Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

imperi

  • 1 imperi·o

    империя \imperi{}{·}o{}{·}a имперский \imperi{}{·}o{}{·}a mezursistemo оч. редк. британская система мер (= brita mezursistemo) \imperi{}{·}o{}{·}i vn владычествовать, властвовать; осуществлять имперскую форму правления; прим. непереходность данного глагола указана согласно (N)PIV; в ReVo он обозначен как переходный \imperi{}{·}o{}ad{·}o владычество \imperi{}{·}o{}estr{·}o император; ср. imperatoro \imperi{}{·}o{}estr{·}a императорский \imperi{}{·}o{}estr{·}in{·}o императрица \imperi{}{·}o{}ism{·}o империализм \imperi{}{·}o{}ism{·}a империалистический (относящийся к империализму) \imperi{}{·}o{}isma milito империалистическая война \imperi{}{·}o{}ist{·}o империалист \imperi{}{·}o{}ist{·}a империалистический (относящийся к империалисту или империалистам) \imperi{}{·}o{}ista pensmaniero империалистический образ мышления.

    Эсперанто-русский словарь > imperi·o

  • 2 imperi

    imperio

    Vocabulari Català-Castellà > imperi

  • 3 imperi

    n (m) empire

    Diccionari Català-Anglès > imperi

  • 4 imperi|um

    n (G pl imperiów) Ekon., Polit. empire
    - imperium prasowe a publishing empire

    The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > imperi|um

  • 5 gli imperi centrali

    gli imperi centrali

  • 6 kontraŭ·imperi·ism·a, kontraŭ·imperialism·a

    пол. антиимпериалистический.

    Эсперанто-русский словарь > kontraŭ·imperi·ism·a, kontraŭ·imperialism·a

  • 7 Mez-Imperi·o

    гп., ист. Срединная Империя (Китай).

    Эсперанто-русский словарь > Mez-Imperi·o

  • 8 imperio

    imperi

    Vocabulario Castellano-Catalán > imperio

  • 9 imperium

    command; authority; rule, supreme power; the state, the empire

    Latin-English dictionary > imperium

  • 10 imperituro agg

    [imperi'turo] imperituro (-a)

    Dizionario Italiano-Inglese > imperituro agg

  • 11 империализм

    империал||и́зм
    imperi(al)ismo;
    \империализми́ст imperi(al)isto;
    \империализмисти́ческий imperi(al)isma.
    * * *
    м.
    * * *
    м.
    * * *
    n
    1) gener. imperialismo
    2) econ. erialismo

    Diccionario universal ruso-español > империализм

  • 12 cupidus

    cŭpĭdus, a, um [st2]1 [-] qui désire, qui aime, passionné, désireux de. [st2]2 [-] avide d'argent, cupide. [st2]3 [-] épris d'amour, amoureux. [st2]4 [-] partial.    - vitae cupidus, Lucr.: attaché à la vie.    - amicum non deseruit neque salutis quam fidei fuit cupidior, Nep. Eum. 3: il n'abandonna pas son ami, et se montra plus attaché à sa parole qu'à son propre salut.    - pacis cupidus, Hor. S. 2, 1, 44: ami de la paix.    - eum cupidum rerum novarum, cupidum imperi cognoverat, Caes. BG. 5: il savait son goût de l’aventure, sa soif de domination.    - cupidus moriri (= mori), Ov. M. 14, 215: qui désire mourir.    - pecuniae cupidus: avide d’argent.    - cupidus + abl. (arch.).    - cupidus vino, Plaut.: qui aime le vin.    - cupidus in cognoscenda rerum natura, Cic. Off. 1, 43, 154: jaloux de connaître la vérité.    - cupidus alicujus, Cic.: partial pour qqn.    - cupidus Verris, Cic.: partial pour Verrès.
    * * *
    cŭpĭdus, a, um [st2]1 [-] qui désire, qui aime, passionné, désireux de. [st2]2 [-] avide d'argent, cupide. [st2]3 [-] épris d'amour, amoureux. [st2]4 [-] partial.    - vitae cupidus, Lucr.: attaché à la vie.    - amicum non deseruit neque salutis quam fidei fuit cupidior, Nep. Eum. 3: il n'abandonna pas son ami, et se montra plus attaché à sa parole qu'à son propre salut.    - pacis cupidus, Hor. S. 2, 1, 44: ami de la paix.    - eum cupidum rerum novarum, cupidum imperi cognoverat, Caes. BG. 5: il savait son goût de l’aventure, sa soif de domination.    - cupidus moriri (= mori), Ov. M. 14, 215: qui désire mourir.    - pecuniae cupidus: avide d’argent.    - cupidus + abl. (arch.).    - cupidus vino, Plaut.: qui aime le vin.    - cupidus in cognoscenda rerum natura, Cic. Off. 1, 43, 154: jaloux de connaître la vérité.    - cupidus alicujus, Cic.: partial pour qqn.    - cupidus Verris, Cic.: partial pour Verrès.
    * * *
        Genitiuo, Pacis cupidissimus. Asinius Pollio ad Ciceronem. Convoiteux, Cupide, Desireux.
    \
        Homo nostri cupidissimus. Cic. Qui nous aime fort, Qui desire fort nous faire plaisir.
    \
        Certandi cupidus. Lucret. Desireux de combatre.

