa vígi (etc.) á hönd e-m, to make a suit … against, Grág. i. 19, Nj. 86, 87, 98, 99, 101, 110, 120, 230; hyggja e-t á hendr e-m, to lay a thing to a person’s charge, Hom. 115; reynask á hendr e-m, to have a charge brought home to one, Fms. xi. 76; snúa vanda á hendr e-m, to throw the responsibility upon …, Nj. 215; færa, segja stríð á hendr e-m, to wage, declare war against one; fara geystr á hendr e-m, to rage against, Fms. vii. 230; færask e-t á hendr, to undertake, Nj. 126; ganga á hönd e-m, to vex one, 625. 33; sótt elnar á hendr e-m, Eg. 126; leggja e-t á hendr e-m, to lay ( a burden) on one’s hands, Fms. xi. 98; in a good sense, ganga á hönd, to pay homage to, submit, Ó. H. 184; dreif allt fólk á hönd honum, submitted to him, filled his ranks, Fms. i. 21; bjargask á sínar hendr, by one’s own handwork, Vápn. 28; (for at hönd, Grág. i. 135, read á hönd): selja, fá, gefa e-t í hönd, hendr e-m, to give into one’s hands, hand over; selja sök í hönd e-m (handsöl), Grág. ii. 80, Nj. 4, 98, 112, 186; so, halda e-u í hönd e-m, Ísl. ii. 232, Fms. vii. 274; búa í hendr e-m, to make it ready for one, Ld. 130; veiði berr í hendr e-m, Nj. 252; kalla til e-s í hendr e-m, to lay claim to a thing at the hands of another, Ld. 300, Eg. 350, Fms. iv. 222, ix. 424; þegar í hönd, offhand, immediately, Bs. i; þá sömu nótt er fór í hönd, the following night, Fms. viii. 397, Glúm. 341; gjalda í hönd, to pay in cash, Vm. 16; veðr óx í hönd, the wind rose higher and higher, Fb. i. 432: undir jafna hönd, equally, Sturl. iii. 243; standa óbrigðiliga undir jafna hönd, Dipl. v. 26: væra hægt um hönd, to be easy in hand, Nj. 25; þegar eg vil er hægt um hönd, heima á Fróni að vera, Núm. 1. 10; but mér er e-t um hönd, it is awkward, costs trouble: hafa við hönd sér, to keep at hand, Fms. x. 264; tóku konur manna ok dætr ok höfðu við hönd sér viku, Grett. 97; hafa e-t við höndina, to have it at hand.
    III. gen., with prepp.; til handa e-m, into one’s hands; fara Guði til handa, to go into God’s hands, Blas. 51; ganga til handa e-m, to put oneself in another’s hands, submit to him, Rb. 404, Eg. 12, Fms. vii. 234, Fas. ii. 522; ef þat berr þér til handa, if it befalls thee, i. 135; þá skömm kýs ek mér eigi til handa, I will not have that shame at my door, Nj. 191: for one, on one’s behalf, biðja konu til handa e-m, 120, 180, Grág. i. 353; í þeirri bæn er hann orti oss til handa, for its, for our use, our sake, 655 i. 2; hann hélt fénu til handa Þrándi, Landn. 214, Nj. 151; safnar konungr liði (til) handa Oddi, Fas. ii. 553; til handa Þorkatli, Fs.
    β. dropping the prep. til; mikit fé handa honum, Rd. 195 (late MSS.): whence, handa has become an adverb with dat., handa e-m, for one, Lat. alicui, which is freq. in mod. usage.
    2. adverbial; allra handa, Dan. allehaande, of every kind; allra handa árgæzka, Edda (pref.); allra handa ganganda fé, Þórð. 51 new Ed.; fjögurra handa, of a fourfold kind, H. E. i. 525.