    Dictionarium latinogallicum > cupidus

  • 13 propius

    prŏpĭus, compar. de prope plus près. [st1]1 [-] adv.    - propius ad aliquid accedere, Cic. Rep. 1, 12: se rapprocher de qqch.    - quinque stellae, aliae propius a terris, aliae remotius, Cic. Nat. 1, 87: les cinq planètes, les unes plus près des terres, les autres plus éloignées.    - propius inspicere, Sen. Ep. 5, 6 ; 30, 8, etc.: regarder de plus près, avec plus de soin, d'attention.    - nec quicquam propius est factum quam ut... Cic. Verr. 5, 94; Clu. 59: et il s'en fallut de bien peu que... --- cf. Cic. Q. 1, 2, 15. [st1]2 [-] prép.    - proprius + acc.: plus près de.    - propius aliquem, aliquid accedere, Cic. Att. 11, 3, 2; Caes. BG. 1, 46, 1: se rapprocher de qqn, de qqch.    - propius urbem, Cic. Phil. 7, 26: plus près de la ville.    - pars insulae, quae est propius solis occasum, Caes. BG. 4, 28: partie de l'île qui est plus près du coucher du soleil.    - propius + dat.: plus près de.    - propius Tiberi quam Thermopylis de summa imperi dimicare, Nep.: combattre pour l'empire plus près du Tibre que des Thermopyles.    - propius stabulis, Virg. G. 1: plus près des étables. [st1]3 [-] nom. acc. neutre de propior.
    * * *
    prŏpĭus, compar. de prope plus près. [st1]1 [-] adv.    - propius ad aliquid accedere, Cic. Rep. 1, 12: se rapprocher de qqch.    - quinque stellae, aliae propius a terris, aliae remotius, Cic. Nat. 1, 87: les cinq planètes, les unes plus près des terres, les autres plus éloignées.    - propius inspicere, Sen. Ep. 5, 6 ; 30, 8, etc.: regarder de plus près, avec plus de soin, d'attention.    - nec quicquam propius est factum quam ut... Cic. Verr. 5, 94; Clu. 59: et il s'en fallut de bien peu que... --- cf. Cic. Q. 1, 2, 15. [st1]2 [-] prép.    - proprius + acc.: plus près de.    - propius aliquem, aliquid accedere, Cic. Att. 11, 3, 2; Caes. BG. 1, 46, 1: se rapprocher de qqn, de qqch.    - propius urbem, Cic. Phil. 7, 26: plus près de la ville.    - pars insulae, quae est propius solis occasum, Caes. BG. 4, 28: partie de l'île qui est plus près du coucher du soleil.    - propius + dat.: plus près de.    - propius Tiberi quam Thermopylis de summa imperi dimicare, Nep.: combattre pour l'empire plus près du Tibre que des Thermopyles.    - propius stabulis, Virg. G. 1: plus près des étables. [st1]3 [-] nom. acc. neutre de propior.
    * * *
        Propius, Comparatiuum aduerbium. Terentius, Propius obsecro accedamus. Approchons plus pres.
    \
        Castra propius hostem mouit. Liu. Plus pres de ses ennemis.
    \
        Abesse propius ab ortu et diuina progenie. Cic. Estre plus pres.
    \
        Quo propius abes. Cic. D'autant que tu es plus pres. Bud.
    \
        Aspicere res alicuius propius. Virgil. De plus pres.
    \
        Stellae aliae propius a terris, aliae remotius, aedem spatia conficiunt. Cic. Plus pres de terre.