    3. absol., minnar handar, for my part, Ísl. ii. 356; yðvarrar handar, for your part, Fms. ix. 498; hvárrar-tveggju handar, on either hand, Skálda 164; innan handar, within one’s hands, easy, Ld. 112; þótti þeim innan handar falla at taka land þetta hjá sér sjálfum, 210.
    C. COMPDS:
    I. plur., handa-afl, n., Edda, = handafl, p. 237. handa-band, n. a joining or shaking of hands, as a law term = handlag, Dipl. i. 11, iv. 2, Vígl. 23; in plur., Bs. (Laur. S.); heilsa, kveðja með handabandi. handa-festi, f. a hold for the hands, Fms. ii. 276. handa-gangr, m. grasping after a thing with all hands, Fas. iii. 345. handa-görvi, f. ‘hand-gear,’ gloves, Sd. 143, Fbr. 139. handa-hóf, n., in the phrase, af handahófi, at random. handa-kenning, f. hand touching, Eluc. 20. handa-klapp, n. a clapping of hands, Skálda 174. handa-læti, n. pl. gestures with the arms, Sks. 116. handar-mál, n., in the phrase, at handarmáli, in heaps; var þá drepit lið hans at handarmáli, Fas. i. 41. handa-saumr, m. tight gloves, Bs. ii. 10. handa-síðr, adj. = handsíðr. handa-skil, n. pl., in the phrase, sjá ekki h., not to see one’s own hands, as in the dark, in a dense fog. handa-skol, n. pl. maladroitness; það er allt í handaskolum. handa-skömm, f. shameful work, a scandal; það er mesta h.! handa-staðr, m. the print of the hands. Fas. i. 285. handa-tak, n., -tekt, f., -tekja, u, f. a taking of hands, as a bargain, Háv. 42, H. E. ii. 194, D. N. i. 398. handa-tæki, n. pl. a laying hold, a fight, Bs. i. (Laur. S.): a pledging of hands, Dipl. ii. 6, D. N. passim. handa-upphald, n. a lifting the arms, Stj. 296. handa-verk, n. pl. one’s handiwork, doings, N. G. L. i. 76, Fms. vii. 295, Stj. 198; í handaverkum eða bókfræði, 46; handaverk manna, men’s handiwork, Blas. 47; Guðs h.; ek em þín h., Sks. 610; hans h., Fms. viii. 406.
    II. sing., handar-bak, n. the back of the hand, Sdm. 7. handar-gagn, n. a being ready to the hand; leggja e-t til handargagns, to lay it so as to be ready at hand, Hkr. ii, 158, 249. handar-grip, n. a measure, = spönn, Karl. 481. handar-hald, proncd. handarald, n. a handle, Fas. ii. 355. handar-jaðarr, m. the hand’s edge; in the phrase, vera undir handar-jaðri e-s, to be in one’s hands, in one’s power, Fær. 201. handar-kriki, a, m. ‘hand’s-creek,’ the arm-pit, Eg. 396, Fms. vi. 348, Sturl. ii. 37. handar-mein, n. a sore in the hand, Bs. i. 115, 187, Sturl. ii. 177. handar-stúfr, m. a ‘hand-stump,’ stump of the arm, the hand being hacked off, Fms. x. 258, xi. 119. handar-vani, a, m. maimed in hand, Hm. 70, Matth. xviii. 8. handar-veif, n., í handarveifi, in a ‘wave of the hand,’ in a moment. handar-vik, n. the hands’ reach, movement, work; lítið handarvik, a small work. handar-væni, a, m. want of hands (?), Hm. 72.
    ☞ For the compds in hand- see pp. 237, 238.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖND

  • 118 HÖNK

    * * *
    (gen. hankar, pl. henkr), f. hank, coil, loop, ring; sterkar henkr, strong clasps.
    * * *
    f., gen. hankar, pl. henkr, hankar, Fs. 132, l. 12, mod. hankir; [Engl. hank, cp. Germ. henker]:—a hank, coil, skein; toga hönk, Fms. vi. 312, Fs. 146; þar var hönk í meðalkaflanum, ok dró hann hana á hönd sér, Eg. 378, Grett. 101; henkr tvær af viðjum, Gþl. 413; festa með hönkum, 381; sterkar henkr ( clasps), Fs. 132.

    Íslensk-ensk orðabók > HÖNK

  • 119 inn-sigli

    n. [A. S. insegel], a seal, a seal-ring, as also the wax affixed to a deed, Sturl. ii. 222, Mar., Eluc. 18; bréf ok i., Fms. vii. 104, Ó. H. 162; bréf með i., Bs. i. 61; rit ok i., K. Þ. K. 74, Gþl. 133; inn-siglis gröftr, Stj. 158: freq. in mod. usage, undir beggja inniglum, Bs. i. 751.

    Íslensk-ensk orðabók > inn-sigli

  • 120 jartegn

    n.
    1) token, proof (of a thing);
    hafa e-t til jartegna, to use as a token or evidence;
    vera til jartegna, to serve as a token;
    * * *
    or jartein, later form jarteikn or even jarðteikn, but not so in good MSS.; in Thom. S. even spelt hjartegn; jargtegn (badly), Fms. xi. 38: that the syllable tein was sounded guttural is also shewn by the rhyme, slíks eru jarteignir, Eb. (in a verse); and fr egnar jart egnir, Leiðarv. 6; but also hr ein … jart einir, 36: in the Rekst. the former syllable jart is rhymed on bjart: [Hel. word-têkan, O. H. G. and mid. H. G. wort-zeichen shew the true etymology to be word-token, whence, by a false etymology, arose the mid. H. G. and mod. Germ. war-zeichen; in the Scandin. the w was changed into j, Dan. jertegn, Grimm’s Gramm. ii. 481, note; the word is however scarcely genuine Scandinavian, although it occurs in poems of the former part of the 11th century, e. g. the Rekst., as also in Eb. in the Hrafnsmál; but it is freq. used in the Sagas]:
    I. a token, a ring, knife, belt, sword, or the like; properly, ‘a word’s token,’ which a messenger had to produce in proof that his word was true; orð ok jartegnir, orðsending ok jartegnir, Fms. i. 21. Eg. 36. 167, 467, 477; erendi ok j., 472; bréf ok j., Fms. vii. 47, (see bréf); með skilríkum vitnum ok jartegnum, Gþl. 60; senda menn með jartegnum, Eg. 67; fá e-m jartegnir sínar, bera fram jartegnir e-s, 96; bera upp örendi sín ok sýna jartegnir, Ó. H. 53; fingrgull þetta fær þú Rögnvaldi jarli, þær jartegnir mun hann kenna, id.; bar hann fram orðsendingar konungs ok sýndi þat með jartegnum, Eg. 38; þeim er taka vilja við vináttu minni ok jartegnum, Ó. H. 75; vera til jartegna, to be a token or proof of a thing, Eg. 49, 768; hafa e-t til jartegna, use as a token, proof, Sks. 725 B, Fms. viii. 197, Gísl. 97; nú tak hér gullit ok haf til jartegna, Fs. 8; nú er hér gull er þú skalt bera til jarteigna, at ek sendi þik, 7; fluttu sendimenn hér með konungi berar jarteignir af jarli at þeir fóru með sönnum hans eyrendum, Hkr. i. 327; sannar jartegnir, til sannra jartegna at þú segir satt, þá fær þú honum, Fms. iii. 61, Eg. 28, 476; þat eru miklar jartegnir, hve hlyðnir …, it is a great token, how …, Íb. 16; þat vóru jarteinir, at herr var í landi, it served as a token, that …, Fms. i. 167.
    II. in sing. as well as plur. a miracle, esp. as a token or proof of the holiness of a saint, Nj. 162, Clem. 47, 59, Fms. vii. 351, xi. 38, Rb. 374, 418, Hkr. ii. 393; þat mun þér þykkja jartein—Þat kalla ek atburð, segir hann, en eigi jartein, Sturl ii. 54; báru jarteinir vitni heilagleik hans, Greg. 57; Guðs jarteinir, Fms. i. 133.
    2. a mystery; vita jartegnir ríkis Guðs, Hom. 67 (Mark iv. 11): in mod. usage, N. T., Pass., Vídal., krapta-verk, and not jarteikn.
    III. gramm. token, value, of a letter; hafa eitt hljóð ok jartein, Skálda 166 (Thorodd); þeirra stafa má þarnask ef vill í váru máli, þvíat engi er einka jartein þeirra, 167; líkneski, nafn ok j., id.
    COMPDS: jarteinabók, jarteinagörð, jarteinakraptr, jarteinamaðr, jarteinarsamliga.

    Íslensk-ensk orðabók > jartegn

См. также в других словарях:

  • Ring finger — The ring finger on this hand is circled (left hand). Latin digitus annularis The ring finger is the fourth digit of the human hand, and the second most ulnar …   Wikipedia

  • Ring Ring (album) — Ring Ring Studio album by ABBA Released March 26, 1973 …   Wikipedia

  • Ring (Bruxelles) — Ring de Bruxelles Ring de Bruxelles …   Wikipédia en Français

  • Ring 0 — Ring de Bruxelles Ring de Bruxelles …   Wikipédia en Français

  • Ring Bruxelles — Ring de Bruxelles Ring de Bruxelles …   Wikipédia en Français

  • Ring belge R0 — Ring de Bruxelles Ring de Bruxelles …   Wikipédia en Français

  • Ring de bruxelles — Ring de Bruxelles …   Wikipédia en Français

  • Ring — Ring, n. [AS. hring, hrinc; akin to Fries. hring, D. & G. ring, OHG. ring, hring, Icel. hringr, DAn. & SW. ring; cf. Russ. krug . Cf. {Harangue}, {Rank} a row,{Rink}.] A circle, or a circular line, or anything in the form of a circular line or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ring armor — Ring Ring, n. [AS. hring, hrinc; akin to Fries. hring, D. & G. ring, OHG. ring, hring, Icel. hringr, DAn. & SW. ring; cf. Russ. krug . Cf. {Harangue}, {Rank} a row,{Rink}.] A circle, or a circular line, or anything in the form of a circular line… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ring blackbird — Ring Ring, n. [AS. hring, hrinc; akin to Fries. hring, D. & G. ring, OHG. ring, hring, Icel. hringr, DAn. & SW. ring; cf. Russ. krug . Cf. {Harangue}, {Rank} a row,{Rink}.] A circle, or a circular line, or anything in the form of a circular line… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ring canal — Ring Ring, n. [AS. hring, hrinc; akin to Fries. hring, D. & G. ring, OHG. ring, hring, Icel. hringr, DAn. & SW. ring; cf. Russ. krug . Cf. {Harangue}, {Rank} a row,{Rink}.] A circle, or a circular line, or anything in the form of a circular line… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»