    Dictionarium latinogallicum > propius

  • 14 doleō

        doleō uī, itūrus, ēre    [DAL-], to feel pain, suffer, be in pain, ache: facere quod tuo viro oculi doleant, T.: pes oculi dolent: Auriculae sorde dolentes, H.— To grieve, deplore, lament, be sorry, be afflicted, be hurt, take offence: nescis quam doleam, T.: dolent gaudentque, V.: pro gloriā imperi, S.: O numquam dolituri, incapable of feeling, V.: causa dolendi, the smart, O.: id factum: trīs exercitūs interfectos: Dionis mortem: Quid dolens? V.: Quaerere quod doleam, a grievance, O.: se a suis superari: liberos abstractos, Cs.: me victam, V.: vinci, H.: rebus contrariis: clade acceptā, L.: nostro dolore, V.: in volnere: in amore, Pr.: pro gloriā imperi, S.: de Hortensio: rapto de fratre, H.: ex commutatione rerum, Cs.: ex me: quod beneficium sibi extorqueretur, Cs.: doliturus, si placeant spe deterius nostrā, H.—Of things, to qive pain, afflict: Ut hoc tibi doleret, ut mihi dolet, T.: nihil cuiquam doluit.— Impers, it pains, gives sorrow, one is grieved: tibi quia super est dolet, T.: si egebis, tibi dolebit, Caec. ap. C.: dolet dictum (esse) adulescenti, etc., T.—Prov.: cui dolet meminit, the burned child dreads the fire.
    * * *
    dolere, dolui, dolitus V
    hurt; feel/suffer pain; grieve; be afflicted/pained/sorry; cause pain/grief

    Latin-English dictionary > doleō

  • 15 imperium (inp-)

        imperium (inp-) ī, n    [impero], a command, order, direction, injunction: meum Inperium exequi, T.: imperio parere, Cs.: Iovis, V.: imperiis deūm expositis, L.: Naturae imperio gemimus, cum, etc., Iu.—Command, authority, control, power, ascendency, sway: mitto imperium, T.: tenere imperium in suos: Reges in ipsos imperium est Iovis, H.: mater, quoius sub imperiost, mala, T.: pro imperio submovere, arbitrarily, L.: domesticum: arcesse, aut imperium fer, give the order yourself, H.: imperio pueri leonem tradere, O.: Di, quibus imperium est animarum, V.: rerum imperiis hominumque minor, subject to, H.—Supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire, supremacy, authority: regium, S.: cupidus imperi singularis, sole dominion: Caesaris, Cs.: imperium extra ordinem dare: sub populi R. imperium dicionemque cadere: Imperium Dido regit, V.: de imperio dimicare: civitati imperium totius provinciae pollicetur, Cs.: auctoritate magis quam imperio regere, L.: Romanorum imperia perferre, dominion, Cs.: imperia legum potentiora quam hominum, L.: gravidam imperiis Italiam regere, sovereignties, V. —A public office, magistracy: cuius (consulis) in imperio, term: nec imperia expetenda: gessi maxima imperia.—Command-in-chief, supreme command, military authority: cum imperio esse: unum imperium cum ipsis habere, be under the same military head, Cs.: mercatorem cum imperio ac securibus misimus.—A dominion, realm, empire: urbes inimicissimae huic imperio: contra imperium populi R. pugnare, Cs.: Imperium Oceano qui terminet, V.: auspicia imperi Romani, Ta.: luxuria imperii, i. e. of the court, Iu.—Of persons, an authority, officer, general: sine imperio copias relinquere, Cs.: imperia et potestates, military and civil authorities: Erat plena lictorum et imperiorum provincia, Cs.—Fig., rule, control: vide, si in animis hominum regale imperium sit: coactae Imperio sexūs, i. e. ambition, Iu.

    Latin-English dictionary > imperium (inp-)

  • 16 prōpāgātiō

        prōpāgātiō ōnis, f    [1 propago], an extension, enlargement: finium imperi: quae propagatio et soboles origo est rerum p., extension of relationship.—An extension, prolongation: vitae: imperi, L.— A propagation: vitium.—Fig., a perpetuation, honoring: nominis.
    * * *
    propagation; reproduction (human); prolongation; the action of extending

    Latin-English dictionary > prōpāgātiō

  • 17 imperituro

    imperituro agg. (letter.) imperishable, everlasting, eternal.
    * * *
    [imperi'turo]
    aggettivo lett. [opera, gloria] imperishable, deathless, eternal
    * * *
    imperituro
    /imperi'turo/
    lett. [opera, gloria] imperishable, deathless, eternal.

    Dizionario Italiano-Inglese > imperituro

  • 18 imperium

    impĕrĭum ( inp-), ĭi, n. [impero], a command, order, direction.
    I.
    Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:

    nunc pergam eri imperium exsequi,

    id. ib. 1, 1, 106:

    eri imperia persequi,

    id. ib. 2, 1, 75:

    imperium exsequi,

    id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:

    obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:

    tuo facit jussu, tuo imperio paret,

    id. As. 1, 2, 21:

    malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,

    id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:

    quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,

    Caes. B. G. 5, 2 fin.:

    imperium neglegere,

    id. ib. 5, 7, 7:

    neque ab uno omnia imperia administrari poterant,

    id. ib. 2, 22 fin.:

    imperio Jovis huc venio,

    Verg. A. 5, 726; cf.:

    et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,

    id. ib. 5, 747:

    imperiis deūm propalam expositis,

    Liv. 8, 6, 12:

    quidam (pueri) imperia indignantur,

    Quint. 1, 3, 6:

    aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,

    Plin. Pan. 22, 3:

    elephanti inest imperiorum obedientia,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    naturae imperio gemimus, cum, etc.,

    Juv. 15, 138:

    cujus paruit imperiis,

    id. 14, 331.
    II.
    Transf., the right or power of commanding, authority, command, control (freq. and class.).
    A.
    In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:

    Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    reges in ipsos imperium est Jovis,

    Hor. C. 3, 1, 6:

    eone es ferox, quia habes imperium in beluas?

    Ter. Eun. 3, 1, 25:

    mater, cujus sub imperio'st, mala,

    id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:

    domesticum,

    Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:

    (Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,

    Hor. C. 3, 4, 48; cf.:

    sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,

    Verg. A. 6, 463:

    Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,

    Ov. M. 7, 373:

    agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,

    Cic. de Sen. 15, 51.—
    B.
    In partic.
    1.
    In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).
    (α).
    Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:

    navorum imperium servare est induperantum,

    id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:

    ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,

    Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;

    21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,

    sole dominion, id. ib. 1, 33:

    singulare et potestas regia,

    id. ib. 2, 9:

    esse consul cum summo imperio et potestate,

    id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:

    cum summo imperio et potestate versari,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:

    qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,

    id. Rep. 1, 40; 2, 32:

    de imperio Caesaris... gravissime decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4:

    imperium extra ordinem dare,

    Cic. Phil. 11, 10, 25:

    quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,

    id. Rep. 1, 17:

    eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,

    id. Lael. 15, 54:

    ad deponendum imperium tardior esse,

    id. Rep. 2, 12:

    expertes imperii,

    id. ib. 1, 31:

    deponentium imperium tyrannorum,

    Quint. 9, 2, 67 et saep.:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    Cic. Font. 1, 2; so,

    with dicio,

    Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:

    Gallia sub populi Romani imperium redacta,

    id. ib. 5, 29, 4:

    totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,

    Quint. 7, 3, 35:

    cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,

    Cic. Lael. 8, 28; cf.:

    de imperio dimicare,

    id. Off. 1, 12, 38:

    spes diuturnitatis atque imperii,

    id. Rep. 2, 3; cf.:

    sedem et domum summo imperio praebere,

    id. ib. 2, 5 fin.:

    quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,

    Caes. B. G. 1, 3, 6:

    civitati imperium totius provinciae pollicetur,

    id. ib. 7, 64 fin.:

    cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10 fin.:

    auctoritate magis quam imperio regere,

    Liv. 1, 7, 8; cf.:

    nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,

    id. 2, 56, 12.—
    (β).
    Plur.:

    nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,

    i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:

    (cives) mandant imperia,

    id. Rep. 1, 31; cf.:

    honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63:

    cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,

    id. Rep. 1, 44:

    ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,

    id. Fam. 3, 7, 5:

    vides tyranni satellites in imperiis,

    id. Att. 14, 5, 2:

    quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:

    qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,

    id. ib. 2, 1, 3:

    imperia legum potentiora quam hominum,

    Liv. 2, 1, 1. —
    b.
    Hence, transf., concr.
    (α).
    Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):

    duae urbes inimicissimae huic imperio,

    Cic. Lael. 3, 11:

    jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,

    id. Rep. 6, 16 fin.:

    nostrum,

    id. ib. 3, 29; cf.:

    finium imperii nostri propagatio,

    id. Prov. Cons. 12, 29:

    fines imperii propagavit,

    id. Rep. 3, 12:

    imperium Oceano, famam qui terminet astris,

    Verg. A. 1, 287:

    per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,

    Hor. C. 4, 15, 14:

    adjectis Britannis Imperio,

    id. ib. 3, 5, 4:

    quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?

    id. ib. 1, 2, 26;

    1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,

    Tac. H. 1, 16:

    reges socii, membra partesque imperii,

    Suet. Aug. 48:

    breviarium totius imperii,

    id. ib. 101:

    rationarium imperii,

    id. ib. 28:

    imperii fines Tiberinum natare,

    Juv. 8, 265:

    noverat luxuriam imperii veterem,

    i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—
    c.
    Trop., rule, control (very rare but class.):

    illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,

    Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:

    imperium judiciorum tenere,

    Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:

    coactae imperio sexus,

    i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—
    2.
    Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:

    omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,

    Gai. Inst. 4, 103:

    ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,

    id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—
    3.
    Milit., the chief command, command.
    (α).
    Sing.:

    victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,

    Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:

    delatam sibi summam imperii,

    Suet. Ner. 3:

    censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    nostri imperii dignitas,

    id. ib. 1, 7, 4:

    novem annis, quibus in imperio fuit,

    Suet. Caes. 25:

    legionum curam et imperium alicui demandare,

    id. ib. 76:

    alicui imperium prorogare,

    id. Tib. 30:

    imperii tempus explere,

    id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:

    qui dabat olim imperium, fasces, etc.,

    Juv. 10, 79; cf. in the foll.—
    (β).
    Plur.:

    mandant (cives) imperia, magistratus,

    i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:

    magistratus, imperia, amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63;

    so opp. magistratus,

    Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:

    imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,

    Cic. Leg. 3, 3, 9:

    nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,

    Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—
    (β).
    Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—
    (γ).
    (Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:

    tandem quasi coactus recepit imperium,

    Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > imperium

  • 19 inperium

    impĕrĭum ( inp-), ĭi, n. [impero], a command, order, direction.
    I.
    Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:

    nunc pergam eri imperium exsequi,

    id. ib. 1, 1, 106:

    eri imperia persequi,

    id. ib. 2, 1, 75:

    imperium exsequi,

    id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:

    obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:

    tuo facit jussu, tuo imperio paret,

    id. As. 1, 2, 21:

    malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,

    id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:

    quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,

    Caes. B. G. 5, 2 fin.:

    imperium neglegere,

    id. ib. 5, 7, 7:

    neque ab uno omnia imperia administrari poterant,

    id. ib. 2, 22 fin.:

    imperio Jovis huc venio,

    Verg. A. 5, 726; cf.:

    et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,

    id. ib. 5, 747:

    imperiis deūm propalam expositis,

    Liv. 8, 6, 12:

    quidam (pueri) imperia indignantur,

    Quint. 1, 3, 6:

    aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,

    Plin. Pan. 22, 3:

    elephanti inest imperiorum obedientia,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    naturae imperio gemimus, cum, etc.,

    Juv. 15, 138:

    cujus paruit imperiis,

    id. 14, 331.
    II.
    Transf., the right or power of commanding, authority, command, control (freq. and class.).
    A.
    In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:

    Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    reges in ipsos imperium est Jovis,

    Hor. C. 3, 1, 6:

    eone es ferox, quia habes imperium in beluas?

    Ter. Eun. 3, 1, 25:

    mater, cujus sub imperio'st, mala,

    id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:

    domesticum,

    Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:

    (Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,

    Hor. C. 3, 4, 48; cf.:

    sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,

    Verg. A. 6, 463:

    Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,

    Ov. M. 7, 373:

    agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,

    Cic. de Sen. 15, 51.—
    B.
    In partic.
    1.
    In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).
    (α).
    Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:

    navorum imperium servare est induperantum,

    id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:

    ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,

    Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;

    21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,

    sole dominion, id. ib. 1, 33:

    singulare et potestas regia,

    id. ib. 2, 9:

    esse consul cum summo imperio et potestate,

    id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:

    cum summo imperio et potestate versari,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:

    qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,

    id. Rep. 1, 40; 2, 32:

    de imperio Caesaris... gravissime decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4:

    imperium extra ordinem dare,

    Cic. Phil. 11, 10, 25:

    quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,

    id. Rep. 1, 17:

    eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,

    id. Lael. 15, 54:

    ad deponendum imperium tardior esse,

    id. Rep. 2, 12:

    expertes imperii,

    id. ib. 1, 31:

    deponentium imperium tyrannorum,

    Quint. 9, 2, 67 et saep.:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    Cic. Font. 1, 2; so,

    with dicio,

    Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:

    Gallia sub populi Romani imperium redacta,

    id. ib. 5, 29, 4:

    totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,

    Quint. 7, 3, 35:

    cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,

    Cic. Lael. 8, 28; cf.:

    de imperio dimicare,

    id. Off. 1, 12, 38:

    spes diuturnitatis atque imperii,

    id. Rep. 2, 3; cf.:

    sedem et domum summo imperio praebere,

    id. ib. 2, 5 fin.:

    quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,

    Caes. B. G. 1, 3, 6:

    civitati imperium totius provinciae pollicetur,

    id. ib. 7, 64 fin.:

    cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10 fin.:

    auctoritate magis quam imperio regere,

    Liv. 1, 7, 8; cf.:

    nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,

    id. 2, 56, 12.—
    (β).
    Plur.:

    nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,

    i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:

    (cives) mandant imperia,

    id. Rep. 1, 31; cf.:

    honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63:

    cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,

    id. Rep. 1, 44:

    ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,

    id. Fam. 3, 7, 5:

    vides tyranni satellites in imperiis,

    id. Att. 14, 5, 2:

    quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:

    qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,

    id. ib. 2, 1, 3:

    imperia legum potentiora quam hominum,

    Liv. 2, 1, 1. —
    b.
    Hence, transf., concr.
    (α).
    Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):

    duae urbes inimicissimae huic imperio,

    Cic. Lael. 3, 11:

    jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,

    id. Rep. 6, 16 fin.:

    nostrum,

    id. ib. 3, 29; cf.:

    finium imperii nostri propagatio,

    id. Prov. Cons. 12, 29:

    fines imperii propagavit,

    id. Rep. 3, 12:

    imperium Oceano, famam qui terminet astris,

    Verg. A. 1, 287:

    per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,

    Hor. C. 4, 15, 14:

    adjectis Britannis Imperio,

    id. ib. 3, 5, 4:

    quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?

    id. ib. 1, 2, 26;

    1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,

    Tac. H. 1, 16:

    reges socii, membra partesque imperii,

    Suet. Aug. 48:

    breviarium totius imperii,

    id. ib. 101:

    rationarium imperii,

    id. ib. 28:

    imperii fines Tiberinum natare,

    Juv. 8, 265:

    noverat luxuriam imperii veterem,

    i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—
    c.
    Trop., rule, control (very rare but class.):

    illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,

    Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:

    imperium judiciorum tenere,

    Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:

    coactae imperio sexus,

    i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—
    2.
    Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:

    omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,

    Gai. Inst. 4, 103:

    ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,

    id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—
    3.
    Milit., the chief command, command.
    (α).
    Sing.:

    victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,

    Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:

    delatam sibi summam imperii,

    Suet. Ner. 3:

    censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    nostri imperii dignitas,

    id. ib. 1, 7, 4:

    novem annis, quibus in imperio fuit,

    Suet. Caes. 25:

    legionum curam et imperium alicui demandare,

    id. ib. 76:

    alicui imperium prorogare,

    id. Tib. 30:

    imperii tempus explere,

    id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:

    qui dabat olim imperium, fasces, etc.,

    Juv. 10, 79; cf. in the foll.—
    (β).
    Plur.:

    mandant (cives) imperia, magistratus,

    i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:

    magistratus, imperia, amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63;

    so opp. magistratus,

    Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:

    imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,

    Cic. Leg. 3, 3, 9:

    nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,

    Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—
    (β).
    Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—
    (γ).
    (Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:

    tandem quasi coactus recepit imperium,

    Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > inperium

  • 20 नित्य _nitya

    नित्य a. [नियमेन नियतं वा भवं नि-त्य-प्; cf. P.IV.2.14. Vārt.]
    1 (a.) Continual, perpetual, constant, ever- lasting, eternal, uninterrupted; यथा त्वमसि दुर्धर्षो धर्मनित्यः प्रजाहितः Rām.7.37.8; यदि नित्यमनित्येन लभ्यते H.1.48; नित्यज्योत्स्नाः प्रतिहततमोवृत्तिरम्याः प्रदोषाः Me. (regarded by Malli. as an interpolation); Ms.2.26. (b) Imperi- shable, indestructible; पृथिवी द्विविधा नित्या$नित्या च Tarka K.
    -2 Invariable, regular, fixed, not optional, regularly prescribed (opp. काम्य).
    -3 Necessary, obligatory, essential.
    -4 Ordinary, usual (opp. नौमित्तिक).
    -5 (At the end of comp.) Constantly dwelling in, perpetually engaged in or busy with; जाह्नवीतीर˚, अरण्य˚, आदान˚, ध्यान˚ &c.
    -त्यः The ocean.
    -स्या 1 An epithet of the goddess Durgā.
    -2 A plough-share.
    -त्यम् An indispensable or inevitable act.
    -त्यम् ind. Daily, constantly, always, ever, perpetually, enternally.
    -Comp. -अनध्यायः invariable suspension of Vedic studies; नित्यानध्याय एव स्याद् ग्रामेषु नगरेषु च Ms.4.17.
    -अनित्य a. eternal and perishable.
    -अनुबद्ध a. always approached or resorted to.
    -अनुवादः a bare statement of fact; स्याज्जुह्वप्रतिषेधान्नित्यानुवादः MS.4.1.45.
    -अभियुक्त a. One who is completely absorbed in yogic practices.
    -ऋतु a. regularly recurring at the seasons.
    -कर्मन् n.,
    -कृत्यम्, क्रिया any daily and necessary rite, a con- stant act or duty, as the five daily Yajñas.
    -कालम् ind. always, at all times; ब्राह्मेण विप्रस्तीर्थेन नित्यकालमुपस्पृशेत् Ms.2.58,73.
    -गतिः air, wind.
    -जात a. constantly born; अथ चैनं नित्यजातं नित्यं वा मन्यसे मृतम् Bg.2.26.
    -दानम् daily alms-giving.
    -नियमः an invariable rule.
    -नैमित्तिकम् an occasional act regularly recurring, or any ceremony constantly performed to accomplish a particular object, e. g. (a पर्वश्राद्ध).
    -पुष्ट a. always well-supplied.
    -प्रलयः 1 the constant dissolution of living beings.
    -2 sleep.
    -बुद्धिः a. considering anything as constant or eternal.
    -भावः eternity.
    -मुक्तः the Supreme Spirit.
    -युक्त a. always busy or intent upon.
    -युज् a. having the mind always fixed upon one object; दृग्भिर्हृदीकृतमलं परिरभ्य सर्वास्तद्भावमापुरपि नित्ययुजां दुरापम् Bhāg.1.82.4.
    -यौवना (ever youthful) an epithet of Draupadī.
    -व्रतम् a perpetual observance (lasting for life).
    -शङ्कित a. perpetually alarmed, ever suspicious.
    -समः the assertion that all things remain the same; Sarva. S.
    -समासः 'a necessary compound', a compund the meaning of which cannot be expressed by its constituent members used separa- tely (the separate ideas having merged in one); e. g. जमदग्नि, जयद्रथ &c.; इवेन नित्यसमासः &c.

    Sanskrit-English dictionary > नित्य _nitya

Страницы

См. также в других словарях:

  • imperi — im|pe|ri Mot Pla Nom masculí …   Diccionari Català-Català

  • IMPERI — imperatori, imperii …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • Tesoro del Oxus — Pez hueco de oro, parte del tesoro. Es posible que fuera un recipiente para aceite o perfumes, aunque tiene un …   Wikipedia Español

  • Aldo Palazzeschi — Aldo Palazzeschi. Aldo Palazzeschi (* 2. Februar 1885 in Florenz; † 17. August 1974 in Rom), eigentlich Aldo Giurlani, war ein italienischer Schriftsteller, Lyriker und …   Deutsch Wikipedia

  • Palazzeschi — Aldo Palazzeschi. Aldo Palazzeschi (* 2. Februar 1885 in Florenz; † 17. August 1974 in Rom), eigentlich Aldo Giurlani, war ein italienischer Schriftsteller, Lyriker und Intellektueller. Nach …   Deutsch Wikipedia

  • Mattru Jong — Mattru Jong, Sierra Leone …   Wikipedia

  • PALAZZESCHI (A.) — PALAZZESCHI ALDO (1885 1974) Aldo Giurlani naît à Florence; adolescent, il choisira le pseudonyme de Palazzeschi qui est le nom de sa grand mère. Issu d’une famille de la bourgeoisie aisée (son père le destine à des études commerciales), Aldo… …   Encyclopédie Universelle

  • El Gran Carlemany — English: The Great Charlemagne National anthem of  Andorra Lyrics Enric Marfany Bons Mu …   Wikipedia

  • Edmond Keosayan — Infobox actor name = Edmond Keosayan caption = birthname = Edmond Gareginovich Keosayan birthdate = birth date|1936|10|09|df=y birthplace = Gyumri, Armenia, USSR deathdate = Death date and age|1994|04|21|1936|10|09|df=y deathplace = Moscow,… …   Wikipedia

  • Terenci Moix — Terenci Moix, (real name Ramón Moix) (Barcelona, 5 January 1942 Barcelona, 2 April de 2003) was a Spanish Catalan writer who wrote in Spanish and in Catalan.He had a self taught and anarchist education. His first work was published in 1968. La… …   Wikipedia

  • Aldo Palazzeschi — Infobox Writer name =Aldo Giurlani Palazzeschi caption = birthdate = birth date|1874|5|29|df=y birthplace = Rome, Italy1 deathdate = death date and age|1974|8|17|1885|2|2|df=y deathplace = Rome, Italy occupation = Poet, Novelist, Journalist,… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»